2. ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΕΙΣ: ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΟΤ EN ISO 9001:2008

Transcript

1

2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σας καλωσορίζει στο Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης και συγκεκριμένα στο εκπαιδευτικό αντικείμενο Προγεννητική Ψυχολογία. Η ανάγκη συνεχούς επιμόρφωσης και πιστοποίησης επαγγελματικών δεξιοτήτων οδήγησε το Κ.Ε.Κ. του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο σχεδιασμό των πρωτοποριακών αυτών Προγραμμάτων Κατάρτισης, με γνώμονα τη διασύνδεση της θεωρητικής με την πρακτική γνώση, αναπτύσσοντας κυρίως, την εφαρμοσμένη διάσταση των επιστημών στα αντίστοιχα επαγγελματικά πεδία. Η ανάπτυξη των προγραμμάτων στηρίχτηκε κυρίως: στην εμπειρία του Ε.Κ.Π.Α. από πιλοτικά προγράμματα, τα οποία αποτέλεσαν το εφαλτήριο για τη δημιουργία των Προγραμμάτων εξ Αποστάσεως Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης, στη γνώση των καθηγητών του, αλλά και καθηγητών άλλων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, στην πρακτική εμπειρία ειδικευμένων επιστημόνων διεθνούς κύρους, στην άρτια και σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή του Ιδρύματος. Στη συνέχεια, σας παρουσιάζουμε αναλυτικά το πρόγραμμα σπουδών για το εκπαιδευτικό αντικείμενο «Προγεννητική Ψυχολογία», τις προϋποθέσεις συμμετοχής σας σε αυτό, καθώς και όλες τις λεπτομέρειες που πιστεύουμε ότι είναι χρήσιμες, για να έχετε μια ολοκληρωμένη εικόνα του προγράμματος. 2. ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΕΙΣ: ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΟΤ EN ISO 9001:2008 Πιστοποίηση Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. Το ΚΕΚ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών είναι πιστοποιημένο (Κ.Π ) από τον επίσημο εθνικό φορέα για την ανάπτυξη, εφαρμογή και παρακολούθηση του Εθνικού Συστήματος Πιστοποίησης της Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης στην Ελλάδα (Ε.ΚΕ.ΠΙΣ.), από τον Οκτώβριο του Σε συνέχεια της πρώτης απόφασης πιστοποίησης, και σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες σχετικά με την εφαρμογή του Συστήματος Παρακολούθησης και Αξιολόγησης, το ΚΕΚ λαμβάνει σε ετήσια βάση, Βεβαίωση Ανανέωσης Πιστοποίησης. Πιστοποίηση ΕΛΟΤ EN ISO 9001:2008 Το Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (e-learning) του ΚΕΚ του ΕΚΠΑ, από τον Ιούλιο του 2008, και μετά από σχετική αξιολόγησή του από τον Ελληνικό Οργανισμό Τυποποίησης (ΕΛ.Ο.Τ.), διαθέτει Πιστοποίηση Διαχείρισης Συστήματος Ποιότητας, σύμφωνα με το πρότυπο ΕΛΟΤ EN ISO 9001:2008. Η συγκεκριμένη πιστοποίηση τεκμηριώνει με αντικειμενικό τρόπο

3 την ικανότητα του Οργανισμού να παρέχει εκπαιδευτικά προγράμματα με συνέπεια, διασφαλίζοντας συγχρόνως, την ικανοποίηση των απαιτήσεων του καταρτιζόμενου. Παράλληλα, η εφαρμογή του συστήματος, μεριμνά για την τήρηση επιμέρους διεργασιών που εξασφαλίζουν τη διαρκή βελτίωσή του, καθώς και τη συμμόρφωσή του σύμφωνα με τις απαιτήσεις του τελικού αποδέκτη των παρεχομένων υπηρεσιών εκπαίδευσης. 3. ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η Προγεννητική Ψυχολογία είναι ο κλάδος της επιστήμης ο οποίος εξετάζει, ερευνά και αναλύει την ενδομήτρια εμπειρία του ανθρώπου. Στόχο έχει να αποκαλύψει όλα όσα καταγράφονται στη συνειδητότητά μας από τη σύλληψη έως το τέλος του θηλασμού, περίπου 3-4 χρόνων, και τα οποία ενεργοποιούνται αυτόματα στη ζωή μας καθώς εμείς μεγαλώνουμε. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μας καθορίζει σε μεγάλο ποσοστό την συμπεριφορά μας, τη σωματική και ψυχική υγεία και πάνω απ' όλα την ποιότητα των σχέσεων που δημιουργούμε και την πορεία της εξέλιξής μας σαν άνθρωποι. Η Προγεννητική και Περιγεννητική ψυχολογία και Ιατρική, δείχνει, ότι το έμβρυο που αναπτύσσεται μέσα στο σώμα της μητέρας του, είναι μέρος αυτού του σώματος και αισθάνεται όλα όσα αυτή η μητέρα ζει, αναπτύσσεται δε και εξασκείται, έτσι ώστε μετά την γέννηση να μπορεί να λειτουργήσει αυτόνομα. Λαμβάνοντας, λοιπόν, υπ όψη μας όλα τα παραπάνω κατανοούμε πόσο σημαντική είναι η πρόληψη από τους μέλλοντες γονείς, έγκυα ζευγάρια για να μπορέσουν να δώσουν την καλύτερη προίκα από την αρχή της σύλληψης, από την αρχή του καθορισμού των πρώτων κυττάρων του εμβρύου. Άρα, λοιπόν, επενδύουν για το έμβρυο-παιδί τους με τον καλύτερο τρόπο στο χρηματιστήριο της ζωής δίνοντας του εξ αρχής εκείνες τις μετοχές για να μάθει για την αγάπη, την εμπιστοσύνη, την επικοινωνία, την σύνδεση και την επαφή. Στόχος του προγράμματος είναι να: Να προσφέρει υψηλής ποιότητας εξειδίκευση/επιμόρφωση στους πτυχιούχους στον χώρο της υποστήριξης της ψυχοσωματικής υγείας του ανθρώπου και όσους ενδιαφέρονται και προσφέρουν υπηρεσίες στο παιδί και την οικογένεια. Να προσφέρει βαθιά κατανόηση των πρώιμων προγεννητικών και περιγεννητικών εμπειριών του ανθρώπου και της επίδρασης που αυτές οι εμπειρίες έχουν στην ενήλικη ζωή. Να μυήσει τους ενδιαφερόμενους επαγγελματίες στην προγεννητική και περιγεννητική σκέψη και να τους εξοικειώσει με τα σύγχρονα ερωτήματα, έρευνες και άλλα προγράμματα που εξετάζουν θέματα προώθησης καλής υγείας και λειτουργικότητας καθώς και προγράμματα πρωτογενούς πρόληψης στον ίδιο χώρο. Να προσφέρει εργαλεία, πρακτικές και τεχνικές για άμεση χρήση στην εργασία τους. Να εμπνεύσει την δημιουργία και λειτουργία αποδοτικών προγραμμάτων πρόληψης στην υγεία, την εκπαίδευση και την υποστήριξη εγκύων ζευγαριών. Να επιτρέψει την ενσωμάτωση περισσότερων από τα στοιχεία που έχουν στην διάθεσή τους προκειμένου να υποστηρίξουν τον άνθρωπο.

