Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό

Transcript

1 Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Φεβρουάριος 2014 Ομάδα έρευνας: Αναδυόμενες Δυνάμεις Συντονιστής: Ζαχαριάδης Σταμάτης Ερευνήτριες/ Συγγραφείς: Παντόπικου Φωτεινή, Πατεράκη Ελένη- Ευαγγελία Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 1

2 MAP OF MEXICO Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 2

3 Περιεχόμενα ΠΟΛΙΤΙΚΗ... 4 Το Μεξικό του PRI (Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα) και η «Συμφωνία για το Μεξικό»... 4 Πολιτικό Σύστημα... 5 Τα «αντίβαρα» του PRI: η αντιπολίτευση και οι ομάδες πίεσης... 5 Οι τοπικοί «ήρωες»: Παραστρατιωτικές ομάδες... 6 Μεξικό- ΗΠΑ... 6 Προκλήσεις για το Μεξικό... 7 Αδύναμοι τομείς, το Μεξικό του σήμερα... 9 ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Enrique Pena Nieto: Ο πρόεδρος των μεταρρυθμίσεων Οικονομικές μεταρρυθμίσεις στο Μεξικό, κυβέρνηση Enrique Pena Nieto Εμπόριο, ΗΠΑ, NAFTA, το τρίπτυχο της οικονομίας ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ NAFTA (North American Free Trade Agreement) Μεταναστευτικό ζήτημα και ο ρόλος των ΗΠΑ Ενεργειακά ζητήματα στην εξωτερική πολιτική: PEMEX Merida Initiative: ναρκωτικά και ο ρόλος των ΗΠΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Η Δομή του στρατού- Πολεμικής Αεροπορίας και Πολεμικού ναυτικού Προκλήσεις για τη στρατηγική πολιτική του Μεξικού Βιβλιογραφία Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 3

4 ΠΟΛΙΤΙΚΗ Το Μεξικό του PRI (Θεσμικό Επαναστατικό Κόμμα) και η «Συμφωνία για το Μεξικό» Η νέα κυβέρνηση του Μεξικού έχει βάλει στόχο την εξυγίανση της χώρας με μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξει εντελώς τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τη χώρα σήμερα. Ο πρόεδρος του Μεξικού, Enrique Pena Nieto εισήλθε στην πολιτική ζωή δυναμικά από το πρώτο κιόλας εξάμηνο της θητείας του, οι προτάσεις του και οι προεκλογικές υποσχέσεις του υλοποιούνται με ταχύτατους ρυθμούς. Η αποδοχή του κόμματος του Enrique Pena Nieto, το PRI, δεν ήταν εύκολη μετά τις εκλογές του 2012 και έγειρε ανησυχίες στη χώρα, καθώς για 7 δεκαετίες κρατούσε το Μεξικό σε έναν βάλτο μιας «τέλειας δικτατορίας» όπως χαρακτηριστικά γράφτηκε και έχει μείνει στην ιστορία. Ο πρόεδρος του Μεξικού ανέλαβε την εξουσία με μια ατζέντα γεμάτη ανατρεπτικές μεταρρυθμίσεις σε τομείς που αποτελούσαν ταμπού για τους προκατόχους του. Πέτυχε να αναδειχθεί η προοδευτική του διάθεση και να διαχωριστεί από άλλους προέδρους προερχόμενους από το PRI. Tο Pacto por Mexico όπως ονομάζεται η Agenda της Γερουσίας και έχει τις υπογραφές των τριών μεγάλων κομμάτων του Μεξικού εστιάζει σε πέντε τομείς, στην ανάδειξη των χαμηλών τάξεων της κοινωνίας, την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, της απασχόλησης και της ανταγωνιστικότητας, βελτίωση της ασφάλειας και της δικαιοσύνης, ενδυνάμωση της διαφάνειας και της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Ήδη ο πρόεδρος της χώρας έχει καταθέσει τις προτάσεις του και έχει προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις, όπως φαίνεται και στον πίνακα παρακάτω. Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 4

5 Πολιτικό Σύστημα Το προεδρικό πολιτικό σύστημα στο Μεξικό διακρίνεται ως πολυκομματικό. Ο πρόεδρος εκλέγεται για 6ετή θητεία και δεν μπορεί να επανεκλεγεί. Αποκτά ταυτόχρονη αρμοδιότητα ως αρχηγός του κράτους και αρχιστράτηγος των στρατιωτικών δυνάμεων του Μεξικού. Το PRI (Institutional Revolutionary Party), το PAN (National Action Plan) και το PRD(Democratic Revolution) είναι τα κύρια κόμματα της χώρας. Το PRI, που ιδρύθηκε το 1929, ήταν το κυρίαρχο κόμμα σε τοπικό, πολιτειακό και εθνικό επίπεδο για το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα. Το 2000, το PRI έχασε την προεδρία του Μεξικού, για πρώτη φορά από το PAN, αλλά από το 2012 είναι και πάλι στην εξουσία. Στο PRI συναντάμε μια ιδεολογική ομπρέλα που καλύπτεται από τεχνοκράτες και νεοφιλελεύθερους μέχρι προοδευτικούς. Το PAN ακολουθεί κυρίως συντηρητικές πολιτικές και η κοινωνική ατζέντα του καλύπτει θέματα στενά συνδεδεμένα με την εκκλησία, όπως οι αμβλώσεις. Τo PRD από την άλλη πλευρά θεωρείται πιο προοδευτικό και πραγματεύεται θέματα όπως οι γάμοι των ομοφυλόφιλων. Το αξιοσημείωτο σημείο μετά την εκλογή του Enrique Pena Nieto είναι η άμεση παρουσίαση του Pacto por Mexico. Μιας συμφωνίας με τις υπογραφές των τριών κομμάτων που δεσμεύονται σε μεταρρυθμίσεις που δεν έχει τολμήσει να υποβάλει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων άλλος πρόεδρος του Μεξικού. Το έγγραφο δεν είναι σημαντικό ή εντυπωσιακό τόσο για τις υποσχέσεις που περιέχει, αλλά για την κίνηση συνεργασίας μεταξύ των κομμάτων και το πνεύμα των μεταρρυθμίσεων. Τα «αντίβαρα» του PRI: η αντιπολίτευση και οι ομάδες πίεσης Το PAN και το PRD αποτελούν την κύρια αντιπολίτευση του PRI. Η εναντίωση τους για παράδειγμα στις μεταρρυθμίσεις στην ενέργεια προκάλεσαν μεγάλο αριθμό διαμαρτυριών με τους Μεξικανούς να γεμίζουν τους δρόμους, ακινητοποιώντας για μέρες τους την πρωτεύουσα της χώρας. Το PRD έκανε δηλώσεις στις οποίες μιλούσε για εγκληματική ενέργεια του προέδρου του Μεξικού και καλούσε την Γερουσία να καταψηφίσει τις μεταρρυθμίσεις για την φορολογία και την ενέργεια, ο οποίος προσπαθεί να «στραγγαλίσει» την PEMEX συμφωνά με τον αρχηγό του κόμματος Andres Manuel Lopez Obrador. Τα συνδικάτα επίσης ασκούν μεγάλη πίεση στην κυβέρνηση, καθώς συγκεντρώνουν μεγάλη εξουσία. Στον εκπαιδευτικό τομέα τα συνδικάτα έχουν τον τελευταίο λόγο για τις προσλήψεις και τις μονιμοποιήσεις των καθηγητών. Το πόσο ανεξέλεγκτη είναι η κατάσταση όσον αφορά τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών αποδεικνύει η πρόσφατη σύλληψη της Elba Esther Gordillo, αρχηγού του SNTE, του ισχυρότερου συνδικάτου εκπαιδευτικών στην χώρα. Η Gordillo κατηγορείται για υπεξαίρεση 200 εκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία αποκόμισε ως αρχηγός του συνδικάτου και από χρήματα που άνηκαν στο συνδικάτο. Τα περισσότερα εργατικά συνδικάτα έχουν στενούς δεσμούς με το PRI ως απότοκο των καλών σχέσεων που είχαν αναπτύξει με το PRI και τις προηγούμενες πρακτικές του. Το PRI διαρκώς επιδιώκει συνεργασία με τα συνδικάτα, καθώς παλαιότερα ακινητοποιήσεις δυσαρεστημένων συνδικάτων έχουν πλήξει την χώρα με μεγάλο οικονομικό αντίκτυπο. Σήμερα, απεργίες και Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 5

