κοινά αγαθά και ομότιμη παραγωγή /κατανεμημένη παραγωγή Γιώργος Παπανικολάου (p2p foundation)

Transcript

1 κοινά αγαθά και ομότιμη παραγωγή /κατανεμημένη παραγωγή Γιώργος Παπανικολάου (p2p foundation)

2 <γιατί η συζήτηση για τα κοινά αγαθά ξανανοίγει;> Καταστροφή φυσικού περιβάλλοντος Εμφάνιση των «ψηφιακών» κοινών αγαθών

3 <Commons, δημόσια αγαθά, κοινά αγαθά, «Κοινά» > «όσα κληρονομούμε ή παράγουμε μαζί» (Peter Barnes - Capitalism 3.0 p.5) Φύση Αέρας, νερό, σπόροι, βιοποικιλλότητα, ηλεκρομαγνητικό φάσμα, φυτά, ωκεανοί, οικοσυστήματα, ψαρότοποι, ποτάμια, κοινότητα Δρόμοι, πλατείες ημερολόγιο, χρόνος, κοινοβούλιο, αγορά, λογιστικά πρότυπα, χρήμα, νόμοι, κοινωνική ασφάλιση. πολιτισμός Γλώσσα, φιλοσοφία, θρησκεία, φυσική, χημεία, ιατρική, ηλεκτρονικά, ανοιχτός κώδικας

4 <Κοινά αγαθά - ιδιαιτερότητες> Ανοιχτά σε όλους Χρήση που διέπεται από ρυθμιστικούς κανόνες Ανοιχτά σε μια συγκεκριμένη ομάδα Χρήση χωρίς ρυθμιστικούς κανόνες

5 <ατομική κρατική ιδιοκτησία> ε λ ά χ ι σ τ ο ς έλεγχος του πόρου / πόρων κρατική? ιδιοκτησία (αποκλειστική) Μορφές κοινής ιδιοκτησίας α π ό λ ατομική υ ιδιοκτησία τ ο (αποκλειστική) ς ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ =(ΠΟΙΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΤΙ) «σύνολο υποκείμενων κανόνων που ορίζουν ποιο σύνολο πόρων έχει ή ελέγχει ο καθένας όταν έρχεται σε σχέση με τους άλλους» ασυμμετρία δύναμης / δυνατοτήτων

6 <κοινά αγαθά και αγορές> -Κοινά αγαθά αγορές -Αγορές αποκλειστική ιδιοκτησία σημαντική ασυμμετρία -Πόρος μοιραζόμενος σε περισσότερα πρόσωπα (ή όλους) με βάση κανόνες (ή χωρίς?) / έλλειψη αποκλειστικού ελέγχου -Παραγωγή έξω από το ιδιοκτησιακό σύστημα, σ' ένα πλαίσιο κοινωνικών σχέσεων -Μεγαλύτερη ελευθερία αλληλεπίδρασης με τους πόρους χωρίς την ανάγκη να ληφθεί η άδεια κάποιου

7 <αρχές σχεδιασμού επιτυχημένων θεσμών διαχείρισης κοινών πόρων (E. Ostrom)> -Ξεκάθαρα καθορισμένα όρια (του πόρου και των οικειοποιητών του) -Αρμονία κανόνων οικειοποίησης και παροχής με τις τοπικές συνθήκες -Διακανονισμοί συλλογικής επιλογής (τα άτομα που εμπλέκονται έχουν μηχανισμούς αλλαγής των κανόνων) -Επιτήρηση (επιτηρητές υπόλογοι στους οικειοποιητές ή/και οι ίδιοι οι οικειοποιητές) -Κλιμακούμενες κυρώσεις -Μηχανισμοί επίλυσης διαμαχών -Ελάχιστη αναγνώριση του δικαιώματος αυτοοργάνωσης

8 <ομότιμη παραγωγή>

9 <παραγωγική διαδικασία> κυρίαρχες αντιλήψεις στην οικονομική σκέψη -εργαζόμενοι που υλοποιούν τις εντολές των προϊσταμένων τους -ατομική παραγωγή -- > αγορές «καθορισμένη» ιεραρχία

10 <γνωσιακός καπιταλισμός και ομότιμη παραγωγή> Αυτοοργάνωση των παραγωγών Η συνεργασία σαν ελεύθερη επιλογή Μέσω κατανεμημένων δικτύων Χωρίς χρηματική ανταμοιβή Παραγωγή αξίας χρήσης Διανομή έξω από τη σφαίρα της αγοράς

11 <αλλαγές στην «καρδία» της παραγωγής> GNU/Linux kernel Free software Wikipedia Mozzila Firefox Apache... Google search Youtube Human genome project Facebook Etc...