4 Να επιτρέψει την καλύτερη αναγνώριση της επίδρασης του περιβάλλοντος και των κοινωνικών συνθηκών και προβλημάτων στην υγεία του πληθυσμού και την αντίληψη του πώς μπορούμε να συμμετέχουμε ενεργά στην αντιμετώπισή τους. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε ψυχολόγους, ψυχιάτρους, συμβούλους υγείας, οικογενειακούς θεραπευτές, ιατρούς, μαιευτήρες, παιδιάτρους, μαίες, κοινωνικούς λειτουργούς, βρεφονηπιοκόμους, παιδαγωγούς, εκπαιδευτικούς, ανθρωπολόγους και κοινωνιολόγους. 4. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΠΟΥ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΔΕΚΤΟΙ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ - ΤΡΟΠΟΣ EΝΤΑΞΗΣ Η έναρξη του Προγράμματος γίνεται με δημόσια αναγγελία (τόσο στον Τύπο, όσο και στο Διαδίκτυο), όπου καθορίζονται οι διαδικασίες που απαιτούνται για την ένταξη του ενδιαφερόμενου στο Πρόγραμμα. Αίτηση συμμετοχής μπορούν να υποβάλλουν: απόφοιτοι ΑΕΙ και ΑΤΕΙ της ημεδαπής και της αλλοδαπής απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με συναφή στο αντικείμενο εργασιακή εμπειρία Λόγω του περιορισμένου αριθμού των θέσεων συμμετοχής, θα τηρηθούν αυστηρά τα παρακάτω κριτήρια επιλογής υποψηφίων. Κριτήρια Επιλογής Υποψηφίων Βαθμός πτυχίου ή Απολυτηρίου Λυκείου Επίπεδο γνώσης της αγγλικής γλώσσας Επιπρόσθετές γνώσεις και ικανότητες (γνώσεις Η/Υ, συμμετοχή σε σεμινάρια, εργασιακή εμπειρία) Η αίτηση συμμετοχής υποβάλλεται ηλεκτρονικά, μέσω της ιστοσελίδας Η αποδοχή ή η απόρριψή της αίτησης συμμετοχής ανακοινώνεται στον υποψήφιο εκπαιδευόμενο ατομικά μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. 5. ΤΟ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΟ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ Η επιτυχής ολοκλήρωση των (4) μαθημάτων που περιλαμβάνει το συγκεκριμένο πρόγραμμα, οδηγεί στη χορήγηση Πιστοποιητικού Επιμόρφωσης στο γνωστικό αντικείμενο «Προγεννητική Ψυχολογία». Παρακάτω, παρουσιάζεται αναλυτικά ο τρόπος αξιολόγησης των εκπαιδευομένων. 6. ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΣΤΟΣ ΦΟΙΤΗΣΗΣ Η χρονική διάρκεια του Προγράμματος είναι (4) μήνες, ενώ ο απαιτούμενος χρόνος διδασκαλίας εκτιμάται στις 120 ώρες.

5 Η οργάνωση της δομής του προγράμματος εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης βασίζεται σε επίπεδο διδακτικών ενοτήτων. Η εκτίμηση του απαιτούμενου χρόνου διδασκαλίας αποσκοπεί στην διευκόλυνση των ενδιαφερομένων αναφορικά με τον υπολογισμό του χρόνου ενασχόλησής τους με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Προκύπτει δε, από τον συνολικό αριθμό των διδακτικών ενοτήτων του εκπαιδευτικού υλικού, επί την αναγωγή των απαιτούμενων ωρών διδασκαλίας του σε ώρες δια ζώσης διάλεξης (ανάλογα με τον γνωστικό όγκο και τον βαθμό δυσκολίας του), ανά διδακτική ενότητα. Τα παραπάνω βασίζονται σε εκτιμώμενα στοιχεία, ενώ, όπως είναι ευνόητο, η τελική εκτίμηση του χρόνου ενασχόλησης του εκπαιδευομένου, υπόκειται σε υποκειμενικά στοιχεία, όπως για παράδειγμα το προηγούμενο γνωστικό του επίπεδο και η προσωπική ικανότητα αφομοίωσης γνώσεων. Το συνολικό κόστος φοίτησης είναι 700 ευρώ. Τα δίδακτρα καταβάλλονται σε τραπεζικό λογαριασμό και εκδίδεται απόδειξη είσπραξης στα στοιχεία του μετέχοντα. 7. ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ Τα προαπαιτούμενα για την παρακολούθηση του Προγράμματος από τους εκπαιδευόμενους είναι: Πρόσβαση στο Διαδίκτυο Κατοχή προσωπικού Βασικές γνώσεις χειρισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών 8. ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Το περιεχόμενο του κάθε μαθήματος που βρίσκεται στο Διαδίκτυο αφορά στα κύρια σημεία της θεωρίας και είναι εμπλουτισμένο κυρίως με τα εξής: παραδείγματα λυμένες ασκήσεις ασκήσεις αυτοαξιολόγησης μελέτες περιπτώσεων πάνω σε πραγματικά δεδομένα πρόσθετη βιβλιογραφία Μέσω του συγκεκριμένου τρόπου παρουσίασης των μαθημάτων επιτυγχάνεται η εμπέδωση της θεωρίας με έναν πιο εποικοδομητικό τρόπο απ ότι σε ένα παραδοσιακού τύπου έντυπο. Παράλληλα, η δομή των μαθημάτων είναι διαμορφωμένη, έτσι ώστε το εκπαιδευτικό υλικό να: καθοδηγεί το σπουδαστή στη μελέτη του, προάγει την αλληλεπίδραση του σπουδαστή με το μαθησιακό υλικό, επεξηγεί δύσκολα σημεία και έννοιες, αξιολογεί και ενημερώνει το σπουδαστή για την πρόοδο του, εξειδικεύει τις θεωρητικές γνώσεις με τη χρήση πρακτικών εφαρμογών.

6 9. ΤΡΟΠΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η διδασκαλία στα προγράμματα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης του ΚΕΚ διεξάγεται μέσω του διαδικτύου, προσφέροντας στον εκπαιδευόμενο «αυτονομία», δηλαδή δυνατότητα μελέτης ανεξαρτήτως περιοριστικών παραγόντων, όπως η υποχρέωση της φυσικής του παρουσίας σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο. Το εκπαιδευτικό υλικό του προγράμματος διατίθεται σταδιακά, ανά διδακτική ενότητα, μέσω ειδικά διαμορφωμένων ηλεκτρονικών τάξεων. Κατά την εξέλιξη κάθε μαθήματος αναρτώνται σε σχετικό link οι απαραίτητες για την ομαλή διεξαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας ανακοινώσεις, όπως: Το Χρονοδιάγραμμα υποβολής των ασκήσεων το οποίο περιλαμβάνει τις ημερομηνίες διάθεσης των ενοτήτων και τις προθεσμίες υποβολής των αντίστοιχων tests, Ο Οδηγός Μελέτης ανά Διδακτική Ενότητα που στοχεύει στην διευκόλυνση της οργάνωσης της μελέτης του εκπαιδευόμενου, Η Τελική Εργασία η οποία διατίθεται κατά την ολοκλήρωση του μαθήματος (εφόσον το απαιτεί η φύση του μαθήματος) και αφορά το σύνολο της διδακτέας ύλης. Ο εκπαιδευόμενος, αφού ολοκληρώσει τη μελέτη της εκάστοτε διδακτικής ενότητας, καλείται να υποβάλει ηλεκτρονικά, το αντίστοιχο τεστ. Τα τεστ περιλαμβάνουν ερωτήσεις αντιστοίχισης ορθών απαντήσεων, πολλαπλής επιλογής, αληθούς/ψευδούς δήλωσης, ή upload, όπου ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να διατυπώσει και να επισυνάψει την απάντησή του. Παράλληλα, παρέχεται πλήρης εκπαιδευτική υποστήριξη δεδομένου ότι ο εκπαιδευόμενος μπορεί να απευθύνεται ηλεκτρονικά (για το διάστημα που διαρκεί το εκάστοτε μάθημα) στον ορισμένο εκπαιδευτή του, μέσω ενσωματωμένου στην πλατφόρμα ηλεκτρονικού συστήματος επικοινωνίας, για την άμεση επίλυση αποριών σχετιζόμενων με τα μαθήματα και τις ασκήσεις αξιολόγησης. Τέλος, το εκπαιδευτικό υλικό παρέχεται και σε ηλεκτρονική μορφή (e-book), προκειμένου να διευκολυνθούν οι εκπαιδευόμενοι σε περιπτώσεις που προτιμούν την έντυπη έκδοσή του. 10. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ (HELP DESK) Μέσω του ενσωματωμένου στην εκπαιδευτική πλατφόρμα συστήματος επικοινωνίας, ο εκπαιδευόμενος έχει επίσης τη δυνατότητα να απευθυνθεί στην Διοικητική ή Τεχνική Υποστήριξη του προγράμματος, ανάλογα με τη φύση του ζητήματος που τον απασχολεί. 11. ΤΡΟΠΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ Σε κάθε διδακτική ενότητα ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να επιλύει και να υποβάλλει ηλεκτρονικά το αντίστοιχο τεστ, τηρώντας το χρονοδιάγραμμα που έχει δοθεί από τον εκπαιδευτή του. Η βαθμολογία προηγούμενων διδακτικών ενοτήτων ανακοινώνεται στον εκπαιδευόμενο πριν την

