ierosnaosagiastriadospetroupoleos.blogspot.gr - agiatriadapetroupoleos.gr - facebook: agiatriadapetroupolis

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ierosnaosagiastriadospetroupoleos.blogspot.gr - agiatriadapetroupoleos.gr - facebook: agiatriadapetroupolis"

Transcript

1 διαδρομές Ν ο ητ ι κ έ ς δ ι α δ ρ ο μ έ ς σ τ ό ν χ ῶ ρ ο τ ῆ ς π ί σ τ η ς Μηνιαῖο φυλλάδιο τοῦ Ἱ.Ν. Ἁγίας Τριάδος Πετρουπόλεως Σουλίου Τηλ.: Τεῦχος 7 ο - Ὀκτώβριος 2014 ierosnaosagiastriadospetroupoleos.blogspot.gr - agiatriadapetroupoleos.gr - facebook: agiatriadapetroupolis Δρόμος δέν ὑπάρχει... τόν δρόμο τόν ἀνοίγουμε... προχωρώντας καί συγχωρώντας... Ποιὸς εἶναι ὁ Πατέρας Ὁ τίτλος τοῦ παρόντος κειμένου δὲν ἔχει ἐρωτηματικὸ διότι κανεὶς δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἀπαντήσει σὲ ἕνα τέτοιο ἐρώτημα. «Οὐδεὶς γὰρ ἐπιγινώσκει τὸν πατέρα εἰ μὴ ὁ υἱός, οὐδὲ τὸν υἱὸν εἰ μὴ ὁ πατήρ» 1. Αὐτὴ ἡ ἄγνοιά μας περὶ τοῦ Θεοῦ ἀφορᾶ καὶ στὰ τρία πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Τότε θὰ μοῦ πεῖτε γιατί γράφουμε καὶ ἀκόμη περισσότερο γιατί θεολογοῦμε; Πέραν τῆς πίστης καὶ τῆς ἀνάγκης τοῦ ἀνθρώπου νὰ συναντηθεῖ καὶ νὰ «γνωρίσει» τὸν Θεό, ὑπάρχει, ἴσως πιὸ ἔντονα σήμερα, καὶ ἡ ἀνάγκη νὰ γνωρίσουμε τὴν πίστη μας. Γι' αὐτὸ θεολογοῦμε. Ἀσφαλέστερη ὁδὸς ἡ ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας καὶ μάλιστα ἔτσι ὅπως αὐτὴ βιώνεται ἐντός Της, διερμηνεύεται καὶ προσεγγίζεται ἀπὸ τὴν θεολογία τῶν Πατέρων καί, μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, μᾶς ἀποκαλύπτεται. Τὸ πρῶτο πρόσωπο τῆς Μίας Τριαδικῆς Θεότητος, ὁ Ἕνας Θεὸς Πατήρ, ὁ Παντοκράτωρ, ποιητὴς οὐρανοῦ καὶ γῆς ὁρατῶν τὲ πάντων καὶ ἀοράτων, γνωρίζουμε καὶ ὁμολογοῦμε, ὅπως γράφει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὅτι «εἶναι χωρὶς ἀρχὴ καὶ τέλος, αἰώνιος, παντοτινός, ἀδημιούργητος, ἀμετάβλητος, ἀναλλοίωτος, ἁπλός, ἀσύνθετος, ἀσώματος, ἀόρατος, ἀψηλάφητος, ἀπερίγραπτος, ἄπειρος, ἀπεριόριστος, ἀκα-τάληπτος, ἀχώρητος στὸ νοῦ, ἀγαθός, δίκαιος, παντοδύναμος, δημιουργὸς ὅλων των κτισμάτων, παντοκράτορας, παντεπόπτης, προνοητῆς ὅλων, ἐξουσιαστὴς καὶ κριτής» 2. Ὁ Πατέρας εἶναι Αὐτὸς ποὺ γεννᾶ τὸν Υἱὸ καὶ ἐκπορεύει τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Ὅμως, δὲν ὑπάρχει «στιγμὴ» ποὺ ὁ Θεὸς δὲν εἶναι Πατέρας 3, δὲν ὑπάρχει χρόνος ποὺ δὲν ὑπάρχει Υἱός, δὲν ὑπάρχει χρόνος ποὺ δὲν ἐκπορεύεται τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Οὔτε ἐπίσης Σ τὴν πνευματικὴ ζωὴ μας πρέπει τὰ πρῶτα πράγματα νὰ ἔχουν τὴν πρώτη θέση. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μᾶς βοηθάει νὰ βροῦμε καὶ στὴ συνέχεια νὰ τοποθετήσουμε αὐτὲς τὶς προτεραιότητες τῆς ζωῆς μας: 1. Τὸ πρῶτο καθῆκον μας στὴ ζωὴ εἶναι νὰ φροντίζουμε γιὰ τὰ πνευματικὰ ἀγαθὰ τοποθετώντας τὶς βιοτικὲς μέριμνες καὶ ὑποθέσεις σὲ δευτερεύουσα θέση, ἐμπιστευόμενοι τὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ γι' αὐτά, ὅπως ὑπέδειξε ὁ Κύριος: «Ζητεῖτε δὲ πρώτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμίν. Μὴ οὒν μεριμνήσητε εἰς τὴν αὔριον, ἡ γὰρ αὔριον μεριμνήσει τὰ ἐαυτῆς ἀρκετὸν τὴ ἡμέρα ἡ κακία αὐτῆς» (Ματθαίου, στ 33-34). Οἱ ἄνθρωποι ἔχουν ἀνατρέψει αὐτὴ τὴν τάξη, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ μὴν ἐνδιαφέρονται γιὰ τὰ πνευματικὰ ἀγαθά, ἐπειδὴ νομίζουν ὅτι δὲν εἶναι σημαντικά, τὰ δὲ βιοτικὰ νὰ μὴν μποροῦν νὰ τὰ ἐξασφαλίσουν, παρὰ τὴν ἐργώδη προσπάθειά τους. Τὰ αἰτήματα γιὰ τὰ πνευματικὰ ἀγαθὰ προτάσσονται καὶ στὴν προσευχὴ ποὺ μᾶς δίδαξε ὁ Κύριός μας τὸ γνωστό μας «Πάτερ ἡμῶν, ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά Σου, ἐλθέτω ἡ βασιλεία Σου, γεννηθήτω τὸ θέλημά Σου». Πρῶτα αὐτὰ μποροῦμε νὰ ποῦμε «ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς ὕπαρξής Του εἶναι Πατέρας καὶ ἐκπορεύει τὸ Πνεῦμα», διότι ὁ Θεὸς εἶναι ἄναρχος, δὲν ἔχει ἀρχὴ ὕπαρξης, ὑπάρχει «πρὸ πάντων των αἰώνων». Φυσικὰ δὲν ἔχει καὶ τέλος καὶ μιὰ τέτοια διατύπωση θὰ ἀποτελοῦσε τραγικὸ σφάλμα τὸ ὁποῖο δὲν χρειάζεται καν νὰ ἐξηγήσουμε ἀφοῦ τὸ αἰώνιό του Θεοῦ, τὸ «Ἅγιος Ἀθάνατος», τὸ «εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων», ὅλοι το κατανοοῦμε μέσα ἀπὸ τὸ ἰσχυρὸ βίωμα τῆς πίστης μας. Ἀξίζει νὰ σημειώσουμε ὅτι καὶ οἱ λέξεις ποὺ χρησιμοποιοῦμε γιὰ τὸν Θεὸ «δὲν δύνανται ἐπακριβῶς τὰ περὶ τὴν θείαν οὐσίαν» 4 νὰ «περιγράψουν». Διότι τὴν οὐσία τοῦ Θεοῦ, οὔτε νὰ τὴν κατανοήσουμε, οὔτε νὰ τὴν προσδιορίσουμε μποροῦμε. Στὴν προσπάθειά μας νὰ τὴν «περιγράψουμε», χρησιμοποιοῦμε λέξεις, στὰ μέτρα τῶν ἀνθρώπινων καὶ στὰ ὅρια τῶν ἀνθρώπων, γὶ αὐτὸ καὶ ὅταν μιλᾶμε ἐδῶ γιὰ τὸν Θεό, ἐπιλέγουμε νὰ τοποθετοῦμε καὶ κάποιες μεμονωμένες λέξεις σὲ εἰσαγωγικὰ γιὰ νὰ δείξουμε τὴν σχετικότητα τοῦ νοήματός τους. Ἡ «διαφορὰ» τοῦ Πατέρα ἀπὸ τὰ ἄλλα δύο πρόσωπα, εἶναι ὅτι εἶναι ἀγέννητος, σὲ ἀντίθεση μὲ τὸν Υἱὸ ποὺ εἶναι γεννητός, ὅπως τὸ Ἅγιο Πνεῦμα ποὺ εἶναι ἐκπορευτό. Ἡ οὐσία τῆς θεότητος καὶ στὰ τρία πρόσωπα ὑπάρχει «πλήρης», δηλαδὴ ἔχουμε Θεὸ Πατέρα, Θεὸς Υἱό, Θεὸ Ἅγιο Πνεῦμα, Τριάδα ὁμοούσιον καὶ ἀχώριστον. Τριάδα δηλαδὴ ὑπάρχουσα ἐκ τῆς ἴδιας οὐσίας, ἀδιαίρετη 5. «Διότι γνωρίζουμε ἕνα Θεό καὶ μόνο στὶς ἰδιότητες τῆς πατρότητος, τῆς υἱότητος καὶ τῆς ἐκπορεύσεως ἐννοοῦμε τὴ διαφορὰ σχετικὰ μὲ τὴν αἰτία, τὸ ἀποτέλεσμα καὶ τὴν τελειότητα τῆς ὑποστάσεως, δηλαδὴ ὅσον ἀφορᾶ στὸν τρόπο τῆς ὑπάρξεως» 6. Πατέρας κατὰ τὴν φύσην Του εἶναι ὁ Θεὸς Πατὴρ γιὰ τὸν Υἱό Του, ὅπως μποροῦμε νὰ δοῦμε σὲ πολλὰ χωρία τῆς Καινῆς Διαθήκης 7, ἀλλὰ καὶ Πατέρας εἶναι γιὰ μᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ γιὰ καὶ μετὰ τὰ δικά μας καὶ καθημερινά. 2. Τὸ πρῶτο ἔργο στὸν ἀγώνα γιὰ τὸν ἁγιασμὸ μᾶς εἶναι ἡ καθαρότητα τῆς καρδιᾶς, τοῦ νοῦ, τῆς συνειδήσεως. Ὅταν αὐτὰ εἶναι καθαρὰ καὶ φωτεινά, τότε ὁλόκληρη ἡ ζωὴ μᾶς εἶναι λουσμένη στὸ φῶς καὶ στὴν ἀλήθεια, ὅπως δίδαξε ὁ Κύριος: «Καθάρισον πρώτον τὸ ἐντός του ποτηρίου καὶ τῆς παροψίδος, ἴνα γένηται καὶ τὸ ἐκτὸς αὐτῶν καθαρὸν» (Ματθαίου, κγ 26). «Ὁ λύχνος τοῦ σώματος ἔστιν ὁ ὀφθαλμός. ἐὰν οὒν ὁ ὀφθαλμός σου ἁπλοὺς ἡ, ὅλον το σῶμά σου φωτεινὸν ἔσται ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλμός σου πονηρὸς ἡ, ὅλον το σῶμά σου σκοτεινὸν ἔσται. εἰ οὒν τὸ φῶς τὸ ἐν σοῖ σκότος ἐστι, τὸ σκότος πόσον;» (Ματθαίου, στ 22-23). 3. Ἡ πρώτη ὑποχρέωσή μας στὴ λατρεία τοῦ Θεοῦ εἶναι νὰ συμφιλιωθοῦμε μὲ τὸν ἀδελφό μας: «Πρώτον διαλλάγηθι τῷ ἀδελφῶ σου, καὶ τότε ἐλθῶν πρόσφερε τὸ δῶρον σου» (Ματθαίου, ἐ 24). Ὁ Κύριος μας προέτρεψε νὰ λέμε στὴν προσευχή μας: «Ἁφὲς ἠμὶν τὰ ὀφειλήματα ἠμῶν, ὡς καὶ ἠμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἠμῶν» (Ματθαίου, στ 12). Πρῶτα συγχωροῦμε καὶ μετὰ ζητοῦμε νὰ μᾶς συγχωρέσει ὁ Θεός: 4. Ἡ πρώτη ὑποχρέωσή μας στὶς ἀδελφικὲς σχέσεις, προτοῦ διορθώσεις τὸν ἄλλον, εἶναι νὰ διορθώσεις τὸν ἑαυτό σου: Οἱ γεωργοί καί ἡ ἄμπελος. Μικρογραφία εἰκονογραφημένου χειρογράφου, 11ος αἰ. μ.χ., Ἐθνική Βιβλιοθήκη Παρισίων. ὅλη τὴν δημιουργία, πράγμα ποὺ συναντᾶμε σὲ ὅλη τὴν Καινὴ καὶ τὴν Παλαιὰ Διαθήκη. Πατέρας ὄχι μὲ τὴν βιολογικὴ ἔννοια ἀλλὰ μὲ τὴν ἠθικὴ καὶ γιὰ τοῦτο ὁ ἴδιος ὁ Ἰησοῦς μᾶς προτρέπει, στὴν Κυριακὴ Προσευχή, νὰ προσευχόμαστε στὸν Θεὸ Πατέρα ἀποκαλώντας Τὸν κι ἐμεῖς ἔτσι κατὰ Χάριν. 1 Ματθ. 11,27. 2 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβής της ὀρθοδόξου πίστεως, Ἀπόδοση εἰς τὴν νέα ἑλληνική: Ἀρχιμανδρίτης Δωρόθεος Πάπαρης. 3 Ο.π. «Δὲν ὑπῆρχε χρόνος ποὺ ὁ Πατέρας ἦταν χωρὶς τὸν Υἱό, ἀλλὰ ὁ Πατέρας καὶ ὁ Υἱός, ποὺ γεννήθηκε ἀπ Αὐτόν, ὑπῆρχαν συγχρόνως διότι χωρὶς Υἱό, δὲν καλεῖται Πατέρας. Ἐὰν δὲν εἶχε Υἱό, δὲν θὰ ἦταν Πατέρας κι ἂν ἀπόκτησε κατόπιν Υἱό, ἔγινε Πατέρας μετὰ τὴ γέννηση, χωρὶς νὰ εἶναι πρὶν ἀπ αὐτήν καὶ μεταβλήθηκε ἀπὸ τὸ νὰ μὴν εἶναι Πατέρας στὴν κατάσταση νὰ γίνει Πατέρας, τὸ ὁποῖο εἶναι χειρότερο ἀπὸ κάθε βλασφημία». 4 Νικολάου Μητσόπουλου, Θέματα Ὀρθοδόξου Δογματικῆς Θεολογίας, Ἀθήνα 2001, σ Ἡ πατρικὴ ἰδιότητα (τὸ προσωπικὸ ἰδίωμα δηλαδὴ τοῦ πρώτου προσώπου τῆς Τριάδος) καθὼς καὶ ἡ ἐκπόρευση ἐκ Πατρὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, δὲν σημαίνει ὅτι τὰ τρία πρόσωπα δὲν ἔχουν τὴν ἴδια δύναμη, δόξα καὶ ἐνέργεια. Σημαίνει ὅτι ὁ Πατέρας ἀποτελεῖ τὴν αἰτία τῆς Θεότητος, ὄχι μιὰ χρονικὴ αἰτία, οὔτε φυσικὰ μίαν αἰτία ἀνωτερότητας ἢ βαθμολογικῆς κατάταξης ἀλλὰ διαβάθμισης αἰτιότητος. Δηλαδὴ ὁ Πατέρας εἶναι τὸ μόνο ἀπὸ τὰ πρόσωπα ποὺ δὲν ἔχει αἰτία ἄλλη ἀλλὰ ἔχει αἰτία τὴν ἴδια Τοῦ τὴν πατρικὴ ὑπόσταση, τὸν ἴδιο Του τὸν «ἑαυτό». 6 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβής της ὀρθοδόξου πίστεως, Ἀπόδοση εἰς τὴν νέα ἑλληνική: Ἀρχιμανδρίτης Δωρόθεος Πάπαρης. 7 Ἰωάν. 5, «ὁ δὲ Ἰησοῦς ἀπεκρίνατο αὐτοῖς ὁ πατήρ μου ἕως ἄρτι ἐργάζεται, καγῶ ἐργάζομαι. διὰ τοῦτο οὒν μᾶλλον ἐζήτουν αὐτὸν οἱ Ἰουδαῖοι ἀποκτεῖναι, ὅτι οὐ μόνον ἔλυε τὸ σάββατον, ἀλλὰ καὶ πατέρα ἴδιον ἔλεγε τὸν Θεόν, ἴσον ἐαυτὸν ποιῶν τῷ Θεῷ.» Οἱ προτεραιότητες τῆς ζωῆς μας, ὅπως θὰ τὶς δείχνει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ Τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς, Βύρωνος καὶ Ὑμηττοὺ Δανιήλ «Πρώτον ἔκβαλε τὴν δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλμοῦ σου» (Λουκᾶς, στ 42). 5. Ἡ πρώτη προσφορά μας στὸν Θεὸ θὰ πρέπει νὰ εἶναι ἡ προσφορὰ τοῦ ἐαυτοῦ μας. Αὐτὸ ἔπραξαν οἱ Θεσσαλονικεῖς, οἱ ὁποῖοι προτοῦ δώσουν τὴν ἐλεημοσύνη τους γιὰ τοὺς χριστιανοὺς τῆς Παλαιστίνης, «ἑαυτοὺς ἔδωκαν πρώτον εἰς τὸν Κύριον» (Β Κορινθίους, ἡ 5), πίστεψαν δηλαδὴ καὶ ἀφιερώθηκαν στὸν Κύριο. Προτοῦ προσφέρεις ὁτιδήποτε, ὁ Θεὸς ζητεῖ νὰ Τοῦ προσφέρεις τὴν ψυχή σου. 6. Τὴν πρώτη θέση στὴν προσευχὴ μᾶς ἔχουν οἱ ἄλλοι, κατὰ τὴν ἀποστολικὴ προτροπή: «Πρώτον ποιεῖσθε δεήσεις ὑπέρ πάντων» (Ἃ Τιμόθεον, β 1). Ἂν ἐργαστοῦμε μὲ μεθοδικότητα καὶ ὑπομονὴ γιὰ νὰ πραγματοποιήσουμε αὐτὲς τὶς προτεραιότητες στὴ ζωή μας, θὰ ἔχουμε δώσει νόημα στὴ ζωή μας. Συντακτική ὁμάδα > Ὁμάδα Νεότητας Ἁγίας Τριάδος Πετρουπόλεως > π. Σπυρίδων Ἀργύρης

