ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑ ΕΣ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ

Transcript

1

2 ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑ ΕΣ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ relais plus 1

3 relais plus 2

4 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ «RELAIS PLUS» To γενικό πλαίσιο Ο στόχος Οι οµάδες και οι τοµείς στόχοι. Οι έννοιες «εγκατάλειψη» και «σχέση βοήθειας Η κατανοµή των ρόλων στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης Η διάρθρωση των οµάδων εργασίας _Toc Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ RELAIS PLUS Η βάση της µεθοδολογίας Η Προσέγγιση εξιοτήτων (Π ), κεντρικός άξονας του σχεδίου ΤΑ ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑ ΕΣ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ Εισαγωγή Γενική παρουσίαση του προγράµµατος εκπαίδευσης των εκπαιδευτών Παρουσίαση του κοινού κορµού εκπαιδευτικών ενοτήτων για τις τρεις οµάδες-στόχους Παρουσίαση της ειδικής εκπαιδευτικής ενότητας για τα παιδιά Παρουσίαση της ειδικής εκπαιδευτικής ενότητας για τους εφήβους Παρουσίαση της ειδικής εκπαιδευτικής ενότητας για τους ηλικιωµένους relais plus 3

5 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 : ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΠΥΡΗΝΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 : ΦΥΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΙ ΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙ ΙΑ, ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ relais plus 4

6 1. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ «RELAIS PLUS» 1.1. TO ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 1.1. To γενικό πλαίσιο Η δηµιουργία του σχεδίου RELAIS PLUS προέκυψε από τρεις διαπιστώσεις. Στις µέρες µας, όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν να αντιµετωπίσουν µία συνεχή αύξηση του αριθµού των περιπτώσεων εγκατάλειψης. Πρόκειται για καταστάσεις που αφορούν σε κάθε ηλικία και πιο συγκεκριµένα στα παιδιά, τους εφήβους και τους ηλικιωµένους. Οι άνθρωποι που εργάζονται µε αυτές τις διαφορετικές οµάδες απαρτίζονται εν µέρει από εθελοντές ή µισθωτούς χωρίς κατάλληλα προσόντα, οι οποίοι ασκούν το λειτούργηµά τους µε ένα τρόπο περισσότερο διαισθητικό παρά βασισµένοι στην ουσιαστική γνώση. Παράλληλα, ο αριθµός τους είναι ανεπαρκής. Τα εκπαιδευτικά προγράµµατα δε λαµβάνουν επαρκώς υπόψη τις ιδιοµορφίες που παρουσιάζουν οι ξεχωριστές περιπτώσεις εγκατάλειψης. Για τη διασφάλιση µίας αξιοπρεπούς ζωής από κάθε άποψη, είναι απαραίτητη η ανάπτυξη και/ή η παγίωση (ποιοτικά και ποσοτικά) µία σχέσης βοήθειας µε αυτούς τους διαφορετικούς πληθυσµούς. Αυτός είναι και ο γενικός στόχος του σχεδίου. Ακόµα και αν η ανάγκη είναι κοινή στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το πλαίσιο και τα αίτια των περιπτώσεων εγκατάλειψης είναι διαφορετικά και περίπλοκα (πολιτικά και κοινωνικο-οικονοµικά προβλήµατα, καθώς και η διάλυση του οικογενειακού, κοινωνικού και πολιτισµικού ιστού, η οποία δεν αποτελεί αποκλειστικότητα των «φτωχών» χωρών). Για να γίνει δυνατή η κάλυψη αυτής της ανάγκης, είναι απαραίτητη, µέσω της εκπαίδευσης, η επαγγελµατοποίηση των κοινωνικών λειτουργών και των άλλων επαγγελµατιών στις κοινωνικές υπηρεσίες, οι οποίοι παρέχουν ήδη µία σχέση βοήθειας, καθώς και η αύξηση του αριθµού τους, επιτρέποντας την πρόσβαση σε αυτά τα επαγγέλµατα σε άτοµα που ζητούν εργασία και διαθέτουν το απαραίτητο προφίλ. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν ήδη ορισµένα εργαλεία και προγράµµατα εκπαίδευσης για τα επαγγέλµατα που ασχολούνται µε τη σχέση βοήθειας, τα οποία έχουν σχεδιαστεί στη Γαλλία, στην Ιταλία και στη Ρουµανία στο πλαίσιο του σχεδίου Leonardo da Vinci RELAIS n o F/01/B/P/PP/ Ο στόχος Σκοπός του σχεδίου είναι η µεταφορά των προϊόντων (εφαρµογών) του RELAIS σε τρεις ακόµα χώρες (Ελλάδα, Σλοβενία και Λετονία), λαµβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητές τους στον αγώνα κατά του κοινωνικού αποκλεισµού και υπέρ της ανάπτυξης µίας «σχέσης βοήθειας» προσθέτοντας επίσης µία νέα νορβηγική οπτική και µε µία εξωτερική γερµανική αξιολόγηση. Το σχέδιο επιτρέπει την ανάπτυξη ενός συνόλου εργαλείων εκπαίδευσης και προγραµµάτων εκπαίδευσης σύµφωνα µε τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αυτό το σύνολο θα είναι διαθέσιµο σε 4 γλώσσες (γαλλικά, ελληνικά, σλοβενικά, λετονικά) σε έντυπη µορφή καθώς και σε µία ταινία DvD και σε ένα CDRom, ενώ για ορισµένες εφαρµογές, θα διατεθεί σε 7 γλώσσες (αγγλικά, ρουµανικά και γερµανικά εκτός αυτών που προαναφέρθηκαν). Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς οργανισµούς και, σε ευρύτερη κλίµακα, στις δοµές και το προσωπικό που απασχολείται στον κοινωνικό τοµέα, καθώς και στον τοµέα της υγείας. relais plus 5

7 1.3. Οι οµάδες και οι τοµείς στόχοι. Οι έννοιες «εγκατάλειψη» και «σχέση βοήθειας» Οι οµάδες στις οποίες απευθύνεται το σχέδιο RELAIS PLUS είναι τα άτοµα που έχουν βρεθεί σε καταστάσεις εγκατάλειψης (παιδιά, έφηβοι, ηλικιωµένοι) στην Ευρώπη και, πιο συγκεκριµένα, στις 7 συµµετέχουσες χώρες. Η έννοια «εγκατάλειψη» θα πρέπει να ορίζεται ανάλογα µε την κοινωνική οµάδα στην οποία αυτή αναφέρεται. Οι ορισµοί που χρησιµοποιούνται από τις συνεργαζόµενες χώρες είναι οι εξής: Για τους νέους µπορεί να περιλαµβάνει: τα ορφανά παιδιά, τους νέους που αποµακρύνθηκαν από την οικογένειά τους λόγω κακοποίησης ή έλλειψης εκπαίδευσης, εκείνους που απορρίφθηκαν από την οικογένειά τους. Οι ηλικιακές οµάδες που διακρίνονται είναι: από 0 µέχρι 14 ετών για τα παιδιά και από 14 µέχρι 18 για τους εφήβους. Όσον αφορά στα ηλικιωµένα άτοµα (άνω των 65 ετών) µπορεί να περιλαµβάνει: εξαρτώµενα άτοµα τα οποία έχουν εγκαταλειφθεί από την οικογένειά τους ή δεν έχουν οικογένεια και η ασθένεια από την οποία υποφέρουν και/ή τα γηρατειά δεν τους επιτρέπουν να ζουν µε αυτονοµία. Μπορεί επίσης να περιλαµβάνει περιθωριοποιηµένα άτοµα και/ή εκείνα που έχουν αποκλειστεί από την κοινωνική ζωή. Οι τοµείς-στόχοι του σχεδίου RELAIS PLUS είναι οι ακόλουθοι: Ο τοµέας της υγείας και ο κοινωνικός τοµέας και, πιο συγκεκριµένα, των κοινωνικών υπηρεσιών (οι κοινωνικοί λειτουργοί και οι άλλοι επαγγελµατίες που παρέχουν φροντίδα σε οµάδες που έχουν περιέλθει σε κατάσταση εγκατάλειψης), Ο τοµέας της εκπαίδευσης και εκπαίδευσης, Ο τοµέας των προσωπικών υπηρεσιών, στον οποίο το ποσοστό των εργασιακών θέσεων έχει αυξηθεί κατά 6% από τον ένα χρόνο στον άλλο στην Ευρώπη. Εκείνοι που θα χρησιµοποιήσουν τελικά τα αποτελέσµατα του προγράµµατος στις συµµετέχουσες χώρες και γενικότερα στην Ευρώπη είναι: Οι οργανισµοί εκπαίδευσης (εκπαιδευτές), Τα σχολεία και τα πανεπιστήµια (καθηγητές), Ιδρύµατα απασχόλησης και εκπαίδευσης (σύµβουλοι, αναλυτές και φορείς χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων), Οι κοινωνικές υπηρεσίες (µε τους κοινωνικούς επαγγελµατίες που φροντίζουν τις οµάδες που έχουν περιέλθει σε κατάσταση εγκατάλειψης και που θα επωφεληθούν από την επαγγελµατική εκπαίδευση), Οι οµοσπονδίες των εργοδοτών, Οι οργανισµοί που εκπροσωπούν τους εργαζοµένους, προκειµένου να κρίνουν τις αλλαγές περιεχοµένου και τις λεπτοµέρειες των δραστηριοτήτων, relais plus 6