7 προθεσμία υποβολής του τεστ της επόμενης ενότητας. Η κλίμακα βαθμολογίας κυμαίνεται από 0 έως 100%. Συνολικά, η βαθμολογία κάθε μαθήματος προκύπτει κατά το 60% από τις ασκήσεις αξιολόγησης και κατά το υπόλοιπο 40% από την τελική εργασία, η οποία εκπονείται στο τέλος του συγκεκριμένου μαθήματος και εφόσον το απαιτεί η φύση αυτού. Η χορήγηση του Πιστοποιητικού Επιμόρφωσης πραγματοποιείται, όταν ο εκπαιδευόμενος λάβει σε όλα τα μαθήματα βαθμό μεγαλύτερο ή ίσο του 50%. Σε περίπτωση που η συνολική βαθμολογία ενός ή περισσοτέρων μαθημάτων δεν ξεπερνά το 50%, ο εκπαιδευόμενος έχει τη δυνατότητα επανεξέτασης των μαθημάτων αυτών μετά την ολοκλήρωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας του προγράμματος. Η βαθμολογία που θα συγκεντρώσει κατά τη διαδικασία επανεξέτασής του είναι και η οριστική για τα εν λόγω μαθήματα, με την προϋπόθεση ότι ξεπερνά εκείνη που συγκέντρωσε κατά την κανονική διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Σε διαφορετική περίπτωση διατηρείται η αρχική βαθμολογία. 12. ΛΟΙΠΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΜΕΝΩΝ - ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Πέρα από την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος για τη χορήγηση του Πιστοποιητικού απαιτούνται τα εξής: Συμμετοχή του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία Δειγματοληπτικού Ελέγχου Ταυτοποίησης Η διαδικασία Δειγματοληπτικού Ελέγχου Ταυτοποίησης Εκπαιδευόμενου στοχεύει στη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχομένων εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, εξουσιοδοτημένο στέλεχος του ΚΕΚ, επικοινωνεί τηλεφωνικώς με ένα τυχαίο δείγμα εκπαιδευόμενων, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν συμμετείχαν στις εκπαιδευτικές διαδικασίες του προγράμματος, εάν αντιμετώπισαν προβλήματα σε σχέση με το εκπαιδευτικό υλικό, την επικοινωνία με τον ορισμένο εκπαιδευτή τους, καθώς και με τη γενικότερη μαθησιακή διαδικασία. Η τηλεφωνική επικοινωνία διεξάγεται με την ολοκλήρωση του εκάστοτε προγράμματος, ενώ η μέση χρονική διάρκειά της συγκεκριμένης διαδικασίας είναι περίπου 2-3 λεπτά. Σε περίπτωση μη συμμετοχής του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία Δειγματοληπτικού Ελέγχου Ταυτοποίησης, εφόσον κληθεί, ή μη ταυτοποίησής του κατά τη διεξαγωγή της, δεν χορηγείται το πιστοποιητικό σπουδών, ακόμα και αν η βαθμολογία που έχει συγκεντρώσει ο εγγεγραμμένος στο πρόγραμμα είναι προβιβάσιμη. Συμμετοχή του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία αξιολόγησης προτεινόμενων εκπαιδευτικών αντικειμένων Η διαδικασία αξιολόγησης των προτεινόμενων εκπαιδευτικών αντικειμένων διεξάγεται ηλεκτρονικά μέσω του συνδέσμου όπου ο μετέχων μπορεί να δει σύντομη περιγραφή των εν λόγω προγραμμάτων, καθώς και να υποβάλλει ηλεκτρονικά τη φόρμα ταξινόμησής

8 τους, με βάση το βαθμό προτίμησης που τους αποδίδει. Στοχεύει δε, στη μελέτη και τον σχεδιασμό ενεργειών, προς την κατεύθυνση της κάλυψης πραγματικών εκπαιδευτικών αναγκών, σύμφωνα με τη φιλοσοφία του Προγράμματος E-learning του ΕΚΠΑ. Συμμετοχή του εκπαιδευόμενου στη διαδικασία αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών και της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων Η διαδικασία αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών και της αποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων διεξάγεται ηλεκτρονικά μέσω του συνδέσμου uoa.gr/evalprograms από τον εκπαιδευόμενο μετά την περάτωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Στόχος της εν λόγω διαδικασίας αξιολόγησης είναι αφενός η βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών που εμπλέκονται στη διενέργεια της μαθησιακής διαδικασίας και αφορούν την εκπαιδευτική, γραμματειακή και τεχνική υποστήριξη, και αφετέρου στη μελέτη και το σχεδιασμό ενεργειών προς την κατεύθυνση της διαρκούς αναβάθμισης του Προγράμματος e-learning του ΕΚΠΑ, μέσω της ανάπτυξης νέων εκπαιδευτικών εργαλείων για την αποτελεσματικότερη αφομοίωση των προσφερόμενων γνώσεων, καθώς και στη διασφάλιση της πρακτικής εφαρμογής αυτών, σε πραγματικές συνθήκες εργασίας. Αποπληρωμή του συνόλου των διδάκτρων Ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να μην έχει οικονομικής φύσεως εκκρεμότητες. Σε περίπτωση που υπάρχουν τέτοιες, το πιστοποιητικό σπουδών διατηρείται στο αρχείο της Γραμματείας, για εύλογο χρονικό διάστημα και μέχρι την κάλυψη της εκκρεμότητας. 13. ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Οι συγγραφείς του εκπαιδευτικού υλικού είναι μέλη ΔΕΠ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ή και ειδικοί εμπειρογνώμονες με ιδιαίτερη συγγραφική καταξίωση, οι οποίοι κατέχουν πολύ βασικό ρόλο στην υλοποίηση του προγράμματος. Συγγράφουν τα βασικά κείμενα και αναλαμβάνουν την επιστημονική ευθύνη για την μετατροπή του εκπαιδευτικού υλικού σε e-learning μορφή. 14. Ο ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Η Ακαδημαϊκή Υπεύθυνη του Προγράμματος είναι η Ελένη Λαζαράτου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδοψυχιατρικής, Α Ψυχιατρική Κλινική, της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία έχει την ευθύνη για το σχεδιασμό, την υλοποίηση και την παρακολούθηση της ακαδημαϊκής διαδικασίας για το συγκεκριμένο πρόγραμμα.

