Κλινική Μικροβιολογία

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κλινική Μικροβιολογία"

Transcript

1 GR-ISSN Εφαρμοσμένη Κλινική Μικροβιολογία και Εργαστηριακή Διαγνωστική ΠΕΡΙΟΔΟΣ B * ΤΟΜΟΣ 18 * ΤΕΥΧΟΣ 4 * ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΠΟ ΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ Διασφάλιση Ποιότητας στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο. Καλλιέργειες Έλεγχος Ποιότητας αντιβιογράμματος Διασφάλιση Ποιότητας στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο. Οροδιαγνωστικές και μοριακές εξετάσεις Προστατίτιδες: ανασκόπηση και εργαστηριακή προσέγγιση ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Νόσος Menetrier σε παιδί. Πιθανή συσχέτιση με κυτταρομεγαλοϊό ΤΕΧΝΙΚΗ Ποσοτική καλλιέργεια υλικού από τραύμα Applied Clinical Microbiology and Laboratory Diagnosis Published Quarterly by the Society of Clinical Microbiology - Athens Τρίμηνη Έκδοση της Εταιρείας Κλινικής Μικροβιολογίας και Εργαστηριακής Διαγνωστικής

2 ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ (Εφαρ Κλιν Μικροβιολ Εργ Διαγν) ΚΩΔΙΚΟΣ: 4315 Τρίμηνη Έκδοση της Εταιρείας Κλινικής Μικροβιολογίας και Εργαστηριακής Διαγνωστικής Έτος Ίδ ρυσης 1986 Ιδρύτρια: Α. Αρσένη Διοικητικό Συμβούλιο Πρόεδρος: Χρύσα Κούτσια-Καρούζου Αντιπρόεδρος: Μαρία Γιαννάκη-Ψινάκη Γενική Γραμματέας: Μαρία Κανελλοπούλου Ταμίας: Αθηνά Χαρισιάδου Ειδική Γραμματέας: Ελένη Αλεξάνδρου-Αθανασούλη Τακτικά Μέλη: Δημήτρης Παπαβέντσης, Λουκία Ζέρβα Αναπληρωματικά Μέλη: Ελένη Πρίφτη-Παπαγιαννάκου, Μαρία Παπαδημητρίου, Σοφία Τσιπλάκου Εξελεγκτική Επιτροπή Κατερίνα Χρυσάκη, Ευαγγελία Πετρίδου Συντακτική Επιτροπή Διευθυντές Σύνταξης: Μ. Γιαννάκη-Ψινάκη, Μ. Κανελλοπούλου Συντάκτες: Μ. Φουστούκου, Ε. Αλεξάνδρου, Δ. Παπαβέντσης Μέλη: Αργυροπούλου Α. Κουππάρη Γ. Αρσένης Γ. Κούτσια-Καρούζου Χ. Βαγιάκου Ε. Λεγάκης Ν. Βακάλης Ν. Λεμπέση Ε. Βατόπουλος Α. Μαλάμου-Λαδά Ε. Βελεγράκη Τ. Μανιάτης Α. Βελονάκης Ε. Μαρόπουλος Γ. Βογιατζάκης Ε. Μεντής Α. Βογιατζή-Ηλιάδου A. Μυριαγκού Β. Δαΐκος Γ. Νικολάου Χ. Δίζα-Ματαυτσή Ε. Ορφανίδου Μ. Δρογγάρη-Απειρανθίτου Μ. Πάγκαλη Α. Ζέρβα Λ. Παλέρμος Ι. Θέμελη-Διγαλάκη Κ. Παπαδογιωργάκη Ε. Θεοδωρίδης Θ. Παπαπαρασκευάς Ι. Κανακούδη-Κανσουζίδου Α. Παπαστεριάδη-Παχούλα Χ. Καραμπογιά Π. Παππά Α. Κατσάνης Γ. Παρασκάκη Ε. Ηλεκτρονική επεξεργασία εντύπου: Αικ. Κολυμπίρη, Τηλ Πληροφορίες: Χ. Κούτσια-Καρούζου, Τηλ.: Πετεινάκη Ε. Πετροχείλου-Πάσχου Β. Πεφάνης Α. Πλατσούκα Ε. Πρίφτη Ε. Σιαφάκας Ν. Σπηλιοπούλου Ι. Στάθη Α. Σταμουλακάτου Α. Στεφάνου Ι. Τάσσιος Π. Τζανακάκη Τ. Τζουβελέκης Λ. Τσιφτσάκης Ε. Τρίκκα-Γραφάκου Ε. Φωτιάδου-Παππά Ε. Χαρισιάδου Α. Χατζηπαναγιώτου Ε. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ Διεύθυνση Εταιρείας: Μαι άν δ ρου 23, Αθήνα Οι αναγνώστες του περιοδικού μας μπορούν να απευθύνονται στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση: Ιδιοκτήτης: Εταιρεία Κλινικής Μικροβιολογίας και Εργαστηριακής Διαγνωστικής

3 APPLIED CLINICAL MICROBIOLOGY AND LABORATORY DIAGNOSIS (Applied Clin Microbiol) Published Quarterly by the Greek Society for Clinical Microbiology and Laboratory Diagnosis Officers of the Society President: Ch. Koutsia-Karouzou Vice President: M. Giannaki-Psinaki Secretary General: M. Kanellopoulou Treasurer: A. Charissiadou Secretary: H. Alexandrou-Athanasouli Members: D. Papaventsis, L. Zerva, H. Prifti-Papayannakou, M. Papadimitriou, S. Tsiplakou Audit Committee Κ. Chrysaki, E. Petridou Editorial Board Editors-in-Chief: M. Giannaki-Psinaki, M. Kanellopoulou Assistant Editors: M. Foustoukou, H. Alexandrou, D. Papaventsis Members: Argyropoulou A. Arsenis G. Charisiadou A. Chatzipanagiotou E. Daikos G. Diza-Mataftsi E. Drogari-Apeiranthitou M. Fotiadou-Pappa E. Kanakoudi-Kansouzidou A. Karaboyia P. Katsanis G. Kouppari G. Koutsia-Carouzou C. Lebessi H. Legakis N. Malamou-Ladas H. Maniatis A. Maropoulos G. Mentis A. Myriagou V. Nikolaou C. Orfanidou M. Palermos J. Pangalis A. Papadogiorgaki E. Papaparaskevas J. Papasteriadi-Pachoula C. Pappa A. Paraskaki E. Pefanis A. Petinaki E. Petrocheilou-Paschou V. Platsouka E. Prifti E. Siafakas N. Spiliopoulou I. Stamoulakatou A. Stathi A. Stefanou I. Tassios P. Themeli-Digalaki K. Theodoridis T. Trikka-Graphakos E. Tsiftsakis E. Tzanakaki T. Tzouvelekis L. Vagiakou E. Vakalis N. Vatopoulos A. Velegraki T. Velonakis E. Vogiatzakis E. Vogiatzi-Iliadou A. Zerva L. Address Society for Clinical Microbiology and Laboratory Diagnosis 23, Meandrou Str Athens, Greece

4 Εφα ρμ ο σμ έ νη Κλ ι ν ική Μικρ ο βι ολ ο γία και Εργα στη ρι ακή Δι αγ ν ω στ ική Περίοδος Β, Τό μ ος 18, Τεύχος 4 Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2013 ΠΕ ΡΙΕΧΟΜΕ ΝΑ Σελίδα ΑΝ ΑΣ Κ ΟΠΗΣΕΙΣ Διασφάλιση Ποιότητας στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο. Καλλιέργειες Ε. Αλεξάνδρου-Αθανασούλη Έλεγχος ποιότητας αντιβιογράμματος Μ. Κανελλοπούλου, Μ. Κεχαγιά Διασφάλιση ποιότητας στο μικροβιολογικό εργαστήριο Οροδιαγνωστικές και μοριακές εξετάσεις A. Μεντής Προστατίτιδες: ανασκόπηση και εργαστηριακή προσέγγιση Θεοφανώ Παναγέα ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Νόσος Menetrier σε παιδί. Πιθανή συσχέτιση με κυτταρομεγαλοϊό Ε. Στάικου, Μ. Δασκαλάκη, Α. Μακρή, Ι. Βαρζακάκος, Ν. Σπανάκης, Φ. Βάγια Μ. Κουσουρή, Α. Βογιατζή ΤΕΧΝΙΚΗ Ποσοτική καλλιέργεια υλικού από τραύμα Κ. Μάρη, Στ. Μαμούχα, Μ. Κανελλοπούλου ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΕΚΑΤΟΥ ΟΓΔOΟΥ ΤΟΜΟΥ ΚΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ 239 ΣΥΝΕΔΡΙΑ - ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ 240 Τρίμηνη Έκδοση της Εταιρείας Κλινικής Μικροβιολογίας και Εργαστηριακής Διαγνωστικής GR - ISSN

5 Ap plied Clin i cal Mi cro bi ol o gy and Lab o ra to ry Di a gno sis Period B, Vol ume 18, No 4 October - December 2013 CON TENTS RE VIEWS Quality Assurance in the, Clinical Microbiology Laboratory H. Alexandrou-Athanasouli Quality Control in antimicrobial susceptibility testing M. Kanellopoulou, M. Kehagia Quality assessment in serological and molecular testing A. Mentis Prostatitis syndrome and its laboratory approach Th. Panagea CASE REPORT Menetrier's syndrome associated to CMV in a child E. Staikou, M. Daskalaki, A. Makri, I. Varzakakos, N. Spanakis, F. Vagia M. Kousouri, A. Vogiatzi ΤΕCHNIQUE Quantitative culture of skin wounds K. Mari, St. Mamoucha, M. Kanelopoulou Page INDEX OF SUBJECTS and AUTHORS CON GRESS ES 240 APPLIED CLINICAL MICROBIOLOGY AND LABORATORY DIAGNOSIS Published Quarterly by the Society of Clin i cal Mi crobiology - Athens

