ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ

Transcript

1 ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ Ενότητα 1: Ο ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ Η ΜΕΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας και στην Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

4 Σκοποί ενότητας Παρουσιάζεται ο τρόπος αξιοποίησης της εκκλησιαστικής παράδοσης στην αντιμετώπιση των πρακτικοηθικών προβλημάτων της καθημερινής ζωής, ο θεραπευτικός και παιδαγωγικός χαρακτήρας της Ποιμαντικής, και οι τομείς που συμπεριλαμβάνονται στο έργο της. Αιτιολογείται η πολύτροπη και πολυμέθοδη εφαρμογή της και υπογραμμίζεται η μυστηριακή της διάσταση. 4

5 Περιεχόμενα ενότητας Ο ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ. 5

6 της Ποιμαντικής (1 από 10) Έργο της Ποιμαντικής είναι να χειραγωγήσει τον άνθρωπο στην πραγμάτωση του σκοπού της ύπαρξής του. Υπηρετεί στην ανάδειξη του ανθρώπου σε πρόσωπο. Γίνεται εφαρμοσμένη ανθρωπολογία. Η άσκησή της σφραγίζει ολόκληρο το εκκλησιαστικό έργο. 6

7 της Ποιμαντικής (2 από 10) Το έργο της Ποιμαντικής είναι διπλό: 1. θεραπευτικό και 2. παιδαγωγικό. Θεραπευτικό γιατί αποβλέπει στη θεραπεία των τραυμάτων που προκαλεί στον άνθρωπο η αμαρτία. Παιδαγωγικό γιατί αποσκοπεί στην καθοδήγηση του ανθρώπου ώστε να ολοκληρωθεί ως πρόσωπο και να ανταποκριθεί στον σκοπό της ύπαρξής του. 7

8 της Ποιμαντικής (3 από 10) Διαχρονικά, στην Ποιμαντική της Εκκλησίας περιλαμβάνονταν 1. η ιεραποστολή, 2. το κήρυγμα, 3. η συγκρότηση Συνόδων, 4. η σύνταξη δογματικών όρων και ιερών κανόνων, 5. η οριοθέτηση της ορθοδόξου πίστεως, 8

9 της Ποιμαντικής (4 από 10) 1. η ευταξία στη λατρεία και 2. η καλλιέργεια του χριστιανικού ήθους. Το ενδιαφέρον εστιάζεται στη νοηματοδότηση της ζωής και τη διασφάλιση των όρων της σωτηρίας από την αλλοτρίωση, τη φθορά και τον θάνατο. 9

10 της Ποιμαντικής (5 από 10) Βάση της Ποιμαντικής αποτελεί το σχέδιο της θείας οικονομίας. Το σχέδιο της θείας οικονομίας σχετίζεται με τη σωτηρία του ανθρώπου και ολόκληρου του κόσμου. Το σχέδιο αυτό ανάγεται στην προαιώνια βουλή του Θεού. Πρωτεύοντα ρόλο παίζει η ενανθρώπηση και η κένωση του Λόγου του Θεού. 10

11 της Ποιμαντικής (6 από 10) Έτσι η Ποιμαντική της Εκκλησίας είναι «πολύτροπος» και «πολυμέθοδος». Οι εντολές και οι κανόνες της Εκκλησίας, που έχουν προληπτικό και θεραπευτικό χαρακτήρα, εξατομικεύονται με τη συμβολή του πνευματικού πατέρα. Στη σημερινή εποχή παρουσιάζονται πρωτόγνωρα ποιμαντικά προβλήματα, που δημιουργούν οι νέες δομές της κοινωνίας, τα νέα επιτεύγματα των επιστημών, καθώς και ο σύγχρονος τρόπος σκέψης και ζωής. Τα νέα αυτά προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν με τις αρχές της αναλογίας, της ακρίβειας, της οικονομίας και της ιδιαιτερότητας του προσώπου. 11

12 της Ποιμαντικής (7 από 10) Σημαντική είναι και η μυστηριακή διάσταση της ποιμαντικής. Τα μυστήρια, που από τη φύση τους έχουν μυσταγωγικό και θεραπευτικό χαρακτήρα, αποτελούν το θεμέλιο της Ποιμαντικής. Μέσω των μυστηρίων τα μέλη της Εκκλησίας συνδέονται με τον Χριστό αλλά και μεταξύ τους. Η σύνδεση αυτή συντελείται με: 1. τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος, 2. την καλλιέργεια των αρετών και 3. τη συνδρομή των ποιμένων της Εκκλησίας. 12

13 της Ποιμαντικής (8 από 10) Τι εννοούμε όταν μιλάμε για μεθοδολογία της Ποιμαντικής; Αναφέρεται είτε στη συστηματική εξέταση της φύσης της και των τρόπων εφαρμογής της Ποιμαντικής, είτε στη σχηματική αποτύπωση ορισμένων μορφών αντιμετώπισης ποιμαντικών προβλημάτων στη μακραίωνη εκκλησιαστική παράδοση αλλά και στις μέρες μας. Κάθε εποχή έχει την ιδιαίτερη προβληματική της. Ιδιαίτερα στις μέρες μας δημιουργούνται νέα προβλήματα, που συνδέονται με τις σύγχρονες κοινωνικές ανακατατάξεις ή άπτονται των νέων εξελίξεων της επιστήμης και της τεχνολογίας. Για όλα αυτά αναζητείται συχνά και η θεολογική τοποθέτηση της Εκκλησίας. 13

14 της Ποιμαντικής (9 από 10) Φυσικά, είναι δύσκολο να δοθούν για όλα τα θέματα άμεσες απαντήσεις. Για να διατυπωθούν οι εκκλησιαστικές θέσεις για τα νεότερα ποιμαντικά προβλήματα χρειάζεται χρόνος, μελέτη, έρευνα και θείος φωτισμός. Όταν όμως καλλιεργείται η ζωή του Πνεύματος, οι απαντήσεις είναι πιο απλές και οι λύσεις πιο εύκολες. Η Εκκλησία ακολουθώντας τη θεία φιλανθρωπία συγκαταβαίνει και με αισθητά μέσα διδάσκει, κατηχεί και ποιμαίνει τους πιστούς προκειμένου να πολιτευτούν σωστά και να οδηγηθούν στη σωτηρία. 14

15 της Ποιμαντικής (10 από 10) Εξάλλου στην εκκλησιαστική παράδοση υπάρχει αρκετό υλικό που μπορεί να αξιοποιηθεί για να διαμορφωθούν αναλογικά οι γενικές ποιμαντικές αρχές και μέθοδοι. Η επίλυση των πρακτικοηθικών προβλημάτων της καθημερινής ζωής των χριστιανών μπορεί ενδεχομένως να γίνεται με διαφορετικό τρόπο όταν αλλάζουν τα πρόσωπα και οι εποχές. Αυτό δε σημαίνει ότι μπορεί να αγνοείται ή να παραθεωρείται η προγενέστερη εκκλησιαστική πρακτική. 15

16 Τέλος Ενότητας

17 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης, ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ. «ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ». Έκδοση: 1.0. θεσσαλονίκη Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: URL. 17

18 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο. που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο. που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο. Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. 18

19 Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς. το Σημείωμα Αδειοδότησης. τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων. το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει). μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 19