ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΚΑΙ ΡΩΣΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΑΠΟ ΕΝΗΛΙΚΕΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΙΜΧΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΚΑΙ ΡΩΣΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΑΠΟ ΕΝΗΛΙΚΕΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΙΜΧΑ"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ» Μεταπτυχιακή εργασία ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΚΑΙ ΡΩΣΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΑΠΟ ΕΝΗΛΙΚΕΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΙΜΧΑ Ειδίκευση ΓΛΩΣΣΟΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ ΧΡΥΣΗ Α.Ε.Μ. 248 ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Καθηγητής κ. Αντ. Τσοπάνογλου (επιβλέπων) Αν. καθηγήτρια κ. Αγγ. Κοιλιάρη Λέκτωρ κ. Ε. Καραγιαννίδου ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2007

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκή Ένωση και Πολυγλωσσία Έρευνα του ΕΒ Οι Ευρωπαίοι και οι γλώσσες τους Η κατάσταση στην Ελλάδα Βαλκάνια Η βαλκανική χερσόνησος Σημερινό τοπίο στα Βαλκάνια Ελλάδα και Βαλκάνια Οι οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις της Ελλάδας με τις χώρες των Βαλκανίων και τη Ρωσία Σχέσεις Ελλάδας Αλβανίας Σχέσεις Ελλάδας Βουλγαρίας Σχέσεις Ελλάδας Ρουμανίας Σχέσεις Ελλάδας Σερβίας και Μαυροβουνίου Σχέσεις Ελλάδας Τουρκίας Σχέσεις Ελλάδας Ρωσίας Συμπεράσματα Οι βαλκανικές σπουδές στον 21 ο αιώνα Τα πανεπιστημιακά τμήματα βαλκανικών σπουδών στην Ελλάδα Το ΙΜΧΑ στη Θεσσαλονίκη Η φυσιογνωμία του Ιδρύματος Η Σχολή Βαλκανικών Γλωσσών Η ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟ ΙΜΧΑ Αφετηρία και στόχος της έρευνας Μεθοδολογία της έρευνας Επιλογή του δείγματος Επιλογή του μέσου «εργαλείου» της έρευνας Σύνταξη του αρχικού ερωτηματολογίου Αναθεώρηση του αρχικού και σύνταξη του οριστικού ερωτηματολογίου Παρουσίαση και σχολιασμός των δεδομένων Κατανομή του δείγματος κάθε γλώσσας ως προς την κάθε ερώτηση Αλβανική γλώσσα Βουλγαρική γλώσσα Ρουμανική γλώσσα 85 1

3 Σερβική γλώσσα Τουρκική γλώσσα Ρωσική γλώσσα Σχέσεις των ερωτήσεων ανά δύο ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. 172 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αρχικό ερωτηματολόγιο Οριστικό ερωτηματολόγιο Απαντήσεις ερωτηματολογίων

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα ερευνητική έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Επιστήμες και Τεχνολογίες της Γλώσσας και της Επικοινωνίας στο Νέο Οικονομικό Περιβάλλον. Αποφάσισα να ασχοληθώ με τις βαλκανικές γλώσσες και τη ρωσική, και συγκεκριμένα να ανιχνεύσω τα κριτήρια επιλογής των γλωσσών αυτών από ενήλικες σπουδαστές του ΙΜΧΑ, βλέποντας το ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον τα τελευταία κυρίως χρόνια για τις γλώσσες των γειτονικών μας χωρών αλλά και της Ρωσίας. Έχοντας μάθει ρωσικά στο ΙΜΧΑ, πριν αρκετά χρόνια όμως, (τέλη δεκαετίας 90), έβλεπα από τότε το ενδιαφέρον αυτό, ειδικά από ενήλικες διαφόρων ηλικιών και κοινωνικών στρωμάτων. Οι περισσότεροι συσπουδαστές μου ήταν εκπαιδευτικοί και στρατιωτικοί, ωστόσο δεν έλειπαν και οι ιδιωτικοί υπάλληλοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι κι οι φοιτητές. Από συζητήσεις που είχα με πολλούς από αυτούς διαπίστωνα ότι τα κριτήρια στην εκμάθηση των γλωσσών αυτών δεν διέφεραν και πολύ από εκείνα της εκμάθησης άλλων ευρωπαϊκών γλωσσών, μη βαλκανικών ή σλαβικών. Ωστόσο, από ό,τι γνωρίζω, μέχρι τώρα δεν έχει γίνει κάποια έρευνα επιβεβαίωσης ή απόρριψης αυτής της υπόθεσης. Ως απόφοιτη επίσης του τμήματος Ιστορίας κι Αρχαιολογίας του ΑΠΘ (εκτός από τις σπουδές μου αργότερα στο τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας) είχα κι ένα επιπλέον κι ιδιαίτερο, θα έλεγα, ενδιαφέρον για τη γειτονιά των Βαλκανίων, η οποία, παρότι πέρασε πολλές δυσκολίες, φαίνεται να συνέρχεται και να διεκδικεί από την υπόλοιπη Ευρώπη τη θέση που δικαιωματικά της ανήκει. Η χώρα μας είναι εκείνη που μπορεί να παίξει έναν καθοριστικό ρόλο στην ανασυγκρότηση των βαλκανικών χωρών αλλά και εκείνη που μέσα από την πρόοδό τους θα έχει πολλά οφέλη σε πολλά επίπεδα. Η γνώση των βαλκανικών γλωσσών φαίνεται πως γίνεται ένα επιπλέον εφόδιο για όλους όσους έχουν συνειδητοποιήσει την αλλαγή πια στο πολιτικό κι οικονομικό σκηνικό στην περιοχή των Βαλκανίων. Οφείλω στο σημείο αυτό ένα ευχαριστώ στον κύριο επιβλέποντα της εργασίας μου, τον κ. Αντώνη Τσοπάνογλου, γιατί από την πρώτη στιγμή που του εξέφρασα την επιθυμία μου να ασχοληθώ με τις βαλκανικές γλώσσες, προθυμοποιήθηκε να με βοηθήσει. Τον ευχαριστώ ιδιαίτερα για τις παρατηρήσεις και υποδείξεις του στη σύνταξη των ερωτηματολογίων, καθώς και για όσα μου έμαθε στο μάθημα της στατιστικής, ως καθηγητής στο τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, τα οποία και μου φάνηκαν ιδιαιτέρως χρήσιμα στη στατιστική ανάλυση των δεδομένων στην παρούσα εργασία. Ευχαριστώ επίσης εκ των προτέρων τα μέλη της τριμελούς επιτροπής κ. Α. Κοιλιάρη και Ε. Καραγιαννίδου για την υπομονή τους να διαβάσουν την εργασία μου και να την αξιολογήσουν. Εκτός από τους καθηγητές μου όμως θα ήθελα να ευχαριστήσω και μερικούς ακόμη ανθρώπους, που όλο αυτό το διάστημα μου συμπαραστάθηκαν και με βοήθησαν, ο καθένας 3

5 με τον τρόπο του. Πολλά ευχαριστώ οφείλω λοιπόν στον Αχ. Καρασαββίδη, για την πολύτιμη βοήθεια που μου πρόσφερε κατά τη στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων στον υπολογιστή, καθώς και τις φίλες μου Βασιλική Γραμμένου, Βάσω Καλιμπούρη και Θεοδώρα Κούτλα για τη στήριξή τους. Για το τέλος αφήνω τις δύο θείες μου, Μαργαρίτα και Δωροθέα, χωρίς την οικονομική και κυρίως την ηθική βοήθεια των οποίων θα ήταν πολύ δύσκολο να ολοκληρώσω την εργασία μου. Θεσσαλονίκη, Φεβρουάριος 2007 Χρυσή Καλογήρου 4

6 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο βασικός λόγος ενασχόλησης με την παρούσα έρευνα, με στόχο την καταγραφή των κριτηρίων επιλογής των βαλκανικών γλωσσών και της ρωσικής από ενήλικες, ήταν το ολοένα κι αυξανόμενο ενδιαφέρον των Ελλήνων για τις χώρες της βαλκανικής χερσονήσου αλλά και για τη Ρωσία. Με άλλα λόγια, τα Βαλκάνια και η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, περιοχές μέχρι πρόσφατα απομονωμένες από τις εξελίξεις στην Ευρώπη, χρήζουν τώρα σοβαρής μελέτης ως περιοχές στις παρυφές της Ευρώπης. Χώρες όπως η Αλβανία, η Βουλγαρία, τα διάδοχα κράτη της πρώην Γιουγκοσλαβίας, η Ρουμανία και η Τουρκία καθώς και η Ρωσία, που είχαν αγνοηθεί από το κυρίαρχο ρεύμα της κοινωνικής επιστήμης, τώρα περιλαμβάνονται όλο και πιο συχνά στα υπάρχοντα πανεπιστημιακά προγράμματα. Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα παρατηρείται στροφή στην εκμάθηση βαλκανικών και ανατολικών γλωσσών από τους επαγγελματίες και τους φοιτητές. Αυτό ίσως συνδέεται με το γεγονός ότι η χώρα μας την τελευταία 10ετία ή 15ετία έχει γίνει χώρα υποδοχής παλλινοστούντων Ελλήνων από χώρες της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης, καθώς και μεταναστών που προέρχονται από τις προαναφερθείσες κυρίως γεωγραφικές περιοχές. Η παρούσα εργασία στόχο έχει λοιπόν να καταδείξει τους λόγους, για τους οποίους μαθαίνουν τις γλώσσες των χωρών της χερσονήσου του Αίμου οι ενήλικες σπουδαστές της Σχολής Βαλκανικών Γλωσσών και Ρωσικής του ΙΜΧΑ (βλ. κεφ. 3). Για να διευκολυνθεί ο αναγνώστης της εργασίας ακολουθεί η περιγραφή της διάρθρωσής της. Μετά από αυτή την εισαγωγή ακολουθούν: To 2 ο κεφάλαιο με την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας το οποίο χωρίζεται σε πέντε υποκεφάλαια. Στο πρώτο από αυτά (2.1.) γίνεται αναφορά στην πολυγλωσσία στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από τη στιγμή που η πολυγλωσσία συνδέεται άμεσα με την εκμάθηση γλωσσών, και παρουσιάζεται με συντομία μια ειδική έρευνα για τους Ευρωπαίους και τις γλώσσες που μιλούν περισσότερο. Στο δεύτερο υποκεφάλαιο (2.2.) περιγράφεται η κατάσταση στην Ελλάδα και η σχέση των Ελλήνων με τις ξένες γλώσσες. Το τρίτο υποκεφάλαιο (2.3.) παρουσιάζει τη βαλκανική χερσόνησο, το σημερινό τοπίο στα Βαλκάνια και τη σχέση της Ελλάδας με τα Βαλκάνια. Οι σχέσεις αυτές δίνονται περισσότερο αναλυτικά στο υποκεφάλαιο 2.4., όπου περιγράφονται οι οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις της Ελλάδας με καθεμιά από τις χώρες, οι γλώσσες των οποίων θα μας απασχολήσουν στην παρούσα εργασία, δηλαδή με την Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Τουρκία και Ρωσία και θα αναφερθούν και τα συμπεράσματα που προκύπτουν.το τελευταίο υποκεφάλαιο (2.5.) αυτού του μέρους κάνει μια αναφορά στις βαλκανικές σπουδές στην Ελλάδα. Στο υποκεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται και το ΙΜΧΑ, καθώς με τη βοήθεια και τη συμμετοχή των δικών του σπουδαστών θα διεξαχθεί η έρευνα. 5

7 Στο 3 ο κεφάλαιο παρουσιάζεται σε τρία υποκεφάλαια η αφετηρία κι ο στόχος της έ- ρευνας (3.1), η μεθοδολογία της (3.2) κι η παρουσίαση και ο σχολιασμός των δεδομένων (3.3). Στο 4 ο κεφάλαιο επιχειρείται η εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τα κριτήρια εκμάθησης των βαλκανικών γλωσσών και της ρωσικής από ενήλικες. Αμέσως μετά τη βιβλιογραφία, το παράρτημα περιλαμβάνει το αρχικό ερωτηματολόγιο και την τελική εκδοχή αυτού και τις απαντήσεις των ερωτηματολογίων. 6