6 Της Σύ ν τ αξ ης Στο τεύχος αυτό του περιοδικού, θα βρείτε δημοσιευμένες τις εισηγήσεις του δεύτερου μέρους της ημερίδας της Εταιρείας μας που έγινε το Σάββατο 19 Ιανουαρίου 2013 με θέμα την Πιστοποίηση των Εργαστηρίων και τη Διαπίστευση των Μικροβιολογικών Εξετάσεων. Στην πρώτη εισήγηση η κα Ε. Αλεξάνδρου-Αθανασούλη αναφέρεται με λεπτομέρειες σε όλα τα απαραίτητα στοιχεία που απαιτούνται για τη διασφάλιση της ποιότητας στις καλλιέργειες κλινικών δειγμάτων για την αποκάλυψη των παθογόνων αιτίων. Στη δεύτερη εισήγηση θα διαβάσετε τη μεθοδολογία ελέγχου ποιότητας του αντιβιογράμματος όπως διεξοδικά αναπτύσσεται από τους συγγραφείς. Το αντιβιόγραμμα είναι η τελική πρακτική πληροφορία που δίνει το Μικροβιολογικό Εργαστήριο στον κλινικό γιατρό με βάση την οποία αποφασίζεται το θεραπευτικό σχήμα που θα εφαρμοσθεί. Επομένως, η διασφάλιση της ποιότητας της εξέτασης αυτής είναι απολύτως απαραίτητη και κάθε Εργαστήριο θα πρέπει να καταβάλλει προσπάθεια προς αυτήν την κατεύθυνση. Στην τελευταία εισήγηση της ημερίδας, ο κ. Α. Μεντής δίνει πρακτικές πληροφορίες και οδηγίες για την αξιολόγηση και τον έλεγχο ποιότητας των ορολογικών και μοριακών εξετάσεων στα πλαίσια των αναγκών της διαπίστευσης. Ακολουθεί η ανασκόπηση της κας Παναγέα για τις προστατίτιδες, οι οποίες αποτελούν σύνδρομο που απασχολεί μεγάλο μέρος του ανδρικού πληθυσμού και μάλιστα πολύ συχνά σε βάση χρονιότητας. Στο άρθρο αναφέρονται βασικές έννοιες ανατομίας και επιδημιολογίας και λεπτομερώς η εργαστηριακή διαγνωστική προσέγγιση καθώς και η θεραπευτική αντιμετώπιση των διαφορετικών «ειδών» του συνδρόμου. Στις «ενδιαφέρουσες περιπτώσεις» περιγράφεται η νόσος Menetrier, μια πολύ σοβαρή και σπάνια εντεροπάθεια, σε παιδί και η πιθανότητα συσχέτισής της με τον κυτταρομεγαλοϊό. Στο άρθρο τονίζεται η δυσκολία να αποδειχθεί ότι, ένα συχνό παθογόνο όπως ο CMV, μπορεί να είναι αίτιο σπάνιου νοσήματος όπως η εντεροπάθεια Menetrier. Το τελευταίο άρθρο αφορά τη διαδικασία της ανεύρεσης του παθογόνου αιτίου λοίμωξης σε τραύμα δέρματος. Δίνονται σαφείς οδηγίες λήψης δείγματος σε κλειστά και ανοικτά τραύματα καθώς και αξιολόγησης της καταλληλότητας ενός δείγματος. Επίσης αναφέρονται λεπτομερώς οι ιδιαιτερότητες στη διαδικασία καλλιέργειας ενός τέτοιου δείγματος καθώς και στην αξιολόγηση του αποτελέσματος. Μ.Γ. και Μ.Κ.

7 Εφαρµοσµένη Κλινική Μικροβιολογία και Εργαστηριακή ιαγνωστική Περίοδος Β, Τόµος 18, Τεύχος 4, σελ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ ΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΛΕΝΗ ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΥ ΑΘΑΝΑΣΟΥΛΗ Η Ποιότητα στο Κλινικό Μικροβιολογικό Εργαστήριο διασφαλίζεται όταν ο προσανατολισµός όλων των λειτουργιών του Εργαστηρίου είναι στραµµένος προς την ποιότητα. Στους βασικούς κανόνες Ποιότητας περιλαµβάνονται: ο προσδιορισµός της ποιότητας του δείγµατος, ο έλεγχος στην εκτέλεση της διαδικασίας, ο έλεγχος των αντιδραστηρίων, των υλικών, του εξοπλισµού, αλλά και του προσωπικού (όσον αφορά για την εκτέλεση των διαδικασιών). Τέλος, η ανασκόπηση των αποτελεσµάτων καθώς και η τεκµηρίωση της εγκυρότητάς τους είναι καθοριστικής σηµασίας για τη ιασφάλιση της Ποιότητας, ούτως ώστε τα αποτελέσµατά µας να είναι ακριβή, αξιόπιστα και αναπαραγώγιµα. (Λέξεις ευρετηρίου: ιασφάλιση Ποιότητας, Έλεγχος Ποιότητας, Κλινικό Εργαστήριο καλλιεργειών). Εισαγωγή Η επιτυχηµένη πραγµατοποίηση ενός Συστή- µατος Ποιότητας στο Κλινικό Εργαστήριο καλλιεργειών βασίζεται στην τεκµηρίωση όλων των διαδικασιών, των οδηγιών εργασίας, των συστη- µάτων και των προγραµµάτων του, στη συστη- µατική καταγραφή όλων των δραστηριοτήτων του καθώς και στην εφαρµογή εσωτερικού και εξωτερικού Ελέγχου Ποιότητας. Η συστηµατική ανασκόπηση των αποτελεσµάτων του Συστήµατος Ποιότητας παίζει καθοριστικό ρόλο στην αξιολόγηση της ποιότητας. Ακόµα, στη διασφάλιση της πολιτικής ποιότητας στο Κλινικό Εργαστήριο καλλιεργειών παίζουν σηµαντικό ρόλο: α) το χωροταξικό σχέδιο του Εργαστηρίου που µε τη βέλτιστη διαρρύθµιση και αξιοποίηση των χώρων βάσει της αρχής: «κίνηση προς τα εµπρός», συµβάλλει στην άρτια Μικροβιολογικό Τµήµα, Νοσοκοµείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», Αθήνα εκτέλεση των εργασιών σε διαφορετικά χρονικά στάδια β) το ηλεκτρονικό σύστηµα διαχείρισης των πληροφοριών (Laboratory Ιnformation System LIS) γ) η εφαρµογή ενός τεκµηριωµένα αποτελεσµατικού προγράµµατος καθαρισµού και απολύµανσης και τέλος δ) οι ενέργειες βιοασφάλειας. Αναλυτικότερα, οι κύριες παράµετροι για την προσέγγιση της Ποιότητας στο Κλινικό Εργαστήριο καλλιεργειών είναι: Προσδιορισµός κανόνων λήψης και µεταφοράς δειγµάτων στο Εργαστήριο Οι οδηγίες για τη λήψη και τη µεταφορά του δείγµατος στο Εργαστήριο αποτελούν τον ακρoγωνιαίο λίθο για τη διασφάλιση Ποιότητας. Για να αποφευχθούν τα αµφίβολα αποτελέσµατα, το δείγµα πρέπει να έχει τα χαρακτηριστικά του «καλού δείγµατος» (Πίνακας 1).

8 Περίοδος B, Τόµος 18, Τεύχος 4, Πίνακας 1. Χαρακτηριστικά «καλού» δείγµατος. Λήψη: από τη σωστή θέση και τον σωστό χρόνο πριν από τη χορήγηση αντιµικροβιακών ή την τοπική εφαρµογή αντισηπτικών, κολλυρίων, αλοιφών και πριν από την αλλαγή των τραυµάτων Απαραίτητο να: αποφευχθεί στο ελάχιστο η πρόσµιξη µε σαπρόφυτα είναι αντιπροσωπευτικό, χωρίς επιµολύνσεις έχει επαρκή ποσότητα - σύµφωνα µε τις οδηγίες - τεθεί σε κατάλληλο δοχείο συλλογής χρησιµοποιηθεί το ειδικό υλικό µεταφοράς και συντήρησης ση µανθεί σωστά και πλήρως το δοχείο συλλογής µε: όνοµα κλινικού, στοιχεία ασθενή, προέλευση δείγµατος, υποψία νόσου, λήψη φαρµάκων µεταφερθεί γρήγορα στο εργαστήριο σε κατάλληλη θερµοκρασία Για τη σύνταξη των οδηγιών λήψης και µεταφορά του δείγµατος υπεύθυνο είναι το Εργαστήριο. Οι οδηγίες αυτές πρέπει να είναι διαθέσιµες στο κλινικό προσωπικό και να τις εφαρµόζει κατά τη λήψη του δείγµατος. Ακόµα το Εργαστήριο οφείλει να εφαρµόζει κριτήρια αποδοχής δειγµάτων, όταν χρειάζεται π.χ. µέτρηση επιθηλίων και λευκοκυττάρων σε πτύελα ή εκτίµηση του ελάχιστου όγκου που απαιτείται για ορισµένες καλλιέργειες, καθώς και κριτήρια για µη αποδεκτά δείγµατα (Πίνακας 2). Τα µη αποδεκτά δείγµατα δεν τα καλλιεργούµε παρά µόνο εάν είναι πολύ δύσκολη η συλλογή τους όπως π.χ. το εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Στην περίπτωση αυτή ή στην περίπτωση που ο κλινικός ιατρός ζητήσει για κάποιο ειδικό λόγο να εξετάσουµε µη αποδεκτό δείγµα γράφουµε στην απάντηση ότι δεν ήταν κατάλληλο, αλλά καλλιεργήθηκε κατόπιν απαίτησης µετά από επικοινωνία µε τον κλινικό, του οποίου ση- µειώνουµε το όνοµα. Εγχειρίδια εργασίας Τα εγχειρίδια εργασίας (Manuals) πρέπει να είναι γραµµένα σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες οδηγίες των έγκυρων διεθνών επιστηµονικών εταιρειών. Είναι απαραίτητο να βρίσκονται στο χώρο εργασίας, να ανασκοπούνται κάθε χρόνο και να υπογράφονται από το διευθυντή του Εργαστηρίου. Επειδή αποτελούν και εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο θα πρέπει να είναι εύκολα αντιληπτό και η όλη διαδικασία εντελώς κατανοητή Πίνακας 2. Κριτήρια για χαρακτηρισµό δειγµάτων ως «µη αποδεκτά» είγµατα χωρίς ετικέτα στοιχείων είγµατα που: δεν µεταφέρθηκαν µε το κατάλληλο υλικό µεταφοράς µεταφέρθηκαν µε µεγάλη χρονική καθυστέρηση µεταφέρθηκαν ή αποθηκεύτηκαν σε ακατάλληλη θερµοκρασία λήφθηκαν από λάθος θέση για την εξέταση που ζητείται έχουν διαρρεύσει από το υλικό µεταφοράς παρέµειναν µέσα σε φορµόλη ή περιέχουν ουσίες που δυσχεραίνουν την εξέταση (π.χ. κόπρανα µε βάριο)

