Ψάξαμε, βρήκαμε, μάθαμε, γράψαμε για σας

Transcript

1 Η έκδοση μιας εφημερίδας δεν είναι εύκολη δουλειά. Χρειάζεται κόπο και προσπάθεια πολλή από όσους συμμετέχουν. Φέτος είμαστε στην ιδιαίτερα ευχάριστη θέση να δούμε το πρώτο τεύχος της εφημερίδας της τάξης μας να γίνεται πραγματικότητα. Στο τεύχος αυτό παρουσιάζεται το έργο και οι σχολικές μας δραστηριότητες, οι έρευνες και οι εργασίες μας σε επίκαιρα και ενδιαφέροντα θέματα, στιγμιότυπα από τη σχολική μας ζωή και πολλά άλλα. Όλα γράφτηκαν από εμάς με ιδιαίτερη χαρά και μεράκι, και με την ελπίδα ότι θα μοιραστούν τον ενθουσιασμό μας και όλοι οι αναγνώστες μας αναγνωρίζοντας την προσπάθειά μας. Ευχόμαστε σε όλους καλό διάβασμα!!! Ψάξαμε, βρήκαμε, μάθαμε, γράψαμε για σας 1. Ταξιδεύοντας με την παράδοση σελ Γνωριμία με τη δημοσιογραφία σελ Θεατρική Αγωγή σελ Δεν Ξεχνώ σελ Μουσειακή Αγωγή σελ Εθελοντισμός σελ Ας γνωριστούμε καλύτερα σελ S.O.S Εξοικονόμηση ενέργειας σελ Χριστουγεννιάτικη γιορτή σελ.56

2 Θέματα: -Θρύλοι και παραδόσεις από όλη την Κύπρο -Τσιαττιστά -Από την εκδήλωση «Συνάντηση με την παράδοση» στο σχολείο μας -Συνέντευξη με την -Παραδοσιακά Πιθάρια -Δύο σπουδαίοι Κύπριοι ζωγράφοι: Μιχαήλ Κκάσιαλος και Αδαμάντιος Διαμαντής -Από τις εξορμήσεις μας: Στη μονάδα παρασκευής παραδοσιακών εδεσμάτων και στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στη Γεροσκήπου -Από τις εφημερίδες των μεγάλων: το πλουμιστό ψωμί και ο γαστρονομικός χάρτης της Κύπρου - Γαστρονομικός χάρτης της Κύπρου

3 Πέτρα του Ρωμιού Ο μύθος μας λέει ότι ο Διγενής Ακρίτας έριξε αυτό το μεγάλο βράχο από τη Μικρά Ασία για να κατατροπώσει τους Σαρακηνούς πειρατές. Ο βράχος έμεινε εκεί για πάντα από τότε και πήρε το όνομά του. Στην πραγματικότητα η τεράστια πέτρα του Ρωμιού στο άκρο της επαρχίας Πάφου είναι ένα ενδιαφέρον γεωλογικό φαινόμενο που δημιουργεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά δείγματα φύσης στην Κύπρο και σχετίζεται με την γέννηση της Αφροδίτης της θεάς του έρωτα και της ομορφιάς παραπέμποντας στην ανάδυση της ίδιας της Κύπρου. Στέφανος Ελευθερίου Η Ρήγαινα Η Ρήγαινα είναι πρόσωπο της λαϊκής παράδοσης της Κύπρου. Το όνομα της αναφέρεται σε πάρα πολλούς θρύλους και παραδόσεις του νησιού. Σχετίζεται με το Διγενή και άλλα θρυλικά πρόσωπα, πολλά μεσαιωνικά κάστρα, πύργους, σπηλιές ακόμα και χωριά σε όλη την Κύπρο. Η Ρήγαινα αποδίδεται πανέμορφη κυρά με πολλά πλούτη, άλλες φορές καλή και συμπονετική και άλλες κακιά που βασανίζει τους ντόπιους.. Κατοικεί σε πύργους ή σε απόκρημνα κάστρα, πολεμίστρια που μόνο με δόλο μπορούν να τη νικήσουν. Όταν ο Ρήγας της έταξε να της χαρίσει γη όσο φτάνει το μάτι της, αυτή έχτισε το Κάστρο του Κολοσσιού για να βλέπει όσο μακρύτερα γίνεται. Ντένης Χαραλάμπους Στη Ρήγαινα αποδίδονται τα κάστρα του Πενταδαχτύλου, του Άγιου Ιλαρίωνα, της Καντάρας και το Βουφαβέντο. Όλα έχουν την ίδια παράδοση που λέει ότι η Ρήγαινα είχε βάλει τους εργάτες της να κουβαλούν τις πέτρες από τον κάμπο στις απόκρημνες κορφές. Ήταν πολύ κακιά και τους βασάνιζε και όταν τέλειωνε το κάστρο τους έριχνε στον γκρεμό για να μην αποκαλυφτούν τα μυστικά του κάστρου. Αλεξάνδρα Μεταξά

4 Η Ρήγαινα (συνέχεια) Στο Τρίκωμο η τοπική παράδοση λέει ότι εκεί έκρυψε η Ρήγαινα το θησαυρό της για να μην πέσει στα χέρια των εχθρών. Η ίδια παράδοση για το θησαυρό της Ρήγαινας επικρατεί και στην Ανώγυρα όπου λέγεται επίσης ότι έσκαψε λάκκο μεγάλο, τόσο μεγάλο ώστε μέσα έπεσε ο γιος της και χάθηκε. Μαρία Θεοδοσίου Αροδαφνούσα Η Αροδαφνούσα είναι ένα από τα πολυτραγουδισμένα δημοτικά τραγούδια της Κύπρου το οποίο διατηρήθηκε μέχρι τις μέρες μας από στόμα σε στόμα. Ο Φράγκος Ρήγας της Κύπρου Πέτρος αγάπησε την Αροδαφνούσα. Η Αροδαφνούσα έμεινε έγκυος ακριβώς όταν ο Ρήγας έφευγε για να πολεμήσει στους Αγίους Τόπους. Η Ρήγαινα, η γυναίκα του Ρήγα, σκέφτηκε αφού ο Ρήγας έφυγε να κλειδώσει την Αροδαφνούσα στο κάστρο ώσπου να λιμοκτονήσει. Το ποίημα είναι γραμμένο σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο στίχο και το μέτρο προσδίδει ιδιαίτερη χάρη στο ποίημα. Επιπλέον η ομοιοκαταληξία κάνει το ποίημα πιο ελκυστικό. Ελίζα Βασιλείου Τα λουτρά της Αφροδίτης Τα λουτρά της Αφροδίτης κοντά στην Πόλη Χρυσοχούς είναι η μαγευτική πηγή που σύμφωνα με την παράδοση λουζόταν η Αφροδίτη. Η παράδοση επίσης λέει ότι υπάρχουν δύο πηγές εκ των οποίων η μια σμίγει τα νερά της με μέλι και η άλλη με φαρμάκι. Από αυτές τις πηγές οπλίζει τα βέλη του ο Έρωτας, γιος της θεάς Αφροδίτης γι αυτό και οι βολές του είναι άλλοτε πικρές κι άλλοτε γλυκιές! Δημήτρης Περράκης Έργο του Χρίστου Φουκαρά

5 Τα λουτρά της Αφροδίτης Αυτό το όμορφο σημείο βρίσκεται αμέσως μετά το ψαροχώρι Λατσί προς τη μύτη της χερσονήσου του Ακάμα. Είναι ένα φυσικό σπήλαιο περιστοιχισμένο από πράσινο και βρίσκεται στο τέλος ενός φυσικού μονοπατιού. Όπως φανερώνει το όνομά του το σπήλαιο ήταν εκεί σύμφωνα με την παράδοση, η θεά του Έρωτα έκανε το λουτρό της (έκανε μπάνιο). Ο μύθος επίσης λέει ότι εκεί η Αφροδίτη συνάντησε τον όμορφο Άδωνη όταν αυτός σταμάτησε για να πιει νερό καθώς κηνυγούσε. Τη στιγμή που ήπιε το νερό ο Άδωνης ερωτεύτηκε την Αφροδίτη. Ντένης Χριστοδούλου Πενταδάχτυλος Ο Πενταδάχτυλος είναι η δεύτερη μεγάλη οροσειρά στη βόρεια πλευρά του νησιού. Πήρε το όνομά της, όπως λέει ο λαός από ένα γεγονός που σχετίζεται με το Διγενή Ακρίτα. Μια φορά, λένε, ο Διγενής Ακρίτας ο ήρωας των Βυζαντινών χρόνων κυνηγούσε τον αρχηγό των Σαρακηνών που ήταν ξακουστός για την τρομερή του δύναμη. Ο Σαρακηνός κυνηγημένος από το Διγενή έφτασε στον κάμπο της Μεσαορίας. Ο Ακρίτας που τον ακολούθησε ενώ βρισκόταν στην άλλη πλευρά του βουνού θέλησε να πηδήσει πάνω από την οροσειρά για να βρεθεί στον κάμπο. Πηδώντας στήριξε το χέρι του στην κορυφή του βουνού. Επειδή όμως το χώμα ήταν μαλακό από την βροχή που είχε πέσει πριν από λίγο, αποτυπώθηκαν εκεί τα γιγάντια δάχτυλά του. Το σχήμα των πέντε δαχτύλων διατηρείται ίσαμε σήμερα. Γι αυτό η οροσειρά όλη ονομάζεται Πενταδάχτυλος. Σαββίνα Παναγιώτου Τσιαττιστά Τα τσιαττιστά είναι η πιο συνηθισμένη μορφή λαϊκού τραγουδιού και αποτελούν ποιητικό είδος διαδεδομένο σε ολόκληρη την Κύπρο. Είναι δίστιχα με δεκαπεντασύλλαβους και ομοιοκαταληκτικούς στίχους στην Κυπριάκή διάλεχτο. Τα τσιαττιστά είτε έχουν αυτοτελές νόημα, παρά την περιορισμένη έκταση τους, είτε λέγονται σε απάντηση άλλου τσαττιστού. Αντριάνα Νεοπτολέμου Τα τσιαττιστά είναι λαϊκά παραδοσιακά τραγούδια της Κύπρου, κάτι ανάλογο με τις Κρητικές μαντινάδες. Έχουν προστεθεί στον κατάλογο άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO. Στέφανος Κυριάκου Φίλο δεν κάμνω όποιον βρω τζιαι μου χαμογελάσει αν δεν τον έχω σε χαρές τζιαι πίκρες δοκιμάσει. Ιωάννα Φιλίππου

