Η εξ ταση, αν λυση και συντ ρηση της εικ νας της Αποκαθηλώσεως απ τη Συλλογ Ανδρε δη

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η εξ ταση, αν λυση και συντ ρηση της εικ νας της Αποκαθηλώσεως απ τη Συλλογ Ανδρε δη"

Transcript

1 ΕΛΕΝΗ-ΒΕΡΟΝΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑΛΙΔΟΥ ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΙΩΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΥΣΙΚΟΣ Η εξ ταση, αν λυση και συντ ρηση της εικ νας της Αποκαθηλώσεως απ τη Συλλογ Ανδρε δη Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ Αποκαθηλώσεως ε ναι α απ τις πιο ση αντικ ς εικ νες της Συλλογ ς Ανδρε δη, η οπο α χει γ νει αντικε ενο ελ της απ την επιμελ τρια της Βυζαντιν ς Συλλογ ς του Μουσε ου Μπεν κη, βυζαντινολ γο Αναστασ α Δρανδ κη. Το ργο, στερα απ ηχανικ καταπ νηση, ρθε στα εργαστ ρια συντ ρησης του Μουσε ου για κ ποια αναγκα α σωστικ τρα, προκει νου να ε ναι ασφαλ ς η ελλοντικ του κθεση. Μετ την εκτ ηση της κατ στασης διατ ρησ ς του, δια πιστ θηκε τι για τη βιωσι τητ του θα πρ πει να ξανασυντηρηθε, δι τι ε χε συντηρηθε κατ το παρελθ ν, πιθαν τατα τη δεκαετ α του Κατ τη δι ρκεια της συντ ρησης προ κυψαν ιδια τεροι προβλη ατισ ο που σχετ ζονται ε την παλαι τερη συντ ρηση και τον προγρα ατισ των αναγκα ων εργασι ν συντ ρησης, καθ ς και την επιλογ των υλικ ν συντ ρησης, ε στ χο να εφαρ οστο ν οι αρχ ς της αντιστρεψι τητας και συ βατ τητας των στερεωτικ ν υλικ ν, αρχικ ε ταξ τους και κατ πιν ε το διο το αντικε ενο. Στο ρθρο αυτ παρουσι ζεται η εθοδολογ α αξιολ γησης της κατ στασης διατ ρησης του ργου, ε τη βο θεια επιλεγ νων αναλυτικ ν η καταστρεπτικ ν τεχνικ ν, και περιγρ φονται οι εργασ ες συντ ρησης που πραγματοποι θηκαν για την αποκατ σταση και τη σταθεροπο ηση του αντικει νου. Περιγραφ της εικ νας Η εικ να της Αποκαθηλώσεως, ε διαστ σεις 50,5 εκ. ψος, 37,6 εκ. πλ τος και 2 εκ. π χος ξ λου, ε ναι ζωγραφισ νη ε την τεχνικ της αυγοτ περας, ε λεπτ προετοι ασ α γ ψου σε αν ειξη ε ζωικ κ λλα επ νω σε ενια ο ξ λινο φορ α ε αυτ ξυλο πλα σιο. Η εικ να χρονολογε ται γ ρω στο 1400 και αποδ δεται σε εργαστ ριο της δυτικ ς Μακεδον ας (εικ. 1). Ο νεκρ ς Χριστ ς, προβ λλοντας σα απ ρ δινη αρ ρινη σαρκοφ γο, εικον ζεται ε σταυρω να χ ρια σε στ ση επικε ενου ενταφιασ ο. Στα αριστερ η θρηνο σα Θεοτ κος αγκαλι ζει τον νεκρ γιο της, σε στ ση που σχεδ ν τυλ γει ε το αφ ρι της το σ α του (εικ. 2). Στην εικ να κυριαρχο ν π νθι οι τ νοι επ νω στους οπο ους προβ λλει το κ κκινο α α του Χριστο. Οι φωτοστ φανοι ε ναι περ τεχνοι ε εγχ ρακτα σχ δια στον χρυσ κ πο, επ νω στον οπο ο ε ναι ζωγραφισ νες λες οι επιγραφ ς ε κ κκινο κινν βαρι. Η εικ να τιτλοφορε ται: Η ΑΠΟΚΑΘΥΛΟCΙC ΤΟΥ ΧΡΙCΤΟΥ. 1 Κατ σταση διατ ρησης του ργου πριν απ τη συντ ρηση Το ργο φτασε στα εργαστ ρια συντ ρησης εξαιτ ας ηχανικ ς καταπ νησης που ε χε υποστε στη δεξι πλευρ (εικ. 3). Με την πρ τη οπτικ εξ ταση διαπιστ θηκε η ιδια τερα ασταθ ς κατ στασ του, εξαιτ ας του σαθρο ξ λινου υποβ θρου το οπο ο ε χε υποστε ντονη προσβολ ξυλοφ γων εντ ων, που ε χαν ολοσχερ ς αποδυνα σει το ξ λο της εικ νας. Αν και η εικ να ε χε συντηρηθε στο παρελθ ν, το πρ βλη α στερ ωσης του ξ λου δεν ε χε αντι ετωπιστε πλ ρως, τσι στε να εξασφαλιστε η βιωσι τητα του ργου. Επ σης, κατ την παλαι τερη συντ ρηση της εικ νας ε χαν χρησι οποιηθε υλικ (ν ας τεχνολογ ας για το 1950), τα οπο α ως δεν ταν δοκι ασ να στον χρ νο και 8,