8 Εκείνοι που ζητούν εργασία, νέοι και ενήλικες και οι οποίοι µπορούν να καταρτιστούν επαρκώς στην άσκηση κοινωνικών επαγγελµάτων που αναλαµβάνουν τη φροντίδα των οµάδων-στόχων. Το επαγγελµατικό τους προφίλ θα καθοριστεί σύµφωνα µε τα επαγγελµατικά εγχειρίδια και τα εγχειρίδια εκπαίδευσης που θα προσαρµοστούν κατάλληλα και θα µεταφερθούν στις νέες χώρες του σχεδίου κατά τη διάρκειά του. Με τον όρο «σχέση βοήθειας», σύµφωνα µε το RELAIS PLUS, εννοείται µία σχέση στην οποία ο ένας τουλάχιστον από τους δύο πρωταγωνιστές επιδιώκει να βοηθήσει τον άλλον στην ανάπτυξη, στην ωριµότητα, σε µία καλύτερη λειτουργία και στην µεγαλύτερη ικανότητα να αντιµετωπίζει τη ζωή µε απόλυτη ανεξαρτησία και αυτονοµία, στο πλαίσιο µίας ευρωπαϊκής πολιτικής προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, υποστήριξης και προστασίας των ατόµων σε διάφορες περιπτώσεις εγκατάλειψης. Αυτά τα άτοµα, νέοι ή ενήλικες, έχουν ανάγκη µίας ηθικής, συναισθηµατικής, ψυχολογικής, ιατρικής, λογιστικής, οικονοµικής και νοµικής υποστήριξης, στην οποία βασίζεται και η σχέση βοήθειας. Όπως προαναφέρθηκε ακόµα και αν η ανάγκη είναι κοινή στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το πλαίσιο και τα αίτια των περιπτώσεων εγκατάλειψης είναι διαφορετικά και περίπλοκα (πολιτικά και κοινωνικο-οικονοµικά προβλήµατα καθώς και η διάλυση του οικογενειακού, κοινωνικού και πολιτισµικού ιστού, η οποία δεν αποτελεί αποκλειστικότητα των «φτωχών» χωρών). Οι ορισµοί που χρησιµοποιούνται από τους συµµετέχοντες δεν καλύπτουν εξ ίσου όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, και αυτό για λόγους κοινωνικοπολιτικούς και πολιτισµικούς. Ο βαθµός κοινωνικής ένταξης των διαφορετικών οµάδων σε καταστάσεις εγκατάλειψης, καθώς και ο βαθµός της παρεχόµενης φροντίδας διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Εκείνο που διακρίνει τους επαγγελµατίες του κοινωνικού τοµέα στην Ευρώπη είναι το είδος της σχέσης που διατηρούν µε τα άτοµα που αντιµετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις, σύµφωνα πάντοτε µε τις πολιτικές που επιβάλλονται από κάθε χώρα Η κατανοµή των ρόλων στο πλαίσιο της εταιρικής σχέσης Οι στόχοι του σχεδίου, το είδος των δραστηριοτήτων θα υλοποιηθούν για την επίτευξή τους, η ποικιλοµορφία των κοινωνικών οµάδων και των τοµέων-στόχων, των χρηστών και των επωφελούµενων, ο αριθµός αλλά και η συµπληρωµατικότητα των συνεργατών και των οργανισµών υποστήριξης απαιτούν µία σωστά δοµηµένη οργάνωση και µία αυστηρή διοίκηση. Αυτό ακριβώς αποτέλεσε και το αντικείµενο συζήτησης µεταξύ των συνεργατών οι οποίοι συµφώνησαν στον παρακάτω τρόπο λειτουργίας: Επιλογή ενός φορέα «Προωθητή του σχεδίου» ο οποίος είναι επιφορτισµένος µε το διοικητικό και οικονοµικό συντονισµό του. Επιλογή ενός φορέα µε τον ρόλο του «Γενικού συντονιστή» ο οποίος θα είναι υπεύθυνος για το γενικό και τον επιστηµονικό συντονισµό. Επιλογή, σε κάθε χώρα εκτός από τη Γερµανία και τη Νορβηγία, ενός φορέα «Υπεύθυνου της σειράς» ο οποίος θα σχετίζεται µε τον υπεύθυνο του σχεδίου. Θα relais plus 7

9 είναι υπεύθυνος για το συντονισµό των συνεργατών υποστήριξης, το συντονισµό των εργασιών έρευνας, προσαρµογής, διάδοσης και µεταφοράς στη χώρα του. Επιλογή ενός φορέα µε το ρόλο του «Επιστηµονικού συµβούλου» ο οποίος θα αποτελεί το σηµείο αναφοράς για τη σχέση βοήθειας της κάθε µιας από τις 3 πληθυσµιακές οµάδες σε κατάσταση εγκατάλειψης. Αυτό κρίθηκε απαραίτητο λόγω των ιδιαιτεροτήτων κάθε οµάδας. Θα είναι υπεύθυνος για τη σύνθεση των επαγγελµατικών εγχειριδίων (επαγγελµάτων-εκπαίδευσης) και των προγραµµάτων εκπαίδευσης για τη σχέση βοήθειας, τα οποία θα έχουν πραγµατοποιηθεί στις 3 χώρες που επωφελούνται της µεταφοράς του σχεδίου. Θα καθοδηγούν την εκπαίδευση των εκπαιδευτών µεταφοράς. Επιλογή ενός φορέα µε τον ρόλο του «Μονίµου εξωτερικού Αξιολογητή» του τρόπου λειτουργίας του σχεδίου, των χρησιµοποιούµενων µεθόδων, των αποτελεσµάτων που προκύπτουν και συγκεκριµένα, των προϊόντων που σχεδιάζονται και της αξιολόγησής τους. Με στόχο µια αντικειµενική αξιολόγηση, επιλέχθηκε ένας οργανισµός από κάποια άλλη χώρα (Γερµανία) και όχι από χώρα που πρόκειται να αναλάβει ή ήδη έχει επιφορτιστεί µε την ευθύνη των εργασιών. Ο οργανισµός αυτός θα είναι υπεύθυνος και για τον ποιοτικό έλεγχο. Με τον τρόπο αυτόν, το σχέδιο θα ωφεληθεί παράλληλα και από την αγγλοσαξονική οπτική. Επιλογή ενός φορέα από τη Σκανδιναβία, ο οποίος θα είναι επιφορτισµένος µε την παροχή µία επιπρόσθετης τεχνογνωσίας που θα συµπληρώνει εκείνη του αρχικού σχεδίου Relais που αποτελεί το αντικείµενο µεταφοράς. Θα αναδείξει τα σκανδιναβικά προϊόντα που σχετίζονται µε το πρόγραµµα Relais και µε το πρότυπο της κοινωνικής εργασίας σε αυτή τη χώρα. Γι αυτό το ρόλο επελέγη ένας νορβηγικός οργανισµός. relais plus 8