9 15. ΠΩΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΝΕΤΑΙ Η ΎΛΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η Εξέλιξη της Προγεννητικής Ψυχολογίας Στην σειρά μαθημάτων κάτω από τον τίτλο «Η Εξέλιξη της Προγεννητικής Ψυχολογίας» θα μελετηθεί η προσφορά των σκαπανέων στον χώρο ξεκινώντας από τους μαθητές του Φρόυντ μέχρι σήμερα. Τρεις γενιές κλασσικών μελετητών από το 1920 μέχρι σήμερα, αναφερόμενοι στους νέους χρόνους. Οι ενότητες προσφέρουν την ευκαιρία στους επαγγελματίες που συμμετέχουν να εξερευνήσουν την μετάβαση της σκέψης ότι το τραύμα βρίσκεται στην παιδική ηλικία στην Γέννα και στη συνέχεια στην εγκυμοσύνη και αργότερα στην σύλληψη και σήμερα σε χρόνο προγενέστερο της σύλληψης που φέρνει στο προσκήνιο διαγενεολογικό υλικό. Ταυτόχρονα, οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν συστήματα και τεχνικές που προτάθηκαν και να αποφασίσουν αργότερα την βαθύτερη μελέτη όσων παρουσιάσουν ενδιαφέρον γι αυτούς αρχικά. Είναι μια εργασία ενωτική που αποτίει φόρο τιμής σε όλους εκείνους που σκέφτηκαν, σχεδίασαν και εξερεύνησαν νέους χώρους πριν από εμάς. Ειδικότερα: Διδακτική Ενότητα 1. Otto Rank: Το Τραύμα της Γέννας. Sandor Ferensczi (Η Θεωρία της Γενετησιότητας) Βασική επιδίωξη της ενότητας αυτής είναι να παρουσιαστεί η αρχή της εξέλιξης της προγεννητικής ψυχολογίας στα νεώτερα χρόνια με την συνεισφορά των μαθητών του Φρόυντ που άρχισαν για πρώτη φορά να αντιλαμβάνονται ότι τα πιθανά αίτια της οποιασδήποτε δυσλειτουργίας που παρουσιάζουμε σαν άνθρωποι μετά την γέννησή μας ανιχνεύονται πριν από την παιδική ηλικία χώρο εστίασης της προσοχής της ψυχανάλυσης. Έτσι, στην ενότητα αυτή θα παρουσιαστεί το έργο του Otto Rank και θα δειχτεί πώς αρχικά το τραύμα της Γέννας συνδέεται με την μετέπειτα εμπειρία μας και του Sandor Ferensczi που συμπλέοντας με τον Otto Rank έδωσε πολλά αξιόλογα στοιχεία για την γενετησιότητα και πώς η ποιότητα της σεξουαλικής μας εμπειρίας συνδέεται με το τραύμα της γέννας. Διδακτική Ενότητα 2. Nandor Fodor, Francis Mott & Wilhelm Reich Βασική επιδίωξη της ενότητας αυτής είναι να παρουσιαστεί περιεκτικά η συνεισφορά τριών βασικών θεωρητικών που πρόσφεραν στην εξέλιξη της προγεννητικής ψυχολογίας. Κατά σειρά, θα μελετήσουμε: 1.το έργο του Nandor Fodor, πρώτου που μίλησε για την προγεννητική περίοδο και θα γίνει αναφορά στην θεραπεία της Γέννας καθώς και πώς εξηγούμε τα όνειρα με προγεννητικό και περιγεννητικό περιεχόμενο, 2. Τον Francis Mott, μαθητή του Fodor, ο οποίος πρώτος εντόπισε ίχνη της συνειδητότητας σε γεγονότα που αναφέρονται στη σύλληψη και είδε αυτά τα γεγονότα σαν αρχικά πρότυπα που επηρεάζουν όλες τις μετέπειτα εμπειρίες και τις νοητικές δομές. 3. Τον Wilhelm Reich και ειδικότερα θα μάθουμε να αναγνωρίζουμε τις θωρακίσεις και με τι συμπτώματα συνδέονται αργότερα στη ζωή μας.

10 Διδακτική Ενότητα 3. Κarl Jung: Τα αρχέτυπα της μητέρας, του πατέρα και του παιδιού Βασική επιδίωξη της ενότητας αυτής είναι να παρουσιαστεί περιεκτικά η συνεισφορά του Karl Jung στην κατανόηση 3 βασικών αρχετυπικών μορφών που μας ενδιαφέρουν στα πλαίσια της προγεννητικής ψυχολογίας. Στις 4 υποενότητες θα εξεταστούν βασικές έννοιες στο έργο του Jung, το πατρικό και το μητρικό αρχέτυπο με τις συμπλεγματικές μορφές. Τέλος, θα εξετασθεί το αρχέτυπο του παιδιού Διδακτική Ενότητα 4. Arthur Janov: Πρωτογενής Θεραπεία. William Emmerson: Θεραπεύοντας το πρωτογενές τραύμα στα νεογέννητα Βασική επιδίωξη της ενότητας αυτής είναι να παρουσιαστεί περιεκτικά η συνεισφορά δύο εκ των βασικών πρωτοπόρων στον χώρο της πρωτογενούς θεραπείας, του Arthur Janov, ο οποίος ακόμα και σήμερα μελετά και αναπτύσσει τον τρόπο με τον οποίο το πρωτογενές τραύμα καταγράφεται στον εγκέφαλο και του William Emerson ο οποίος ουσιαστικά πρώτος τόλμησε και διαμόρφωσε έναν τρόπο διάγνωσης και θεραπείας βρεφών και παιδιών με προ/περιγεννητικό περιεχόμενο Διδακτική Ενότητα 5. Frank Lake: The Mother-Fetus Syndrome. Stanislav Grof: Προγεννητικά και Περιγεννητικά Πλαίσια. Athanasios Kafkalidis: Η αποδεκτική και απορριπτική μήτρα. Αυτό-ψυχο-γνωσία Βασική επιδίωξη της ενότητας αυτής είναι να παρουσιαστεί η συνεισφορά των 3 κλασσικών πρωτοπόρων στον χώρο της προγεννητικής/περιγεννητικής ψυχολογίας Frank Lake, Stanislav Grof και Αθανάσιου Καυκαλίδη. Και οι τρεις, παρόλο που ζούσαν σε διαφορετικές χώρες, εργαζόντουσαν με τον δικό τους τρόπο κλπ συνέβη να χρησιμοποιήσουν LSD για ερευνητικούς λόγους και κατέληξαν και οι 3 σε ίδια ή παρόμοια συμπεράσματα. Τέλος, γίνεται μια σύντομη αναφορά στην Πρωτογενή Αφομοίωση και την Κυτταρική Συνειδητότητα καθώς επίσης και την προσέγγιση του «Όλον» προκειμένου να είναι πιο ολοκληρωμένη η αναφορά στα ρεύματα μέσα στον χώρο της Πρωτογενούς Θεραπείας. Διδακτική Ενότητα 6.: Grigori Brekhman: Η κυματική θεωρία επικοινωνίας της μητέρας και του αγέννητου παιδιού. David Chamberlain: Προγεννητική νοημοσύνη. Thomas Verny: Η μήτρα σαν περιβάλλον μάθησης Βασική επιδίωξη της ενότητας αυτής είναι να παρουσιαστεί η συνεισφορά των 3 κλασσικών πρωτοπόρων στον χώρο της προγεννητικής/περιγεννητικής ψυχολογίας Grigori Brekhman, David Chamberlain και Thomas Verny. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον τρόπο που επικοινωνείται η πληροφορία ανάμεσα στο αγέννητο παιδί και την μητέρα και πώς κωδικοποιείται αυτή η πληροφορία στο σύστημα του παιδιού. Έτσι, θα δούμε την κυματική θεωρία (wave theory) που διετύπωσε ο Brekhman και συνδέει αρχές από τον χώρο της σύγχρονης φυσικής με την προγεννητική περίοδο, θα μελετήσουμε τα κύρια σημεία της ευφυΐας του αγέννητου, τις 12 αισθήσεις που αναπτύσσονται και τον τρόπο που με ευφυΐα αντιλαμβάνεται τις πληροφορίες που έρχονται σε αυτό από το μητρικό περιβάλλον και τέλος θα δούμε τις βασικές αρχές του έργου του Thomas Verny και θα δούμε πώς