2 Η εξ ταση, αν λυση και συντ ρηση της εικ νας της Αποκαθηλώσεως απ τη Συλλογ Ανδρε δη Δι γραμμα 3. (μπλε) Φ σματα απ τα νε τερα τμ ματα ξ λου που χρησιμοποι θηκαν για τη στερ ωση της εικ νας, σε σ γκριση με το φ σμα σ γχρονου ξ λου (πρ σινο) και ρητ νης γομαλ κας (κ κκινο). Δι γραμμα 1. (μπλε) Φ σματα NIR απ τα ασυντ ρητα τμ ματα της π σω επιφ νειας της εικ νας, (κ κκινο) Φ σμα NIR του δι νυδρου θειικο ασβεστ ου (γ ψου). Δι γραμμα 2. (μπλε) Φ σματα απ τη συντηρημ νη π σω επιφ νεια της εικ νας. Ε ναι φανερ η χρ ση εποξειδικ ς ρητ νης (κ κκινο). Αντ στοιχα, τα φ σ ατα απ τα συντηρη να τ ατα της π σω επιφ νειας (δι γρ. 2) αποδεικν ουν τη χρ ση εποξειδικ ς ρητ νης. Η ρητ νη αυτ απουσι ζει απ τα νε τερα ξ λα που χρησι οποι θηκαν για τη στερ ωση της εικ νας. Αυτ φ ρουν λεπτ επ στρωση λλης ρητ νης, πιθαν τατα γο αλ κας (δι γρ. 3). Αξονική το ογραφία (CT Scan) Για να εξακριβωθε η σταθερ τητα του ξ λινου υποστρ ατος το ργο τοποθετ θηκε σε αξονικ το ογρ φο Picker PQ 2000 (συνθ κες 120KV, 100mA και 210mAs) και γιναν 35 εγκ ρσιες το ς αν 1,5 εκ. σε λο το ψος της εικ νας. 2 Η το ογραφ α του ργου δειξε τι το ξ λινο υπ βαθρο του ργου ε χε εγ λα κεν στη δο του και κατ τ πους η ζωγραφικ επιφ νεια παρουσ αζε ντονες αποκολλ σεις απ τον φορ α. Το κ ριο α τιο της ασταθο ς κατ στασης διατ ρησης του ξ λινου φορ α ταν η χρ ση πολυουρεθ νης κατ την παλαι τερη συντ ρηση του ργου, καθ ς και η αποδυν ωση του υλικο αυτο κατ τη διαδικασ α της γ ρανσης. Η πολυουρεθ νη δεν ταν σε ε φαν ση ε α, επο νως η εκτ ηση ως προς την κταση της επ βασης δεν ταν ακριβ ς, γι αυτ και αποφασ στηκε να γ νει ακτινογρ φηση του ργου για να χου ε πλ ρη εικ να της δο ς του ξ λου (εικ. 11). Ακτινογραφία (Ραδιογραφία) Για την ακτινογρ φηση της εικ νας χρησι οποι θηκε η συσκευ της General Electric Senographe DMR ( ε συνθ κες 25KV 6mAs). 3 Στην ακτινογραφ α του ργου ταν σαφ τα ρια της πολυουρεθ νης και τα ση ε α που το ξ λο ταν χωρ ς παλαι τερες συ πληρ σεις. Η αποτ - 8,