2 ἐπίκαιρα Θὰ νικήσουμε! Τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφεὶμ Τ ὸ πρόσωπο, ἀδελφοί μου, καὶ πάλι τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου μονοπωλεῖ τὴ σκέψη ὅλων μας σήμερα. Μνημονεύει ἡ Ἐκκλησία μᾶς τὰ μεγαλεῖα της Παναγίας καὶ τὴ θαυμαστὴ προστασία της στὴ βασιλίδα πόλη τὴν Κωνσταντινούπολη, τὴν κατεξοχὴν πόλη τῆς Παναγίας, μὲ τοὺς Ναοὺς καὶ τὰ ἁγιάσματα, μὲ τοὺς θρύλους καὶ τὶς ἱστορίες. Θυμόμαστε τὰ γεγονότα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ὅπως αὐτὰ τὰ ἀκούσαμε ἐχθὲς τὸ βράδυ στὴν Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ, δηλαδὴ τὴ θαυμαστὴ διάσωση τοῦ ἰσραηλιτικοῦ λαοῦ στὴ φοβερὴ ἐκείνη ἔρημο «μὲ τὴν παράδοξη ἐκείνη νεφέλη νὰ καλύπτει τὴ σκηνὴ τοῦ μαρτυρίου κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἡμέρας, ὅταν δηλαδὴ πορεύονταν ὁ λαὸς μέσα στὴν ἔρημο, ἀλλὰ καὶ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς νύχτας νὰ μετατρέπεται σὲ εἶδος φωτιᾶς» (Ἐξοδ. 40, 30-31). Καὶ σ αὐτὴν τὴν προστατευτικὴ πρόνοια τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν περιούσιο λαό Του, οἱ θεοφόροι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας καὶ οἱ θεόπνευστοι ὑμνογράφοι εἶδαν τὴν προστασία τῆς Παναγίας γιὰ τὸ λαό της καὶ τὴν κληρονομία της. «Καὶ σκέπεις τὸν λαόν σου νοερῶς ἐκ πάσης των ἐχθρῶν ἐπιβουλῆς». Σ αὐτὰ τὰ θαυμαστὰ γεγονότα βλέπουν οἱ ἅγιοι Πατέρες τὴ μοναδικὴ θέση ποὺ κατέχει ἡ Παναγία στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου. Νὰ τὸν ὁδηγεῖ. Να τὸν προστατεύει. Να τὸν φροντίζει. Να τὸν φωτίζει. Να τὸν σκεπάζει. Μέχρι νὰ φτάσει στὸν προορισμό του ποὺ εἶναι ἡ πολυπόθητη Χαναᾶν, δηλαδὴ ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν, ἡ ἡμέρα τῆς καταπαύσεως καὶ τοῦ θείου σαββατισμοῦ. Ἐπιτρέψτε μου σήμερα σ αὐτὴν τὴν φωτομορφὴ γιορτὴ τῆς Παναγίας, ποὺ τείνει νὰ ἀτονήσει στὶς μέρες μᾶς καθὼς ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι εὔκολα ξεχνοῦμε καὶ τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή μας ποὺ δεχθήκαμε σὲ ὧρες δύσκολες καὶ τὴν προστασία τῆς Παναγίας καὶ τὴν εὐλογία τῶν Ἁγίων ποὺ δεχθήκαμε σὲ χρόνια δίσεκτα. Ἐπιτρέψτε μου, νὰ προσφέρω στὴν ἀγάπη σᾶς δυὸ προτάσεις δανεισμένες ἀπὸ τὸν θεοφόρο Νεῖλο τῆς Δαμασκοῦ, τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τὸν Δαμασκηνό. Πρώτον. Χαιρετίζει τὴν Παναγία σὲ μιὰ ὁμιλία του καὶ τὴν ὀνομάζει φλογοφόρο βάτο. Βάτος δηλαδὴ ἡ φλεγομένη καὶ μὴ κατακαιομένη. Ἀφοῦ κράτησε μέσα της τὸ πῦρ τῆς θεότητος τὸν Χριστό, χωρὶς νὰ φλεγεῖ. Καὶ ἔφτασε σ αὐτὸ τὸ δυσθεώρητο ὕψος ἀφενὸς μὲν μὲ τὴν ὑψοποιὸ ταπείνωση ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν καθαρότητα ποὺ διέθετε μπροστὰ στὴν ὁποία καταπλήσσεται καὶ αὐτὸς ὁ Ἀρχάγγελος τῆς χαρᾶς, ὁ χαριέστατος Γαβριήλ. «Τὴν ὡραιότητα τῆς παρθενίας σου καὶ τὸ ὑπέρλαμπρόν το τῆς ἀγνοίας σου, ὁ Γαβριὴλ καταπλαγεῖς ἐβόα Σοὶ Θεοτόκε», ψάλλει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας συγκινητικά. Δεύτερον. Μακαρίζει ὁ ἱερὸς Δαμασκηνὸς τὴν Παναγία καὶ τὴν ὀνομάζει αἰτία, ποὺ ἡ φιλοχρυσοὶ γίνονται φιλοχριστοι, οἱ φιλάργυροι φιλάνθρωποι καὶ οἱ φιλόπτωχοι φιλοπλοῦτοι. Ἀλλοιώνει δηλαδὴ ἡ Παναγία τὰ φρονήματα τῶν ἀνθρώπων, τὰ μεταλλάσσει μὲ τὴ χάρη τὴν ὁποία ἔλαβε ἀπὸ τὸν ἐξ αὐτῆς τεχθέντα Κύριο. Τὰ μεταμορφώνει ἀπὸ πάθη σὲ ἀρετές. Αὐτὸς ποὺ διαθέτει χρυσάφι καὶ πλοῦτο τιμώντας τὴν Παναγία, γίνεται φιλοχριστός. Διαθέτει ὅλο τὸν πλοῦτο στὴ διακονία τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ καὶ στὴν τήρηση τῶν ἐντολῶν του. Ὁ φιλάργυρος γίνεται φιλάνθρωπος. Τοῦ ὑπενθυμίζει ἡ Παναγία κατὰ ἕνα τρόπο τὴν προτροπὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, «μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἡ λαμβάνειν καὶ ἱλαρὸν γὰρ δότην ἀγαπᾶ ὁ Θεός». Στὴ σκέψη τοῦ μεταφέρει τὸν φοβερὸ λόγο τοῦ Υἱοῦ της: «πὼς δυσκόλως οἵ τα χρήματα ἔχοντες εἰσελεύσονται στὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν». Ἀκόμη ἐκεῖνοι ποὺ ἀγαποῦν καὶ συντρέχουν, δανείζουν καὶ ἐλεοῦν τοὺς πτωχοὺς ἀδελφούς του Χριστοῦ, γίνονται φιλοπλοῦτοι. Δέχονται πληθώρα πνευματικῶν ἀγαθῶν ἀλλὰ καὶ ὑλικῶν. Μοιάζει ἡ ζωή τους μὲ ἐκείνη τὴ γυναίκα στὴ Σαρεπτὰ τῆς Σιδωνίας ποὺ ἔθρεψε τὸν Προφήτη Ἠλία καὶ δὲν τῆς ἔλειψε τὸν καιρὸ τῆς ἀνομβρίας, οὔτε τὸ λάδι οὔτε καὶ τὸ ἀλεύρι ἀπὸ τὸ σπίτι της. Πόσα δὲν θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ διηγηθεῖ ἀπὸ τὴν ἐκκλησιαστική μας ἱστορία γιὰ τὶς θαυμαστὲς αὐτὲς ἐπεμβάσεις τῆς προνοίας τοῦ Θεοῦ ἀλλὰ καὶ τῆς προστασίας τῆς Παναγίας! Αὐτὴ τὴν προστασία καὶ τὴν ἀκοίμητη πρεσβεία της, τὴν δεχθήκαμε ἀμέτρητες φορὲς μέχρι σήμερα «τὸ τῶν Ἑλλήνων Γένος» γιὰ νὰ χρησιμοποιήσω τοὺς λόγους τοῦ ἱεροῦ ὑμνογράφου τῆς Ἐκκλησίας. Τὴν εἴχαμε ὅταν ξεκινήσαμε τοὺς ἀγῶνες ὑπὲρ πίστεως καὶ πατρίδος τὸ Δὲν εἴχαμε τίποτα ἀπὸ ὑλικὰ ἀγαθά, παρὰ μόνο τὴν ἀκράδαντη πίστη μας στὸ Θεὸ καὶ τὴν ἀγάπη μας στὴ μάνα μᾶς πατρίδα. Γιατί μπορεῖ νὰ μᾶς κατηγορήσει κανεὶς ὅτι ἐνῶ ἀγαποῦμε ὅλες τὶς μάνες τοῦ κόσμου δὲν πρέπει νὰ ἀγαποῦμε τὴ μάνα μᾶς πατρίδα που μᾶς γέννησε ποῦ μᾶς γαλούχησε, μᾶς δίδαξε, μᾶς μόρφωσε, μᾶς ἔκανε ὑπερήφανους μὲ τὴν ἱστορία της καὶ τὴν προσφορά της. Τί εἶχαν οἱ ξεχασμένοι ἥρωες τοῦ 40 ὅταν ἄρχισαν ἕναν ἄνισο ἀγώνα γιὰ τὴν ἀκεραιτότητα τῆς πατρίδος μας; Εἶχαν πολεμοφόδια καὶ τροφές; Ἐλάχιστα ἀπ αὐτὰ διέθεταν. Νηστικοὶ καὶ διψασμένοι πολεμοῦσαν. Εἶχαν ὅμως καρδιὰ καὶ ἀνδρεία ποὺ μεταβάλλονταν στὰ ροζιασμένα χέρια τους σὲ ὅπλα ἀκαταμάχητα. Τὸ «ἀέρα» ποὺ φώναζαν στὰ χιονισμένα βουνὰ τῆς Πίνδου καὶ τῆς Βορείου Ἠπείρου ἔδιωχνε τοὺς ἐχθρούς. Καὶ ἡ στρατιωτικὴ κουβέρτα ποὺ τύλιγαν γιὰ λίγο τα παγωμένα κορμιὰ τοῦ ἔγινε ἡ τροχοπέδη στοὺς εἰσβολεῖς καὶ τὸ τσαρούχι τοὺς ἔγινε ἡ νικηφόρα σφεντόνα τοῦ Δαυὶδ στὴν τρελὴ ἀλαζονεία τῶν ἐχθρῶν. Αὐτοὶ ποὺ πολέμησαν διέθεταν ἀκόμη βαθιὰ πίστη πρὸς τὸ Θεό, σεβασμὸ καὶ εὐλάβεια στὴν Ἐκκλησία, στὸ πρόσωπο τῆς Παναγίας καὶ τῶν Ἁγίων, ἔβλεπαν κατὰ τὶς δύσκολες μάχες μὲ τὰ μάτια τοὺς τὰ ἴδια τὴν Παναγία νὰ τοὺς ἐνισχύει καὶ τὴ φωτοφόρο νεφέλη της νὰ τοὺς σκεπάζει. Γι αὐτὸ καὶ ὁ τύπος τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ἔγραφε «ὁ Θεὸς καὶ ἡ Παναγία εἶναι μαζί μας, 21 Νοεμβρίου 1940». Ἀπὸ ψηλὰ ἔφορος τοῦ ἀγώνα μᾶς εἶναι ὁ Θεός, αὐτὸς μας εὐλογεῖ. Ἕνας λαὸς γονυκλινὴς προσεύχεται καὶ ἕνας στρατὸς προχωρεῖ. Τί εἶχαν ἀκόμη οἱ Ἕλληνες; Εἶχαν τὴν αὐτοθυσία. Γιὰ νὰ σωθεῖ ἡ Πατρίδα. Γιὰ νὰ σωθεῖ ὁ πνευματικὸς πλοῦτος καὶ ἡ ἱστορία αὐτοῦ του τόπου. Γιὰ νὰ σωθεῖ τελικὰ αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ὥστε νὰ παραμένει ἐλεύθερος μὲ ἀδούλωτό το φρόνημα καὶ νὰ ἀπολαμβάνει τὸ ἀγαθό της ἐλευθερίας ποὺ τοῦ χάρισε ὁ Θεός. Καὶ ἡ αὐτοθυσία αὐτὴ τοῦ Ἕλληνα προέρχεται ὅταν θυμᾶται τὸ ἱστορικὸ παρελθὸν τῶν ἐνδόξων προγόνων, τῶν ἡρώων καὶ τῶν μαρτύρων. Ὅταν θυμᾶται πὼς αὐτὸς ὁ τόπος εἶναι ποτισμένος μὲ αἷμα καὶ σπαρμένος μὲ ὀστᾶ ἐνδόξων παλληκαριῶν ποὺ πολέμησαν γιὰ τοῦ Χριστοῦ τὴν πίστη τὴν ἁγία καὶ τῆς πατρίδος τὴν ἐλευθερία. Ἄραγε εἶναι τυχαῖο ποῦ θέλουν νὰ μᾶς ἀποκόψουν ἀπ αὐτὴν τὴν ἱστορία μας; Μόνο ἕνας ψύχραιμος μελετητὴς πέρα ἀπὸ πολιτικὲς τοποθετήσεις μπορεῖ νὰ καταλάβει τὸ μεγαλεῖο του Ἕλληνα, τὸν ἡρωισμό του καὶ τὴν αὐτοθυσία του. Ἀδελφοί μου, θὰ θέλατε σήμερα νὰ ἀκούσουμε καὶ τὸ μήνυμα αὐτῶν τῶν ἀθάνατων ἡρώων μας; Θὰ θέλατε νὰ ἀκούσουμε σ αὐτὴ τὴν ταπείνωση, τὴν τραγωδία καὶ τὸν ἐξευτελισμὸ ποῦ διέρχεται ἡ πατρίδα μᾶς τί ἔχουν νὰ μᾶς ποῦν αὐτοὶ ποῦ ὁρίστηκαν ἀπὸ τὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ νὰ φυλάττουν θερμοπύλες; Θὰ νικήσουμε, μᾶς ἀπαντοῦν. Θὰ νικήσουμε ἂν χρησιμοποιήσουμε ὅτι χρησιμο- Τὰ τρία Ὄχι τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Χρύσανθου Κωνσταντῖνος Χολέβας Τὸ ΟΧΙ τοῦ Ἰωάννου Μεταξὰ καὶ τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ κατὰ τοῦ αὐθάδους Μουσσολίνι ἦταν μόνον ἡ ἀρχή. Ἀκολούθησαν πολλὰ ΟΧΙ ἀπὸ ἐπώνυμα πρόσωπα καὶ ἀπὸ ἁπλοὺς Ἕλληνες ἀγωνιστές. Μία μορφὴ ποὺ δὲν προβάλλεται ὅσο θὰ ἔπρεπε ἀπὸ τὰ σχολικὰ βιβλία καὶ τὶς τηλεοράσεις ὑπῆρξε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν Χρύσανθος, ὁ ὁποῖος κράτησε στάση ἐθνικῶς ἀξιοπρεπῆ, ὅπως ἁρμόζει σὲ Ὀρθόδοξο Ἕλληνα Ἱεράρχη. Ἃς θυμηθοῦμε τὰ τρία ΟΧΙ ποὺ ἐξεστόμισε κατὰ τὴν εἴσοδο τῶν Γερμανών στὴν Ἀθήνα. Ὁ Χρύσανθος Φιλιππίδης γεννήθηκε στὴν Κομοτηνὴ καὶ σὲ ἡλικία 32 ἐτῶν ἐξελέγη Μητροπολίτης Τραπεζοῦντος τοῦ Πόντου. Μετὰ τὴ σφαγὴ τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπὸ τοὺς Τούρκους ἦλθε στὴν Ἀθήνα καὶ ὁρίσθηκε ἐκπρόσωπος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Μὲ σπουδὲς στὴ Χάλκη καὶ σὲ ξένα πανεπιστήμια ἐκλέγεται τὸ 1938 Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος. Τὸν ἀγώνα τῶν στρατιωτῶν μᾶς στὰ βουνὰ τῆς Βορείου Ἠπείρου στήριξε καὶ ὁ ἴδιος καὶ ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μὲ κάθε τρόπο, ἠθικὸ καὶ ὑλικό. Στὶς 27 Ἀπριλίου 1941 οἱ Γερμανοὶ εἰσῆλθαν στὴν Ἀθήνα ὡς κατακτητές. Ὁ Χρύσανθος ἐκλήθη νὰ μετάσχει τῆς ἐπιτροπῆς, ἡ ὁποία θὰ παρέδιδε ἐπισήμως τὴν πόλη στὸν Γερμανὸ Διοικητή. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀρνήθηκε καὶ ἀπήντησε: «Οἱ Ἕλληνες Ἱεράρχες δὲν παραδίδουν τὰς πόλεις εἰς τὸν ἐχθρόν, ἀλλὰ καθῆκον τῶν εἶναι νὰ ἐργασθοῦν διὰ τὴν ἀπελευθέρωσιν αὐτῶν». Ἦταν τὸ πρῶτο ΟΧΙ τοῦ Χρυσάνθου. Ὁ Δῆμος Ἀθηναίων τὸν εἰδοποίησε ὅτι θὰ τελεσθεῖ Δοξολογία στὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ κὰ τὸν καλοῦσαν νὰ προσέλθει. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀρνήθηκε καὶ πάλι λέγοντας: «Δοξολογία δὲν ἔχει θέσιν ἐπὶ τῇ ὑποδουλώσει τῆς Πατρίδος μας. Ἡ ὥρα τῆς Δοξολογίας θὰ εἶναι ἄλλη». Ἦταν τὸ δεύτερο ΟΧΙ τοῦ Χρυσάνθου. Ὑπῆρξε στὴ συνέχεια ἄλλη ἀπαίτηση: Νὰ ὁρκίσει τὴ γερμανοπρόβλητη κυβέρνηση Τσολάκογλου. Καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀπήντησε: «Δὲν μπορῶ νὰ ὁρκίσω κυβέρνησιν προβληθεῖσαν ὑπὸ τοῦ ἐχθροῦ. Ἠμεῖς γνωρίζομεν ὅτι τὰς Κυβερνήσεις ὁρίζει ὁ Λαὸς καὶ ὁ Βασιλεύς. Ἐδῶ τώρα οὔτε ὁ Λαὸς ἐψήφισεν τὴν Κυβέρνησιν οὔτε ὁ Βασιλεὺς τὴν ὤρισεν». Ἦταν τὸ τρίτο ΟΧΙ τοῦ Χρυσάνθου. Ἀντικαταστάθηκε ἀπὸ τὸν Ἀρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό, ὁ ὁποίος διεφύλαξε τὰ ἐθνικὰ συμφέροντα κατὰ τὴν Κατοχή. Ὁ Χρύσανθος ἐκοιμήθη στὶς Τὸ 1991 τὰ ὀστᾶ τοῦ μεταφέρθηκαν ἀπὸ τὸ A Νεκροταφεῖο Ἀθηνῶν στὴ Μονὴ Παναγίας Σουμελᾶ στὸ Βέρμιο. Τὰ ΟΧΙ τοῦ ἐμψύχωσαν τὴν ἀγωνιστικότητα τῶν Ἑλλήνων. ποίησαν ἐκεῖνοι στὴ ζωή τους. Οἱ πτωχοί, οἱ πλούσιοι, οἱ μορφωμένοι, οἱ ἀγράμματοι, οἱ ἐπώνυμοι καὶ οἱ ἀνώνυμοι, μὰ πάνω ἀπ ὅλα οἱ Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες, μᾶς ὑπενθυμίζουν πὼς θὰ νικήσουμε καὶ πάλι. Θὰ παλέψουμε, θὰ ἀγωνιστοῦμε, μὰ στὸ τέλος θὰ εἴμαστε νικητές. Αὐτὸ μας ὑπόσχεται ἡ Παναγία, αὐτὸ ζητάει ἡ προδομένη σήμερα πατρίδα μας, αὐτὸ σας εὔχομαι κι ἐγὼ μαζὶ μὲ ὅλους σας σήμερα αὐτὴ τὴν ἡμέρα, τὴ νίκη τοῦ λαοῦ μας, τὴ νίκη τῆς πατρίδος μας, τὴ νίκη τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας μας. 2 3

3 ΠΩΣ ΚΑΘΙΕΡΩΘΗΚΕ Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ Κωνσταντῖνος Χολέβας Στα χρόνια του βασιλέως Λέοντος τοῦ Μεγάλου ( μ.χ.) ζοῦσε στὴν Κῶν/πόλη ὁ ὅσιος Ἀνδρέας, ὁ κατὰ Χριστὸν σαλός. Σαλὸς εἶναι ὁ τρελλὸς καὶ κατὰ Χριστὸν σαλοὶ ὀνομάζονται κάποιοι ἅγιοι, οἱ ὁποῖοι κάνανε κάποια περίεργα καὶ παράλογα πράγματα, μὲ ἀπώτερο σκοπὸ νὰ τοὺς θεωροῦν παλαβοὺς ἢ παλιανθρώπους καὶ νὰ μὴ τοὺς τιμοῦν οἱ ἄνθρωποι καὶ ἔτσι αὐτοὶ νὰ ζοῦν μὲ ταπείνωση καὶ στὴν ἀφάνεια. Μιὰ νύχτα ποὺ γινότανε ἀγρυπνία στὸ ναὸ τῆς Παναγίας τῶν Βλαχερνῶν, ὁ ὅσιος Ἀνδρέας μαζὶ μὲ τὸν μαθητὴ τοῦ Ἐπιφάνιο, ποὺ ἔγινε ἀργότερα πατριάρχης Κῶν/πόλεως ( μ.χ.), εἶδαν τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο ὀφθαλμοφανῶς, ὄχι σὲ ὅραμα, νὰ μπαίνει ἀπὸ τὴν κεντρικὴ πύλη τοῦ ναοῦ. Τὴν συνόδευαν οἱ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος καὶ Ἰωάννης ὁ Θεολόγος καὶ πλῆθος ἀγγέλων. Ἀφοῦ μπῆκε μέσα στὸ ναὸ προχώρησε στὸν σολέα. Ἐκεῖ γονάτισε καὶ προσευχήθηκε πολλὴ ὥρα μὲ θερμὰ δάκρυα ὑπὲρ τῆς σωτηρίας τῶν πιστῶν, ἐνῶ τὴν βλέπανε μόνο ὁ Ἀνδρέας καὶ ὁ Ἐπιφάνιος. Ἀφοῦ προσευχήθηκε γιὰ πολὺ ἡ Θεοτόκος σηκώθηκε καὶ μπῆκε μέσα στὸ ἱερό, ὅπου φυλασσόταν τὸ μαφόριο τῆς δηλαδὴ τὸ τσεμπέρι της, τὸ πῆρε στὰ χέρια της καὶ βγαίνοντας ἔξω το ἅπλωσε πάνω ἀπὸ τοὺς πιστούς, γιὰ νὰ δείξει ὅτι τοὺς σκέπει καὶ τοὺς προστατεύει. Αὐτὸ εἶναι τὸ γεγονὸς τὸ ὁποῖο στάθηκε ἀφορμὴ ἡ Ἐκκλησία μας νὰ καθιερώσει τὴν γιορτὴ τῆς ἁγίας Σκέπης δηλαδὴ τὴ γιορτὴ πρὸς τιμὴ τῆς Παναγίας, ἡ ὁποία σκεπάζει (σκέπει) καὶ προστατεύει τὸ λαὸ τοῦ Θεοῦ καὶ φωτίζει τοὺς πιστοὺς στὸ δρόμο γιὰ τὴν τελείωση. Μᾶς σκεπάζει μὲ τὶς προσευχές της, μὲ τὶς παρακλήσεις της καὶ μὲ τὰ δάκρυά της. Ἡ Παναγία μᾶς ἅπλωσε τὸ μαφόριο τῆς ἐντός του ναοῦ καὶ σκέπασε ὅσους ἀγρυπνοῦσαν καὶ προσευχόταν. Μὲ τὴν ἐνέργεια αὐτὴ θέλει νὰ πεῖ ὅτι πρέπει νὰ ἔχουμε οὐσιαστικὴ σχέση μὲ τὴν Ἐκκλησία γιὰ νὰ μᾶς σκεπάσει μὲ τὶς πρεσβεῖες της. Τὴν ἑορτὴ τῆς ἁγίας Σκέπης τὴ γιορτάζουμε κάθε χρόνο στὶς 28 Ὀκτωβρίου. Η ΑΓΙΑ ΣΚΕΠΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940 Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι οἱ δύο σημαντικότερες ἐθνικὲς γιορτὲς τοῦ ἔθνους μᾶς ἔχουν τὸ ἰδιαίτερο χαρακτηριστικὸ νὰ συνεορτάζονται μὲ μία γιορτὴ τῆς Παναγίας. Τὴν 25η Μαρτίου γιορτάζουμε τὸν Εὐαγγελισμὸ τῆς Θεοτόκου καὶ τὴν 28η Ὀκτωβρίου τὴν Ἁγία Σκέπη τῆς Θεοτόκου. Ἡ γιορτὴ αὐτὴ μετατέθηκε ἀπὸ τὴν ἐκκλησία μᾶς τὸ 1952 ἀπὸ τὴν 1η Ὀκτωβρίου τὴν 28η ὡς ἔνδειξη εὐγνωμοσύνης πρὸς τὴ μητέρα τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴ σκέπη καὶ τὴν προστασία της στὸν ἀγώνα τῶν Ἑλλήνων ἀπέναντι στὸν ἀλαζονικὸ ἰταλικὸ στρατό. Δὲν χωράει ἀμφιβολία ὅτι ἡ ἐποποιία τοῦ 1940, ἀποτελεῖ ἕνα θαῦμα, εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ θαύματα στὴν ἱστορία τῶν Ἑλλήνων. Δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι καρπὸς ἀποκλειστικὰ ἀνθρώπινου ἀγώνα. Ἡ θεϊκὴ χάρη συνεργάσθηκε μὲ τὴν ἀνθρώπινη προσπάθεια. Καὶ εἶναι δίκαιο ποὺ μαζὶ μὲ τὰ θριαμβευτικὰ σαλπίσματα πάνω ἀπὸ τοὺς τάφους τῶν ἡρώων, σήμαναν δοξαστικὲς καμπάνες γιὰ ἕνα "εὐχαριστῶ" στὴν Παναγία, σ' ἐκείνη, στὴν ὁποία ἡ ἐθνικὴ συνείδηση ἀπέδωσε γιὰ μιὰ ἀκόμα φορᾶ τὰ νικητήρια. Τὴ Σκέπη τῶν ἀγωνιστῶν. Τὴν Ἐλευθερώτρια τῶν σκλαβωμένων. Γιατί στὰ κρίσιμα χρόνια του πολέμου οἱ Ἕλληνες ἐμπιστεύθηκαν στὰ χέρια τῆς Παναγίας τὸν ἀγώνα τους. Ζήτησαν τὴ μητρικὴ προστασία της γιὰ νὰ ὑπερασπιστοῦν τὰ δίκαιά τους. Καὶ ἦταν τόση ἡ πίστη τους, ὥστε τὴν ἔβλεπαν νὰ τοὺς ἐμψυχώνει καὶ νὰ τοὺς σκεπάζει, καθὼς πολεμοῦσαν ἀπεγνωσμένα στὰ χιονισμένα βουνὰ τῆς Πίνδου καὶ τῆς Ἀλβανίας. Ἡ ἄλλοτε Ὑπέρμαχος Στρατηγὸς τῶν Ρωμηῶν γίνεται ἡ Ἁγία Σκέπη τῶν ἀγωνιστῶν καὶ τὸ θαῦμα ἐπαναλαμβάνεται. Χάρη στὴν πίστη ποὺ θερμαίνει τὶς ψυχὲς τοὺς οἱ μαχητὲς περιφρονοῦν τὴ λογική των ἀριθμῶν καὶ ἀντιστέκονται στὶς σιδερόφρακτες ἐχθρικὲς στρατιὲς μὲ ἡρωισμὸ ποὺ κινεῖ τὸν παγκόσμιο θαυμασμό. ΤΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΣΚΕΠΗΣ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥ 1940 Στὸ μέτωπο, σ' ὅλη τὴ γραμμή, ἀπὸ τὴ γαλανὴ θάλασσα τοῦ Ἰονίου μέχρι ψηλὰ τὶς παγωμένες Πρέσπες, ὁ ἑλληνικὸς στρατὸς ἄρχιζε νὰ βλέπει παντοῦ το ἴδιο ὅραμα: Ἔβλεπε τὶς νύχτες μία γυναικεία μορφὴ νὰ βαδίζει ψηλόλιγνη, ἄλαφροπερπατητη, μὲ τὴν καλύπτρα τῆς ἀναριγμένη ἀπὸ τὸ κεφάλι στοὺς ὤμους. Τὴν ἀναγνώριζε, τὴν ἤξερε ἀπὸ παλιά, τοῦ τὴν εἶχαν τραγουδήσει ὅταν ἦταν μωρὸ κι ὀνειρευόταν στὴν κούνια. Ἦταν ἡ μάνα ἡ μεγαλόψυχη στὸν πόνο καὶ στὴν δόξα, ἡ λαβωμένη τῆς Τήνου, ἡ ὑπέρμαχος Στρατηγός. Γράμμα ἀπὸ τὴ Μόροβα Ὁ Τάσος Ρηγοπούλας, στρατευμένος στὴν Ἀλβανία τὸ 1940, ἔστειλε ἀπὸ τὸ μέτωπο τὸ παρακάτω γράμμα στὸν ἀδελφό του. «Ἀδελφέ μου Νίκο. Σοὺ γράφω ἀπὸ μία ἀετοφωλιά, τετρακόσια μέτρα ψηλότερη ἀπὸ τὴν κορυφὴ τῆς Παρνηθας. Ἡ φύση τριγύρω εἶναι πάλλευκη. Σκοπός μου ὅμως δὲν εἶναι νὰ σοὺ περιγράψω τὰ θέλγητρα μίας χιονισμένης Μόροβας μὲ ὅλο το ἄγριο μεγαλεῖο της. Σκοπός μου εἶναι νὰ σοὺ μεταδώσω αὐτὸ ποῦ ἔζησα, ποῦ τὸ εἶδα μὲ τὰ μάτια μου καὶ ποῦ φοβᾶμαι μήπως, ἀκούγοντάς το ἀπὸ ἄλλους, δὲν τὸ πιστέψεις. Λίγες στιγμὲς πρὶν ὁρμήσουμε γιὰ τὰ ὀχυρά της Μόροβας, εἴδαμε σὲ ἀπόσταση καμιὰ δεκαριὰ μέτρων μία ψηλὴ μαυροφόρα νὰ στέκει ἀκίνητη. - Τὶς εἰ; Μιλιά... Ὁ σκοπὸς θυμωμένος ξαναφώναξε: -Τὶς εἰ; Τότε, σὰν νὰ μᾶς πέρασε ὅλους ἠλεκτρικὸ ρεῦμα, ψιθυρίσαμε: Η ΠΑΝΑΓΙΑ! Ἐκείνη ὅρμησε ἐμπρὸς σὰν νὰ εἶχε φτερὰ ἀετοῦ. Ἐμεῖς ἀπὸ πίσω της. Συνεχῶς τὴν αἰσθανόμασταν νὰ μᾶς μεταγγίζει ἀντρειοσύνη. Ὁλόκληρη ἑβδομάδα παλέψαμε σκληρά, γιὰ νὰ καταλάβουμε τὰ ὀχυρὰ Ἰβᾶν-Μόροβας. Ὑπογραμμίζω πῶς ἡ ἐπίθεσή μας πέτυχε τοὺς Ἰταλοὺς στὴν ἀλλαγὴ τῶν μονάδων τους. Τὰ παλιὰ τμήματα εἶχαν τραβηχτεῖ πίσω καὶ τὰ καινούργια... κοιμοῦνταν! Τὸ τί ἔπαθαν ἐπίκαιρα δὲν περιγράφεται. Ἐκείνη ὁρμοῦσε πάντα μπροστά. Κι ὅταν πιὰ νικητὲς ροβολούσαμε πρὸς τὴν ἀνυπεράσπιστη Κορυτσά, τότε ἡ Ὑπέρμαχος ἔγινε ἀτμός, νέφος ἁπαλὸ καὶ χάθηκε». Θαῦμα στὸ Μπούμπεση Ζωντανὸ θαῦμα τῆς Παναγίας ἔζησαν στὸν ἑλληνοϊταλικὸ πόλεμο οἱ στρατιῶτες τοῦ 51ου ἀνεξαρτήτου τάγματος, μὲ διοικητὴ τὸν ταγματάρχη Πετράκη, στὴν κορυφογραμμὴ τοῦ Ροντένη, δεξιά της θρυλικῆς Κλεισούρας. Κάθε βράδυ, ἀπὸ τὶς καὶ ἔπειτα, στὶς 9.20 ἀκριβῶς, τὸ βαρὺ ἰταλικὸ πυροβολικὸ ἄρχιζε βολὴ ἐναντίον τοῦ τάγματος Πετράκη καὶ τοῦ δρόμου, ἂπ ὅπου περνοῦσαν τὰ μεταγωγικά. Πέρασαν ἡμέρες καὶ τὸ κακὸ συνεχιζόταν, δημιουργώντας ἐκνευρισμὸ καὶ ἀπώλειες. Τολμηροὶ ἀνιχνευτὲς τῶν ἐμπροσθοφυλακῶν καὶ ἀεροπόροι ἐξαπολύθηκαν μέχρι βαθιὰ στὶς ἰταλικὲς γραμμές, ἀλλὰ ἐπέστρεψαν ἄπρακτοι. Δὲν μποροῦσαν νὰ ἐντοπίσουν τὰ ἰταλικὰ πυροβόλα, ἴσως γιατί οἱ Ἰταλοὶ κάθε βράδυ τὰ μετακινοῦσαν. Ἦταν ὅμως ἀπόλυτη ἀνάγκη νὰ ἐντοπισθοῦν οἱ ἐχθρικὲς θέσεις. Ἕνα βράδυ τοῦ Φεβρουαρίου ἀκούστηκαν πάλι οἱ ὁμοβροντίες τῶν ἰταλικῶν κανονιῶν. - Παναγία μου, φώναξε τότε ὁ ταγματάρχης ἐντελῶς αὐθόρμητα, βοήθησέ μας! Σῶσε μᾶς ἂπ αὐτοὺς τοὺς δαίμονες. Ἀμέσως στὸ βάθος πρόβαλε ἕνα φωτεινὸ σύννεφο. Σιγὰ-σιγὰ σχημάτισε κάτι σὰν φωτοστέφανο. Καὶ κάτω ἂπ αὐτὸ μερικὰ ἀσημένια συννεφάκια σχημάτισαν τὴ μορφὴ τῆς Παναγίας, ἡ ὁποία ἄρχισε νὰ γέρνει πρὸς τὴ γῆ καὶ στάθηκε σ ἕνα φαράγγι, ἀνάμεσά σε δυὸ ὑψώματα τοῦ Μπούμπεση. Τὸ ὅραμα τὸ εἶδαν ὅλοι στὸ τάγμα καὶ ρίγησαν. - Θαῦμα! βροντοφώναξε ὁ ταγματάρχης. - Θαῦμα! Θαῦμα! ἐπανέλαβαν οἱ στρατιῶτες καὶ σταυροκοπήθηκαν. Ἀμέσως ἔφυγε ἕνας σύνδεσμος μὲ σημείωμα τοῦ Πετράκη γιὰ τὴν πυροβολαρχία τοῦ Τζήμα. Σὲ δέκα λεπτὰ βρόντησαν τὰ ἑλληνικὰ κανόνια καὶ σὲ εἴκοσι ἐσίγησαν τὰ ἰταλικά. οἱ ὀβίδες μᾶς εἶχαν πετύχει ἀπόλυτα τὸν στόχο. 3