12 <Προϋποθέσεις γένεσης της ομότιμης παραγωγής> - Κατανεμημένη πρόσβαση σε σταθερό κεφάλαιο οριακό κόστος κτήσης - Περίσσεια πόρων ανθρώπινης δημιουργικότητας αναξιοποίητες χρήσεις «σταθερού» κεφαλαίου - Εναλλακτικό σύστημα που διασφαλίζει την αυτόνομη επικοινωνία μεταξύ των συνεργαζόμενων κατανεμημένο δίκτυο (π.χ.διαδίκτυο) - Υποδομή που καθιστά εφικτή τη δημιουργία παγκοσμίων ομάδων (αύξηση του αριθμού των συμμετεχόντων) - Νομική υποδομή (καθιστά εφικτή τη δημιουργία αξίας χρήσης προστατεύει από την ατομική ιδιοποίηση) - Πολιτιστικές ( μαζική νοημοσύνη, συστήματα αξιών κτλ)

13 <Ομότιμη διακυβέρνηση> <ομότιμα δίκτυα> - Συμμετοχική, συναινετική - a priori συναίνεση στο κοινό αντικείμενο - Μεταδημοκρατική - Ισοδυναμία, αντι-διαπιστευτικότητα - Ολοπτισμός (συνολική γνώση των πτυχών του έργου) - Δομή και ιεραρχία (forking, πλουραρχία) <κοινωνία> - όχι συναίνεση αλλά αντιμαχόμενα συμφέροντα - Δημοκρατία

14 <Σύγκριση ομότιμης παραγωγής και καπιταλισμού> - Εργασία για μισθό - Δεν κατέχουν μέσα παραγωγής - Σκοπός η δημιουργία κέρδους - Πώληση εμπορευμάτων (αγορά) - Παραγωγοί - καταναλωτές - Ελεύθερη επιλογή - Έχουν τα δικά τους μέσα παραγωγής - Δημιουργία αξίας χρήσης - Προσβάσιμη σε όλους («στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του») - Παραγωγοί και χρήστες ταυτόχρονα

15 Ομότιμη παραγωγή και κοινά αγαθά Κώδικας / σχέδια GPL Γενική άδεια δημόσιας χρήσης Κώδικας / σχέδια Αύξηση του κοινωνικού πλούτου

16 <πλεονεκτήματα> - Υπερσκελίζει σε δυνατότητα συνεργασίας και ανταγωνίζεται την παραγωγή των εταιρειών - Οι κοινότητες ανοικτού σχεδιασμού δεν έχουν απρεπή κίνητρα και από τη φύση τους έχουν την τάση να σχεδιάζουν στην κατεύθυνση της βιωσιμότητας - Βασίζεται στην ανώτερη μορφή ατομικών κινήτρων, δηλαδή τα θετικά εσωτερικά κίνητρα

17 <Ομότιμη παραγωγή και καπιταλισμός> O καπιταλισμός εξαρτάται από τις ομότιμες υποδομές Η ανάπτυξη της ομότιμης παραγωγής σώζει τον καπιταλισμό Οι συμμετέχοντες δεν μπορούν να επιβιώσουν με την ομότιμη παραγωγή Η ομότιμη παραγωγή καλύπτει μόνο ένα τομέα της παραγωγής, (ενώ η αγορά σχεδόν όλους τους τομείς). Οι ομότιμοι παραγωγοί εξαρτώνται από το εισόδημα που παρέχεται από την αγορά. Μέχρι τώρα η ομότιμη παραγωγή δημιουργήθηκε στα διάκενα της αγοράς.

18 <επέκταση στην υλική παραγωγή> - Οπουδήποτε η διαδικασία σχεδιασμού μπορεί να διαχωριστεί από τη διαδικασία της φυσικής παραγωγής - Πρόσβαση σε κατανεμημένη τεχνολογία / κατανεμημένο κεφάλαιο (Carpooling, WiFi κτλ.) - Συνεταιριστική αγορά και χρήση μεγάλων κεφαλαιακών αγαθών

19 arduino <Open hardware> 3D-printing openmoko OLPC tablet

20 <κατανεμημένη παραγωγή> Παραγωγός χρήστης κατανεμημένη παραγωγή

21 <Ο τρόπος παραγωγής καθορίζει τη διανομή> παραγωγός Παραγωγός χρήστης $ καταναλωτής σήμερα κατανεμημένη παραγωγή

22 <Πόροι και πολιτικές της «μεσαίας τάξης»> - Ανοικτός σχεδιασμός - Μεταρρύθμιση του δικαίου ευρεσιτεχνιών - Κοινότητες ανοικτού τεχνολογικού σχεδιασμού με άξονα τα πανεπιστήμια (προσανατολισμένα στην παραγωγή δημόσια διαθέσιμης καινοτομίας νέες άδειες) - Κατανομή των μέσων παραγωγής - Ανεξάρτητες (από το κράτος και τις εταιρείες) κατανεμημένες υποδομές - Η δημόσια εξουσία καθιστά εφικτή και ενδυναμώνει την άμεση κοινωνική παραγωγή αξίας

23 <Συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας> - Εκτεταμένη μικροϊδιοκτησία επενδύσεις μικρής κλίμακας - Μορφωμένο αλλά αναξιοποίητο ανθρώπινο δυναμικό - Βασικές υποδομές νομικά ακόμα κάτω από δημόσιο έλεγχο Κράτος Ιδιωτικός τομέας «κοινά αγαθά»