11 οι παράμετροι του τρόπου που ο άνθρωπος κυοφορείται και γεννιέται συνδέεται με χαρακτηριστικά που εκφράζει στην συνέχεια. Διδακτική Ενότητα 7. The Turners: Η ανακάλυψη και αποκωδικοποίηση του συναισθηματικού DNA. John Sonne: Επιβιώσαντες από έκτρωση. Psychohistory: Οι εμβρυϊκές αρχές της Ιστορίας. Βασική επιδίωξη της ενότητας αυτής είναι να ολοκληρωθεί η παρουσίαση της συνεισφοράς 3 ακόμη κλασσικών πρωτοπόρων στον χώρο της προγεννητικής/περιγεννητικής ψυχολογίας Jon RG & Troya Turner και John Sonne και βεβαίως το έργο του demause περιγράφοντας εν συντομία τις αρχές της ψυχοϊστορίας. Συγκεκριμένα θα δούμε τις αρχές της ψυχολογίας της Ολότητας του Εαυτού και το Τεστ Προγεννητικής Ανάλυσης, θα δούμε τι είναι το edna, στην συνέχεια θα μιλήσουμε για τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που είναι επιβιώσαντες από έκτρωση και τέλος θα δούμε πώς η προ/περιγεννητική εμπειρία των ανθρώπων καταγράφτηκε και καταγράφεται στην ιστορία των εθνών, στους πολέμους και τις κρίσεις που ζουν αλλά και τον πολιτισμό. Η Δυναμική της Σύλληψης Η Δυναμική της Σύλληψης είναι το 2ο κατά σειρά μάθημα που μελετάτε. Η κατανόηση του ρόλου του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου καθώς και της πληροφορίας που φέρεται από τους γαμέτες, η ζωή στην ωοθήκη και τους όρχεις, το ταξίδι τους και η στιγμή της συνάντησης στην σύλληψη μπορούν ψυχολογικά- να μας αποκαλύψουν την ιστορία της ζωής του ανθρώπου που θα γεννηθεί. Ένας ιδιαίτερα αποκαλυπτικός τρόπος κατανόησης του υλικού που ο κάθε άνθρωπος φέρει στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Ένας προκλητικός τρόπος να ακούμε και να νιώθουμε την ιστορία του κάθε ανθρώπου. Και ταυτόχρονα, μια υπέροχη κατανόηση του πώς μπορούμε να ενδυναμώνουμε τα ζευγάρια που πρόκειται να βαδίσουν στον δρόμο της γονεϊκότητας και να επιτρέψουν την έκφραση του καλύτερου πληροφοριακού υλικού που μπορούν να προσφέρουν στα παιδιά που θα προκύψουν από την ένωσή τους. Η κατανόηση της δυναμικής της εμπειρίας μέχρι την σύλληψη γίνεται εργαλείο σχεδιασμού προγραμμάτων πρωτογενούς πρόληψης. Ειδικότερα: Διδακτική Ενότητα 1. Ο Ρόλος του Ωαρίου & του Σπερματοζωαρίου Βασική επιδίωξη της ενότητας αυτής είναι να μελετηθούν οι δύο γαμέτες που παίρνουν μέρος στην σύλληψη. Έτσι, αρχικά με γνώμονα την φαινομενολογία και ειδικότερα την δυναμική μορφολογία θα μελετήσουμε τις αρχετυπικές ιδιότητες του ωαρίου και του σπερματοζωαρίου και θα τις συγκρίνουμε προκειμένου να εντοπίσουμε ομοιότητες και μη. Στην συνέχεια, θα δούμε πώς ο βιολογικός σκοπός της ζωής εξυπηρετείται από το ωάριο και το σπερματοζωάριο. Τέλος θα δούμε τις βασικές έννοιες της μείωσης, του επιχιασμού και του ανασυνδυασμού προκειμένου να αντιληφθούμε σε βασικό επίπεδο τις έννοιες διαδικασιών που απαντώνται στην σύλληψη. Διδακτική Ενότητα 2. Οι Ψυχολογικές Διαστάσεις της Ζωής στην Ωοθήκη, η Ωορρηξία και το Ταξίδι του Ωαρίου Βασική επιδίωξη της συγκεκριμένης διδακτικής ενότητας είναι να παρουσιάσει την διαδικασία που πρόκειται να οδηγήσει στην σύλληψη ενός ανθρώπου από την πλευρά του ωαρίου και να προσφέρει την δυνατότητα να γίνει αντιληπτή από τον εκπαιδευόμενο η ψυχολογική διάσταση της κάθε

12 φάσης της διαδικασίας αυτής που θα φέρει ένα ωάριο από την ανώριμη φάση του στο σημείο της σάλπιγγας όπου θα συναντήσει το σπερματοζωάριο. Παρά την περιορισμένη έκταση της ενότητας, θα αποπειραθούμε να εξετάσουμε διάφορες πιθανότητες. Η ενότητα αυτή στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην διδασκαλία της ψυχολογίας του Whole-Self, για την οποία μιλήσαμε στο μάθημα 836- c1-u7, και στην διδασκαλία των William Emerson και Κarlton Terry (836-c1-u4), έτσι όπως έχουν εξελιχθεί από την συγγραφέα του προγράμματος Όλγα Γκουνή. Επίσης, φέρει στοιχεία από τον χώρο της ανθρωπολογίας της κύησης και την μελέτη των αρχετύπων, συμβόλων και μύθων. Διδακτική Ενότητα 3. Οι Ψυχολογικές Διαστάσεις της Ζωής των Σπερματοζωαρίων στους Όρχεις, η Εκσπερμάτιση και το Ταξίδι Βασική επιδίωξη της ενότητας αυτής είναι να παρουσιάσει την διαδικασία που πρόκειται να οδηγήσει στην σύλληψη ενός ανθρώπου από την πλευρά του σπερματοζωαρίου και να προσφέρει την δυνατότητα να γίνει αντιληπτή από τον εκπαιδευόμενο η ψυχολογική διάσταση της κάθε φάσης της διαδικασίας αυτής που θα φέρει ένα σπερματοζωάριο αρχικά να αρχίσει να δημιουργείται στην εφηβεία και στην συνέχεια να περνά από όλες εκείνες τις φάσεις και αλλαγές μέχρι να αφήσει τον χώρο στους όρχεις και να εισέλθει στο μητρικό περιβάλλον προκειμένου να αρχίσει το ταξίδι του που θα ολοκληρωθεί με την σύλληψη του συγκεκριμένου ανθρώπου. Θα αποπειραθούμε να δούμε και πάλι πώς η σοφία της ζωής εκδηλώνεται και μέσα από αυτό το ταξίδι. Θα αντιληφθούμε καλύτερα πώς οι αντίθετες πολικότητες των δύο γαμετών λειτουργούν ενωτικά και όχι ανταγωνιστικά και επίσης πώς και γιατί η εμπειρία του σπερματοζωαρίου συνδέεται με την διέγερση του Νου και την αφύπνιση αρχικά και στην συνέχεια διεύρυνση της συνείδησης. Η ενότητα αυτή στηρίζεται, επίσης, σε μεγάλο βαθμό στην διδασκαλία της ψυχολογίας του Whole-Self, για την οποία μιλήσαμε στο μάθημα 836-c1-u7, και στην διδασκαλία των William Emerson και Κarlton Terry (836-c1-u4) έτσι όπως έχουν εξελιχθεί από την συγγραφέα του προγράμματος Όλγα Γκουνή. Επίσης, φέρει στοιχεία από τον χώρο της ανθρωπολογίας της κύησης και την μελέτη των αρχετύπων, συμβόλων και μύθων. Διδακτική Ενότητα 4. Λίγο πριν την σύλληψη. Οι ψυχολογικές διαστάσεις της σύλληψης Έχοντας μελετήσει τους δύο γαμέτες ξεχωριστά και έχοντας αντιληφθεί το πώς οι διαφορετικές πολικότητες που παρουσιάζουν οδηγούν στην ένωση, στην διδακτική ενότητα αυτή, θα μας απασχολήσει αρχικά το αποκαλούμενο σύμπλεγμα της προ-σύλληψης έλξης (pre-conception attraction complex ή PCAC). Θα παρακολουθήσουμε την διαδικασία του πώς δημιουργούνται οι προϋποθέσεις και μερικές δεκάδες ή εκατοντάδες σπερματοζωαρίων θα φτάσουν στην επιφάνεια του ωαρίου και θα οργανωθούν σε κυκλική ή ακτινωτή διάταξη επιδιώκοντας την ένωση, μια διαδικασία που θα κρατήσει κάμποσο χρόνο κατά την διάρκεια του οποίου υφίστανται συγκεκριμένες αλλαγές και θα εξετάσουμε πώς οι πληροφορίες που προκύπτουν από αυτή την στιγμή αποκαλύπτουν πώς ο άνθρωπος προετοιμάζεται για την μεγάλη στιγμή της ένωσης στην προσωπική ζωή του. Στην συνέχεια, θα μελετήσουμε την δυναμική της ίδιας της στιγμής της σύλληψης και θα δούμε πώς και τι αποκαλύπτει για την ένωση του ανθρώπου τη στιγμή του γάμου για παράδειγμα και όχι μόνο. Θα μελετήσουμε την ατελή και πλήρη ένωση και θα δούμε πώς οι έννοιες της γονιμοποίησης,