3 Η εξ ταση, αν λυση και συντ ρηση της εικ νας της Αποκαθηλώσεως απ τη Συλλογ Ανδρε δη κατ σταση της αρχικ ς ζωγραφικ ς επιφ νειας. Το βερν κι που κ λυπτε τη ζωγραφικ επιφ νεια αφαιρ θηκε ε τη θοδο του χη ικο καθαρισ ο. Το βερν κι ε χε υποστε φωτοχη ικ αλλο ωση και ε χε υποκ τρινη απ χρωση, αλλ υπ ρχαν και πολλ υπολε ατα του παλαιο βερνικιο ( α ρης απ χρωσης), τα οπο α και αφαιρ θηκαν κατ τον καθαρισ ε συνδυασ χη ικο και ηχανικο καθαρισ ο (χρ ση νυστεριο ) σε διαρκ παρατ ρηση σω στερεο ικροσκοπ ου (εικ. 19). Ο καθαρισ ς της ζωγραφικ ς επιβεβα ωσε τις αρχικ ς αναλυτικ ς τεχνικ ς φωτογρ φισης. Το ργο φερε εγ λης κτασης επιζωγραφ σεις στις ορφ ς, καθ ς και κερι στις ρωγ ς και στις τοπικ ς φθορ ς του ργου. Κατ τον καθαρισ αφαιρ θηκαν οι χρω ατικ ς επιζωγραφ σεις και αποκαλ φθηκε η αρχικ ζωγραφικ (εικ. 20). Αισθητική αποκατάσταση της ζωγραφικής Έγιναν τοπικ ς στερε σεις του χρω ατικο στρ ατος και στοκ ρισ α ερικ ν φθορ ν, που κρ θηκε αναγκα ο. Η αισθητικ αποκατ σταση των φθορ ν γινε τοπικ νο σε φθορ ς στις ορφ ς ε ενια ο χρ α, προκει νου να ε ναι διακριτ ς. Στις εγ λες απ λειες της ζωγραφικ ς, που κατ την παλαι τερη συντ ρηση ε χε τοποθετηθε λιν φασ α, οι φθορ ς αποκαταστ θηκαν ε ξ λο σε χρω ατικ απ δοση παρ οια ε αυτ του ξ λου της εικ νας, ε τη χρ ση βερνικοχρ ατος (εικ. 21). Τ λος, η ζωγραφικ επιφ νεια βερνικ θηκε ε ακρυλικ προστατευτικ ρητ νη για να εξασφαλιστε η ελλοντικ προστασ α του χρω ατικο στρ ατος (εικ. 22). Ελ νη-βερ νικα Φαρ ακαλ δου Τ α Συντ ρησης Έργων Τ χνης Μουσε ο Μπεν κη farmakalidis@benaki.gr Βασ λης Γκι νης Ινστιτο το Θεωρητικ ς & Φυσικ ς Χη ε ας Εθνικ Ίδρυ α Ερευν ν vgionis@eie.gr Γι ργος Χρυσικ ς Ινστιτο το Θεωρητικ ς & Φυσικ ς Χη ε ας Εθνικ Ίδρυ α Ερευν ν gdchryss@eie.gr ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Αλεξοπο λου Χρυσουλ κης 1993: Α. Αλεξοπο λου Γ. Χρυσουλ κης, Θετικές Επιστή ες και Έργα Τέ χνης (Αθ να 1993). Αλο πη κ : Ε. Αλο πη κ.., Εξ ταση, αν λυση και τεκ ηρ ωση της Βάπτισης του Χριστού του Δο νικου Θεοτοκ πουλου ε η καταστρεπτικ ς φυσικοχη ικ ς τεχνικ ς, Μουσείο Μπενάκη 5 (2005) Δρανδ κη 2002: Α. Δρανδ κη, Εικόνες 14ος 18ος αιώ νας. Συλλογή Ρ. Ανδρεάδη (Αθ να 2002) Στασιν πουλος 2005: Σ. Στασιν πουλος, Η Βάπτιση του Χριστού του Δο νικου Θεοτοκ πουλου: Περιγραφ Κατ σταση Συντ ρηση, Μουσείο Μπενά κη 5 (2005) Bracci Melo 2003: S. Bracci M.J. Melo, Correlating natural ageing and Xenon irradiation of Paraloid B-72 applied on stone, Polymer Degradation and Stability 80 (2003) Burke 1984: J. Burke, Solubility Parameters: Theory and Application, AIC Book and Paper Group Annual 3 (1984) Campbell White 1994: D. Campbell J.R. White, Polymer characterization physical techniques (London 1994). Cappitelli Zanardini Sorlini 2004: F. Cappitelli E. Zanardini C. Sorlini, The Biodeterioration of Synthetic Resins Used in Conservation, Macromolecular Bioscience 4 (2004) Carretti Dei Baglioni 2003: E. Carretti L. Dei P. Baglioni, Solubilization of Acrylic and Vinyl Polymers in Nanocontainer Solutions. Application of Microemulsions and Micelles to Cultural Heritage Conservation, Langmuir 19 (2003) Chapman Mason 2003: S. Chapman D. Mason, Literature Review: The use of Paraloid B-72 as a surface consolidant for stained glass, Journal of American In 8,