8 2. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ 2.1. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΙΑ Τη στιγμή αυτή στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου οι κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες απαιτούν την αντικατάσταση των επιχειρημάτων υπέρ του εθνικού και πολιτισμικού προστατευτισμού με θέσεις για την προώθηση της γλωσσικής και πολιτισμικής πολυμορφίας, διαμορφώνονται εθνικές και υπερεθνικές πολιτικές στρατηγικές και εκπαιδευτικά σχέδια που θα επιτρέψουν στους νεαρούς Ευρωπαίους να έχουν άμεση πρόσβαση σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες και πολιτισμούς. 1 Άλλωστε σήμερα κάθε Ευρωπαίος αντιμετωπίζει όλο και περισσότερο την ανάγκη να επικοινωνήσει με άτομα από άλλες χώρες και πολιτισμούς, τα οποία μιλούν διαφορετικές γλώσσες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξάλλου στην εποχή μας πολύ λίγο μοιάζει με την «Ευρωπαϊκή Κοινότητα» της δεκαετίας του 1950, που περιλάμβανε έξι μόνο κράτη μέλη. 2 Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η πατρίδα 450 εκατομμυρίων ανθρώπων με διαφορετικά εθνοτικά, πολιτιστικά και γλωσσικά υπόβαθρα. Τα γλωσσικά πρότυπα των ευρωπαϊκών χωρών είναι πολύπλοκα, διαμορφωμένα από την ιστορία, τους γεωγραφικούς παράγοντες και την κινητικότητα των ανθρώπων. 3 Από το 2007 η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει 23 επίσημες γλώσσες. Οι γλώσσες αυτές είναι η τσεχική, η δανική, η ολλανδική, η εσθονική, η αγγλική, η φινλανδική, η γαλλική, η γερμανική, η ελληνική, η ουγγρική, η ιταλική, η λετονική, η λιθουανική, η μαλτέζικη, η πολωνική, η πορτογαλική, η σλοβακική, η σλοβενική, η ισπανική, η σουηδική, ενώ την 1 η Ιανουαρίου 2007 κατέστη ως 21 η επίσημη γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης η ιρλανδική. Οι δύο άλλες επίσημες γλώσσες της Ένωσης είναι πλέον η βουλγαρική κι η ρουμανική, μετά την προσχώρηση της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, το 2007 επίσης, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Παράλληλα περίπου 60 άλλες αυτόχθονες και μη αυτόχθονες γλώσσες ομιλούνται σε ολόκληρη αυτή τη γεωγραφική περιοχή. 4 1 Δενδρινού Β., «Πολυγλωσσία και ετερογλωσσία στην Ευρώπη: πρόκληση για εναλλακτικούς τρόπους γλωσσικής εκπαίδευσης». Στο Γλώσσα, γλώσσες στην Ευρώπη, σελ Ελληνική Δημοκρατία, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Διεύθυνση Διεθνών Εκπαιδευτικών Σχέσεων Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, σελ Τα μέλη αυτά ήταν: Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Κάτω Χώρες. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Τύπου και Επικοινωνίας, Βασικά δεδομένα και αριθμοί για την Ευρώπη και τους Ευρωπαίους. Στο ec.europa.eu/publications/booklets/eu_glance/51/index 3 Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, Ευρωπαϊκός Δείκτης Γλωσσικών Γνώσεων. Στο ec.europa.eu/education 4 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Τύπου και Επικοινωνίας, Πολλές γλώσσες, μία οικογένεια. Οι γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στo 7

9 Γίνεται συνεπώς εύκολα κατανοητό ότι ένας από τους πρωταρχικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που έχει οικοδομηθεί στη βάση της ελεύθερης κυκλοφορίας των πολιτών, των κεφαλαίων, των αγαθών και των υπηρεσιών, και στην οποία ζουν σήμερα σχεδόν μισό δισεκατομμύριο άνθρωποι από διαφορετικά εθνοτικά, πολιτισμικά και γλωσσικά περιβάλλοντα, είναι η δυνατότητα συνύπαρξης όλων αυτών των πολιτών της, απ όπου κι αν προέρχονται. Μεγάλη σημασία για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επομένως, έχει να μπορούν όσο γίνεται περισσότεροι, στην ιδανική περίπτωση όλοι οι πολίτες της διευρυμένης πλέον Ευρωπαϊκής Ένωσης, να επικοινωνούν γλωσσικά μεταξύ τους. 5 Μόνο τότε θα είναι δυνατή μια πλήρης οικονομική ολοκλήρωση, μια ουσιαστική γεωγραφική κινητικότητα και μια ολόπλευρη πολιτισμική ανταλλαγή. 6 Είναι δηλαδή σήμερα σημαντικότερο από ποτέ να δοθούν στους πολίτες της τα μέσα για την κατανόηση και τη μεταξύ τους επικοινωνία. Mε άλλα λόγια, η σημασία της ενθάρρυνσης της πολυγλωσσίας τόσο σε επίπεδο κοινωνίας όσο και σε ατομικό επίπεδο είναι μεγάλη. Ο όρος πολυγλωσσία αναφέρεται τόσο σε μία κατάσταση κατά την οποία πολλές γλώσσες ομιλούνται μέσα σε έναν ορισμένο γεωγραφικό χώρο όσο και στην ικανότητα ενός ατόμου να χειρίζεται πολλές γλώσσες. 7 Αυτή καθαυτή η πολυγλωσσία αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αμφότερες τις έννοιες. Γι αυτό το λόγο εξάλλου, προωθούνται πολιτικές και προγράμματα που θα βοηθήσουν τους πολίτες των χωρών μελών να επικοινωνούν πιο αποτελεσματικά μεταξύ τους, σεβόμενοι τη διαφορετική εθνική και πολιτισμική ταυτότητα των άλλων και πλουτίζοντας βέβαια ταυτόχρονα και τη δική τους ταυτότητα με ποικίλα ερεθίσματα που δέχονται από την επαφή τους με τους άλλους. Ήδη στη Συνδιάσκεψη του Στρασβούργου το 1979 τονίζεται η ανάγκη να υποστηριχτεί η διδασκαλία των ξένων γλωσσών παράλληλα με τη μητρική και ταυτόχρονα διαπιστώνεται για πολλοστή φορά η ανάγκη μιας κοινής γλώσσας επικοινωνίας για όλους τους Ευρωπαίους. Η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνίστατο στη διοργάνωση Πανευρωπαϊκής Εκστρατείας Πληροφόρησης με κεντρικό μήνυμα: «Η εκμάθηση ξένων γλωσσών ανοίγει νέους ορίζοντες και αποτελεί δικαίωμα και δυνατότητα όλων». Ήδη από το 1995 με τη Λευκή Βίβλο: «Διδασκαλία και μάθηση: προς την κοινωνία της γνώσης», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύτηκε να βοηθήσει όλους τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να μάθουν τρεις ευρωπαϊκές γλώσσες: τη μητρική τους και δύο ακόμα. 8 5 Ψάλτου-Joycey Α., Πολυγλωσσία και πολυπολιτισμικότητα: η διδασκαλία ξένων γλωσσών. (Πρακτικά 1 ου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου με θέμα: «Το σχολείο μπροστά στη διαφορετικότητα των γλωσσών και των πολιτισμών», Κοζάνη 1-2/10/2004). Στο 6 Ammon U., Κυρίαρχες και κυριαρχούμενες γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο «Ισχυρές» και «Ασθενείς» Γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Όψεις του γλωσσικού ηγεμονισμού, (Πρακτικά διεθνούς συνεδρίου, Θεσσσαλονίκη, 26-28/3/1997), επιμ. Α.-Φ. Χριστίδης, 1 ος τόμ.,σελ Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη, σελ Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών, Ένα νέο στρατηγικό πλαίσιο για την πολυγλωσσία. Στο europa.eu/languages 8 Καμαρούδης Σ., Γρίβα Ε., Το διεθνές έτος γλωσσών: μια νέα ευκαιρία για την προώθηση της ελληνικής γλώσσας και πολυγλωσσίας. (Ι Διεθνές Συνέδριο, με θέμα «Ελληνική Παιδεία και Παγκοσμιοποίηση», Ναύπλιο 8-10/11/2001). Στο 8

10 Το 2000 θεωρείται έτος σημαντικό, όχι μόνο για τις τότε επίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και για τις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες. 9 Τότε θεσπίστηκε από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, και το σεβασμό της γλωσσικής και πολιτισμικής πολυμορφίας, ο οποίος δεν καλύπτει βέβαια μόνο τις τότε 20 ε- πίσημες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και τις πολλές περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες που ομιλούνται από τμήματα του πληθυσμού. 10 Το έτος 2001 είχε χαρακτηριστεί ως το Ευρωπαϊκό Έτος Γλωσσών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο της Ευρώπης, με σκοπό την προβολή του γλωσσικού πλούτου της Γηραιάς Ηπείρου και την προώθηση της εκμάθησης ξένων γλωσσών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δίνοντας έμφαση στις λιγότερο ομιλούμενες γλώσσες. Ιδιαίτερη σημασία δίνεται και στην εκμάθηση γλωσσών από ενήλικες. Κάθε ενήλικας λοιπόν πρέπει να ενθαρρύνεται να μαθαίνει ξένες γλώσσες και πρέπει να του προσφέρεται αμέσως κάθε ευκολία για να επιτύχει στην προσπάθειά του αυτή. Οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν την ευκαιρία να βελτιώνουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες που σχετίζονται με το επάγγελμά τους. 11 Το Μάρτιο του 2002 στη Βαρκελώνη, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων αναγνώρισαν την ανάγκη ανάληψης δράσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη για τη βελτίωση της εκμάθησης γλωσσών. Ζήτησαν, δηλαδή, τη λήψη περαιτέρω μέτρων για τη βελτίωση της απόκτησης των βασικών δεξιοτήτων, ιδίως μέσω της διδασκαλίας τουλάχιστον δύο ξένων γλωσσών σε όλους τους μαθητές από πολύ μικρή ηλικία. 12 Το 2003 η Επιτροπή δεσμεύτηκε να προωθήσει 45 νέες ενέργειες με σκοπό να ενθαρρύνει τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές να εργαστούν από την πλευρά τους, για να γίνει ένα σημαντικό βήμα προόδου στην προώθηση της εκμάθησης ξένων γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας, ενώ το 2004, ύστερα από αίτημα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Επιτροπή δρομολόγησε μια μελέτη σκοπιμότητας για τη σύσταση πιθανότατα ε- νός Ευρωπαϊκού Οργανισμού για την εκμάθηση ξένων γλωσσών και τη γλωσσική πολυμορφία Ο συνήθης ορισμός της περιφερειακής ή μειονοτικής γλώσσας είναι αυτός που χρησιμοποιείται στον Ευρωπαϊκό χάρτη για τις περιφερειακές και μειονοτικές γλώσσες, μια διεθνή συνθήκη υπό την εποπτεία του Συμβουλίου της Ευρώπης η οποία έχει υιοθετηθεί από πολλά κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή γλώσσες που χρησιμοποιούνται παραδοσιακά από μέρος του πληθυσμού ενός κράτους, που δεν είναι διάλεκτοι επίσημων γλωσσών του κράτους, γλώσσες μεταναστών ή τεχνητά δημιουργημένες γλώσσες. Στο ec.europa.eu/ 10 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Τύπου και Επικοινωνίας, Πολλές γλώσσες, μία οικογένεια. Οι γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στo 11 Ευρωπαϊκή Ένωση Πρόγραμμα δράσης για την εκμάθηση γλωσσών και τη γλωσσική πολυμορφία. Στο europa.eu.int 12 Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών, Η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας: Σχέδιο Δράσης , στο ec.europa.eu/education 13 Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών, Ένα νέο στρατηγικό πλαίσιο για την πολυγλωσσία. Στο europa.eu/languages 9

11 Με όλες τις παραπάνω ενέργειες η Επιτροπή προσπάθησε να αυξήσει την ευαισθητοποίηση του κοινού στο θέμα της πολυγλωσσίας, καθώς πιστεύει ότι η ικανότητα κατανόησης και επικοινωνίας σε περισσότερες από μια γλώσσες, ήδη καθημερινή πραγματικότητα για τους περισσότερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, αποτελεί χρήσιμη δεξιότητα για τη ζωή των ευρωπαίων πολιτών. Άλλωστε τα οφέλη από τη γνώση ξένων γλωσσών είναι αναμφισβήτητα. Η γλώσσα αποτελεί τη δίοδο για την κατανόηση άλλων τρόπων ζωής που, με τη σειρά της, δημιουργεί χώρο για διαπολιτισμική ανεκτικότητα. Έτσι η εκμάθηση και η ομιλία άλλων γλωσσών ενθαρρύνει το άτομο να είναι περισσότερο ανοικτό κι ανεκτικό στους άλλους, στις πολιτισμικές αξίες τους και στις απόψεις τους. 14 Επιπλέον, η εκμάθηση άλλων γλωσσών βελτιώνει τις γνωστικές δεξιότητες και ενδυναμώνει τη γνώση της μητρικής γλώσσας, συμπεριλαμβανομένης της ανάγνωσης και της γραφής. Περαιτέρω, οι γλωσσικές δεξιότητες διευκολύνουν τις σπουδές και τα ταξίδια ανά την Ευρώπη και επιτρέπουν διαπολιτισμική επικοινωνία. Παράλληλα ένας πολίτης με καλές γνώσεις ξένων γλωσσών έχει περισσότερες δυνατότητες να αξιοποιήσει την ελευθερία εργασίας, και σπουδών βέβαια, σε ένα άλλο κράτος μέλος. 15 Η γλωσσομάθεια άρα έχει ζωτική σημασία για τη διατήρηση της πολυμορφίας της ευημερίας, της ποιοτικής επικοινωνίας των κατοίκων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προσφέρει ευκαιρίες για ατομική κινητικότητα, απασχόληση, εκπαίδευση και πρόσβαση στις πληροφορίες. Ο πνευματικός ορίζοντας "ανοίγει" και ο άνθρωπος είναι σε θέση να επικοινωνήσει με άλλους ανθρώπους. Ιδιαίτερα στην εποχή μας, που η τεχνολογική εξέλιξη είναι ραγδαία, η γλωσσομάθεια είναι επιτακτική ανάγκη για να αντεπεξέλθουμε στις ποικίλες απαιτήσεις. Δεν είναι ποτέ πολύ νωρίς ή ποτέ πολύ αργά για να μάθουμε μια ξένη γλώσσα, να ξεκινήσουμε το μακρύ «ταξίδι» της γλωσσομάθειας ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟΥ: ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥΣ Όλα τα παραπάνω φαίνεται ότι τα έχουν κατανοήσει οι Ευρωπαίοι πολίτες, όπως δείχνει η πρόσφατη επισκόπηση της κοινής γνώμης του Ευρωβαρόμετρου. Το 2005, μεταξύ 5 Νοεμβρίου και 7 Δεκεμβρίου, πολίτες στις 25 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Κροατία και την Τουρκία, ερωτήθηκαν σχετικά με 14 Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο, Ευρωπαϊκός Δείκτης Γλωσσικών Γνώσεων. Στο ec.europa.eu/education 15 Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Ανακοίνωση της Επιτροπής στο Συμβούλιο, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και στην Επιτροπή των Περιφερειών, Η προώθηση της εκμάθησης γλωσσών και της γλωσσικής πολυμορφίας: Σχέδιο Δράσης , στο ec.europa.eu/education/ 10