13 της αναπαραγωγής και της σύλληψης του ανθρώπου είναι διαφορετικές έννοιες. Τέλος, θα γίνει αντιληπτό το γεγονός ότι η σύλληψη ενός ανθρώπου δεν είναι το ξεκίνημα της ζωής, είναι το ξεκίνημα μιας νέας ανάπτυξης. Διδακτική Ενότητα 5. Οι ψυχολογικές διαστάσεις της εμφύτευσης. Προβληματισμοί στη σύλληψη που γίνεται με την βοήθεια της τεχνολογίας/τεχνογνωσίας Αμέσως μετά την σύλληψη, αρχίζει μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα διαδικασία όπου ο άνθρωπος συνεχώς αναπτύσσει τον εαυτό του. Μια διαδικασία που θα ολοκληρωθεί με τον θάνατο του ανθρώπου αυτού πολλές δεκάδες χρόνια αργότερα. Μια διαδικασία πολλών κύκλων και μετασχηματισμών. Ο ζυγωτός θα γίνει μορίδιο, βλαστοκύστη, έμβρυο και το ταξίδι μέσα στον εαυτό συνεχίζεται. Στην συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα μελετήσουμε τις ψυχολογικές διαστάσεις του ταξιδιού της πρώτης μορφής του ανθρώπου που έχει ήδη συλληφθεί και θα το παρακολουθήσουμε καθώς αναπτύσσεται εν κινήσει κατευθυνόμενο και τελικά αφικνούμενο στην μήτρα όπου και θα εμφυτευθεί. Θα δούμε πώς αυτό το ταξίδι/ ανάπτυξη και οι ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει ενδεχομένως να επηρεάζουν την αντίληψη που ο άνθρωπος αυτός θα έχει αργότερα για την δύναμή του να υποστηρίζει τον εαυτό του και το δημιουργικό έργο που εκτυλίσσεται και στο οποίο συμμετέχει ή όχι. Τέλος, έχοντας αντιληφθεί πως η ανθρώπινη σύλληψη δεν είναι απλά μια μηχανιστική διαδικασία αναπαραγωγής, θα προβληματιστούμε σε θέματα που αφορούν την σύλληψη του ανθρώπου με την χρήση τεχνολογίας. Τι πράγματι συμβαίνει (ή δεν συμβαίνει) στην εξωσωματική γονιμοποίηση και την πιο σύγχρονη μέθοδο ICSI και ελπίζουμε να ευαισθητοποιηθούμε όλοι σε τόσο λεπτά θέματα όσο είναι αυτά της σύλληψης του ανθρώπου έτσι ώστε να γίνεται σε πλαίσια ειρήνης, ελευθερίας και σεβασμού. Η Δυναμική της Κύησης Η Δυναμική της Κύησης είναι το 3ο μάθημα στα πλαίσια της Προγεννητικής Ψυχολογίας. Οι 4 ενότητες κάτω από τον τίτλο «Η Δυναμική της κύησης» επιτρέπουν στους συμμετέχοντες να αντιληφθούν τον τρόπο με τον οποίο η περίοδος της κύησης μπορεί να γίνει μια ευκαιρία υποστήριξης του παιδιού που κυοφορείται για καλύτερη σωματική και ψυχοπνευματική υγεία. Θα εισάγει τους επαγγελματίες στις θεωρίες δεσμού και θα τους επιτρέψει να αντιληφθούν τρόπους και δυνατότητες δημιουργίας και ενδυνάμωσης της προγεννητικής σύνδεσης έτσι ώστε να αποφευχθεί κατά το δυνατόν η προγεννητική ή επιλόχεια κατάθλιψη για την μητέρα και μια σειρά δυσάρεστων χαρακτηριστικών για το παιδί που θα γεννηθεί. Επιπλέον, η αντίληψη του τι μπορεί να συνδέεται με τι θα οδηγήσει τους επαγγελματίες στον χώρο υποστήριξης υγείας να αντιλαμβάνονται τις αφηγήσεις των ανθρώπων που υποστηρίζουν με νέο διευρυμένο τρόπο. Ειδικότερα: Διδακτική Ενότητα 1. Η ανακάλυψη της εγκυμοσύνης και οι επιδράσεις αργότερα στη ζωή. Ανεπιθύμητο, επιθυμητό και ευπρόσδεκτο παιδί. Οι γονεϊκές προτιμήσεις Η στιγμή της ανακάλυψης της εγκυμοσύνης είναι μια ιδιαίτερα ευαίσθητη στιγμή. Τις περισσότερες φορές έρχεται μερικές εβδομάδες μετά την σύλληψη και ενώ ήδη έχει προχωρήσει αρκετά το πολύ εκλεπτυσμένο έργο της δημιουργίας του σώματος του παιδιού, αφού η οργανογένεση σχεδόν θα

14 ολοκληρωθεί το 1ο τρίμηνο της κύησης. Ιδανικά, ένα παιδί είναι καλό να βιώνει την αγάπη πολύ πριν την σύλληψή του και τα παιδιά που έρχονται στη ζωή να είναι ευπρόσδεκτα. Πολλές φορές, όμως, τα νέα της εγκυμοσύνης έρχονται σαν κρίση στη ζωή του ζευγαριού ή του περιβάλλοντός τους και παλιά ανεπίλυτα θέματα από την προ/περιγεννητική εμπειρία των γονέων έρχονται στην επιφάνεια. Ο τρόπος, επίσης, που επικοινωνείται η είδηση της εγκυμοσύνης μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά. Στην διδακτική ενότητα αυτή, θα εξετάσουμε πώς η ανακάλυψη της εγκυμοσύνης και η επικοινωνία της μπορεί να επηρεάσει το αγέννητο παιδί και να καθορίσει την πορεία του στην συνέχεια. Θα διακρίνουμε, επίσης, εννοιολογικά τη διαφορά ανάμεσα στο ανεπιθύμητο, επιθυμητό και ευπρόσδεκτο παιδί και θα εξετάσουμε τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι γονικές προτιμήσεις στην αίσθηση εαυτού που αποκτά το παιδί και πώς καθορίζουν την παραπέρα εξέλιξή του. Διδακτική Ενότητα 2. Η σημασία της προγεννητικής σύνδεσης. Πώς δημιουργείται η προγεννητική σύνδεση Η εγκυμοσύνη είναι ένας ενεργός διάλογος ανάμεσα στην μητέρα και το παιδί. Διευρύνεται και γίνεται ένας διάλογος ανάμεσα στο παιδί και τον πατέρα, έτσι όπως αυτός γίνεται αντιληπτός μέσα από την μητέρα, και ανάμεσα στο παιδί και το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζει η μητέρα. Ο διάλογος αυτός είναι πολυεπίπεδος. Η επικοινωνία άμεση. Πώς όμως μπορεί αυτή προγεννητική σύνδεση να έχει ποιότητες που να υποστηρίζουν τη ζωή, έτσι ώστε όταν αυτό το παιδί γεννηθεί και μεγαλώνει να απολαμβάνει ψυχοπνευματική καθώς και σωματική υγεία, να δημιουργεί καλές σχέσεις με τους γονείς του, τους άλλους ανθρώπους και τον κόσμο όλο και να είναι ένα δημιουργικό κύτταρο της ανθρωπότητας προσφέροντας εξέλιξη και συμμετέχοντας στον πολιτισμό; Αυτά είναι τα θέματα που θα μας απασχολήσουν σ αυτήν την διδακτική ενότητα. Διδακτική Ενότητα 3. Η επίδραση του μητρικού άγχους στο παιδί. Πρώιμα εντυπώματα. Ο δίδυμος που πέθανε κατά την κύηση. Η διατροφή, το κάπνισμα και το αλκοόλ κατά την κύηση Στην συγκεκριμένη διδακτική ενότητα θα εξετάσουμε πώς το άγχος που προέρχεται από τον μητρικό οργανισμό εντυπώνεται στο αγέννητο παιδί και καθορίζει την εξέλιξή του. Ειδικότερα, θα εξετάσουμε τι γίνεται όταν μια σύλληψη ξεκινάει σαν δίδυμη ή πολύδυμη (όπως συχνά είναι οι περιπτώσεις των εξωσωματικών) και καταλήγει να γεννηθεί ένα παιδί ή λιγότερα παιδιά από όσα έχουν συλληφθεί. Πώς εγγράφεται μια τέτοια εμπειρία στον δίδυμο ή στον αδελφό που επιβίωσε; Και πώς τον καθορίζει στην συνέχεια; Θα εξετάσουμε, επίσης, θέματα διατροφής έτσι ώστε να υποστηριχτεί ο μητρικός οργανισμός αφενός και να αποφύγουμε δυσάρεστες επιλόχειες καταθλίψεις αλλά και να ενδυναμώσουμε τον νέο οργανισμό που αναπτύσσεται έτσι ώστε να αποφύγουμε υπεριωσχιστίες, προωρότητα, κατάθλιψη και ή παθολογίες. Τέλος θα μελετήσουμε τα σύνδρομα που συνδέονται με την κατανάλωση αλκοόλ κατά την κύηση (σύνδρομο τοξικότητας), καπνίσματος (σύνδρομο στέρησης) και χρήσης τοξικών ουσιών. Ιδιαίτερα, θα μελετήσουμε τις ψυχολογικές διαστάσεις των συνδρόμων αυτών στο αγέννητο παιδί που μετά τη γέννησή του θα παρουσιάσει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Διδακτική Ενότητα 4. Η ανάπτυξη των αισθητηρίων στο αγέννητο παιδί Οι έρευνες στις νευροεπιστήμες σήμερα έχουν αλλάξει τα δεδομένα στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε την, μέχρι προ τινος, άγνωστη ενδομήτρια ζωή του ανθρώπου. Σήμερα, πλέον γνωρίζουμε ότι το