6 στάσεις εργασίας των συνδικάτων μετά τις μεταρρυθμίσεις και τις προτάσεις του προέδρου απειλούν τη χώρα. Οι τοπικοί «ήρωες»: Παραστρατιωτικές ομάδες Η δράση παραστρατιωτικών ομάδων ή αλλιώς ομάδων υπεράσπισης πολιτών, όπως τις ονομάζουν οι ίδιοι, στο Μεξικό είναι ευρέως διαδεδομένη και αποτελεί σημαντικό πολιτικό αντίβαρο στην χώρα. Η προσπάθεια των κατοίκων απομακρυσμένων περιοχών να προστατεύσουν τις κοινότητες μεταφράζεται σε ομάδες εθελοντικής φρούρησης και αστυνόμευσης με στόχο επιβολή της τάξης με δικές τους μεθόδους. Το σύγχρονο Μεξικό έχει αναπτύξει αυτή την πρακτική ως αντίποινα για την ανικανότητα της κυβέρνησης να βάλει ένα τέλος στον πόλεμο κατά των ναρκωτικών. Τα καρτέλ των ναρκωτικών πλέον δεν αποτελούν ένα απλουστευμένο έγκλημα. Οι αρχηγοί των καρτέλ είναι υπεύθυνοι για μαζικές δολοφονίες, βιασμούς, απαγωγές και οργανωμένα εγκλήματα που έχουν ξεφύγει από τον έλεγχο της κυβέρνησης. Οι τοπικές ομάδες, επομένως προσπαθούν ενστικτωδώς να προστατέψουν τις κοινότητές τους με δικά τους μέσα και χαίρουν μεγάλης υποστήριξης από τους τοπικούς πληθυσμούς. Ο πρόεδρος του Μεξικού ανακοίνωσε στην αρχή της θητείας του την δημιουργία σώματος αστυνομικών αφοσιωμένο στον πόλεμο κατά των ναρκωτικών και την κρατική νομιμοποιημένη αστυνόμευση σε όλες τις περιοχές της χώρας. Τον Αύγουστο του 2013 ανακοίνωσε ότι θα εναποθέσει μόνο τον μειωμένο αριθμό των αστυνομικών. Οι αντιδράσεις ήταν οι αναμενόμενες. Οι τοπικές ομάδες έχουν αυξηθεί σε αριθμό, ραγδαία τον τελευταίο χρόνο και δεν θα υποχωρήσουν μέχρι να ικανοποιηθούν από τις δράσεις της κυβέρνησης, ενώ η κυβέρνηση δεν έχει βρει ένα σωστό πλάνο αντιμετώπισής τους. Το αποτέλεσμα είναι μια κατάσταση που μοιάζει με εμφύλιο πόλεμο που δεν έχει δηλωθεί επίσημα. Μεξικό- ΗΠΑ Το Μεξικό πρέπει να αποδείξει στις Η.Π.Α. ότι πλέον δεν είναι μέρος του προβλήματος αλλά ότι τα δεδομένα έχουν αλλάξει υπέρ του Μεξικού. Η σχέση μεταξύ των δύο χωρών είναι αναπόφευκτη λόγω των γεωγραφικών συνθηκών, αλλά και λόγω των οικονομικών και μη δεσμών που έχουν αναπτύξει. Από τα τρόφιμα, την αυτοκινητοβιομηχανία μέχρι και τα ναρκωτικά οι ΗΠΑ συνδέονται στενά με το Μεξικό. Στον πολιτικό τομέα τα τελευταία χρόνια είναι ολοένα και μεγαλύτερη η προσπάθεια των δύο χωρών να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα ασφαλείας της χώρας. Το πρόγραμμα MERIDA για παράδειγμα είναι μια σημαντική μορφή συνεργασίας των χωρών, καθώς χρηματοδοτείται κάθε χρόνο η προσπάθεια εφαρμογής του νόμου στο Μεξικό για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Συνολικά ο George W. Bush υποσχέθηκε 1.4 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο εκσυγχρονισμός των συνόρων και η κατασκευή ανθεκτικών κοινοτήτων είναι δύο ακόμη πυλώνες του MERIDA. Στην υλοποίηση των πυλώνων αυτών καλούνται να συνεργαστούν οι δύο χώρες ακόμη περισσότερο, όπως επίσης και στον έλεγχο από την πλευρά των ΗΠΑ Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 6

7 του ανεξέλεγκτου λαθρεμπορίου όπλων που συναντάμε κυρίως στα σύνορα. Όπως θα δούμε και στο κεφάλαιο της οικονομίας, ένας ακόμη παράγοντας συνεργασίας αποτελεί η NAFTA, μέσω της οποίας Μεξικό και ΗΠΑ οικοδομούν ένα πρόσφορο έδαφος για ανεμπόδιστο από δασμούς εμπόριο μεταξύ των χωρών και για επενδύσεις. Προκλήσεις για το Μεξικό 1) ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Η Δημόσια ασφάλεια στο Μεξικό είναι ίσως από τα μεγαλύτερα προβλήματα που θα πρέπει να επιλύσει η σημερινή κυβέρνηση καθώς τα οργανωμένα εγκλήματα, η αναποτελεσματικότητα και η διαφθορά της αστυνομίας, η απουσία της δικαιοσύνης και της εφαρμογής των νόμων και πολλά άλλα πλήττουν τόσο την εικόνα του Μεξικού όσο και την οποιαδήποτε προσπάθεια αναπτυξιακής πολιτικής. Στόχος της σημερινής κυβέρνησης αποτελεί η προβολή του άλλου προσώπου του Μεξικού που θα αναδείξει τη χώρα ως ένα ευνοϊκό περιβάλλον για επενδύσεις και δημιουργία θέσεων εργασίας. Ο πρόεδρος του Μεξικού θα ακολουθήσει μια στρατηγική που θα βάλει στο στόχαστρο την καταπολέμηση εγκλημάτων, που επιδεινώνουν και βλάπτουν την αρμονική συνύπαρξη μεταξύ των Μεξικανών, όπως η ανθρωποκτονία, η απαγωγή και ο εκβιασμός. Για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος εκτιμάται ότι πρέπει να επιτευχθεί συντονισμός ανάμεσα σε όλα τα θεσμικά όργανα της χώρας. Ο Enrique Pena Nieto σε προγραμματική δήλωσή του έχει ανακοινώσει την πρόθεσή του να δημιουργήσει μια εθνική αστυνομική δύναμη στα πλαίσια του μοντέλου που αναπτύχθηκε στην Γαλλία. Σε συνεργασία επομένως με την κυβέρνηση της Γαλλίας, το Μεξικό θα αποκτήσει μια εθνική αστυνομία με στόχο την εφαρμογή του νόμου κυρίως σε μικρά χωριά και απομακρυσμένες πόλεις, που αποτελούν καταφύγιο για αυτόνομες εγκληματικές οργανώσεις. 2) ΦΤΩΧΕΙΑ-ΑΝΕΡΓΙΑ Σύμφωνα με το εθνικό όριο και με τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης του Μεξικού περίπου το 42% του πληθυσμού ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Μια αναδυόμενη οικονομική δύναμη θα πρέπει να έχει ως προτεραιότητα την αντιμετώπιση των επιπέδων φτώχειας στο εσωτερικό της χώρας, αν επιθυμεί να χτίσει ένα δυνατό και ανταγωνιστικό οικονομικό προφίλ στην διεθνή κοινότητα. Η κατάσταση αυτή αποτελεί μέρος του γενικότερου προβλήματος του χαμηλού ρυθμού της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας που καθιστά αδύνατο την δημιουργία θέσεων εργασίας μεγάλου ποσοστού των Μεξικανών. Η ανεργία δεν είναι το μοναδικό απότοκο της κατάστασης. Σε μια χώρα με το ποσοστό που προαναφέρθηκε να ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας αποτελείται από πολίτες χωρίς κατάρτιση και χωρίς κίνητρα για την κατάληψη μεγαλύτερων θέσεων με μεγαλύτερους και καλύτερους μισθούς. 3) ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Καθώς μόνο το 50% των μαθητών που εγγράφονται στα σχολεία τελειώνουν το λύκειο και καθώς τα αποτελέσματα των μαθητών που διαγωνίσθηκαν στις εξετάσεις του PISA το 2009 στα μαθηματικά, τις φυσικές επιστήμες και την κατανόηση Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 7