9 196 Εφαρµοσµένη Κλινική Μικροβιολογία από όλους, θα πρέπει να είναι γραµµένα µε µορφοποίηση, δηλαδή χωρισµό σε παραγράφους, ώστε η χρησιµοποίησή τους να είναι εύκολη. Οι παράγραφοι αφορούν τα εξής: Τίτλος Αρχή της µεθόδου Προετοιµασία ασθενούς για τη λήψη του δείγ- µατος Υλικό µεταφοράς (ανάγκη ύπαρξης αντιπηκτικού, ή συντηρητικού) Συνθήκες µεταφοράς (υγρασία, πάγος, θερµοκρασία περιβάλλοντος) Συντήρηση δείγµατος στο Εργαστήριο (θερµοκρασία περιβάλλοντος, 4 C, -20 C, -70 C) Κριτήρια µη αποδεκτού δείγµατος (Πίνακας 2) Ειδικές προφυλάξεις ασφάλειας (π.χ. σε περίπτωση οξεάντοχων βακτηριδίων, βρουκέλλας κ.ά.) Υλικά ή αντιδραστήρια που απαιτούνται και συνθήκες επώασης ιαδικασία της καλλιέργειας Οδηγίες ταυτοποίησης και αντιβιογράµµατος ανάλογα µε την καλλιέργεια Απαιτούµενος εσωτερικός Έλεγχος Ποιότητας Τρόπος αναφοράς του θετικού, αρνητικού ή αµφίβολου αποτελέσµατος Τεχνικές συµβουλές, (π.χ. πιθανά αίτια λάθους ή χρήσιµες υποδείξεις) Βιβλιογραφία Προσωπικό Για τη ιασφάλιση της Ποιότητας στο Κλινικό Εργαστήριο καλλιεργειών το προσωπικό πρέπει να είναι επαρκές και εκπαιδευµένο ώστε να έχει τα απαιτούµενα προσόντα σε κάθε τοµέα, καθώς επίσης και υπεύθυνο για τις εξουσιοδοτήσεις τις οποίες έχει. Ιδιαίτερης σηµασίας για την ποιότητα είναι η συστηµατική συµµετοχή του προσωπικού σε συγκεντρώσεις που αφορούν τη µελέτη και την παρακολούθηση των εργασιών του Εργαστηρίου. Ο ιευθυντής του Εργαστηρίου έχει την απόλυτη ευθύνη του καθορισµού αρ- µοδιοτήτων, καθηκόντων και εξουσιοδοτήσεων του προσωπικού, καθώς και προσδιορισµού των ειδικών απαιτήσεων για τον επικεφαλής του Εργαστηρίου. Επίσης, φροντίζει για την εκπαίδευση του προσωπικού βάσει καθορισµένων προγραµ- µάτων συνεχιζόµενης εκπαίδευσης, καθώς και για την τήρηση δεδοµένων υγείας του προσωπικού και τυχόν ατυχή συµβάντα που σχετίζονται µε αυτήν. Έλεγχος Ποιότητας Γενικά ως Έλεγχο Ποιότητας (Quality Control-QC) στο Εργαστήριο εννοούµε το σύνολο των µέτρων που λαµβάνονται από το Εργαστήριο για να εξασφαλιστεί η αξιοπιστία, εκ µέρους των αποδεκτών, των αποτελεσµάτων που τους δίδονται. Ο εσωτερικός Έλεγχος Ποιότητας, διασφαλίζει την καθηµερινή δουλειά ενώ ο εξωτερικός Έλεγχος Ποιότητας επικυρώνει την αναλυτική διαδικασία που εφαρµόζει το Εργαστήριο. Είναι απαραίτητο να γίνονται και οι δύο έλεγχοι, καθόσον ο εξωτερικός Έλεγχος Ποιότητας δεν υποκαθιστά τον εσωτερικό και η συµµετοχή µόνο σε πρόγραµµα εξωτερικού Ελέγχου Ποιότητας δεν επαρκεί για να τεκµηριώσει τα αποτελέσµατα. Οι διαφορές των δύο ελέγχων φαίνονται στον Πίνακα 3. Ο εσωτερικός Έλεγχος Ποιότητας, ο οποίος είναι αναγκαίος για την αξιολόγηση και τη διασφάλιση ποιότητας στη δουλειά ρουτίνας, περιλαµβάνει φυσικά δείγµατα τεχνητά µολυσµένα στην επεξεργασία και ανάλυση των οποίων συµµετέχει όλο το Εργαστήριο. Συνήθως χρησι- µοποιούνται τα stock στελεχών προηγούµενων εξωτερικών Ελέγχων Ποιότητας ή πρότυπα στελέχη του εµπορίου από συλλογές στελεχών αναφοράς (ATCC, NCTT). Η συχνότητα διενέργειας των δοκιµών καθορίζεται από το είδος των εξετάσεων, τη συχνότητα εκτέλεσής τους και από το πρόγραµµα του Εργαστηρίου. Με τον εσωτερικό Έλεγχο Ποιότητας πετυχαίνουµε συνεχή παρακολούθηση των εργαστηριακών διαδικασιών και κυρίως µας δίνεται η δυνατότητα να αναγνωρίσουµε λάθη δοκιµών και να τα µειώσουµε στο ελάχιστο.

10 Περίοδος B, Τόµος 18, Τεύχος 4, Πίνακας 3. ιαφορές εσωτερικού και εξωτερικού ελέγχου ποιότητας Εσωτερικός Εξωτερικός Χαρακτήρας Ταυτόχρονος, συνεχής Αναδροµικός, περιοδικός ιενεργείται µε: Γνωστά δείγµατα του εργαστηρίου είγµατα από ανεξάρτητους πιστοποιηµένους οργανισµούς Στόχος ιασφάλιση ποιότητας στην Εγγυάται τη διεργαστηριακή συγκρισιµότητα καθηµερινή δουλειά Στην περίπτωση που το αποτέλεσµα δεν είναι όπως αναµένεται, οι ενέργειες που θα κάνουµε είναι οι εξής: α) Ενηµέρωση του υπευθύνου β) Επανάληψη της εξέτασης γ) εφόσον παραµένει εκτός θα επαναληφθεί η εξέταση µε αντιδραστήρια άλλου lot number και /ή µε νέο QC από το stock στελεχών. Αν ωστόσο το αποτέλεσµα του QC εξακολουθεί να παραµένει εκτός, τότε δεν εκτελούµε εξέταση του δείγ- µατος ή δεν αναφέρουµε το αποτέλεσµα µέχρι να λυθεί το πρόβληµα δ) εξετάζουµε το δείγµα µε εναλλακτική µέθοδο ή το αποστέλλουµε σε εργαστήριο αναφοράς ε) αν τυχόν έχουµε ήδη δώσει το αποτέλεσµα, επικοινωνούµε µε την κλινική. Όλες αυτές οι ενέργειες καταγράφονται στο αρχείο του εσωτερικού Ελέγχου Ποιότητας (αρχείο του QC) και φυλάσσονται για δύο χρόνια. Ο εξωτερικός Έλεγχος Ποιότητας (External Quality Control ή Proficiency Testing) λέγεται και διεργαστηριακός, επειδή βασίζεται στη συµµετοχή πολλών εργαστηρίων σε προγραµ- µατισµένες ασκήσεις αναλύσεων. Έχει σκοπό τη βελτίωση του επιπέδου της απόδοσής τους, και το επιθυµητό score για να θεωρείται ότι µπορεί να λειτουργήσει σωστά το Εργαστήριο πρέπει να είναι 80%. Γίνεται από πιστοποιηµένους οργανισµούς External Quality Assessment System- EQAS (WHO, CDC, Labquality, HPA UK) και η συχνότητα διενέργειάς του θα πρέπει να είναι µία φορά το µήνα (το ελάχιστο τέσσερις φορές το χρόνο) ανάλογα µε το είδος και τη συχνότητα των εξετάσεων και το σχεδιασµό στην εκτέλεση του προγράµµατος που έχει επιλέξει να συµµετέχει το Εργαστήριο. Το κάθε Εργαστήριο επιλέγει το πρόγραµµα που αντικατοπτρίζει την ειδικότητά του ανάλογα µε τα πεδία του καθώς και το βαθµό δυσκολίας ανάλογα από το επίπεδο ειδικότητάς του, π.χ. αν είναι Εργαστήριο αναφοράς ή κοινό Εργαστήριο. Ο εξωτερικός Έλεγχος Ποιότητας εστιάζει στον έλεγχο της όλης διαδικασίας και διασφαλίζει κυρίως την ποιότητα και την πιστότητα των αποτελεσµάτων. Ο εξωτερικός Έλεγχος Ποιότητας είναι υποχρεωτικός προκειµένου να διαπιστευτεί ένα Εργαστήριο, ενώ άλλα οφέλη που προκύπτουν από αυτόν, πέραν του ότι εξασφαλίζει την καλή φήµη του Εργαστηρίου, είναι ότι λειτουργεί και ως έλεγχος της αποτελεσµατικότητας του εσωτερικού Ελέγχου Ποιότητας, καθώς και ότι λειτουργεί ως εκπαιδευτικό ερέθισµα για βελτιώσεις. Οι διεργαστηριακές ασκήσεις µπορεί να εκτελούνται σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή διεθνές επίπεδο. Απαιτούν την αποστολή των αποτελεσµάτων εντός χρονικού ορίου καθώς και απόλυτο εχε- µύθεια. Κάθε αποστελλόµενο δείγµα περιλαµβάνει οδηγίες και φόρµα απαντήσεων και τα σωστά αποτελέσµατα στέλνονται µαζί µε το επιτευχθέν score από τον οργανισµό αυστηρά εµπιστευτικά µόνο στο κάθε συµµετέχον Εργαστήριο. Τα συνολικά αποτελέσµατα του διεργαστηριακού ελέγχου συχνά δη- µοσιεύονται από τον οργανισµό µε την απόδοση του κάθε Εργαστηρίου να εκφράζεται ανώνυµα. Έλεγχος µεθόδων Ο έλεγχος της ορθής λειτουργίας του Εργαστηρίου γίνεται µε την επαλήθευση. Έτσι επιβεβαιώνεται µε πειραµατική τεκµηρίωση ότι µια