15 αγέννητο παιδί έχει πλήρη αντιληπτικότητα και παρουσιάζει ευφυΐα και διάνοια πολύ πριν την ωρίμανση των αισθητηρίων οργάνων του. Στην συγκεκριμένη διδακτική ενότητα, θα μελετήσουμε την ανάπτυξη των αισθήσεων ενδομητρίως και μετά, θα δούμε πώς η γλώσσα μαθαίνεται από την κοιλιά, θα ταξινομήσουμε τις αισθήσεις του αγέννητου και θα τις συγκρίνουμε με το μοντέλο πολλαπλής νοημοσύνης του Gardner και θα δούμε πώς μπορούμε να επιτρέψουμε την κατάλληλη διέγερση για μια κατά το δυνατόν καλύτερη υποστήριξη της εγκεφαλικής ανάπτυξης του παιδιού από την ενδομήτρια περίοδο έτσι ώστε να γίνεται σεβαστή η ταυτότητα του παιδιού και ο φυσικός ρυθμός του. Η Δυναμική του Τοκετού Οι ενότητες που προτείνονται κάτω από τον τίτλο «Η Δυναμική της Γέννας» επιτρέπουν στους συμμετέχοντες να αντιληφθούν ότι ο τρόπος με τον οποίο ο καθένας από εμάς έρχεται στη ζωή τη στιγμή της γέννας καθορίζει ένα μεγάλο τμήμα της ζωής μας μετά σαν ενήλικες. Θα εξερευνήσουμε τις ιδιαιτερότητες του να γεννηθεί κανείς με καισαρική ή πρόωρα, την εμπειρία στην μονάδα εντατικής παρακολούθησης αμέσως μετά από την γέννα, τις επιπτώσεις της αναισθησίας και αναλγησίας, τον χωρισμό από την μητέρα αργότερα στη ζωή του ανθρώπου. Ταυτόχρονα θα δούμε πώς μπορούμε να μάθουμε μέσα από την φύση, θα εξετάσουμε πώς μπορούμε να διευκολύνουμε την περιγεννητική σύνδεση ανάμεσα στο νεογέννητο και τους γονείς, τα πολλά δώρα του θηλασμού καθώς και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε προκειμένου να υποστηρίξουμε τα παιδιά ή τους ενήλικες που γεννήθηκαν με στρες. Ειδικότερα: Διδακτική Ενότητα 1. Ο τοκετός συνδέεται με την σύλληψη και την κύηση. Ο τρόπος που γεννά η φύση. Η γέννα στο νερό Στην ενότητα αυτή, θα δούμε αρχικά πως ο τοκετός δεν είναι παρά το αποτέλεσμα της κύησης που με την σειρά της συνδέεται με την σύλληψη και το ακόμα πιο πριν. Θα δούμε, λοιπόν, πώς ο τρόπος που γεννιέται ένα παιδί εξαρτάται από τον τρόπο που έχει κυοφορηθεί στο μητρικό περιβάλλον και όλα όσα συμβαίνουν ή συνέβησαν σ αυτό και αποτελεί την τελική φάση της ενδομήτριας κατάστασης. Θα μελετήσουμε πώς μπορούμε να παρατηρήσουμε την φύση και τον τρόπο με τον οποίο έρχονται σε εκδήλωση οι δημιουργικές της συλλήψεις και να επιτρέψουμε να έρχονται τα παιδιά στον κόσμο με τρόπο φυσικό (όχι να λέμε φυσιολογικό). Ανεξάρτητα από το πού βρίσκεται η μητέρα, όταν ο κάθε ένας από εμάς, γονέας ή επαγγελματίας παρών την στιγμή της γέννας, αναγνωρίζει στο παιδί που γεννιέται τη δύναμή του και τη ικανότητά του να γεννηθεί και στην μητέρα που γεννάει τη δική της δύναμη και ικανότητα να γεννήσει, τότε όλη η φιλοσοφία είναι διαφορετική και οι εγγραφές εντελώς διαφορετικές. Θα εξετάσουμε, τέλος, τον τοκετό στο νερό και θα δούμε τα οφέλη που μπορούν να προκύψουν. Διδακτική Ενότητα 2. Σύνδεση ψυχοπαθολογίας και τοκετού Ο τρόπος με τον οποίο ένα παιδί γεννιέται συνδέεται με μια σειρά ψυχοπαθολογίας. Αν και σε προηγούμενη ενότητα, θίξαμε το θέμα, στην συγκεκριμένη διδακτική ενότητα, θα μελετήσουμε πώς ο τρόπος που γεννιέται ένα παιδί όταν είναι τραυματικός ενδέχεται να σχετίζεται με δυσάρεστες