6 Τα κουουράκια με χαρουπόμελο Τα κουλουράκια με το χαρουπόμελο είναι κάτι που τρώμε όλοι. Είναι γλυκά και μαλακά και βοηθούν στην καλή λειτουργία των εντέρων μας. Τα κουλουράκια τα φτιάχνουμε με πολλή ευκολία και με πολύ απλά υλικά. Χρειαζόμαστε μόνο χαρουπόμελο, αλεύρι λίγο αλάτι και λίγο λάδι. Πρώτα φτιάχνεις όσα κουλουράκια θέλεις μικρά ή μεγάλα αφού φτιάξεις με το ζυμάρι λεπτές μακριές λωρίδες που τις τυλίγεις κυκλικά. Μετά βάζεις σε μια κατσαρόλα αρκετό χαρουπόμελο ώστε να βράσει και να βγάλει φυσαλίδες. Σιγά σιγά ρίχνεις τα κουλουράκια στην κατσαρόλα ώστε να βράσουν αρκετά. Μετά τα ανακατεύουμε καλά ώστε να ψηθούν τέλεια. Αφού ψηθούν μπορούμε να τα σερβίρουμε σε μια κούπα σαν ένα καλό υγιεινό επιδόρπιο. Ένα επιδόρπιο που σίγουρα μένει αξέχαστο σε όλους για τη μοναδική του γεύση. Ελίζα Βασιλείου Ζύμωμα και πλούμισμα ψωμιού Η γιαγιά που ζυμώνει μας ταξιδεύει σε παλιές κυπριακές γειτονιές που μοσχοβολούν φρεσκοψημένο ψωμί. Ψωμί γλυκό, καθημερινό και ιερό, που ζυμώθηκε με μεράκι και τον κόπο των αγροτών. Ψωμί που διακοσμήθηκε έντεχνα από μαστόρισσες, με ανάγλυφα σύμβολα και θέματα από την κυπριακή φύση. Ψωμί ως πολυδιάστατη αξία και δημιουργία. Το πλούμισμα του ψωμιού αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο της κυπριακής λαϊκής τέχνης και συνδέεται με την ορθόδοξη χριστιανική πίστη. Καλαθοπλεκτική Στις 21/10 ήρθαν στο σχολείο μας πολλές κυρίες που έφτιαχναν πράγματα παραδοαιακά. Εγώ θα σας μιλήσω για την κυρία που έφτιαχνε καλάθια. Αυτή η κυρία μας έδειξε πώς με 3 μεγάλα καλάμια φτιάχνεται ένα μικρό καλαθάκι. Για να μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα καλάμια πρέπει να μείνουν 3 μέρες μέσα στο ξύδι. Μετά τα βάφουν μπλε, μωβ και πράσινα. Μας είπε ότι ασχολείται με την καλαθοπλεκτική 60 χρόνια, άρχισε από 10 χρονών και παρόλο που είναι δύσκολη δουλειά της αρέσει πάρα πολύ. Στέφανη Ηλία

7 Κουλουράκια με Χαρουπόμελο ή Τζιερτζιελλούθκια Υλικά: 3 φλιτζάνια αλεύρι σκληρό (χωριάτικο), ½ κουταλάκι αλάτι 3 κουτάλια της σούπας λάδι, 1 φλιτζάνι νερό, 2 φλιτζάνια χαρουπόμελο Τρόπος μαγειρέματος: 1. Κοσκινίζετε το αλεύρι και προσθέτετε το αλάτι, το λάδι και το νερό και τα ζυμώνετε μέχρι να γίνει μια μάλλον σφιχτή ζύμη. Την πλάθετε σαν μια μπάλα και τη σκεπάζετε με μια πετσέτα για μια ώρα. 2. Με τη ζύμη φτιάχνετε λεπτές λωρίδες και σχηματίζετε το γράμμα S τυλίγοντας προς τα μέσα τις δυο άκρες. Φτιάχνετε όλη τη ζύμη και τα βάζετε σε πανέρι ή ταψί. 3. Ζεσταίνετε νερό σε μια κατσαρόλα και τα ρίχνετε μέσα για να ψηθούν. 4. Στο μεταξύ σε μια άλλη κατσαρόλα βάζετε το χαρουπόμελο με ένα φλιτζάνι νερό να ζεσταθούν. 5. Όταν τα κουλουράκια είναι έτοιμα τα μεταφέρετε με μια τρυπητή κουτάλα στη κατσαρόλα με το χαρουπόμελο. Τα αφήνετε να πάρουν δυο τρις βράσεις και τα σερβίρετε. Τα κουλουράκια μπορείτε να τα απολαύσετε ζεστά ή κρύα. Αντώνης Μίτας Καλαθοπλεκτική Η καλαθοπλεκτική είναι η τέχνη της κατασκευής καλαθιών και άλλων παρόμοιων ειδών. Η καλαθοπλεκτική αποτελούσε ήδη από την αρχαιότητα είδος βιοτεχνίας που ασκείτο από πεπειραμένους τεχνίτες. Οι τεχνίτες αυτοί κατασκεύαζαν τα προϊόντα τους που ήταν είδη καθημερινής χρήσης με πρώτες ύλες τις οποίες εξασφάλιζαν από τη χλωρίδα της Κύπρου. Οι τεχνίτες αυτοί χρησιμοποιούσαν συνήθως καλάμια, αγριοτρεμυθιά, φύλλα φοινικιάς, κλαδιά αγριελιάς κ.α. Ο τεχνίτης που κατασκεύαζε τα διάφορα προϊόντα της καλαθοπλεκτικής λεγόταν καλαθάς. Σήμερα δυστυχώς τα καλάθια διατίθενται πλέον ως τουριστικά είδη λαϊκής τέχνης. Έτσι και η τέχνη της καλαθοπλεκτικής πάει να εξαφανιστεί. Δημήτρης Περράκης

8 Παλουζές Συνέντευξη με την κ. Αντριάνα: Πώς φτιάχνεται ο παλουζές; Για να φτιάξουμε παλουζέ πρώτα απ όλα τοποθετούμε στο γκάζι την κατσαρόλα. Προσθέτουμε το χυμό σταφυλιού και μια κουταλιά αλεύρι. Στη συνέχεια ανακατεύουμε συνεχώς ως την ώρα που θα κοχλάσει. Κλείνουμε το γκάζι και τοποθετούμε τον παλουζέ σε δοχεία. Αντριάνα: Από πού έμαθες να φτιάχνεις παλουζέ και πότε; Άρχισα να φτιάχνω παλουζέ από πολύ μικρή, γύρω στα Έμαθα από τη μητέρα και τον πατέρα μου. Αντριάνα: Είναι σημαντικό να κρατάμε τις παραδόσεις μας και γιατί; Είναι πολύ σημαντικό να κρατούμε τις παραδόσεις και τα έθιμα του τόπου μας. Έτσι θα τα μάθουν και οι άλλες γενιές. Αντριάνα Νεοπτολέμου Παραδοσιακά Πιθάρια: Τα πιθάρια ήταν μεγάλα πήλινα δοχεία στα οποία αποθήκευαν μεγάλες ποσότητες νερού για να πλένουν ή να κάνουν μπάνιο. Χρησιμοποιούνταν επίσης για την αποθήκευση μεγάλων ποσοτήτων λαδιού, αλεύριου. Ανάλογα με το μέγεθος τους ήταν πενταγόμαρα και εφταγόμαρα κ.ο.κ. Ένα γομάρι αντιστοιχούσε σε 16 κουζες κρασί ή 128 οκάδες. Κατασκευάζονταν επί τόπου απο Φοινιώτες μαστόρους Για την ετοιμασία του πηλού συνήθως ανακάτευαν δυο είδη χώματος, το άσπρο και το κόκκινο. Στην συνέχεια το άπλωθαν στον ήλιο να στεγνώσει και το κουπάνιζαν για να σπάσουν οι σβώλοι με το ξύλινο κουπάνιν. Ακολουθούσε το κοσκίνισμα για να αφαιρεθούν οι πέτρες και άλλα ξένα σώματα. Το ζύμωμα γινόταν σε μεγάλη ξύλινη γούρνα. Ο πιθαράς έβαζε πρώτα ένα μεγάλο κομμάτι πηλό για να δημιουργήσει την βάση του πιθαριού. Την ίδια μέρα δημιουργούσε την αρχή για πιθάρια. Κάθε μέρα τοποθετούσε ένα κουλούρι δακτύλιο πηλού σε κάθε πιθάρι και το ένωνε με αυτό της προηγούμενης μέρας. Ο καινούριος δακτύλιος ήταν απαραίτητο να κρατηθεί υγρός μέχρι την επομένη, γι αυτό ο πιθαράς τον κάλυπτε με φύλλα συκιάς ή αμπελιού. Η κατασκευή του πιθαριού διαρκούσε 20 έως 40 μέρες ανάλογα με το μέγεθος του. Ακολουθούσε το στέγνωμα άλλες μέρες. Το ψήσιμο γινόταν σε καμίνια που χωρούσαν 3-6 πιθάρια. Όταν τελείωνε το πιθάρι το έδεναν πάνω σε δύο γολίτζια και συνήθως 4-8 ψηλοί και δυνατοί νέοι το μετέφερναν στο καμίνι. Το ψήσιμο διαρκούσε 3 μέρες. Στα πλείστα πιθάρια υπάρχει το όνομα του πιθαρά και η ημερομηνία κατασκευής. Πολλά πιθάρια είναι διακοσμημένα με ζωνάρια, σταυρούς και άλλα σύμβολα όπως μαργαρίτες και ιχθύες. Το εσωτερικό μέρος του πιθαριού το επισσωνναν με ένα είδος μαύρης πίσσας για στεγανότητα. Στέφανη Ηλία