12 αυτές. 20 Συμπερασματικά οι κρατικές γλώσσες των πολυπληθέστερων κρατών μελών είναι κι τις εμπειρίες τους και την αντίληψη που έχουν για την πολυγλωσσία, στο πλαίσιο του Ευρωβαρόμετρου Από την έρευνα αυτή προέκυψε ότι το 56% των πολιτών των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι σε θέση να έχουν μία συζήτηση σε άλλη γλώσσα εκτός της μητρικής τους. Το ποσοστό αυτό είναι κατά 9 μονάδες υψηλότερο σε σχέση με εκείνο που καταγράφτηκε το 2001 στα τότε δεκαπέντε κράτη μέλη. 17 Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι το 99% των κατοίκων του Λουξεμβούργου, το 97% των Σλοβάκων και το 95% των Λετονών αναφέρουν ότι γνωρίζουν τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα. Σε ό,τι αφορά το στόχο, κάθε πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δηλαδή να γνωρίζει δύο γλώσσες πέραν της μητρικής του, το 28% των ατόμων που απάντησαν δηλώνουν ότι ομιλούν δύο ξένες γλώσσες αρκετά καλά για να έχουν μια συζήτηση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στο Λουξεμβούργο (92%), στις Κάτω Χώρες (75%) και στη Σλοβενία (71%). Το 11% των α- τόμων που απάντησαν αναφέρουν ότι χειρίζονται τουλάχιστον τρεις γλώσσες πέραν της μητρικής τους. Βέβαια στο σημείο αυτό πρέπει να αναφερθεί ότι, όσο κι να εξυπηρετούν την επικοινωνία, η διγλωσσία κι η τριγλωσσία αυτή εξυπηρετούν κυρίως επιλογές επικεντρωμένες στα συμφέροντα των ισχυρότερων χωρών και γλωσσών. 18 Παρά δηλαδή τις συστάσεις και αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που τονίζουν την ανάγκη εκμάθησης γλωσσών, χωρίς να προτείνουν συγκεκριμένες γλώσσες, και την ανάπτυξη συγκεκριμένων δράσεων για την προώθηση της πολυγλωσσίας, ωστόσο ορισμένες μόνο γλώσσες ουσιαστικά προωθούνται, και κυρίως η αγγλική, η γαλλική και η γερμανική. 19 Η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου δείχνει ότι τα αγγλικά παραμένουν η ευρύτερα ομιλούμενη ξένη γλώσσα ανά την Ευρώπη. Το 38% των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δηλώνει ότι διαθέτει επαρκή δεξιότητα στην αγγλική, ώστε να έχει μία συζήτηση, και το 14% ότι γνωρίζει είτε γαλλικά είτε γερμανικά μαζί με τη μητρική του. Τα γαλλικά είναι η ευρύτερα ομιλούμενη ξένη γλώσσα στο Ηνωμένο Βασίλειο (23%) και στην Ιρλανδία (20%), ενώ πολίτες της Τσεχικής Δημοκρατίας (28%) και της Ουγγαρίας (25%) γνωρίζουν καλύτερα τη γερμανική. Η ισπανική κι η ρωσική συμπληρώνουν την ομάδα των πέντε ευρύτερα γνωστών γλωσσών εκτός της μητρικής, με ένα ποσοστό 6% των Ευρωπαίων πολιτών να γνωρίζει μία από οι ευρύτερα ομιλούμενες μητρικές γλώσσες ανά την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ η γερμανική είναι η ευρύτερα ομιλούμενη μητρική γλώσσα (18%). Η γαλλική, αγγλική και ιταλική αποτε- 16 Πηγή: http//europa.eu: 80/languages 17 Standard ΕΒ 55.1 στη σελίδα: 18 Παπαρίζος Χ., Η ελληνική γλώσσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εκδ. Γρηγόρη, Αθήνα, σελ Τοκατλίδου Βάσω, «Πολυγλωσσία, ευρωπαϊκή γλωσσική πολιτική και ελεύθερη διακίνηση». Στο Πολιτικές Γλωσσικού Πλουραλισμού και Ξενόγλωσση Εκπαίδευση στην Ευρώπη, σελ εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα, σελ Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 243: «Οι Ευρωπαίοι και οι γλώσσες τους». Στο 11

13 νωσης. 21 Πάντως, τα αγγλικά αποτελούν γλώσσα επικοινωνίας για το 1/3 περίπου των πολιτών λούν η καθεμία τη μητρική γλώσσα περίπου 60 εκατομμυρίων πολιτών της Ευρωπαϊκής Έ- της Ένωσης ως πρώτη ξένη γλώσσα και είναι η ευρύτερα ομιλούμενη γλώσσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με μεγάλο προβάδισμα σε σχέση με τη γερμανική και τις άλλες. Η θέση της αγγλικής ως γλώσσας επικοινωνίας ενισχύθηκε με το πέρασμα των ετών. Στοιχεία που προέρχονται από παλαιότερη ειδική έρευνα και πάλι του Ευρωβαρόμετρου, που διενεργήθηκε όμως το 2000 και δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα χρόνο μετά, αποδεικνύουν ότι όλο και περισσότεροι νέοι επιλέγουν να μάθουν αγγλικά ως πρώτη ξένη γλώσσα σε σχέση με παλιότερα. 22 Επανερχόμενοι στην πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, το 77% των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρεί ότι τα παιδιά θα πρέπει να μαθαίνουν αγγλικά ως πρώτη ξένη γλώσσα κι ακολουθούν με ποσοστό 33% τα γαλλικά και με 28% τα γερμανικά. Ο πίνακας που ακολουθεί δείχνει το ποσοστό των Ευρωπαίων πολιτών που ισχυρίζονται ότι μπορούν να μιλήσουν την κάθε γλώσσα, ως μητρική γλώσσα, ως δεύτερη ή ξένη και αθροιστικά, ανεξάρτητα από το αν είναι μητρική τους ή όχι. 23 Ως μητρική Ως δεύτερη ή ξένη Σύνολο Αγγλικά 13% 38% 51% Γερμανικά 18% 14% 32% Γαλλικά 12% 14% 26% Ιταλικά 13% 3% 16% Ισπανικά 9% 6% 15% Ρωσικά 1% 6% 7% ΠΙΝΑΚΑΣ Τα γερμανικά λοιπόν είναι η ευρύτερα ομιλούμενη μητρική γλώσσα με 18%, ενώ τα αγγλικά είναι σαφώς η περισσότερο χρησιμοποιούμενη γλώσσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με 51%. Παρότι οι περισσότεροι Ευρωπαίοι μαθαίνουν επομένως αγγλικά, που ακολουθούνται από τα γερμανικά και τα γαλλικά, ως πρώτη ξένη γλώσσα, αυτό δεν αποτελεί υποχρεωτικά την πιο κατάλληλη επιλογή. Για τους πολίτες που επιθυμούν να μετακινηθούν σε αναζήτηση εργασίας, η γλώσσα μιας γειτονικής χώρας μπορεί να είναι καταλληλότερη. Γι αυτό το λόγο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει ως στόχο στους πολίτες της να μαθαίνουν, ει δυνατόν, δύο ξένες γλώσσες, εκτός από τη μητρική τους, και μάλιστα στις χώρες της Νότιας κι Ανατολικής 21 ό.π. 22 Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Εκπαίδευσης και Πολιτισμού, Επαγγελματική Κατάρτιση Εκπαίδευση για τις γλώσσες, 2001.Ευρωπαίοι και γλώσσες: Ειδική έρευνα του Ευρωβαρόμετρου. Στο europa.eu.int/comm/dgs/education_culture 23 Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 243, ό.π. 12

14 Ευρώπης το μεγαλύτερο ποσοστό συμφωνεί με το στόχο αυτό. 24 Συγκεκριμένες γλώσσες όμως δεν αναφέρονται πουθενά, αφού ο καθένας θα πρέπει να επιλέγει τις ξένες γλώσσες που θα μάθει ανάλογα με τις ανάγκες του και τα ενδιαφέροντά του. 24 ό.π. 13

15 2.2. Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η εκμάθηση μιας ή περισσότερων ξένων γλωσσών έχει γίνει ιδιαίτερα επιτακτική στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, καθώς οι πολίτες της Ελλάδας, όπως ακριβώς οι πολίτες των άλλων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιζητούν τρόπους επικοινωνίας που θα επιτρέψουν να κατανοήσουν καλύτερα τις κοινωνικές, πολιτισμικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητές τους, μέσα στο πλαίσιο των κοινών στόχων που διαμορφώνονται σε πολιτικοοικονομικό επίπεδο. 25 Σε υψηλή θέση πράγματι βρίσκονται οι Έλληνες σε θέματα γλωσσομάθειας, σύμφωνα με την κοινοτική δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου. Όπως αναφέρεται στα στοιχεία της έρευνας ένας στους δύο Έλληνες (49%) μπορεί να συνεννοηθεί σε μία τουλάχιστον ξένη γλώσσα. Η κύρια πρώτη ξένη γλώσσα των Ελλήνων είναι τα αγγλικά. Συγκεκριμένα, το 44% των Ελλήνων έχει ως δεύτερη γλώσσα τα αγγλικά, το 8% τα γαλλικά και τα γερμανικά και το 3% τα ιταλικά. Επίσης στην Ελλάδα το 74% συμφωνεί με το στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή κάθε Ευρωπαίος να μιλά τη μητρική του γλώσσα κι άλλες δύο. 26 Οι Έλληνες επομένως φαίνεται να έχουν καταλάβει τη σημασία και τη μεγάλη σπουδαιότητα της εκμάθησης ξένων γλωσσών. Άλλωστε η Ελλάδα είναι μια χώρα που παραδοσιακά, λόγω της γεωγραφικής της θέσης και των οικονομικών που είχαν αναπτύξει οι πολίτες της, επιδεικνύει μια εξωστρέφεια. Το άνοιγμα αυτό προς το εξωτερικό για λόγους που σχετίζονται με οικονομικές κυρίως δραστηριότητες, σε συνδυασμό και με τη μοναδικότητα της ελληνικής γλώσσας, η οποία μιλιέται ως μητρική αποκλειστικά στον ελλαδικό χώρο (Ελλάδα και Κύπρος) κι όπου φυσικά υπάρχουν ομογενείς και είναι ελάχιστα διαδεδομένη ως δεύτερη ή ξένη γλώσσα εκτός συνόρων, έκαναν τη γνώση ξένων γλωσσών ένα απαραίτητο εργαλείο. Άλλωστε τα οφέλη της πολυγλωσσίας είχαν εκτιμηθεί στον ελληνικό χώρο πολύ πριν τα επιβάλλουν οι διεθνείς εξελίξεις, έτσι όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί στο χώρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό αποδεικνύεται κι από τα αποτελέσματα μιας σημαντικής έρευνας του Ευρωβαρόμετρου που διενεργήθηκε το 2000 και δημοσιεύτηκε το 2001 σχετικά με το ποιες γλώσσες μιλούνται και τι πιστεύουν οι άνθρωποι για τις γλώσσες και την εκμάθηση γλωσσών γενικότερα. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά η γνώση των ξένων γλωσσών θεωρείται χρήσιμη από το 72% των Ευρωπαίων, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των Ελλήνων αγγίζει το 90%. Το 71% των Ευρωπαίων και το 86% των Ελλήνων πιστεύουν πως όλοι έπρεπε να γνωρίζουν μια ακόμα ξένη γλώσσα εκτός από τη μητρική τους. Τέλος, ενώ μόνο το 32% των 25 Ψάλτου-Joycey Α., «Νέες προκλήσεις και προοπτικές για τη διδασκαλία/εκμάθηση ξένων γλωσσών». Στο Πολιτικές Γλωσσικού Πλουραλισμού και Ξενόγλωσση Εκπαίδευση στην Ευρώπη, σελ Εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα, σελ Ειδικό Ευρωβαρόμετρο 243, ό.π. 14