4 ΕΛΕΝΗ-ΒΕΡΟΝΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑΛΙΔΟΥ ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΙΩΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΥΣΙΚΟΣ stitute of Conservation 42 (2003) Chiantore Lazzari 2001: O. Chiantore M. Lazzari, Photo-oxidative stability of paraloid acrylic protective polymers, Polymers 42 (2001) Favaro et al. 2006: M. Favaro et al., Evaluation of polymers for conservation treatments of outdoor exposed stone monuments. Part I: Photo-oxidative weathering, Polymer Degradation and Stability 91 (2006) Ferretti 1993: M. Ferretti, Scientific Investigations of Works of Art (Rome 1993). Horie 1995: C.V. Horie, Materials for Conservation (London 1995). Lazzari Chiantore 2000: M. Lazzari O. Chiantore, Thermal-ageing of paraloid acrylic protective polymers, Polymers 41 (2000) Marrion 2004: A.R. Marrion, The Chemistry and Physics of Coatings (Cambridge 2004). J. Mills R. White, The organic chemistry of museum objects (London 1994). M. Ohlidalova I. Kucerova M. Novotna, Indentification of acrylic consolidants in wood by Raman spectroscopy, Journal of Raman Spectroscopy 37 (2006) J. Podany et al., Paroloid B-72 as a structural adhesive and as a barrier within structural adhesive bonds: evaluations of strength and reversibility, Journal of American Insti tute of Conservation 40 (2001) Torraca G., Solubility and Solvents for Conservation Problems (Rome 1990). ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ *Πρ πει να ευχαριστ σου ε την κ. Άννα Ανδρε δη για την ε πιστοσ νη που δειξε στους συντηρητ ς του Μουσε ου Μπεν κη. Θερ ς ευχαριστ ες επ σης οφε λουμε και στον συν δελφο Χ ρη Γρα ατικ, ο οπο ος βο θησε στις ξυλουργικ ς εργασ ες της εικ νας. 1. Δρανδ κη Η θοδος εφαρ στηκε στο ακτινολογικ διαγνωστικ κ ντρο «Ακτινοδι γνωση». 3. Η θοδος εφαρ στηκε στο ακτινολογικ διαγνωστικ κ ντρο «Ακτινοδι γνωση». 4. Σχετικ ς δη οσιε σεις ε την εργαστηριακ εξ ταση των ακρυλικ ν ρητιν ν αναφ ρονται στη βιβλιογραφ α. HELEN-VERONIKA FARMAKALIDIS VASILIS GKIONIS YORYOS CHRYSIKOS Examination, analysis and conservation of the icon of the Deposition in the Andreadis Collection The main problem in works of art, which have been restored in the past and need further conservation work, is the unknown nature of the conservation materials used. This article gives a detailed presentation of the methodology used to examine earlier conservation work on a Byzantine icon, using spectroscopic and physico-chemical, non-destructive methods, and describes the problems encountered in re-conserving this artefact. Knowledge of the conservation materials used in the past was necessary in order to restore and stabilize the object, implementing conservation guidelines regarding the use of compatible and completely reversible materials. Special attention is paid to evaluating the results of the analytical methods of examination used, and to understanding the technical characteristics of the conservation materials, so that they can be used successfully on the work, thus contributing to its sustainability. 130 ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

Ένα ση αντικ χειρ γραφο του Λ σανδρου Καυταντζ γλου

Ένα ση αντικ χειρ γραφο του Λ σανδρου Καυταντζ γλου Ένα ση αντικ χειρ γραφο του Λ σανδρου Καυταντζ γλου ΤΑ ΤΗΣ ΙΔΡΥΣΗΣ του Σχολε ου των Τεχν ν χουν ελετηθε αναλυτικ απ τον Κ στα Μπ ρη στη ελ τη του Ιστορία του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, δη απ το 1957.