4 ἀπόψεις Εἴμαστε ὀπαδοὶ τοῦ Χριστοῦ ἤ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ; Ποιὰ ἡ διαφορά; Μαθητὲς καὶ ὀπαδοὶ Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἰεροθέου Ὁ Χριστός, ὅταν ἄρχισε ἐπισήμως τὸ ἔργο Του, Χριστός, ὅταν ἄρχισε ἐπισήμως τὸ ἔργο Του, προσεκάλεσε τοὺς πρώτους μαθητὲς καὶ σχημάτισε τὴν ἀποστολική Του ὁμάδα, γιατί πρῶτα ἔπρεπε νὰ μάθουν στὴν πράξη τὴν νέα ζωὴ ποὺ ἔφερε στὸν κόσμο καὶ ἔπειτα νὰ τὴν διδάξουν στοὺς ἀνθρώπους, σὲ ὅλα τα ἔθνη. Τοὺς ὀνόμασε δὲ μαθητὲς καὶ ἔτσι τιτλοφοροῦνται ἀπὸ τὸν Χριστὸ καὶ τοὺς Εὐαγγελιστές. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς εἶπε: «Οὐκ ἔστι μαθητὴς ὑπὲρ τὸν διδάσκαλον» (Ματθ. ἰ 24). Εἶναι γεμάτο το Εὐαγγέλιο μὲ αὐτὴν τὴν προσηγορία, ὅπως: «προσῆλθον αὐτῶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ» (Ματθ. ἐ 1) «ἠκολούθησαν αὐτῶ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ» (Ματθ. ἡ 23) «τότε λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ» (Ματθ. θ 37) «καὶ ἐκτείνας τὴν χείρα αὐτοῦ ἐπὶ τοὺς μαθητᾶς αὐτοῦ ἔφη ἰδοὺ ἡ μήτηρ μου καὶ οἱ ἀδελφοί μου» (Ματθ. Ἰβ 49) κλπ. Μετὰ τὴν Πεντηκοστὴ καὶ τὴν συγκρότηση τῆς πρώτης Ἐκκλησίας μὲ τὸ Βάπτισμα, τὸ Χρίσμα καὶ τὴν θεία Εὐχαριστία, ὅλα τα μέλη τῆς Ἐκκλησίας ὀνομάσθηκαν μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ. Στὸ βιβλίο τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων συναντᾶ κανεὶς πολλὲς τέτοιες ἐκφράσεις, ὅπως: «πληθυνόντων τῶν μαθητῶν» (Πράξ. ς 1) «τὸ πλῆθος τῶν μαθητῶν» (Πράξ. ς 2) «ἐμπνέων ἀπειλῆς καὶ φόνου εἰς τοὺς μαθητᾶς τοῦ Κυρίου» (Πράξ. θ 1) «ἐπειράτο κολλάσθαι τοῖς μαθηταῖς καὶ πάντες ἐφοβοῦντο αὐτόν, μὴ πιστεύοντες ὅτι ἐστὶ μαθητὴς» (Πράξ. θ 26) «χρηματίσαι τὲ πρώτον ἐν Ἀντιοχεία τοὺς μαθητᾶς Χριστιανοὺς» (Πράξ. ἴα 26) «οἱ δὲ μαθηταὶ ἐπληροῦντο χαρᾶς καὶ Πνεύματος Ἁγίου» (Πράξ. ἰγ 52) «κυκλωσάντων δὲ αὐτὸν τῶν μαθητῶν» ( Π ρ ά ξ. Ἰ δ 2 0 ) «ἐπιστηρίζοντες τὰς ψυχᾶς τῶν μαθητῶν» (Πράξ. Ἰδ 22) κλπ. Ἡ λέξη μαθητὴς προέρχεται ἀπὸ τὸ ρῆμα «μαθητεύω» καὶ δείχνει κάποιον ποὺ ἐπιλέγει ἕναν δάσκαλο, θέτει τὸν ἑαυτό του στὴν ὑπακοή του γιὰ νὰ ἐκπαιδευθῆ στὴν γνώση ποὺ ἐκεῖνος διαθέτει, ὥστε νὰ μεταδοθῆ καὶ σὲ αὐτὸν ἡ ἐμπειρία του καὶ οἱ γνώσεις του. Ἡ μαθητεία συνδέεται μὲ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ διδασκάλου, κυρίως σὲ ὅ,τι ἐκεῖνος ἐκφράζει, τὴν ἐπιλογὴ ποὺ γίνεται μὲ τὴν ἐλευθερία καὶ φυσικὰ τὴν συστηματικὴ ἐκπαίδευση γιὰ τὴν μύηση τῶν ἀληθειῶν. Στὴν Ἁγία Γραφὴ γίνεται λόγος γιὰ τὸ τί εἶναι μαθητεία. Σὲ κάποια στιγμὴ τῆς διδασκαλίας Τοῦ ὁ Χριστὸς εἶπε: «διὰ τοῦτο πᾶς γραμματεὺς μαθητευθεῖς εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ὅμοιος ἐστιν ἀνθρώπω οἰκοδεσπότη, ὅστις ἐκβάλλει ἐκ τοῦ θησαυροῦ αὐτοῦ καινὰ καὶ παλαιὰ» (Ματθ. ἰγ 52). Τὸ μαθητεύειν στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ σημαίνει μαθητεύειν «εἰς τὴν τοῦ Χριστοῦ γνῶσιν». Ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ οἰκοδεσπότης «ὡς πλούσιος» καὶ σὲ αὐτὸν ὑπάρχουν «οἵ της σοφίας θησαυροὶ» (ἱερὸς Θεοφύλακτος). Ὁπότε, ἐκεῖνος ποὺ μαθητεύει στὸν Χριστό, μετέχει στὴν βασιλεία, δηλαδὴ στὴν θεία σοφία, τὴν δόξα τοῦ Θεοῦ. Γιὰ τὸν Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ἀριμαθαίας ποὺ ζήτησε ἀπὸ τὸν Πιλάτο τὸ Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, μετὰ τὸν θάνατό Του στὸν Σταυρό, γράφεται: «ὃς καὶ αὐτὸς ἐμαθήτευσε τῷ Ἰησοῦ» (Ματθ. κζ 57). Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἄκουσε τὴν διδασκαλία Του, εἶδε τὰ θαύματά Του καὶ μυήθηκε στὴν γνώση τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ὁ Χριστὸς μετὰ τὴν Ἀνάστασή Του εἶπε στοὺς μαθητές Του: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διδάσκοντες αὐτοὺς τηρεῖν πάντα ὅσα ἐνετειλάμην ὑμὶν» (Ματθ. κὴ 19-20). Ἡ μαθητεία στὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ γίνεται μὲ τὰ Μυστήρια (τὸ Βάπτισμα καὶ τὰ ἄλλα Μυστήρια) καὶ τὴν ἐφαρμογὴ τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, ποὺ προσφέρουν τὴν πραγματικὴ γνώση καὶ τὴν κοινωνία μὲ τὸν Χριστό. Ὁ σημαντικότερος χαρακτηρισμὸς τῶν Ἀποστόλων ἦταν «μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ» καὶ αὐτὸ τὸ ἔζησαν σὲ ὅλη τους τὴν ζωή. Καὶ ὁ καλύτερος τίτλος τῶν Χριστιανῶν εἶναι νὰ κληθοῦν μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ἐπειδὴ ὁ Χριστὸς δὲν βρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία, γι αὐτὸ ἡ μαθητεία γίνεται στὴν Ἐκκλησία, στὸν θησαυρὸ τῆς θεολογίας καὶ τῆς ἐμπειρίας ποὺ διαθέτει. Δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ εἶναι μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ καὶ νὰ μὴν εἶναι μαθητὴς τῆς Ἐκκλησίας μὲ ὅλο τὸν εὐλογημένο θησαυρό της καὶ τὴν ἁγία ζωή της. Ὅμως, σὲ ἀντίθετη κατεύθυνση κινεῖται ὁ ὀπαδός. Ἔτσι ὀνομάζεται ἐκεῖνος ποὺ ὑποστηρίζει μὲ ἔντονο τρόπο πρόσωπα, ἰδέες, συστήματα, ποδοσφαιρικὲς ὁμάδες, κομματικὲς παραστάσεις, κλπ. Συνήθως οἱ ὀπαδοὶ ἐπιλέγουν μερικὲς ἰδεολογίες μὲ ἀδιευκρίνιστες διαδικασίες, γιατί πρέπει κάπου νὰ ἐνταχθοῦν, ὥστε νὰ κατοχυρώσουν κάπου τὴν ἀνασφάλειά τους καὶ νὰ συμπεριφέρωνται πάντοτε κάτω ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τῆς ὁμάδος, χωρὶς κρίση καὶ ἐλευθερία. Οἱ ὀπαδοὶ παρασύρονται ἀπὸ τὸ πλῆθος καὶ προβαίνουν σὲ ἐνέργειες καταστροφικές. Τὰ χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τῶν ὀπαδῶν εἶναι ὅτι βρίσκονται κάτω ἀπὸ τὴν ἐπίδραση ἑνὸς ἐμπαθοῦς μεσσία, ποὺ συνήθως εἶναι «αὐτοδέσποτος», δὲν ἔχουν δική τους βούληση, ἀλλὰ παρασύρονται ἀπὸ τὴν νοοτροπία τῆς μάζας, δροῦν μέσα στὴν ἀτμόσφαιρα τοῦ μυστικισμοῦ («ξέρει ὁ ἀρχηγός», «ἔχει δίκαιο ὁ ἀρχηγός»), συμπεριφέρονται μὲ συνθήματα, χωρὶς νὰ τὰ ἐξετάζουν κριτικά, βρίσκονται κάτω ἀπὸ τὴν ἐπιρροὴ τῶν καθοδηγητῶν τους, παίρνουν στὰ χέρια τοὺς μιὰ σημαία ποὺ ἐκφράζει τὴν ἰδεολογία, ἐνεργοῦν βίαια καὶ καταστροφικά, ἀφοῦ πάντοτε ἐκδηλώνονται συγκρουσιακὰ μὲ τὸ περιβάλλον. Ὅταν τοὺς ρωτήση κανεὶς γιατί ἐνεργοῦν κατ αὐτὸν τὸν τρόπο, δὲν μποροῦν νὰ ἔχουν συγκροτημένο λόγο, ἀλλὰ ἐπαναλαμβάνουν τὰ ἐπιχειρήματα τῶν «Ἀρκεῖ σοὶ ἡ χάρις μου. Ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενεία τελειοῦται» τοῦ Ἰωάννη Καραβιδόπουλου, Ὁμότ.Καθηγητὴ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ. Ὅσο κι ἂν φαίνεται ἀντιφατικὸ αὐτό, ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ φανερώνεται μέσα στὴν ἀδυναμία τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτὸ γράφει ὁ Ἄπ.Παῦλος στοὺς Κοριθίους στὸ ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς. Λίγο πρὶν ἀπὸ τὴν περικοπὴ ποὺ διαβάζεται τὴν Κυριακὴ ἀπαριθμεῖ ὁ Παύλος (Β Κὸρ 11,23-30) τὶς πολλὲς ταλαιπωρίες του ὡς ἀποστόλου τοῦ Χριστοῦ: τὶς φυλακίσεις, τὶς μαστιγώσεις ἀπὸ τοὺς Ἰουδαίους, τὸν λιθοβολισμό του, τὸ ναυάγιο στὸ πέλαγος ἐπὶ ἕνα μερόνυχτο, τὶς ὁδοιπορίες, τοὺς κινδύνους ἀπὸ ληστές, τὴν ἔλλειψη τροφῆς, νεροῦ καὶ ρούχων, τὴν καθημερινὴ πίεση ἀπὸ αὐτοὺς ποὺ ἐμπόδιζαν τὸ ἱεραποστολικὸ ἔργο του. Ἂν θέλει νὰ καυχηθεῖ γιὰ κάτι ἔτσι τελειώνει ἡ ἑνότητα ποὺ προηγεῖται τοῦ ἀναγνώσματος εἶναι τὰ παθήματά του ποὺ μόλις ἀπαρίθμησε. Ἐδῶ ἀρχίζει τὸ ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς ποὺ παραθέτουμε σὲ μετάφραση: «Ἀδελφοί, ὁ Θεὸς καὶ Πατέρας τοῦ Κυρίου μᾶς Ἰησοῦ Χριστοῦ ἃς εἶναι εὐλογημένο τὸ ὄνομά του στοὺς αἰῶνες ξέρει ὅτι δὲν λέω ψέματα. Στὴ Δαμασκό, ὁ διοικητὴς-ἐκπρόσωπος τοῦ βασιλιὰ Ἀρέτα ἔβαλε φρουροὺς σὲ ὅλη τὴν πόλη γιὰ νὰ μὲ συλλάβει. Μέσα ὅμως ἀπὸ ἕνα ἄνοιγμα τοῦ τείχους μὲ κατέβασαν μὲ καλάθι καὶ ξέφυγα ἀπὸ τὰ χέρια του. Δὲν μὲ συμφέρει βέβαια νὰ καυχηθῶ θὰ τὸ κάνω ὅμως, γιατί πρόκειται γιὰ ὁράματα κι ἀποκαλύψεις πού μου χάρισε ὁ Κύριος. Ξέρω ἕναν ἄνθρωπο πιστό, ὁ ὁποῖος πρὶν ἀπὸ δεκατέσσερα χρόνια ἀνυψώθηκε μέχρι καὶ τὸν τρίτο οὐρανὸ δὲν ξέρω ἂν ἦταν μὲ τὸ σῶμα του ἢ χωρὶς τὸ σῶμα, αὐτὸ ὁ Θεὸς τὸ ξέρει. Ξέρω ὅτι αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἢ ἦταν μὲ τὸ σῶμα ἢ χωρὶς τὸ σῶμα δὲν τὸ ξέρω, ὁ Θεὸς τὸ ξέρει μεταφέρθηκε ξαφνικὰ στὸν παράδεισο κι ἄκουσε λόγια ποὺ δὲν μπορεῖ οὔτε ἐπιτρέπεται νὰ τὰ πεῖ ἄνθρωπος. Γι' αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο θὰ καυχηθῶ γιὰ τὸν ἑαυτό μου ὅμως δὲν θὰ καυχηθῶ, παρὰ μόνο γιὰ τὶς ταλαιπωρίες μου. Ἐὰν θελήσω, λοιπόν, νὰ καυχηθῶ, δὲν θὰ φανῶ ἀνόητος, γιατί θὰ πῶ τὴν ἀλήθεια. Τὸ ἀποφεύγω ὅμως, μήπως ἐξαιτίας τοῦ μεγαλείου των ἀποκαλύψεων, μὲ θεωρήσει κανεὶς παραπάνω ἀπ' αὐτὸ ποὺ βλέπει ἢ ἀκούει ἀπὸ μένα. Γιὰ νὰ μὴν ὑπερηφανεύομαι ὅμως, ὁ Θεός μου ἔδωσε ἕνα ἀγκάθι στὸ σῶμα μου, ἕναν ὑπηρέτη τοῦ σατανᾶ νὰ μὲ ταλαιπωρεῖ, ὥστε νὰ μὴν ὑπερηφανεύομαι. Γι' αὐτὸ τὸ ἀγκάθι τρεῖς φορὲς παρακάλεσα τὸν Κύριο νὰ τὸ διώξει ἀπὸ πάνω μου. Ἡ ἀπάντησή του ἦταν: «Σοῦ ἀρκεῖ ἡ χάρη μου, γιατί ἡ δύναμή μου φανερώνεται στὴν πληρότητά της μέσα σ' αὐτὴ τὴν ἀδυναμία σου». Μὲ περισσότερη εὐχαρίστηση, λοιπόν, θὰ καυχηθῶ γιὰ τὶς ταλαιπωρίες μου, γιὰ νὰ κατοικήσει μέσα μου ἡ δύναμη τοῦ Χριστοῦ» (Β Κὸρ 11,31-12,9). Στὴν ἀρχὴ ἀναφέρεται ὁ Ἄπ.Παῦλος σὲ μιὰ ἐκστατικὴ ἐμπειρία του, μιλώντας σὲ τρίτο πρόσωπο γιὰ ἕναν ἄνθρωπο ποὺ πρὶν ἀπὸ δεκατέσσερα χρόνια ἀνυψώθηκε μέχρι καὶ τὸν τρίτο οὐρανὸ καὶ ἄκουσε στὸν παράδεισο λόγια ποὺ εἶναι ἀδύνατο στὸν ἄνθρωπο νὰ τὰ ἐκφράσει. Ὁ Θεὸς ὅμως γιὰ νὰ τὸν προφυλάξει ἀπὸ ἐνδεχόμενη ὑπερηφάνεια, τοῦ ἔδωσε «ἕνα ἀγκάθι στὸ σῶμα τοῦ» («σκόλοπα τὴ σαρκί»). Τρεῖς φορὲς παρακάλεσε τὸν Κύριο νὰ τὸν ἀπαλλάξει ἀπ αὐτὸ κι ἡ ἀπάντησή του ἦταν: «Σοῦ ἀρκεῖ ἡ χάρη μου, γιατί ἡ δύναμή μου φανερώνεται στὴν πληρότητά της μέσα σ αὐτὴν τὴν ἀδυναμία σου». 4 5