9 Μιχαήλ Κκάσιαλος O μεγάλος λαϊκός ζωγράφος της Κύπρου γεννήθηκε στο χωριό Άσσια του Μεσαορίτικου κάμπου το Αν και από φτωχή αγροτική οικογένεια κατάφερε να τελειώσει το δημοτικό σχολείο κάνοντας τα πρώτα και μοναδικά μαθήματα ζωγραφικής με τον αγιογράφο δάσκαλο του Κυριάκο Πιερίδη. Εξασκεί το επάγγελμα του τσαγκάρη ενώ η αγάπη του για την τέχνη τον οδηγεί στην κατασκευή πήλινων απομιμήσεων των αρχαίων ευρημάτων τα οποία πωλεί στους Άγγλους τουρίστες, γεγονός για το οποίο τότε κατηγορείται αδίκως από το Κυπριακό Μουσείο. Το 1957 σε αρκετά μεγάλη ηλικία αρχίζει να ζωγραφίζει με απεριόριστη φαντασία και έντονη παρατηρητικότητα, πολύ περιγραφικός και με νεανική φρεσκάδα χρωμάτων. Τα θέματα του είναι παρμένα από την καθημερινή ζωή του χωριού, τα τοπικά ήθη και έθιμα όπως ό ίδιος τα έχει ζήσει και θυμάται με αγάπη. Οι συνθέσεις του πηγάζουν από την Βυζαντινή και την λαϊκή παράδοση της Κύπρου σε συνδυασμό με πολλά διακοσμητικά στοιχεία της ανατολικής τέχνης. Αθηνά Ευσταθίου Αδαμάντιος Διαμαντής Ήταν Κύπριος ζωγράφος από τους σημαντικότερους της χώρας μας. Θεωρείται ο πατέρας της Κυπριακής τέχνης. Έργα του σήμερα υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές αλλά και στην Εθνική Πινακοθήκη. Σπούδασε ζωγραφική στο Λονδίνο και μετά έγινε καθηγητής τέχνης στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Ήταν συλλέκτης έργων λαϊκής τέχνης και ιδρυτής του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης της Κύπρου. Αλεξάνδρα Μεταξά

10 Ο κόσμος της Κύπρου Αδαμάντιος Διαμαντής Μιχαήλ Κκάσιαλος, ο Ζωγράφος που τίμησε την Άσσια στην Κύπρο ολόκληρη και σε όλη την Ευρώπη. Ο Μ. Κκάσιαλος γεννήθηκε στην 'Ασσια στα Νέος φτωχής οικογένειας, κατάφερε να φοιτήσει στο δημοτικό σχολείο. Τελειώνοντας το αρχίζει την πάλη για επιβίωση. Μαθαίνει το επάγγελμα του παπουτσή και στην συνέχεια το εξασκεί. Ωστόσο η καλλιτεχνική του φλέβα δεν τον αφήνει ήσυχο. Φτιάχνει διάφορα γλυπτά εντυπωσιασμένος από τα αρχαία του μουσείου και τόσο πολύ τα καταφέρνει που μοιάσουν πολύ με αρχαία. Έτσι ορισμένες φορές καταφέρνει να τα πουλήσει σε τουρίστες που γύρευαν αρχαία. Κάποια μέρα όμως το μαθαίνει αυτό ο διευθυντής του αρχαιολογικού μουσείου και τον καλεί, για να του κάνει παρατήρηση. Τότε όμως ο Μ. Κκάσιαλος τον ρώτησε. "Τι θα γινόταν αν οι τουρίστες αντί αυτών των ψεύτικων, έβρισκαν αληθινά". Ακούγοντας την ερώτηση αυτή ο Διευθυντής του μουσείου μετάτρεψε την παρατήρηση του σε συγχαρητήρια. Τα χρόνια περνούν και σε σχετικά μεγάλη ηλικία αρχίζει να ζωγραφίζει. Αντριάνα Νεοπτολέμου Ιωάννα Φιλίππου Ο Αδαμάντιος Διαμαντής, (Λευκωσία Λευκωσία 1997), ήταν Κύπριος ζωγράφος. Από τους σημαντικότερους Κύπριους καλλιτέχνες, θεωρείται ο πατέρας της Κυπριακής τέχνης. Έργα του σήμερα υπάρχουν σε ιδιωτικές συλλογές αλλά και στην Εθνική Πινακοθήκη της Λευκωσίας. Σπούδασε ζωγραφική στο Λονδίνο και ακολούθως έγινε καθηγητής τέχνης στο Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκωσίας από το 1926 έως το Ήταν μέλος της εταιρίας Κυπριακών σπουδών, συλλέκτης έργων λαϊκής τέχνης και ιδρυτής του μουσείου λαϊκής τέχνης Κύπρου του οποίου ήταν και πρώτος διευθυντής. Τον συνέδεσε μεγάλη φιλία με τον Γιώργο Σεφέρη, o Γιώργος Σεφέρης του είχε αφιερώσει το ποίημα Λεπτομέρειες στην Κύπρο. Τα έργα του ήταν εμπνευσμένα κυρίως από τη φύση. Σημαντικότερο έργο του θεωρείται ο πίνακας Ο κόσμος της Κύπρου, με διαστάσεις 17,50 μέτρα μήκος και 1,75 μέτρα ύψος, που το ζωγράφισε ανάμεσα στα Μετά το θάνατό του, ο γιος του δώρισε τη βιβλιοθήκη του, που περιλάμβανε βιβλία, στο πανεπιστημίου Κύπρου. Ιωάννα Φιλίππου

11 Η Γεροσκήπου Σταθμός Ανατολικά της Πάφου βρίσκεται το χωριό Γεροσκήπου. Ιστορικά στοιχεία φανερώνουν ότι το όνομά του προέρχεται από τις λέξεις "Ιερός Κήπος". Πιστεύεται ότι στα αρχαία χρόνια το μέρος ήταν μια εκτενής περιοχή με όμορφους κήπους αφιερωμένους στη θεά Αφροδίτη. Αυτό που κάνει το χωριό ιδιαίτερα γνωστό είναι ένα γλυκό και γευστικό προϊόν που εδώ στην Κύπρο ονομάζεται "Λουκούμι Γεροσκήπου". Οι ταξιδιώτες που περνούν από το χωριό σίγουρα θα συναντήσουν ένα σύμπλεγμα από μικρά καταστήματα δώρων κατά μήκος του δρόμου με ένα σωρό καλάθια, γεμάτα πολύχρωμα κουτιά με λουκούμια και τις αντίστοιχες γεύσεις. Τρόπος παρασκευής Τα λουκούμια της Κύπρου εξακολουθούν να παρασκευάζονται με τον ίδιο τρόπο που φτιάχνονταν 100 χρόνια πριν, αλλά χρησιμοποιούνται πλέον νέες τεχνολογίες για την βελτίωση της ποιότητας, τη μείωση του κόστους και τη διατήρηση των προτύπων υγιεινής. Τα συστατικά που χρησιμοποιούνται είναι λίγα, απλά και φυσικά, και αναμειγνύονται για να δημιουργήσουν ένα γλυκό με απαλή υφή. Συγκεκριμένα είναι ζάχαρη, αλεύρι καλαμποκιού, άμυλο, νερό, αμύγδαλα και διάφορα αρώματα φρούτων. Τα πρώτα λουκούμια παρασκευάζονταν με γεύση τριαντάφυλλου, βράζοντας ευωδιαστά ροδοπέταλα από τα χωράφια και δεσμεύοντας τη συμπυκνωμένη υγρασία. Όσα μάθαμε από την επίσκεψή μας στη μονάδα παρασκευής παραδοσιακών εδεσμάτων «Αφροδίτη» στη Γεροσκήπου. Τα συστατικά αναμειγνύονται σε ένα μεγάλο καζάνι με νερό που βράζει. Το μείγμα ανακατεύεται συνεχώς για λίγες ώρες μέχρι να γίνει απαλό και κρεμώδες. Αφήνεται να κρυώσει για λίγο προτού προστεθούν οι γεύσεις. Τοποθετείται έπειτα σε ξύλινα κουτιά όπου αφήνεται όλη τη νύχτα για να ηρεμήσει. Τέλος γίνεται η κοπή του λουκουμιού σε κύβους που πασπαλίζονται με ζάχαρη και η συσκευασία τους σε εμπορικά κουτιά. Σαββίνα Παναγιώτου

12 Σταθμός Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής βρίσκεται στο χωριό Γεροσκήπου, 3,5 χιλιόμετρα ανατολικά της Πάφου. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό δείγμα Βυζαντινής αρχιτεκτονικής, που χρονολογείται στον 9ο αιώνα. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στη μάρτυρα του Χριστιανισμού, Αγία Παρασκευή. Ο αρχιτεκτονικός τύπος του ναού ανήκει στην κατηγορία της τρίκλιτης θολωτής βασιλικής, με πέντε τρούλους. Η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, είναι τοιχογραφημένη εσωτερικά με έργα που χρονολογούνται σε διάφορες περιόδους, από τον 8ο-9ο, 10ο, 12ο μέχρι τον 15ο αιώνα. Στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, εκτός από τις τοιχογραφίες, σώζεται και μία αξιόλογη αμφιπρόσωπη εικόνα του 15ου αιώνα. Στη μία της πλευρά εικονίζεται η Θεοτόκος στον τύπο της Οδηγήτριας, ενώ στην άλλη απεικονίζεται η Σταύρωση με πρότυπα επηρεασμένα από τη Δυτική ζωγραφική. Ντένης Χαραλάμπους