16 Ευρωπαίων πιστεύει πως όλοι θα έπρεπε να γνωρίζουν δύο γλώσσες επιπλέον από τη μητρική τους, το ποσοστό αυτό για τους Έλληνες ανεβαίνει στο 54%. 27 Τα τελευταία χρόνια όμως παρατηρείται στη χώρα μας μια στροφή στην εκμάθηση κι άλλων γλωσσών, λιγότερο συνηθισμένων ή καλύτερα όχι ευρέως διαδεδομένων. Πρόκειται για τις βαλκανικές γλώσσες, αλλά και για τη ρωσική γλώσσα. Οι Έλληνες συνειδητοποιούν ότι αποτελούν μέρος όχι μόνο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά και της Βαλκανικής Χερσονήσου. Άλλωστε μετά την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας το 2007 στους κόλπους της Κοινότητας γίνεται εμφανές ότι δεν είναι τα Βαλκάνια έξω από την Ευρώπη. Όλο και περισσότεροι Έλληνες φαίνεται λοιπόν να συνειδητοποιούν ότι, με δεδομένη την εγγύτητα και τους ιστορικούς και πολισμικούς δεσμούς, η Νοτιοανατολική Ευρώπη αποτελεί μια σημαντική και δυναμική αγορά με σημαντικότατες ευκαιρίες. Το ενδιαφέρον επομένως για τις χώρες αυτές, αλλά και για τις γλώσσες τους, φαίνεται να αυξάνεται ολοένα και περισσότερο. Για το λόγο αυτό άλλωστε, κι όπως έχει ήδη ειπωθεί στην εισαγωγή, αποφασίστηκε η διεξαγωγή της παρούσας έρευνας, προκειμένου να εντοπιστούν τα κριτήρια επιλογής των βαλκανικών γλωσσών και της ρωσικής από ενήλικες. Πριν ωστόσο περάσουμε στην έρευνα πεδίου, κρίθηκε απαραίτητο να δοθούν στο κεφάλαιο που ακολουθεί ορισμένα γενικά στοιχεία για την περιοχή των Βαλκανίων και κατόπιν να γίνει και μια σύντομη ανάλυση των οικονομικών και πολιτιστικών σχέσεων της χώρας μας με τις χώρες των Βαλκανίων 28 και της Ρωσίας. 27 Vlaeminck S., «Πολυγλωσσία και εκπαιδευτικές πολιτικές για τις ξένες γλώσσες στην Ελλάδα». Στο Πολιτικές Γλωσσικού Πλουραλισμού και Ξενόγλωσση Εκπαίδευση στην Ευρώπη, σελ Εκδ. Μεταίχμιο, Αθήνα, σελ Οι βαλκανικές χώρες που θα αναλυθούν είναι αυτές, των οποίων οι γλώσσες διδάσκονται στο ΙΜΧΑ, δηλαδή η Αλβανία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία, η Σερβία και η Τουρκία. 15

17 2.3. ΒΑΛΚΑΝΙΑ Η ΒΑΛΚΑΝΙΚΗ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ Τα Βαλκάνια είναι περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, η οποία από το μακρινό παρελθόν λειτούργησε ως σταυροδρόμι πολιτισμών, ανάμεσα στην ευρωπαϊκή και την ασιατική ήπειρο. Η διακριτή ταυτότητα και ο τεμαχισμός της βαλκανικής χερσονήσου θεωρείται, σύμφωνα με αρκετούς ιστορικούς, απότοκο της ορεινής γεωγραφίας της, της συγκέντρωσης πολλών εθνοτήτων σε ένα γεωγραφικό περιορισμένο χώρο και της εξαιρετικά βίαιης ιστορίας της, που είναι γεμάτη πολέμους, επιδρομές κι εξεγέρσεις. Η ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων καλύπτει τ.χλμ. κι ο πληθυσμός της αγγίζει τα 53 εκατομμύρια. Το όνομα της περιοχής αντλείται από τα Βαλκάνια όρη ή οροσειρά του Αίμου, που διατρέχουν την περιοχή από το κέντρο της Βουλγαρίας έως την ανατολική Σερβία. Τα Βαλκάνια αναφέρονται λοιπόν κι ως βαλκανική χερσόνησος ή χερσόνησος του Αίμου, καθώς περιβάλλονται από την Αδριατική, το Ιόνιο, το Αιγαίο, το Μαρμαρά και τη Μαύρη θάλασσα, νοτιοδυτικά, νότια και νοτιοανατολικά. Ενώ δεν είναι ένα πρότυπο χερσονήσου δεδομένου ότι δεν έχει κάποιον ισθμό να τη συνδέει με την ηπειρωτική Ευρώπη, τούτος ο ορισμός χρησιμοποιείται συχνά για να υποδείξει την ευρύτερη βαλκανική περιοχή. Εξαιτίας των υποδηλώσεων που προαναφέρθηκαν για τον όρο «Βαλκάνια», πολλοί προτιμούν αντ αυτού τον όρο Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η χρήση αυτού του όρου ως γεωγραφικού προσδιορισμού αυξάνεται σταδιακά. Μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1999 ονομάστηκε Σύμφωνο Σταθερότητας για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και η δικτυακή εφημερίδα Balkan Times μετονομάστηκε σε Southeast European Times το Η χρήση αυτού του όρου για τη βαλκανική χερσόνησο (και μόνο αυτή) όμως τεχνικά αγνοεί τη γεωγραφική παρουσία της Ρουμανίας και Ουκρανίας, οι οποίες βρίσκονται επίσης στο νοτιοανατολικό τμήμα της ευρωπαϊκής ηπείρου. Οι χώρες που περιλαμβάνονται στη γεωπολιτική σφαίρα των Βαλκανίων είναι: η Αλβανία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Βουλγαρία, η Κροατία, η ΠΓΔΜ, η Ελλάδα, η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Τουρκία (μόνο βέβαια το ευρωπαϊκό τμήμα της). Στον κατάλογο περιέχονται ενίοτε η Ρουμανία και η Σλοβενία. Στις κύριες εθνικότητες της περιοχής περιλαμβάνονται οι Έλληνες, οι Τούρκοι, στο ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας, οι Σέρβοι, οι Βούλγαροι, οι Αλβανοί, οι Κροάτες, οι Βόσνιοι και οι Μαυροβούνιοι. Αν συμπεριληφθεί στον κατάλογο η Ρουμανία και η Σλοβενία, τότε προστίθενται οι Ρουμάνοι και οι Σλοβένοι. Σχεδόν σε όλη την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων απαντώνται μειονότητες Ρομ. Άλλες μικρότερες ομάδες είναι οι Γκαγκόζ, οι Γκορανί, οι Σαρακατσάνοι, οι Βλάχοι και οι Αρβανίτες και οι Πομάκοι. 16

18 ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΤΟΠΙΟ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ Στη δεκαετία του 1990 οι πόλεμοι στην πρώην Γιουγκοσλαβία έβαλαν και πάλι τα Βαλκάνια στο χάρτη της Ευρώπης και ξύπνησαν τις αγωνιώδεις μνήμες του Α Παγκοσμίου Πολέμου. Την ώρα που η υπόλοιπη ήπειρος πάλευε με τη μαζική μετανάστευση, με τις νέες περιφερειακές ανισότητες και με τις πολυπολιτισμικές κοινωνίες, η Νοτιοανατολική Ευρώπη έμοιαζε να παλινδρομεί προς μία παλαιότερη λογική πολέμων, με εδαφικούς στόχους και ε- πιδίωξη εθνικής ομοιογενοποίησης. 29 Οι γείτονες χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα ανασυγκρότησης και ανάπτυξης. Η πρώτη δεκαετία της μετάβασης υπήρξε δύσκολη και αρνητική, καθώς οι βαλκανικές χώρες απέκλιναν σταθερά από το επίπεδο των άλλων χωρών της Κεντρικής Ευρώπης. Εθνικές και περιφερειακές τριβές και συγκρούσεις, λανθασμένες επιλογές και υστερήσεις στις πολιτικές μεταρρύθμισης και προσαρμογής, ανεπαρκείς και μη συντονισμένες διεθνείς και ευρωπαϊκές πολιτικές στήριξης αποτελούν ορισμένους βασικούς παράγοντες που προκάλεσαν απόκλιση και έθεσαν τις χώρες της περιοχής σε έναν κύκλο πολιτικής αστάθειας, οικονομικής υπανάπτυξης και, σε ορισμένες περιπτώσεις, κοινωνικής αποσύνθεσης. 30 Όμως, από το 2000 και εξής, διαμορφώθηκαν ορισμένες ευνοϊκές συνθήκες για την περιοχή. Ο διαχωρισμός της χερσονήσου από το σιδηρούν παραπέτασμα έληξε, οι οικονομίες και οι κοινωνίες άνοιξαν κι όλες οι χώρες της βαλκανικής έχουν αρχίσει να προσανατολίζονται προς την ευρωπαϊκή προοπτική. 31 Η Βουλγαρία και η Ρουμανία εισχώρησαν φέτος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η Κροατία την προσεγγίζει δυναμικά. Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας (ΟΔΓ), μετά την πολιτική αλλαγή και τη συμφιλίωση μεταξύ Σερβίας και Μαυροβουνίου, εντάσσεται γοργά στους ευρωπαϊκούς και διεθνείς θεσμούς. Το Κοσσυφοπέδιο απέκτησε προσωρινή εκλεγμένη αυτο-διοίκηση. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη βαδίζει στον "Οδοιπορικό Χάρτη" (Road Map). H Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας βρίσκεται στη φάση υλοποίησης της Συμφωνίας της Οχρίδας. Η Αλβανία, μετά το 1998 έκανε σημαντικά βήματα εκδημοκρατισμού και οικονομικής προσαρμογής. 32 Η αρχή της δεκαετίας και του νέου αιώνα αποτέλεσε μια νέα αφετηρία για την περιοχή. Μπόρεσε να στηριχθεί στα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και επίσης σε ένα καλά σχεδιασμένο σύνολο αναπτυξιακών πολιτικών κι έτσι τέθηκαν οι Βαλκανικές χώρες σε μια τροχιά προόδου και σύγκλισης με τους θεσμούς, τις κοινωνικές κατακτήσεις και το οικονομικό επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 29 Μαζάουερ Μ., Τα Βαλκάνια (έβδομη έκδοση). Εκδ. Πατάκη, Αθήνα, σελ Χριστοδουλάκης Ν., Από τη μετάβαση στην ανάκαμψη: Πολιτικές για την ανάπτυξη της Ν.Α. Ευρώπης. (Ομιλία στο 9 ο ετήσιο Forum Θεσσαλονίκης). Στο wwww.mnec.gr/el/press 31 Πρεβελάκης Γεώργιος-Στυλιανός, Τα Βαλκάνια, Πολιτισμοί και Γεωπολιτική. Εκδ. Libro, Αθήνα, σελ Χριστοδουλάκης Ν., ό.π. 17

19 Για πολύ κόσμο τα Βαλκάνια είναι ταυτόχρονα η 'μπαρουταποθήκη' αλλά και η πιο φτωχή περιοχή της Ευρώπης. Διαθέτουν όμως μια σειρά από συγκριτικά πλεονεκτήματα που αν αξιοποιηθούν σωστά είναι δυνατόν να μεταβάλλουν την εικόνα και τις προοπτικές της περιοχής. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται: 1. Το χαμηλότερο στην Ευρώπη κόστος εργασίας και γης, το οποίο είναι σημαντικός παράγοντας έλξης για διεθνείς επενδύσεις και επιχειρήσεις. 2. Η ικανοποιητική ποιότητα των ανθρώπινων πόρων, καθώς οι περισσότερες Βαλκανικές χώρες είχαν αναπτύξει κατά το παρελθόν αξιόλογα εκπαιδευτικά συστήματα και διαθέτουν ένα καταρτισμένο εργατικό δυναμικό, ιδιαίτερα στην τεχνολογική και επιστημονική κατεύθυνση. Αυτό σε συνδυασμό με το χαμηλό κόστος εργασίας δημιουργεί ένα δυναμικό πλεονέκτημα για όλη την περιοχή. 3. Ύπαρξη αξιόλογων φυσικών πόρων. 4. Το μεγάλο συνολικό μέγεθος της Βαλκανικής αγοράς, των 50 εκατομμυρίων. Μαζί με την Τουρκία ξεπερνά τα 130 εκατομμύρια κατοίκων. Αυτή η μεγάλη αγορά, στο βαθμό που καταφέρει να μειώσει τα εμπόδια, είναι ένα στοιχείο δυναμισμού και προσέλκυσης επενδύσεων. 5. Παραδοσιακές σχέσεις με την εγγύς Ανατολή που συμπεριλαμβάνει τόσο τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, όσο και τη Μικρά Ασία. Η σταδιακή σταθεροποίηση των χωρών αυτών, πολλές από τις οποίες θα βρεθούν από τη μια ή την άλλη πλευρά των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε λίγα χρόνια, θα δημιουργήσει σοβαρές ευκαιρίες για αμοιβαία επωφελείς οικονομικές σχέσεις και περιφερειακές ολοκληρώσεις, στις οποίες τα Βαλκάνια θα έχουν μια προνομιακή θέση. 6. Μεγάλη ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά με σημαντικά ιστορικά μνημεία από την Κλασσική, Ρωμαϊκή, Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή περίοδο. Η ενοποίηση του Βαλκανικού χώρου θα δημιουργήσει ένα τεράστιο σε διεθνές επίπεδο 'απόθεμα' μνημείων για τουριστική αξιοποίηση και ανάδειξη της πλούσιας και πολύπλευρης φυσιογνωμίας της ευρύτερης περιοχής. 7. Κοινά πολιτισμικά χαρακτηριστικά, αφού η γειτνίαση των Βαλκανικών λαών έχει δημιουργήσει κοινά χαρακτηριστικά και συγγένειες. Από τη γλώσσα, τους χορούς, τις παραδόσεις, τις θρησκευτικές προτιμήσεις, τον τρόπο διασκέδασης ως τις κοινωνικές σχέσεις, α- νακύπτουν σημαντικές ομοιότητες που διευκολύνουν την επικοινωνία, τις οικονομικές σχέσεις και τη λειτουργία μιας μεγάλης ανοιχτής περιφερειακής αγοράς. 33 Η τελευταία δεκαετία υπήρξε μεταπολεμικά η χειρότερη για τα Δυτικά Βαλκάνια. Η τραυματική αυτή εμπειρία φαίνεται να έχει πείσει τους λαούς ότι στο νέο ευρωπαϊκό περιβάλ- 33 Χριστοδουλάκης Ν., ό.π. 18