10 Πίνακας κατανοµής των ρόλων Ρόλος Προωθητής του σχεδίου Χώρα Γαλλία Ρουµανία Γερµανία Νορβηγία Ελλάδα Λετονία Σλοβενία TEI ΚΡΗΤΗΣ Γενικός συντονιστής GIP FIPAG* Yπεύθυνος συντονιστής σε κάθε χώρα (συντονισµός των οµάδων και των παραδοτέων στη κάθε χώρα) GIP FIPAG* As. PARTENER GIDL* από κοινού Πανεπιστήµιο UAIC * TEI ΚΡΗΤΗΣ Πανεπιστήµιο της Liepaja Ινστιτούτο A. TRSTENJAKA Επιστηµονικός σύµβουλος (υπεύθυνος της µεταφοράς) Παιδιά Έφηβοι Ηλικιωµένοι GIP FIPAG* Πανεπιστήµιο UAIC * As. PARTENER GIDL* Φορέας επωφελούµενος της µεταφοράς TEI ΚΡΗΤΗΣ Πανεπιστήµιο της Liepaja Ινστιτούτο A. TRSTENJAKA Φορέας αξιολόγησης PRO INNOVATION Φορέας µιας τεχνογνωσίας συµπληρωµατικής του σχεδίου RELAIS * αρχικοί εταίροι του σχεδίου RELAIS Ινστιτούτο NOVA relais plus 9

11 1.5. Η διάρθρωση των οµάδων εργασίας Οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων και ο τρόπος οργάνωσης των εργασιών στο πλαίσιο του σχεδίου είναι οι εξής: ηµιουργία µίας «Επιτροπής Συντονισµού και αξιοποίησης των αποτελεσµάτων» αποτελούµενης από τον προωθητή του σχεδίου, το γενικό συντονιστή, τους υπευθύνους συντονιστές, τον αξιολογητή και τον εµπειρογνώµονα από τη Σκανδιναβία, δηλαδή συνολικά 9 άτοµα µε δικαίωµα ψήφου. Το πρόγραµµα δραστηριοτήτων προβλέπει τις συναντήσεις αυτής της Επιτροπής Συντονισµού στην οποία προεδρεύει ο υπεύθυνος του σχεδίου. Ωστόσο, θα µπορεί να συνεδριάζει όποτε κρίνεται αναγκαίο, κατόπιν απαιτήσεως της πλειοψηφίας των µελών της. Ο ρόλος της θα είναι: Να επικυρώνει τις κατευθύνσεις του προγράµµατος. Να επαναπροσδιορίζει, αν χρειαστεί, τις καθορισµένες εργασίες στο ετήσιο λειτουργικό πρόγραµµα. Να διευθετεί και να αµβλύνει κάθε σύγκρουση µεταξύ των εταίρων. Να ελέγχει την υλοποίηση και τα αποτελέσµατα του σχεδίου και να διασφαλίζει την ποιότητα και τον καινοτόµο χαρακτήρα τους, καθώς και την αξιοποίησή τους. Σε κάθε συνεδρίαση της συντονιστικής επιτροπής που γίνεται σε µια χώρα µπορούν να συµµετέχουν πρόσωπα που έχουν έναν υπεύθυνο ρόλο στους τοµείς ενδιαφέροντος του σχεδίου σε αυτήν τη χώρα, άτοµα που έχουν θεσµικό ρόλο και κοινωνικοί εταίροι µε συµβουλευτικό ρόλο. ηµιουργία σε όλες τις χώρες των εταίρων (µε εξαίρεση τη Γερµανία και τη Νορβηγία) µίας «οµάδας στήριξης» η οποία θα αποτελείται το ελάχιστον από τον υπεύθυνο συντονιστή, έναν ειδικό επιστήµονα «παιδικής ηλικίας», έναν ειδικό επιστήµονα «εφηβείας», έναν ειδικό επιστήµονα «τρίτης ηλικίας», 3 εκπροσώπους κοινωνικών υπηρεσιών που ο καθένας είναι αρµόδιος για κάθε οµάδα-στόχο του σχεδίου, 3 εκπροσώπους που προέρχονται από φορείς θεσµικούς, διοικητικούς ή των τοπικών αρχών που είναι υπεύθυνοι για τη χρηµατοδότηση των κοινωνικών υπηρεσιών ή/και των υπηρεσιών εκπαίδευσης, καθώς και 2 εκπροσώπους κοινωνικών εταίρων. Την οµάδα στήριξης συντονίζει ο υπεύθυνος συντονιστής, ο οποίος ενηµερώνει την επιτροπή συντονισµού του σχεδίου για την πορεία της υλοποίησης των εργασιών. Η οµάδα στήριξης συνεδριάζει 3 φορές το χρόνο και αποστολή της είναι ο συντονισµός των εργασιών και η επικύρωση και αξιοποίηση των αποτελεσµάτων. Καθορίζει τη λίστα των µελών των ερευνητικών οµάδων. Η βασική της σύνθεση καθορίζεται από τον υπεύθυνο συντονιστή σε κάθε χώρα. Τα µέλη αυτών των οµάδων επιλέγονται µεταξύ των συνεργαζόµενων εταίρων ( σιωπηρούς ). Η δηµιουργία της οµάδας στήριξης µπορεί να πραγµατοποιηθεί κατά την εκκίνηση του προγράµµατος. Σύσταση σε 3 χώρες (Ελλάδα, Σλοβενία και Λετονία) και για κάθε οµάδα που βρίσκεται σε κατάσταση εγκατάλειψης µίας «ερευνητικής οµάδας». Κάθε µία από τις 9 οµάδες αποτελείται από τον υπεύθυνο συντονιστή της, έναν ειδικό επιστήµονα της σχετικής οµάδας, 2 εκπαιδευτές και 2 επαγγελµατίες του κοινωνικού τοµέα. Αυτές οι οµάδες έχουν ως αποστολή τους, µε αφετηρία µία κοινή µεθοδολογία, να συµµετάσχουν στις διαδικασίες διάγνωσης των αναγκών και να προσαρµόσουν τα relais plus 10

12 επαγγελµατικά εγχειρίδια (επαγγελµάτων-εκπαίδευσης) και τα εκπαιδευτικά προγράµµατα στις ιδιαιτερότητες της χώρας. Αυτές οι οµάδες, οι οποίες συνεδριάζουν όσες φορές χρειαστεί, έχουν ως επικεφαλής τον υπεύθυνο συντονιστή της οµάδας στήριξης. Η διάρθρωση των διαφορετικών οµάδων εργασίας παρουσιάζεται συνοπτικά στον παρακάτω πίνακα: relais plus 11

13 - Η Επιτροπή Συντονισµού - Οι 5 οµάδες στήριξης - Οι 9 ερευνητικές οµάδες - Οι σιωπηλοί εταίροι Προωθητής TEI (Ελλάδα) ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ Γενικός συντονιστής Αξιολογητής Σκανδιναβός σύµβουλος GIP FIPAG (Γαλλία) PRO INNOVATION (Γερµανία) ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ NOVA (Νορβηγία) Χώρα Γαλλία Ρουµανία Ελλάδα Λετονία Σλοβενία Υπεύθυνος συντονιστής GIP FIPAG As. PARTENER Πανεπιστήµιο UAIC TEI Πανεπιστήµιο της Liepaja Ινστιτούτο A. TRSTENJAKA 5 οµάδες στήριξης (ο συντονιστής, 3 εκπαιδευτές, 3 επαγγελµατίες, 3 χρηµατοδότες, 2 κοινωνικοί εταίροι 9 ερευνητικές οµάδες (ο συντονιστής, 1 ειδικός επιστήµονας, 2 εκπαιδευτές, 2 επαγγελµατίες παιδιά έφηβοι ηλικιωµένοι παιδιά έφηβοι ηλικιωµένοι παιδιά έφηβοι ηλικιωµένοι relais plus 12