11 198 Εφαρµοσµένη Κλινική Μικροβιολογία µέθοδος επικυρωµένη, µε συγκεκριµένα χαρακτηριστικά ποιότητας, η οποία χαρακτηρίζεται ως κατάλληλη για το σκοπό για τον οποίο αναπτύχθηκε, όταν εφαρµόζεται στο Εργαστήριο εξακολουθεί να ανταποκρίνεται στις απαιτούµενες προδιαγραφές. Η επαλήθευση γίνεται σε πραγ- µατικές συνθήκες δοκιµών µε δείγµατα που έχουν µολυνθεί τεχνητά µε προκαθορισµένο αριθµό µικροοργανισµών. Η διαδικασία επαλήθευσης των µικροβιολογικών δοκιµών (ποιοτικές δοκιµές) περιλαµβάνει: α) Επαναληψιµότητα: το µέτρο της διασποράς των αποτελεσµάτων διαδοχικών ελέγχων στο ίδιο δείγµα, που εκτελούνται κάτω από τις ίδιες συνθήκες, δηλ. ίδια µέθοδος ελέγχου, ίδιος αναλυτής, ίδια συσκευή, ίδιο Εργαστήριο και βραχύ χρονικό διάστηµα. β) Αναπαραγωγιµότητα: το µέτρο της διασποράς µεταξύ των αποτελεσµάτων που λαµβάνονται µε την ίδια µέθοδο στο ίδιο δείγµα, κάτω από διαφορετικές συνθήκες, δηλ. διαφορετικός αναλυτής, διαφορετικές συσκευές, διαφορετικές παρτίδες αντιδραστηρίων, διαφορετικούς χρόνους. Η επαναληψιµότητα και η αναπαραγωγιµότητα ελέγχονται έξι φορές. γ) Καθορισµό του ορίου ανίχνευσης: γίνεται µε διαδοχικές αραιώσεις προτύπων στελεχών γνωστής αρχικής συγκέντρωσης. Παράδειγµα επαλήθευσης καλλιέργειας αίµατος: επιλέγουµε περί τα 15 στελέχη µικροβίων. Κάνουµε για κάθε ένα από αυτά εναιώρηµα σε φυσιολογικό ορό (McFarland 1.0 = ~ cfu/ ml). Από κάθε εναιώρηµα κάνουµε 3 αραιώσεις 1:100 ( τελική Σ: ~ ή 30 cfu/0,1 ml). Σε κάθε φιάλη αιµοκαλλιέργειας εµβολιάζουµε 0.1 ml εναιωρήµατος καθώς και την ελάχιστη ποσότητα αίµατος (αναγράφεται στη φιάλη) στείρου µικροβίων, χωρίς αντιβιοτικά, ούτως ώστε να πετύχουµε µία αναλογία περίπου ίδια µε αυτή σε περιπτώσεις µικροβιαιµίας. Τα αποτελέσµατα που θα πάρουµε θα δείξουν ή ότι η εξέταση είναι αποδεκτή για το σκοπό που θέλουµε ή ότι θα χρειαστεί ενδεχοµένως και περαιτέρω µελέτη για επαλήθευση ή ακόµα ότι χρειάζονται διορθωτικές ενέργειες είτε από εµάς είτε από τον κατασκευαστή ή και από τους δύο. Χρησιµοποίηση των εργαστηρίων αναφοράς Η χρησιµοποίηση των Εργαστηρίων αναφοράς ή Εργαστηρίων δεύτερης γνώµης είναι µία ακόµα δραστηριότητα του συστήµατος ποιότητας. Χρησιµοποιούνται για εξετάσεις που απαιτούν υψηλό επίπεδο εµπειρίας ή που γίνονται σπάνια. Τα Εργαστήρια αυτά πρέπει να είναι διαπιστευµένα και/ή να λειτουργούν σύµφωνα µε συγκεκριµένους κανόνες και πρότυπα. ιαχείριση των αποτελεσµάτων Είναι ευρέως χρησιµοποιούµενη τακτική στην αξιολόγηση του τελικού αποτελέσµατος να συνεκτιµώνται στοιχεία από το ιστορικό του ασθενούς καθώς και αποτελέσµατα από άλλες δοκιµές. Ωστόσο, η ανάπτυξη ενός συστήµατος εποπτείας που να συνεπάγεται επανέλεγχο και επιβεβαίωση του αποτελέσµατος ώστε να αποφεύγονται γραφειοκρατικά λάθη είναι αναγκαία, διότι έχει παρατηρηθεί ότι τα περισσότερα λάθη γίνονται στην αντιγραφή. Τα αποτελέσµατα των καλλιεργειών δίνονται µόνο στα αρµόδια άτοµα και φυλάσσονται στο Εργαστήριο για δύο χρόνια τουλάχιστον. Για ασυνήθη αποτελέσµατα µπορεί να χρησιµοποιηθεί ειδική σήµανση (υπογράµµιση ή σηµαιάκια) ενώ αυτά που χαρακτηρίζονται «κρίσιµα» ή «τιµές πανικού» θα πρέπει να δίδονται τηλεφωνικά ή ηλεκτρονικά, το συντοµότερο δυνατό υπεύθυνα και χωρίς καµµία καθυστέρηση. Στον Πίνακα 4 φαίνονται τα αποτελέσµατα που έχουµε θεωρήσει στο Εργαστήριο του Νοσοκοµείου Παίδων «Η Αγία Σοφία» ως «τιµές πανικού». Εξοπλισµός του Εργαστηρίου Η ιασφάλιση Ποιότητας στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο επιβάλλει να δώσουµε ιδιαίτερη προσοχή στον εξοπλισµό του Εργαστηρίου. Η τακτική συντήρηση των µηχανηµάτων (σύµφω-

12 Περίοδος B, Τόµος 18, Τεύχος 4, Πίνακας 4. Αποτέλεσµα που χαρακτηρίζεται «κρίσιµο» (τιµή πανικού) (Μικροβιολογικό Εργαστήριο, Νοσοκο- µείο Παίδων «Η Αγία Σοφία») Είδος εξέτασης Καλλιέργεια ΕΝΥ Καλλιέργεια αίµατος Καλλιέργεια κοπράνων Καλλιέργεια οφθαλµικού Καλλιέργεια για µυκοβακτηρίδια Καλλιέργεια τραύµατος είγµα από χειρουργείο είγµα στείρου υλικού Ag κρυπτοκόκκου ορού Καλλιέργεια για C. diphtheria Καλλιέργεια πτυέλων ασθενών µε κυστική ίνωση Αντιβιόγραµµα Κρίσιµη τιµή (τιµή πανικού) (+) άµεσο / (+) καλλιέργεια, (+) Ag κρυπτοκόκκου (+) άµεσο / (+) καλλιέργεια E. coli :157 H:7, Vibrio cholera N. gonorrhoae, N. meningitis Θετική Ζiehl Νielsen από οποιοδήποτε δείγµα Clostiridium perfingens Θετικό άµεσο από οποιοδήποτε δείγµα Θετικό άµεσο από οποιοδήποτε δείγµα Θετικό Θετική από οποιοδήποτε δείγµα Θετική για Burkholderia cepacia Ασυνήθης αντοχή (π.χ. VISA) να µε τις οδηγίες του κατασκευαστή) καθώς και ο τακτικός έλεγχος της εγκυρότητας των δοκιµών είναι δραστηριότητες πολύ σηµαντικές για τη ιασφάλιση της Ποιότητας. Σε κάθε µηχάνηµα του Εργαστηρίου πρέπει να διατηρούνται έγγραφα (ηµερολόγιο µηχανήµατος) τα οποία περιλαµβάνουν: Ονοµασία µηχανήµατος Ονοµασία κατασκευαστή, σειριακός αριθµός Όνοµα και τηλέφωνο του προµηθευτή Ηµεροµηνία αγοράς και εγκατάστασης Παρούσα θέση του µηχανήµατος Κατάσταση µηχανήµατος κατά την παραλαβή (µεταχειρισµένο, νέο) Οδηγίες κατασκευαστή Αρχεία λειτουργίας µηχανήµατος (που πιστοποιούν την καταλληλότητά του) Συντήρηση που έχει ήδη γίνει και µελλοντικός προγραµµατισµός Βλάβες, κακή λειτουργία, αλλαγή ή επισκευή του µηχανήµατος Πιθανή ηµεροµηνία αντικατάστασης Το αρχείο αναλύσεων του µηχανήµατος, το οποίο κρατείται στη «µνήµη» του καθ όλη τη διάρκεια ζωής του, µας επιτρέπει να έχουµε πλήρη ιχνηλασιµότητα του ιστορικού κάθε ανάλυσης. Ειδικές οδηγίες για τον περιοδικό έλεγχο και τη συντήρηση πολλών από τα µηχανήµατα εξοπλισµού, που χρησιµοποιούνται στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο, υπάρχουν σε βιβλία αναφοράς. Στον Πίνακα 5 φαίνονται ενδεικτικά µερικές από αυτές που αφορούν τα συνήθη µηχανήµατα του Μικροβιολογικού Εργαστηρίου. Ο εσωτερικός Έλεγχος Ποιότητας των αυτο- µατοποιηµένων γίνεται: Σε παραλαβή νέων παρτίδων καρτών ή panels Σε εκπαίδευση νέου προσωπικού Μετά εσωτερική συντήρηση ή άλλη παρέµβαση στο µηχάνηµα Μετά από κάθε αναβάθµιση προγραµµάτων του συστήµατος Σταθερά µία φορά κάθε µήνα, αν δεν συντρέχει κάποιος από τους παραπάνω λόγους Ο εσωτερικός Έλεγχος Ποιότητας αυτοµατοποιηµένων µηχανηµάτων ταυτοποίησης γίνεται µέσω του stock των στελεχών από προηγούµενους εξωτερικούς Ελέγχους Ποιότητας ή µέσω προτύπων µικροβιακών στελεχών, τα οποία χειριζόµαστε όπως τα στελέχη από τα δείγµατα ρουτίνας, ενώ των αυτοµατοποιηµένων συστηµάτων αιµοκαλλιεργειών µε θετική (εµβολιασµένη µε µικροοργανισµό) και µε αρνητική (ανεµβολίαστη) φιάλη αιµοκαλλιέργειας.