20 λον οι εθνικές συγκρούσεις είναι αδιέξοδες και βλάπτουν όλους τους εμπλεκόμενους. Ήδη υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι οι εθνικισμοί έχουν υποχωρήσει και έχει επικρατήσει μια πιο ρεαλιστική και συναινετική αντίληψη για τη διευθέτηση των όποιων προβλημάτων. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι παρά τις πρόσφατες εμπειρίες, το σύνολο των λαών της περιοχής διακατέχεται από ένα κοινό όραμα και ένα κοινό στόχο: τη μελλοντική τους ένταξη στην πιο μεγάλη και ανεπτυγμένη Ευρωπαϊκή κοινωνία, την Ευρωπαϊκή Ένωση. Άλλωστε δύο χώρες έκαναν φέτος το όνειρό τους αυτό πραγματικότητα. Το σημερινό τοπίο στα Βαλκάνια είναι λοιπόν αρκετά σύνθετο και πέρα από προβλήματα περιλαμβάνει και εν δυνάμει πλεονεκτήματα και ευκαιρίες που μπορούν να αξιοποιηθούν. Το κρίσιμο ερώτημα είναι ποιες πολιτικές θα μπορέσουν να ανατρέψουν το κλίμα των περιορισμένων προσδοκιών και να δώσουν μια καινούρια πνοή στην περιοχή, για να καλύψει το χαμένο έδαφος της δεκαετίας του Οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης θα πρέπει να περάσουν σύντομα από τη φάση της μετάβασης στη φάση της ανάπτυξης. Αυτό απαιτεί κατάλληλες πολιτικές τόσο από τις ίδιες τις χώρες, όσο και από τη διεθνή κοινότητα. Οι χώρες της Βαλκανικής καλούνται να προχωρήσουν γρήγορα και με τόλμη προς την κατεύθυνση της δημιουργίας μιας μεγάλης αγοράς μεταξύ τους με τις λιγότερες δυνατές διαδικασίες, τα λιγότερα δυνατά γραφειοκρατικά εμπόδια, τους λιγότερους δυνατούς δασμούς και περιορισμούς και τη μεγαλύτερη δυνατή ελευθερία στην κίνηση των προϊόντων και των συντελεστών παραγωγής. Στις προκλήσεις που οι Βαλκανικές χώρες αντιμετωπίζουν δεν είναι μόνες. Η νέα στάση ευθύνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των διεθνών οργανισμών φαίνεται πλέον να κατανοεί τις ιδιαιτερότητες και ανάγκες της περιοχής και τη σημασία της για τη σταθερότητα ολόκληρης της Ευρώπης. Μετά το 1999 επιδιώκεται ένα συνολικό Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης που συνοδεύεται από νέους στόχους και σημαντική χρηματοδότηση. Λίγα χρόνια μετά την υιοθέτησή του το Σύμφωνο Σταθερότητας προσέφερε σημαντικά στην περιφερειακή συνεργασία. Διασφαλίσθηκαν σημαντικοί πόροι για έργα υποδομών κυρίως στο πεδίο των μεταφορών στο πλαίσιο του "πακέτου ταχείας έναρξης", το σύνολο των οποίων βρίσκεται ήδη στη φάση της υλοποίησης. Η συμφωνία για τις επενδύσεις (Investment Compact) οδήγησε σε συγκεκριμένες οικονομικές μεταρρυθμίσεις και σε βελτίωση του επενδυτικού κλίματος ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΒΑΛΚΑΝΙΑ 19

21 Σε όλη τη δύσκολη περίοδο, η Ελλάδα στάθηκε συμπαραστάτης και αρωγός των γειτονικών της χωρών. Ως η μόνη βαλκανική χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και όλων των σημαντικών σχημάτων της διεθνούς πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας, δεν έπαψε να στηρίζει μέσα από πρωτοβουλίες και προτάσεις την ενσωμάτωση των χωρών της περιοχής στις ευρωπαϊκές δομές. Η χώρα μας συμμετέχει σ' όλες τις περιφερειακές πρωτοβουλίες για την πρόληψη και καταστολή κρίσεων, για την προώθηση του εκδημοκρατισμού και το πέρασμα σε μια σύγχρονη οικονομία. Να σημειωθεί ότι το μόνο αμιγώς βαλκανικό σχήμα συνεργασίας, η Διαδικασία Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEECP), γνωστή και ως Διαβαλκανική Συνεργασία, αναβίωσε το 1996 κατόπιν ελληνικής και βουλγαρικής πρωτοβουλίας και οδήγησε στη συνάντηση κορυφής της Κρήτης (1997). Η χώρα μας στηρίζει τη μετεξέλιξη της Διαβαλκανικής Συνεργασίας σε διαρκή περιφερειακό οργανισμό με μόνιμη γραμματεία και έδρα τη Θεσσαλονίκη, όπου ήδη βρίσκεται και η εναλλασσόμενη έδρα του Συμφώνου Σταθερότητας, καθώς και ο Οργανισμός για την Ανασυγκρότηση των Βαλκανίων. 34 Ακόμη, η χώρα μας διατύπωσε την ανάγκη για ένα Σύμφωνο Σταθερότητας, στήριξε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης τις διάφορες συμφωνίες με τις επί μέρους χώρες της περιοχής, όπως με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, την έναρξη διαπραγματεύσεων με τις εν λόγω χώρες αλλά και την Ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας. Σε διμερές επίπεδο, η Ελλάδα μεταξύ άλλων δεσμεύθηκε να παράσχει σημαντική οικονομική βοήθεια στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας, καθώς και 550 εκατ. Ευρώ στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανασυγκρότησης των Βαλκανίων (ΕΣΟΑΒ) για ενίσχυση των κοινωνικών υποδομών, των οικονομικών υποδομών και της παραγωγής. 35 Το διμερές εμπόριο, παρά τα όποια προβλήματα, εξελίσσεται ικανοποιητικά. Η απορρόφηση εργατικού δυναμικού από τις βαλκανικές χώρες στην Ελλάδα βοηθά σημαντικά την ανάπτυξη των χωρών μέσω των εμβασμάτων και της χρηματοδότησης του ισοζυγίου πληρωμών, αμβλύνοντας παράλληλα τα κοινωνικά προβλήματα στις χώρες προέλευσης. Έτσι οικοδομείται ένας ανθρώπινος ιστός που παράγει και κινεί την οικονομία και μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση μιας ανοιχτής περιφερειακής αγοράς. Η χώρα μας θα συνεχίσει και στο μέλλον να διαδραματίζει εποικοδομητικό ρόλο στα Βαλκάνια. Οι κατευθυντήριοι άξονες της ελληνικής Βαλκανικής Οικονομικής Πολιτικής είναι οι εξής: 1. Στήριξη της ενσωμάτωσης των χωρών της περιοχής στις δομές και διαδικασίες της ευρωπαϊκής οικονομικής ενοποίησης. 2. Στήριξη της οριστικής ένταξης όλων των χωρών της περιοχής στους διεθνείς οικονομικούς οργανισμούς καθώς και στις ευρω-ατλαντικές δομές. 3. Προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας με τη μετεξέλιξη της Διαδικασίας Συνεργασίας νοτιοανατολικής Ευρώπης σε μόνιμο οργανισμό. 4. Προώθηση της περιφερειακής οικονομι- 34 Μιχαλολιάκος, Β. Ελλάδα και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Παρελθόν,παρόν και μέλλον. Στο 35 ΥΠΕΞ, Ελληνικό Σχέδιο για την ανασυγκρότηση των Βαλκανίων (ΕΣΟΑΒ). Στο 20

22 κής ολοκλήρωσης με την μετατροπή των διμερών συμφωνιών σε μια ενιαία Βαλκανική Ζώνη Εμπορίου. 5. Άμεση υλοποίηση του Ελληνικού Σχεδίου Ανασυγκρότησης. 6. Βελτίωση των ευκαιριών πρόσβασης στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. 7. Επιδίωξη, σε συντονισμό με τις ισχυρότερες οικονομίες της περιοχής, της προσέλκυσης διεθνών και κοινοτικών κεφαλαίων για χρηματοδότηση κοινών υποδομών δικτύων και διασύνδεσης των περιφερειακών αγορών με τη μεγάλη αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 8. Τέλος, η εκπόνηση ενός Στρατηγικού Σχεδίου για την ανάπτυξη της Νοτιοανατολικής Ευρώπης με στόχο την ταχύτερη προσέγγιση με την Ευρωπαϊκή Ένωση Χριστοδουλάκης Ν., ό.π. 21

23 2.4. ΟΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΤΙΣ ΧΩΡΕΣ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗ ΡΩΣΙΑ Στα υποκεφάλαια που ακολουθούν γίνεται μια παρουσίαση των σχέσεων, σε οικονομικό και πολιτιστικό περισσότερο επίπεδο, της Ελλάδας με καθεμιά από τις εξής χώρες των Βαλκανίων: Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Τουρκία, αλλά και με τη Ρωσία, καθώς και η χώρα αυτή θα μας απασχολήσει στην έρευνα που θα ακολουθήσει. Η παρουσίαση αυτή έχει στόχο να δείξει ότι οι σχέσεις της χώρας μας με τις προαναφερθείσες χώρες είναι σε πολύ καλό σημείο, κάτι που πιθανότατα επηρεάζει τη στροφή όλο και μεγαλύτερου αριθμού ατόμων στην εκμάθηση των γλωσσών της περιοχής ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΑΛΒΑΝΙΑΣ Η Αλβανία υπήρξε για πολλές δεκαετίες, το πιο αυτάρκες και εσωστρεφές κράτος της Ευρώπης, πριν από τις µεγάλες πολιτικοοικονοµικές αλλαγές που συντελέστηκαν στην Ανατολική Ευρώπη, καθώς η ανάπτυξη της χώρας ήταν πολύ περιορισµένη και οι υποδοµές υ- ποτυπώδεις. Η δεκαετία του 90 θα µπορούσε να χαρακτηριστεί καθοριστική για τη χώρα, καθώς οι έντονες οικονοµικές διακυµάνσεις, οι οποίες πραγµατοποιούνται σε µια αδύναµη οικονοµική βάση και κυρίως σε µια ασταθή πολιτική σκηνή, η µαζική µετακίνηση του πληθυσµού της χώρας προς το εξωτερικό σε αναζήτηση καλύτερης οικονοµικής τύχης, η ανάπτυξη της παραοικονοµίας ως µέσου αναπαραγωγής µεγάλων κοινωνικών οµάδων, η βαθιά οικονοµική, κοινωνική και πολιτική κρίση που εµφανίζεται το 1997 και η επίδειξη µιας επιθετικής στρατηγικής στα Βαλκάνια, µε στόχο την αυτονόµηση και προσάρτηση του Κοσσυφοπεδίου και την εκκαθάριση των παλαιότερων διαφορών µε τη Σερβία, αποτελούν τροχοπέδη για την οικονοµική, κυρίως, αλλά και πολιτισµική εξέλιξή της. 37 Οι εµπορικές σχέσεις της Ελλάδας µε την Αλβανία θεωρούνται αρκούντως ικανοποιητικές. Η άμεση γειτνίαση των δύο χωρών σε συνδυασμό με τον ανεπτυγμένο βαθμό επικοινωνίας, με τη συμβολή και του μεγάλου αριθμού Αλβανών που βρήκαν απασχόληση στην Ελλάδα, είχαν ως αποτέλεσμα τα τελευταία έτη το διµερές εµπόριο να γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση. 38 Οι εξαγωγές αυξήθηκαν µε ρυθµό µεγαλύτερο των εισαγωγών, µε αποτέλεσµα τόσο ο όγκος του εµπορίου όσο και το ισοζύγιο να διευρύνονται υπέρ της Ελλάδας. Σύμφωνα ε- πομένως με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, κατά το έτος 2005, οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε 434,37 εκατ. Δολ. ΗΠΑ, παρουσιάζοντας αύξηση 4,8%, ενώ οι εισαγωγές από την Αλβανία 37 Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής, Οι οικονομικές και πολιτιστικές σχέσεις της Ελλάδας με τις χώρες της Βαλκανικής. Στο 38 Δουδούμη, Γ. Ε., Βαλκανικές εξελίξεις ΙΙ. Εκδ. Δωδώνη, Αθήνα-Γιάννινα, σελ