5 ἐμπαθῶν καθοδηγητῶν τους καὶ φυσικὰ ἐκφράζονται συνθηματολογικά, ἀποσπασματικὰ καὶ ἐπιθετικά. Συνήθως οἱ ὀπαδοὶ ἔχουν ἰδιότυπο καὶ ἀρρωστημένο ψυχικὸ κόσμο, διαταραγμένη σκέψη καὶ διακεκομμένο λόγο, ἀλλὰ καὶ συναισθηματικὴ ἀνωριμότητα. Τὸ ἐρώτημα γιὰ τὸ ἂν οἱ ἄρρωστοι ἀρχηγοὶ ἀρρωσταίνουν τοὺς ἀνθρώπους, ἢ οἱ ἄρρωστοι ἄνθρωποι ἐπιλέγουν ἀρρώστους ἀρχηγοὺς ἔχει διπλὴ καὶ ἀμφίδρομη ἀνάγνωση καὶ ἀπάντηση. Ἄλλες φορὲς γίνεται τὸ πρῶτο, δηλαδὴ ὁ ἄρρωστος ἀρχηγὸς ἀρρωσταίνει τοὺς ὀπαδούς του, καὶ τὶς περισσότερες φορὲς οἱ ἄρρωστοι ἄνθρωποι ὁδηγοῦνται στὸν ἄρρωστο ἀρχηγό. Ἡ βάση εἶναι ὅτι τόσο οἱ ἀρχηγοὶ ὅσο καὶ οἱ ὀπαδοὶ τελοῦν κάτω ἀπὸ τὴν μέγγενη τῆς ἀλληλεξάρτησης καὶ τῶν ἀνόμων συμφερόντων. Ἔχουν ἰδιαίτερη σημασία οἱ τρόποι μὲ τοὺς ὁποίους κινοῦνται οἱ ὀπαδοὶ γιὰ τὴν ἐπιβολὴ τῆς ἰδεολογίας καὶ τὴν ἐπικράτησή της. Σ υ ν ή θ ω ς χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ῖ τ α ι τ ὸ ψ έ μ α, ἡ ἀποσπασματοποίηση ἑνὸς γεγονότος, ἡ ἀπόρριψη τῆς ἀντίθετης ἄποψης, χωρὶς ἰδιαίτερη κριτικὴ σκέψη, ἡ ὑποκρισία καὶ ἡ ἀναλγησία, ἡ ἀντιφατικότητα τῶν ἐνεργειῶν, ἀφοῦ οἱ ὀπαδοὶ κάνουν μιὰ πράξη καὶ μετὰ τὴν καταδικάζουν ἢ τὴν χαρακτηρίζουν ὡς προβοκάτσια, ἡ βιαιότητα τῶν ἐνεργειῶν καὶ τελικὰ ὁ μὴ σεβασμὸς τῶν κανόνων μὲ τοὺς ὁποίους συγκροτεῖται μιὰ κοινωνία σὲ ὅλες τὶς ἐκφράσεις της. Οἱ ὀπαδοί, στὴν σύγχρονη ἐποχή, κρατοῦν στὰ χέρια τοὺς ἕνα κινητὸ τηλέφωνο γιὰ νὰ ἐπικοινωνοῦν ἄμεσα μὲ τὸν ἀρχηγό τους καὶ ἐφαρμόζουν ὡς «στρατιωτάκια» τὶς διατεταγμένες ἐντολές του. Ἐκεῖ ποὺ ἐκφράζεται περισσότερο ἡ ὀπαδοποίηση εἶναι ὁ χῶρος τῆς θρησκείας. Καὶ αὐτὸ γιατί ἡ θρησκεία, ὅταν λειτουργῆ ὡς ἰδεολογία, ἔχει πολλὲς ψυχοπαθολογικὲς ἀρχὲς καὶ συνέπειες, ὅπως τὴν μεσσιανικότητα, τὸν μυστικισμό, τὴν ἐπικράτηση καὶ ἐπιβολὴ στοὺς ἄλλους μὲ βίαιους τρόπους. Οἱ ψυχοθεραπευτὲς ἀπὸ τὴν κλινική τους πείρα γνωρίζουν καλὰ ὅτι ἡ χειρότερη μορφὴ σχιζοφρένειας καλύπτεται κάτω ἀπὸ θρησκευτικὲς ἢ παραθρησκευτικὲς πεποιθήσεις. Ἔχουν ἐντοπισθῆ ἀπὸ τοὺς θρησκειολόγους τέτοια φαινόμενα καὶ τέτοιες «θρησκευτικὲς κρίσεις». Εἶναι γνωστοὶ ἀπὸ τὴν ἱστορία οἱ λεγόμενοι «ἱεροὶ πόλεμοι» γιὰ τὴν ἐπικράτηση μιᾶς ἰδεολογίας ποὺ γίνεται μὲ βιαιότητες καὶ φόνους. Ὁ θρησκειολόγος Ρ. Ὄττο γράφει ὅτι τὸ θρησκευτικὸ βίωμα ὅταν δὲν συνδέεται μὲ τὸ «ἀγαθὸ» καὶ τὸ «ἔλλογο», ἐκφράζεται μὲ «δαιμονικὰ» καὶ «ἀνορθολογικὰ στοιχεῖα». Ἡ ψυχοπάθεια συμπλέκεται μὲ τὸν δαιμονισμό. Ἰδιαιτέρως αὐτὴν τὴν βιαιότητα τοῦ θρησκευτικοῦ συναισθήματος τὴν συναντᾶμαι στὶς «σέκτες», ποὺ ἀποτελοῦν «ἐναλλακτικὲς θρησκευτικὲς ὀργανώσεις», οἱ ὁποῖες ἀποσπῶνται ἀπὸ τὶς βασικὲς θρησκεῖες, γιὰ νὰ διατηρήσουν δῆθεν τὶς παραδοσιακὲς ἀξίες τῆς θρησκείας, ἡ ὁποία δῆθεν ἐκκοσμικεύθηκε. Ἐννοεῖται ὅτι ὑπάρχει μεγάλη διαφορὰ μεταξύ των μαθητῶν καὶ τῶν ὀπαδῶν, ὅπως τὴν βλέπουμε μέσα στὴν Ἐκκλησία. Δυστυχῶς, καὶ στὴν Ἐκκλησία ὑπάρχουν καὶ μαθητὲς τοῦ Χριστοῦ καὶ ὀπαδοί. Ἃς ἐντοπισθοῦν μερικὲς διαφορὲς μεταξύ των δύο. Ὁ μαθητὴς ἀναγνωρίζει τὴν Ἐκκλησία ὡς χῶρο μαθητείας καὶ γνώσης μὲ τὴν αὐθεντικὴ ὑπακοή, ἐνῶ ὁ ὀπαδὸς ὡς χῶρο συγκρούσεων καὶ ἀμφισβητήσεως μὲ τὴν ἐνέργεια τῶν ἐσωτερικῶν παθῶν. Ὁ μαθητὴς ὑπακούει στὸν Χριστό, ὅπως βιώνεται μέσα τὴν Ἐκκλησία, ἐνῶ ὁ ὀπαδὸς προσπαθεῖ νὰ ἐπιβάλη τὶς δικές του ἀπόψεις στὴν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ καὶ στὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ μαθητὴς ζῆ μὲ ἀγάπη καὶ ἐλευθερία, ἐνῶ ὁ ὀπαδὸς συμπεριφέρεται μὲ μίσος καὶ κάτω ἀπὸ τὴν ἐπιρροὴ τῶν ἐσωτερικῶν ἀλόγων ὁρμῶν. Ὁ μαθητὴς μετέχει στὴν καθαρτική, φωτιστικὴ καὶ θεοποιὸ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ὁ ὀπαδὸς ἀφήνει ἀκατέργαστο καὶ ἀθεράπευτο τὸν ἐσωτερικό, ψυχικό του κόσμο. Ὁ μαθητὴς μαθητεύει καθ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς ζωῆς του στὰ μυστήρια τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, μὲ ταπείνωση καὶ αὐτομεμψία, ἐνῶ ὁ ὀπαδὸς ἐνεργεῖ ὡς ἐτερόβουλο θύμα ἀρρωστημένων ἀρχηγῶν, ψευδωνύμων διδασκάλων, μέσα στὸ κλίμα τῆς αὐτοδικαίωσης, καὶ προβαίνει σὲ βίαιες ἐνέργειες ὡς κριτὴς τῆς οἰκουμένης καὶ ὡς εἰσαγγελέας τοῦ Θεοῦ. Ὁ μαθητὴς δέχεται τὴν πείρα τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως ἐκφράζεται ἀπὸ τοὺς Προφῆτες, Ἀποστόλους καὶ Πατέρες, καὶ μεταμορφώνεται ἀπὸ αὐτή, ἐνῶ ὁ ὀπαδὸς σχηματίζει τὴν δική του «σέκτα» μέσα στὴν Ἐκκλησία καὶ καταγγέλλει τὴν δῆθεν ἀλλοίωση τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Τελικά, ὁ μαθητὴς εἶναι ταπεινὸ μέλος τῆς Ἐκκλησίας ποὺ παραμένει μέσα σὲ αὐτὴν γιὰ νὰ σωθῆ, ἐνῶ ὁ ὀπαδὸς ἐνεργεῖ ὡς σωτήρας τῆς Ἐκκλησίας. Ὅμως ὁ πραγματικὸς καὶ μοναδικὸς Σωτήρας τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ὁ Χριστὸς καὶ ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔχει ἀνάγκη ἄλλων σωτήρων. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἕνα πνευματικὸ θεραπευτήριο, ποὺ θεραπεύει τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ μερικὲς φορὲς οἱ ἄρρωστοι, ποὺ ἐνεργοῦν μὲ τὶς ἀρχὲς τῆς ὀπαδοποίησης, ἐξεγείρονται ἐναντίον τῶν ἰατρῶν προβάλλοντας τοὺς ἑαυτούς τους ὡς ἰατροὺς γιὰ νὰ σώσουν τὴν Ἐκκλησία. Ὅμως, τέτοιες ἀναρχικὲς ἐνέργειες πολλὲς φορὲς εἶναι εὐεργετικές, γιατί ἀποκαλύπτουν ὅλο το δυσῶδες περιεχόμενο ποὺ κρυβόταν πολὺ καιρὸ κάτω ἀπὸ τὶς ὡραῖες ἐκδηλώσεις, τὰ συνέδρια, τὰ ὑποκριτικὰ κατασκευάσματα, τὴν κοινωνικὴ προσφορά, τὶς συναισθηματικὲς λατρεῖες, τὶς κτηριακὲς ἀνοικοδομήσεις κλπ. Πρέπει σὲ ὅλη μας τὴν ζωὴ νὰ μαθητεύουμε στὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωὴ καὶ τὴν ὀρθόδοξη παράδοση καὶ νὰ μὴ συγκαταλεγόμαστε στὰ «ζαλισμένα κοπάδια», στὴν καταστροφικὴ μανία μιᾶς «σέκτας», ἔστω καὶ ἂν αὐτὴ ὀνομάζεται χριστιανική. Οἱ ὀπαδοὶ ὑπονομεύουν τὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωή, «ἀσελγοῦν» στὸ εὐλογημένο σῶμα τῆς Ἐκκλησίας καὶ ὅπως εἶναι φυσικὸ πεθαίνουν ἀπὸ πνευματικὴ ἠλεκτροπληξία, ἀποβάλλονται ἀργὰ ἢ γρήγορα ἀπὸ τὸ Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Ἕνας ἔμπειρος Κληρικός μου εἶπε: «Ἂν ὁ Κληρικὸς δὲν σέβεται τὸ θυσιαστήριο, τότε τὸ ἴδιο το θυσιαστήριο κάποια μέρα δὲν θὰ τὸν ἀνεχθῆ καὶ θὰ τὸν πετάξη μακριά». Ὁ ἐκκλησιαστικὸς χῶρος εἶναι ἅγιος καὶ εὐλογημένος, εὐαίσθητος καὶ πλημμυρισμένος ἀπὸ τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, γι αὐτὸ καὶ δὲν προσφέρεται γιὰ ὀπαδοποιήσεις, ἀρρωστημένες ἀνθρώπινες ἐπιδιώξεις καὶ ἑωσφορικὲς νοοτροπίες. Στὴν Ἐκκλησία πρέπει νὰ σπουδάζουμε σὲ ὅλη μας τὴν ζωὴ ἐν μαθητεία τὴν ἐν Χριστῷ ζωὴ καὶ δὲν ἔχουν ὀργανικὴ σχέση οἱ ὀργισμένοι καὶ ἀλλόφρονες ὀπαδοί. Ὁ Χριστὸς θέλει μαθητὲς καὶ ὄχι ὀπαδούς. Ἀπὸ τοὺς πρώτους χριστιανικοὺς αἰῶνες ἀσχολοῦνται οἱ ἑρμηνευτὲς τοῦ Ἄπ.Παύλου, τόσο οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ὅσο καὶ οἱ σύγχρονοι ὀρθόδοξοι καὶ ἑτερόδοξοι ἑρμηνευτές, μὲ τὴν ἐξιχνίαση τοῦ μυστηριώδους αὐτοῦ ἀγκαθιοῦ μέσα στὸ σῶμα τοῦ Παύλου χωρὶς νὰ καταλήξουν σὲ ἕνα γενικὰ ἀποδεκτὸ συμπέρασμα. Ἦταν κάποια ἀσθένεια στὰ μάτια ποῦ ὑπαινίσσεται ὁ ἴδιος στὴν πρὸς Γαλάτας ἐπιστολὴ τοῦ (Γὰλ 4,13-15); Ἦταν ἕνας ἐπίμονος πονοκέφαλος, προερχόμενος ἀπὸ σωματικὰ αἴτια (π.χ. κόπωση) ἢ ἀπὸ ψυχολογικὲς πιέσεις ἀπὸ αὐτοὺς ποῦ ἀντιστρατεύονταν στὸ ἔργο του; Ἦταν ψυχικὴ ἀσθένεια; Ἦταν οἱ διώξεις του ἀπὸ τὶς ἰουδαϊκὲς ἀρχές; Ἦταν κάποιο ἄλλο νόσημα; Σημαντικὸ δὲν εἶναι νὰ μάθουμε ποιὸ ἀκριβῶς ἦταν τὸ ἀγκάθι ποὺ ὑπαινίσσεται. Σημαντικὴ εἶναι ἡ ἀπάντηση τοῦ Κυρίου στὸ αἴτημα τοῦ Ἀποστόλου γιὰ θεραπεία: «Σοῦ ἀρκεῖ ἡ χάρη μου, γιατί ἡ δύναμή μου φανερώνεται στὴν πληρότητά της μέσα σ αὐτὴν τὴν ἀδυναμία σου». Εἶναι δυνατὸν μέσα ἀπὸ τὴν ἀδυναμία τοῦ ἀνθρώπου νὰ φανερώνεται ἡ δύναμη τοῦ Θεοῦ; Ὅσο κι ἂν αὐτὸ φαίνεται γιὰ τὴν ἀνθρώπινη λογικὴ ἀντιφατικό, στὴν πραγματικότητα δίνει μιὰ ἀπάντηση στὸ ἐρώτημα τοῦ κάθε ἀνθρώπου: Γιατί ὑποφέρω; Γιατί ἐγώ; Γιατί σ ἐμένα; Ὑπαρξιακὰ ἐρωτήματα ποὺ χωρὶς τὴν πίστη στὸν Χριστὸ ἐξουθενώνουν τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν ὁδηγοῦν σὲ ἀπελπισία. Πολλοὶ συντρίβονται στὴν προσπάθειά τους νὰ βροῦν μιὰ ἀπάντηση. Μὰ κι ἀπ τὴν ἄλλη πλευρά, ἡ ἀπάντηση ποὺ δίνει ὁ Κύριος στὸν Παῦλο, εἶναι τόσο εὔκολο καὶ ἁπλὸ νὰ τὴν ἀποδεχτεῖ ὁ ἄνθρωπος; Ἡ λύση βρίσκεται στὴ λέξη χάρη («Σου ἀρκεῖ ἡ χάρη μου»). Ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ εἶναι ἕνα νέο πρίσμα, πάνω ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη λογική, ἡ ὁποία θέλει ὅλα νὰ τὰ καταλάβει. Ἕνα πρίσμα μέσα ἀπὸ τὸ ὁποῖο βλέπει κανεὶς τὸν πόνο ὡς δωρεά, τὴν ἀρρώστια σὰν εὐκαιρία γιὰ πλησίασμα στὸν Θεό, τὶς ταλαιπωρίες σὰν ἀνύψωση σὲ μιὰ σφαίρα ἄλλης βιωτῆς. Ὁπωσδήποτε αὐτὸ δὲν εἶναι εὔκολο γιὰ τὶς ἀνθρώπινες δυνάμεις, μᾶλλον ἀδυναμίες, ἀλλὰ δυνατὸ μόνο μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ. «Χάρη»: μιὰ λέξη φορτισμένη μὲ βαθὺ θεολογικὸ ἀλλὰ καὶ ὑπαρξιακὸ περιεχόμενο μέσα στὶς ἐπιστολὲς τοῦ Παύλου, μιὰ λέξη ποὺ συναντᾶται τόσο συχνὰ στὰ κείμενά του, ὥστε ὁρισμένοι μελετητὲς τοῦ Παύλου νὰ τὸν ἀποκαλοῦν «ὁ Ἀπόστολος τῆς χάριτος». Αὐτὴ τὸν μετέβαλε ἀπὸ φανατικὸ διώκτη τῶν χριστιανῶν σὲ ἔνθερμο κήρυκα τοῦ Σταυρωμένου καὶ Ἀναστημένου Χριστοῦ, Αὐτὴ τὸν δυνάμωνε στὶς ταλαιπωρίες του, Αὐτὴ τὸν ἔκανε νὰ δεχτεῖ μὲ θάρρος τὴ μαρτυρικὴ ζωή του καὶ τὸ μαρτυρικὸ τέλος τοῦ ἐπὶ Νέρωνος. Οἱ ἄνθρωποι δικαιολογημένα ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ μᾶς ἀπαλλάξει ἀπὸ κάποια ἀσθένεια, ἀπὸ πόνο ἢ ταλαιπωρία. Ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ ὡς ἀπάντηση μᾶς δίνει τὴ δυνατότητα νὰ ἀντέξουμε τὸν πόνο. Ζητοῦμε κοντὰ στὸν Θεὸ ἀσφάλεια, δίνοντας στὴ θρησκευτικότητά μας ἕνα ὠφελιμιστικὸ χαρακτήρα, στὴν πραγματικότητα ὁ Θεὸς μᾶς δίνει τὴ δυνατότητα νὰ ἀντιμετωπίσουμε τὴν ἀνασφάλεια. Τὸ ἀγκάθι στὸ σῶμα τοῦ Παύλου, ο.τί κι ἂν ἦταν αὐτό, δὲν ἐμπόδισε τὸ ἱεραποστολικό του ἔργο ποὺ ἐκτείνεται σὲ ὅλη τὴν τότε οἰκουμένη, δὲν σταμάτησε τὸ γράψιμο τῶν ἐπιστολῶν του, Δὲν τὸν ἐμπόδισε νὰ ἐπισκεφτεῖ ξανὰ καὶ ξανὰ τὶς ἐκκλησίες ποὺ ἵδρυσε. Δὲν τὸν ἐμπόδισε νὰ γράφει ἐπαινετικὰ λόγια γιὰ τοὺς χριστιανοὺς παραλῆπτες τῶν ἐπιστολῶν ἢ γιὰ τοὺς συνεργάτες του. Ὁ Παῦλος δὲν ἄφησε τὴν πικρία του γιὰ τὸν δικό του πόνο νὰ ἐπηρεάσει τὴ συμπεριφορά του πρὸς τοὺς ἄλλους. Ἐπιστολὲς φυλακισμένων, καὶ συνεπῶς ταλαιπωρημένων, τῆς ἑλληνιστικῆς ἐποχῆς (τῶν χρόνων δηλ. τοῦ Ἄπ.Παύλου) ποὺ βρέθηκαν σὲ παπύρους, ἐκφράζουν πικρία αὐτῶν ποὺ τὶς ἔγραψαν, βαθὺ παράπονο, μίσος πρὸς πάντες, ἀπόγνωση, προσπάθεια εὑρέσεως τρόπου ἐπηρεασμοῦ κάποιου πολιτικοῦ παράγοντα γιὰ ἀποφυλάκισή τους. Ὁ Παῦλος στὶς ἐπιστολὲς ποὺ ἔγραψε μέσα ἀπὸ τὴ φυλακὴ μιλάει γιὰ χαρά: «Χαίρω ἐν τοῖς παθήμασί μου» (Κὸλ 1,24), «χαίρετε ἐν Κυρίω, πάλιν ἐρῶ, χαίρετε» (Φιλιπ.4,4). Ἀντὶ ἄλλου σχολιασμοῦ γιὰ τὸ σημερινὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσμα ἃς ἐπικεντρώσουμε τὴν προσοχή μας στὸ μεγαλεῖο της προσωπικότητας τοῦ Παύλου ποὺ γράφει στοὺς Κορινθίους: «Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς καγῶ Χριστοῦ» (Ἃ Κὸρ 11,1). 5