8 κειμένου κατατάσσουν το Μεξικό στην 48 η θέση ανάμεσα σε 65 χώρες, οι μεταρρυθμίσεις που πέρασαν από την Γερουσία τον Σεπτέμβριο του 2013 δίνει ανάσα στις οικογένειες που αμφισβητούν διαρκώς το δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Το κύριο πρόβλημα στην εκπαίδευση οφείλεται κυρίως στα συνδικάτα των εκπαιδευτικών που έχουν τον τελευταίο λόγο όσον αφορά την επιλογή των εκπαιδευτικών στα σχολεία, την μονιμοποίηση και την παιδεία. Η δύναμη αυτή των συνδικάτων και πιο συγκεκριμένα του National Union of Education Workers (SNTE), αποκτήθηκε μέσω των πολιτικών του PRI, όταν η σχέση μεταξύ συνδικάτων και της κυβέρνησης μεταφραζόταν με υποστηρικτικές ψήφους. Τα συνδικάτα των εκπαιδευτικών προστατεύουν με κάθε τρόπο τα συμφέροντά τους εξασφαλίζοντας θέσεις εργασίας με πελατειακά κριτήρια. Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλές τοπικές κυβερνήσεις δηλώνουν δεν έχουν τρόπο να μάθουν ακόμα και πόσοι εκπαιδευτικοί υποτίθεται εμφανίζονται στα σχολεία και στα πανεπιστήμια κάθε ακαδημαϊκό έτος, καθώς στα βιβλία αναγράφονται πολλοί καθηγητές «φαντάσματα» και κατά πόσο κάνουν πραγματικά σωστά τη δουλειά τους. Οι ελλείψεις στο εκπαιδευτικό σύστημα είναι αδύνατο να αναγνωρισθούν με αυτό τον τρόπο. Εστιάζοντας στην Agenda της Γερουσίας προβλέπεται νομική και διοικητική μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση που αφορούν την ποιοτική και ίση πρόσβαση στην παιδεία. Στόχος της κυβέρνησης είναι να γίνουν μεταρρυθμίσεις που θα έχουν ως αποτέλεσμα οι μαθητές να έχουν ανταγωνιστικά αποτελέσματα σε αξιολογήσεις, όπως το PISA. Επίσης προβλέπεται η προώθηση της αυτονομίας των σχολείων, έτσι ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζουν αποτελεσματικότερα τα προβλήματα που έχουν και καθηγητές, γονείς και μαθητές να συμμετέχουν περισσότερο στην διαδικασία βελτίωσης των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Ακόμη προβλέπεται η παροχή laptops στους μαθητές των δημόσιων δημοτικών σχολείων για να εξοικειώνονται με την ψηφιακή παιδεία. Τον Σεπτέμβριο του 2013 ψηφίστηκε το νομοσχέδιο από την Γερουσία που αφορούσε την εκπαίδευση και στοχεύει και στην αποδυνάμωση των συνδικάτων. 4) ΒΙΩΣΙΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ- ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η οικονομική ανάπτυξη στο Μεξικό θα πρέπει να είναι βιώσιμη και ταχεία. Με αυτό τον τρόπο μπορεί μόνο η χώρα να ανακάμψει και να επιφέρει λύσεις στα ζητήματα που αναφέραμε και παραπάνω, όπως κατάλληλες υποδομές και χρηματοδότηση για μια άρτια οργάνωση της καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος και κατά συνέπεια δημιουργίας μια ασφαλέστερης κοινωνίας. Ο Pena Nieto σε δήλωσή του στον ΟΟΣΑ επισήμανε ότι η κυβέρνησή του πρόκειται να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη καθώς υπάρχουν οι προϋποθέσεις στην χώρα του. Αιτιολόγησε την πεποίθησή του αυτή υπενθυμίζοντας ότι το Μεξικό έχει ευνοϊκές μακροοικονομικές συνθήκες, σε αντίθεση με τις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες που σήμερα έχουν επηρεαστεί από την οικονομική κρίση. Η κυβέρνηση του Μεξικού πρόκειται να συνεχίσει την υπεύθυνη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών της χώρας και να σέβεται τις αποφάσεις τις εθνικής κεντρικής τράπεζας, καθώς και να δημιουργήσει Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 8

9 ανθρώπινο κεφάλαιο με περισσότερες θέσεις εργασίας με επενδύσεις στην εκπαίδευση και την τεχνολογία. Επίσης στα πλαίσια της αποστροφής από το μονοπώλιο ο πρόεδρος του Μεξικού κατέθεσε τις προτάσεις για την ενέργεια τον Αύγουστο του 2013 στα πλαίσια της μίμησης των μοντέλων που έχουν ήδη αποδειχθεί επιτυχείς στην Βραζιλία και την Κολομβία. Η πρόταση συνοδεύεται από συνταγματικές αλλαγές που θα άρουν την απαγόρευση στην ύπαρξη ιδιωτικών συμβάσεων εκμετάλλευσης πετρελαίου και φυσικού αερίου. Μεταγενέστερα, προβλέπεται το τέλος του μονοπωλίου της PEMEX, η οποία αποτελεί την μοναδική κρατική εταιρεία διύλισης πετρελαίου, ναυτιλίας και παραγωγής πετροχημικών προϊόντων στην χώρα. Όσον αφορά τον ηλεκτρισμό προβλέπεται η άδεια ιδιωτικών εταιρειών στην παραγωγή ενέργειας, αν και το δίκτυο θα παραμείνει στο έλεος της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ηλεκτρισμού. Η ενεργειακή πολιτική αποτελεί πολύ ευαίσθητο θέμα για την χώρα. Η κυβέρνηση σχεδιάζει να προσφέρει ένα μερίδιο από τα κέρδη από το πετρέλαιο στις ιδιωτικές επιχειρήσεις παρά το πετρέλαιο αυτό καθαυτό. Γεγονός που προκάλεσε απογοήτευση, σε συνδυασμό με την διαπίστωση ότι ο πρόεδρος στοχεύει κυρίως σε συνταγματικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις που αφήνουν την κοινή γνώμη εκτός διαπραγματεύσεων. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές προκάλεσαν σημαντικές αναταραχές στην χώρα, ιδιαίτερα μέσω των διαδηλώσεων που παρακινήθηκαν από τους «πιστούς» του αριστερού εθνικιστικού κόμματος, ενώ το αριστερό κόμμα της Δημοκρατικής Επανάστασης δηλώνει ότι ο πρόεδρος του Μεξικού προσπαθεί να «στραγγαλίσει» την PEMEX. Αδύναμοι τομείς, το Μεξικό του σήμερα άνθρωποι εκτιμάται από τις NGO s ότι έχασαν τη ζωή τους από την βία απότοκο της εμπορίας ναρκωτικών τα τελευταία έξι χρόνια και ο αριθμός των καρτέλ με την ικανότητα να εξάγουν μεγάλα φορτία ναρκωτικών από το Μεξικό στις ΗΠΑ αυξήθηκε από τέσσερα σε επτά κατά την διάρκεια του προηγούμενου προέδρου της χώρας. Το ζήτημα των ναρκωτικών παραμένει να είναι η αιτία που το Μεξικό και η εικόνα του αμαυρώνεται συνεχώς. Ένας στους δύο Αμερικανούς όταν ρωτήθηκαν τι εικόνα έχουν για το Μεξικό απάντησαν «ναρκωτικά» και «καρτέλ ναρκωτικών». Πως επομένως θα μπορούσε να υπάρχει μια υγιής αντιμετώπιση αυτής της χώρας και ξένοι επενδυτές να εμπιστευθούν τα κεφάλαιά τους; Το πρόβλημα των ναρκωτικών δεν σταματά εκεί, καθώς το δικαστικό σύστημα της χώρας αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις περιστάσεις. Σύμφωνα με στοιχεία της κυβέρνησης 9 στις 10 ανθρωποκτονίες μένουν ατιμώρητες. Ο Pena Nieto καλείται να συνεργασθεί με τις ΗΠΑ για να ελέγξει το παράνομο εμπόριο όπλων που πραγματοποιείται στα σύνορα, να ελέγξει και να μειώσει τη ζήτηση των ναρκωτικών στην βόρεια γειτονιά του Μεξικού και να βρει ένα τρόπο να ελέγχει ταυτόχρονα όλες τις πόλεις και τα μικρά χωριά της χώρας. Η βιωσιμότητα των καρτέλ ναρκωτικών επιδεινώνεται από την διαφθορά σε διάφορους τομείς του Μεξικού. Σε μόλις δύο χρόνια το Μεξικό έπεσε από την 89 η θέση στην 100 η στον Δείκτη Αντίληψης για τη Διαφθορά (ή Δείκτης Διαφάνειας, Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 9

10 Corruption Perceptions Index) όπου η πρώτη θέση ισοδυναμεί με την λιγότερη διεφθαρμένη χώρα. Ένα θέμα πολύ σημαντικό που θα πρέπει να εξετάσει ο πρόεδρος του Μεξικού είναι πώς να τους κυβερνήτες των πολιτειών να είναι περισσότεροι υπεύθυνοι και παράλληλα υπόλογοι για τα χρήματα που λαμβάνουν από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Σήμερα, δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να γίνονται γνωστοί στο κοινό οι προϋπολογισμοί και οι δαπάνες των τοπικών κυβερνήσεων. Σύμφωνα με αναλύσεις που παρουσιάζονται στο Economist ένας λόγος που τα ποσοστά διαφθοράς είναι τόσο μεγάλα έγκειται στο γεγονός ότι οι αξιωματούχοι στο Μεξικό δεν μπορούν να επανεκλεγούν και επομένως, δεν έχουν κίνητρα για να λαμβάνουν μέτρα ανάπτυξης της χώρας με απώτερο στόχο την επανεκλογή τους, αλλά αντίθετα λειτουργούν με γνώμονα τις πελατειακές σχέσεις. Με την έντονη παρουσία των ναρκωτικών και της διαφθοράς στις ζωές των Μεξικανών είναι λογική συνέπεια η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Κυρίως οι πολιτικές που έχει υιοθετήσει το Μεξικό για την καταπολέμηση των ναρκωτικών έχει επηρεάσει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έχουν σημειωθεί κυρίως σοβαρές μαζικές καταπατήσεις δικαιωμάτων κατά την διάρκεια εφαρμογής δράσεων κατά των ναρκωτικών από την αστυνομία και το στρατό του Μεξικού. Άλλες μορφές παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων σύμφωνα με οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα περιλαμβάνουν παράνομες συλλήψεις, μυστική και παρατεταμένη κράτηση, βασανιστήρια, βιασμοί, εξωδικαστικές εκτελέσεις, και την κατασκευή πλαστών αποδεικτικών στοιχείων. Άλλα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπισθούν είναι ο τομέας της δημόσιας υγείας λόγω των μεγάλων ποσοστών χρηστών ναρκωτικών, το θέμα των τηλεπικοινωνιών και η συνέχεια της προσπάθειας για να σταματήσει το μονοπώλιο, η παράνομη εκμετάλλευση των προσφύγων, αλλά και η σωματεμπορία. Οι χρήστες ναρκωτικών έχουν αυξηθεί με μεγάλους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια μαζί με τα ποσοστά του HIV και των σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Οι τηλεπικοινωνίες είναι κτήμα του Carlos Slim Helu ο οποίος κατέχει το μονοπώλιο όλων των τηλεπικοινωνιών στο Μεξικό. Ο πρόεδρος του Μεξικού πέρασε λίγους μήνες μετά την εκλογή του το πρώτο νομοσχέδιο με τις πρώτες μεταρρυθμίσεις που θα αποδυναμώσει το μονοπώλιο αυτό. Όσον αφορά τους πρόσφυγες ολοένα και περισσότεροι μαζικοί τάφοι προσφύγων ανακαλύπτονται στο Μεξικό, ενώ υπολογίζεται ότι περίπου πρόσφυγες έχουν απαχθεί από τα καρτέλ των ναρκωτικών. Γενικότερα πρέπει να σημειώσουμε ότι δεν πρόκειται για την ευνοϊκότερη χρονιά του Μεξικού καθώς κλήθηκε να αντιμετωπίσει και την οργή των φυσικών καταστροφών, καθώς 3 τυφώνες σάρωσαν την χώρα δημιουργώντας κοσμοϊστορικές πλημμύρες και υλικές καταστροφές κόστους δισεκατομμυρίων. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Enrique Pena Nieto: Ο πρόεδρος των μεταρρυθμίσεων Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 10