14 2. Η ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ RELAIS PLUS 2.1. Η βάση της µεθοδολογίας Η µεταφορά ή µετάδοση καινοτοµίας που είναι ο στόχος του προγράµµατος RELAIS PLUS, διακρίνεται σε διάφορα είδη µεταφοράς : Γεωγραφική µεταφορά: Πρόκειται για ένα σχέδιο Μεταφοράς Καινοτοµίας (από τη Γαλλία και τη Ρουµανία) προς την Ελλάδα, τη Σλοβενία και τη Λετονία, και όχι για τη συνέχιση του έργου του αρχικού προγράµµατος RELAIS 1 που περιελάµβανε 2 χώρες επιπλέον και 8 άλλους εταίρους που δεν συµµετέχουν πλέον στο παρόν σχέδιο. Αυτή η µεταφορά θα επιτευχθεί µε την προσαρµογή των ήδη υπαρχόντων εργαλείων στις ιδιαιτερότητες των 3 νέων χωρών εταίρων, µε µία νέα αγγλοσαξονική οπτική. Στόχος θα είναι η δηµιουργία µίας νέας ευρωπαϊκής σύνθεσης την οποία θα µοιράζονται 7 χώρες της Βόρειας και Νότιας, υτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Η προσαρµογή και η αξιοποίηση των αποτελεσµάτων του σχεδίου RELAIS στη Γαλλία και στη Ρουµανία θα συνεχιστεί µεν αλλά υπό τις παρούσες συνθήκες, εκτός αυτού του σχεδίου µεταφοράς καινοτοµίας, µε ίδιους πόρους και µε την κατάλληλη υποστήριξη διαφόρων χρηµατοδοτικών φορέων. Μεθοδολογική µεταφορά: Με την ευκαιρία αυτού του σχεδίου µεταφοράς καινοτοµίας, τίθεται και το ζήτηµα της ανάπτυξης µίας κοινής εκπαιδευτικής κουλτούρας µεταξύ των χωρών εταίρων η οποία θα βασίζεται στην ίδια προσέγγιση, την «Προσέγγιση εξιοτήτων» ή Π ( l' Approche Par Compétences APC). Αυτή η κοινή παιδαγωγική κουλτούρα, που κατευθύνει την προσπάθεια και το ενδιαφέρον της ευρωπαϊκής κοινότητας στον τοµέα της εκπαίδευσης, βασίζεται στην έρευνα για την εύρεση της καλύτερης δυνατής αντιστοιχίας µεταξύ εκπαίδευσης και απασχόλησης. Σταδιακά, η Π έχει δοµηθεί γύρω από µία µεθοδολογία η οποία, µε βάση τις οικονοµικές ανάγκες, αναπτύσσει εκπαιδευτικούς µηχανισµούς µε στόχο την κάλυψη αυτών ακριβώς των αναγκών. Η ακολουθία είναι η εξής: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ. Το σχέδιο θα επιτρέπει σε όλους τους εταίρους, και ιδιαίτερα σε εκείνους της Ανατολικής Ευρώπης, να µοιραστούν το ίδιο όραµα σχετικά µε το σκοπό της εκπαίδευσης. Τοµεακή µεταφορά: Μία από τις δραστηριότητες του σχεδίου περιλαµβάνει, στο διαγνωστικό στάδιο, τον προσδιορισµό των διαφόρων νοµικών και νοµοθετικών πλαισίων σχετικά µε την προστασία των ατόµων σε κάθε συµµετέχουσα χώρα. Η µελέτη και τα ευρήµατα που σχετίζονται µε την προβληµατική της εγκατάλειψης µπορούν να αποτελέσουν το αντικείµενο µιας µεταφοράς σε άλλους τοµείς: στο νόµο, τη δικαιοσύνη, την πρόληψη, τη διαµεσολάβηση. Η µεταφορά καινοτοµίας µπορεί να αποδειχτεί χρήσιµη και σε πολυάριθµα επαγγέλµατα άλλων τοµέων όπως η υγεία στην οποία η σχέση βοήθειας είναι έντονα παρούσα επιπλέον, η οργάνωση της εκπαίδευσης µε βάση τις δεξιότητες και η γενικότερη τεχνογνωσία του σχεδίου µπορούν να µεταφερθούν σε οποιονδήποτε άλλο τοµέα. Για την επίτευξη αυτής της µεταφοράς κρίθηκαν απαραίτητα τα παρακάτω: relais plus 13

15 Ο προσδιορισµός των εµποδίων στην ανάπτυξη της σχέσης βοήθειας στις διάφορες χώρες. Η προσαρµογή και µεταφορά µίας εκπαιδευτικής µεθοδολογίας για την οργάνωση και καθοδήγηση των οργανισµών εκπαίδευσης και των φορέων εκπαίδευσης/απασχόλησης, µε στόχο την επαγγελµατοποίηση των επαγγελµατιών των κοινωνικών υπηρεσιών (κοινωνικά επαγγέλµατα) που είναι υπεύθυνοι της σχέσης βοήθειας. Η προώθηση µίας προσφοράς εκπαίδευσης προσαρµοσµένης και αναθεωρηµένης, η οποία ενσωµατώνει τις ιδιαιτερότητες της οµάδας στην οποία αναφέρεται, σαν µέσο ανάπτυξης της σχέσης βοήθειας, σύµφωνα πάντα µε τις εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές αλληλεγγύης. Η ορθότερη αντίληψη και κατανόηση των ζητηµάτων που σχετίζονται µε την εγκατάλειψη καθώς και ο σωστότερος προσδιορισµός του δικτύου των φορέων παρέµβασης. Η εµπέδωση των γνώσεων και η διευκόλυνση της επίλυσης των προβληµάτων που προκύπτουν στον τοµέα αυτό Η Προσέγγιση εξιοτήτων (Π ), κεντρικός άξονας του σχεδίου. Οι εκπαιδευτές έχουν σταδιακά αναπτύξει µία προσέγγιση «αντιµετώπισης της εκπαίδευσης σαν µοχλό της οικονοµικής απόδοσης» πρόκειται περί της Προσέγγισης εξιοτήτων. Η Π αποτελεί µία προσέγγιση, µία οπτική, έναν αγωγό ο οποίος δίνει νόηµα στις πρακτικές εκπαίδευσης. Αυτός ο κεντρικός άξονας αφορά στη διάρθρωση των υφιστάµενων επαγγελµατικών δραστηριοτήτων, στην αντιστοιχία τους σε συγκεκριµένο επάγγελµα και στην εκπαίδευση των ασκούντων αυτό το επάγγελµα, έτσι ώστε τα αποτελέσµατα την εκπαίδευσης να µετατραπούν σε αποτελέσµατα στο χώρο εργασίας. Πώς µπορεί να οργανωθεί η εκπαίδευση µε βάση το επάγγελµα; Οι επαγγελµατικές δραστηριότητες, ό,τι προϋποθέτουν όσον αφορά στις γνώσεις, στον τρόπο υλοποίησης και στις δεξιότητες. Οι µαθησιακές δραστηριότητες, τα οφέλη που προσφέρουν. Πώς µπορεί να διασφαλιστεί η αποτελεσµατικότητα της εκπαίδευσης; Αυτός ο κεντρικός άξονας, η Π, υπήρξε η αιτία της δηµιουργίας µίας νέας κατηγορίας δεξιοτήτων των εκπαιδευτών: αυτή της τεχνογνωσίας της εκπαίδευσης. Ο ορισµός της τεχνογνωσίας της διαδικασίας εκπαίδευσης (l ingénierie de formation) που έχει υιοθετηθεί στο σχέδιο είναι ο ακόλουθος: «Ένα σύνολο τεχνικών µεθόδων που relais plus 14

16 εφαρµόζονται στη διαδικασία εκπαίδευσης». Ο στόχος της ανάλυσης είναι µία οργάνωση, µία υπηρεσία. Η τεχνογνωσία της διαδικασίας εκπαίδευσης αποτελεί, εποµένως, ένα σύνολο εργαλείων, µεθόδων και διαδοχικών βηµάτων που έχουν ως στόχο: Την ανάλυση και µελέτη του ζητήµατος των ανθρωπίνων πόρων ενός οργανισµού απασχόλησης. Τη µετάφραση αυτής της προβληµατικής σε ανάγκες εκπαίδευσης. Τον προσδιορισµό των προϋποθέσεων υπό τις οποίες αυτή η εκπαίδευση µπορεί να αποδειχθεί αποτελεσµατική για την κάλυψη των αναγκών. Την εκτίµηση κατά πόσο οι ενέργειες που πραγµατοποιήθηκαν έφεραν αποτελέσµατα όσον αφορά το εξεταζόµενο ζήτηµα. Τη λήψη διορθωτικών µέτρων, εφόσον κάτι τέτοιο κριθεί αναγκαίο. Μέσα στα πλαίσια της µεταφοράς καινοτοµίας, χρειάστηκαν και ζητήθηκαν οι µεθοδολογίες της τεχνογνωσίας της διαδικασίας εκπαίδευσης κατά την εφαρµογή της Προσέγγισης εξιοτήτων. 3. ΤΑ ΠΑΡΑ ΟΤΕΑ ΤΟΥ ΣΧΕ ΙΟΥ Το σχέδιο επιτρέπει την ανάπτυξη ενός συνόλου εργαλείων εκπαίδευσης και προγραµµάτων εκπαίδευσης σύµφωνα µε τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Αυτό το σύνολο είναι διαθέσιµο σε 4 γλώσσες (γαλλικά, ελληνικά, σλοβενικά, λετονικά) σε έντυπη µορφή καθώς και σε µία ταινία DvD και σε ένα CDRom, ενώ για ορισµένες εφαρµογές, θα διατεθεί σε 7 γλώσσες (αγγλικά, γερµανικά και ρουµανικά εκτός αυτών που προαναφέρθηκαν). Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς οργανισµούς και, σε ευρύτερη κλίµακα, στις δοµές και το προσωπικό που απασχολείται στον κοινωνικό τοµέα, καθώς και στον τοµέα της υγείας. Όλα τα αποτελέσµατα θα είναι προσβάσιµα και µέσω του ιστοτόπου του σχεδίου Η λίστα των παραδοτέων και η κωδικοποίησή τους είναι η παρακάτω: NO. ΤΙΤΛΟΣ ΚΩ ΙΚΟΣ Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_GR_fr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 1.2 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_GR_gr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα ελληνικά). 1.3 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_LV_fr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα γαλλικά). 1.4 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_LV_lv εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα λετονικά). relais plus 15