13 200 Εφαρµοσµένη Κλινική Μικροβιολογία Πίνακας 5. Ενδεικτικές οδηγίες που αφορούν τα συνήθη µηχανήµατα του Mικροβιολογικού Eργαστηρίου. Εξοπλισµός Συντήρηση Προτεινόµενη συχνότης Επωαστικός κλίβανος Καθαρισµός / απολύµανση Κάθε µήνα εσωτερικής επιφάνειας Ψυγείο Καθαρισµός /απολύµανση Κάθε τρεις µήνες εσωτερικής επιφάνειας Καταψύκτης Καθαρισµός / απολύµανση Κάθε χρόνο εσωτερικής επιφάνειας Υδατόλουτρο Άδεισµα /καθαρισµός /απολύµανση Κάθε τρεις µήνες Φυγόκεντρος Συντήρηση Κάθε χρόνο Καθαρισµός /απολύµανση Μετά από κάθε χρήση Θάλαµος ασφαλείας/ Πλήρης συντήρηση & Κάθε χρόνο απαγωγής µηχανικός έλεγχος Μικροσκόπιο Πλήρης συντήρηση Κάθε χρόνο phµετρο Καθαρισµός ηλεκτροδίων Μετά από κάθε χρήση Ζυγός Καθαρισµός Μετά από κάθε χρήση Συντήρηση Κάθε χρόνο ιανεµητής θρεπτικών υλικών /πιπέτες/σκεύη Καθαρισµός και αποστείρωση Μετά από κάθε χρήση Έλεγχος των θρεπτικών υλικών H ποιότητα των θρεπτικών υλικών που χρησιµοποιεί ένα Κλινικό Εργαστήριο καλλιεργειών επηρεάζει, τόσο τη δυνατότητα ανάπτυξης των παθογόνων µικροοργανισµών, όσο και τα καλλιεργητικά τους χαρακτηριστικά και εποµένως συνδέεται απολύτως µε το αποτέλεσµα της καλλιέργειας. Ο συστηµατικός και σχολαστικός Έλεγχος της Ποιότητας των θρεπτικών υλικών βάσει συγκεκριµένου πρωτοκόλλου είναι προφανές ότι µας προσφέρει σηµαντική βοήθεια, καθόσον αφ ενός εξοικονοµείται χρόνος και πρώτες ύλες και αφ ετέρου διασφαλίζεται η ακρίβεια του αποτελέσµατος. Έτοιµα θρεπτικά υλικά Τα έτοιµα θρεπτικά υλικά δεν χρειάζονται Έλεγχο Ποιότητας µε την προϋπόθεση ότι ο κατασκευαστής είναι διαπιστευµένος όσον αφορά ότι ακολουθεί τις οδηγίες του CLSI. Εξαίρεση αποτελούν: το σοκολατόχρωµο άγαρ, τα υλικά για Campylobacter spp καθώς και τα εκλεκτικά υλικά για παθογόνες Neisseria spp. Κατά την παραλαβή των έτοιµων θρεπτικών υλικών πρέπει να καταγράφουµε τον πωλητή, το lot number, τις ηµεροµηνίες παρασκευής, παραλαβής και λήξης, την ποσότητα, καθώς και την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα υλικά κατά την παραλαβή. Η επιθεώρηση της κάθε αποστολής αφορά: Ακεραιότητα συσκευασίας/ετικέτας, Ύπαρξη ρωγµών στο άγαρ Ηµεροµηνία λήξης Σπασµένα ή ραγισµένα τρυβλία/φιαλίδια Ύπαρξη πολλών φυσαλίδων Καθαρότητα, αφυδάτωση/ αιµόλυση, δυσχρω- µία, ύπαρξη «πηγµάτων» Ανοµοιογενής όγκος τρυβλίου Ορατή επιµόλυνση

14 Περίοδος B, Τόµος 18, Τεύχος 4, Ιn hοuse θρεπτικά υλικά Τα θρεπτικά υλικά που φτιάχνονται στο παρασκευαστήριο του Μικροβιολογικού Εργαστηρίου (in hοuse) καθώς και τα έτοιµα θρεπτικά υλικά που εξαιρούνται της απαλλαγής Ελέγχου Ποιότητας, απαιτούν τη διατήρηση ηµερολογίου παρασκευαστηρίου. Οι φόρµες του Ελέγχου Ποιότητας πρέπει να περιλαµβάνουν: α) την ποσότητα που φτιάχτηκε, β) την προέλευση (πηγή) κάθε συστατικού και το lot number τους, γ) τη µέθοδο αποστείρωσης, δ) την ηµεροµηνία παρασκευής και λήξης (περίπου ένας µήνας για τρυβλία, έξι µήνες για ζωµούς), ε) τυχόν αποτυχία του Ελέγχου Ποιότητας και τις διορθωτικές δράσεις και στ) το όνοµα του παρασκευαστή. Ο Έλεγχος Ποιότητας των υλικών αυτών αφορά αφ ενός τα φυσικά τους χαρακτηριστικά (χρώµα, πάχος υλικού, ύπαρξη πολλών φυσαλίδων, οµαλότητα επιφάνειας, αιµόλυση), εφ ετέρου τα τεχνικά τους χαρακτηριστικά (αποδοτικότητα, ανασταλτική/εµπλουτιστική ικανότητα, καταλληλότητα και στειρότητα). Ο έλεγχος της αποδοτικότητας του θρεπτικού υλικού γίνεται ως εξής: αρχικά παρασκευάζουµε ένα εναιώρηµα συγκεκριµένης συγκέντρωσης που φτιάχνεται από 3-5 αποικίες σε θρεπτικό ζωµό στον κλίβανο για 4-5 h, (σε λογαριθµική φάση ανάπτυξης) και ρυθµίζουµε τη θολερότητα στο 0,5 McFarland που σηµαίνει ότι περιέχει cfu/ml. Για τον έλεγχο των κοινών θρεπτικών υλικών εµβολιάζουµε το υλικό από το συγκεκρι- µένο εναιώρηµα µε κρίκο που να δίνει cfu/τρυβλίο, µε άπλωµα για µεµονωµένες αποικίες, τυπικής µορφολογίας και µεγέθους. Για τα εκλεκτικά θρεπτικά υλικά ο εµβολιασµός του υλικού γίνεται από το εναιώρηµα συγκεκριµένης συγκέντρωσης µε κρίκο που να δίνει cfu/ τρυβλίο. Ο έλεγχος της εµπλουτιστικής και ανασταλτικής ικανότητας γίνεται µε «αποµιµούµενο δείγµα», δηλαδή φυσικό δείγµα στο οποίο έχουµε ενοφθαλµίσει το ζητούµενο παθογόνο. Ο έλεγχος στειρότητας γίνεται µε ένα αντιπροσωπευτικό δείγµα κάθε φορά. Σε περίπτωση που φτιάχτηκαν 100 µονάδες ελέγχονται 5 τρυβλία (5% του δείγµατος) ενώ αν φτιάχτηκαν > 100 µονάδες ελέγχουµε 10 τυχαίες µονάδες. Η επώαση γίνεται για 48 h στη θερµοκρασία που πρόκειται να χρησιµοποιηθεί το θρεπτικό υλικό και 48 h επιπλέον επώαση σε θερµοκρασία περιβάλλοντος. Ο έλεγχος καταλληλότητας γίνεται σε όλα τα in hοuse θρεπτικά υλικά πριν από τη χρήση µε µικροοργανισµό που αναµένεται να δώσει ανάπτυξη καθώς και µε µικροοργανισµό που ανα- µένεται να µην αναπτυχθεί ή να δώσει αρνητική αντίδραση. Τα στελέχη που χρησιµοποιούνται για τον έλεγχο καταλληλότητας πρέπει να έχουν σταθερές µικροσκοπικές, µακροσκοπικές και βιοχηµικές ιδιότητες και συστήνονται για κάθε υλικό από έγκυρες διεθνείς επιστηµονικές εταιρείες βάσει πινάκων. Φύλαξη του stock µικροβιακών στελεχών Η φύλαξη του stock µικροβιακών στελεχών είναι ένα πολύ σηµαντικό θέµα για τη λειτουργία του Ελέγχου Ποιότητας και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που η αποτυχία του οφείλεται σε κακή φύλαξη και συντήρησή τους. Ο αριθµός των µεταφορών µεταξύ µητρικού διαλύµατος (Master culture) και διαλύµατος εργασίας είναι καλό να ελαχιστοποιείται, ούτως ώστε να περιοριστεί ο αριθµός των στελεχών µε γενετική αλλαγή. Η σωστότερη διαχείριση του stock µικροβιακών στελεχών περιλαµβάνει τη δηµιουργία πολλαπλών stock καλλιεργηµάτων, ανάλογα µε το µέγεθος του Εργαστηρίου, που να επαρκέσουν για όλες τις δοκιµές για 3-12 µήνες ώστε να µη χρειαστεί να ανακαλλιεργήσουµε από το µητρικό διάλυµα, το οποίο φυλάσσεται ή λυοφιλοποιηµένο ή µακροχρόνια σε βαθιά κατάψυξη (-70 ο C, ή -20 ο C επί ελλείψεως). Φροντίζουµε να φυλάξουµε 1-2 από τα stock χωριστά χωρίς να τα χρησιµοποιήσουµε («stock διαρκείας»). Από το stock καλλιέργηµα γίνεται, κατόπιν ανακαλλιέργειας σε µη εκλεκτικό υλικό, το διάλυµα εργασίας. Αυτό χρησιµοποιείται κατά