11 Οικονομικές μεταρρυθμίσεις στο Μεξικό, κυβέρνηση Enrique Pena Nieto. Σχεδόν ένα χρόνο πριν, τα οικονομικά στοιχεία του Μεξικού ήταν τόσο θετικά που οι αναλυτές υπολόγιζαν ότι μέχρι το 2020 η χώρα θα διεκδικούσε μια θέση ανάμεσα στις 10 μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Τα στοιχεία σήμερα δεν είναι τόσο ενθαρρυντικά. Το ΔΝΤ προέβλεπε οικονομική ανάπτυξη για το τρέχον έτος της τάξεως 2,9%. Οι προβλέψεις όμως μειώθηκαν σε 1,3% δεδομένου της παρούσας δυσοίωνης οικονομικής κατάστασης. Η ίδια η μεξικανική κυβέρνηση μείωσε τις προβλέψεις της για οικονομική ανάπτυξη από 3.1% σε 1.8% τον Αύγουστο μετά το τελευταίο απογοητευτικό δεύτερο οικονομικό τρίμηνο, που η ανάπτυξη έφτασε δειλά το 1.5%. Ακόμη και η φύση φαίνεται να μην είναι με το μέρος της κυβέρνησης της χώρας. Οι τυφώνες Manuel και Ingrid έπληξαν τη χώρα σε βαθμό που η κυβέρνηση αναγκάστηκε να κόψει το ένα δέκατο της ποσοστιαίας μονάδας από τις εκτιμήσεις της για ανάπτυξη. Τα παραπάνω δεν μας εμποδίζουν να διαπιστώσουμε με σιγουριά ότι η οικονομία του Μεξικού έχει βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με το παρελθόν. Σήμερα ακολουθεί πολιτικές ανοιχτής οικονομίας, έχοντας συνάψει Συμφωνίες Eλεύθερου Eμπορίου με 40 χώρες. Επιπλέον, η αναλογία των συνολικών εμπορικών συναλλαγών και ΑΕΠ είναι πάνω από 60%. Αναλογία που υπερβαίνει τα ποσοστά των ΗΠΑ και της Βραζιλίας και συναγωνίζεται το ποσοστό της Κίνας. Οι εξαγωγές της χώρας, σε αντίθεση με άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής επικεντρώνονται κυρίως σε βιομηχανικά προϊόντα, γεγονός που αφήνει τη χώρα ανεπηρέαστη από τις διακυμάνσεις των τιμών βασικών προϊόντων. Στενά συνδεδεμένη όμως είναι η οικονομία της χώρας με τις ΗΠΑ καθώς το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών και των εισαγωγών απευθύνονται σε αυτές και επομένως, το Μεξικό καθίσταται ευάλωτο σε οικονομικές διαταράξεις της «γειτονιάς» της όπως η οικονομική κρίση, που κλόνισε την οικονομία του Μεξικό το Ο Enrique Pena Nieto πριν ακόμη εκλεγεί υποσχόταν μεταρρυθμίσεις στις οικονομικές πολιτικές και ένα χρόνο σχεδόν μετά έχει ήδη καταθέσει στο Κογκρέσο Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 11

12 δύο προτάσεις, μία για την δημοσιονομική πολιτική που έγινε αποδεκτή και μία, η οποία αφορά την πολιτική των τραπεζών και αναμένεται η αποδοχή της από το Κογκρέσο. Αντίθετα, η πρόταση για την ενεργειακή πολιτική αναμένεται να ψηφισθεί τον Δεκέμβριο. Η δημοσιονομική πολιτική κρίνεται απογοητευτική καθώς αυξάνεται ο φόρος στην μεσαία τάξη που έχει έντονη παρουσία στην οικονομική ζωή του Μεξικού τα τελευταία χρόνια και σε συγκεκριμένα προϊόντα. Η πρόταση που αφορά τις τράπεζες έχει ως στόχο την καταπολέμηση των συντηρητικών μέχρι σήμερα πολιτικών των τραπεζών του Μεξικού, που διαθέτουν υψηλά επίπεδα κεφαλαίου, αλλά δανείζουν πολύ λιγότερο τους ομολόγους τους σε άλλες χώρες. Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει μία νέα εντολή για την τράπεζα της ανάπτυξης, δηλαδή να βοηθήσει στην ανάπτυξη του χρηματοπιστωτικού τομέα, την αύξηση του ανταγωνισμού του τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού συστήματος για τη μείωση του κόστους, τη δημιουργία νέων κινήτρων για δανεισμό και την ενίσχυση του κανονιστικού πλαισίου στο τομέα αυτό. Με το νόμο αυτό η κυβέρνηση επιδιώκει να καταργήσει τα εμπόδια για τον δανεισμό των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Οι αλλαγές στην οικονομική πολιτική τις τελευταίες δεκαετίες επέφερε αλλαγές και στον κοινωνικό τομέα. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 η μεσαία τάξη κάλυπτε το 1/3 του πληθυσμού. Αποτελεί δείγμα της οικονομικής προόδου της χώρας στον εσωτερικό τομέα. Οι Μεξικανοί σήμερα είναι σε θέση να αποταμιεύουν, να αγοράζουν τις δικές του κατοικίες και να δημιουργούν ανταγωνιστικές αγορές από τη στιγμή που είναι σε θέση να δημιουργούν τις δικές τους επιχειρήσεις. Η Παγκόσμια Τράπεζα υπολογίζει ότι το 95% των κατοίκων του Μεξικού ανήκουν στην μεσαία ή ανώτερη τάξη σήμερα με μισθό ετησίως ανάμεσα στα δολάρια και δολάρια. Η αναδυόμενη μεσαία τάξη επομένως, αποτελεί μια ανάσα για τον πληθυσμό της χώρας, καθώς υπολογίζεται ότι ολοένα και περισσότεροι Μεξικανοί έχουν δυνατότητα να αποκτήσουν πρόσβαση σε νέες τεχνολογίες, σε ποιοτική εκπαίδευση και να έχουν σταθερό εισόδημα. Η μακροοικονομική συνέπεια στην ανάπτυξη της τάξης αυτής αντανακλά την θέληση του λαού (και της δυνατότητας) να ξοδέψει περισσότερα σε καταναλωτικά αγαθά. Πράγματι, τα τελευταία έξι χρόνια της κρίσης της παγκόσμιας οικονομίας, η ιδιωτική κατανάλωση στο Μεξικό ήταν μία από τις πιο σταθερές συνιστώσες του ΑΕΠ της. Εμπόριο, ΗΠΑ, NAFTA, το τρίπτυχο της οικονομίας Το εξωτερικό εμπόριο αποτελεί δυνατό και σταθερό οικονομικό τομέα του Μεξικού. Κατασκευάζει και εξάγει την μεγαλύτερη ποσότητα αγαθών στην Λατινική Αμερική. Οι εμπορικές συναλλαγές μέσω της NAFTA και του γενικότερου προσανατολισμού της οικονομικής πολιτικής της χώρας ενδυναμώνουν τις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Το 82% των εξαγωγών του Μεξικού καταλήγουν στις ΗΠΑ, ενώ το εμπόριο μεταξύ του Καναδά και των ΗΠΑ έχει τριπλασιαστεί από την εφαρμογή της Βορειοαμερικανικής συμφωνίας Ελεύθερων Συναλλαγών(NAFTA). Η NAFTA αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο στην οικονομία του Μεξικού. Η συμφωνία έχει μειώσει τους δασμούς ανάμεσα στις τρεις χώρες μέλη, γεγονός που μειώνει τον Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 12