13 Η Εκκλησία Άγιας Παρασκευής βρίσκεται στην Γεροσκηπου. Έχει πέντε θόλους. Το όνομα της το πηρέ από την Αγία Παρασκευή. Η Αγία Παρασκευή οι γονείς της ήταν καλοί χριστιανοί αλλά και πλούσιοι. Πέθανε όταν αυτή ήταν 20 χρόνων και της άφησαν μεγάλη περιουσία. Ήταν όμορφη και καλοντυμένη. Πολλοί της ζήτησαν να την παντρευτούν αλλά αυτή τους απαντούσε συνεχώς «Όχι, ο μόνος που αγαπώ είναι ο Χριστός». Πήγε σε πολλά μέρη του κόσμου. Μια φόρα πήγε κάπου για να μιλήσει για τον χριστιανισμό και την βρήκε ένας αυτοκράτορας, ο Αντώνινος. Την έπεισε να γίνει σαν εκείνον αλλά αυτή δεν δέχτηκε και τότε άρχισαν τα βάσανα. Αρχικά της έθεσαν μια πυρακτωμένη περικεφαλαία στην κεφαλή της. Στη συνεχεία ρίχτηκε στην απομόνωση. Αυτή όμως αντί να λυγίσει, θεώρησε εξαιρετικό χρόνο την απομόνωση για προσευχή. Μάλιστα λέγεται πως το βραδύ άγγελος Κύριου εμφανίστηκε ενώπιων της και την ελευθέρωσε από τα δεσμά της. Ο Αντώνινος θύμωσε και διέταξε να την οδηγήσουν στο βασανιστήρια καυτού λαδιού. Την έβαλα μέσα στο λαδί και τίποτα δεν γινόταν. Τότε ο βασιλιάς Αντώνινος ζήτησε από την Αγία Παρασκευή να του βάλει λίγο στα ματιά του για να δει αν ήταν αρκετά ζεστό. Ο βασιλιάς Αντώνινος όταν διαπίστωσε ότι το λαδί ήταν αρκετά ζεστό, τυφλώθηκε και της είπε «Αν με κάνεις όπως πριν θα γίνω χριστιανός». Η Αγία Παρασκευή έκανε το θαύμα της και ο Αντώνινος έγινε πάλι κανονικός. Την άφησαν ελεύθερη και αυτή συνέχισε το έργο της. Τότε την βρήκε ο αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος, και την συνέλαβε. Ο ίδιος έδωσε εντολή σε δυο έπαρχους να την βασανίσουν. Ο ένας ονομαζόταν Ασκληπιός. Αυτός την έριξε σε χώρο που φυλάσσονταν φίδια. Αυτά όμως πέθαναν όταν την πλησίασαν. Ο Ασκληπιός παρατάθηκε πιθανώς να γνώριζε και αυτά που οι χριστιανοί έλεγαν μεταξύ τους. Ο άλλος έπαρχος λεγόταν Ταρασιος. Αυτός απέκοψε την κεφαλη της Άγιας και έτσι βρήκε τέλος η ζωή της. Αυτά για την Αγία Παρασκευή. Μαρία Θεοδοσίου

14

15

16

17 Θέματα: - Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος - Η τυπογραφία - Η δημοσιογραφία - Ο δημοσιογράφος Άκης Εθελοντής στο σχολείο μας. Η τυπογραφία Στα μισά του 15ου αιώνα είχαν ήδη δημιουργηθεί οι προϋποθέσεις για την γέννηση της τυπογραφίας. Καταρχήν τα χαρτιά και οι μελάνες είχαν βελτιωθεί. Έπειτα η πρώτη εκτυπωτική μέθοδος, η ξυλογραφία είχε προσφέρει μια τεχνογνωσία εβδομήντα σχεδόν χρονών. Η εμπειρία αυτή βοήθησε στην κατανόηση όλων των τρωτών σημείων της μεθόδου και κατέδειξε τους τομείς στους οποίους έπρεπε να επικεντρωθεί η έρευνα. Το πρόβλημα της πίεσης κατά την εκτύπωση των αντιτύπων ήταν από τα πρώτα που έπρεπε να επιλυθούν. Η πίεση έπρεπε να σταματήσει να ασκείται με το χέρι και να αντικατασταθεί από κάποια μηχανική διάταξη. Μόνο έτσι θα επιτυγχανόταν ομοιόμορφη μελάνωση και ποιοτικό αποτέλεσμα. Έτσι οι άνθρωποι οδηγήθηκαν ομαλά στην εφεύρεση της μηχανικής εκτύπωσης. Σαββίνα Παναγιώτου Ο κ. Άκης Εθελοντής στο σχολείο μας Το επάγγελμα του δημοσιογράφου είναι πολύ ενδιαφέρον. Αυτό κατάλαβα από τη συνάντησή μας με το δημοσιογράφο Άκη Εθελοντή. Αρχικά μας μίλησε για την εξέλιξη της γραφής και της τυπογραφίας. Μας είπε ότι στα αρχαία χρόνια οι άνθρωποι έγραφαν σε πάπυρο και μετά ανακαλύφθηκε το χαρτί. Για να γίνει κάποιος καλός δημοσιογράφος χρειάζεται σκληρή δουλειά. Πριν βγει ένας δημοσιογράφος στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο ή πριν γράψει ένα άρθρο χρειάζεται πολλή προετοιμασία. Ο κ. Εθελοντής εργάζεται 23 χρόνια και έκανε αυτή τη δουλειά γιατί από μικρός του άρεσε να διαβάζει και να γράφει. Όλα αυτά τα χρόνια έμαθε ότι για να κάνει καλά τη δουλειά του πρέπει να σκέφτεται και να γράφει γρήγορα. Τα άρθρα του πρέπει να κινούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να είναι λεπτομερή, ακριβή και αξιόπιστα. Από αυτή τη συνάντηση έμαθα καταπληκτικά και ενδιαφέροντα πράγματα. Ιωάννα Φιλίππου

18 Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος γεννήθηκε κατά την επικρατέστερη εκδοχή το 1397 και απεβίωσε στις το 1468 σε ηλικία 71 ετών. Ο τόπος γέννησης του Ιωάννη είναι το Μαιντς της Γερμανίας και θεωρείται πατέρας της τυπογραφίας. Περίπου το 1430 εγκαταστάθηκε στο Στρασβούργο. Στο Στρασβούργο άρχισε να πειραματίζεται στην μεταλλουργία και το 1434 έκανε τα πρώτα του βήματα στην τυπογραφία. Ο Γουτεμβέργιος θεωρείται ως πατέρας της μηχανικής εκτύπωσης μολονότι είχαν ήδη κατασκευαστεί κινητά τυπογραφικά στοιχεία από τον Ολλανδό Λαυρέντιο Κοστερ στο Χάρλεμ γιατί εκείνος συνέλαβε την ιδέα της τυπογραφικής μεθόδου στο σύνολο της. Αντώνης Μίτας Ο Άκης Εθελοντής στο σχολείο μας Ο κύριος Άκης εθελοντής είναι δημοσιογράφος και εργάζεται στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος». Όταν ήρθε στο σχολείο μας, μας μίλησε για την δημοσιογραφία. Μας είπε πως είναι δύσκολη αλλά ωραία δουλειά. Δεν έχει σταθερό ωράριο ένας δημοσιογράφος. Ένας δημοσιογράφος πρέπει να γράφει γρήγορα αλλά σωστά, και να προετοιμάζεσαι πριν από ένα άρθρο. Η δημοσιογραφία είναι μια ενδιαφέρουσα και δημοφιλής δουλειά. Μας έδωσε οδηγίες για τη συγγραφή άρθρων και μας πληροφόρησε ότι όσο πιο πολλές λεπτομέρειες έχει ένα άρθρο τόσο πιο ενδιαφέρον είναι. Ο κύριος Άκης ξεκίνησε να ασχολείται με την δημοσιογραφία από το 1990 που ήταν 25 χρονών, δηλαδή ασχολείται 23 χρόνια. Αυτή η δουλεία του άρεσε από μικρός γι αυτό κι εγώ νομίζω πως το έβαλε στόχο από τότε να γίνει δημοσιογράφος. Αθηνά Ευσταθίου Ο Άκης Εθελοντής στο σχολείο μας Σήμερα στο σχολείο μας είχαμε μιαν πολύ ωραία εμπειρία. Ο κύριος Εθελοντής ήρθε να μας μιλήσει για την δημοσιογραφία στο σχολείο μας. Μας ανέφερε ότι η δημοσιογραφία είναι πολύ ωραίο επάγγελμα αλλά και αρκετά δύσκολο και ότι συνήθως το κάνουν άνθρωποι με υπομονή. Επίσης ο κύριος αυτός μας είπε ότι δουλεύει στην εφημερίδα Φιλελεύθερος, σε μια εφημερίδα αρκετά διάσημη. Ο κύριος Άκης μας ανέφερε ότι από το1990, όταν σπούδασε, δουλεύει δημοσιογράφος για 23 χρόνια. Επίσης είπε ότι η δουλειά του δεν έχει ωράρια. Όταν τον ρωτήσαμε τι ρεπορτάζ θα ήθελε να κάνει αν ήταν σε άλλη χώρα με μεγαλύτερες εφημερίδες, μας απάντησε ότι θα προτιμούσε να γράφει για την πολιτική. Εγώ νομίζω δεν θα ήθελα να κάνω αυτή την δουλεία γιατί δεν μου αρέσει. Ελίζα Βασιλείου