15 202 Εφαρµοσµένη Κλινική Μικροβιολογία τον καθηµερινό Έλεγχο Ποιότητας και µπορεί να φυλαχθεί µέχρι 4 εβδοµάδες. Χρήσιµο είναι να γνωρίζουµε τα εξής: δεν επιτρέπονται περισσότερες από πέντε ανακαλλιέργειες από το µητρικό µέχρι το καλλιέργηµα εργασίας, το οποίο δεν είναι σωστό να χρησιµοποιείται ως µητρικό. ο µικροοργανισµός πρέπει να ανακαλλιεργηθεί δύο φορές για να έρθει σε ισορροπηµένη κατάσταση (διατήρηση των ιδιοτήτων του). υλικά που περιέχουν σάκχαρα απαγορεύεται να χρησιµοποιούνται ως υλικά φύλαξης, διότι το παραγόµενο από τη διάσπασή τους οξύ δρα µικροβιοκτόνα. Τα συνηθέστερα υλικά φύλαξης του stock µικροβιακών στελεχών είναι: Cystine tryptic agar (χωρίς σάκχαρα), Cooked meat χωρίς γλυκόζη (για αναερόβια και προαιρετικά αναερόβια), Soya bean casein digest (για απαιτητικά βακτήρια), Skim milk, Trypticase soya broth µε 15% γλυκερόλη. Χρώσεις, αντιδραστήρια, αντιοροί, εµπορικά kits Xρώση κατά Gram Οι φιάλες των χρωστικών και των αντιδραστηρίων φυλάσσονται σύµφωνα µε τις οδηγίες του προµηθευτή και έχουν ετικέτα µε το περιεχό- µενο, τη συγκέντρωση, ηµεροµηνία παρασκευής ή λήψης και λήξης, το όνοµα του προµηθευτή, τις συνθήκες διατήρησης και το lot number. Ο Έλεγχος Ποιότητας περιλαµβάνει καθηµερινό έλεγχο της εµφάνισης των αντιδραστηρίων (ιζή- µατα, επιµόλυνση, εξάτµιση) και έλεγχο αποτελεσµατικότητας σε κάθε νέα παραλαβή καθώς και κάθε εβδοµάδα µε µικτό καλλιέργηµα E. coli και Staphylococcus spp. Συχνές αιτίες κακής απoτελεσµατικότητας της χρώσης Gram είναι τα βρόµικα πλακάκια ή µε λιπαρά στοιχεία, πολύ παχύ παρασκεύασµα, υπερθέρµανση κατά τη µονιµοποίηση, ή παρατεταµένος αποχρωµατισµός. Αντιοροί, αντιδραστήρια, εµπορικά kits Σε όλα (αντιοροί, αντιδραστήρια, εµπορικά kits), καταγράφονται: lot number, ηµεροµηνία παραλαβής, κατάσταση παραλαβής, ηµεροµηνία 1ης χρήσης, και ηµεροµηνία λήξης. Στους αντιορούς κάθε νέο lot number εξετάζεται όταν ανοίξουµε το set και κάθε 6 µήνες ταυτόχρονα µε το παλιό καθώς και µε θετικό και αρνητικό µάρτυρα. Στα εµπορικά kits εξετάζεται κάθε νέο lot number ή κάθε νέα παραλαβή µε QC σύµφωνα µε τις οδηγίες του κατασκευαστή. Ανασκόπηση του συστήµατος ποιότητας Η τελευταία αλλά και η σηµαντικότερη παράµετρος για τη ιασφάλιση Ποιότητας στο Μικροβιολογικό Εργαστήριο είναι η ανασκόπηση του συστήµατος ποιότητας. Σε τακτά χρονικά διαστήµατα όλα τα αποτελέσµατα του Ελέγχου Ποιότητας συµπεριλαµβανοµένων των διορθωτικών ενεργειών, τα οποία πρέπει να καταγράφονται στις ειδικές φόρµες, ανασκοπούνται προσεκτικά από τον υπεύθυνο του Εργαστηρίου για το σκοπό αυτό. Την τελική ανασκόπηση κάνει ο διευθυντής τουλάχιστον µία φορά το χρόνο µέσω της ανάλυσης και συστηµατικής αξιολόγησης του συνόλου των δεδοµένων από τους εξωτερικούς και εσωτερικούς Ελέγχους Ποιότητας καθώς και τις διορθωτικές ενέργειες. Η αξιολόγηση της πολυσύνθετης διαδικασίας που διενεργείται σε έναεργαστήριο καλλιεργειών πρέπει να είναι συνεχής. Έτσι, µέσω της προσπάθειας συνεχούς βελτίωσης της ποιότητας, κατορθώνεται η συνεχής αξιολόγηση της ικανότητας του τµήµατος να εκτελεί σωστά τις συγκεκριµένες εξετάσεις και να δίνει αξιόπιστα αποτελέσµατα. ιεύθυνση Επικοινωνίας: Ελένη Αλεξάνδρου-Αθανασούλη Μικροβιολογικό Εργαστήριο, Νοσ. Παίδων «Η Αγία Σοφία» Τηλ elathan2010@hotmail.com

16 Περίοδος B, Τόµος 18, Τεύχος 4, Summary HELEN ALEXANDROU - ATHANASSOULIS Quality Assurance in the, Clinical Microbiology Laboratory Department of Clinical Microbiology «Agia Sophia», Athens Children s Hospital Applied Clinical Microbiology Quality assurance through accreditation by the ISO is a key component in order to achieve and maintain the quality in the clinical Microbiology Lab. The basic elements are described as: specimens collection and transport, criteria for unacceptable specimens, standard operating procedures, personnel, internal control, proficiency testing, commercially and user-prepared culture media requirements, stain, reagents and antisera recommendations, performance checks on instruments and equipment, procedures maintence of QC stocks and patients reports. ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Κατευθυντήρια οδηγία για τη διαπίστευση κλινικών εργαστηρίων κατά ΕΛOT EN ISO Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε., Isenberg HD. Clinical Microbiology Procedures Handbook 2th ed. American Society for Microbiology. Washington DC, Specimen Collection and Handling in: Murrey PR, Baron EJ, Jorgensen JH, Pfaller MA, Yolken RH. Manual of Clinical Microbiology. American Society for Microbiology. Washington DC, Culture media specific interest Group: Guidelines for assuring Quality of Medical Microbiological culture media. The Australian Society of Microbiology. 2nd Edition Clinical Laboratory Improvement Amendments (CLIA). PROFICIENCY TESTING DOs and DONT s Brochure # 8. CDC, Krisher K, Callihan DR, Jones RN, Luper DC, Miller JM, Sharp SE, et al. Quality Control for Commercially prepared Microbiological Culture Media; Approved Standards -3rd ed. NCCLS M22- A3, 2004: 24. (Key words: Quality Assurance, Quality Control, Clinical Microbiology, cultures).

17 Εφαρµοσµένη Κλινική Μικροβιολογία και Εργαστηριακή ιαγνωστική Περίοδος Β, Τόµος 18, Τεύχος 4, σελ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΒΙΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΡΙΑ ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ, ΜΑΡΙΑ ΚΕΧΑΓΙΑ Ο έλεγχος ποιότητας του αντιβιογράµµατος αποτελεί απαραίτητη διαδικασία εργασίας του µικροβιολογικού εργαστηρίου. Ο εσωτερικός έλεγχος ποιότητας µε πρότυπα στελέχη επιβάλλεται να γίνεται σε τακτά χρονικά διαστήµατα, όπως έχει καθοριστεί από το CLSI ή το Eucast. Παρέκκλιση από τις α- ναµενόµενες τιµές οδηγούν σε διερεύνηση των λαθών που ενδεχοµένως να αφορούν στην ποιότητα του θρεπτικού υλικού, στη σωστή συντήρηση των δισκίων των αντιβιοτικών, στο µικροβιακό ενοφθάλµισµα, ή στη σωστή συντήρηση του αυτόµατου αναλυτή. Ο εξωτερικός έλεγχος ποιότητας του αντιβιογράµµατος αν και διενεργείται µε περιορισµένα στελέχη, επιβεβαιώνει τη σωστή λειτουργία του εργαστηρίου και αποτελεί εκπαιδευτικό εργαλείο επισηµαίνοντας ορισµένα χαρακτηριστικά, π.χ. παραγωγή ESBL ή KPC. Το προσωπικό του εργαστηρίου οφείλει να αναγνωρίζει και να επισηµαίνει αυτά τα χαρακτηριστικά. (Λέξεις ευρετηρίου: έλεγχος ποιότητας, αντιβιόγραµµα, έλεγχος ευαισθησίας, µέθοδος διάχυσης αντιβιοτικών, προσδιορισµός MIC, αυτοµατοποιηµένα συστήµατα). Έλεγχος ποιότητας αντιβιογράµµατος Α. Εσωτερικός έλεγχος Ο έλεγχος ευαισθησίας των µικροβίων στα αντιβιοτικά γίνεται µε τις εξής µεθόδους: α) διάχυση των αντιβιοτικών σε άγαρ (Kirby-Bauer) και β) προσδιορισµό της ελάχιστης ανασταλτικής πυκνότητας του αντιβιοτικού που αναστέλλει την ανάπτυξη των µικροβίων (Minimal Inhibitory Concentration, MIC). Η MIC προσδιορίζεται: α) Βιοπαθολογικό Τµήµα Γενικού Νοσοκοµείου Αττικής «Σισµανόγλειο- Αµαλία Φλέµινγκ» Ν.Π... µε αραίωση του αντιβιοτικού σε ζωµό είτε σε σωληνάρια (µακροµέθοδος) είτε σε πλάκες µικροτιτλοποίησης και β) µε ταινίες διαβαθµισµένης συγκέντρωσης του αντιβιοτικού. Η χρήση πλακών µικροτιτλοποίησης ή καρτών µε αντιβιοτικά εφαρµόζεται στα ηµιαυτόµατα και αυτόµατα συστήµατα ελέγχου του αντιβιογράµµατος. Μέθοδος διάχυσης δισκίων αντιβιοτικών σε άγαρ (Kirby-Bauer) Θρεπτικό υλικό: Σύµφωνα µε τις οδηγίες, τόσο του CLSI, όσο και του ΕUCAST, κατάλληλο θρεπτικό υλικό για τον έλεγχο του αντιβιογράµ-