17 1.5 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_SL_fr εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 1.6 Υφιστάµενη κατάσταση & εκτίµηση των αναγκών επαγγελµατοποίησης των 1_SL_sl εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα σλοβενικά) 2 2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_fr επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα γαλλικά). 2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_gr επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα ελληνικά). 2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_lv επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα λετονικά). 2 Ευρωπαϊκή σύνθεση της υφιστάµενης κατάστασης & εκτίµησης των αναγκών 2_EU_sl επαγγελµατοποίησης των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Γαλλία, Ιταλία, Ρουµανία, Ελλάδα, Σλοβενία, Λετονία και Νορβηγία (στα σλοβενικά) Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_GR_fr εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_GR_gr εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα ελληνικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_LV_fr εγκατάλειψης στη Λετονία (στα γαλλικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_LV_lv εγκατάλειψης στη Λετονία (στα λετονικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_SL_fr εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 3.1 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση 3.1_SL_sl εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα σλοβενικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα ελληνικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα γαλλικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα λετονικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 3.2 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα σλοβενικά). 3.2_GR_fr 3.2_GR_gr 3.2_LV_fr 3.2_LV_lv 3.2_SL_fr 3.2_SL_sl 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε 3.3_GR_fr κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα γαλλικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε 3.3_GR_gr κατάσταση εγκατάλειψης στην Ελλάδα (στα ελληνικά). relais plus 16

18 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα γαλλικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Λετονία (στα λετονικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα γαλλικά). 3.3 Εγχειρίδιο επαγγελµάτων της σχέσης βοήθειας µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης στη Σλοβενία (στα σλοβενικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 3.3_LV_fr 3.3_LV_lv 3.3_SL_fr 3.3_SL_sl 3.1.1_EU_fr 3.1.1_EU_gr 3.1.1_EU_lv 3.1.1_EU_sl 3.2.1_EU_fr 3.2.1_EU_gr 3.2.1_EU_lv 3.2.1_EU_sl Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας 3.3.1_EU_fr µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας 3.3.1_EU_gr µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας 3.3.1_EU_lv µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά) Ευρωπαϊκό εγχειρίδιο επαγγελµάτων και εκπαίδευσης της σχέσης βοήθειας 3.3.1_EU_sl µε ηλικιωµένους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 4 4 O οδηγός των καλών πρακτικών (στα γαλλικά). 4_EU_fr 4 O οδηγός των καλών πρακτικών (στα ελληνικά). 4_EU_gr 4 O οδηγός των καλών πρακτικών (στα λετονικά). 4_EU_lv 4 Ο οδηγός των καλών πρακτικών (στα σλοβενικά). 4_EU_sl Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε 5.1_EU_fr κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 5.1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε 5.1_EU_gr κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά). 5.1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε 5.1_EU_lv κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). relais plus 17

19 5.1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ρουµανικά). 5.1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε παιδιά σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά). 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). 5.1_EU_ro 5.1_EU_sl 5.2_EU_fr 5.2_EU_gr 5.2_EU_lv 5.2 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε εφήβους σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 5.2_EU_sl 5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους 5.3_EU_fr σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά). 5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους 5.3_EU_gr σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά). 5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους 5.3_EU_lv σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά). 5.3 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους 5.3_EU_sl σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά). 6 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_fr επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα γαλλικά) 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_gr επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα ελληνικά) 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_lv επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα λετονικά) 6 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης εκπαιδευτών των εµπλεκοµένων 6_EU_sl επαγγελµατιών στη σχέση βοήθειας µε πληθυσµούς σε κατάσταση εγκατάλειψης (στα σλοβενικά) 7 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα γαλλικά). 7_EU_fr 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα ελληνικά). 7_EU_gr 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα λετονικά). 7_EU_lv 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα σλοβενικά). 7_EU_sl 7 Οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας (στα γερµανικά). 7_EU_de 8 8 Cd-rom Η ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 8_EU_fr_gr_l v_ro_sl relais plus 18

20 9 9 Film dvd Η ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 9_EU_fr_gr_l v_ro_sl Ιστότοπος σχεδίου 10_EU_fr_gr _lv_ro_sl relais plus 19

21 4. ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ ΤΩΝ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΩΝ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΒΟΗΘΕΙΑΣ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΟΜΑ ΕΣ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗΣ 4.1. Εισαγωγή Το πρόγραµµα εκπαίδευσης που αναπτύχθηκε στα πλαίσια του ευρωπαϊκού σχεδίου «Relais Plus» στοχεύει στην παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών από το σύνολο των ατόµων που εµπλέκονται σε µια σχέση βοήθειας µε παιδιά, εφήβους και ηλικιωµένους σε εγκατάλειψη, υπηρεσίες οι οποίες θα ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των εξυπηρετουµένων. Σύµφωνα µε τις αρχικές προδιαγραφές, το πρόγραµµα εκπαίδευσης αποτελείται από τρεις συνιστώσες : 1. Η πρώτη αναφέρεται στους επαγγελµατίες που ήδη εργάζονται. 2. Η δεύτερη στα άτοµα που αναζητούν εργασία και µπορούν να προσληφθούν σε διάφορα επίπεδα εκπαίδευσης. Το λεπτοµερές περιεχόµενο των δύο αυτών συνιστωσών είναι διαθέσιµο Τέλος, για να διευκολυνθεί η σωστή διάχυση, έχει προβλεφθεί η υλοποίηση ενός προγράµµατος εκπαίδευσης των εκπαιδευτών, το οποίο και αποτελεί την τρίτη συνιστώσα αυτού του προγράµµατος, εκτός από την έκδοση κειµένων σε διάφορες µορφές (έντυπες εκδόσεις, CD-Rom, DVD). Η υλοποίηση αυτού του τρίτου προγράµµατος εκπαίδευσης ανατέθηκε στην Οµάδα της Ακαδηµίας της Grenoble (GIP FIPAG), ενός δηµόσιου φορέα εξειδικευµένου σε θέµατα εκπαίδευσης και επαγγελµατικής ένταξης. Να σηµειωθεί ότι ο όρος «εκπαιδευτής» χρησιµοποιείται εδώ υπό την ευρεία του έννοια. Από τη µία πλευρά, όπως είναι αναµενόµενο, αναφέρεται στους εκπαιδευτές που εκτελούν αποκλειστικά αυτήν τη λειτουργία και, σε ότι αφορά στο συγκεκριµένο σχέδιο, που πραγµατοποιούν παρεµβάσεις στον κοινωνικό τοµέα και τον τοµέα της υγείας, εκπαιδεύοντας ενήλικες, στο πλαίσιο ενός οργανισµού κατάρτισης εγκεκριµένου και σε άµεση σχέση µε τους εκπαιδευόµενους. Παράλληλα, ωστόσο, αναφέρεται και στα άτοµα που εκτελούν εκ των πραγµάτων µία εκπαιδευτική λειτουργία στο πλαίσιο της βασικής τους δραστηριότητας (για παράδειγµα, υπεύθυνος υπηρεσιών, συντονιστές οµάδας ). Μπορεί, επίσης, να αναφέρεται και στους υπεύθυνους των υπηρεσιών ανθρωπίνων πόρων, οι οποίοι είναι επιφορτισµένοι µε την ανάπτυξη σχεδίων εκπαίδευσης και επιθυµούν την ανανέωση και επικαιροποίηση των 1 Ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης στη σχέση βοήθειας µε ηλικιωµένους, εφήβους και παιδιά σε εγκατάλειψη, αντίστοιχα τα παραδοτέα µε κωδικούς 5.1, 5.2, 5.3. relais plus 20