19 Η Δημοσιογραφία Η δημοσιογραφία είναι το μάζεμα των ειδήσεων και πληροφοριών και η διάδοση τους μέσω τον Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης με στόχο την πληροφόρηση των πολιτών. Η δημοσιογραφία μπορεί να μας μιλά για πολιτικά, οικονομικά, ιστορικά κοινωνικά θέματα, για αθλητισμό, πολιτισμό, τεχνολογία, περιβάλλον, μόδα κ.λ.π. Σήμερα γνώρισα έναν σπουδαίο δημοσιογράφο, τον Άκη Εθελοντή, ο οποίος ήρθε στο σχολείο μας και μας μίλησε γενικά για το επάγγελμα του δημοσιογράφου αλλά και για το πώς μπορούμε να γράφουμε καλά άρθρα και να παίρνουμε σωστά μια συνέντευξη. Γιώργος Κόκκινος Ο δημοσιογράφος Άκης Εθελοντής Σήμερα στο σχολειό μας ήρθε ο κύριος Άκης Εθελοντής οποίος μας μίλησε για τη δημοσιογραφία. Μας είπε πως για να γίνει κάποιος δημοσιογράφος πρέπει να έχει όρεξη. Επίσης μας είπε πως για τους δημοσιογράφους δεν υπάρχον αργίες και Σαββατοκύριακα. Όποτε τους ειδοποιήσουν πηγαίνουν εκεί που πρέπει. Επίσης κάτι σημαντικό που μας είπε ηταν πώς για να είναι καλό και ενδιαφέρω ένα άρθρο για τον αναγνώστη πρέπει να αρχίζεις με την καινούρια είδηση ώστε κάποιος να θέλει να το διαβάσει. Εξίσου σημαντικό και ενδιαφέρον από αυτά που μας είπε, είναι ο τρόπος που το άρθρο μπαίνει στην εφημερίδα. Αρχικά γράφει ο δημοσιογράφος το άρθρο και το στέλνει στη Λευκωσία και εκεί μαζεύουν και αλλά πολλά. Έως η ώρα 12 τα μεσάνυχτα μαζεύουνε διάφορα άρθρα, τα τυπώνουν και μέχρι το πρωί είναι έτοιμη η εφημερίδα. Έτσι τις στέλνουν στα περίπτερα. Εγώ πάντως βρήκα πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά που μας είπε ο φιλοξενούμενός μας και σίγουρα απόκτησα περισσότερες γνώσεις. Αντριάνα Νεοπτολέμου Ο Άκης Εθελοντής Ο δημοσιογράφος που ήρθε στο σχολείο μας, ο κύριος Άκης Εθελοντής μας μίλησε για το επάγγελμά του. Μας είπε ότι η δουλεία του είναι πολύ δύσκολη. Δεν έχει ο δημοσιογράφος σταθερό ωράριο όπως τα άλλα επαγγέλματα. Για να κάνει τούτη τη δουλεία κάνει πολλές θυσίες. Ας πούμε να του πουν να ξυπνήσει η ώρα 5 το πρωί και να πρέπει να πάει στο μέρος όπου έγινε κάτι, αυτός πρέπει να το κάνει. Η δουλειά αυτή είναι πολύ δύσκολη και κουραστική αλλά είναι και ωραία. Γνωρίζεις πολλούς ανθρώπους, ακολουθείς νέους δρόμους και μαθαίνεις νέα μέρη. Νομίζω θα ήθελα να γίνω κι εγώ δημοσιογράφος όταν μεγαλώσω. Michalovich Mikhail

20 Η Δημοσιογραφία Η Δημοσιογραφία είναι η συγκέντρωση ειδήσεων και πληροφοριών και η διάδοση τους μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης με στόχο την πληροφόρηση των πολιτών. Υπάρχει επίσης και παραπληροφόρηση στη δημοσιογραφία. Η δημοσιογραφία εμπεριέχει την υποκειμενική άποψη αυτού που την ασκεί, από τον τρόπο διαμόρφωσης ή παρουσίασης των συγκεντρωμένων πληροφοριών μέχρι τον άμεσο σχολιασμό τους. Όποιος ασκεί τη δημοσιογραφία ως επάγγελμα υπόκειται στον κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας της ένωσης συντακτών στην οποία ανήκει. Οι τομείς με τους οποίους ασχολείται η δημοσιογραφία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα της πραγματικότητας: από πολιτικά οικονομικά ιστορικά, κοινωνικά θέματα μέχρι αθλητισμό, τεχνολογία, μόδα, υγεία κτλ. Το επάγγελμα του δημοσιογράφου θεωρείται από κάποιους λειτούργημα από την άποψη ότι ο δημοσιογράφος επιτελεί κοινωνικό έργο, εργάζεται προς όφελος του συνόλου της κοινωνίας και συμβάλλει στην εύρυθμη λειτουργία της. Αλεξάνδρα Μεταξά Δημήτρης Περράκης Δημοσιογραφία Αγαπητό μου ημερολόγιο, Σήμερα ήταν μια φανταστική μέρα στο σχολείο μας γιατί ήρθε ένας γνωστός δημοσιογράφος. Ο Άκης Εθελοντής. Μας μίλησε για το επάγγελμα του την δημοσιογραφία. Μας είπε ότι επέλεξε αυτή τη δουλεία γιατί του άρεσε να γράφει και να διαβάζει και να γράφει. Ακόμα μας είπε ότι είναι δύσκολη δουλειά γιατί πρέπει όποτε γίνεται κάτι να είναι παρόν όσο νωρίς ή αργά κι αν είναι για να καλύψει την είδηση. Μας είπε ότι έχει 23 χρόνια πείρας σε αυτή τη δουλειά και ότι όλα αυτά τα χρόνια έμαθε ότι για να μπορείς να δουλεύεις σαν δημοσιογράφος πρέπει να είσαι γρήγορος στο γράψιμο και να γράφεις με πολλές λεπτομέρειες ώστε να τραβάς το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Αγαπημένο μου ημερολόγιο εμένα νομίζω δε θα μου άρεσε να κάνω αυτή τη δουλειά γιατί μ αρέσει να ξυπνώ αργά. Αυτά για σήμερα. Μαρία Θεοδοσίου

21 Ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος Ο Γουτεμβέργιος γεννήθηκε το 1397 και πέθανε στις 3 Φεβρουαρίου του 1468 σε ηλικία 71 ετών. Ο τόπος καταγωγής του είναι στην Γερμανία στο (Μαϊντς) και θεωρείται ως ο πατέρας της τυπογραφίας. Το 1434 στο Στρασβούργο έκανε το πρώτο του βηματισμό στην τυπογραφία. Ήταν εκείνος που συνέβαλε πρώτος την ιδέα της τυπογραφικής μεθόδου στον Χάρλεμ. Το έξυπνο αυτό μυαλό αφού ήταν μέλος της αντίστοιχης συντεχνίας πειραματίζεται με ξύλινους χαρακτήρες από το Τα αποτελέσματα βγαίνουν στην επιφάνεια οπότε εκτυπώνει λαϊκά και θρησκευτικά βιβλία. Κατέβαλε πολλές προσπάθειες και το 1441 με ένα μελάνι (πένα) στο χέρι πέτυχε να αξιοποιήσει εκτυπωτικά και τις δύο όψεις μιας σελίδας χαρτιού. Για να αξιοποιήσει την εφεύρεσή του μέχρι τελικής επιτυχίας εκτύπωσε το 1455 την βίβλο των 42 γραμμών στα λατινικά σε 180 αντίτυπα. Αυτή η βίβλος αποτελεί το πρώτο βιβλίο που για πολλούς είναι το καλύτερο τεχνικά βιβλίο που τυπώθηκε ποτέ. Ντένης Χαραλάμπους αλήθεια ακρίβεια αμεροληψία αξιοπιστία Το επάγγελμα του δημοσιογράφου Ο Άκης Εθελοντής ήρθε στο σχολείο μας και μας μίλησε για τη ιστορία της τυπογραφίας, για τη δουλειά του δημοσιογράφου και για το πώς μπορούμε να γράψουμε ένα καλό άρθρο και να πάρουμε συνέντευξη από κάποιον. Μας είπε ότι το να είσαι δημοσιογράφος είναι δύσκολο. Το θέμα είναι ότι πρέπει να σου αρέσει αυτή η δουλειά για να καταφέρεις. Έτσι θα μπορείς να κάνεις τις θυσίες που χρειάζονται. Ένας δημοσιογράφος για να κρατηθεί σε αυτό το επάγγελμα πρέπει να είναι πολύ καλά μελετημένος ώστε να σε εμπιστεύονται οι καλές εφημερίδες και τα ραδιόφωνα και να έχεις δουλειά. Άκης Εθελοντής: Ένας δημοσιογράφος στο σχολείο μας Ο Άκης Εθελοντής όταν ήρθε στο σχολείο μας, μας μίλησε για τη δουλειά του δημοσιογράφου. Μας είπε ότι είναι πολύ ενδιαφέρουσα αλλά με πολλές ώρες εργασίας. Κάθε μέρα ένας δημοσιογράφος εργάζεται οποιαδήποτε ώρα δηλαδή δεν έχει σταθερό ωράριο η δουλειά του. Ο ίδιος είπε ότι η δουλειά αυτή του αρέσει πάρα πολύ έστω κι αν έχει δυσκολίες. Μας συμβούλεψε ότι για να γράψει κάποιος ένα άρθρο πρέπει να είναι πολύ καλά προετοιμασμένος, να γράφει γρήγορα και να φροντίσει ώστε να παρουσιάσει τα γεγονότα χωρίς να παίρνει το μέρος κανενός και χωρίς να κρύβει πληροφορίες. Μου φαίνεται πολύ δύσκολη αλλά ενδιαφέρουσα η δουλειά του δημοσιογράφου. αμεσότητα Σπύρος Καρατσαουσίδης Στέφανη Ηλία

22 Το βιβλίο Ο Αντώνης και τα τρία αδέρφια του, η Αλεξάνδρα, η Πουλουδιά και ο Αλέξανδρος -που ζουν μόνιμα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου-, φιλοξενούνται για τις καλοκαιρινές διακοπές από τους θείους τους στην Καστέλα του Πειραιά. Τα τέσσερα παιδιά φέρνουν τα πάνω κάτω στη ζωή των ενηλίκων. Ανάμεσα τους, ο Αντώνης -ο πιο σκανδαλιάρης από όλους αλλά ακέραιος χαρακτήρας, πρότυπο για τα αδέρφια του και μόνιμος πονοκέφαλος για τους μεγάλουςγίνεται με τις απολαυστικές περιπέτειες του σύμβολο τιμιότητας και θάρρους. Πρόκειται για τον αξέχαστο ήρωα μιας διασκεδαστικής ιστορίας, η οποία περιγράφει το συναρπαστικό καλοκαίρι του 1879 που όντως πέρασαν στην Καστέλα τα παιδιά του Εμμανουήλ Μπενάκη, δηλαδή η Πηνελόπη (η οποία στο βιβλίο "εμφανίζεται" με τη μορφή της" Πουλουδιάς) και τα αδέρφια της. "Ο Τρελαντώνης" -κορυφαίο μυθιστόρημα της παιδικής λογοτεχνίας, που πρωτοεκδόθηκε το 1932 και δεν έπαψε έκτοτε να διαβάζεται-επιβεβαιώνει την άποψη ότι πραγματικά καλό βιβλίο για τα παιδιά είναι το βιβλίο το οποίο κερδίζει τόσο τους μικρούς όσο και τους μεγάλους αναγνώστες. Το κλασικό και αγαπημένο μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα, ο «Τρελαντώνης», που μαζί του έχουν μεγαλώσει γενιές Ελλήνων μεταφέρεται στο θέατρο από τον ΘΟΚ.