16 εξελίξεις αργότερα. Θα εξετάσουμε, ειδικότερα την σύνδεση ενός τραυματικού τοκετού με την εμφάνιση κρίσεων πανικού, κλειστοφοβίας, διπολικής διαταραχής και κατάθλιψης. Ταυτόχρονα, καθώς αναπτύσσεται η ενότητα, θα μπορέσουμε να αντιληφτούμε τις δυνατότητες πρόληψης που μπορούν να προκύψουν όταν μικρές αλλαγές καταφέρνουν να ενσωματωθούν στις υπάρχουσες πρακτικές που σήμερα ακολουθούνται κατά τον τοκετό. Διδακτική Ενότητα 3. Η χρήση της τεχνολογίας στην γέννα και οι ψυχολογικές επιπτώσεις Στην ενότητα αυτή θα μελετήσουμε τις ψυχολογικές επιπτώσεις που προκύπτουν για το παιδί που γεννιέται λόγω της χρήσης τεχνολογίας στην γέννα. Τι γίνεται με την πρόκληση ωδινών; Τι συμβαίνει με την χρήση αναισθησίας; Ποιες οι επιπτώσεις της επισκληριδίου; Και όταν γίνεται χρήση εμβρυουλκού πώς βιώνεται αυτή η εμπειρία από το παιδί; Γνωρίζοντας ότι η χρήση των παραπάνω τεχνολογικών δυνατοτήτων μπορεί να έχουν επιπτώσεις και να οδηγούν σε χαρακτηριστικά πολλά χρόνια μετά την ολοκλήρωση του τοκετού, ενδεχομένως να μας βοηθήσει να αντιληφθούμε ότι η χρήση τους είναι καλό να γίνεται με προσοχή και προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα υψηλότερο αγαθό. Περαιτέρω, όσοι επαγγελματίες ασχολούνται με την ψυχικοσωματική υγεία του ανθρώπου θα μπορούν να αναγνωρίζουν την πηγή συγκεκριμένης συμπτωματολογίας και επομένως να σχεδιάζουν πιο πετυχημένες διαδικασίες υποστήριξης. Διδακτική Ενότητα 4. Η κοπή του ομφάλιου λώρου και πώς κωδικοποιείται. Η περιγεννητική σύνδεση. Η στιγμή του τοκετού είναι και η στιγμή που για πρώτη φορά το σώμα του παιδιού εμφανίζεται στον κόσμο. Μέχρις εκείνη την στιγμή, τα δύο σώματα συμβιωτικά συνυπάρχουν με ότι αυτό σημαίνει. Η κοπή του ομφαλίου λώρου, σημειοδοτεί μια άλλη σημαντική στιγμή: Είναι η στιγμή που τα δύο σώματα πλέον αποκτούν την αυτοτέλειά τους. Η κοπή του ομφαλίου λώρου είναι η πρώτη φάση της διάλυσης του συμβιωτικού σταδίου. Θα ακολουθήσουν κι άλλες μέχρι να επιτευχθεί η πλήρη αυτονόμηση του παιδιού. Στην ενότητα αυτή θα μελετήσουμε γιατί η κοπή του ομφαλίου λώρου είναι μια μυητική λειτουργία υψίστης σημασίας για την ψυχή και τι γίνεται όταν αυτή γίνεται πολύ νωρίς, πριν την παύση του ομφάλιου παλμού. Τέλος, θα μελετηθεί η στιγμή της περιγεννητικής σύνδεσης, θα δούμε πώς διευκολύνεται και πώς ενδυναμώνεται και θα μελετήσουμε τις επιπτώσεις της απώλειας της ευκαιρίας αυτής λόγω εκτάκτων συνθηκών ή άγνοιας ή και άρνησης- και τι ενδεχομένως να εμφανίσει στο παιδί καθώς μεγαλώνει. Διδακτική Ενότητα 5. Το πρόωρο παιδί: προβληματισμοί και επιπτώσεις. Όταν το παιδί γεννιέται αλλά δεν ζει: Η απώλεια Ο χρόνος ολοκλήρωσης της κύησης, όταν η έναρξη τοκετού γίνεται φυσικά, είναι τέτοιος που ανάλογα με την περίσταση εξυπηρετεί καλύτερα το παιδί που κυοφορείται. Τι γίνεται, όμως, όταν το παιδί αποφασίζει να έρθει βδομάδες πριν; Και τι γίνεται όταν ο γονέας ή ένας επαγγελματίας αποφασίζει να αρχίσει την διαδικασία του τοκετού πριν την ώρα του; Τι γίνεται όταν μπαίνει στην εντατική για να υποστηριχθεί; Τι εικόνα θα παρουσιάσει το πρόωρο παιδί αργότερα; Πώς μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε; Πώς θα μπορούσαμε να βοηθήσουμε ένα παιδί έτσι ώστε να ολοκληρώσει

17 τον κύκλο του και να έρθει με φυσικότητα στην ώρα του; Αυτά είναι τα ερωτήματα που θα απαντήσουμε στο πρώτο μέρος της διδακτικής αυτής ενότητας. Στο δεύτερο μέρος, θα δούμε την περίπτωση των παιδιών που γεννιούνται αλλά δεν ζουν ή ζουν πολύ λίγο και θα εξετάσουμε το θέμα της απώλειας τόσο από την πλευρά του μητρικού περιβάλλοντος όσο και για τα παιδιά που θα ακολουθήσουν στην συνέχεια αν γεννηθούν και το τραύμα της απώλειας δεν έχει επιλυθεί. Ιδιαίτερα θα αναφερθούμε στο παιδί αντικαταστάτης και θα μελετήσουμε την συμπτωματολογία που θα παρατηρήσουμε για να αναγνωρίσουμε και να υποστηρίξουμε. Διδακτική Ενότητα 6. Οι ψυχολογικές διαστάσεις της καισαρικής Σχεδόν ένα στα δύο παιδιά, σήμερα, γεννιούνται με καισαρική. Αν σκεφτούμε ότι σύμφωνα με τις δημοσιεύσεις της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας μόνο περίπου 4% των γεννήσεων δικαιολογούνται, αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος των αριθμών. Στην διδακτική ενότητα αυτή, θα δειχτεί με ποιους τρόπους διαφέρουν τα παιδιά που γεννώνται από καισαρική από τα παιδιά που γεννιούνται με φυσικό τρόπο, θα μάθουμε να αναγνωρίζουμε τα συμπτώματα είτε στο σώμα είτε στο ψυχοπνευματικό επίπεδο και κυρίως θα δούμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε αυτά τα παιδιά το συντομότερο δυνατόν- προκειμένου να απαλλαγούν από τα τις δυσάρεστες επιπτώσεις. Διδακτική Ενότητα 7. Οι ψυχολογικές διαστάσεις του θηλασμού Ο θηλασμός από την πρώτη στιγμή και για τα πρώτα σχεδόν 3 χρόνια της ζωής του παιδιού είναι πολύ περισσότερα από αυτά που ήδη σήμερα ξέρουμε σε σωματικό επίπεδο. Ο θηλασμός προχωρά πέρα από την θρέψη του σώματος και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού και γίνεται διαδικασία διαχείρισης πόρων, σχέση με τον κόσμο και πολλά ακόμα. Στόχος της συγκεκριμένης ενότητας είναι να προχωρήσουμε πέρα από τα ήδη γνωστά θέματα και να δούμε τις ψυχολογικές διαστάσεις του θηλασμού για όλη τη ζωή του. Επίσης, θα δούμε τι γίνεται όταν ο θηλασμός απουσιάζει ή διαρκεί για λίγες βδομάδες μόνο. Θα δούμε πώς και τι σημαίνει για το παιδί να απογαλακτίζεται με βία πριν την ώρα του. Διδακτική Ενότητα 8. Στόχος και περιεχόμενο των προγραμμάτων πρόληψης στην προ/περιγεννητική περίοδο Τα τελευταία πολλά χρόνια, χάρη στο έργο πολλών ερευνητών και επιστημόνων στο χώρο των προγεννητικών επιστημών αλλά και χάρη στην έμπνευση πολλών επαγγελματιών να εφαρμόσουν τα ευρήματα αυτά σε πρακτικά προγράμματα που ωφελούν την κοινότητα, σήμερα, υπάρχουν αποδοτικά προγράμματα υποστήριξης της ζωής από την αρχή της ζωής, πριν από την σύλληψη. Όπως λέει ο Ludwig Janus τα προγράμματα πρόληψης αρχίζουν με την γενιά που είναι ζωντανή, δηλ. τους παππούδες και τους προπάππους. Στις ενότητες αυτές οι συμμετέχοντες επαγγελματίες μπορούν να μελετήσουν τις αρχές που διέπουν ένα πρόγραμμα πρωτογενούς πρόληψης, να ενημερωθούν για τα υφιστάμενα προγράμματα, να κατανοήσουν το περιεχόμενο τέτοιων προγραμμάτων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ανάμεσα στους εφήβους και αργότερα στους ενήλικες καθώς θα βαδίζουν τον δρόμο της γονεϊκότητας.

18 16. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ «Προγεννητική Ψυχολογία»