22 γνώσεων του προσωπικού τους. Τέλος, υπάρχει και η πιθανότητα άτοµα που εµπλέκονται σήµερα στην ανανέωση των συστηµάτων επαγγελµατικής εκπαίδευσης να επιθυµούν να αξιοποιήσουν τα αποτελέσµατα αυτού του προγράµµατος, για τη δική τους εκπαίδευση, ώστε να µπορέσουν στη συνέχεια να τα ενσωµατώσουν στους προβληµατισµούς σχετικά µε την εξειδίκευση και απόκτηση προσόντων (qualification) των εργαζοµένων για διάφορες θέσεις εργασίας στον κοινωνικό τοµέα και στον τοµέα της υγείας. Τα προτεινόµενα προγράµµατα εκπαίδευσης είναι αρκετά σαφή, ώστε δεν χρειάζεται σε αυτό το σηµείο εκτενέστερος σχετικός σχολιασµός. Ωστόσο, είναι σηµαντική η αναφορά σε δύο ζητήµατα τα οποία ενέπνευσαν αυτό το πόνηµα. Κατά τη διάρκεια των εργασιών ανάπτυξης των εγχειριδίων επαγγέλµατος και εκπαίδευσης και στη συνέχεια των προγραµµάτων εκπαίδευσης αυτών καθαυτών, έχουµε δώσει ιδιαίτερη σηµασία στα λεγόµενα «κρίσιµα σηµεία 2». Αποτελούν «τον πυρήνα» του επαγγέλµατος και είναι αποφασιστικής σηµασίας για τους διάφορους εµπλεκόµενους σε µια σχέση βοήθειας. Επιτρέπουν, στα πλαίσια µίας συνεχούς προσπάθειας, την προσέγγιση των απαιτήσεων αυτών των επαγγελµάτων, τα οποία δεν περιορίζονται µόνο στην καλή γνώση και εφαρµογή συγκεκριµένων τεχνικών. Επιτρέπουν επίσης να γίνει κατανοητό ότι η έννοια της ποιοτικής φροντίδας, που σήµερα φαίνεται ότι συνενώνει τους ειδικούς, δεν αποτελεί µόνο απουσία της κακής φροντίδας ή της κακοµεταχείρισης του εξυπηρετούµενου, αλλά και ένα είδος δέσµευσης για τη συνεχή βελτίωση στην ικανοποίηση των προσδοκιών των ατόµων για τα οποία πραγµατοποιείται η παρέµβαση. Με αυτόν τον τρόπο, κάθε ένα από αυτά τα κρίσιµα σηµεία απαιτεί την εστίαση και την επαγρύπνηση του ειδικού σε αυτό που έχει προτεραιότητα στη συγκεκριµένη κατάσταση και για το συγκεκριµένο άτοµο. Επιπλέον, είναι κεντρικός στόχος τα προγράµµατα εκπαίδευσης που προτείνονται να βρίσκονται σε συµφωνία µε τις αρχές τις οποίες προσπαθεί να προωθήσει το σχέδιο. Η ίδια η µορφή της παιδαγωγικής διαδικασίας, πέρα από το περιεχόµενό της,, προωθεί και µία συγκεκριµένη αντίληψη του ατόµου, και της ικανότητας σκέψης, δράσης, ανάληψης πρωτοβουλιών και υπευθυνότητας. Θεωρούµε ότι δε θα ήταν άτοπη η θεώρηση της εκπαιδευτικής σχέσης σαν µία ιδιαίτερη µορφή της σχέσης βοήθειας. Στοιχεία επικοινωνίας : Groupement d Intérêt Public Formation et Insertion Professionnelles de l Académie de Grenoble GIP FIPAG Catherine Chaboud Ε-Mail : catherine.chaboud@ac-grenoble.fr 2 Βλ. το µεθοδολογικό σηµείωµα για την επεξεργασία των ευρωπαϊκών εγχειριδίων επαγγέλµατος σε καθένα από τα παραδοτέα που αφορά στα συγκεκριµένα εγχειρίδια, µε κωδικούς 3.1.1, και relais plus 21

23 4.2. Γενική παρουσίαση του προγράµµατος εκπαίδευσης των εκπαιδευτών ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ ΤΙΤΛΟΣ ΙΚΑΙΟΥΧΟΙ Επαγγελµατοποίηση των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε άτοµα που έχουν υποστεί εγκατάλειψη Το πρόγραµµα αφορά: Εκπαιδευτές, Υπεύθυνους εκπαίδευσης, επαγγελµατίες του κοινωνικού τοµέα και του τοµέα υγείας για άτοµα που συµµετέχουν σε µία σχέση βοήθειας µε άτοµα που έχουν υποστεί εγκατάλειψη. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Εµπειρία παρέµβασης στον τοµέα της υγείας ή στον κοινωνικό τοµέα και πιο συγκεκριµένα σε µια τουλάχιστον από τις οµάδες-στόχους στις οποίες αναφέρεται το σχέδιο Relais Plus (παιδιά, εφήβους, ηλικιωµένους). Υποψηφιότητα µε κατάθεση φακέλου. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΙΑΡΚΕΙΑ ΣΤΟΧΟΙ Εκπαίδευση η οποία αποτελείται: α) από ένα κοινό, υποχρεωτικό κεντρικό κορµό (κοινές ενότητες) διάρκειας 2 ηµερών και β) από 1 ηµέρα µαθηµάτων για κάθε µια από τις τρεις ηλικιακές οµάδες που έχουν υποστεί εγκατάλειψη: παιδιά, έφηβοι, ηλικιωµένοι. 2, 3, 4 ή 5 ηµέρες ανάλογα µε τις ενότητες που επιλέγονται Μεταφορά των κεκτηµένων και των εργαλείων εκπαίδευσης του σχεδίου Leonardo da Vinci «Relais Plus» ώστε οι συµµετέχοντες να είναι σε θέση: I- Στο επίπεδο του τοµέα της υγείας και του κοινωνικού τοµέα : Να χρησιµοποιούν παιδαγωγικά µέσα σχεδιασµένα και προσαρµοσµένα για τη σχέση βοήθειας. Να κατανοούν καλύτερα την ποικιλία και τη διαφορετικότητα των καταστάσεων µε τις οποίες έρχονται αντιµέτωποι οι ειδικοί Να βοηθήσουν στην επανεξέταση των µεθόδων κοινωνικής παρέµβασης, ιδιαίτερα για τα άτοµα που έχουν υποστεί εγκατάλειψη Να συµβάλουν στην ανάπτυξη µίας προσφοράς εκπαίδευσης που θα επιτρέπει τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών στα άτοµα αυτά. Να ελέγξουν και να λάβουν υπ όψιν τη συµπληρωµατικότητα της εκπαίδευσης µε άλλες µορφές επαγγελµατικής υποστήριξης που απαιτούνται για την υλοποίηση της σχέσης βοήθειας (εποπτεία, οµάδα λέξεων, µελέτη των µεθόδων ) II- στο επίπεδο των κανόνων εκπαίδευσης : Να κατανοήσουν καλύτερα την Προσέγγιση Ικανοτήτων Να χρησιµοποιήσουν τη µέθοδο µεταφοράς των καινοτόµων ιδεών από µία χώρα στις άλλες και να προσδιορίσουν τις προϋποθέσεις για µία επιτυχή µεταφορά Να χρησιµοποιήσουν τις µεθόδους εφαρµογής των ευρωπαϊκών επαγγελµατικών και εκπαιδευτικών προτύπων Να σχεδιάσουν ένα πρόγραµµα βασισµένο στα ευρωπαϊκά πρότυπα µε στόχο τους εργαζόµενους, καθώς και ένα προσαρµοσµένο πρόγραµµα για εκείνους που ζητούν εργασία. Να εκπαιδεύσουν και άλλους εκπαιδευτές σε αυτές τις νέες µεθόδους οι οποίες µπορούν να εφαρµοστούν και σε άλλους τοµείς δραστηριοτήτων relais plus 22