13 πληθωρισμό μειώνοντας το κόστος των εισαγωγών. Επιπλέον, η συμφωνία δημιουργεί συμφωνίες για διεθνή δικαιώματα για επενδύσεις επιχειρήσεων, μειώνοντας το κόστος του εμπορίου, που πλήττει διαφορετικά την επένδυση και την ανάπτυξη ειδικότερα των μικρών επιχειρήσεων. Σε γενικές γραμμές η NAFTA μακροπρόθεσμα βοήθησε την μεσαία τάξη και την ανάπτυξη της όπως αναφέραμε και παραπάνω, μειώνοντας τα έξοδα του μέσου Μεξικανού και δίνοντας του την δυνατότητα να επενδύει στην εκπαίδευση και σε ένα καλύτερο βιοτικό επίπεδο, ενώ έφερε επενδύσεις στη χώρα ύψους 11 δισεκατομμυρίων ευρώ στο τέλος των 90s. Το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών επέφερε σημαντικά κέρδη όπως βλέπουμε και στον πίνακα παρακάτω. Σήμερα όμως μπορούμε να εντοπίσουμε μερικές αρνητικές συνέπειες της NAFTA στην μεξικανική οικονομία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι έχασαν τη δουλειά τους περίπου 1.3 εκατομμύρια αγρότες, όταν λόγω της κατάργησης των δασμών με τη NAFTA οι εξαγωγές καλαμποκιού και δημητριακών στο Μεξικό μείωσαν τόσο πολύ τις τιμές των προϊόντων στην εγχώρια αγορά που οι Μεξικανοί αγρότες δεν μπορούσαν να ανταπεξέλθουν. Επίσης, προωθήθηκε την ανασφάλιστη και φθηνή εργασία στα σύνορα Μεξικού και ΗΠΑ. Μένουν να διορθωθούν πολλές πτυχές της Συμφωνίας για να μπορούν να επωφεληθούν όλες οι πλευρές εξίσου και το Μεξικό να οδηγηθεί στην ανάπτυξη που διαπραγματευόταν όταν συμφωνούσε με τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Η αυτοκινητοβιομηχανία της χώρας έχει αναπτυχθεί σε σημαντικό και ανταγωνιστικό βαθμό, καθώς, το 90% της παραγωγής τους απευθύνεται στην αγορά των ΗΠΑ, ενώ ήδη καθιερώνεται το Μεξικό ως «Κίνα της Δύσης» λόγω του μονοπωλίου που απολαμβάνει στην Βόρεια Αμερική. Κάθε 7 αυτοκίνητα που πωλούνται στις ΗΠΑ έχει κατασκευαστεί στο Μεξικό. Επιπλέον η BMW AG, η Toyota Motor Corp και η Daimler AG, Mercedes-Benz αναμένεται να ανακοινώσει προσφορές ύψους τουλάχιστον 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων κατά το επόμενο έτος ή δύο, ανάλογα με τον προμηθευτή και τις άλλες πηγές του κλάδου. Αυτό ισχύει πέρα από τα ήδη προγραμματισμένα 6 δισεκατομμύρια δολάρια που ανακοινώθηκε ότι θα διατεθούν Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 13

14 από τη Nissan Motor Co, τη Honda Motor Co, τη Mazda Motor Corp και την Volkswagen AG. Όσον αφορά την ανταγωνιστικότητα της χώρας από το 2008 μέχρι το 2013 το Μεξικό έχει μειώσει από 13% σε 5% τους δασμούς των εισαγωγών και έχει εφαρμόσει προγράμματα για απλούστευση του εμπορίου μέσω των οποίων προϊόντα με μηδενικό δασμό θα αυξηθούν από 20% (2008) σε 63% (2013). Επιπλέον το Μεξικό έχει εγχώρια αγορά 112 εκατομμυρίων ανθρώπων και αποτελεί το πρώτο προορισμό για έργα στην αεροδιαστημική βιομηχανία. Υπάρχει περισσότερες αεροδιαστημικές εταιρίες στο Μεξικό απ οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Τέλος, σύμφωνα με μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία συμβούλων AlixPartners, το Μεξικό είναι η χώρα με το χαμηλότερο κόστος για την κατασκευή βιομηχανικών εξαρτημάτων μεταξύ των κυριότερων αναδυόμενων οικονομιών (Βραζιλία, η Κίνα και η Ινδία), δεδομένου ότι διαθέτει ελκυστική συναλλαγματική ισοτιμία έναντι του δολαρίου, σχετικά χαμηλό κόστος μεταφοράς και ένας μεγάλος αριθμός των συμφωνιών ελεύθερων συναλλαγών. Το 90% του εμπορίου του Μεξικού ρυθμίζονται από τις συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με άλλες 43 χώρες (Ελ Σαλβαδόρ, Κίνα, Ιαπωνία, ΕΕ και άλλες), από τις οποίες το Μεξικό έχει επωφεληθεί τεράστια κέρδη και εμπορικές συναλλαγές. ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Το Μεξικό, ομοσπονδιακή συνταγματική δημοκρατία της Βόρειας Αμερικής, συνορεύει βόρεια με τις Ηνωμένες Πολιτείες, νότια και δυτικά του Ειρηνικού Ωκεανού, νοτιοανατολικά με την Γουατεμάλα,τη Μπελίζε και την Καραϊβική Θάλασσα και ανατολικά με τον κόλπο του Μεξικού. Είναι η 5η μεγαλύτερη χώρα στην Αμερική με πληθυσμό περίπου στα 113 εκατομμύρια. Επιπλέον είναι μία νέα βιομηχανική χώρα, ισχυρή περιφερειακή δύναμη καθώς και μια ισχυρή αναδυόμενη αγορά. Γι αυτό και είναι δυναμική η παρουσία της στους G8+5 και στους G20( φιλοξένησε τη σύνοδο κορυφής της G-20 ηγετών το 2012.). Ανήκει επίσης και σε μία σειρά από διεθνείς οργανώσεις όπως ο ΟΗΕ (Το Μεξικό στην μέχρι τώρα πορεία του στον ΟΗΕ έχει ενισχύσει με 40 εκατ. δολάρια ) Organization of American States, Organization of Ibero- American States, OPANAL, Rio Group στον OECD(Organization for Economic Co-operation and Development) καθώς και σε άλλους οικονομικούς φορείς με σημαντικότερο για την οικονομία της τον σύμφωνο NAFTA(North American Free Trade Agreement). Για το Μεξικό ως επί των πλείστων ο κυρίαρχος έτερος στο ταμπλό των εξωτερικών σχέσεων ήταν και είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, λόγω του μεγέθους, της δυναμικής οικονομίας αλλά και λόγω της γεωπολιτικής της θέσης. Εξαίρεση της εξάρτησης του Μεξικού άπο τις ΗΠΑ είναι το πετρέλαιο, καθώς αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο εξαγωγέα πετρελαίου προς τις ΗΠΑ. Από το 1994 και μετά οι σχέσεις ΗΠΑ-Μεξικού αφορούν θέματα του εμπορίου ( NAFTA ), μετανάστευσης, ασφάλειας, ενέργειας, περιβάλλοντος( οι δυνατότητες ενεργειακής συνεργασίας μείζον ζήτημα ενώ η διαμάχη για το νερό στην περιοχή Rio Grande έχει καταφέρει να αναδυθεί ως μήλον της έριδος) και ως επί των πλείστων με τα ναρκωτικά. Οι Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 14

15 σχέσεις των δύο χωρών έχουν επηρεαστεί από τις παγκόσμιες τάσεις, συμπεριλαμβανομένων τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας (έπειτα από την επίθεση 9/11) κατά στον οποίο το Μεξικό δεν υποστήριξε την εισβολή στο Ιράκ με στρατεύματα αλλά και η βελτίωση των σχέσεων με Κούβα και Βενεζουέλα καθώς και από την άνοδο της Κίνας ως υπερδύναμη. Από το 2009 και μετά ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ομπάμα αναφέρει ότι ξεκινά μια νέα εποχή στις σχέσεις ΗΠΑ-ΜΕΞΙΚΟΥ. Μάλιστα για την ατζέντα του Αμερικανού προέδρου άμεσες προτεραιότητες είναι η καταπολέμηση των ναρκωτικών και το τεράστιο πρόβλημα της μετανάστευσης. Όπως χαρακτηριστικά λέει ξεκινά μια νέα εποχή συνεργασίας... χτισμένη σε μια ακόμα πιο σταθερή βάση αμοιβαίας ευθύνης, αμοιβαίου σεβασμού και αμοιβαίου συμφέροντος." NAFTA (North American Free Trade Agreement) Σύμφωνο Ελεύθερου Εμπορίου Βόρειας Αμερικής (NAFTA), ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών, του Καναδά, και του Μεξικού. Η πρόταση αφορούσε τη σταδιακή κατάργηση των εμπορικών δασμών μεταξύ των τριών χωρών, ώστε να ανοίξουν τα σύνορά τους στο περιφερειακό ελεύθερο εμπόριο. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι New York Times το σύμφωνο ως ένα πολιτικά φορτισμένο σύμβολο υποσχέσεων και κινδύνων του ελεύθερου εμπορίου. Μέχρι τώρα το Σύμφωνο NAFTA περιλαμβάνει 400 εκατ. άτομα και αποτελεί την μεγαλύτερη ζώνη ελεύθερου εμπορίου στο κόσμο. Οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των τριών χωρών έχουν, στην πραγματικότητα, αυξηθεί δραματικά, συγκεκριμένα κατά 227% μεταξύ το 1993 και το 2008, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Το εμπόριο μεταξύ των τριών χωρών ανέρχεται μέχρι σήμερα σε 15,3 τρισεκατομμύρια δολάρια σε αγαθά και υπηρεσίες σε ετήσια βάση. Σε σύγκριση με παλαιότερα έχει επίσης αυξηθεί και το μερίδιο που απολαμβάνει το Μεξικό σε σύγκριση με τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Οι εισαγωγές του Μεξικού από τον Καναδά αυξήθηκαν κατά 704% και οι εξαγωγές του προς τον Καναδά κατά 482%. Οι εισαγωγές του Μεξικού από τις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά 236% και οι εξαγωγές του προς τις ΗΠΑ κατά 440%. Από την εφαρμογή της NAFTA και μετά, οι τρεις χώρες έχουν βιώσει σημαντική αύξηση του ΑΕΠ.Οι οικονομίες των ΗΠΑ και του Καναδά αυξήθηκαν κατά 53% ενώ η Μεξικανική οικονομία αυξήθηκε κατά 51%. Βέβαια μην ξεχνάμε ότι τα οφέλη των 2 χωρών θεωρούνται πολύ μεγαλύτερα σε σύγκριση με τα οφέλη του Μεξικού, λόγω των προβλημάτων που αντιμετωπίζει στο εσωτερικό του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην έχουν επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα σε σχέση με αυτά που θα επιθυμούσαν: Η οικονομία του Μεξικού δεν αυξάνεται όσο αναμενόταν. Η ανισότητα και η φτώχεια παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Παρατηρείται μικρή αύξηση των μισθών των Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 15