24 σε 24,32 εκατ. Δολ. ΗΠΑ. Το α εξάμηνο του 2006 οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν σε 207,625 εκ. Δολ. ΗΠΑ από 191,230 εκ. Δολ. ΗΠΑ το αντίστοιχο διάστημα του 2005 και οι εισαγωγές από την Αλβανία ανήλθαν σε 19,2 εκ Δολ. ΗΠΑ από 11,02 εκ Δολ. ΗΠΑ το Γίνεται φανερό επομένως ότι οι εµπορικές συναλλαγές των δύο χωρών βρίσκονται σε ταχύτατα αναπτυσσόµενο επίπεδο τα τελευταία χρόνια. Η Ελλάδα μάλιστα αποτελεί το δεύτερο, µετά την Ιταλία, σηµαντικότερο εµπορικό εταίρο της Αλβανίας. Οι προοπτικές συνεργασίας µε την Αλβανία σε επιχειρηµατικό επίπεδο υποβοηθούνται κι από το γεγονός ότι η χώρα παρουσιάζει συγκριτικά πλεονεκτήµατα για τη δραστηριοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων σε πολλούς τοµείς της οικονοµίας. Το ιδιαίτερο ελληνικό ενδιαφέρον οφείλεται σε πολλούς λόγους, όπως η εγγύτητα και η γνώση της ελληνικής από µεγάλη µερίδα του πληθυσµού. Από την άλλη µεριά, το εξαιρετικά φθηνό εργατικό κόστος, η µεγάλη έλλειψη καταναλωτικών αγαθών, οι τεράστιες ανάγκες για υποδοµές και υπηρεσίες και η πολύ µικρή εγχώρια παραγωγή βιοµηχανικών προϊόντων, δηµιουργούν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την εδραίωση των βάσεων της επιχειρηµατικής συνεργασίας. Επιπλέον, η βοήθεια που δέχεται η Αλβανία από τη διεθνή κοινότητα, καθώς και τα εµβάσµατα των Αλβανών µεταναστών, τονώνουν την οικονοµία και ενισχύουν τη ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών. Τέλος, η βελτίωση που έχει υποστεί η χώρα σε τοµείς, όπως η δηµόσια ασφάλεια και η πολιτική σταθερότητα, σε συνδυασµό µε τις προσπάθειες που καταβάλλει η κυβέρνηση της Αλβανίας για διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονοµία, ενισχύουν την άποψη ότι σύντοµα η χώρα θα ανακτήσει το απαραίτητο κλίµα για την προσέλκυση κι άλλων επενδύσεων. Η χώρα μας μάλιστα κατατάσσεται στην πρώτη θέση μεταξύ των ξένων επενδυτών, με επενδύσεις που υπερβαίνουν μέχρι σήμερα τα 400 εκ. Δολ. ΗΠΑ. Οι τομείς οι οποίοι έ- χουν συγκεντρώσει τον κύριο επενδυτικό όγκο είναι η κινητή τηλεφωνία, οι τράπεζες, η ε- μπορία πετρελαιοειδών, οι κατασκευές και η βιομηχανία τροφίμων. Οι περισσότερες ελληνικές επιχειρήσεις εδρεύουν στα Τίρανα και την Κορυτσά και έχουν δημιουργήσει περίπου νέες θέσεις εργασίας στην Αλβανία. 40 Οι πολιτιστικές σχέσεις των δύο χωρών είναι επίσης καλές, γεγονός που κι αυτό ίσως παίζει κάποιο ρόλο στην απόφαση εκμάθησης της αλβανικής γλώσσας από τους Έλληνες ενήλικες του ΙΜΧΑ που την έχουν επιλέξει. Τις σχέσεις των δύο χωρών σε µορφωτικό και πολιτιστικό επίπεδο καθόριζε από το 1984 µέχρι και το 1989 η πρώτη Μορφωτική Συµφωνία Ελλάδας- Αλβανίας, που υπογράφτηκε στα Τίρανα, µε εκτελεστικά προγράµµατα τριετούς διάρκειας. Λόγω των εξελίξεων στις σχέσεις των δύο χωρών το Μορφωτικό Πρόγραµµα δεν ανανεώθηκε Εθνική Στατιστική Υπηρεσία. Στο 40 Υπουργείο Εξωτερικών, Διμερείς Σχέσεις Ελλάδας Αλβανίας. Στο 41 Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής, ό.π. 23

Φωτεινή Γιαννακουδάκη: Εκπαιδευτικός ΠΕ07 Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου alfavita.gr

Φωτεινή Γιαννακουδάκη: Εκπαιδευτικός ΠΕ07 Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου alfavita.gr Φωτεινή Γιαννακουδάκη: Εκπαιδευτικός ΠΕ07 Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου alfavita.gr Η ανακοίνωση αυτή έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση των πολιτών, γονέων, εκπαιδευτικών, μαθητών, των φορέων της ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

Οι Ευρωπαίοι και οι γλώσσες τους

Οι Ευρωπαίοι και οι γλώσσες τους Ειδικό ευρωβαρόμετρο 386 Οι Ευρωπαίοι και οι γλώσσες τους ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στον πληθυσμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ευρύτερα ομιλούμενη μητρική γλώσσα είναι η γερμανική (16%), έπονται η ιταλική και η αγγλική (13%

Διαβάστε περισσότερα

THE ROUTE OF THE WESTERN BALKANS TOWARDS EUROPEAN UNION

THE ROUTE OF THE WESTERN BALKANS TOWARDS EUROPEAN UNION THE ROUTE OF THE WESTERN BALKANS TOWARDS EUROPEAN UNION Professor Angelos Kotios Albania, November 2013 1 Αντικείμενο παρουσίασης Χαρακτηριστικά της περιοχής Λόγοι για την καθυστέρηση στην ενσωμάτωση τω

Διαβάστε περισσότερα

Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη «Η Ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ Εμπειρίες από την εισδοχή άλλων Βαλκανικών κρατών»

Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη «Η Ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ Εμπειρίες από την εισδοχή άλλων Βαλκανικών κρατών» ΟΜΙΛΙΑ Βουλευτή β Αθηνών, πρώην Υφυπουργού Εξωτερικών κ. Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη Στο συνέδριο του ΚΕΠΠ με θέμα: «Η Ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ Εμπειρίες από την εισδοχή άλλων Βαλκανικών κρατών» Κυρίες

Διαβάστε περισσότερα

«Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ»

«Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» Dr. Ηλίας Γαλανός Δημοτικός Σύμβουλος Φραγκφούρτης Πρόεδρος Συντονιστικής Επιτροπής Δικτύου Ελλήνων Αποδήμων Αιρετών Αυτοδιοίκησης της Ευρώπης Αξιότιμοι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΒΕΛΓΙΟΥ, Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ, Η ΤΣΕΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΔΑΝΙΑΣ, Η ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ,

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΟΥ ΒΕΛΓΙΟΥ, Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ, Η ΤΣΕΧΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΔΑΝΙΑΣ, Η ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ, ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ, ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΠΡΟΣΑΡΤΑΤΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΩΣΗ, ΣΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 22.5.2018 COM(2018) 272 final/2 ANNEX CORRIGENDUM This document corrects the document COM(2018) 272 final. Concerns correction of date for all linguistic versions. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

186 Γλώσσας Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνειων Χωρών Θράκης (Κομοτηνή)

186 Γλώσσας Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνειων Χωρών Θράκης (Κομοτηνή) 186 Γλώσσας Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνειων Χωρών Θράκης (Κομοτηνή) Σκοπός Το Τμήμα σύμφωνα με το ιδρυτικό του διάταγμα, έχει ως κύρια αποστολή «την καλλιέργεια, προαγωγή και διάδοση, με τη διδασκαλία

Διαβάστε περισσότερα

Σκούρτου, Ε. (2011). Η Διγλωσσία στο Σχολείο. Αθήνα: Gutenberg. Γλώσσες και Διγλωσσία στον Κόσμο. Κεφάλαιο Πρώτο

Σκούρτου, Ε. (2011). Η Διγλωσσία στο Σχολείο. Αθήνα: Gutenberg. Γλώσσες και Διγλωσσία στον Κόσμο. Κεφάλαιο Πρώτο Σκούρτου, Ε. (2011). Η Διγλωσσία στο Σχολείο. Αθήνα: Gutenberg. Γλώσσες και Διγλωσσία στον Κόσμο Κεφάλαιο Πρώτο Η διγλωσσία / πολυγλωσσία είναι ένα παλιό φαινόμενο. Πάει χέρι με χέρι με τις μετακινήσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 17.11.2003 COM(2003) 700 τελικό 2003/0274 (COD) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της απόφασης αριθ. 1419/1999/ΕΚ

Διαβάστε περισσότερα

Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016

Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ------ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ (Ι.Κ.Υ.) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Erasmus

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Λευκωσία, 29-03-2010 ΘΕΜΑ: «Το Εξωτερικό Εμπόριο της Κύπρου» Το εξωτερικό εμπόριο της Κύπρου χαρακτηρίζεται από τις δυσανάλογα

Διαβάστε περισσότερα

αντιπροσωπεύουν περίπου το τέσσερα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού διαμορφώνονται νέες συνθήκες και δεδομένα που απαιτούν νέους τρόπους

αντιπροσωπεύουν περίπου το τέσσερα τοις εκατό του συνολικού πληθυσμού διαμορφώνονται νέες συνθήκες και δεδομένα που απαιτούν νέους τρόπους Χαιρετισμός της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων στο Εργαστήριο με θέμα «Παιδική φτώχεια και ευημερία : 'Έμφαση στην κατάσταση των παιδιών μεταναστών στην Κύπρο και την Ευρωπαϊκή Ένωση» 17 Οκτωβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 4 Μαΐου 2018 (OR. en)

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 4 Μαΐου 2018 (OR. en) Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 4 Μαΐου 2018 (OR. en) 8301/18 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: JEUN 48 MIGR 51 SOC 213 EDUC 134 Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων (1ο Τμήμα) Συμβούλιο αριθ. προηγ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 5 Ο χάρτης των Βαλκανίων

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 243 «ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥΣ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ειδικό ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ 243 «ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΙΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΓΛΩΣΣΕΣ ΤΟΥΣ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σήµερα η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η πατρίδα 450 εκατ. ανθρώπων µε διαφορετικά εθνοτικά, πολιτιστικά και γλωσσικά υπόβαθρα. Τα γλωσσικά πρότυπα των ευρωπαϊκών χωρών είναι πολύπλοκα-διαµορφωµένα από

Διαβάστε περισσότερα

Συχνές ερωτήσεις σχετικά με την πολυγλωσσία και την εκμάθηση ξένων γλωσσών

Συχνές ερωτήσεις σχετικά με την πολυγλωσσία και την εκμάθηση ξένων γλωσσών ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Βρυξέλλες, 25 Σεπτεμβρίου 2012 Συχνές ερωτήσεις σχετικά με την πολυγλωσσία και την εκμάθηση ξένων γλωσσών IP/12/1005 Τι σημαίνει ο όρος «πολυγλωσσία»; σημαίνει την

Διαβάστε περισσότερα

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 5 Απριλίου 2018 (OR. en)

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 5 Απριλίου 2018 (OR. en) Conseil UE Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 5 Απριλίου 2018 (OR. en) 7104/18 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Αντιπροσωπίες LIMITE JEUN 29 MIGR 35 SOC 139 EDUC

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. στην. Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. στην. Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 3.8.2017 COM(2017) 413 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ στην Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, του πρωτοκόλλου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. στην. Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. στην. Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 18.2.2016 COM(2016) 69 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ στην Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, του πρωτοκόλλου

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία στο συνέδριο "Νοτιοανατολική Ευρώπη :Κρίση και Προοπτικές" (13/11/2009) Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε.

Ομιλία στο συνέδριο Νοτιοανατολική Ευρώπη :Κρίση και Προοπτικές (13/11/2009) Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε. Ομιλία στο συνέδριο "Νοτιοανατολική Ευρώπη :Κρίση και Προοπτικές" (13/11/2009) Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΔΥΤΙΚΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΩΝ ΣΤΗΝ Ε.Ε. ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΔΟΧΗ ΑΛΛΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ Κύριοι Υπουργοί, Κύριοι Πρέσβεις,

Διαβάστε περισσότερα

Πολυγλωσσία: ένα πλεονέκτηµα για την Ευρώπη και µια κοινή δέσµευση

Πολυγλωσσία: ένα πλεονέκτηµα για την Ευρώπη και µια κοινή δέσµευση P6_TA(2009)0162 Πολυγλωσσία: ένα πλεονέκτηµα για την Ευρώπη και µια κοινή δέσµευση Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 24ης Μαρτίου 2009 σχετικά µε την πολυγλωσσία: πλεονέκτηµα για την Ευρώπη και κοινή

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ & ΑΛΛΩΝ ΠΟΡΩΝ Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών

Διαβάστε περισσότερα

Πριν όµως περάσω στο θέµα που µας απασχολεί, θα ήθελα µε λίγα λόγια να σας µιλήσω για το ρόλο του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας.