6 ἐνοριακά Τ Παράδεισος καὶ Κόλαση στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση Πρώτ. Γεώργιος Δ. Μεταλληνὸς, Κοσμήτορας τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν ην Κυριακή της Ἀπόκρεω «μνείαν ποιούμεθα τῆς δευτέρας καὶ ἀδεκάστου παρουσίας τοῦ Κυρίου ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ». Ἡ φράση «μνείαν ποιούμεθα» τοῦ Συναξαρίου βεβαιώνει, ὅτι ἡ Ἐκκλησία, ὡς σῶμα Χριστοῦ, βιώνει στὴ λατρεία τῆς τὴ Β Παρουσία τοῦ Χριστοῦ μας ὡς «γεγονὸς» καὶ ὄχι ὡς κάτι τὸ ἱστορικὰ ἀναμενόμενο. Καὶ αὐτό, διότι μὲ τὴ Θεία Εὐχαριστία μεθιστάμεθα στὴν οὐράνια βασιλεία, στὴ μεταϊστορία. Σ αὐτὴ τὴν προοπτικὴ προσεγγίζεται ὀρθόδοξα καὶ τὸ θέμα: παράδεισος-κόλαση. Στα Εὐαγγέλια (Ματθ.κέφ.25) γίνεται λόγος γιὰ «βασιλεία» καὶ «πῦρ αἰώνιον». Στὴν περικοπὴ αὐτή, ποὺ διαβάζεται στὴ Λειτουργία τῆς Κυριακῆς της Ἀπόκρεω, «βασιλεία» εἶναι ὁ κατὰ Θεὸν προορισμὸς τοῦ ἀνθρώπου. Τὸ «πῦρ» εἶναι «ἠτοιμασμένον» γιὰ τὸν διάβολο καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ (δαίμονες), ὄχι διότι τὸ θέλησε ὁ Θεός, ἀλλὰ διότι αὐτοὶ δὲν μετανοοῦν. Ἡ «βασιλεία» εἶναι «ἠτοιμασμένη» γιὰ τοὺς πιστοὺς στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. «Βασιλεία» ( ἄκτιστη δόξα) εἶναι ὁ παράδεισος, «πῦρ» (αἰώνιο) εἶναι ἡ κόλαση («κόλασις αἰώνιος»,στ.46). Στὴν ἀρχὴ τῆς ἱστορίας ὁ Θεὸς καλεῖ στὸν παράδεισο, στὴν κοινωνία μὲ τὴν ἄκτιστη Χάρη Του. Στὸ τέλος τῆς ἱστορίας ὁ ἄνθρωπος ἀντιμετωπίζει παράδεισο καὶ κόλαση. Τί σημαίνει αὐτὸ θὰ τὸ δοῦμε στὴ συνέχεια. Σπεύδουμε ὅμως νὰ ποῦμε, ὅτι εἶναι κεντρικότατο θέμα τῆς πίστεώς μας, λυδία λίθος τοῦ Χριστιανισμοῦ ὡς Ὀρθοδοξίας. 1. Ὁ λόγος γιὰ παράδεισο καὶ κόλαση στὴν Καινὴ Διαθήκη εἶναι συχνός. Στὸ Λουκ.23,43 ὁ Χριστὸς λέει στὸν ληστή: «σήμερον μετ ἐμοῦ ἔση ἐν τὼ παραδείσω». Στὸ παράδεισο ὅμως ἀναφέρεται καὶ ὁ ληστὴς λέγοντας(23.42): «μνήσθητί μου Κύριε [ ] ἐν τῇ βασιλεία σου». Κατὰ τὸν Βουλγαρίας Θεοφύλακτο (P.G.123,1106) «ὁ γὰρ ληστὴς ἔστι μὲν ἐν παραδείσω, ἤτοι τὴ βασιλεία». Ὁ Ἄπ. Παῦλος (Β Κορ. 12, 3-4) ὁμολογεῖ ὅτι ἤδη σ αὐτὸν τὸν κόσμο, «ἠρπάγη εἰς τὸν παράδεισον καὶ ἤκουσεν ἄρρητα ρήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπω λαλῆσαι». Στὴν Ἀποκάλυψη διαβάζουμε : «Τῷ νικώντι δώσω αὐτῶ φαγεῖν ἐκ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς, ὁ ἔστιν ἐν τῷ παραδείσω τοῦ Θεοῦ μου» (2,7) Καὶ ὁ Ἀρέθας Καισαρείας ἑρμηνεύει: «παράδεισον τὴν μακαρίας καὶ αἰωνίζουσαν ἐκληπτέον ζωήν». (P.G. 106,529). Παράδεισος-αἰώνιος ζωὴ-βασιλεία Θεοῦ ταυτίζονται. Γιὰ τὴν κόλαση: Ματθ («εἰς κόλασιν αἰώνιον»), 25,41 (πῦρ αἰώνιον), 25,30 «σκότος ἐξώτερον», 5,22 «γέεννα πυρός». Ἃ Ἰω. 4,18 («ὅτι ὁ φόβος κόλασιν ἔχει»). Μὲ ὅλους αὐτοὺς τοὺς τρόπους δηλώνεται αὐτὸ ποὺ ἐννοοῦμε μὲ τὸν ὄρο «κόλασις». 2. Παράδεισος καὶ κόλαση δὲν εἶναι δυὸ διαφορετικοὶ τόποι. Αὐτὴ ἡ ἐκδοχὴ εἶναι εἰδωλολατρική. Εἶναι δύο διαφορετικὲς καταστάσεις (τρόποι), ποὺ προκύπτουν ἀπὸ τὴν ἴδια ἄκτιστη πηγὴ καὶ βιώνονται ὡς δυὸ διαφορετικὲς ἐμπειρίες. Ἢ μᾶλλον εἶναι ἡ ἴδια ἐμπειρία, βιούμενη διαφορετικὰ ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο, ἀνάλογα μὲ τὶς ἐσωτερικὲς προϋποθέσεις του. Ἡ ἐμπειρία αὐτὴ εἶναι ἡ θέα τοῦ Χριστοῦ μέσα στὸ ἄκτιστο φῶς τῆς θεότητάς Του, μέσα στὴ «δόξα» Του. Ἀπὸ τὴ Β Παρουσία καὶ σ ὅλη τὴν ἀτελεύτητη αἰωνιότητα, ὅλοι οἱ ἄνθρωποι θὰ βλέπουν τὸν Χριστὸ στὸ ἄκτιστο φῶς Του. Καὶ τότε «ἐκπορεύσονται οἵ τα ἀγαθὰ ποιήσαντες εἰς ἀνασταστιν ζωῆς, οἱ δὲ τὰ φαῦλα πράξαντες εἰς ἀνάστασιν κρίσεως» (Ἰω.5.29). Ἐνώπιόν του Χριστοῦ χωρίζονται οἱ ἄνθρωποι («πρόβατα» καὶ «ἐρίφια», δεξιὰ καὶ ἀριστερά Του). Διακρίνονται δηλαδὴ σὲ δύο ὁμάδες. Αὐτοὺς ποὺ βλέπουν τὸν Χριστὸ ὡς παράδεισο («ὑπερκαλὸν ἀγλαΐαν») καὶ αὐτοὺς ποὺ Τὸν βλέπουν ὡς κόλαση («πῦρ καταναλίσκον», Ἑβρ.12,29). Παράδεισος καὶ κόλαση εἶναι ἡ ἴδια πραγματικότητα. Αὐτὸ δείχνει ὁ εἰκονισμὸς τῆς Β Παρουσίας. Ἀπὸ τὸν Χριστὸ ἀπορρέει ἕνας ποταμός, φωτεινὸς ὡς χρυσίζον φῶς, στὸ ἄνω μέρος, ὅπου βρίσκονται οἱ ἅγιοι καὶ ποταμὸς πύρινος στὸ κάτω μέρος, ὅπου βρίσκονται οἱ δαίμονες καὶ οἱ ἀμετανόητοι («οἱ μηδέποτε μετανοήσαντες», ὅπως λέγει ἕνα τροπάριον τῶν Αἴνων τῆς ἡμέρας). Γι αὐτὸ στὸ Λουκ. 2,34 λέγεται περὶ τοῦ Χριστοῦ ὅτι «κεῖται εἰς πτῶσιν καὶ ἀνάστασιν πολλῶν». Ὁ Χριστὸς γίνεται σὲ ἄλλους μέν, ὅσους Τὸν δέχθηκαν καὶ ἀκολούθησαν τὴν προτεινόμενη ἀπὸ Αὐτὸν θεραπεία τῆς καρδιᾶς, ἀνάστασις στὴν αἰώνια ζωή Του καὶ σ ὅλους ποὺ Τὸν ἀπέρριψαν, πτώση καὶ κόλαση. Πατερικὲς μαρτυρίες: Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σιναΐτης (Κλίμαξ) λέγει, ὅτι τὸ ἄκτιστο φῶς τοῦ Χριστοῦ εἶναι «πῦρ καταναλίσκον καὶ φωτίζον φῶς». Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς (Ε.Π.Ἐ 11,498) παρατηρεῖ: «Οὗτος, φησί, βαπτίσει ὑμᾶς ἐν Πνεύματι Ἁγίω καὶ πυρί τῷ φωτιστικῶ δηλονότι καὶ κολαστικῶ, κατ ἀξίαν ἑκάστου τῆς ἐαυτοῦ διαθέσεως κομιζομένου τὸ κατάλληλον». Καὶ ἀλλοῦ (Συγγράμματα, ἔκδ. Χρήστου, Β σ.145): Τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ «εἰ δ ἐν ὅν, τοῖς πάσιν μεθεκτόν, οὐ ἑνιαίως, ἀλλὰ διαφόρως μετέχεται». Συνεπῶς, παράδεισος καὶ κόλαση δὲν εἶναι ἁπλῶς ἀνταμοιβὴ καὶ τιμωρία (καταδίκη), ἀλλὰ ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο βιώνουμε καθένας μᾶς τὴ θέα τοῦ Χριστοῦ, ἀνάλογα μὲ τὴν κατάσταση τῆς καρδιᾶς μας. Ὁ Θεὸς οὐσιαστικά, δὲν τιμωρεῖ, μολονότι γιὰ παιδαγωγικοὺς λόγους καὶ στὴ Γραφὴ γίνεται λόγος γιὰ τιμωρία. Ὅσο πνευματικότερος γίνεται κανείς, τόσο ὀρθότερα κατανοεῖ τὴ γλώσσα τῆς Γραφῆς καὶ τῆς παραδόσεώς μας. Ἡ κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου (καθαρὸς-ἀκάθαρτος, μετανοημένος-ἀμετανόητος) συντελεῖ στὸ νὰ δεχόμεθα τὸ Φῶς του ὡς παράδεισο ἢ κόλαση. 3. Τὸ ἀνθρωπολογικὸ πρόβλημα στὴν Ὀρθοδοξία εἶναι, πῶς ὁ ἄνθρωπος θὰ βλέπει αἰώνια τὸν Χριστὸ ὡς παράδεισο καὶ ὄχι ὡς κόλαση. Πῶς θὰ μετέχει, δηλαδή, στὴν οὐράνια καὶ αἰώνια «βασιλεία» Του. Καὶ ἐδῶ φαίνεται ἡ διαφορὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ ὡς Ὀρθοδοξίας ἀπὸ τὰ διάφορα θρησκεύματα. Τὰ τελευταῖα ὑπόσχονται κάποια «εὐδαιμονία» καὶ μάλιστα μετὰ θάνατον. Ἡ Ὀρθοδοξία δὲν εἶναι ζήτηση εὐδαιμονίας, ἀλλὰ θεραπεία ἀπὸ τὴν ἀρρώστια τῆς θρησκείας, ὅπως συνεχῶς κηρύσσει πατερικὰ ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης. Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι ἕνα ἀνοικτὸ νοσοκομεῖο μέσα στὴν ἱστορία («ἰατρεῖον πνευματικὸν» κατὰ τὸν Ι. Χρυσόστομο), ποὺ προσφέρει τὴ θεραπεία τῆς καρδίας (κάθαρση) γιὰ νὰ προχωρήσει κανεὶς στὸν «φωτισμό» της ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα καὶ τελικὰ νὰ φθάσει στὴ «θέωση», τὸν μοναδικὸ προορισμὸ τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτὴ ἡ πορεία, ὅπως πληρέστατα ἔχουν περιγράψει ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης καὶ ὁ Σεβασμ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ἰερόθεος (Βλάχος), εἶναι ἡ θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως τὴν βιώνουν ὅλοι οἱ Ἅγιοί μας. Ἡ ζωὴ στὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ (στὴν Ἐκκλησία) αὐτὸ τὸ νόημα ἔχει. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος ὑπάρξεως τῆς Ἐκκλησίας. Σ αὐτὸ ἀποβλέπει ὅλο το λυτρωτικὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς (Δ Ὁμιλία περὶ Β Παρουσίας) λέγει, ὅτι ἡ προαιώνια βουλὴ τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν ἄνθρωπο εἶναι νὰ «χωρῆσαι τὴν μεγαλειότητα τῆς θείας βασιλείας». Νὰ φθάσει ὁ ἄνθρωπος στὴ θέωση. Αὐτὸς εἶναι ὁ σκοπὸς τῆς δημιουργίας. Καὶ συνεχίζει : «Ἀλλὰ καὶ ἡ θεία καὶ ἀπόρρητος κένωσις, ἡ θεανδρικὴ πολιτεία, τὰ σωτήρια πάθη, τὰ μυστήρια πάντα (δηλαδὴ ὅλο το ἐπὶ γῆς ἔργο τοῦ Χριστοῦ) διὰ τοῦτο τὸ τέλος (σκοπὸ) προμηθῶς (προνοητικῶς) καὶ πανσόφως προωκονόμηται». 4.Σημασία ὅμως ἔχει, ὅτι δὲν ἀνταποκρίνονται ὅλοι οἱ ἄνθρωποι σ αὐτὴ τὴν πρόσκληση τοῦ Χριστοῦ καὶ γι αὐτὸ δὲν μετέχουν ὅλοι κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο στὴν ἄκτιστη δόξα Του. Αὐτὸ διδάσκεται ἀπὸ τὸν Χριστὸ στὴν παραβολὴ τοῦ πλουσίου καὶ τοῦ πτωχοῦ Λαζάρου (Λούκ, κέφ. 16). Ὁ ἄνθρωπος ἀρνεῖται τὴν προσφορὰ τοῦ Χριστοῦ, γίνεται ἐχθρός του Θεοῦ καὶ ἀπορρίπτει τὴν προσφερόμενη ἀπὸ τὸν Χριστὸ σωτηρία (Αὐτὸ εἶναι ἡ βλασφημία κατὰ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, διότι ἐν Ἁγίω Πνεύματι δεχόμεθα τὴν κλήση τοῦ Χριστοῦ). Αὐτοὶ εἶναι οἱ «μηδέποτε μετανοήσαντες» τοῦ ὕμνου. Ὁ Θεὸς «οὐδέποτε ἐχθραίνει», παρατηρεῖ ὁ Ι. Χρυσόστομος, ἐμεῖς γινόμασθε ἐχθροί Του (ἐχθραίνομεν), Τὸν ἀπορρίπτουμε. Ὁ ἀμετανόητος ἄνθρωπος δαιμονοποιεῖται, ἐπειδὴ αὐτὸς τὸ ἐπιλέγει. Ὁ Θεὸς δὲν τὸ θέλει αὐτό. Γρηγόριος Παλαμᾶς: «οὐ γὰρ ἐμὸν ἐστὶ τοῦτο προηγούμενον θέλημα, οὐκ εἰς τοῦτο ὑμᾶς ἐποίησα, οὐκ ἐφ ὑμᾶς ἠτοίμασα τὴν πυράν διὰ τοὺς ἀμετάβλητον ἔχοντας τῆς κακίας τὴν ἕξιν δαίμονας προανκαύθη τὸ ἄσβεστον πῦρ, οἶς ὑμᾶς συνῆψεν ἡ κατ ἐκείνους ἀμετανόητος γνώμη». «Αὐθαίρετος ( ἑκούσια) ἐστὶν ἡ μετὰ τῶν πονηρῶν ἀγγέλων συμβίωσις» (ὄπ.π) Εἶναι δηλαδὴ ἐλεύθερη ἐπιλογὴ τοῦ ἀνθρώπου. Πλούσιος καὶ Λάζαρος βλέπουν τὴν ἴδια πραγματικότητα, τὸν Θεὸ στὸ ἄκτιστο φῶς Του. Ὁ πλούσιος φθάνει στὴν Ἀλήθεια, στὴ θέα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλὰ δὲν μπορεῖ νὰ μετάσχει σ αὐτήν, ὅπως ὁ Λάζαρος. Ὁ Λάζαρος «παρακαλεῖται» (παρηγορεῖται), ἐκεῖνος ὅμως «ὀδυνᾶται» (βασανίζεται). Ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ «ἔχουσι Μωσέα καὶ τοὺς προφήτας», γιὰ αὐτοὺς ποὺ εἶναι ἀκόμη στὸν κόσμο αὐτό, σημαίνει ὅτι ὅλοι εἴμεθα ἀδικαιολόγητοι. Διότι ὑπάρχουν οἱ Ἅγιοι, ποὺ ἔχουν τὴν ἐμπειρία τῆς θεώσεως καὶ μᾶς καλοῦν νὰ ἐνταχθοῦμε στὸν τρόπο τῆς δικῆς τους ζωῆς καὶ νὰ φθάσουμε στὴ θέωση, ὅπως ἐκεῖνοι. Ἄρα, οἱ κολαζόμενοι, ὅπως ὁ πλούσιος, εἶναι ἀδικαιολόγητοι. Ἡ στάση πρὸς τὸν συνάνθρωπο δείχνει τὴν ἐσωτερικότητα τοῦ ἀνθρώπου καὶ γιὰ αὐτὸ εἶναι τὸ κριτήριο τῆς Κρίσεως κατὰ τὴ Β Παρουσία (Ματθ. Κέφ. 25). Δὲν σημαίνει ὅτι, παραθεωρεῖται ἡ πίστη, ἡ πιστότητα τοῦ ἀνθρώπου στὸν Χριστό. Αὐτὴ προϋποτίθεται, διότι ἡ στάση ἀπέναντι στὸν ἄλλο δείχνει, ἂν ἔχουμε Θεὸ μέσα μας ἢ ὄχι(πρβλ ἀνάλογες φράσεις στὴν ποτισμένη ἀπὸ τὴν ὀρθοδοξία γλώσσα μας: ὁ ἀθεόφοβος δὲν ἔχει Θεὸ μέσα του ) Οἱ πρῶτες Κυριακές του Τριωδίου στρέφονται γύρω ἀπὸ τὴ στάση μᾶς ἀπέναντι στὸν συνάνθρωπο. Τὴν πρώτη Κυριακὴ ὁ Φαρισαῖος (φαινομενικὰ εὐσεβὴς) δικαιώνει (ἁγιοποιεῖ) τὸν ἑαυτό του καὶ ἀπορρίπτει (ἐξουθενώνει) τὸν Τελώνη. Τὴν β Κυριακὴ ὁ «πρεσβύτερος» ἀδελφὸς (ἐπανάληψη τοῦ εὐσεβοφανοὺς Φαρισαίου) λυπεῖται γιὰ τὴν ἐπιστροφὴ (σωτηρία) τοῦ ἀδελφοῦ του. Φαινομενικὰ εὐσεβὴς καὶ αὐτός, εἶχε νόθο εὐσέβεια, ποὺ δὲν γεννοῦσε ἀγάπη. Τὴν γ Κυριακὴ (Ἀπόκρεω) ἡ στάση αὐτὴ φθάνει στὸ κριτήριο τῆς αἰώνιας ζωῆς μας. 5. Ἡ ἐμπειρία τοῦ παραδείσου ἢ τῆς κολάσεως εἶναι ὑπὲρ λόγον καὶ αἴσθησιν. Εἶναι ἄκτιστη πραγματικότητα καὶ ὄχι κτιστῆ. Οἱ Φράγκοι ἔπλασαν τὸν μύθο, ὅτι καὶ ὁ παράδεισος καὶ ἡ κόλαση εἶναι κτιστὲς πραγματικότητες. Μύθος εἶναι, ὅτι οἱ κολαζόμενοι δὲν θὰ βλέπουν τὸν Θεό, ὡς καὶ ὁ λόγος περὶ ἀπουσίας τοῦ Θεοῦ. Οἱ Φράγκοι ἐπίσης ἐξέλαβαν τὸ πῦρ τῆς κολάσεως ὡς κτιστὸ (π.χ. ὁ Δάντης). Ἡ ὀρθόδοξη παράδοση μένει πιστὴ στὴ Γραφή, ὅτι καὶ οἱ κολασμένοι θὰ βλέπουν τὸν Θεὸ (π.χ. ὁ πλούσιος της παραβολῆς), ἀλλὰ ὡς «πῦρ καταναλίσκον». Οἱ Φράγκοι σχολαστικοὶ δέχθηκαν τὴν κόλαση ὡς τιμωρία καὶ στέρηση τῆς λογικῆς ἐνοράσεως τῆς θείας οὐσίας. Βιβλικὰ ὅμως καὶ πατερικὰ κόλαση εἶναι ἡ ἀποτυχία τοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ ἄρνησή του νὰ συνεργασθεῖ μὲ τὴ Θεία Χάρη, γιὰ νὰ φθάσει στὴ «φωτιστικὴ» θέα τοῦ Θεοῦ (παράδεισος) καὶ στὴν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη (πρβλ. Ἃ Κορ. 13.8: «οὐ ζητεῖ τὰ ἐαυτῆς»). Δὲν ὑπάρχει συνεπῶς ἀπουσία Θεοῦ, παρὰ μόνο παρουσία Του. Γι αὐτὸ εἶναι φρικτὴ ἡ Β Παρουσία («Ὢ ποία ὥρα τότε», ψάλλουμε στοὺς Αἴνους). Εἶναι πραγματικότητα ἀδιάψευστη, στὴν ὁποία εἶναι μόνιμα προσανατολισμένη ἡ Ὀρθοδοξία («προσδοκῶ ἀνασταστιν νεκρῶν»). Οἱ κολαζόμενοι, ὅσοι ἔχουν πώρωση καρδίας, ὅπως οἱ Φαρισαῖοι (Μάρκ. 3,5: «ἐν τῇ πωρώσει τῆς καρδίας αὐτῶν») βλέπουν αἰώνια το πῦρ ὡς σωτηρία! Διότι ἡ κατάστασή τους δὲν ἐπιδέχεται ἄλλη μορφὴ σωτηρίας. «Τελειοῦνται» καὶ αὐτοί, φθάνουν στὸ «τέλος» τῆς πορείας τους, ἀλλὰ μόνο 6 7