16 εργαζόμενων βλάπτοντας την εγχώρια κατανάλωση και τη συνολική εγχώρια ανάπτυξη. Πολλοί ήλπιζαν ότι με το σύμφωνο της NAFTA θα μειωνόταν η μετανάστευση από το Μεξικό στις Ηνωμένες Πολιτείες, με τη δημιουργία θέσεων εργασίας Μεξικού. Αυτό δεν συνέβη, με πάνω από Μεξικανούς μετανάστες να εισέρχονται στις ΗΠΑ κάθε χρόνο. Δεν υπάρχει μεγάλη τεχνολογική ανάπτυξη στο Μεξικό. Η βιομηχανία βρίσκεται σε εξαιρετικά χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης και αυτό σημαίνει ότι τα εξελιγμένα εξαρτήματα κατασκευάζονται αλλού και αποστέλλονται στο Μεξικό για τη συναρμολόγηση μόνο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μόνο ένα μικρό μέρος από τα κέρδη από αυτά τα αγαθά να παραμένουν στο Μεξικό. Το εργατικό δυναμικό χαρακτηρίζεται από πολύ χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και μεγάλη ανειδίκευση με αποτέλεσμα να μην ενισχύει την ανάπτυξη της οικονομίας και της βιομηχανίας και το Μεξικό να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα ανά τον κόσμο Επιπλέον οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων του Μεξικού είναι πολύ χαμηλότερες από εκείνες των ΗΠΑ,οι οποίες υπερτερούν λόγω των μεγάλων και ανεπτυγμένων εγκαταστάσεων κυρίως από τις επιδοτήσεις που παραχωρεί η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Οι μόνοι που διατηρούν πλεονέκτημα στο Μεξικό είναι οι αγρότες που ασχολούνται με τις φράουλες και τα αβοκάντο αλλά για παράδειγμα αυτοί που παράγουν καλαμπόκι, έχουν πληγωθεί από την κατάργηση των δασμών που τους προστάτευε από τις φθηνές επιδοτούμενες εισαγωγές από τις ΗΠΑ. Κάποιοι θα έλεγαν ότι η εντατικοποίηση του πολέμου κατά των ναρκωτικών ως ένα βαθμό συνδέεται με τη NAFTA - το άνοιγμα των συνόρων για το νόμιμο εμπόριο έχει επίσης διευκολύνει τη διακίνηση παράνομων ουσιών και όπλων. Τέλος η οικονομική ανάπτυξη της Κίνας έχει επηρεάσει και εκείνη με τη σειρά της την επιτυχία του συμφώνου. Οι διμερείς συμφωνίες μεταξύ των χώρων που συμμετέχουν στη NAFTA και της Κίνας οδηγούν σε έντονο ανταγωνισμό κυρίως σε είδη μεταποίησης. Επίσης το εργατικό δυναμικό της Κίνας υπερτερεί κατά πολύ σε ειδίκευση καθώς υπάρχει και μεγάλη προώθηση της βιομηχανίας από το κράτος σε σύγκριση με ΗΠΑ ΜΕΞΙΚΟ. Οι Κινεζικές εισαγωγές ευθύνονται για απώλειες πολλών θέσεων εργασίας στις ΗΠΑ και το Μεξικό που συχνά εσφαλμένα αποδίδονται στην NAFTA και στις δύο πλευρές των συνόρων. Επιπρόσθετα η Κίνα υποστηρίζει την ενεργό συμμετοχή του Μεξικού στις διαπραγματεύσεις για μια Trans-Pacific Partnership (TPP) trade agreement. Την ίδια στιγμή, ο Εnrique Peña Nieto έχει υποσχεθεί να ενισχύσει τους εμπορικούς δεσμούς του Μεξικού με την Κίνα, την Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική, συμπεριλαμβανομένου του εμπορίου με την Ειρηνική Συμφωνία (Χιλή, Περού, Κολομβία) και τη Βραζιλία. Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 16

17 Μεταναστευτικό ζήτημα και ο ρόλος των ΗΠΑ Ιδιαίτερα μείζον θέμα τόσο για το Μεξικό όσο και για την Αμερική αποτελεί το θέμα της μετανάστευσης. Οι Μεξικανοί οι οποίοι γεννήθηκαν στις ΗΠΑ αποτελούν το 30% των μεταναστών, το 9 % των ανθρώπων που κατοικούν στις ΗΠΑ είναι μεξικάνικης καταγωγής και το 10 % του συνόλου των πολιτών του Μεξικού ζουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πάνω από μισό εκατομμύριο μετανάστες από το Μεξικό φθάνουν νόμιμα ή παράνομα στις ΗΠΑ, ποσοστό το οποίο φαίνεται να μειώνεται αμυδρά πάντως λόγω της ύφεσης των τελευταίων ετών. Επιπλέον λιγότεροι άνθρωποι φαίνεται να διακινδυνεύουν την παράνομη είσοδο προς τις ΗΠΑ και αρκετοί είναι εκείνοι που επιστρέφουν στην πατρίδα τους, αδυνατώντας να βρουν εργασία στις ΗΠΑ. Για το Μεξικό και δεδομένου των προβλημάτων που αντιμετωπίζει στο εσωτερικό του υπάρχουν κάποια πλεονεκτήματα όσο αφορά το θέμα της μετανάστευσης. Τέτοια θέματα αφορούν : Την εξομάλυνση της τρομερής πίεσης από τις ομάδες ανέργων λόγω του μεγάλου ποσοστού ανεργίας που πλήττει τη χώρα. Τα εμβάσματα που αποστέλλονται καθημερινά από τους μετανάστες του εξωτερικού προς το Μεξικό ευνοούν κατά πολύ την Μεξικάνικη οικονομία. Οι εργαζόμενοι που επιστρέφουν εποχικά ή κυκλικά στο Μεξικό από τις ΗΠΑ συχνά φέρνουν νέες τεχνολογίες και τεχνογνωσία για τις εγχώριες βιομηχανίες. Υπάρχουν όμως και μειονεκτήματα όπως: Παρά το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των Μεξικανών εργαζομένων είναι με πολύ χαμηλή εκπαίδευση υπάρχει ωστόσο και ένα ποσοστό το οποίο είναι ιδιαίτερα υψηλό το επίπεδο εκπαίδευσης και αυτό το ποσοστό δεν θέλει να χάσει με τίποτα η ενδοχώρια βιομηχανία και οικονομία. Η συρρίκνωση του πληθυσμού στις περιοχές δίπλα στα σύνορα προκαλεί επίσης θέματα είτε περιβαλλοντικά είτε ασφάλειας Εξίσου όμως και το γεγονός ότι μαζεύονται μεγάλος αριθμός ενόπλων δυνάμεων κοντά στα σύνορα τόσο και από τις δυο χώρες, καρτέλ ναρκωτικών και τα παράνομες ομάδες λαθρεμπόρων έχει ως αποτέλεσμα να αποσταθεροποιείται περαιτέρω η κατάσταση στις παραμεθόριες πόλεις. Οι ΗΠΑ στα πλαίσια των προσπαθειών τους για περιορισμό της εισροής μεταναστών έχουν προχωρήσει σε κάποιες νομοθετικές κινήσεις. Παράδειγμα αποτελεί η πρόταση του κράτους της Καλιφόρνια 187,με την οποία επιδιώκεται να περιοριστεί η δημόσια εκπαίδευση και η υγειονομική περίθαλψη για τους μη αμερικανούς πολίτες. Ωστόσο, ενδιαφέρον αποτελεί μια νέα έρευνα η οποία δείχνει ότι οι παράνομοι μετανάστες ενδεχομένως πληρώνουν περισσότερα σε φόρους των ΗΠΑ από ό, τι καταναλώνουν στις υπηρεσίες. Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 17