24 ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΕΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΚΑΙ ΠΟΡΟΙ Το σχέδιο εντάσσεται σε µία συµµετοχική παιδαγωγική διαδικασία. Προτείνεται να θεωρηθεί ότι και η σχέση εκπαίδευσης αποτελεί µία σχέση βοήθειας, η οποία επιτρέπει τη µελέτη της σχέσης µεταξύ επαγγελµατία και εξυπηρετουµένου. Η διαδικασία αυτή προϋποθέτει: Το µοίρασµα των εµπειριών Μία αντιπαράθεση απόψεων Μία επανεξέταση των προτάσεων που προέκυψαν από το σχέδιο Leonardo da Vinci "Relais Plus" Αποτελεί την αφορµή ενός προβληµατισµού για τον τρόπο µε τον οποίο η εκπαίδευση, τόσο για τους εργαζόµενους, όσο και για εκείνους που αναζητούν εργασία, µπορεί να συµβάλλει στην εξέλιξη των πρακτικών και των οργανώσεων σύµφωνα µε τις προσδοκίες των ατόµων και τους περιορισµούς του συστήµατος. Η παρούσα πρόταση βασίζεται σε αυτήν τη διαδικασία και στα αποτελέσµατα του σχεδίου Παρουσίαση του κοινού κορµού εκπαιδευτικών ενοτήτων για τις τρεις οµάδες-στόχους ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΚΟΡΜΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΟΜΑ ΕΣ-ΣΤΟΧΟΥΣ ΤΙΤΛΟΣ ΙΑΡΚΕΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Επαγγελµατοποίηση των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε άτοµα που έχουν υποστεί εγκατάλειψη 2 ηµέρες Παρουσίαση της εκπαιδευτικής διαδικασίας Ενσωµάτωση των αποτελεσµάτων του σχεδίου Leonardo da Vinci «Relais Plus»: Παρουσίαση των διαθέσιµων παραδοτέων, του πλαισίου µέσα στο οποίο υλοποιήθηκαν και της πιθανής τους χρησιµότητας: o o o o o o o o Οι έννοιες, η υφιστάµενη κατάσταση της σχέσης βοήθειας και οι µελέτες των αναγκών επαγγελµατοποίησης που πραγµατοποιήθηκαν σε 3 ευρωπαϊκές χώρες Τα 3 εγχειρίδια επαγγέλµατος για τις κοινωνικές οµάδες που έχουν υποστεί εγκατάλειψη (παιδιά, έφηβοι, ηλικιωµένοι) Τα 3 ευρωπαϊκά εγχειρίδια επαγγέλµατος και εκπαίδευσης Τα 3 ευρωπαϊκά προγράµµατα εκπαίδευσης για τη σχέση βοήθειας (για εργαζόµενους και άτοµα που αναζητούν εργασία) Ο οδηγός ποιοτικής φροντίδας και καλών πρακτικών Ο οδηγός για την ασφαλή άσκηση της σχέσης βοήθειας Το CDRom και το DVD «Η σχέση βοήθειας στην Ευρώπη» Η ιστοσελίδα του σχεδίου Τα βασικά χαρακτηριστικά και οι θεµελιώδες αρχές της σχέσης βοήθειας Η ηθική και νοµική διάσταση, παρουσίαση κειµένων αναφοράς καθώς και τις αξίες που τα υποστηρίζουν. Η απόλυτη προτεραιότητα στο άτοµο, στους πόρους του, στην ενίσχυσή του καθώς και η ετοιµότητα αντιµετώπισης των αποκλίσεων µεταξύ θεωρίας και πράξης. Σηµεία αναφοράς για δράση. Η πολυπλοκότητα της σχέσης βοήθειας είναι ανάλογη µε την πολυπλοκότητα των περιπτώσεων εγκατάλειψης: Η συστηµατική προσέγγιση σε τέτοιου είδους καταστάσεις ως µέσο κατανόησης, relais plus 23

25 Η εγκατάλειψη ως διαδικασία, Η σχέση βοήθειας ως δυναµική, Παρουσίαση των εγχειριδίων επαγγέλµατος και εκπαίδευσης µέσα από τις οκτώ λειτουργίες. Η κατανόηση των κρίσιµων σηµείων που αναλύονται στα επαγγελµατικά εγχειρίδια και η µεγαλύτερη εµβάθυνση σε κάποιο από αυτά, δεδοµένης της εµπειρίας των συµµετεχόντων και των προσδοκιών τους, ώστε να αποδείξει τι είδους εκπαιδευτική χρήση τους είναι δυνατή. Η ποικιλοµορφία των εργασιακών συνθηκών µέσα στις οποίες αναπτύσσεται η σχέση βοήθειας. Η θεωρητική απαίτηση ακόµα και των πρώτων επιπέδων δεξιοτήτων, οι σχετικές γνώσεις, η διεπιστηµονικότητα, η κριτική απόσταση, η βιβλιογραφική έρευνα τεκµηρίωσης, η επαγγελµατική συγγραφή. Οι ποµποί και οι αποδέκτες της βοήθειας: σύµφωνες ή ασύµφωνες προσδοκίες, η απόκλιση µεταξύ προθέσεων και ενεργειών: Η ύπουλη ρουτίνα, Οι παρανοήσεις της επικοινωνίας Απόσταση και συνοµωσία, Οι «εγκαταλελειµµένοι των ιδρυµάτων» Η σχέση βοήθειας ως οµαδική διαδικασία (εργασία µαζί µε άλλους στην ίδια οργάνωση). Η σχέση βοήθειας σαν συνεργατική διαδικασία (εργασία µαζί µε άλλους εκτός οργάνωσης). Αντιµετώπιση των καταστάσεων ευπάθειας (εκείνες του αποδέκτη της βοήθειας κι εκείνες του ποµπού) οι οποίες οδηγούν τον ειδικό στα όριά του. Η αποκάλυψη της δικής του ευαλωτότητας µπορεί να εκδηλωθεί σε καταστάσεις συχνά απρόβλεπτες και µπορεί να έχει ως αποτέλεσµα την εργασιακή εξάντληση (οριακές καταστάσεις, καταστάσεις φαινοµενικά ανώδυνες). ιασύνδεση του προσωπικού και του επαγγελµατία. Οι προκλήσεις της εκπαίδευσης στον ειδικό τοµέα της σχέσης βοήθειας, η απαραίτητη οργάνωση άλλων µορφών συνοδείας από ειδικούς (ανάλυση των πρακτικών, εποπτεία, οµάδες συζήτησης ). Η σηµασία του οργανωτικού πλαισίου Προσέγγιση των «εγκαταλελειµµένων των ιδρυµάτων». Η προώθηση της ποιοτικής φροντίδας : µία οπτική που ανανεώνει τις πρακτικές. Η διαδικασία της αξιολόγησης : πώς θα επιτευχθεί η δηµιουργία δεικτών οι οποίοι θα λαµβάνουν υπόψη την οπτική των εξυπηρετούµενων. Αξιολόγηση : απάντηση στις προσδοκίες, ανοιχτοί δρόµοι για περαιτέρω εργασία. (ανατρέξτε στον πίνακα αξιολόγησης στο παράρτηµα 1) ΠΟΡΟΙ Τα διάφορα παραδοτέα του σχεδίου Leonardo da Vinci «Relais Plus», και συγκεκριµένα τα εγχειρίδια, το DVD και το CDrom «Η σχέση βοήθειας στην Ευρώπη», καθώς και οι επαγγελµατικές πηγές που υπάρχουν στην επικαιρότητα (νοµοθεσία, δηµόσιες αναφορές, τύπος ) relais plus 24