7 οἱ δίκαιοι τελειώνονται σωζόμενοι. Ἐκεῖνοι τελειώνονται κολαζόμενοι. Σωτηρία γι' αὐτοὺς εἶναι ἡ κόλαση, ἀφοῦ στὴ ζωὴ τῆς ἐπεδίωξαν μόνο τὴν εὐδαιμονία. Ὁ πλούσιος της παραβολῆς «ἀπήλαυσε τὰ ἀγαθά του». Ὁ Λάζαρος ὑπέμεινε ἀγόγγυστά «τα κακά». Αὐτὸ ἐκφράζει ὁ Ἄπ. Παῦλος (Ἃ Κορ. 3,13-15): «Ἑκάστου τὸ ἔργον, ὁποῖον ἐστὶ τὸ πῦρ αὐτὸ δοκιμάσει. Εἰ τίνος τοῦ ἔργον μένει, ὁ ἐπωκοδόμησεν, μισθὸν λήψεται εἰ τινὸς τὸ ἔργον κατακαήσεται, ζημιωθήσεται, αὐτὸς δὲ σωθήσεται, οὕτως δὲ ὡς διὰ πυρός». Δίκαιοι καὶ ἀμετανόητοι περνοῦν ἀπὸ τὸ ἄκτιστο «πῦρ» τῆς θείας παρουσίας. Ὁ ἕνας ὅμως περνᾶ ἀλώβητος, ὁ δὲ ἄλλος καίγεται. «Σώζεται», ἀλλὰ ὅπως περνᾶ κανεὶς μέσα ἀπὸ τὴ φωτιά. Ὁ Εὐθύμιος Ζιγαβινὸς (Ἰβ αἱ.) παρατηρεῖ σχετικά: «Πῦρ τὸν Θεὸν ὡς φωτίζοντα μὲν καὶ λαμπρύνοντα τοὺς καθαρούς, φλογίζοντα δὲ καὶ σκοτίζοντα τοὺς ρυπαρούς». Καὶ ὁ Θεοδώρητος Κύρου γιὰ τὸ «σωθήσεται» γράφει: «σωθήσεται διὰ πυρὸς καὶ αὐτὸς δοκιμαζόμενος», ὅπως δηλαδὴ περνᾶ κανεὶς μέσα ἀπὸ τὴ φωτιά. Ἂν ἔχει κάλυμμα κατάλληλο δὲν καίγεται, διαφορετικὰ «σώζεται» μέν, ἀλλὰ τσουρουφλισμένος! Τὸ πῦρ τῆς κολάσεως, συνεπῶς, δὲν ἔχει σχέση μὲ τὸ φραγκικὸ «πουργατόριο» (καθαρτήριο), οὔτε κτιστὸ εἶναι, οὔτε τιμωρία, οὔτε κάποια ἐνδιάμεση κατάσταση. Μιὰ τέτοια θεώρηση εἶναι μετάθεση τῆς εὐθύνης στὸν Θεό. Ἡ εὐθύνη εἶναι ὅλη δική μας, ἀποδοχὴ ἢ ἀπόρριψη τῆς προσφερόμενης ἀπὸ τὸν Θεὸ σωτηρίας (θεραπείας). Ὁ «πνευματικὸς θάνατος» εἶναι ἡ θέα τοῦ ἀκτίστου φωτός, τῆς θείας δόξης, ὡς πυρός, φωτιᾶς. Ὁ ἅγιος Ι. Χρυσόστομος, στὸν Θ Λόγο του στὴν Ἃ Κορινθ. Σημειώνει: «ἀθάνατος ἡ κόλασις οἱ ἁμαρτάνοντες δίκην τίσουσιν ὄλεθρον αἰώνιον. Τὸ δὲ «κατακαήσεται», τουτ ἔστιν, οὐκ οἴσει (δὲν θὰ ἀντέξει) τοῦ πυρὸς τὴν ρώμην». Καὶ συνεχίζει: «Ὁ δὲ λέγει (δηλαδὴ ὁ Παῦλος), τοῦτο ἐστιν οὐχὶ καὶ αὐτὸς οὕτως ἀπολεῖται, ὡς τὰ ἔργα, εἰς τὸ μηδὲν χωρῶν( στὴν ἀνυπαρξία), ἀλλὰ μένει ἐν τῷ πυρί. Σωτηρία γοῦν τὸ πράγμα καλεῖ Καὶ γὰρ καὶ ἠμὶν ἔθος λέγειν «ἐν τῷ πυρὶ σώζεται», περὶ τῶν μὴ κατακαιομένων εὐθέως ὑλῶν». Οἱ σχολαστικὲς ἀντιλήψεις-ἑρμηνεῖες, ποὺ μέσω τοῦ ἔργου τοῦ Δάντη (Κόλαση) πέρασαν καὶ στὸ δικό μας χῶρο, ἔχουν συνέπειες ποὺ φθάνουν σὲ εἰδωλολατρικὲς ἐκδοχές. Π.χ. ὁ χωρισμὸς παραδείσου-κολάσεως, ὡς δυὸ διαφορετικῶν τόπων. Αὐτὸ γίνεται λόγω της μὴ διακρίσεως κτιστοῦ καὶ ἀκτίστου. Ἐπίσης ἡ ἄρνηση τῆς αἰωνιότητας τῆς κολάσεως, μὲ τὴν ἔννοια τῆς «ἀποκαταστάσεως» τῶν πάντων ἢ μὲ τὴν ἔννοια τοῦ «καλοῦ Θεοῦ» (Bon Dieu). Ὁ Θεὸς εἶναι ὄντως «ἀγαθὸς» (Ματθ. 8,17), ἀφοῦ προσφέρει σωτηρία σ ὅλους. «Πάντας θέλει σωθῆναι» (Ἃ Τιμ. 2,4). Εἶναι φοβερὸς ὅμως ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ μας, ποὺ ἀκούεται στὶς κηδεῖες: «Οὐ δύναμαι ἀπ ἐμαυτοῦ ποιεῖν οὐδέν καθὼς ἀκούω κρίνω καὶ ἡ κρίσις ἡ ἐμὴ δικαία ἐστὶν» (Ἰω. 5.30). Πλαστῆ εἶναι ἐξάλλου καὶ ἡ ἔννοια τῆς «θεοδικίας», ποὺ ἐφαρμόζεται σ αὐτὴ τὴν περίπτωση. Ὅλα ἀνάγονται τελικὰ στὸν Θεὸ (θὰ σώσει ἢ θὰ κολάσει), χωρὶς νὰ λαμβάνεται ὑπόψη ἡ «συνέργεια» ὡς παράγων σωτηρίας. Σωτηρία εἶναι δυνατὴ μόνο στὰ ὅρια συνεργίας-συνεργασίας τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὴ Θεία Χάρη. Κατὰ τὸν Ι. Χρυστόστομο, «Τὸ πλέον, σχεδὸν δὲ τὸ πᾶν, τοῦ Θεοῦ ἐστίν, ἠμὶν δὲ μικρὸν τί ἀφῆκεν». Αὐτὸ τὸ «τί» εἶναι ἡ ἀποδοχὴ τῆς προσκλήσεως τοῦ Θεοῦ. Ὁ ληστὴς σώθηκε «βαλῶν κλείδα το, μνήσθητί μου»! Εἰδωλολατρικὴ εἶναι καὶ ἡ ἀντίληψη γιὰ Θεὸ ὀργιζόμενο κατὰ τοῦ ἁμαρτωλοῦ, ἐνῶ ὁ Θεός, ὅπως εἴδαμε. «οὐδέποτε ἐχθραίνει». Αὐτὴ εἶναι δικανικὴ ἀντίληψη γιὰ τὸν Θεό, ποὺ ὁδηγεῖ καὶ στὴν ἐκδοχὴ τῶν «ἐπιτιμίων» στὴν ἐξομολόγηση ὡς ποινῶν καὶ ὄχι ὡς φαρμάκων (θεραπευτικῶν μέσων). 6. Τὸ μυστήριο παραδείσου-κολάσεως βιώνεται καὶ στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μέσα στὸν κόσμο. Στὰ μυστήρια πραγματοποιεῖται μέθεξη τοῦ πιστοῦ στὴ Χάρη, γιὰ νὰ ἐνεργοποιηθεῖ ἡ Χάρη στὴ ζωή μας μὲ τὴν ἐν Χριστῷ πορεία μας. Κυρίως δὲ στὴ Θ. Εὐχαριστία τὸ ἄκτιστο, ἡ θεία κοινωνία, γίνεται μέσα μας ἢ παράδεισος ἢ κόλαση, ἀνάλογα μὲ τὴν κατάστασή μας. Κυρίως ἡ μετοχὴ στὴ θεία κοινωνία εἶναι μετοχὴ στὸν παράδεισο ἢ τὴν κόλαση μέσα στὴν ἱστορία. Γι' αὐτὸ συνδέεται ἡ μετοχὴ στὴ θεία κοινωνία μὲ τὴν ὅλη πνευματικὴ πορεία τοῦ πιστοῦ. Ὅταν προσερχόμεθα ἀκάθαρτοι καὶ ἀμετανόητοι, κολαζόμασθε (καιόμεθα). Γίνεται δὲ μέσα μας ἡ Θεία Κοινωνία «κόλαση» καὶ «πνευματικὸς θάνατος». Ὄχι διότι μεταβάλλεται σὲ κάτι τέτοιο φυσικά, ἀλλὰ διότι ἡ ἀκαθαρσία μας δὲν μπορεῖ νὰ τὴ δεχθεῖ ὡς "παράδεισο" Δεδομένου δὲ ὅτι ἡ θεία κοινωνία ὀνομάζεται «φάρμακον ἀθανασίας» (ἄγ. Ἰγνάτιος ὁ Θεοφόρος, β αἱ..), συμβαίνει ἀκριβῶς ὅ,τι καὶ μὲ ἕνα φάρμακο. Ἂν ὁ ὀργανισμός μας δὲν ἔχει προϋποθέσεις νὰ τὸ δεχθεῖ, τότε παρενεργεῖ τὸ φάρμακο καὶ ἀντὶ νὰ θεραπεύει, σκοτώνει. Ὄχι διότι εὐθύνεται αὐτό, ἀλλὰ ἡ κατάσταση τοῦ ὀργανισμοῦ μας. Πρέπει δὲ νὰ λεχθεῖ, ὅτι ἂν δὲν δεχθοῦμε τὸν χριστιανισμὸ ὡς θεραπευτικὴ διαδικασία καὶ τὰ μυστήρια ὡς φάρμακα πνευματικά, τότε ὁδηγούμεθα στὴ θρησκειοποίηση τοῦ χριστιανισμοῦ, δηλαδὴ στὴν εἰδωλολατρικοποίησή του. Καὶ αὐτὸ δυστυχῶς γίνεται συχνότατα, ὅταν νοοῦμε τὸν χριστιανισμὸ ὡς «θρησκεία». Ἡ παροῦσα ζωὴ ἐξάλλου, ἀξιολογεῖται ἀπὸ τὸ φῶς τοῦ διδύμου παραδείσου/ κολάσεως. «Ζητεῖτε πρώτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνη αὐτοῦ» συνιστᾶ ὁ Χριστὸς μᾶς (Μὰτθ.6.33). «Πρὸς ἑτέρου βίου παρασκευὴν ἅπαντα πράττομεν» λέγει ὁ Μ. Βασίλειος στοὺς Νέους (κέφ.3) Ἡ ζωὴ μᾶς πρέπει νὰ εἶναι διαρκὴς προετοιμασία γιὰ τὴ μετοχὴ στὸν «παράδεισο», δηλαδὴ στὴν κοινωνία μὲ τὸ Ἄκτιστο (πρβλ. Ἰωάν. 17.3) Καὶ αὐτὸ ἀρχίζει ἤδη στὸν κόσμο αὐτό. Γι αὐτὸ λέγει ὁ ἄπ. Παῦλος: «Ἰδοὺ νῦν καιρὸς εὐπρόσδεκτος, ἰδοὺ νῦν ἡμέρα σωτηρίας» (Β Κὸρ 6.2). Κάθε στιγμὴ τῆς ζωῆς μᾶς ἔχει σωτηριολογικῆ σημασία. Ἢ κερδίζουμε τὴν αἰωνιότητα, τὴν αἰώνια κοινωνία μὲ τὸν Θεό, ἢ τὴ χάνουμε. Γι' αὐτὸ τὰ ἀνατολικὰ θρησκεύματα καὶ λατρεῖες ποὺ κηρύσσουν μετενσαρκώσεις, ἀδικοῦν τὸν ἄνθρωπο. Διότι μεταθέτουν τὸ πρόβλημα σὲ ἄλλες (ἀνύπαρκτες φυσικὰ) ζωές. Μία ζωὴ ὅμως ὑπάρχει, στὴν ὁποία ἢ σωνόμαστε ἢ χανόμαστε. Γι αὐτὸ συνεχίσει ὁ Μ. Βασίλειος: «ἃ μὲν οὒν ἂν συντελῆ πρὸς τοῦτον ( τὸν βίον) ἠμίν, ἀγαπᾶν τὲ καὶ διώκειν παντὶ σθένει χρῆναι φαμέν, τὰ δὲ οὐκ ἐξικνούμενα πρὸς ἐκεῖνον, ὡς οὐδενὸς ἄξια παρορᾶν». Αὐτὸ εἶναι τὸ κριτήριο τοῦ χριστιανικοῦ βίου. Ὁ Χριστιανὸς ἐπλέγει συνεχῶς ὅ,τι συντελεῖ στὴ σωτηρία του. Σ αὐτὴ τὴ ζωὴ κερδίζουμε τὸν παράδεισο ἢ τὸν χάνουμε καὶ καταλήγουμε στὴν κόλαση. Γι αὐτὸ λέγει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης : «Ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν οὐ κρίνεται ὁ μὴ πιστεύων ἤδη κέκριται, ὅτι μὴ πεπίστευκεν εἰς τὸ ὄνομα τοῦ μονογενοῦς υἱοῦ τοῦ Θεοῦ» (3,18) Ἔργο τῆς Ἐκκλησίας, συνεπῶς, δὲν εἶναι νὰ «στέλνει» στὸν παράδεισο ἢ στὴν κόλαση, ἀλλὰ νὰ ἑτοιμάζει τὸν ἄνθρωπο γιὰ τὴν τελικὴ κρίση. Τὸ ἔργο τοῦ Κλήρου εἶναι θεραπευτικὸ καὶ ὄχι ἠθικολογικὸ-ἠθικοπλαστικό, μὲ τὴν κοσμικὴ ἔννοια τοῦ ὄρου. Ἡ οὐσία τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς διατηρεῖται στὰ μοναστήρια, ὅταν εἶναι φυσικὰ ὀρθόδοξα, δηλαδὴ πατερικά. Σκοπὸς τῆς προσφερόμενης ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία θεραπείας δὲν εἶναι ἡ δημιουργία «χρηστῶν» πολιτῶν καὶ κατ οὐσίαν εὐχρήστων, ἀλλὰ πολιτῶν τῆς οὐράνιας (ἄκτιστης) βασιλείας. Αὐτοὶ εἶναι οἱ Ὁμολογητὲς καὶ οἱ Μάρτυρες, οἱ ἀληθινοὶ πιστοί, οἱ Ἅγιοι. Ἔτσι ὅμως ἐλέγχεται καὶ ἡ ἱεραποστολή μας. Ποῦ καλοῦμε; Στὴν Ἐκκλησία-Νοσοκομεῖο/ Θεραπευτήριο ἢ σὲ μιὰ ἰδεολογία, ποῦ ὀνομάζεται χριστιανική; Ἀντὶ γιὰ θεραπεία ζητοῦμε συνήθως ἐξασφάλιση θέσεως στὸν «παράδεισο». Γι αὐτὸ ἀσχολούμεθα μὲ τελετὲς καὶ ὄχι μὲ θεραπεία. Αὐτὸ δὲν σημαίνει βέβαια ἀπόρριψη τῆς λατρείας. Ἀλλὰ χωρὶς ἄσκηση (ἀσκητικὸ βίο, πράξη θεραπείας) ἢ λατρείας δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς ἁγιάσει. Μένει ἀνενέργητη μέσα μας ἡ ἀπορρέουσα ἀπὸ αὐτὴν χάρη. Ἡ Ὀρθοδοξία δὲν ὑπόσχεται ὅτι στέλνει τὸν ἄνθρωπο σὲ κάποιο παράδεισο ἢ σὲ κάποια κόλαση, ἀλλὰ ἔχει τὴ δύναμη, ὅπως φαίνεται στὰ ἄφθαρτα καὶ θαυματουργικὰ λείψανα τῶν Ἁγίων της (ἀφθαρσία θέωση), νὰ προετοιμάσει τὸν ἄνθρωπο, ὥστε νὰ βλέπει αἰώνια τὴν Ἄκτιστη Χάρη καὶ Βασιλεία τοῦ Χριστοῦ ὡς παράδεισο καὶ ὄχι ὡς κόλαση. νεότητα Μᾶς ἐμπιστεύονται τὰ παιδιά μας; Ε ἶναι σύνηθές το φαινόμενο πολλὰ παιδιὰ σήμερα, νὰ ἐμπιστεύονται ἀνθρώπους ἐκτὸς οἰκογένειας, γιὰ νὰ ποῦν τὶς ἀνησυχίες τους καὶ τὰ προβλήματά τους, ἀντὶ νὰ ἐμπιστεύονται τοὺς γονεῖς τους ἢ τὰ ἀδέλφια τοὺς ἂν ὑπάρχουν. Αὐτὸ εἶναι φαινόμενο ποὺ συναντᾶ κανείς, ὅταν τὰ παιδιὰ βρίσκονται κυρίως στὴ ἐφηβικὴ ἡλικία. Παρουσιάζεται αὐτὴ ἡ ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης, ὡς συνέπεια τῆς ἀσφυξίας ποὺ αἰσθάνονται. Νιώθουν ὅτι δὲν ἀναπνέουν. Συνεχῶς παρατηρήσεις ὅτι δὲν πράττουν τὸ σωστό. Αὐταρχικότητα καὶ φωνές. Καταπίεση χωρὶς μέτρο, ἐνῶ ὁ γονέας δὲν ἀντιλαμβάνεται τὶς ἀλλαγὲς καὶ τὶς ἰδιαιτερότητες τῆς ἐποχῆς καὶ ταυτόχρονα κάνει ἀνούσιες συγκρίσεις μὲ τὰ δικά του παιδικὰ χρόνια, κάτι τὸ ὁποῖο ὁδηγεῖ σὲ ἐσφαλμένα συμπεράσματα, ἂν δὲν γίνει μὲ σωστὴ προσέγγιση. Συναντᾶ βέβαια κανεὶς καὶ τὸ ἄλλο ἄκρο. Ἀπὸ τὴν καταπίεση, σὲ αὐτὸ τῆς ἀχαλίνωτης ἐλευθερίας, τακτικὴ ποὺ ἔχει ὀλέθρια ἀποτελέσματα. Πολλὲς φορὲς δὲν ξέρουμε νὰ κρατᾶμε τὶς ἰσορροπίες καὶ ὁδηγούμαστε στὰ δύο ἄκρα. Μὲ λίγα λόγια λάθος προσέγγιση τῶν παιδιῶν, χωρὶς πραγματικὴ ἀντίληψη ἂπ τὸ γονέα γιὰ τὸ τί συμβαίνει στὸ παιδί του, πράγμα ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἀπομάκρυνση τοῦ παιδιοῦ ἀπὸ αὐτόν. Γιατί ὅταν ὡς γονεῖς ἐπιζητοῦμε νὰ μᾶς μοιάσει τὸ παιδί μας, ἢ ἀναζητοῦμε τὴν κοινωνικὴ καταξίωσή του, προκειμένου νὰ λάβουμε τὰ συγχαρητήρια ἀπὸ τὸν κοινωνικό μας περίγυρο, τότε τὸ πρόβλημα τὸ ἔχουμε ἐμεῖς καὶ ἔχουμε γεμίσει καὶ τὰ παιδιὰ μᾶς κόμπλεξ. Δηλαδὴ τὸ παιδὶ ὑπάρχει καὶ λειτουργεῖ ὡς προέκταση τοῦ γονέα καὶ ὄχι ὡς μιὰ ξεχωριστὴ καὶ ἐλεύθερη προσωπικότητα. Ἡ εἰκόνα τοῦ παιδιοῦ δηλαδὴ ἀκολουθώντας αὐτὴ τὴ νοσηρὴ λογική, πρέπει νὰ συμφωνεῖ μὲ τὰ ὄνειρα ποὺ ἔκανε ὁ γονέας γιὰ τὸ παιδί, κάτι ποὺ δὲν τὸ ἀκοῦμε καὶ λίγες φορές. Ἃς θέσουμε τὰ παρακάτω ἐρωτήματα: Μᾶς ἐμπιστεύονται τὰ παιδιά μας, νὰ μᾶς ποῦν τὰ προβλήματά τους, νὰ μοιραστοῦν μαζί μας τὶς ἀνησυχίες τους καὶ τὶς ἐμπειρίες τους; Μᾶς ρωτᾶνε γιὰ τὸ τρόπο ποῦ ἀναπτύσσεται τὸ σῶμα τους στὴ ἐφηβικὴ ἡλικία, ἢ αἰσθάνονται ἄβολα νὰ μιλήσουν γὶ αὐτό; Ἢ μήπως αἰσθανόμαστε ἐμεῖς ἄβολα ὅταν μᾶς ρωτοῦν; Μὲ ποιὸ τρόπο ἀντιδροῦμε σὲ μιὰ ἐνδεχόμενη ἀποτυχία τους σὲ κάποιο διαγώνισμα; Ἐνδεικτικὰ ἐρωτήματα ποὺ ἀνάλογα μὲ τὴν ἀπάντηση ποὺ θὰ δώσει ὁ καθένας στὸν ἑαυτό του, ἀναδύεται καὶ ἡ ἐσωτερική του κατάσταση, κάτι ποὺ ἔχει ἀντίκτυπο στὰ παιδιὰ ἄμεσα. Τὰ παιδιὰ τὸ βιώνουν αὐτὸ μὲ τὸ χειρότερο τρόπο, αἰσθάνονται μειονεκτικὰ καὶ νιώθουν ἀποτυχημένα ποὺ δὲν ἐκπλήρωσαν τὰ ὄνειρα τῶν γονέων τους, λὲς καὶ αὐτὰ τὰ ὄνειρα εἶναι ὁ στόχος τῆς ζωῆς τους. Τὰ παιδιὰ αἰσθάνονται ὅτι δὲν ἔχουν κοινὸ σημεῖο συνάντησης μὲ τοὺς γονεῖς καὶ ἐξωτερικεύουν σὲ ἄλλους αὐτὰ ποὺ τοὺς προβληματίζουν, ἂν δὲν ἔχουν ἤδη κλειστεῖ στὸν ἑαυτό τους, πράγμα ποὺ θὰ μποροῦσε νὰ τὰ ὁδηγήσει σὲ κατάθλιψη. Αὐτὸ ποὺ ὀνομάζουμε ἐμπιστοσύνη, εἶναι κάτι δύσκολο νὰ ἀναπτυχθεῖ ἀνάμεσα στὸ γονέα καὶ τὸ παιδὶ καὶ χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια. Ἃς κοιτάξουμε νὰ κρατήσουμε τὶς ἰσορροπίες ποὺ χρειάζονται, μένοντας μακριὰ ἀπὸ σκοπιμότητες κενοδοξίας, δίνοντας χῶρο στὰ παιδιὰ νὰ ἐκφραστοῦν, διατηρώντας πάντα μιὰ ἀπόσταση ἀσφαλείας ποὺ θὰ τοὺς ἐπιτρέπει νὰ ἀναπνέουν, ἀλλὰ καὶ παράλληλα νὰ μὴν ξεφύγουν. Κανένας φυσικὰ δὲν γεννιέται γονέας ὥριμος νὰ παιδαγωγήσει. Μέσα ἀπὸ τὴν ἐμπειρία μαθαίνουμε ὅλοι. Ἂν δὲν ἀναπτυχθεῖ μιὰ σχέση ἐμπιστοσύνης ἀνάμεσα στὸ παιδὶ καὶ στὸν γονέα, ὑπάρχει σοβαρὸς κίνδυνος νὰ βρεθοῦμε πρὸ τετελεσμένων γεγονότων καὶ τότε θὰ εἶναι ἀργὰ γιὰ νὰ ἀλλάξουμε τὰ πράγματα. Χρειάζεται νὰ τοὺς ἀφιερώνουμε χρόνο, νὰ τὰ γνωρίσουμε καὶ νὰ μᾶς γνωρίσουν καὶ νὰ τοὺς κάνουμε νὰ αἰσθάνονται τὴν ἀγάπη μᾶς διακριτικά. Ἔτσι ἀκριβῶς ὅπως ἐνεργεῖ καὶ ὁ Θεὸς πατέρας σὲ ἐμᾶς τὰ παιδιά του. Τὸ παιδὶ ἀναπτύσσει τὴν δική του ξεχωριστὴ προσωπικότητα, ἐλεύθερη θεοειδῶς καὶ μοναδική. Ὅσο πιὸ νωρὶς τὸ καταλάβουμε τόσο τὸ καλύτερο καὶ γιὰ τὰ παιδιά μας καὶ γιὰ ἐμᾶς. Γιῶργος Ἀραμπατζόγλου, Κατηχητὴς τῆς Ἐνορίας 7