18 Συνάμα στη Βουλή, πέντε διαφορετικά νομοσχέδια μετανάστευσης έχουν πέσει στο τραπέζι από τον Αύγουστο του Τον Μάιο, η Επιτροπή Εσωτερικής Ασφάλειας με την αναφορά Border Security Results Act of 2013 ( HR 1417 ),ανέπτυξε μια συνολική στρατηγική που να διασφαλίζει τα νότια σύνορα και την υποβολή μίας σειράς εκθέσεων σχετικά με τις όποιες βελτιώσεις. Τον Ιούνιο του Το νομοσχέδιο ''Strengthen and Fortify Enforcement Act (SAFE Act, H.R. 2278) εστιάζει κυρίως στον εσωτερικό έλεγχο των κρατών καθώς και στην αύξηση των κυρώσεων για τις παραβιάσεις της ομοσπονδιακής νομοθεσίας μετανάστευσης.μεταξύ άλλων εστιάζουν και στην θέσπιση νέων ποινικών κυρώσεων για την παράνομη παρουσία στις Ηνωμένες Πολιτείες.The Agricultural Guest Worker Act (( HR 1773 ), αποβλέπει στην δημιουργία μιας νέας βίζα προσωρινής διάρκειας (H - 2C) για τους γεωργούς εργάτες. Σχεδιάστηκε ώστε να είναι πιο ευέλικτη από την υφιστάμενη βίζα( H - 2A). Τέλος να αναφέρουμε την ιδέα για την κατασκευή ενός φυσικού φράγματος ή αλλιώς συνοριακού φράχτη κατά μήκος των συνόρων ΗΠΑ-Μεξικού για την αποφυγή παράνομων διελεύσεων. Αυτή η κατασκευή θα φέρει όπως υπολογίζεται μια τριπλάσια αύξηση των υπαλλήλων των συνόρων, με εννέα πράκτορες ανά μίλι κατά μήκος των συνόρων( μίλια συνολικά και εννέα εκατομμύρια ώρες ετησίως ). Με το κόστος όμως να έχει φτάσει ήδη στα 12 δισεκατομμύρια δολάρια και μη έχοντας καλύψει ούτε το ένα τρίτο των συνόρων, οι περισσότεροι πιστεύουν ότι είναι απίθανο ένας τόσο υψηλός και μακρύς φράκτης να μπορέσει ποτέ να ολοκληρωθεί. Τέλος σε μικρότερο φυσικά ποσοστό Μεξικάνοι μετανάστες εισέρχονται σε άλλες περιοχές όπως Ευρώπη, Ιαπωνία και Ρωσία. Ενεργειακά ζητήματα στην εξωτερική πολιτική: PEMEX Το Μεξικό είναι ο έβδομος μεγαλύτερος παραγωγός πετρελαίου στον κόσμο, αλλά η έλλειψη της τεχνολογίας και των υποδομών για την βελτίωση του αργού πετρελαίου το καθιστά εξαρτώμενο από ξένες εισαγωγές βενζίνης και άλλων πετρελαϊκών προϊόντων. Επίσης το Μεξικό δεν είναι μέλος του ΟΠΕΚ.Το 15 % των εσόδων από τις εξαγωγές είναι έσοδα από το πετρέλαιο,ενώ το 40% του συνόλου των εσόδων με τη μορφή φόρων και πληρωμών της κυβέρνησης προέρχεται από την εταιρία ΡEMEX η οποία έχει και το μονοπώλιο στην αγορά πετρελαίου στο Μεξικό. Το 2013, ο Πρόεδρος Peña Nieto πρότεινε ένα σχέδιο για τη δραματική μεταρρύθμισης του ενεργειακού τομέα της χώρας. Αν και πολλοί είναι εκείνοι που δεν πιστεύουν ότι μία τέτοια ουσιαστική μεταρρύθμιση μπορεί να γίνει από την κυβέρνηση του Peña Nieto, σε οποιαδήποτε περίπτωση την θεωρούν αναγκαία όχι μόνο για να γίνει πιο ανταγωνιστική οικονομία το Μεξικό αλλά και να βγει δυναμικά στην παγκόσμια αγορά. Το 2012, το Μεξικό ήταν ο τρίτος μεγαλύτερος προμηθευτής αργού πετρελαίου στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και η μεγαλύτερη αγορά για εξαγωγές αμερικάνικων προϊόντων διύλισης πετρελαίου.οι αμφίδρομες συναλλαγές εμπορευμάτων ανήλθαν σε 500 δισ. δολάρια το ίδιο έτος. Οι εξαγωγές του Μεξικού εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ανάγκη εφοδιασμού των ΗΠΑ. Σχεδόν το 78 Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 18

19 τοις εκατό των εξαγωγών του Μεξικού το 2012 πήγε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κύριες εξαγωγές των ΗΠΑ προς το Μεξικό είναι μεταξύ των άλλων ηλεκτρικά μηχανήματα, πυρηνικός εξοπλισμός, ανταλλακτικά αυτοκινήτων, ορυκτά καύσιμα και λάδια και τα πλαστικά. Οι εταιρείες των ΗΠΑ έχουν επενδύσει $ 101 δισεκατομμύρια στο Μεξικό. Οι επενδύσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξηθεί περισσότερο από 11 τοις εκατό κατά το παρελθόν μέχρι και δολάρια. Επίσης και τα περιβαλλοντικά θέματα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις ΗΠΑ. Εκτός του γεγονότος ότι υπάρχει έντονος ανταγωνισμός όσο αφορά την παροχή νερού (τεράστιο θέμα αποτελεί η διαχείριση του ποταμού Rio Grande και Colorado), το Μεξικό και οι ΗΠΑ υποφέρουν από ακραία υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Η αμερικανική Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος έχει ζητήσει έρευνες της ποιότητας του αέρα και του νερού σε 14 μητροπολιτικές περιοχές κατά μήκος των συνόρων και τα αποτελέσματα έχουν χαρακτηριστεί απαράδεκτα. Επίσης ο υπερπληθυσμός και ο κακός προγραμματισμός έχουν οδηγήσει σε τεράστια ατμοσφαιρική ρύπανση. Τα αποθέματα νερού έχουν μολυνθεί από βιομηχανικές και γεωργικές (συμπεριλαμβανομένων των χημικών φυτοφαρμάκων ) παραγωγές καθώς και από τα απόβλητα. Η ταχεία ανάπτυξη των μεθοριακών περιοχών έχει οδηγήσει επίσης στο οικοσύστημα βλάβη.οι ΗΠΑ και το Μεξικό μοιράζονται επίσης κοινό ενδιαφέρον για τις ακτές του Μεξικού, οι οποίες έχουν σε μεγάλο βαθμό αναπτυχθεί για να προσελκύσουν Αμερικανούς τουρίστες και συνταξιούχους (πάνω από 20,3 εκατ. αριθμούσαν το 2012 Αμερικανοί τουρίστες, καθιστώντας το Μεξικό τον κορυφαίο προορισμό). Βλέποντας ότι οι κοινότητες αυτές είναι βιώσιμες, μια αύξηση της θερμοκρασίας παγκοσμίως είναι προς το κοινό όφελος. Η απουσία των διατάξεων της NAFTA για το θέμα αυτό έχει οδηγήσει σε εκκλήσεις για την δημιουργία εμπορική συμφωνίας για επαναδιαπραγμάτευση. Πολλοί έχουν απευθύνει έκκληση για τη δημιουργία ενός κοινού ταμείου για το περιβάλλον, καθώς και κοινά πρότυπα εκπομπών. Ορισμένες από τις ανησυχίες αυτές εκφράστηκαν στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής ΟΑS(Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών), όπου οι προέδρους Ομπάμα και Καλντερόν υπέγραψαν " ΗΠΑ-Μεξικού Διμερές -πλαίσιο για την καθαρή ενέργεια και την αλλαγή του κλίματος. Merida Initiative: ναρκωτικά και ο ρόλος των ΗΠΑ Το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση του Pena Nieto αυτή τη στιγμή είναι το πρόβλημα των ναρκωτικών και των ενόπλων συμμοριών που υπάρχουν στις παραμεθόριες περιοχές κοντά στα σύνορα με τις ΗΠΑ και σκορπίζουν καθημερινά τον θάνατο. Δυστυχώς το θέμα έχει πάρει τόσο ανεξέλεγκτες διαστάσεις που αφορά θέμα ύψιστης προτεραιότητας και για τις ΗΠΑ όπως και είναι φυσικό λόγω και των 2000 μιλίων συνόρων που τους ενώνουν. Εάν και ο Enrique Pena Nieto ήδη συμπληρώνοντας το πρώτο έτος από την εξαετή θητεία του έχει καθιερώσει μια πολιτική υποβάθμισης της έντονης βίας απέναντι στην καταπολέμηση σε σύγκριση με τον προηγούμενο πρόεδρο Φελίπε Καλδερόν γίνονται προσπάθειες για την καταπολέμηση του. Μια τέτοια προσπάθεια αποτελεί το πρόγραμμα Merida. To πρόγραμμα αυτό είναι μία διμερή σύμπραξη του 2007 και στοχεύει στην Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 19