23 Η θεατρική παράσταση Στον «Τρελαντώνη», που γράφτηκε το 1932, η Πηνελόπη Δέλτα μάς μεταφέρει στα παιδικά της χρόνια, όταν αυτή και τα αδέρφια της ήρθαν ένα καλοκαίρι από την Αλεξάνδρεια για να περάσουν τις διακοπές τους κοντά στους θείους τους στον Πειραιά, σ ένα νεοκλασικό του Τσίλερ στην Καστέλα. Τέσσερα μικρά παιδιά θα φέρουν τα πάνω κάτω και θα κλονίσουν την ισορροπία των ενηλίκων, με την αφέλεια και τις αταξίες τους. Κι ανάμεσά τους ο Αντώνης, ο πιο σκανδαλιάρης από όλους, ήρωας για τα αδέρφια του αλλά και μόνιμος πονοκέφαλος για τους μεγάλους, θα γίνει με τις περιπέτειες και τις τιμωρίες του σύμβολο ελευθερίας και λεβεντιάς. Στην παράσταση, οι ήρωες του βιβλίου, μεγάλοι πια, αναπολούν τα παιδικά τους χρόνια και τα ξαναζούν μέσα από το θέατρο, σ ένα παιχνίδι μνήμης και φαντασίας, που τους ξαναφέρνει πίσω στα χρόνια της αθωότητας και της ξεγνοιασιάς. Η Πηνελόπη Δέλτα Η Πηνελόπη Δέλτα γεννήθηκε το 1874 στην Αλεξάνδρεια και έδωσε τέλος στη ζωή της στις 2 Μαΐου Ήταν κόρη του εθνικού ευεργέτη Εμμανουήλ Μπενάκη και είχε γνωρίσει εξέχουσες προσωπικότητες όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο Νικόλαος Πλαστήρας. Πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα σε νεαρή ηλικία δημοσιεύοντας έργα της στο περιοδικό της Αλεξάνδρειας Έσο Έτοιμος. Το 1909 εκδίδεται το μυθιστόρημά της Για την Πατρίδα, την επόμενη χρονιά το Παραμύθι χωρίς όνομα και ένα χρόνο αργότερα το ιστορικό μυθιστόρημα Τον καιρό του Βουλγαροκτόνου. Το 1915 εξέδωσε στην Αθήνα τα Παραμύθια και άλλα. Λίγο μετά δημοσιεύονται τα διηγήματα για ενήλικες Τ' ανεύθυνα (1921) και Η Ζωή του Χριστού (1925). Το 1925 παρουσιάστηκαν τα πρώτα συμπτώματα της ασθένειας που την κράτησε καθηλωμένη στο σπίτι για την υπόλοιπη ζωή της. Το 1935 εκδίδεται Ο Μάγκας και δύο χρόνια αργότερα το ιστορικό μυθιστόρημα Στα μυστικά του βάλτου. Ήδη είχε εκδοθεί ο Τρελαντώνης (1932), στο οποίο περιγράφει τις περιπέτειες των παιδικών χρόνων του μικρότερου αδερφού της. Εμπνέεται από τη θρησκευτική παράδοση, τη βυζαντινή ιστορία και το μακεδονικό αγώνα. Το έργο της ήρθε να καλύψει ένα μεγάλο κενό στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας.

24 Η Πηνελόπη Δέλτα, ήταν Ελληνίδα συγγραφέας, γνωστή κυρίως από τα ιστορικά της μυθιστορήματα για παιδιά. Η σημαντικότερη ίσως γυναικεία φυσιογνωμία στις κρίσιμες για τον Ελληνισμό πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. Τρίτο παιδί του Εμμανουήλ Μπενάκη και της Βιργινίας Χωρέμη. Είχε δύο μεγαλύτερα αδέλφια, την Αλεξάνδρα και τον Αντώνη, τον γνωστό «Τρελαντώνη» του ομώνυμου βιβλίου της. Αθηνά Ευσταθίου Αλεξάνδρα Μεταξά Ο Αντώνης και τα τρία αδέρφια του φιλοξενούνται για τις διακοπές του καλοκαιριού στον Πειραία, στο σπίτι των θείων τους. Οι γονείς του Αντώνη ζούνε στην Αίγυπτο και εκείνο το καλοκαίρι δεν μπόρεσαν να ταξιδέψουν. Έτσι,με σκηνικό τα παλιά αρχοντικά και τις ολόδροσες αυλές τους, ο Αντώνης σκαρφίζεται του κόσμου τις σκανταλιές, μπλέκει σ' αυτές και τ' αδέλφια του, πισύροντας στο τέλος την τιμωρία της αυστηρής θείας του. Αυτό όμως που κερδίζει το θαυμασμό όλων είναι η ακεραιότητα του χαρακτήρα του ήρωα μας, όταν για χάρη της αλήθειας παραδέχεται αντρίκια κάθε του αταξία. Ο «Τρελαντώνης» της Π. Δέλτα αποτελεί μία όαση τρυφερότητας και νοσταλγίας για τις μέρες και τους χαρακτήρες που σιγά σιγά χάνονται. «Ο Τρελαντώνης» είναι κατά τη γνώμη μου μια ωραία θεατρική κωμωδία με χορό και τραγούδι. Ένα κοριτσάκι, η Πουλουδιά, που είναι η ίδια η συγγραφέας, μας διηγείται τις περιπέτειες της ίδιας και των άλλων τριών παιδιών όταν ένα καλοκαίρι πέρασαν τις διακοπές τους στο σπίτι του θείου και της θείας τους. Θυμάται τις αταξίες του Τρελαντώνη αλλά και τη δασκάλα που τους μάθαινε Αγγλικά. Αντριάνα Νεοπτολέμου Η θεατρική παράσταση μου άρεσε πολύ. Ήταν ένα παιδικό θεατρικό έργο στο οποίο έπαιζαν πολλοί γνωστοί ηθοποιοί από τον ΘΟΚ. Με λίγα λόγια η παράσταση μιλούσε για τον Τρελαντώνη, που έκανε συνέχεια σκανταλιές και που όταν του θύμωναν αρνιόταν ότι τις έκανε αυτός. Ντένης Χαραλάμπους «Ο Τρελαντώνης» της Πηνελόπης Δέλτα είναι ένα θεατρικό έργο το οποίο αφηγείται τις περιπέτειες που έζησαν η Πηνελόπη Δέλτα και τα αδέλφια της στο σπίτι του θείου Ζωρζή και της θείας Μαριέτας στον Πειραιά. Τέσσερα μικρά παιδιά θα φέρουν τα πάνω κάτω με τις αταξίες τους. Κι ο Αντώνης με τη ζωηράδα του και τις σκανταλιές του έκανε κάθε μέρα ξεχωριστή. Ιωάννα Φιλίππου

25 Το κατεχόμενο χωριό Φιλιά Το χωριό Φιλιά βρίσκεται στα βόρεια του χωριού Περιστερώνα, εννέα χιλιόμετρα περίπου ανατολικά της Μόρφου και είκοσι πέντε χιλιόμετρα περίπου δυτικά της Λευκωσίας. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 130 μέτρων και το καμπίσιο τοπίο της χωρίζεται από τον ποταμό Οβγό, που ρέει στα βόρεια του χωριού. Το χωριό αυτό είναι κατεχόμενο. Υπάρχουν τέσσερις εκδοχές για το πώς και από που πήρε την ονομασία αυτή το χωριό. Σύμφωνα με την παράδοση, μία εκδοχή είναι ότι στα παλιά χρόνια, στην περιοχή βόρεια του χωριού βρισκόταν ένα βασίλειο. Η κυρά του βασιλιά βρισκόταν στην Κυρά ενώ στη Φιλιά κατοικούσε η φιλενάδα του. Όταν λοιπόν ο βασιλιάς επρόκειτο να πάει στη Φιλιά έλεγε «θα πάω στα φιλιά». Μια άλλη εκδοχή φέρει τη Φιλιά να γράφεται με «υ» και δύο «λ», δηλαδή Φυλλιά γιατί η περιοχή ήταν γεμάτη από δέντρα και φύλλα. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η ονομασία του χωριού οφείλεται στα φιλικά αισθήματα και την καλή φιλοξενία των κάτοικων του χωριού. Άλλη εκδοχή θέλει τη Φιλιά να προέρχεται από τη φυλέα, που ήταν είδος αγριελιάς στην αρχαιότητα. Η εκδοχή αυτή, ενισχύεται από την αποκάλυψη δυο Ελλήνων επιστημόνων, καθηγητών της Γεωπονικής, σύμφωνα με την οποία η Φιλιά ήταν η αρχαιότερη κοιτίδα καλλιέργειας της ελιάς στη γη, με βάση σχετικά ευρήματα που τοποθετούνται στο π.χ. Γαστριά Κατεχόμενο σήμερα χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου. Οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Καλλιεργούσαν κυρίως σιτηρά και χαρουπιές και έκτρεφαν κυρίως πρόβατα. Το όνομά του το χωριό το πήρε γιατί στην περιοχή υπήρχε κατά τα μεσαιωνικά χρόνια κάστρο (Καστριά Γαστριά) Δημήτρης Περράκης Πάντως, χωριά με την ίδια ή παρόμοια ονομασία συναντούμε και στην Ελλάδα και δεν αποκλείεται η ονομασία να έχει αρχαία ελληνική προέλευση. Αθηνά Ευσταθίου