8 Αγαπητοί εν Χριστώ αδελφοί και σεβαστοί γονείς νεότητα Έχοντας επιλέξει να εμπιστευθείτε τα παιδιά σας στο Κατηχητικό, δεν κάνετε απλά μία σωστή επιλογή. Επενδύετε στην πνευματική θωράκιση του παιδιού σας, και ασφαλίζετε τον πλέον πολύτιμο θησαυρό που έχετε στα χέρια σας. Το ξέρετε από μόνοι σας ότι το μέλλον των παιδιών μας είναι σε κίνδυνο. Η κάθε μέρα τους είναι δύσκολη και γεμάτη αγκάθια, Η κοινωνία που τα περιβάλλει είναι μία άρρωστη κοινωνία. Εγκληματικότητα χωρίς σταμάτημα. Ανηθικότητα χωρίς αναστολές. Ηγεσίες χωρίς φιλότιμο και χωρίς αίσθημα αγάπης για την πατρίδα μας και για τις αξίες των πατέρων μας. Τηλεόραση με κατάπτυστο περιεχόμενο, δημιουργημένο γιο άθεους, απάτριδες, άσωτους πνευματικά τυφλούς και σκλάβους. Διαδίκτυο που έχει τη δύναμη, με το πάτημα λίγων κουμπιών, να δηλητηριάσει τα μάτια και το νου των παιδιών σας φέρνοντας όλα τα αίσχη του κόσμου μέσα στο παιδικό τους δωμάτιο. Παραθρησκείες και μασονισμοί που υπόσχονται επίγεια ευτυχία μα κατατρώγουν τις σάρκες της εθνικής μας συνείδησης. Ναρκωτικό και πορνεία που υποδουλώνουν το πνεύμα στη σάρκα. Αναρχισμός που βρίσκει πρόφαση για κάθε αμαρτία. Δάσκαλοι και καθηγητές που συχνά εκφυλίζονται σε απλούς μισθοεισπράκτορες παραπαίοντας μεταξύ ασυνειδησίας και αδιαφορίας για το χαρακτήρα και την ψυχή των παιδιών μας. Το Κατηχητικό δεν είναι εδώ απλά για να πει ιστοριούλες στο παιδί σας. Το παιδί σας, μέσα στο Κατηχητικό σχολείο, θα έχει την εμπειρική ευκαιρία να γράψει στην καρδιά του το Ζώντα Λόγο του Αναστημένου Κυρίου μας. Να κατανοήσει βαθιά την Ayiq Πίστη μας. Να μυσταγωγηθεΐ στην ένωση με τον Αληθινό Τριαδικό Θεό μας. Να ζει, μέσα στην καθημερινότητα του, την εμπειρία της επικοινωνίας με τον Σωτήρα, Φίλο και Αδελφό του, τον Ιησού Χριστό. Να επικαλείται την απροσμάχητη σκέπη και προστασία της Μητέρας Παναγίας και των Αγίων Πατέρων μας. Να χτίσει ακατάλυτους αρμούς πίστης στην Ελληνική πατρίδα μας. Να νιώθει πλημμυρισμένη η καρδιά του από σεβασμό και αγάπη στα ιδανικά και τις αρετές των αγαπημένων και τίμιων προγόνων μας. Να εμπνέει και να ακτινοβολεί το Καλό στην πατρίδα του, στην κοινωνία του, στους συνανθρώπους του, στη δική του αυριανή ζωή. Τελικά, το Κατηχητικό θα δώσει στο παιδί σας ένα πανίσχυρο όπλο: μία αλάνθαστη πυξίδα για τη ζωή του. Γιατί το παιδί σας θα περάσει στη ζωή του μία Οδύσσεια γεμάτη Σειρήνες και Συμπληγάδες - ίσως με φτώχεια, ίσως με πλούτο, πάντα όμως με πολλούς πειρασμούς και παρασυρμούς. Μπορεί στο δρόμο της ζωής του να παραστρατήσει, να αποπροσανατολιστεί, να γονατίσει, να χάσει το δρόμο του. Αν στην καρδιά του ριζώσει από νωρίς η πυξίδα του Χριστού, θα έχει τη δύναμη να επιστρέψει στην πνευματική Ιθάκη, απ'όπου και αν βρεθεί. Αυτό τα πολύτιμα και κρίσιμα πρότυπα, το παιδί σας δεν θα τα πάρει εύκολα από πουθενά αλλού, παρά μόνο από το Κατηχητικό και από το σπίτι του - το δικό σας σπίτι. Ρώτησαν κάποτε τον Γέροντα Παΐσιο, από πότε πρέπει να ξεκινά η διαπαιδαγώγηση των παιδιών από τους γονείς. Η απάντηση-καταπέλτης ήταν: «Από είκοσι χρόνια προτού γεννηθεί το παιδί». Είναι απαραίτητο να γίνετε ενεργητικοί συνεργάτες και σύμμαχοι στο κοινό έργο μας, που δεν είναι άλλο από την πνευματική θωράκιση του παιδιού σας. Να αισθάνεται δηλαδή το παιδί ότι το σπίτι είναι η προέκταση του Κατηχητικού και το Κατηχητικό είναι προέκταση του σπιτιού. Ένας ενιαίος κόσμος προτύπων. Λίγα απλά πράγματα σας ζητάμε. Δεν απαιτούν ούτε χρόνο, ούτε χρήμα, ούτε γνώσεις - μόνο την καλή διάθεση της καρδιάς σας. 1. Να κάνετε το Σταυρό σας στο τραπέζι, κάθε φορά που τρώτε μαζί με το παιδί σας, με ευπρέπεια και σεβασμό. Να σας βλέπει να το κάνετε. 2. Να έχετε μιά εικόνα του Χριστού ή της Παναγίας σε μιά γωνιά του σπιτιού. Κοντοσταθείτε έστω λίγα δευτερόλεπτα πριν πάτε για ύπνο το βράδυ, ή πριν φύγετε το πρωί, κάντε το Σταυρό σας με μία μικρή προσευχή, έστω ένα «Κύριε βοήθει μοι» ή ένα «Κύριε δόξα Σοι». Να σας βλέπει να το κάνετε. 3. Ανάψτε ένα καντηλάκι και ένα θυμίαμα μπροστά στην εικόνα έστω την Κυριακή το πρωί στο σπίτι σας. Να νιώσει το παιδί μέσα του ότι έτσι μυρίζει η αγκαλιά του σπιτιού του, έτσι μυρίζει η πνευματική του πατρίδα. 4. Φέρτε το παιδί σας για τη Θεία Κοινωνία, μα κοινωνήστε κι εσείς μαζί του. Να σας βλέπει να συμμετέχετε μαζί του και μαζί με τον Κύριο μας στο κοινό Μυστικό Δείπνο. Οἱ Κατηχητές τῆς Ἁγίας Τριάδος ΣΑΒΒΑΤΟ 29 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2014 ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΗ ΕΚΔΡΟΜΗ Εὐχαριστοῦμε θερμά τούς καθηγητές τοῦ Φροντιστηρίου Μέσης Ἐκπαίδευσης γιά τήν προσφορά τους στό Ἐνοριακό Φροντιστήριο τοῦ Ἱεροῦ μας Ναοῦ. (Ἁγίας Τριάδος 4, τηλ.: ) Στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Ἀνδρέου Πολιούχου Πατρών καί παρακολούθηση τοῦ Πανηγυρικοῦ Ἑσπερινοῦ. Ἐπίσκεψη στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Νικολάου Σπάτων Ἠλείας καί στήν Ἱερά Μονή Παναγίας Γηροκομίτισσας Πατρών. Ἀναχώρηση στίς 7:00 π.μ. Πληροφορίες στά: καί ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΞΕΙΣ Γ 28 η Ω 1940 Σας προσκαλούμε να συμμετάσχετε στην εορτή των Κατηχητικών Σχολείων και Συνάξεων την Κυριακή 26 Οκτωβρίου 2014 και ώρα 11:00 π.μ. η οποία θα πραγματοποιηθεί στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ναού Αγίας Τριάδος Πετρουπόλεως.

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ἤ 01ο (01-52) 01-05 Ὁ Λόγος εἶναι Θεὸς καὶ ημιουργὸς τῶν πάντων Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα καὶ ἦταν Θεὸς ὁ Λόγος. Αὐτὸς ἦταν στὴν ἀρχὴ μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα.

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ.

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ. Μήνας Ἀπρίλιος 15 Ἀπριλίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Θωμᾶ. Ἰωάν. 20, 19 31. Κυριακή τοῦ Ἀντίπασχα σήμερα καί ἐδῶ καί μία ἑβδομάδα εἰσήλθαμε στήν πιό χαρούμενη περίοδο τοῦ ἔτους, στήν περίοδο τοῦ Πεντηκοσταρίου.

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μήνας Μάρτιος 4 Μαρτίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ. (Β Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μάρκ. 2, 1-12 «...ἰδών δέ ὁ Ἰησοῦς τήν πίστιν αὐτῶν λέγει τῷ παραλυτικῷ τέκνον, ἀφέωνταί σοι αἱ

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019.

Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. 44 Μήνας Μάρτιος 2019. Κυριακή 3 Μαρτίου 2019. Κυριακή τῆς Ἀπόκρεω. Ματθ. 25, 31 46. «...δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τήν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπό καταβολῆς κόσμου» (Ματθ.

Διαβάστε περισσότερα

Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά

Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά 13η Κυριακή Λουκᾶ (Λκ. 18, 18 27) 26 Νοεμβρίου 2017 «...πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καί διάδος πτωχοῖς,...καί δεῦρο ἀκολούθει μοι» Εὐλογημένη ἡ ἐπιθυμία τοῦ πλούσιου νέου σήμερα νά μάθει τόν τρόπο τῆς σωτηρίας

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019.

Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019. 69 Κυριακή 28 Ἰουλίου 2019. Κυριακή ΣΤ Ματθαίου Μτθ. 9, 1 8. «...ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας...» (Μτθ. 9, 6) Πάντοτε ὁ λόγος περί ἐξουσίας εἶναι ἐπίκαιρος, διότι οἱ ἄνθρωποι

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν). 25 Φεβρουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας (Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Ἰωάν. 1, στίχ. 44 52. «Ἔρχου καί ἴδε» (Ἰωάν. 1, 47). Μία ἀπό τίς μεγαλύτερες ἀγωνίες τοῦ ἀνθρώπου εἶναι νά θέλει νά μιλήσει,

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 19 Μαΐου 2019.

Κυριακή 19 Μαΐου 2019. 14 Κυριακή 19 Μαΐου 2019. Κυριακή τοῦ παραλύτου Ἰω. 5, 1 15. «... μετὰ ταῦτα εὑρίσκει αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς ἐν τῷ ἱερῷ καὶ εἶπεν αὐτῷ ἴδε ὑγιὴς γέγονας μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται» (Ἰω. 5, 14).

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως».

Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως». 23/12/2018 Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως». Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Στον Ιερό Ναό Αγίου Χριστοφόρου, πολιούχου Αγρινίου, τελέσθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019.

Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019. 39 Κυριακή 23 Ἰουνίου 2019. Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων Μτθ. 10, 32 33, 37 38, καί 19, 27 30. «ἀποκριθεὶς ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι τί ἄρα ἔσται ἡμῖν;» (Μτθ. 19,

Διαβάστε περισσότερα

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ)

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) 15/03/2019 11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) / Νέοι και Εκκλησία Κατά την Κυριακὴ 10 Μαρτίου 2019 καὶ ὥρα 10:45 π.μ. (ἀμέσως μετὰ τὴν Θεία Λειτουργία) πραγματοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1

Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 Θρησκευτικά Α Λυκείου GI_A_THI_0_8712 Απαντήσεις των θεμάτων ΘΕΜΑ Α1 α) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 5 Μαΐου 2019.

Κυριακή 5 Μαΐου 2019. 1 Μέρος Γ, Μάιος Αὔγουστος 2019 Μήνας Μάιος Κυριακή 5 Μαΐου 2019. Κυριακή τοῦ Θωμᾶ Ἰω. 20, 19 31. Χριστός Ἀνέστη! Εἶναι τό μήνυμα καί τό τραγούδι τῆς ἐλπίδας καί τῆς χαρᾶς, πού παιανίζει ἀπό τό λαμπροφόρο

Διαβάστε περισσότερα

Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού. Διδ. Εν. 4

Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού. Διδ. Εν. 4 Ποιος είναι ο Θεός κατά την πίστη του Χριστιανισμού Διδ. Εν. 4 Ο Θεός είναι άγνωστος στην ουσία του και γνωστός με τις ενέργειές του στον κόσμο όλα τα όντα γιατί δίνει την ύπαρξη σε αυτά Ενέργειες= Θεϊκές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β,

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14 Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος Διδ. Εν. 14 Σαράντα ημέρες μετά το Πάσχα η Εκκλησία μας γιορτάζει την Ανάληψη του Κυρίου στους ουρανούς Με την Ανάληψη, επισφραγίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή ΜΑΘΗΜΑ 6 Ο ΠΟΙΗΣΩΜΕΝ ΑΝΘΡΩΠΟΝ... Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, και 3 επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, κατά τη διδασκαλία του Χριστιανισμού, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. Στη συνέχεια,

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου, συγγραφέως τῆς Κλίμακος. (Δ Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου, συγγραφέως τῆς Κλίμακος. (Δ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). 18 Μαρτίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Σιναῒτου, συγγραφέως τῆς Κλίμακος. (Δ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μάρκ. 9, 17-31 «Τοῦτο τό γένος ἐν οὐδενί δύναται ἐξελθεῖν εἰ μή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, 105 56 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 2103352364 FAX: 2103237654 www.iaath.gr, E-Mail: ipe.iaath@gmail.com ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ 5 Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Παρόμοια νὰ σκεφθῇς ὅτι καὶ ἕνας ποὺ στέκεται κοντὰ σὲ μία μεγάλη πυρκαϊά, διατηρεῖ τὴν θερμότητα γιὰ πολὺ καιρὸ καὶ μετὰ τὴν ἀπομάκρυνσί του ἀπὸ τὴν φωτιά. Άραγε ἀπὸ ποιὰ ἄρρητη εὐωδία φιλανθρωπίας, ἀπὸ

Διαβάστε περισσότερα

5 Μαρτίου Το μυστήριο της ζωής. Θρησκεία / Θεολογία. Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ( 1979)

5 Μαρτίου Το μυστήριο της ζωής. Θρησκεία / Θεολογία. Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ( 1979) 5 Μαρτίου 2019 Το μυστήριο της ζωής Θρησκεία / Θεολογία Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ( 1979) Η ζωή πάνω στη γη έλκει την καταγωγή της από τον ουρανό η ζωή του ανθρώπου έλκει την καταγωγή της από τον Θεό. Τα

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Ἐπ. Καθηγητὴς Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Τµῆµα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολὴ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήµιο Ἀθηνῶν Γ Οἰκουµενικὴ

Διαβάστε περισσότερα

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με

(άγιο μύρο / τριήμερη / ολόλευκα / κολυμβήθρας / κατάδυση) «Στο χρίσμα, ο ιερέας χρίει τον.. σ όλα τα μέρη του σώματός του με ΜΑΘΗΜΑ 21 Ο ΤΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΒΑΠΤΙΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΜΑΤΟΣ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις ή φράσεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 10 Μαρτίου 2019.

Κυριακή 10 Μαρτίου 2019. 50 Κυριακή 10 Μαρτίου 2019. Κυριακή τῆς Τυρινῆς. «...Τό στάδιον τῶν ἀρετῶν ἠνέωκται...» (Ἰδιόμελον τῶν Αἴνων, πλ. α ). Μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἀρχίζει καί πάλι φέτος ἡ μεγάλη καί εὐλογημένη περίοδος τῆς Ἁγίας

Διαβάστε περισσότερα

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012 EISGCGSEIS OQHODONGS EIJOMOKOCIAS EISGCGSG Dò «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Εἰσηγητής: +Θεοφ. Ἐπίσκοπος Μεθώνης κ. Ἀμβρόσιος, Ἱστορικὸς Τέχνης Στὸ πλαίσιο τῆς Ἔκθεσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΟΛΑΣΗ ΑΣΚΗΣΗ - ΣΩΤΗΡΙ

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΟΛΑΣΗ ΑΣΚΗΣΗ - ΣΩΤΗΡΙ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ ΚΟΛΑΣΗ ΑΣΚΗΣΗ - ΣΩΤΗΡΙ Στα κυριότερα θρησκεύματ 15 ο ΓΕΛ Θεσσαλονίκης Διερευνητική Εργασία της Β Λυκείου ΓΕΝΙΚ Α Χριστιανισμός, ονομάζεται το θρησκευτικό σύστημα πίστης, το οποίο αναγνωρίζει

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019.

Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019. 45 Κυριακή 30 Ἰουνίου 2019. Κυριακή Β Ματθαίου Σύναξις τῶν ἁγίων ἐνδόξων 12 ἀποστόλων Μτθ. 9, 36 καί 10, 1 8. Εἶναι ἄδικο οἱ κατώτεροι καί οἱ μέτριοι νά ὁμιλοῦν γιά τούς ἀρίστους καί τούς τελείους. Ἐντούτοις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 25 εκεμβριου 2017 ἀριθμ. πρωτ. : 877 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τοὺς εὐλαβεῖς Ἱερεῖς καὶ τοὺς εὐσεβεῖς Χριστιανοὺς τῆς καθ ἡμᾶς Θεοσώστου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο.

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. 107. Ο Κύριος να είναι μαζί σας. Και με το πνεύμα σου. ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. Ακολουθεί το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2015 ἀριθμ. πρωτ.: 181.- ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τὸν ἱερὸ Κλῆρο καὶ τὸν εὐσεβῆ Λαὸ τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου.

Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου. Μήνας Φεβρουάριος 4 Φεβρουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τοῦ Ἀσώτου. Λουκᾶ 15, 11 32. «...ἄνθρωπός τις εἶχε δύο υἱούς» (Λουκᾶ 15, 11). Μεγάλη ἀμηχανία αἰσθάνεται κάποιος, ὅταν πρέπει νά ἀγγίξει τή σημερινή

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος».

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 18 Πρὸς Ἅπαντας τοὺς Ἐφημερίους τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». Ἀγαπητοὶ Πατέρες, Ἐξ αἰτίας τοῦ ὅτι παρατηρεῖται

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 2 Ἰουνίου 2019.

Κυριακή 2 Ἰουνίου 2019. 24 Μήνας Ἰούνιος Κυριακή 2 Ἰουνίου 2019. Κυριακή τοῦ τυφλοῦ Ἰω. 9, 1 38. Σήμερα ἡ Ἐκκλησία θέλει νά μᾶς δώσει νά καταλάβουμε ὅτι ὁ Χριστός, ὡς τέλειος Θεός, εἶναι ὁ Μέγας Δημιουργός τοῦ σύμπαντος. Ἡ δημιουργική

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΙΛΙΟΥ, ΑΧΑΡΝΩΝ ΚΑΙ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΕΩΣ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΙΛΙΟΥ, ΑΧΑΡΝΩΝ ΚΑΙ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΙΛΙΟΥ, ΑΧΑΡΝΩΝ ΚΑΙ ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΕΩΣ Η αλήθεια για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά Ιστορία της Εταιρείας Η οργάνωση των «Μαρτύρων του Ιεχωβά», των γνωστών χιλιαστών, είναι μια πολυεθνική εταιρεία.

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2019.

Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2019. 25 Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2019. 17η Κυριακή τοῦ Ματθαίου Ματθ. 15, 21 28. «ὁ δὲ οὐκ ἀπεκρίθη αὐτῇ λόγον» (Ματθ. 15, 23). Μέ τό περιστατικό τῆς Χαναναίας πλουτίζει τή σημερινή ἡμέρα ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία,

Διαβάστε περισσότερα

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας ΑΠΟΛΛΩΝΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Μάρτιος 2/3/2017 Παράκληση, 18:00 3/3,10/3,17/3,24/3 Χαιρετισμοί, 19:15 31/3/2017 Ἀκάθιστος 19:15 Ὕμνος Ἀπρίλιος: 6/4/2017 Παράκληση,

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ.Καστορίας Σεραφείμ: «Καθολικό και πανανθρώπινο φαινόμενο ο πόνος»

Μητρ.Καστορίας Σεραφείμ: «Καθολικό και πανανθρώπινο φαινόμενο ο πόνος» 07/02/2019 Μητρ.Καστορίας Σεραφείμ: «Καθολικό και πανανθρώπινο φαινόμενο ο πόνος» Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Καστορίας «και εγένετο εν τω υπάγειν αυτούς εκκαθαρίσθησαν» Καθολικό και πανανθρώπινο φαινόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38)

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38) Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38) ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ (Διασκευή ομιλίας στον Γυμνότοπο την 1/6/2003) 1. Το δράμα του σκοταδιού Σήμερα το Ευαγγέλιο μας μίλησε για έναν «τυφλό εκ

Διαβάστε περισσότερα

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου. ΜΑΘΗΜΑ 22 ο ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με την ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Γι αυτό και εμείς, ενωμένοι με τους Αγγέλους και τους αγίους, διακηρύττουμε τη δόξα σου αναφωνώντας και λέγοντας (ψάλλοντας):

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Γι αυτό και εμείς, ενωμένοι με τους Αγγέλους και τους αγίους, διακηρύττουμε τη δόξα σου αναφωνώντας και λέγοντας (ψάλλοντας): ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ 99. Παρ ότι η δεύτερη ευχή είναι συγκροτημένη με το προοίμιό της, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με άλλα προοίμια, ιδιαίτερα με εκείνα που σε περίληψη περιγράφουν το Μυστήριο της Σωτηρίας,

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Αὒγουστος 2011 12 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Χριαστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα Τεῦχος 12 - Αὒγουστος 2011 ISSN: 1792-4189 Μηνιαία

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Αδέλφια στο σχολείο

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Αδέλφια στο σχολείο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Αδέλφια στο σχολείο Οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές μου Οι μαθήτριες του Χριστού Κάποτε, μια γυναίκα, που ονομαζόταν Μάρθα, υποδέχτηκε στο σπίτι της τον Ιησού. Η Μάρθα, ήταν αδελφή του

Διαβάστε περισσότερα

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν Χριστούγεννα 2013 Ἀρ. Πρωτ. 1157 Πρός τό Χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε. Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ,

Διαβάστε περισσότερα

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας

Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας Ακολουθίες στο Παρεκκλήσιο Αγίου Λουκά Κριμαίας ΑΠΟΛΛΩΝΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Μάρτιος: 1/3/2018 Παράκληση 18:00 2/3,9/3,16/3 Χαιρετισμοί 19:15 /3/2018 Ἀκάθ. Ὕμνος 19:15 Ἀπρίλιος: 12/4/2018 Παράκληση 18:00 21/4/2018

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το Άγιο Πνεύμα. Διδ. Εν. 8

Τι είναι το Άγιο Πνεύμα. Διδ. Εν. 8 Τι είναι το Άγιο Πνεύμα Διδ. Εν. 8 Κεντρικό γεγονός στη ζωή της Εκκλησίας Το Άγιο Πνεύμα επιφοίτησε στους αποστόλους και παραμένει στην Εκκλησία ως Παράκλητος, για να καθοδηγεί τους πιστούς «Εἰς πᾶσαν

Διαβάστε περισσότερα

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις

Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις ΜΑΘΗΜΑ 8 Ο ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ: Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΝΑΝΘΡΩΠΗΣΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ Να ξαναγράψετε το κείμενο που ακολουθεί συμπληρώνοντας τα κενά με τις κατάλληλες λέξεις που δίνονται στην παρένθεση. Σε κάθε κενό αντιστοιχεί

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ).

Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ). 21 Κυριακή 29η Σεπτεμβρίου 2019 (Κυριακή Β Λουκᾶ). Λκ. 6, 31 36. «ἀγαπᾶτε τούς ἐχθρούς ὑμῶν» Λκ. 6, 35. Ἀπ ὅλα τά λόγια καί τίς διδασκαλίες τοῦ Ἰησοῦ αὐτός ὁ λόγος Του φαντάζει ὡς ὁ πιό δύσκολος. Ἡ ἀγάπη

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ. Λαγκαδά: Θα πρέπει να κάνουμε βήματα «ασκήσεως» για να αλλάξει η ζωή μας

Μητρ. Λαγκαδά: Θα πρέπει να κάνουμε βήματα «ασκήσεως» για να αλλάξει η ζωή μας 24/03/2019 Μητρ. Λαγκαδά: Θα πρέπει να κάνουμε βήματα «ασκήσεως» για να αλλάξει η ζωή μας Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Λαγκαδά Για την προσωπικότητα του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά έκανε λόγο ο Σεβασμιώτατος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2012 ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1. Ἡ Καινή Διαθήκη, Θεσσαλονίκη 2010. 2. Ἱερός Ναός ἁγίου Γεωργίου (Ροτόντα), Κατάθεση μαρτυρία, Θεσσαλονίκη

Διαβάστε περισσότερα

Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα

Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα 6η Κυριακή Λουκᾶ (Λκ. 8, 27 39) 22 Ὀκτωβρίου 2017 «Τί ἐμοί καί σοί, Ἰησοῦ υἱέ τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου; δέομαί σου, μή μέ βασανίσῃς» Ἕνα συγκλονιστικό περιστατικό ἀκούσαμε σήμερα στήν εὐαγγελική περικοπή.