Πριν όµως περάσω στο θέµα που µας απασχολεί, θα ήθελα µε λίγα λόγια να σας µιλήσω για το ρόλο του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας. Οµιλία του Προέδρου του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας κ. Γ. Καραµπάτου στο Α.Τ.Ε.Ι. Καλαµάτας µε θέµα: «Η ανάγκη συνεργασίας µεταξύ Επιµελητηρίου και Πανεπιστηµίων µέσω των γραφείων διασύνδεσης» Τρίτη, 30 Σεπτεµβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση της ΕΕ για την εκπαίδευση: ικανοποιητική πρόοδος, χρειάζονται όµως περισσότερες προσπάθειες για να επιτευχθούν οι στόχοι

Έκθεση της ΕΕ για την εκπαίδευση: ικανοποιητική πρόοδος, χρειάζονται όµως περισσότερες προσπάθειες για να επιτευχθούν οι στόχοι IP/11/488 Βρυξέλλες, 19 Απριλίου 2011 Έκθεση της ΕΕ για την εκπαίδευση: ικανοποιητική πρόοδος, χρειάζονται όµως περισσότερες προσπάθειες για να επιτευχθούν οι στόχοι Βρυξέλλες, 19 Απριλίου Την τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ Κοινωνικών, Πολιτικών & Οικονομικών Επιστημών ΤΜΗΜΑ Οικονομικών Επιστημών ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΝΚ74Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 7 ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Οικονομικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Ι ΡΥΣΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Ι ΡΥΣΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ Ι ΡΥΣΗ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ Πρωτοβουλία Ίδρυσης Πανεπιστηµιακού Τµήµατος Τουρισµού στην Κρήτη Μάρτιος 2007 Τουρισµός:

Διαβάστε περισσότερα

Outlook addendum

Outlook addendum Outlook 2018 - addendum Οι προοπτικές του οδικού τουρισμού στην Ελλάδα το 2018 Ιούλ. 2018 Δρ. Άρης Ίκκος, ISHC Επιστημονικός Διευθυντής Σεραφείμ Κουτσός Αναλυτής ΙΝΣΕΤΕ Επιτρέπεται η αναδημοσίευση με την

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ενότητα Α: Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ: ΤΑΣΕΙΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Κυρίες και κύριοι Αγαπητοί εργαζόμενοι Φίλες και φίλοι Θέλω να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας σήμερα εδώ, στο

Διαβάστε περισσότερα

7419/16 IKS/ech DGC 2A

7419/16 IKS/ech DGC 2A Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 18 Απριλίου 2016 (OR. en) 7419/16 Διοργανικός φάκελος : 2016/0041 (NLE) COEST 80 ELARG 31 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέμα: Πρωτόκολλο της Συμφωνίας εταιρικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΑΘΗΝΑ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΑΘΗΝΑ k a k Αντιπροσωπεία στην Ελλάδα Πληροφόρηση, Τεκμηρίωση και Συντονισμός των Δικτύων Πληροφόρησης ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ ΑΘΗΝΑ 14-16.06.2006 "Η Στρατηγική της Λισσαβόνας:

Διαβάστε περισσότερα

ποδράσηη Ανιχνεύοντας το παρελθόν Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ

ποδράσηη Ανιχνεύοντας το παρελθόν Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 9 ποδράσηη 5 Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012 Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων 2ο Γυμνάσιο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Ιωαννίνων Ανιχνεύοντας το παρελθόν

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα)

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) Ενότητα 10: Μοντέλα εκπαίδευσης μειονοτήτων Αναστασία Κεσίδου

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL

Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL Εσωτερική Αγορά, Βιομηχανία, Επιχειρηματικότη τα και ΜΜΕ ΣΥΝΟΨΗ Πίνακας επιδόσεων της Ένωσης για την Καινοτομία το

Διαβάστε περισσότερα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση των 25. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των 732. Ευρωεκλογές 13 Ιουνίου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση των 25. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των 732. Ευρωεκλογές 13 Ιουνίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση των 25 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των 732 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2003. Γενική ιεύθυνση Πληρоφόρησης και ηβσίων Σ έσεων. www.europarl.eu.int VO Communication - QA-55-03-536-GR-C - ISBN:

Διαβάστε περισσότερα

Παροχή τεχνικής υποστήριξης στα μέλη των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ), παροχή κατάρτισης στους εμπλεκόμενους σε αυτά σχετικά με τη λειτουργία

Παροχή τεχνικής υποστήριξης στα μέλη των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ), παροχή κατάρτισης στους εμπλεκόμενους σε αυτά σχετικά με τη λειτουργία Παροχή τεχνικής υποστήριξης στα μέλη των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ), παροχή κατάρτισης στους εμπλεκόμενους σε αυτά σχετικά με τη λειτουργία των Συμβουλίων αυτών και διευκόλυνση της δικτύωσης,

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 18.2.2016 COM(2016) 69 final 2016/0041 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, του πρωτοκόλλου της

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΑΘΗΜΑ 16 ΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Η Ευρώπη είναι ήπειρος κυρίως πεδινή, χωρίς έντονο ανάγλυφο. Τα 2/3 της ηπείρου είναι πεδινές εκτάσεις. Έχει το χαμηλότερο μέσο υψόμετρο από την επιφάνεια

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 18.2.2016 COM(2016) 66 final Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την έγκριση της σύναψης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο εκέµβριος 2005 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τη διενέργεια του Αναπτυξιακού Συνεδρίου της Περιφέρειας, αλλά και από τις επιµέρους συσκέψεις για

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Πρότασης για απόφαση του Συμβουλίου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Πρότασης για απόφαση του Συμβουλίου ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 26.2.2016 COM(2016) 90 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της Πρότασης για απόφαση του Συμβουλίου για την υπογραφή, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, του πρωτοκόλλου

Διαβάστε περισσότερα

Η Ευρωπαϊκή εμπειρία από θεσμούς ένταξης μεταναστών

Η Ευρωπαϊκή εμπειρία από θεσμούς ένταξης μεταναστών Η Ευρωπαϊκή εμπειρία από θεσμούς ένταξης μεταναστών Δήμητρα Κονδύλη, ερευνήτρια ΕΚΚΕ Καλαμάτα 6/6/2010 Η Ευρωπαϊκή Εμπειρία στον τομέα ένταξης μεταναστών Το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο για τη μετανάστευση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ Μέρος πρώτο: Η πορεία προς μία κοινή ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ανάγκη για

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 20-21 Νοεμβρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ

Αθήνα, 20-21 Νοεμβρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Αθήνα, 20-21 Νοεμβρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Oι πολυάριθμοι φορείς της κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας που συμμετείχαν και συνεργάστηκαν στο Φόρουμ Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας, 20-21 Νοεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

κατεύθυνση της εξάλειψης εθνοκεντρικών και άλλων αρνητικών στοιχείων που υπάρχουν στην ελληνική εκπαίδευση έτσι ώστε η εκπαίδευση να λαμβάνει υπόψη

κατεύθυνση της εξάλειψης εθνοκεντρικών και άλλων αρνητικών στοιχείων που υπάρχουν στην ελληνική εκπαίδευση έτσι ώστε η εκπαίδευση να λαμβάνει υπόψη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Είναι γνωστό ότι, παραδοσιακά, όπως άλλα εκπαιδευτικά συστήματα έτσι και το ελληνικό στόχευαν στην καλλιέργεια και ενδυνάμωση της εθνοπολιτιστικής ταυτότητας. Αυτό κρίνεται θετικό, στο βαθμό που

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ Μια σημαντική πρόκληση στο ξεκίνημα του 21 ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και δια βίου μάθηση στην Ε.Ε: θεώρηση των θεσμών και των πρακτικών στις χώρες μέλη

Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και δια βίου μάθηση στην Ε.Ε: θεώρηση των θεσμών και των πρακτικών στις χώρες μέλη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠANEΠΙΣΤΗMIO ΘEΣΣΑΛΟNIKHΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ TOMEAΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Γ. Κ. Ζαρίφης (208θ, ΠκΦ, τηλ: 2310997893, e mail: gzarifis@edlit.auth.gr) Π 1810

Διαβάστε περισσότερα

Θα αποτελέσει η Κροατία το 28 ο μέλος της Ε.Ε.;

Θα αποτελέσει η Κροατία το 28 ο μέλος της Ε.Ε.; 1 Ενημερωτικό Σημείωμα # 04 / Απρίλιος 2011 Θα αποτελέσει η Κροατία το 28 ο μέλος της Ε.Ε.; της Σύλβιας Ράντου M.Sc. στις Ευρωπαϊκές Σπουδές Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δόκιμης Ερευνήτριας Κ.Ε.ΔΙΑ.

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας

Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας Γραφεία: Κτήριο Αποστολίδη, Καλλιπόλεως και Ερεσού 1 T.K. 20537, 1678 Λευκωσία, Τηλ.: + 357 22893850, Τηλομ.: + 357 22 894491 Παρουσίαση 26 Ιανουαρίου 2014 2. ΣΚΟΠΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Βρυξέλλες, 7 Μαΐου 2012 (OR. en)

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Βρυξέλλες, 7 Μαΐου 2012 (OR. en) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Βρυξέλλες, 7 Μαΐου 2012 (OR. en) EUCO 81/12 CO EUR 6 POLGEN 77 INST 321 ΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέμα : ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την εξέταση, από μια διάσκεψη αντιπροσώπων

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 10.9.2017 COM(2017) 499 final 2017/0229 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της απόφασης (ΕΕ) 2017/... του Συμβουλίου, της 27ης Μαΐου 2017, για την υπογραφή,

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Επιστημών της Αγωγής. MA Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση

Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Επιστημών της Αγωγής. MA Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Επιστημών της Αγωγής Φιλοσοφία του προγράμματος MA Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση Η Κυπριακή κοινωνία, πολυπολιτισμική εκ παραδόσεως και λόγω ιστορικών και γεωγραφικών συνθηκών

Διαβάστε περισσότερα

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2010/0310(NLE)

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2010/0310(NLE) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων 24.10.2012 2010/0310(NLE) *** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη συμφωνίας εταιρικής σχέσης και συνεργασίας

Διαβάστε περισσότερα

Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ΠΑΙΔΕΙΑ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΝΕΟΛΑΙΑ 2 Το όραμά μας: Συμβολή στη διαμόρφωση εγγράμματων πολιτών με δεξιότητες, υπευθυνότητα, δημοκρατικό ήθος, ιστορική ταυτότητα αλλά

Διαβάστε περισσότερα

(Γνωστοποιήσεις) ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

(Γνωστοποιήσεις) ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ 3.7.2009 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 151/25 V (Γνωστοποιήσεις) ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Πρόσκληση υποβολής προτάσεων Πρόγραμμα Πολιτισμός (2007-2013) Υλοποίηση των δράσεων του προγράμματος:

Διαβάστε περισσότερα

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 3 Νοεμβρίου 2017 (OR. en)

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 3 Νοεμβρίου 2017 (OR. en) Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 3 Νοεμβρίου 2017 (OR. en) 12980/17 CULT 114 DIGIT 204 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Το Όραμα του Πανεπιστημίου Πειραιώς είναι: να είναι ένα Ίδρυμα διεθνούς κύρους στο σύγχρονο Ακαδημαϊκό Χάρτη και να αναγνωρίζεται για: την αριστεία στην εκπαίδευση και

Διαβάστε περισσότερα

Ευκαιρίες για την επιχειρηματικότητα μικρής κλίμακας

Ευκαιρίες για την επιχειρηματικότητα μικρής κλίμακας Μας αρέσει να λέμε ότι ζούμε στην εποχή της «παγκοσμιοποίησης» της χωρίς όρια κυκλοφορίας των ιδεών, των προϊόντων, αλλά πάνω από όλα των χρημάτων. Αρκετοί ισχυρίζονται ότι είμαστε στην φάση, μιας γενικότερης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟς ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΠΟΛΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: ΤΙ ΘΕΣΗ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ; Αντώνιος Κάργας, Μεταπτυχιακός Φοιτητής

ΠΡΟς ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΠΟΛΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: ΤΙ ΘΕΣΗ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ; Αντώνιος Κάργας, Μεταπτυχιακός Φοιτητής ΠΡΟς ΜΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΠΟΛΛΩΝ ΤΑΧΥΤΗΤΩΝ: ΤΙ ΘΕΣΗ ΕΧΟΥΝ ΤΑ ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ; Αντώνιος Κάργας, Μεταπτυχιακός Φοιτητής Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΚΕΙΜΕΝΟ Μια σημαντική

Διαβάστε περισσότερα

(γλώσσα και σχολική αποτυχία γλώσσα και. συµπεριφοράς) ρ. Πολιτικής Επιστήµης και Ιστορίας Σχολικός Σύµβουλος Π.Ε. 70

(γλώσσα και σχολική αποτυχία γλώσσα και. συµπεριφοράς) ρ. Πολιτικής Επιστήµης και Ιστορίας Σχολικός Σύµβουλος Π.Ε. 70 Προβλήµατα διγλωσσίας ίγλωσση εκπαίδευση (γλώσσα και σχολική αποτυχία γλώσσα και µαθησιακές δυσκολίες προβλήµατα συµπεριφοράς) Σαλτερής Νίκος ρ. Πολιτικής Επιστήµης και Ιστορίας Σχολικός Σύµβουλος Π.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Διαπολιτισμική Εκπαίδευση E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικές Γλώσσες και Πολυγλωσσία