26 Γιαλούσα Η Αιγιαλούσα βρίσκεται στην επαρχία Αμμόχωστου στα μέσα της χερσονήσου Καρπασίας. Διασχίζεται από τον κύριο δρόμο που οδηγεί στο μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα. Είναι χτισμένη στην πλευρά ενός λόφου βλέποντας την βόρεια θάλασσα τρία μίλια μακριά από την ακτή. Το χωριό οφείλει το όνομα του στην θέση του που είναι δίπλα από την θάλασσα. Η κυπριακή λέξη για την θάλασσα είναι «γιαλός» και συμπεριλαμβάνεται στο όνομα του χωριού «το χωριό δίπλα από την θάλασσα». Λέγεται ότι το χωριό χτίστηκε στην περιοχή αυτή κατά την Βυζαντινή περίοδο. Απόδειξη είναι η βυζαντινή εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ είναι ο πολιούχος άγιος του χωριού και λέγεται ότι έσωσε την εκκλησία από επιδρομές των Τούρκων το Το 1850 ο πληθυσμός αριθμούσε 500 άτομα. Το 1911 αυξήθηκε στους Μεταξύ τον χρόνων 1911 και 1974 δεν υπήρξε σημαντική αλλαγή του πληθυσμού. Πριν τη Τούρκικη εισβολή του 1974 στη Αιγιαλούσα υπήρχε ταχυδρομική υπηρεσία η οποία ιδρύθηκε το 1886, ιδιωτική τράπεζα, η οποία ιδρύθηκε το 1925, Τμήμα δασών, μετερεολογικό κέντρο, νοσοκομείο, δύο δημοτικά σχολεία, εξατάξιο Γυμνάσιο, κινηματογράφος με την ονομασία «Ευαγόρας» και εργοστάσιο επεξεργασίας καπνού. Το δημοτικό σχολείο άρχισε να λειτουργεί και πάλι μετά την Τούρκικη εισβολή (φθινόπωρο 1975) αλλά ο Τούρκικός στρατός άρχισε τους διωγμούς και έτσι δεν λειτούργησε έκτοτε. Σιγά-σιγά μέχρι το 1977 διώκτηκαν όλοι οι κάτοικοι του χωριού. Η βλάστηση στην περιοχή ήταν πολύ πλούσια. Ευδοκιμούσαν οι χαρουπιές, οι ελιές, τα πεύκα, ο καπνός, το κολοκάσι και γενικά όλων των ειδών λαχανικά. Για την επεξεργασία του καπνού κτίστηκε το 1916 ένα εργοστάσιο με την ονομασία Σ.Ο.Κ που σημαίνει (Συνεργατικός οργανισμός Καπνοπαραγωγών). Γενικά οι κάτοικοι ασχολούνταν με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Υπήρχαν όμως και παρά πολλοί που ασχολούνταν με το επάγγελμα του φούρναρη, κουρείς, χασάπηδες, ξυλουργοί, μηχανικοί αυτοκινήτων, οδηγοί λεωφορείων, οδηγοί ταξί, οδοντίατροι, γενικοί παθολόγοι, στεγνοκαθαριστές, δάσκαλοι δημοτικών σχολείων, ψαράδες, λαχανοπώλες, φαρμακοποιοί τυπογράφο, ράφτες, ταβερνιάρηδες, βιομήχανοι καπνού. Από το 1970 και μετά η Αιγιαλούσα ήταν αναμφισβήτητα η πρωτεύουσα της περιοχής Καρπασίας. Τα νέα για την εισβολή ήρθαν σαν κεραυνός. Ο κόσμος της Αιγιαλούσας δεν δεχόταν ότι οι Τούρκοι μπήκαν στην Κύπρο. Κατά τη δεύτερη εισβολή 14/10/1974 η περιοχή της Καρπασίας αποκόπηκε από τη ελεύθερη Κύπρο έτσι οι περισσότεροι κάτοικοι εγκλωβίστηκαν. Τη Δευτέρα 19/8/1974 οι Τούρκοι λεηλάτησαν το χωριό. Όλοι οι κάτοικοι εκδιώχθηκαν μέσα στα επόμενα τρία χρόνια και το χωριό ερημώθηκε. Μέχρι σήμερα οι κάτοικοί του περιμένουν να επιστρέψουν. Ελίζα Βασιλείου

27 Αμμόχωστος Από την εγκυκλοπαίδεια έμαθα ότι Αμμόχωστος σημαίνει «πόλη χωσμένη στην άμμο». Έτσι λοιπόν πήρε το όνομά της η πόλη του Ευαγόρα, που όσοι την γνώρισαν πριν να κατακτηθεί από τους Τούρκους το 1974 ποτέ δεν την ξεχνούν. Όλοι έχουν πολλά να λένε για την ομορφιά και τον πλούτο της, για τις όμορφες παραλίες με τη χρυσή αμμουδιά και την καθαρή θάλασσα, τα ωραία μοντέρνα ξενοδοχεία της και τους φιλόξενους και εργατικούς κατοίκους. Προσφυγικοί Συνοικισμοί Στέφανος Κυριάκου Η τουρκική εισβολή, που έγινε στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974, ξεσπίτωσε διακόσιες περίπου χιλιάδες Ελληνικύπριους. Οι άνθρωποι αυτοί έχασαν μέσα σε λίγες ώρες τα σπίτια, τις περιουσίες τους και όλα όσα δημιουργούσαν για χρόνια με τον κόπο και τον ιδρώτα τους. Έγιναν πρόσφυγες στη δική τους πατρίδα. Με τη βοήθεια από διάφορους φορείς, μαζεύτηκαν χρήματα και χτίστηκαν σε διάφορες περιοχές της ελεύθερης Κύπρου οι προσφυγικοί συνοικισμοί. Σε αυτούς τους συνοικισμούς κατοικούν χιλιάδες πρόσφυγες από διάφορα μέρη της κατεχόμενης Κύπρου. Ζουν εκεί, εργάζονται, αγωνίζονται και περιμένουν. Ποτέ δε ξεχνούν τα σκλαβωμένα χωριά και τις πόλεις μας. Ξέρουν ότι μια μέρα θα γυρίσουν. Κι αυτή είναι η μόνη τους σκέψη και η καθημερινή τους ελπίδα. Κερύνεια Ιωάννα Φιλίππου Η Κερύνεια είναι μια από τις πόλεις της Κύπρου που είναι κατεχόμενες. Βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του νησιού, ακριβώς πίσω από την οροσειρά του Πενταδακτύλου. Η Κερύνεια έχει ένα όμορφο μεγάλο λιμάνι. Το 1973 η Κερύνεια είχε 3892 κατοίκους. Κατοικήθηκε γύρω στον 13ο αι. π.χ. Ο ιδρυτής της ήταν ο Κηφέας, ένας μυθικός ήρωας. Στην Κερύνεια οι κάτοικοι τότε ήταν γεωργοί, κτηνοτρόφοι και μερικοί ψαράδες. Η Κερύνεια παρόλο που είναι η πιο μικρή πόλη της Κύπρου, είναι και η πιο όμορφη. Ελίζα Βασιλείου

28 Παλαίπαφος Η Παλαίπαφος κατοικήθηκε από τη Χαλκολιθική περίοδο (3900 π.χ). Τη μετέπειτα ανάπτυξή της χρωστά στη λατρεία της Αφροδίτης, η οποία σύμφωνα με τον μύθο αναδύθηκε από τον αφρό της θάλασσας στην πέτρα του Ρωμιού. Το πρώτο μνημειακό ιερό της Αφροδίτης ιδρύθηκε στην Ύστερη εποχή του Χαλκού. Τα αρχιτεκτονικά και κινητά ευρήματα της περιόδου καταδεικνύουν την ευμάρεια της πόλης. Το σημαντικότερο οικοδόμημα είναι το ιερό της Αφροδίτης από το οποίο διατηρούνται τμήματα από το ρωμαϊκό ενώ διατηρούνται ελάχιστα από την πρωτοϊστορική περίοδο. Το πλήθος των προσκυνητών και οι προσφορές τους στη θεά φανερώνουν τη φήμη του ιερού. Το μεγαλείο της Παλαιπάφου χάθηκε όταν ο τελευταίος βασιλιάς Νικοκλής μετέφερε την πρωτεύουσα του νησιού στη Νέα Πάφο. Η λατρεία όμως στο ιερό της Αφροδίτης συνεχίστηκε. Το ιερό ξανακτίστηκε στη ρωμαϊκή περίοδο, με βάση το αρχαιότερο ιερό και συνέχισε μέχρι τον 4ο αι.μ.χ οπότε η λατρεία σταμάτησε οριστικά. Σαββίνα Παναγιώτου

29 Σταθμός Το Ιερό της Αφροδίτης Το Ιερό της Αφροδίτης ήταν ένα από τα πιο μεγάλα θρησκευτικά κέντρα του ελληνικού και του ρωμαϊκού κόσμου. Στα χρόνια του Μεσαίωνα όμως το όνομα και η μνήμη της Παλαίπαφου χάθηκαν και την φήμη της κληρονόμησε για λίγο η Νέα Πάφος. Ο χώρος που καλύπτει ο ιερός ναός της Αφροδίτης και ο περίβολός του εκτεινόταν από τα νοτιότερα σπίτια του χωριού εώς την Μεσαιωνική Έπαυλη. Τα κτίσματα και οι τελετουργίες που γίνονταν στο Ιερό μνημονεύονται συχνά από τους κλασικούς συγγραφείς. Η θεά δεν παριστανόταν με ανθρωπομορφικό λατρευτικό άγαλμα. Όπως και σε άλλες μεσογειακές και ανατολικές θρησκείες της γονιμότητας, σύμβολο της θεάς ήταν ένα κωνικό είδωλο από τοπικό γάβρο, που βρέθηκε και τώρα είναι στο Μουσείο των Κουκλιών. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι τα οικοδομήματα του Ιερού υπέστησαν σοβαρές ζημιές με το πέρασμα των αιώνων. Ήδη από τα τέλη του 4ου αιώνα το ιερό ρημάζει εξαιτίας του ειδωλολατρικού χαρακτήρα του. Τον Μεσαίωνα τα ερείπια του χρησιμοποιούνται ως δομικά υλικά για την κατασκευή του διυλιστηρίου ζάχαρης, και πιθανόν της Μεσαιωνικής Έπαυλης. Παρ όλες τις μεταγενέστερες καταστροφές, οι ανασκαφείς διαπίστωσαν ό,τι η λατρεία δεν διακόπηκε για περισσότερα από 1600 χρόνια από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού εώς την Ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο. Τα κατάλοιπα στο χώρο του Ιερού διακρίνονται σε δύο οικοδομικά σύνολα: νότια, το Ιερό 1 της Ύστερης Εποχής του Χαλκόυ που αποτέλεσε τον πρώτο μνημειακό χώρο λατρείας της Αφροδίτης, βόρεια, το Ρωμαϊκό Ιερό 2 που κτίστηκε στα τέλη του 1ου ή στις αρχές του 2ου αιώνα. Ο επισκέπτης ερχόμενος από την Μεσαιωνική έπαυλη πρώτα συναντά στα δεξιά του το Ιερό 1. Ολόκληρη η νοτιοανατολική πλευρά καταστράφηκε στα χρόνια του Μεσαίωνα. Το σχέδιο και η αναδομή του λατρευτικού κτίσματος σώζονται αρκετά ώστε να γνωρίζουμε ότι το Ιερό αποτελούνταν από δύο μέρη: ένα υπαίθριο τέμενος και μια στεγασμένη αίθουσα. Το τέμενος διέθετε μνημειώδη περίφραξη από 5 τεράστιους ασβεστόλιθους, από την οποία διατηρούνται ακόμη η δυτική και μέρος της νότιας πλευράς. Μαρία Θεοδοσίου