18 Περίοδος B, Τόµος 18, Τεύχος 4, µατος είναι το Mueller Hinton Agar (ΜΗA), και παραλλαγές αυτού, όπως π.χ. το ΜΗA εµπλουτισµένο µε απινιδωµένο αίµα προβάτου ή αιµολυµένο αίµα αλόγου σε αναλογία 5%, το Haemophilus Test Medium (HTM) ή το GC agar. Η ετοιµασία του ΜΗΑ απαιτεί προσοχή ιδιαίτερα όταν αυτό παρασκευάζεται στο εργαστήριο. Οι εµπορικά έτοιµες σκόνες είναι συνήθως εµπλουτισµένες µε τις κατάλληλες συγκεντρώσεις ιόντων Mg ++, Zn ++ και Ca ++ γεγονός που διευκολύνει την παρασκευή του. Η αποστείρωση του υλικού γίνεται όπως ακριβώς στα άλλα θρεπτικά υλικά, όµως η ποσότητα που διανέµεται στα τρυβλία είναι αυστηρά συγκεκριµένη. Η προτυποπoίηση της µεθόδου απαιτεί: i) το πάχος του υλικού πρέπει να είναι 4mm. Αυτό επιτυγχάνεται µε ποσότητα ml υλικού στα τρυβλία διαµέτρου 150 mm ή ml στα τρυβλία διαµέτρου 100 mm, ii) το ph του υλικού πρέπει να είναι 7,2-7,4. Η µέτρηση γίνεται µε ηλεκτρόδιο επιφανείας σε θερµοκρασία δω- µατίου και iii) συγκεκριµένη συγκέντρωση των ιόντων που προαναφέρθηκαν. Ο έλεγχος ποιότητας του θρεπτικού υλικού που παρασκευάζεται στο εργαστήριο, αλλά και του έτοιµου που παραλαµβάνεται σε τρυβλία από το εµπόριο (κάθε νέα παρτίδα) γίνεται µε το στέλεχος E. faecalis ATCC Κατάλληλο προς χρήση είναι το υλικό στο οποίο η ζώνη αναστολής ανάπτυξης του προαναφερόµενου στελέχους µε το δισκίο Trimethoprime/sulfomethoxazole είναι 24 mm. ίσκοι αντιβιοτικών. Οι συγκεντρώσεις των αντιβιοτικών στα δισκία εξαρτώνται από το σύστηµα που ακολουθείται στο εργαστήριο (CLSI ή EUCAST). Οι δίσκοι αντιβιοτικών φυλάσσονται σε ειδικούς περιέκτες που συνοδεύονται µε αφυγραντική ουσία. Το stock των δισκίων συντηρείται σε θερµοκρασίες από -14 µέχρι 8 ο C σε non-frost καταψύκτες. Τα β-λακταµικά αντιβιοτικά, η ιµιπενέµη και το κλαβουλανικό οξύ είναι αρκετά ευαίσθητες χηµικές ενώσεις και διατηρούνται αυστηρά σε κατάψυξη -20 ο C. Τα δισκία µεταφέρονται από το ψυγείο ή τον καταψύκτη 1-2 ώρες πριν από τη χρήση τους και παραµένουν σε θερµοκρασία δωµατίου µέχρι να χρησιµοποιηθούν. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στην ηµεροµηνία λήξης ή τυχόν αδρανοποίησής τους. Μικροβιακό ενοφθάλµισµα (inoculum). Το ενοφθάλµισµα για την εκτέλεση του αντιβιογράµµατος λαµβάνεται από µικροβιακό εναιώρη- µα θολερότητας 0,5 Mac Farland ( CFU/ ml). Η επώαση των τρυβλίων του αντιβιογράµ- µατος γίνεται σε συνθήκες και χρονικό διάστη- µα που προτείνεται από το CLSI ή το EUCAST. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στο χρόνο αξιολόγησης της ευαισθησίας στα αντιβιοτικά oxacillin και vancomycin για τον S. aureus (24 ώρες) και vancomycin για τον E. faecalis (24 ώρες). Αυτονόητη θεωρείται η χρησιµοποίηση διακριβωµένου θολοσιµέτρου, καθώς και των κλιβάνων που χρησιµοποιούνται στην καθηµερινή εργασία του εργαστηρίου. Ο εσωτερικός έλεγχος ποιότητας των αποτελεσµάτων του αντιβιογράµµατος γίνεται τηρώντας τις παραπάνω διαδικασίες µε πρότυπα στελέχη, τα οποία είναι γενετικά σταθερά και µε γνωστές ζώνες αναστολής στα διάφορα αντιβιοτικά (Πίνακας 1). Η αγορά των προτύπων στελεχών πραγµατοποιείται από αξιόπιστη εταιρεία του εµπορίου και η ανασύστασή τους γίνεται ακολουθώντας τις οδηγίες της κατασκευάστριας εταιρείας. Φυλάσσονται για µεγάλο χρονικό διάστηµα (>1 µήνα) σε κατάλληλο υλικό συντήρησης (skim milk, ή Tryptic soy broth +15% glycerol, ή Brucella broth + 15% glycerol, ή σε απινιδωµένο αίµα προβάτου) σε θερµοκρασίες από -20 µέχρι -60 ο C, ενώ για διάστηµα <1 µηνός φυλάσσονται σε κεκλιµένο TSA άγαρ στους 2-8 ο C. Οι ανακαλλιέργειες για τον προγραµµατισµένο έλεγχο γίνονται µια φορά σε αιµατούχο άγαρ εφόσον το στέλεχος φυλάσσεται σε υλικό µικρής διάρκειας συντήρησης και δυο φορές σε αιµατούχο άγαρ από τα υλικά µακράς συντήρησης. Οι ζώνες αναστολής των προτύπων στελεχών καταγράφονται σε καµπύλες Levey- Jennings, συγκρίνονται µε τις αντίστοιχες του CLSI ή EUCAST και στη συνέχεια το αποτέλεσµα αξιολογείται.

19 206 Εφαρµοσµένη Κλινική Μικροβιολογία Πίνακας 1. Προτεινόµενα πρότυπα στελέχη της ATCC για τον έλεγχο του αντιβιογράµµατος Στέλεχος ATCC Έλεγχος E.coli G(-) β-λακταµάση (-) E.coli G(-) αναστολείς S. aureus β- λακταµάση (-) S. aureus β- λακταµάση (+) S. aureus Αντοχή στην oxacillin S. aureus BAA-977 Επαγώγιµη αντοχή σε µακρολίδες (D-zone) S. aureus BAA-976 Αντοχή σε µακρολίδες, µηχανισµός αντλίας εκροής H. influenzae Β-λακταµάση (-) BLNAR Αντοχή H. influenzae Κεφαλοσπορίνες, ερταπενέµη H. influenzae Θρεπτικό υλικό S. pneumoniae Αντοχή στην Penicillin (χαµηλού επιπέδου χρωµοσωµιακού τύπου) E. faecalis MH Άγαρ K. pneumoniae ESBL, SHV-18 P. aeruginosa Αµινογλυκοσίδες N. gonorrhοeae GC άγαρ + 1% growth supplement Συχνότητα διεξαγωγής ελέγχου ποιότητας αντιβιογράµµατος µε τη µέθοδο Kirby Bauer Ο έλεγχος ποιότητας του αντιβιογράµµατος αρχικά γίνεται καθηµερινά επί είκοσι ή τριάντα συνεχείς ηµέρες µε στόχο, κατ ελάχιστο, τη µία απόκλιση από τις τιµές των διαµέτρων για κάθε πρότυπο στέλεχος (Εικόνα 1). Επί επιτυχίας είναι θεµιτή η µετάβαση σε εβδοµαδιαίο πρόγραµµα ελέγχου (Εικόνα 2). Επί δύο αστοχιών του αρχικού καθηµερινού ελέγχου πρέπει να γίνονται διορθωτικές ενέργειες και αυθηµερόν επανάληψη της διαδικασίας προ της µετάβασης στον εβδοµαδιαίο έλεγχο. Εάν όµως οι αποκλίσεις είναι περισσότερες από τρεις, είναι επιβεβληµένη η επανάληψη του αντιβιογράµµατος για ένα µήνα, και µόνο εφόσον σηµειωθούν λιγότερες των τριών αποκλίσεων εφαρµόζεται ο εβδοµαδιαίος έλεγχος. Όσον αφορά στον τελευταίο, σε κάθε περίπτωση απόκλισης από τα επιθυµητά όρια τιµών και κατόπιν αποτυχίας των ανάλογων διορθωτικών παρεµβάσεων, επιβάλλεται καθηµερινός έλεγχος µέχρι να εντοπιστεί και διορθωθεί το σφάλµα. Σε κάθε περίπτωση, οι προαναφερθείσες διορθωτικές ενέργειες εξαρτώνται από τη φύση του σφάλµατος. Εφόσον αυτό µπορεί να αποδοθεί σε «γνωστό» αίτιο, π.χ. δισκίο, πρότυπο στέλεχος, συνθήκες επώασης ή συντήρησης κ.λπ., οι αντίστοιχες παρεµβάσεις είναι εφικτές και συνήθως επαρκείς. Σε περίπτωση όµως µη προφανούς αιτίας επιβάλλεται να επαναληφθεί το υπό έλεγχο αντιβιόγραµµα για πέντε συνεχείς ηµέρες και εφόσον τα αποτελέσµατα βρίσκονται εντός των επιθυµητών ορίων, το σφάλµα θεωρείται τυχαίο χωρίς ανάγκη περαιτέρω ενεργειών. Πέραν της µίας απόκλισης το σφάλµα θεωρείται συστηµατικό και όλα τα στάδια της διαδικασίας του αντιβιογράµµατος πρέπει να διερευνηθούν µε στόχο τον εντοπισµό της αστοχίας. Στον Πίνακα 2 αναγράφονται ορισµένα παραδείγµατα συχνών αποκλίσεων από τα όρια µε τα αντίστοιχα πιθανά αίτια, τα οποία χρήζουν διορθωτικών ενεργειών. Ο έλεγχος ποιότητας του αντιβιογράµµατος µε τη µέθοδο Kirby-Bauer διεξάγεται εκτάκτως σε κάθε περίπτωση αλλαγής κάποιας παραµέτρου. Σε νέα παρτίδα δίσκων ή θρεπτικού υλικού ο έλεγχος επαναλαµβάνεται µια φορά. Σε περίπτωση αγοράς νέου θολοσιµέτρου µε νέο πρωτόκολλο