Διαβάστε περισσότερα

Avocat/Advocaat/Rechtsanwalt. Abogado/Advocat/Avogado/ Abokatu

Avocat/Advocaat/Rechtsanwalt. Abogado/Advocat/Avogado/ Abokatu L 77/36 EL Επ σηµη Εφηµερ δα των Ευρωπαϊκ ν Κοινοτ των 14. 3. 98 Ο ΗΓΙΑ 98/5/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ τη 16η εβρουαρ ου 1998 για τη διευκ λυνση τη µ νιµη σκηση του δικηγορικο επαγγ

Διαβάστε περισσότερα

L 83/1 Ι (Πρ ξει για την ισχ των οπο ων απαιτε ται δηµοσ ευση) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 659/1999 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ τη 22α Μαρτ ου 1999 για τη θ σπιση λεπτοµερ ν καν νων εφαρµογ του ρθρου 93 τη συνθ κη ΕΚ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ Βασικ ς πληροφορ ες/εκτ µηση επικινδυνότητας

ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ Βασικ ς πληροφορ ες/εκτ µηση επικινδυνότητας ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ Βασικ ς πληροφορ ες/εκτ µηση επικινδυνότητας ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι: ΚΕΦΑΛΑΙΟ II: ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Τι ε ναι πηγ κινδύνου (hazard); Τι ε ναι κ νδυνος επικινδυνότητα

Διαβάστε περισσότερα

R t. H t n t Σi = l. MRi n t 100

R t. H t n t Σi = l. MRi n t 100 30. 12. 98 EL Επ σηµη Εφηµερ δα των Ευρωπαϊκ ν Κοινοτ των L 356/1 Ι (Πρ ξει για την ισχ των οπο ων απαιτε ται δηµοσ ευση) ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 2818/98 ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ τη 1η εκεµβρ ου

Διαβάστε περισσότερα

Το βιβλίο στον κινηματογράφο. Μικρό αφιέρωμα: Το Γρ μμα του Τόπου ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΠΟΣ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΔΟΚΙΜΙΟ NON-FICTION ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Το βιβλίο στον κινηματογράφο. Μικρό αφιέρωμα: Το Γρ μμα του Τόπου ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΠΟΣ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΔΟΚΙΜΙΟ NON-FICTION ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ MAΪΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 Μικρό αφιέρωμα: Το βιβλίο στον κινηματογράφο ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ #2 Το Γρ μμα του Τόπου ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΟΠΟΣ: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΔΟΚΙΜΙΟ NON-FICTION ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Περιεχόμενα Του Εκδότη 3 Του

Διαβάστε περισσότερα

340 τη 11. 12. 1997, σ. 1).

340 τη 11. 12. 1997, σ. 1). L 7/23 ΑΠΟ ΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ τη 14η εκεµβρ ου 1998 για τη θ σπιση πολυετο προγρ µµατο για την προ θηση τη διεθνο συνεργασ α στον τοµ α τη εν ργεια (1998-2002) (1999/23/ΕΚ) ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓ ΓΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΡ. ΑΥ ΙΚΟΣ

ΕΙΣΑΓ ΓΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΡ. ΑΥ ΙΚΟΣ ΕΙΣΑΓ ΓΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΓΡ. ΑΥ ΙΚΟΣ Ο τόμος συνιστ μια απόπειρα διεπιστημονικ ς διερεύνησης της συμβολ ς του λαϊκού πολιτισμού στην κατασκευ πραγματικ ν συμβολικ ν ορ ων αν μεσα στις εθνοτικ ς ομ δες που συνυπ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 6 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ Α. Μετάφραση Και για να µην νοµίζει πω εξαπατάσαι ω προ

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικ ς θεωρ ες εν δρ σει. Εννοιολογικός και ιδεολογικός μετασχηματισμός