30 Ο Ναός της Αφροδίτης Το ιερό της Αφροδίτης βρίσκεται στο χωριό Κούκλια, 14 km ανατολικά της Πάφου, παραπλεύρως της οδού Λεμεσού-Πάφου. Η Παλαίπαφος, που σημαίνει παλιά Πάφος, ήταν ένα από τα πιο τιμημένα προσκυνηματικά κέντρα του αρχαίου ελληνικού κόσμου και, κάποτε, πόληβασίλειο της Κύπρου. Εκεί έστεκε το περίφημο ιερό της Αφροδίτης, τα αρχαιότερα ερείπια του οποίου χρονολογούνται από το 12ο αιώνα π.χ. Η ένδοξη περίοδος του ιερού διήρκεσε μέχρι τον 3ο-4ο αιώνα. Το μουσείο, το οποίο στεγάζεται στην έπαυλη των Λουζινιανών, φιλοξενεί πολλά ενδιαφέροντα ευρήματα της περιοχής, ενώ συνεχίζονται οι ανασκαφές στον τόπο του ιερού, της πόλης και της νεκρόπολης. Αντώνης Μίτας Αντριάνα Νεοπτολέμου Όταν πήγα στα Κούκλια μου άρεσε περισσότερο ο ναός της Αφροδίτης. Έμαθα πολλά πράγματα που δεν ήξερα για το ιερό της Αφροδίτης. Επίσης μπήκαμε σε ένα δωμάτιο που μέσα ήταν ο λουτήρας της ιέρειας της Αφροδίτης και μία πέτρα που νόμιζαν ότι μέσα σε αυτήν ήταν η Αφροδίτη. Ντένης Χαραλάμπους

31 Ιερό Παφίας Αφροδίτης Περίοδος: Ύστερη Εποχή του Χαλκού (1200π.Χ) Το αρχαιότερο μνημειακό ιερό της Κύπρου με τη μεγαλύτερη φήμη σε ολόκληρο τον αρχαίο κόσμο. Το πρώτο ιερό αποτελείτο από ένα τέμενος με περίβολο κυκλώπειων διαστάσεων μέσα στο οποίο βρίσκονταν τελετουργικές εγκαταστάσεις και αναθήματα. Από τα οικοδομήματα του ιερού σώζεται τμήμα του περιβόλου και κατάλοιπα μιας μικρής υπόστυλης αίθουσας στη βορειοδυτική πλευρά η οποία θεωρείται ότι ήταν ο χώρος όπου φυλάσσονταν τα ιερά αντικείμενα της λατρείας. Το δεύτερο ιερό οικοδομήθηκε στα βόρεια του πρώτου και χρονολογείται στα τέλη του 1ου ή στις αρχές του 2ου αι. μ.χ. Περιλαμβάνει μια εσωτερική υπαίθρια αυλή που πλαισιώνεται από καλυμμένες στοές Σαββίνα Παναγιώτου Αναθηματικός ναΐσκος Ναΐσκος κατασκευασμένος από ασβεστόλιθο και επικαλυμμένος με επίχρισμα. Τα μέρη που τον αποτελούν βρέθηκαν σε δεύτερη χρήση στο βόρειο κτίριο του ρωμαϊκού ιερού της Αφροδίτης. Χρονολογείται στα τέλη της Ελληνιστικής η στις αρχές της ρωμαϊκής εποχής. Ο ναΐσκος είναι κυκλικός, φέρει ανάγλυφη βάση και γείσο, ενώ η στέγη είναι κωνική και απολήγει στο κέντρο σε φυτικό μοτίβο. Στην εμπρόσθια όψη φέρει άνοιγμα όπου προσαρμοζόταν μεταλλική θύρα. Στο εσωτερικό απέναντι από το άνοιγμα υπάρχει χαμηλό βάθρο όπου βρισκόταν κάποιο ιερό αντικείμενο ή άγαλμα κάποιας θεότητας. Οι αναθηματικοί ναΐσκοι είναι εξαιρετικά σπάνια αντικείμενα (το συγκεκριμένο είναι μοναδικό στην Κύπρο) και αποτελούν προσφορές σημαντικών προσώπων σε μεγάλα ιερά.

32 Ιερός Λίθος (Βαίτυλος) Ο ιερός αυτός λίθος είναι από ηφαιστειακό πέτρωμα. Θεωρείται ότι ήταν το λατρευτικό σύμβολο της Αφροδίτης στο Ιερό της Παλαιπάφου. Ένα παρόμοιο κωνικό αντικείμενο εμφανίζεται στις σωζόμενες απεικονίσεις του Ιερού της Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου. Επίσης οι αρχαίοι συγγραφείς μαρτυρούν την ανεικονική λατρεία της θεάς της Πάφου και περιγράφουν το αντικείμενο. Προφανώς πρόκειται για κατάλοιπο αρχαίων πρακτικών της Ανατολής, όπου είναι γνωστή η λατρεία ιερών λίθων, οι οποίοι πιστευόταν ότι περιείχαν τη θεότητα. Πήλινος λουτήρας Ο λουτήρας βρέθηκε θαμμένος στο δάπεδο της υπόστυλης αίθουσας του αρχαιότερου ιερού και χρονολογείται μεταξύ του 14ου και του 12ου αι. π.χ. Είναι όμοιος με αυτούς που χρησιμοποιούνταν στον μινωικό μυκηναϊκό κόσμο και πιθανόν σχετίζεται με την παρουσία των αχαιών στην Κύπρο. Πήλινος πίθος Ο πίθος βρέθηκε θαμμένος μέχρι τα χείλη του μέσα σε κυκλικό όρυγμα στο δάπεδο της υπόστυλης αίθουσας του αρχαιότερου ιερού της Αφροδίτης και χρονολογείται στο 14ο αι. π.χ. Στη μια λαβή του φέρει έκτυπη διακόσμηση από μεγάλες σφραγίδες, όπως συνηθιζόταν στην Ανατολή, με παράσταση ζώων, δέντρου ζωής και σφίγγας. Πιθανόν ο πίθος να χρησιμοποιόταν σε τελετουργίες. Όπως και σε άλλες μεσογειακές και ανατολικές θρησκείες της γονιμότητας, σύμβολο της θεάς ήταν ένα κωνικό είδωλο από τοπικό γάβρο, όπως αυτό που βρέθηκε και τώρα είναι στο Μουσείο των Κουκλιών. Αθηνά Ευσταθίου

33 Αλεξάνδρα Μεταξά Η παράσταση αποτελούσε τον κεντρικό πίνακα ενός ψηφιδωτού δαπέδου οικίας που ανασκάφηκε στα Κούκλια (Παλαίπαφος), κοντά στο ιερό της Αφροδίτης. Χρονολογείται στα τέλη του 2ου με αρχές του 3ου αι. Χ. Είναι ένα περίφημο ψηφιδωτό που αναπαριστά το γνωστό μύθο της Λήδας με το Δία που είναι μεταμορφωμένος σε κύκνο. Η Λήδα παριστάνεται γυμνή έχοντας καλυμμένο το μπροστινό μέρος τους σώματός της και φαίνεται σαν να παίζει με τον κύκνο. Ο μύθος Η Λήδα και ο κύκνος Στην Ελληνική μυθολογία η Λήδα ήταν η μητέρα των Διόσκουρων Πολυδεύκη και Κάστορα, καθώς και της ωραίας Ελένης, της Κλυταιμνήστρας κ.α. Κατά την παράδοση ήταν τόσο ωραία ώστε διεκδικούσαν την καταγωγή της πλείστες πόλεις της αρχαιότητας όπως η Σπάρτη, η Αιτωλία, η Κόρινθος κ.α. Ιωάννα Φιλίππου Αθηνά Ευσταθίου Το ψηφιδωτό αναπαριστά το μύθο που απεικόνισαν αργότερα πολύ σπουδαίοι καλλιτέχνες όπως ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι και Μιχαήλ Άγγελος. Σύμφωνα με τον μύθο, όταν ο Δίας είδε τη Λήδα στον Ταΰγετο την ερωτεύτηκε και ζήτησε τη βοήθεια της θεάς Αφροδίτης. Αυτή τον μεταμόρφωσε σε Κύκνο λαμβάνοντας η ίδια μορφή αετού καταδιώκοντάς τον. Τους είδε η Λήδα και αισθανόμενη συμπάθεια προς τον κύκνο έσπευσε να τον σώσει παίρνοντάς τον μέσα στην αγκαλιά της. Λίγο αργότερα η Λήδα γέννησε δύο αυγά από τα οποία εξήλθαν από το ένα οι δίδυμοι, Κάστορας και Πολυδεύκης, και από το άλλο η Ωραία Ελένη