20 καταπολέμηση του διακρατικού εγκλήματος και την ενίσχυση του κράτους δικαίου στο Μεξικό. Από το 2008 έως και το 2012 $ 1,9 δις είχαν συμφωνηθεί να παραχωρηθούν για βοήθεια στο Μεξικό, περίπου δολάρια παραδόθηκαν τον Απρίλιο του Η κυβέρνηση Ομπάμα ζήτησε εκατομμύρια δολάρια για το πρόγραμμα Mérida σαν αίτημα στον προϋπολογισμό του 2013 και 183 εκατομμύρια δολάρια σε αίτημα του Τα τελικά ποσά για το 2013 εξακολουθούν να μην είναι ακόμη διαθέσιμα αλλά η χρηματοδότηση θεωρείται σίγουρη. Επίσης η πρωτοβουλία Merida περιλαμβάνει και μη παρεμβατικό εξοπλισμό ελέγχου, όπως σαρωτές ιόντων, σαρωτές ακτινών γάμμα, φορτηγά X -ray και κυνικές μονάδες για το Μεξικό και την Κεντρική Αμερική.Τεχνολογίες για τη βελτίωση συστημάτων τηλεπικοινωνιών που συλλέγουν πληροφορίες στο Μεξικό.Τεχνικές συμβουλές και κατάρτισης για την ενίσχυση των θεσμών της δικαιοσύνης, λογισμικό διαχείρισης υποθέσεων για την παρακολούθηση των ερευνών μέσω συστημάτων, νέα γραφεία των καταγγελιών των πολιτών, προγράμματα προστασίας μαρτύρων στο Μεξικό.( Περιλαμβάνει επίσης και στρατιωτικό εξοπλισμό, πιο συγκεκριμένη αναφορά θα γίνει στο επόμενο σκέλος της έρευνας). Τέλος είναι άξιο να αναφερθεί το πόσο σημαντικό και ζωτικό ρόλο κατέχουν οι ΗΠΑ στην εσωτερική και εξωτερική ζωή του Μεξικού αφού σχεδόν υπάρχει ολοκληρωτική αλληλεξάρτηση μεταξύ των 2 χωρών σε θέματα εξωτερικής πολιτικής που αφορούν το Μεξικό. Και καθώς η παγκοσμιοποίηση προχωράει, οι ΗΠΑ και το Μεξικό (και ο Καναδάς), έχουν γίνει όλο και πιο αλληλοεξαρτώμενα, και είναι απίθανο η τάση αυτή θα αντιστραφεί, παρά την παγκόσμια οικονομική ύφεση. Αλλά αυτό που παραμένει επίσης σταθερό είναι ότι Μεξικό βρίσκεται σε πιο ευάλωτη θέση και πιο εύκολα μπορεί να πληγεί από τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές τάσεις του εξωτερικού παιχνιδιού που παίζεται με τους μεγαλύτερους γείτονές της. ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Η Δομή του στρατού- Πολεμικής Αεροπορίας και Πολεμικού ναυτικού Όσο αφορά τώρα το κομμάτι του στρατηγικού τομέα του Μεξικού ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η δομή του, η οποία διαφέρει σε σχέση με τις περισσότερες χώρες. Το πρώτο ( το πιο υψηλά χρηματοδοτούμενο )και το πιο σημαντικό κομμάτι είναι ο στρατός, ο οποίος περιλαμβάνει και την Πολεμική Αεροπορία ως μια δευτερεύουσα συνιστώσα. Το δεύτερο είναι το Πολεμικό Ναυτικό. Ο στρατός βρίσκεται υπό την εποπτεία της Γραμματείας Εθνικής Άμυνας( οπού με την νέα κυβέρνηση του Enrique Pena Nieto έχει καταστεί υπεύθυνος μέχρι και το 2018 ο Salvador Cienfuegos Zepeda) (National Defense Secretariat) ή αλλιώς Sedena. Έχει τρεις συνιστώσες : ένα εθνικό αρχηγείο, αρχηγεία ανά περιοχές, και ανεξάρτητες μονάδες. Ο Υπουργός Άμυνας ουσιαστικά έχει δύο ιδιότητες από τη μία να δίνει πλήρη αναφορά στο Πρόεδρο και από την άλλη ελέγχει τον στρατό μέσω ενός Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 20

21 κεντρικού συστήματος διοίκησης και πολλούς αξιωματικούς. Οι τρέχουσες δυνάμεις ισχύς είναι περίπου άτομα. Στο στρατό η εγγραφή είναι εθελοντική,μπορείς να συμμετάσχεις από τις ηλικίες 18 έως 21, εάν η δευτεροβάθμια εκπαίδευση έχει τελειώσει, 22 αν έχεις ολοκληρώσει το Γυμνάσιο. Μετά την ηλικία των 22 ετών είναι αδύνατο να ενταχθείς στον τακτικό στρατό παρά μόνο σε βοηθητικές θέσεις. Από το 2009,ο αρχικός μισθός για τους νεοσύλλεκτους στο στρατό είναι $ πέσος, ή περίπου $ 500 δολάρια το μήνα. Σε γενικές γραμμές αυτοί που στρατολογούνται είναι κυρίως της μεσαίας και κατώτερης τάξης και συμμετέχουν αφού επιλεχθούν αρχικά προσφέρουν δημόσιες υπηρεσίες. Τόσο ο στρατός και το ναυτικό οργανώνονται σε περιφερειακές διασκορπισμένες βάσεις. Υπάρχουν κεντρικά εθνικά γραφεία στην πόλη του Μεξικού και πολλά υποδεέστερα σε περιφερειακές έδρες. Οι κύριες μονάδες του μεξικανικού στρατού είναι εννέα ταξιαρχίες πεζικού και μια σειρά από ανεξάρτητα τάγματα και τάγματα πεζικού. Τα κύρια στοιχεία ελιγμών του στρατού οργανώνονται σε τρία σώματα, το καθένα αποτελούμενο από τρεις ταξιαρχίες πεζικού, όλα όμως βασίζονται στην Ομοσπονδιακή Περιοχή(Federal District). Ξεχωριστά από τους σχηματισμούς ταξιαρχίας, υπάρχουν ανεξάρτητα τάγματα και τάγματα πεζικού, (45 στο σύνολο) στις 12 στρατιωτικές περιφέρειες της χώρας (Distrito- Federal, Mexicali-Baja California, Mazatlán- Sinaloa, Monterrey- Nuevo León, Guadalajara-Jalisco, LaBoticaria- Veracruz, Tuxtla Gutierrez-Chiapas, Ixcotel- Oaxaca, Cumbres de Llano Largo- Guerrero,Mérida-Yucatán, Torreón- Coahuila, Irapuato-Guanajuato ). Τάγματα πεζικού, που αποτελούνται από περίπου 300 στρατιώτες, γενικά έχουν αναπτυχθεί σε κάθε ζώνη, και σε ορισμένες ζώνες έχει ανατεθεί ένα πρόσθετο μηχανοκίνητο τάγμα ιππικού ή ένα τάγμα πυροβολικού. Επιστρέφοντας εν συντομία στο θέμα της πολεμικής αεροπορίας να αναφέρουμε ότι παρόλο που υπάρχει ένας defacto διοικητής Πολεμικής Αεροπορίας, ο ίδιος και το προσωπικό του είναι ενσωματωμένοι στο Αρχηγείο των ενόπλων δυνάμεων, καθώς επίσης ο εκάστοτε αξιωματικός δεν έχει σε καμία περίπτωση υψηλές θέσεις στην ιεραρχία του στρατού. Οι υποψήφιοι αξιωματικοί και από τις τρεις υπηρεσίες εκπαιδεύονται στην στρατιωτική σχολή στην πόλη του Μεξικού για το στρατό, στην Γκουανταλαχάρα για την Πολεμική Αεροπορία, και στην Βερακρούς για το Πολεμικό Ναυτικό. Οι στρατιωτικές σχολές δεν είναι πανεπιστήμια, αλλά παρέχουν σημαντικές τεχνικές κατάρτισης που σχετίζονται με την απασχόληση σε διάφορους κλάδους υπηρεσιών. Μεγάλη έμφαση δίνεται επίσης και στο στρατιωτικό ήθος (πατριωτισμό, την τιμή και την πίστη), την ιστορία, την πειθαρχία, την φυσική κατάσταση, και στη διαιώνιση του θεσμού. Οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι ένα από τα πιο σεβαστά ιδρύματα της χώρας. Η Πολεμική Αεροπορία χωρίζει την επικράτεια της χώρας σε τέσσερις περιοχές: Northwestern (Mexicali, Baja California), Northeastern (Τσιουάουα), Central (Πόλη του Μεξικού) και Νοτιοανατολικής (Tuxtla Gutiérrez, Chiapas). Κάθε περιοχή διοικείται από ένα γενικό αξιωματικό. Τα περιφερειακά κεντρικά γραφεία είναι υπεύθυνοι για 18 αεροπορικές βάσεις σε όλη τη χώρα: Στρατηγικό Προφίλ: Μεξικό Σελίδα 21