Κοινωνικ ς θεωρ ες εν δρ σει. Εννοιολογικός και ιδεολογικός μετασχηματισμός Κοινωνικ ς θεωρ ες εν δρ σει Εννοιολογικός και ιδεολογικός μετασχηματισμός ιόρθωση: Μαρ α Αποστολοπούλου Ηλ. επεξεργασ α: Μαρ α Παπαδ κη Εξ φυλλο: ΜΟΤΙΒΟ Α.Ε. 2010 Εκδόσεις Τόπος & Αντ νης Γεωργούλας [Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΤΕΛΕΤΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΦΟΡΟΥ ΤΙΜΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΡΙΜΙΝΙ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΤΕΛΕΤΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΦΟΡΟΥ ΤΙΜΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΡΙΜΙΝΙ ΤΕΛΕΤΗ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΦΟΡΟΥ ΤΙΜΗΣ ΣΤΟΥΣ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΡΙΜΙΝΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ Την Κυ ρια κή 23 Σε πτεμ βρί ου 2007, πραγ μα το ποι ή θη κε, στον χώ ρο του Ελλη νικού Στρα τιω τικού Κοι μη τηρίου

Διαβάστε περισσότερα

«Alimento dietético para usos médicos especiales», «Levnedsmiddel/Levnedsmidler til særlige medicinske

«Alimento dietético para usos médicos especiales», «Levnedsmiddel/Levnedsmidler til særlige medicinske 7. 4. 1999 EL Επ σηµη Εφηµερ δα των Ευρωπαϊκ ν Κοινοτ των L 91/29 Ο ΗΓΙΑ 1999/21/ΕΚ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ τη 25η Μαρτ ου 1999 σχετικ µε τα διαιτητικ τρ φιµα που προορ ζονται για ειδικο ιατρικο σκοπο (Κε µενο που

Διαβάστε περισσότερα

http://www.epil.gr Φροντιστήριο «ΕΠΙΛΟΓΗ» Ιατροπούλου 12 & σιδ. Σταθµού - Καλαµάτα τηλ.: 27210-95352 & 96390

http://www.epil.gr Φροντιστήριο «ΕΠΙΛΟΓΗ» Ιατροπούλου 12 & σιδ. Σταθµού - Καλαµάτα τηλ.: 27210-95352 & 96390 ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ TΡIΤΗ 7 IOYNIΟΥ 2005 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ Α. Μετάφραση Γιατ και σ' αυτ β βαια µα διακρ νει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΡΟΝΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΡΟΝΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΛΙΚΩΝ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΡΟΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Ενημερωτικό Φυλλάδιο

ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Ενημερωτικό Φυλλάδιο ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΣΤΡΑΤΟΥ 7 ο ΕΓ/2 ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Ενημερωτικό Φυλλάδιο Προλήψεως Ατυχημάτων Πρώτες Βοήθειες ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΤΥΕΣ «Δίνουμε προτεραιότητα στη ζωή» Εί ναι γνω στό ό τι κά θε χρό νο στη χώ ρα μας ε

Διαβάστε περισσότερα

www.prooptikh.com φ σει ἡμῖν ἐγγ νεται

www.prooptikh.com φ σει ἡμῖν ἐγγ νεται ΕΝΟΤΗΤΑ 1 KΕΙ ΕΝΟ Διττῆς δὴ τῆς ἀρετῆς οὔσης, τῆς μὲν διανοητικῆς τῆς δὲ θικῆς, ἡ μὲν διανοητικὴ ἔχει καὶ τὴν γ νεσιν καὶ τὴν αὔξησιν, τὸ πλεῖον ἐκ διδασκαλ ας δι περ ἐμπειρ ας δεῖται καὶ χρ νου, ἡ δ θικὴ

Διαβάστε περισσότερα

SKORDOULIS FINAL NEW:Layout 1 4/24/08 2:09 PM Page 1

SKORDOULIS FINAL NEW:Layout 1 4/24/08 2:09 PM Page 1 SKORDOULIS FINAL NEW:Layout 1 4/24/08 2:09 PM Page 1 SKORDOULIS FINAL NEW:Layout 1 4/24/08 2:09 PM Page 2 SKORDOULIS FINAL NEW:Layout 1 4/24/08 2:09 PM Page 3 Ζητ ματα Θεωρ ας των Επιστημ ν της Φύσης SKORDOULIS

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ. Υλικό Βάσης Περίοδος Α

ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ. Υλικό Βάσης Περίοδος Α ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Θεματική Ενότητα: Αιολική Ενέργεια & Χωροταξία Υλικό Βάσης Περίοδος Α Ιούλιος Οκτώβριος 2013 Διδάσκων: Γεώργιος Χ. Κάραλης Δρ Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ 1 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΤΙΚΉ

Διαβάστε περισσότερα

Τά πέντε µηδενικά πού δέν γραψαν στορία

Τά πέντε µηδενικά πού δέν γραψαν στορία ΑΥΛΩΝΑ 01-2360 ΕΛΤΙΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΕΚ ΟΤΗΣ: Μητροπολίτης ττικής καί Μεγαρίδος ΝΙΚΟ ΗΜΟΣ ριθµός φύλλου 326 Μάρτιος 2013 Τά πέντε µηδενικά πού δέν γραψαν στορία ρχιεπίσκοπος ερώνυµος κατά µήνα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΛΕΣΧΕΣ ΓΕΝΙΚΑ ΚΑ ΤΗ ΓΟ ΡΙΕΣ ΛΕ ΣΧΩΝ Υ ΝΑ ΤΟ ΤΗ ΤΕΣ ΣΤΡΑ ΤΙΩ ΤΙ ΚΩΝ ΛΕ ΣΧΩΝ

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΛΕΣΧΕΣ ΓΕΝΙΚΑ ΚΑ ΤΗ ΓΟ ΡΙΕΣ ΛΕ ΣΧΩΝ Υ ΝΑ ΤΟ ΤΗ ΤΕΣ ΣΤΡΑ ΤΙΩ ΤΙ ΚΩΝ ΛΕ ΣΧΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΛΕΣΧΕΣ ΓΕΝΙΚΑ Οι Στρα τιω τι κές Λέ σχες εί ναι Στρα τιω τι κές Μο νά δες υ πα γό µε νες διοι κη τι κά στον Α νώ τε ρο ιοι κη τή της Φρου ράς, φέρουν τον τί τλο «Λέ σχη Α ξιω µα τι κών Φρου

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΝΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ. Τονισθεὶς συμφώνως πρὸς καταγραφὰς καὶ ἐκτελέσεις τῆς παραδόσεως τῆς Μ.Χ.Ε. ὑπὸ Βασιλείου Μαυραγκάνου

ΚΑΝΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ. Τονισθεὶς συμφώνως πρὸς καταγραφὰς καὶ ἐκτελέσεις τῆς παραδόσεως τῆς Μ.Χ.Ε. ὑπὸ Βασιλείου Μαυραγκάνου ΚΑΝΩΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟΥ Τονισθεὶς συμφώνως πρὸς καταγραφὰς καὶ ἐκτελέσεις τῆς παραδόσεως τῆς Μ.Χ.Ε. ὑπὸ Βασιλείου Μαυραγκάνου ΒΕΡΟΙΑ 201 Βασίλειος Κ. Μαυράγκανος 28 ης Ὀκτωβρίου 8, 59 100

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ. ένδειξη σχετική µε τον καλλιτέχνη και την προέλευσή τους 1. Το ξεχωριστ ενδιαφέρον στην εικ να της Σιάτιστας εντοπίζεται, κυρίως,

ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ. ένδειξη σχετική µε τον καλλιτέχνη και την προέλευσή τους 1. Το ξεχωριστ ενδιαφέρον στην εικ να της Σιάτιστας εντοπίζεται, κυρίως, ΣΥΝΘΕΤΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΜΕ ΣΚΗΝΕΣ ΤΟΥ ΒΙΟΥ ΤΗΣ ΣΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ Στο Εκκλησιαστικ Μουσείο της Σιάτιστας φυλάσσεται φορητή εικ να της αγίας Παρασκευής, η οποία συντίθεται

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΣΚΕΨΗ

Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΣΚΕΨΗ Η ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ. ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ, 16-18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1987 CHRONICA OF CHALKIDIKI JOURNAL OF ΤΗ Ε HI SΤORICA L Α ΝΟ FOLKLORE SOCIETY OF CHA L K I D IΚ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ i Π ΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ : ΙΔΡΥΜΑ Π ΕΙΡΑΙΑ (Α.Τ.Ε.Ι. ΑΝΩΤΑΤΟ Τ Ε ΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚ Π Α Ι ΔΕ ΥΤΙΚΟ ΣΧΟΛΗ ΔΙ Ο ΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟ ΝΟΜ ΙΑΣ

ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ i Π ΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ : ΙΔΡΥΜΑ Π ΕΙΡΑΙΑ (Α.Τ.Ε.Ι. ΑΝΩΤΑΤΟ Τ Ε ΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚ Π Α Ι ΔΕ ΥΤΙΚΟ ΣΧΟΛΗ ΔΙ Ο ΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟ ΝΟΜ ΙΑΣ ΑΝΩΤΑΤΟ Τ Ε ΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚ Π Α Ι ΔΕ ΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ Π ΕΙΡΑΙΑ (Α.Τ.Ε.Ι. Π ΕΙΡΑ ΙΑ} ΣΧΟΛΗ ΔΙ Ο ΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟ ΝΟΜ ΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Δ Ι ΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕ ΙΡ ΗΣΕ ΩΝ Π ΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ : Ε ΠΙΒΛΕΠ Ω Ν ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Κος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΗΤΟΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΤΗΣ ΚΟΚΚΩΝΑΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΚΕΝΤΗΤΟΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΤΗΣ ΚΟΚΚΩΝΑΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΕΝΤΗΤΟΣ ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ ΤΗΣ ΚΟΚΚΩΝΑΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Στην κατοχή του αρχαιοπωλείου της κυρίας Ανα τ Καλφαγιάν 1 στη Θεσσαλονίκη περιήλθε στα τέλη του 2006 κεντητ ς επιτάφιος, αγορασµένος απ την

Διαβάστε περισσότερα

NEO PAKTIKA YNE PIOY 20-06-06 12:39 ÂÏ 1

NEO PAKTIKA YNE PIOY 20-06-06 12:39 ÂÏ 1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Πρακτικά Διεθνο ς Συνεδρίου «Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ» Στέφανος Βλαχόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΩ Α ΝΝΑ Α Σ Λ Α ΝΗ Ε Λ ΕΝΗ Α ΛΟΥ ΠΗ-ΣΙΩΤΗ Α Ν ΡΕ Α Σ-ΓΕΡΜ Α ΝΟΣ Κ Α ΡΥ Α Σ ΒΑ ΣΙ Λ ΗΣ ΠΑ ΣΧ Α Λ ΗΣ

ΙΩ Α ΝΝΑ Α Σ Λ Α ΝΗ Ε Λ ΕΝΗ Α ΛΟΥ ΠΗ-ΣΙΩΤΗ Α Ν ΡΕ Α Σ-ΓΕΡΜ Α ΝΟΣ Κ Α ΡΥ Α Σ ΒΑ ΣΙ Λ ΗΣ ΠΑ ΣΧ Α Λ ΗΣ ΙΩ Α ΝΝΑ Α Σ Λ Α ΝΗ Ε Λ ΕΝΗ Α ΛΟΥ ΠΗ-ΣΙΩΤΗ Α Ν ΡΕ Α Σ-ΓΕΡΜ Α ΝΟΣ Κ Α ΡΥ Α Σ ΒΑ ΣΙ Λ ΗΣ ΠΑ ΣΧ Α Λ ΗΣ ιασφάλιση της ταυτότητας αρχαιολογικών αντικειµένων, έργων τέχνης και τεχνολογικά πιστών αντιγράφων µε

Διαβάστε περισσότερα

. 2851 µ. 7 Α γο στου 2001. 1257

. 2851 µ. 7 Α γο στου 2001. 1257 . 2851 µ. 7 Α γο στου 2001. 1257 Πρ Τ ν ερ ν ρχιεπισκοπ ν θην ν κα Τ ερ Μητροπ λει τ κκλησ α τ λλ δο. Συνοδικ ποφ σει, ληφθε σ ν τ Συνεδρ τ 30 παρελθ ντο µην ουν ου.. κα ν συνεχε τ ν π' ριθµ. πρωτ. α)

Διαβάστε περισσότερα

Dr. Costas G. PAPADOPOULOS Curiculum Vitae

Dr. Costas G. PAPADOPOULOS Curiculum Vitae Dr. Costas G. PAPADOPOULOS Curiculum Vitae Positions Current: September 1999 - today NCSR Democritos, Senior Researcher (level B). Previous: May, August - September 2003 Visiting Professor, Durham University

Διαβάστε περισσότερα

Τ Α Γ Ε Ν Ι Ν Ε Υ Τ Ω Ν Μ Ε Τ Ω Ν Τ Α Ν Ω Ν Υ Μ Γ Ε Ν Ι Ε Τ Α Ι Α Τ Μ Ε Ν Τ Ω Ν ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΚΤ IKΗΣ ΚΗΣ ΣΥ ΛΕ ΣΗΣ ΟΧ ΗΣ ΟΥ ΚΗΣ ΡΙ Σ ΣΙ ΗΡΑ ΚΛΗΣ Σύµφωνα µε το Νό µο 2190/1920 και το άρ θ ρ ο 26 του Καταστατι

Διαβάστε περισσότερα