Εθνικές Γλώσσες και Πολυγλωσσία [Η Ελληνική Γλώσσα στην Ευρώπη] Εθνικές Γλώσσες και Πολυγλωσσία Α. Ευρωπαϊκοί φορείς αρμόδιοι για την άσκηση γλωσσικής πολιτικής - Συμβουλευτικά όργανα και οργανισμοί Ευρωπαϊκή Επιτροπή - http://ec.europa.eu/education/policies/lang/languages_en.html

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 26 Οκτωβρίου 2010 (04.11) (OR. fr) 15448/10 CULT 97 SOC 699

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 26 Οκτωβρίου 2010 (04.11) (OR. fr) 15448/10 CULT 97 SOC 699 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 26 Οκτωβρίου 2010 (04.11) (OR. fr) 15448/10 CULT 97 SOC 699 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου προς: την Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων (1ο τμήμα)

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Βασίλειου Ν. Μαγγίνα Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας

Ομιλία του Βασίλειου Ν. Μαγγίνα Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας 1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ EMBARGO 19-5-07 (11:00 pm) Ομιλία Υπουργού Παρασκευή,18.05.2007 Ομιλία του Βασίλειου Ν. Μαγγίνα Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΡΘΩΣΗ Ανφορικά με τον περί της Διεθνούς Συμβάσεως Eurocontrol και της Πολυμερούς Συμφωνίας της Σχετικής με τα Τέλη Διαδρομής (Κυρωτικό)

ΔΙΟΡΘΩΣΗ Ανφορικά με τον περί της Διεθνούς Συμβάσεως Eurocontrol και της Πολυμερούς Συμφωνίας της Σχετικής με τα Τέλη Διαδρομής (Κυρωτικό) 700 ΔΙΟΡΘΩΣΗ Ανφορικά με τον περί της Διεθνούς Συμβάσεως Eurocontrol και της Πολυμερούς Συμφωνίας της Σχετικής με τα Τέλη Διαδρομής (Κυρωτικό) (Τροποποιητικό) Νόμο του 2000, (Ν. 22(ΠΙ)/2000) που δημοσιεύτηκε

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε. Δρ Νικόλαος Λυμούρης

ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε. Δρ Νικόλαος Λυμούρης ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ. ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ Ε.Ε. Δρ Νικόλαος Λυμούρης ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2015 Πολιτικά Συστήματα Το πολιτικό σύστημα είναι το σύνολο των κανόνων που ορίζει: Τη σχέση (δικαιώματα και

Διαβάστε περισσότερα

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές.

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές. Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στην έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Σας ευχαριστώ θερμά για τη συμμετοχή σας, η οποία πιστεύω ότι είναι ένα ακόμη βήμα στην προσπάθεια που κάνουμε όλοι, για την ανάδειξη

Διαβάστε περισσότερα

Erasmus για όλους: 5 εκατοµµύρια άτοµα θα λάβουν χρηµατοδότηση από την ΕΕ

Erasmus για όλους: 5 εκατοµµύρια άτοµα θα λάβουν χρηµατοδότηση από την ΕΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Erasmus για όλους: 5 εκατοµµύρια άτοµα θα λάβουν χρηµατοδότηση από την ΕΕ Βρυξέλλες, 23 Νοεµβρίου 2011 Έως 5 εκατοµµύρια άτοµα, σχεδόν διπλάσιος αριθµός απ ό,τι σήµερα, θα

Διαβάστε περισσότερα

Τα Κυπριακά Σημεία Επαφής «Πολιτισμό» και «Ευρώπη για τους Πολίτες» συγχρηματοδοτείται από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής

Τα Κυπριακά Σημεία Επαφής «Πολιτισμό» και «Ευρώπη για τους Πολίτες» συγχρηματοδοτείται από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Τα Κυπριακά Σημεία Επαφής «Πολιτισμό» και «Ευρώπη για τους Πολίτες» συγχρηματοδοτείται από το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Κυπριακής Δημοκρατίας (50%) και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (50%) Παραδείγματα

Διαβάστε περισσότερα

Η στοχοθεσία της Ελληνικής ως δεύτερης και ως ξένης γλώσσας. Α. Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης

Η στοχοθεσία της Ελληνικής ως δεύτερης και ως ξένης γλώσσας. Α. Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης Η στοχοθεσία της Ελληνικής ως δεύτερης και ως ξένης γλώσσας Α. Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης Δεύτερη γλώσσα (1/2) Όταν ένας ομιλητής μαθαίνει ή/και χρησιμοποιεί μια Χ γλώσσα ως δεύτερη,

Διαβάστε περισσότερα

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0334(NLE)

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0334(NLE) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 10.6.2013 2012/0334(NLE) *** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 28.3.2012 COM(2012) 144 final 2012/0073 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τη σύναψη της συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Καναδά για την τελωνειακή συνεργασία

Διαβάστε περισσότερα

Τροποποίηση των Συνθηκών - Πρωτόκολλο σχετικά με τα μελήματα του ιρλανδικού λαού όσον αφορά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας

Τροποποίηση των Συνθηκών - Πρωτόκολλο σχετικά με τα μελήματα του ιρλανδικού λαού όσον αφορά τη Συνθήκη της Λισσαβώνας ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 14 Οκτωβρίου 2011 (OR. en) 15484/11 PARLNAT 229 ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ Αποστολέας : Αποδέκτης : Θέμα : Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Εθνικά Κοινοβούλια Τροποποίηση των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ:

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ: ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS 299516 ΥΠΟΕΡΓΟ: «ΜΟΔΙΠ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» και α/α «01» ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «Εκπαίδευση και Δια

Διαβάστε περισσότερα

EΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. της

EΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. της ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 29.4.2014 C(2014) 2727 final EΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 29.4.2014 για την τροποποίηση της απόφασης αριθ. Ε(2010)1620 της Επιτροπής της 19ης Μαρτίου 2010 σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

Εκδήλωση της Π.Ε.Κ.Α.Δ.Ε. Δ Ι Α Λ Ο Γ Ο Σ Μ Ε Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Α Κ Ο Μ Μ Α Τ Α ΓΙΑ ΤΗΝ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Αθήνα, 7 Μαΐου 2017

Εκδήλωση της Π.Ε.Κ.Α.Δ.Ε. Δ Ι Α Λ Ο Γ Ο Σ Μ Ε Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Α Κ Ο Μ Μ Α Τ Α ΓΙΑ ΤΗΝ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Αθήνα, 7 Μαΐου 2017 Εκδήλωση της Π.Ε.Κ.Α.Δ.Ε. Δ Ι Α Λ Ο Γ Ο Σ Μ Ε Π Ο Λ Ι Τ Ι Κ Α Κ Ο Μ Μ Α Τ Α ΓΙΑ ΤΗΝ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Αθήνα, 7 Μαΐου 2017 Εισήγηση της Β. Δενδρινού, Ομ. Καθηγήτρια ΕΚΠΑ Πρόεδρος της Επιτροπής

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ & ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΩΝ ΧΩΡΩΝ. Διαλέξεις και Ασκήσεις Πράξης 4 5. Ελληνική

ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ & ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΩΝ ΧΩΡΩΝ. Διαλέξεις και Ασκήσεις Πράξης 4 5. Ελληνική ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (Κοζάνης) ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Προπτυχιακό ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ DN7101 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 6ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ & ΠΑΡΕΥΞΕΙΝΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωµένη στην πολυµορφία EL B8-0214/1. Τροπολογία. Ulrike Lunacek εξ ονόµατος της Οµάδας Verts/ALE

EL Eνωµένη στην πολυµορφία EL B8-0214/1. Τροπολογία. Ulrike Lunacek εξ ονόµατος της Οµάδας Verts/ALE 9.3.2015 B8-0214/1 1 Παράγραφος 19 α (νέα) 19 α. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Jean- Claude Juncker, έχει προωθήσει την ιδέα να µην διευρυνθεί περαιτέρω η ΕΕ κατά τα

Διαβάστε περισσότερα

ΣHMEIA ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟ-ΕΥΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΣHMEIA ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟ-ΕΥΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΠΡΟΕΔΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣHMEIA ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ. ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΟ-ΕΥΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Αθήνα, 9.10.2017 Κυρίες και

Διαβάστε περισσότερα

Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες

Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες Το Βήµα 12/10/1997 Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΙΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ, ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ ΣΥΝΑΝΤΑ ΥΣΚΟΛΙΕΣ Η δεκαετία του 1990 έχει ελάχιστες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού 6 Μαρτίου 2002 ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΣΧΕ ΙΟ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 15.5.2012 COM(2012) 214 final 2012/0108 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη σύναψη πρωτοκόλλου στην ευρωμεσογειακή συμφωνία σύνδεσης μεταξύ των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ)

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΝΤΑΞΗΣ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ Κ. ΓΚΙΟΥΛΕΚΑ

ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ Κ. ΓΚΙΟΥΛΕΚΑ ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ Κ. ΓΚΙΟΥΛΕΚΑ- 31.3.2014 Κε Γενικέ Γραμματέα, Κε Ειδικέ Γραμματέα, Διακεκριμένοι καλεσμένοι μας, Κυρίες και Κύριοι, H σημερινή εκδήλωση αφορά στην επίσημη έναρξη της Πανελλαδικής

Διαβάστε περισσότερα

Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ;

Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ; Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ; Από την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με χαμηλά επίπεδα επενδύσεων. Απαιτούνται

Διαβάστε περισσότερα

αναγκάζουν να εργάζονται πολλές ώρες για πολύ λίγα χρήματα. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η ηρωίδα του βιβλίου Τασλίμα από το Μπαγκλαντές, η οποία

αναγκάζουν να εργάζονται πολλές ώρες για πολύ λίγα χρήματα. Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η ηρωίδα του βιβλίου Τασλίμα από το Μπαγκλαντές, η οποία ΕΡΓΑΣΙΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ 1.Στο βιβλίο αυτό, ο συγγραφέας, μετά από αρκετές αναφορές στις αρνητικές όψεις της παγκοσμιοποίησης, καταλήγει στη διαπίστωση ότι το φαινόμενο αυτό «κάνει το χάσμα ανάμεσα στους πλούσιους

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Αποκλειστικό Πώς, πόσο και γιατί Χαµένοι από την ΚΑΠ του 2013;

Ε.Ε. Αποκλειστικό Πώς, πόσο και γιατί Χαµένοι από την ΚΑΠ του 2013; Ε.Ε. Αποκλειστικό Πώς, πόσο και γιατί Χαµένοι από την του 2013; Πρόλογος του ΕΛΙΑ & ΕΛΑΙΟΛΑ Ο Η µεταρρύθµιση της του 2003 ανήκει στο µακρινό παρελθόν. Ο «έλεγχος υγείας» (health check) ολοκληρώθηκε. Ήδη

Διαβάστε περισσότερα

A8-0061/19. Santiago Fisas Ayxelà Πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης για τα έτη 2020 έως 2033 COM(2016)0400 C8-0223/ /0186(COD)

A8-0061/19. Santiago Fisas Ayxelà Πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης για τα έτη 2020 έως 2033 COM(2016)0400 C8-0223/ /0186(COD) 8.6.2017 A8-0061/19 Τροπολογία 19 Petra Kammerevert εξ ονόματος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας Έκθεση Santiago Fisas Ayxelà Πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης για τα έτη 2020 έως 2033 COM(2016)0400

Διαβάστε περισσότερα

Το νέο κοινωνιολογικό πλαίσιο του πολυπολιτισμικού σχολείου

Το νέο κοινωνιολογικό πλαίσιο του πολυπολιτισμικού σχολείου Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο- για τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Σε συνεργασία με την Περιφερειακή Διεύθυνση Π.Ε. & Δ.Ε. Νοτίου Αιγαίου ΗΜΕΡΙΔΑ Το νέο κοινωνιολογικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ EΡΓΟ MMWD ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΤΟ EΡΓΟ MMWD ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ - MMWD Εργαλεία Πολιτικής για το στρατηγικό σχεδιασμό των περιφερειών και των πόλεων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης ΤΟ EΡΓΟ MMWD ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Γεράσιμος

Διαβάστε περισσότερα

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 8 Αυγούστου 2017 (OR. en)

Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 8 Αυγούστου 2017 (OR. en) Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 8 Αυγούστου 2017 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2017/0185 (NLE) 11637/17 ADD 1 COEST 213 ELARG 61 ΠΡΟΤΑΣΗ Αποστολέας: Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Για τον

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Κ.Ε.) ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΥΨΗΛΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ (Ν. 4071/2012)

ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Κ.Ε.) ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΥΨΗΛΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ (Ν. 4071/2012) ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Κ.Ε.) ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΥΨΗΛΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ (Ν. 4071/2012) Εισαγωγή Ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 η Ελλάδα μετατράπηκε από χώρα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ κ. ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΓΙΑ ΤΗ Ν.Α. ΕΥΡΩΠΗ

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ κ. ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΓΙΑ ΤΗ Ν.Α. ΕΥΡΩΠΗ ΕΜΠΑΡΓΚΟ:18.30 Αθήνα, 8-9-2008 ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ κ. ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΓΙΑ ΤΗ Ν.Α. ΕΥΡΩΠΗ Η σηµερινή εκδήλωση που οργανώνει το Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ

ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ Ακαδ. Έτος 2013-2014 (Χειμερινό Εξάμηνο) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΚΘΕΣΗ

Διαβάστε περισσότερα