26 4.4. Παρουσίαση της ειδικής εκπαιδευτικής ενότητας για τα παιδιά ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙ ΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΤΙΤΛΟΣ ΙΑΡΚΕΙΑ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Επαγγελµατοποίηση των εµπλεκοµένων στη σχέση βοήθειας µε παιδιά που έχουν υποστεί εγκατάλειψη 1 ηµέρα Να έχει παρακολουθήσει τις ενότητες του κοινού κορµού Παρουσίαση της εκπαιδευτικής διαδικασίας Παρουσίαση των αποτελεσµάτων του σχεδίου Leonardo da Vinci «Relais Plus» που εστιάζουν στα παιδιά. Οι βασικές αρχές της σχέσης βοήθειας σχετικά µε τα παιδιά που έχουν υποστεί εγκατάλειψη. Ενασχόληση µε τα ακόλουθα θέµατα µε βάση τις γνώσεις που αποκτήθηκαν κατά την παρακολούθηση των ενοτήτων του κοινού κορµού. Ο ρόλος των κειµένων αναφοράς : η διεθνής σύµβαση για τα δικαιώµατα του παιδιού και το νοµικό πλαίσιο που σχετίζεται µε την κοινωνική δράση και την προστασία της παιδικής ηλικίας. Τα δικαιώµατα του παιδιού, ηθικές αναφορές και ενεργά δικαιώµατα. Επεξήγηση της λειτουργίας του «ηθικού πλαισίου». Το παιδί ως άτοµο. ιεπιστηµονική προσέγγιση της παιδικής ηλικίας ως κοινωνικής δοµής: συσχετισµός µε την εξέλιξη της οικογένειας, τρόποι κοινωνικοποίησης και εκπαίδευσης, ο ρόλος της πολιτικής, σχέση δηµόσιου ιδιωτικού, ο ρόλος της θρησκείας, ο βαθµός σηµαντικότητας του οικονοµικού στοιχείου, ο ρόλος των µέσων µαζικής ενηµέρωσης, οι τεχνολογικές εξελίξεις Συµβολή των κοινωνικών επιστηµών στην κατανόηση του παιδιού µέσα στη µοναδικότητά του. Αντίκτυπο των κοινωνικών µεταβολών στη θέση του παιδιού µέσα στην οικογένεια, την κοινωνία, στις σύγχρονες µορφές παραµέλησης καθώς και στις επιπτώσεις τους στα άτοµα και την κοινωνία. Η γονική µέριµνα, η εκπαίδευση ως ευθύνη την οποία µοιράζονται οι οικογένειες και οι κοινότητες. Εξέλιξη των ρόλων του πατέρα και της µητέρας µε διαφορές ανάλογα µε τη χώρα και τις παραδόσεις. Αυτό που τα παιδιά σήµερα έχουν το δικαίωµα να προσδοκούν. Κάτι ή κάποιος πάνω στον οποίο µπορούν να στηρίζονται. Τα δικαιώµατα του παιδιού ακόµα δε λαµβάνονται σοβαρά υπόψη. Μοίρασµα των αναπαραστάσεών του από την περίοδο της παιδικής ηλικίας και η σηµασία τους: τα αρχικά στάδια, η ανάγκη για προστασία, αγάπη, συζήτηση, παιχνίδι, εκπαίδευση, υποστήριξη µία περίοδος ευαλωτότητας, εξάρτησης και ευθραυστότητας. Εκεί που στοχεύουν αυτές οι εικόνες στα πλαίσια της εκπαιδευτικής παρέµβασης και συγκεκριµένα µε παιδιά που έχουν εγκαταλειφθεί. Οι περιπτώσεις εγκατάλειψης : οι σχέσεις παύουν να δηµιουργούνται, γίνονται εύθραυστες, τεντώνονται επικίνδυνα ή διαλύονται. ιαφορετικά αίτια και προέλευση, τρόπος µε τον οποίο οι καταστάσεις αυτές βιώνονται από τους διάφορους εµπλεκοµένους, κατάσταση στο παρελθόν του παιδιού (γέννηση, παιδική ηλικία ή αργότερα), σοβαρότητα των συνεπειών, αποτελέσµατα των ασαφών καταστάσεων, πόνος, τραυµατισµός, πραγµατικότητα και φαντασία, ανθεκτικότητα Οι περιπτώσεις εγκατάλειψης αντιµετωπίζονται περισσότερο ως relais plus 25

27 διαδικασίες και λιγότερο σαν καταστάσεις, οι στιγµές-κλειδιά, η ένταξη σε µία ιστορία που ακόµα δεν έχει τελειώσει. Τα σηµάδια της κακοποίησης, οι επικίνδυνες καταστάσεις, η προληπτική δράση και η εγρήγορση που δε στιγµατίζει κανένα. Οι δηµόσιες πολιτικές και η θεσµική οργάνωση Η ποικιλοµορφία των παρεµβαινόντων στον τοµέα της παιδικής ηλικίας : σε αριθµό, σε επαγγέλµατα, στο ρόλο: συνάφεια, συνοχή : η πρόκληση της διεπιστηµονικότητας και της οµαδικής εργασίας στη σχέση βοήθειας. Η αναγκαιότητα της σχέσης βοήθειας : ανάγκη, ζήτηση, προσδοκία, απόρριψη : ο προσδιορισµός των αναγκών των παιδιών, αποδοχή, ακρόαση. ηµιουργία επαγγελµατικής σχέσης µεταξύ του ειδικού και της οικογένειας, των γονιών, των αδελφών, της ευρύτερης οικογένειας, των προγόνων, των γειτόνων, των εθελοντών φροντιστών κτλ. Οι ελλείψεις στις επαγγελµατικές πρακτικές. Πρακτικές οι οποίες συχνά καθιστούν το άτοµο ευάλωτο. Η σχέση βοήθειας σαν τρόπος δράσης σε όλους όσους επιδιώκουν να οδηγήσουν τα εγκαταλελειµµένα παιδιά σε ένα νέο περιβάλλον και να προωθήσουν την ύφανση νέων σχέσεων, δραστηριότητες και λειτουργίες που σχετίζονται µε την ηλικία του παιδιού και την οικογενειακή του κατάσταση, οι δεσµοί υποκατάστασης. Η αναγκαιότητα της οµαδικής εργασίας, η έρευνα της συµπληρωµατικότητας και της συνοχής. Η ποικιλία των πιθανών τρόπων φροντίδας και οι κοινωνικές καινοτοµίες: Ανταλλαγή απόψεων σχετικά µε την καταλληλότητα των ενδείξεων και το βαθµό αποδοχής τους από το παιδί και την οικογένειά του. Οι εξελίξεις στις πρακτικές και τις οργανώσεις, δυνατότητα δηµιουργίας ικανοποιητικών σχέσεων υποκατάστασης, επαγγελµατοποίηση των οικογενειακών µελών που παρεµβαίνουν στη φροντίδα, γεγονός που επιτρέπει στο παιδί να αναλογιστεί την κατάστασή του και να δοµήσει την ταυτότητά του από την αρχή παρά τα οικογενειακά κενά. Ενίσχυση των προληπτικών παρεµβάσεων και παροχή αρωγής στους γονείς µε εκπαιδευτικές δυσκολίες. ιατήρηση των οικογενειακών σχέσεων, αλλά υπό ποιες ακριβώς συνθήκες και µέσα σε ποια όρια; Ανταλλαγή πληροφοριών πάνω στα αµφιλεγόµενα σηµεία. Τα καθορισµένα κρίσιµα σηµεία στα επαγγελµατικά εγχειρίδια, και κυρίως : η χρονική προσέγγιση η εγκατάλειψη ως διαδικασία, η σχέση βοήθειας µέσα σε πλαίσιο έκτακτης ανάγκης και µακροπρόθεσµης υλοποίησης. Η επαγγελµατική παρέµβαση υπό τον κίνδυνο της κακοποίησης, της ταλαιπωρίας και του πόνου, της παραµέλησης, της εµφανούς ή της έµµεσης βίας, της κατάχρησης, της επανάληψης της εγκατάλειψης, της βοήθειας σε εκείνους που την παρέχουν, της στήριξης των επαγγελµατιών, η απαραίτητη ανατροφοδότηση. Μεταβολές των επαγγελµάτων της παιδικής ηλικίας, πιστοποίηση, γέφυρες µεταξύ επαγγελµάτων, από τον εθελοντή φροντιστή στον επαγγελµατία της ανάδοχης οικογένειας ή στο ίδρυµα. ιασύνδεση ή διαχωρισµός µεταξύ των επαγγελµάτων της φροντίδας, της υγείας, της εκπαίδευσης, της πρόληψης, της φύλαξης, της ψυχαγωγίας και της πολιτιστικής ευαισθητοποίησης. Συµβολή σε µία συλλογική σχέση βοήθειας ενταγµένης σε ένα προσωπικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα. Η προώθηση της ποιοτικής φροντίδας. Μια έννοια που δεν είναι µια συνταγή αλλά δίνει νόηµα και σηµεία αναφοράς στη δράση. Μία θετική προσέγγιση του παιδιού, των πόρων του και της ικανότητάς του να δοµεί την ταυτότητά του. Μία απαίτηση η οποία διαµορφώνει την οπτική, µία οπτική η οποία διαµορφώνει τις απαιτήσεις. Μία δυναµική που ανανεώνει το νόηµα της φράσης «ας το κάνουµε µαζί», και πρώτα και κύρια µε τα άτοµα που χρειάζονται βοήθεια. Υποστήριξη και ανθεκτικότητα. Η διαδικασία αξιολόγησης : δηµιουργία δεικτών οι οποίοι λαµβάνουν υόψη την οπτική των εξυπηρετούµενων. relais plus 26