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ.Λεμεσού: Όταν δεν υπάρχει η ειρήνη του Θεού, τότε ζηλεύουμε και φοβόμαστε ο ένας τον άλλο

Μητρ.Λεμεσού: Όταν δεν υπάρχει η ειρήνη του Θεού, τότε ζηλεύουμε και φοβόμαστε ο ένας τον άλλο 31 Ιανουαρίου 2019 Μητρ.Λεμεσού: Όταν δεν υπάρχει η ειρήνη του Θεού, τότε ζηλεύουμε και φοβόμαστε ο ένας τον άλλο / Επικαιρότητα Όταν ο άνθρωπος έχει ειρήνη μέσα του και βεβαιωθεί η ψυχή του ότι όντως

Διαβάστε περισσότερα

Αι ιστορικαί χειροτονίαι των Γ.ΟΧ. υπό του αειμνήστου Επισκόπου Βρεσθένης κυρού Ματθαίου του Α’ το έτος 1948

Αι ιστορικαί χειροτονίαι  των Γ.ΟΧ. υπό  του αειμνήστου Επισκόπου Βρεσθένης κυρού Ματθαίου του Α’ το έτος 1948 188 Η ΑΓΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΕΣΤΙΝ Η ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΗΣ, Η ΑΠΟ ΚΑΤΑΒΟΛΗΣ ΚΟΣΜΟΥ, (Αγιος Νεκταριος) Η ΜΙΑ, ΑΓΙΑ, ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ. Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ εἶναι

Διαβάστε περισσότερα

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Να λες στη γυναίκα. σου ότι την αγαπάς και να της το δείχνεις.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Να λες στη γυναίκα. σου ότι την αγαπάς και να της το δείχνεις. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Να λες στη γυναίκα σου ότι την αγαπάς και να της το δείχνεις. Επιμέλεια: Βασιλική Σωτηριάδη Θεού πλάσμα είναι η γυναίκα. Με την αποστροφή σου δεν προσβάλλεις εκείνην, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας ΜΑΘΗΜΑ 7 Ο Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας σύμφωνα με τη χρονική σειρά που πραγματοποιήθηκαν: 1. Προαναγγελία του Μεσσία

Διαβάστε περισσότερα

1. Ποιος μαθητής πήγε στους Αρχιερείς; Τι του έδωσαν; (Μτ 26,14-16) Βαθ. 1,0 2. Πόσες μέρες έμεινε στην έρημο; (Μκ 1,12)

1. Ποιος μαθητής πήγε στους Αρχιερείς; Τι του έδωσαν; (Μτ 26,14-16) Βαθ. 1,0 2. Πόσες μέρες έμεινε στην έρημο; (Μκ 1,12) ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΤΑΞΗ: Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Α ΟΜΑΔΑ: 1 1. Ποιος μαθητής πήγε στους Αρχιερείς; Τι του έδωσαν; (Μτ 26,14-16),0 2. Πόσες μέρες έμεινε στην έρημο; (Μκ 1,12),0 3. Ποιοι είναι οι μαθητές του

Διαβάστε περισσότερα

Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 1. Κατασκήνωση «ΘΑΒΩ Ρ» τῆς Ὀρθοδόξου Ἀδελφότητος. «Η ΟΣΙΑ ΞΕΝΗ» στήν ΕΛΑΝΗ Κασσανδρείας

Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 1. Κατασκήνωση «ΘΑΒΩ Ρ» τῆς Ὀρθοδόξου Ἀδελφότητος. «Η ΟΣΙΑ ΞΕΝΗ» στήν ΕΛΑΝΗ Κασσανδρείας Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 1 Κατασκήνωση «ΘΑΒΩ Ρ» τῆς Ὀρθοδόξου Ἀδελφότητος «Η ΟΣΙΑ ΞΕΝΗ» στήν ΕΛΑΝΗ Κασσανδρείας Σεπτέμβριος 2017 Kataskinosis2017B_ ÎÔ Ï 8/28/17 6:58 PM Page 2 Ἀφιέρωμα

Διαβάστε περισσότερα

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο.

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο. ΜΑΘΗΜΑ 23 ο ΤΟ ΒΑΘΥΤΕΡΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 20 Ἰανουαρίου 2019.

Κυριακή 20 Ἰανουαρίου 2019. 6 Κυριακή 20 Ἰανουαρίου 2019. 12η Κυριακή τοῦ Λουκᾶ. Λουκᾶ 17, 11-19. «Ἰησοῦ ἐπιστάτα, ἐλέησον ἡμᾶς». (Λκ. 17, 13) Δέν θά σταθοῦμε στή μεγάλη εὐεργεσία πού ἔκανε ὁ Κύριος στούς δέκα λεπρούς. Οὔτε στήν

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου

Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου Ήταν γύρω στον 11 ου αι. στα χρόνια του Αλέξιου Κομνηνού όταν στην Κωνσταντινούπολη ξέσπασε με νέα διαμάχη. Άνθρωποι των γραμμάτων και μη,

Διαβάστε περισσότερα

Θεία Λειτουργία. Ο λαός προσφέρει τα δώρα Συμμετέχει ενεργητικά Αντιφωνική ψαλμωδία. Δρώμενο: Η αναπαράσταση της ζωής του Χριστού

Θεία Λειτουργία. Ο λαός προσφέρει τα δώρα Συμμετέχει ενεργητικά Αντιφωνική ψαλμωδία. Δρώμενο: Η αναπαράσταση της ζωής του Χριστού Θεία Λειτουργία Δρώμενο: Η αναπαράσταση της ζωής του Χριστού Ο λαός προσφέρει τα δώρα Συμμετέχει ενεργητικά Αντιφωνική ψαλμωδία Σήμερα είναι σχεδόν παθητικός θεατής Όρθρος : ακολουθία προετοιμασίας Δοξολογία

Διαβάστε περισσότερα

Βλέπουν τα θαύματα και ομολογούν τη χάρη (Κυριακή Ζ Ματθαίου)

Βλέπουν τα θαύματα και ομολογούν τη χάρη (Κυριακή Ζ Ματθαίου) 3 Αυγούστου 2019 Βλέπουν τα θαύματα και ομολογούν τη χάρη (Κυριακή Ζ Ματθαίου) Θρησκεία / Ιερός Άμβων Μητροπολίτης Σερβίων & Κοζάνης Διονύσιος Ψαριανός (+) Στο θαύμα που διηγείται η σημερινή ευαγγελική

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ χορτασμός τῶν πεντακισχιλίων

Ὁ χορτασμός τῶν πεντακισχιλίων ΜΑΘΗΜΑ 25ο Λκ 9,10-17 Ὁ χορτασμός τῶν πεντακισχιλίων Ἔχετε κάνει ποτέ πικνίκ στήν ὕπαιθρο; Στίς ἐκδρομές πού κάνετε μέ τό σχολεῖο ἴσως θά εἴχατε τήν εὐκαιρία νά καθίσετε καταγῆς στό χλωρό χορτάρι καί ν

Διαβάστε περισσότερα

4. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

4. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ 4. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΕΟΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ Βασική προϋπόθεση γιά νά μιλήσει κανείς γιά τόν Θεόν μας εἶναι ἡ σαφής διάκριση μεταξύ τῶν ὅρων : οὐσίας ἤ φύσεως καί ἀκτίστων ἐνεργειῶν τοῦ Θεοῦ. Ἔτσι, ὁ Θεός μας

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 12 Μαΐου 2019.

Κυριακή 12 Μαΐου 2019. 8 Κυριακή 12 Μαΐου 2019. Κυριακή τῶν μυροφόρων Μρκ. 15, 43 16, 8. Οἱ μεγάλες ἀποφάσεις, τά μεγάλα ἐμπόδια, οἱ μεγάλες νίκες. Αὐτός θά μποροῦσε νά εἶναι ἕνας καλός τίτλος γιά τή σημερινή Κυριακή. Ἡ Ἐκκλησία

Διαβάστε περισσότερα

Παντί τῷ πληρώματι τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἀττικῆς καί Βοιωτίας.

Παντί τῷ πληρώματι τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἀττικῆς καί Βοιωτίας. Ἀναγνωσθήτω ἐπ Ἐκκλησία Παντί τῷ πληρώματι τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἀττικῆς καί Βοιωτίας. Ἀγαπητοί ἐν Χριστῷ Ἀδελφοί. «Ὁ Χριστός μεθ ἡμῶν καί οὐδείς καθ ἡμῶν» Μέ αἴσθημα εὐθύνης καί πικρίας ἀναλογιζόμενος

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 14 Ἰουλίου 2019.

Κυριακή 14 Ἰουλίου 2019. 56 Κυριακή 14 Ἰουλίου 2019. Κυριακή Δ Ματθαίου, τῶν ἁγίων καί θεοφόρων πατέρων τῆς ἐν Χαλκηδόνι Δ Οἰκουμενικῆς Συνόδου Μτθ. 5, 14 19. «ὅς δ ἄν ποιήσῃ καί διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία. ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989 Ἡ Θεία Κοινωνία κατ οἶκον Θεσσαλονίκη 2008 Κάποιοι συσχετίζουν κάκιστα τὴν παρουσία τοῦ ἱερέως στό

Διαβάστε περισσότερα

1 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1 ο - ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Θέμα: Η ενότητα σώματος και ψυχής: το μυστήριο του Ευχελαίου (κεφ.27) Σχολείο:Περιφερειακό Λύκειο Αγίου Χαραλάμπους, Έμπα Τάξη:Α Λυκείου Καθηγητής: Νικόλαος Καραμπάς Π.Μ.Π.: 16951

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Τυρινῆς.

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Τυρινῆς. 18 Φεβρουαρίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Τυρινῆς. Ματθ. 6, 14 21. «Σήμερον μνείαν ποιούμεθα τῆς τοῦ Παραδείσου ἐξορίας τοῦ Ἀδάμ». Μ αὐτή τή φράση ὑποδηλώνει ὁ Συναξαριστής τῆς σημερινῆς ἡμέρας τό περιστατικό

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοδος οὐρανοῦ καί γῆς

Σύνοδος οὐρανοῦ καί γῆς Σύνοδος οὐρανοῦ καί γῆς...ἡ ὀρθόδοξη εἰκόνα εἶναι καρπός τῆς ἀποκαλυπτικῆς ἐμπειρίας τῶν θεουμένων ἁγίων. Εἶναι γνωστόν ὅτι οἱ ἅγιοι, ὅταν φθάνουν στήν θέωση καί τήν θεωρία τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ, μετέχουν

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (Γ Κυριακή τῶν Νηστειῶν).

Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (Γ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). 11 Μαρτίου 2018. Εἰς τήν Κυριακήν τῆς Σταυροπροσκυνήσεως (Γ Κυριακή τῶν Νηστειῶν). Μάρκου 8, 34 9, 1. Ἡμέρα πανεπίσημη σήμερα ἄγει ἡ Ἐκκλησία μας. Ἡμέρα πού ὑψώνεται μπροστά στά ἑκατομμύρια τῶν ὀρθοδόξων

Διαβάστε περισσότερα

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής.

α. αποτελούνταν από τους Αποστόλους και όσους βαπτίστηκαν την ημέρα της Πεντηκοστής. ΜΑΘΗΜΑ 15 Ο ΣΥΝΑΓΜΕΝΟΙ ΣΤΗ Θ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρο για όλα ο άνθρωπος; (Μέρος 2o)

Μέτρο για όλα ο άνθρωπος; (Μέρος 2o) 31 Ιανουαρίου 2015 Μέτρο για όλα ο άνθρωπος; (Μέρος 2o) / Γέροντας Ιωσήφ Βατοπαιδινός ( 2009) Αν και το πρόβλημα του καλού και του κακού είναι το πιο δύσκολο και βασανιστικό για την ανθρώπινη ζωή και συνείδηση,

Διαβάστε περισσότερα

Είπε ο Θεός: «Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με την εικόνα τη δική μας κι έτσι που να μπορεί να μας μοιάσει κι ας εξουσιάζει τα ψάρια της

Είπε ο Θεός: «Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με την εικόνα τη δική μας κι έτσι που να μπορεί να μας μοιάσει κι ας εξουσιάζει τα ψάρια της Η δημιουργία του ανθρώπου Θεϊκή προέλευση του ανθρώπου Είπε ο Θεός: «Ας δημιουργήσουμε τον άνθρωπο σύμφωνα με την εικόνα τη δική μας κι έτσι που να μπορεί να μας μοιάσει κι ας εξουσιάζει τα ψάρια της θάλασσας,

Διαβάστε περισσότερα

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου)

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου) Οἱ πιστοὶ ὑπὲρ τῶν κατηχουμένων δεηθῶμεν. Ἵνα ὁ Κύριος αὐτοὺς ἐλεήσῃ. Κατηχήσῃ αὐτοὺς τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Ἀποκαλύψῃ αὐτοῖς τὸ εὐαγγέλιον τῆς δικαιοσύνης. Ἑνώσῃ αὐτοὺς τῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ καθολικῇ καὶ ἀποστολικῇ

Διαβάστε περισσότερα

Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία. Διδ. Εν. 9

Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία. Διδ. Εν. 9 Το κήρυγμα και τα θαύματα του Χριστού μέσα από τη λατρεία Διδ. Εν. 9 Γιορτάζοντας τα γεγονότα της ζωής του Τα σπουδαιότερα γεγονότα της ζωής του Κυρίου μας είναι αποτυπωμένα στις ακίνητες Δεσποτικές γιορτές

Διαβάστε περισσότερα

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν

Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν Πριν από πολλά χρόνια ζούσε στη Ναζαρέτ της Παλαιστίνης μια νεαρή κοπέλα, η Μαρία, ή Μαριάμ, όπως τη φώναζαν. Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη μ έναν άνδρα που τον έλεγαν Ιωσήφ. Οι γονείς της, ο Ιωακείμ και

Διαβάστε περισσότερα

β. έχει κατοχυρωμένο το απόρρητο και από την Εκκλησία και από την Πολιτεία

β. έχει κατοχυρωμένο το απόρρητο και από την Εκκλησία και από την Πολιτεία ΜΑΘΗΜΑ 24 Ο ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία

Διαβάστε περισσότερα

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος. τίμησε με την παρουσία του τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό

Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος. τίμησε με την παρουσία του τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό Θέρμη 25/10/2013 Η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος τίμησε με την παρουσία του τις εκδηλώσεις για τον εορτασμό των 35 χρόνων των Εκπαιδευτηρίων Ε. Μαντουλίδη. Τον εορτασμό των 35 χρόνων

Διαβάστε περισσότερα

παρακαλώ! ... ένα βιβλίο με μήνυμα

παρακαλώ! ... ένα βιβλίο με μήνυμα παρακαλώ!... ένα βιβλίο με μήνυμα Ένα μήνυμα πού δίνει απάντηση στο βασικό ερώτημα ποιος είναι ο σκοπός της ζωής. Ένα μήνυμα πού ανταποκρίνεται σε κάθε ερωτηματικό και αμφιβολία σου. Η βίβλος μας φανερώνει

Διαβάστε περισσότερα

Εἰς τήν Κυριακήν τῶν Μυροφόρων.

Εἰς τήν Κυριακήν τῶν Μυροφόρων. 22 Ἀπριλίου 2018 Εἰς τήν Κυριακήν τῶν Μυροφόρων. Μαρκ 15, 43 16, 8 «...καί ἀναβλέψασαι θεωροῦσιν ὅτι ὁ λίθος ἀποκεκύλισται, ἦν γάρ μέγας σφόδρα» (Μάρκ. 16, 4). Κυριακή τῶν Μυροφόρων σήμερα καί τά μηνύματα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Ο Λάζαρος ήταν στενός φίλος του Χριστού. Κατοικούσε στη Βηθανία, 3 χλμ. περίπου ανατολικά της Ιερουσαλήμ και οι αδελφές του Μάρθα και Μαρία φιλοξένησαν

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα λόγια για την προσευχή με το κομποσχοίνι.

Λίγα λόγια για την προσευχή με το κομποσχοίνι. Λίγα λόγια για την προσευχή με το κομποσχοίνι. Το κομποσχοίνι είναι φτιαγμένο για να κάνουμε προσευχή. Δεν είναι διακοσμητικό, ούτε κάτι μαγικό. Είναι όπλο ιερό, μας υπενθυμίζει την προσευχή την οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ!

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ! ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΘΕΟΣ! (There is only one God) Πού μπορείς να πάς ώστε να απομακρυνθείς από το Θεό; Ο Θεός γεμίζει κάθετόπο και χρόνο. Δεν υπάρχει τόπος χωρίς να είναι εκεί ο Θεός. Ο Θεός μίλησε μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Την περασμένη Κυριακή αρχίσαμε τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή με το Γάμο της Κανά, όπου το νερό μετατράπηκε σε κρασί.

Την περασμένη Κυριακή αρχίσαμε τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή με το Γάμο της Κανά, όπου το νερό μετατράπηκε σε κρασί. Την περασμένη Κυριακή αρχίσαμε τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή με το Γάμο της Κανά, όπου το νερό μετατράπηκε σε κρασί. Το θαύμα αυτό μας δείχνει ότι η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι η περίοδος για αλλαγή στον άνθρωπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ 2014 Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή «Αυτός σήκωσε τις αμαρτίες μας με το ίδιο Του το σώμα στο σταυρό, για να πεθάνουμε κι εμείς ως προς την αμαρτία και να

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 14 Ἀπριλίου 2019.

Κυριακή 14 Ἀπριλίου 2019. 75 Κυριακή 14 Ἀπριλίου 2019. 5η Κυριακή τῶν Νηστειῶν (Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας). Μρκ. 10, 32 45. Σήμερα, λίγες ἡμέρες πρίν ἀπό τά φρικτά Πάθη τοῦ Κυρίου, ἡ κοινή μητέρα, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία προβάλλει μία μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

Η Ορθοδοξία ως βίωμα προσωπικής συναντήσεως με τον Χριστό

Η Ορθοδοξία ως βίωμα προσωπικής συναντήσεως με τον Χριστό 17 Μαρτίου 2019 Η Ορθοδοξία ως βίωμα προσωπικής συναντήσεως με τον Χριστό Θρησκεία / Ιερός Άμβων Ιωάννης Καραβιδόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Ερμηνείας της Καινής Διαθήκης, Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ. Η ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 18 Αὐγούστου 2019.

Κυριακή 18 Αὐγούστου 2019. 84 Κυριακή 18 Αὐγούστου 2019. Κυριακή μετά τήν ἐορτήν, Θ Ματθαίου Μτθ. 14, 22 34. 27). «θαρσεῖτε, ἐγώ εἰμι μὴ φοβεῖσθε» (Μτθ. 14, Ἐντυπωσιακό τό θαῦμα πού παρακολουθοῦμε σήμερα. Γιά μία φορά ἀκόμη φαίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 17 Μαρτίου 2019.

Κυριακή 17 Μαρτίου 2019. 55 Κυριακή 17 Μαρτίου 2019. Α Κυριακή τῶν Νηστειῶν, Κυριακή τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἰω. 11, 42 55. Δέν ἑορτάζει σήμερα ἡ Ἐκκλησία μας γιά κάποιο πρόσωπο. Σήμερα τό πανηγύρι στήθηκε γι αὐτή τήν ἴδια τήν πίστη μας.

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος Τοις εντευξομένοις 11 Σύντομη Εισαγωγή στον Ψαλτήρα 15 Η Ένταξη των Ψαλμικών Αναγνωσμάτων στη

Πρόλογος Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος Τοις εντευξομένοις 11 Σύντομη Εισαγωγή στον Ψαλτήρα 15 Η Ένταξη των Ψαλμικών Αναγνωσμάτων στη Πρόλογος Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος Τοις εντευξομένοις 11 Σύντομη Εισαγωγή στον Ψαλτήρα 15 Η Ένταξη των Ψαλμικών Αναγνωσμάτων στη Λατρεία της Εκκλησίας 23 Βραχυγραφίες 29 ΚΑΘΙΣΜΑ A' [Ψαλμοί

Διαβάστε περισσότερα

ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν

ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ π.ἀλέξανδρος Σμέμαν Τέσσερις ἑβδομάδες μετὰ τὸ Πάσχα τὸ εὐαγγέλιο πού διαβάζεται στὶς ἐκκλησίες εἶναι ἡ ἀφήγηση τοῦ εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη γιὰ τὴν ἐκπληκτικὴ συζήτηση τοῦ Χριστοῦ μὲ

Διαβάστε περισσότερα

Η πορεία προς την Ανάσταση...

Η πορεία προς την Ανάσταση... Η νύχτα της Ανάστασης Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου χτυπούν χαρούμενα οι καμπάνες. Οι χριστιανοί φορούν τα γιορτινά τους και πηγαίνουν στην εκκλησία για να γιορτάσουν την Ανάσταση του Χριστού. Στα

Διαβάστε περισσότερα

Ἡ Ἀνάληψη τοῦ Σωτῆρος

Ἡ Ἀνάληψη τοῦ Σωτῆρος ΜΑΘΗΜΑ 30ο Λκ 24,50-53 Πρξ 1,4-11 Ἡ Ἀνάληψη τοῦ Σωτῆρος Θυμάστε, παιδιά, πόσο λυπημένοι ἦταν οἱ μαθητές τοῦ Χριστοῦ μετά τή σταύρωσή Του, ὥς τήν ὥρα πού Τόν εἶδαν ἀναστημένο. Τότε ἡ λύπη τους ἔγινε χαρά,

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ:

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ: Η ΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ: Η Αικατερίνη είχε κάλλος και ομορφιά ασύγκριτη. Η μητέρα της και οι συγγενείς της την πίεζαν συνεχώς να παντρευτεί, για να μην φύγουν από τα χέρια τους

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων

ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων 1. Ποια είναι τα βιβλία της Καινής Διαθήκης 1. Ιστορικά Ευαγγέλια 1. κατά Ματθαίον 2. κατά Μάρκον 3. κατά Λουκάν 4. κατά Ιωάννην 5.Πράξεις

Διαβάστε περισσότερα

Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα. με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη

Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα. με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη ΜΑΘΗΜΑ 3 Ο Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΓΚΑΙΝΙΑΖΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΙΝΗ ΛΑΤΡΕΙΑ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε πρότασης τη

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2019.

Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2019. 38 Κυριακή 24 Φεβρουαρίου 2019. Κυριακή τοῦ Ἀσώτου. Λουκᾶ 15: 11 32. Σήμερα δέν ἀκούσαμε ἁπλῶς μία Εὐαγγελική περικοπή. Σήμερα ἀκούσαμε αὐτό τοῦτο τό ἴδιο τό Εὐαγγέλιο. Χωρίς ὑπερβολή μποροῦμε νά ποῦμε

Διαβάστε περισσότερα

Πότε ειμαστε όρθιόι και Πότε κανόυμε τό σταυρό μασ κατα τη διαρκεια των ακόλόυθιων

Πότε ειμαστε όρθιόι και Πότε κανόυμε τό σταυρό μασ κατα τη διαρκεια των ακόλόυθιων ÄÉÌÇÍÉÁÉÁ ÅÊÄÏÓÇ ÅÍÇÌÅÑÙÓÇÓ ÊÁÉ ÐÍÅÕÌÁÔÉÊÇÓ ÏÉÊÏÄÏÌÇÓ ÉÅÑÁ ÌÇÔÑÏÐÏËÉÓ ÈÅÓÓÁËÏÍÉÊÇÓ ÉÅÑÏÓ ÍÁÏÓ ÌÅÔÁÌÏÑÖÙÓÅÙÓ ÔÏÕ ÓÙÔÇÑÏÓ ÄÅËÖÙÍ - ÌÉÁÏÕËÇ ÔÇË. 2310-828989 Πότε ειμαστε όρθιόι και Πότε κανόυμε τό σταυρό

Διαβάστε περισσότερα

Το αντικείμενο [τα βασικά]

Το αντικείμενο [τα βασικά] Το αντικείμενο [τα βασικά] Στην ενότητα αυτή θα ασχοληθούμε με το αντικείμενο στα αρχαία ελληνικά. Παράλληλα θα δίνονται παραδείγματα και στα Νέα Ελληνικά (ΝΕ) Τι είναι το αντικείμενο; Αντικείμενο είναι

Διαβάστε περισσότερα