20 Περίοδος B, Τόµος 18, Τεύχος 4, Εικόνα 1. Συχνότητα εσωτερικού ελέγχου ποιότητας αντιβιογράµµατος. λειτουργίας χρειάζεται επαναδιακρίβωση και επίσης σε αλλαγή προµηθευτή δίσκων ή προµηθευτή θρεπτικού υλικού επιβάλλεται έλεγχος αντιβιογράµµατος επί πέντε φορές πριν από τη µετάβαση στον εβδοµαδιαίο τακτικό έλεγχο. Οµοίως επί πρόσληψης νέου προσωπικού ή εφαρµογής του αντιβιογράµµατος σε αυτοµατοποιηµένο σύστη- µα επιβάλλεται έλεγχος επί 20ήµερο και µετάβαση στον εβδοµαδιαίο έλεγχο µετά από αξιολόγηση των σφαλµάτων που έχουν προκύψει. Μέθοδος προσδιορισµού ελάχιστης ανασταλτικής συγκέντρωσης αντιβιοτικών (MIC) µε αυτοµατοποιηµένα συστήµατα. Πρόκειται για τον έλεγχο ποιότητας του αντιβιογράµµατος µε προσδιορισµό της ελάχιστης συγκέντρωσης αντιβιοτικού που αναστέλλει τη µικροβιακή ανάπτυξη. Η ανάγνωση του αποτελέσµατος γίνεται µέσω ηµιαυτόµατου ή αυτόµατου συστήµατος. Οι εταιρείες οι οποίες προσφέρουν τις πλάκες µικροτιτλοποίησης ή τις κάρτες µε τα διάφορα αντιβιοτικά εφαρµόζουν την κλασική µεθοδολογία αραίωσης των αντιβιοτικών σε υγρά θρεπτικά υλικά. Οι συνθήκες συντήρησης των αντιβιοτικών ενδείκνυνται κατά περίπτωση από την κάθε εταιρεία. Κάθε σύστηµα, ανάλογα µε τις παραµέτρους που διαθέτει, προτείνει συγκεκριµένο συνδυασµό προτύπων στελεχών για τον έλεγχο ποιότητας. Εντούτοις, ανεξάρτητα από τη φύση ή την εµπορική προέλευση του αναλυτή τα στελέχη που χρησιµοποιούνται δεν διαφέρουν από εκείνα Εικόνα 2. Εβδοµαδιαίος έλεγχος ποιότητας αντιβιογράµµατος. που αναφέρονται για την Kirby-Bauer στον Πίνακα 1. Ιδιαίτερη έµφαση δίνεται στον έλεγχο ποιότητας αντιβιογράµµατος και αποτελεσµατικής ανίχνευσης µηχανισµών αντοχής µε την εφαρµογή συγκεκριµένων στελεχών (π.χ. K. pneumoniae ATCC που παράγει την ευρέος φάσµατος β-λακταµάση SHV- 18). Τα αποτελέσµατα των MIC s του ελέγχου ποιότητας συγκρίνονται µε εκείνα που προτείνονται στους σχετικούς πίνακες CLSI ή EUCAST και αξιολογούνται ανάλογα. Ο έλεγχος ποιότητας του αντιβιογράµµατος µε τη βοήθεια αυτοµατοποιηµένων συστηµάτων πρέπει να διεξάγεται συστηµατικά σε µηνιαία βάση, καθώς και σε κάθε περίπτωση συντήρησης ή αναβάθµισης του αναλυτή, ή σε κάθε παραλαβή νέας παρτίδας υλικών, ή σε εκπαίδευση νέου προσωπικού. Επί αποκλίσεων τιµών ΜΙC από τις επιθυµητές, διερευνάται η πιθανή αιτία και µετά από την εφαρµογή διορθωτικών ενεργειών επαναλαµβάνεται ο έλεγχος ποιότητας. Μέχρι την ολοκλήρωση της ανωτέρω διαδικασίας το αποτέλεσµα ευαισθησίας στο αποκλίνον αντιβιοτικό δεν πρέπει να συµπεριλαµβάνεται στο αντιβιόγραµµα για κλινικά στελέχη, παρά µόνο εφόσον έχει ελεγχθεί µε εναλλακτική µεθοδολογία. Β. Εξωτερικός έλεγχος ποιότητας αντιβιογράµµατος Ο εξωτερικός έλεγχος ποιότητας του αντιβιογράµµατος διεξάγεται από πιστοποιηµένους οργανισµούς όπως προτείνεται από τον Παγκόσµιο

21 208 Εφαρµοσµένη Κλινική Μικροβιολογία Πίνακας 2. Aποκλίσεις αντιβιογράµµατος στον έλεγχο ποιότητας µε µέθοδο Kirby Bauer / πιθανά αίτια Αποκλίσεις Μικρότερες / µεγαλύτερες ζώνες αναστολής στη tetracycline Μικρότερες / µεγαλύτερες ζώνες αναστολής στη clindamycin Μικρότερες ζώνες αναστολής στις αµινογλυκοσίδες. Πρότυπο στέλεχος P. aeruginosa ATCC Μεγαλύτερες ζώνες αναστολής σε όλα τα αντιβιοτικά δισκία Μικρότερες ζώνες αναστολής στη methicillin. Πρότυπο στέλεχος S. aureus ATCC Μικρότερες ζώνες αναστολής στην carbenicillin. Πρότυπο στέλεχος P. aeruginosa ATCC Πιθανά αίτια Ακατάλληλο pη του θρεπτικού υλικού Ακατάλληλο pη του θρεπτικού υλικού Ακατάλληλη συγκέντρωση ιόντων ασβεστίου ή / και µαγνησίου Σφάλµα ενοφθαλµίσµατος, κακής ποιότητας θρεπτικό υλικό, ακατάλληλο πάχος θρεπτικού υλικού (απόκλιση από τα 4 mm) Αδρανοποίηση αντιβιοτικού Επιλογή ανθεκτικών µεταλλακτών Οργανισµό Υγείας (ΠΟΥ), το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσηµάτων των Ηνωµένων Πολιτειών Αµερικής (Centers for Diseases Control, CDC) και την Health Protection Agency (HPA), του Ηνωµένου Βασιλείου, στα πλαίσια προγραµ- µάτων όπως το φιλανδικό Labquality και το βρετανικό (United Kingdom National External Quality Assessment UK ΝEQAS). Ο εξωτερικός έλεγχος ποιότητας του αντιβιογράµµατος αποτελεί µέσο διασφάλισης της αξιοπιστίας του εργαστηρίου, τόσο για τα αποτελέσµατα που αφορούν στον έλεγχο ευαισθησίας, όσο και για εκείνα που αναφέρονται σε µηχανισµούς αντοχής που εντοπίστηκαν. Η διαδικασία του εξωτερικού ελέγχου ποιότητας του αντιβιογράµµατος εντάσσεται στην καθηµερινή εργασία του εργαστηρίου. Πρέπει να αντιπροσωπεύει πραγµατικές συνθήκες, τα αποτελέσµατα καταγράφονται και αποστέλλονται ηλεκτρονικά µέσα σε καθορισµένο χρονικό διάστηµα. Οι επιδόσεις του εργαστηρίου αξιολογούνται και υποβάλλονται ανώνυµα σε σύγκριση µε εκείνες άλλων εργαστηρίων. Τυχόν σφάλµατα επισηµαίνονται και διατυπώνονται σχόλια µε στόχο τις αναγκαίες διορθωτικές παρεµβάσεις, οι οποίες θα διασφαλίσουν την ποιότητα και αξιοπιστία του εργαστηρίου. Συµπερασµατικά η διαδικασία ελέγχου ποιότητας του αντιβιογράµµατος είναι απαραίτητη διαδικασία η οποία πρέπει να γίνεται σε πραγµατικές συνθήκες και σύµφωνα µε την καθηµερινή λειτουργία του εργαστηρίου, προϋποθέτει όµως έµπειρους και σχολαστικούς επαγγελµατίες οι οποίοι συνεχώς παρατηρούν, καταγράφουν και παρεµβαίνουν στην εκτέλεση του αντιβιογράµ- µατος. ιεύθυνση Επικοινωνίας: Μαρία Κανελλοπούλου Βιοπαθολογικό Τµήµα Γ.Ν. Αττικής«Σισµανόγλειο- Α. Φλέµινγκ» N.Π... Τηλ mariakanel@yahoo.com

Εσωτερικός και Εξωτερικός Ποιοτικός έλεγχος αντιβιογράμματος. Μάμαλη Βασιλική Επιμ. Β ΕΣΥ «Τζάνειο» Νοσ. Πειραιά

Εσωτερικός και Εξωτερικός Ποιοτικός έλεγχος αντιβιογράμματος. Μάμαλη Βασιλική Επιμ. Β ΕΣΥ «Τζάνειο» Νοσ. Πειραιά Εσωτερικός και Εξωτερικός Ποιοτικός έλεγχος αντιβιογράμματος Μάμαλη Βασιλική Επιμ. Β ΕΣΥ «Τζάνειο» Νοσ. Πειραιά ΣΚΟΠΟΣ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ (QUALITY CONTROL) Καταγραφή, έλεγχος, διασφάλιση : Ακρίβεια & επαναληψιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

14η Hμερίδα Kλινικής Mικροβιολογίας

14η Hμερίδα Kλινικής Mικροβιολογίας ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ 14η Hμερίδα Kλινικής Mικροβιολογίας Θέμα: Το πρόβλημα της Μικροβιακής Αντοχής. Εργαστηριακή διάγνωση-θεραπευτική αντιμετώπιση Σάββατο, 25

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ

ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ 1η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ «ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΠΡΑΞΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» ΛΑΜΙΑ 21 22 22 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2005 ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Φ. ΚΟΛΟΝΙΤΣΙΟΥ Αν. Καθηγήτρια, Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Πατρών

Φ. ΚΟΛΟΝΙΤΣΙΟΥ Αν. Καθηγήτρια, Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Πατρών Φ. ΚΟΛΟΝΙΤΣΙΟΥ Αν. Καθηγήτρια, Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Πατρών H εναρμόνιση όλων των ευρωπαϊκών χωρών σε ένα κοινό σύστημα ελέγχου της μικροβιακής ευαισθησίας European Committee on Antimicrobial Susceptibility

Διαβάστε περισσότερα

Τυποποίηση και ποιότητα στη σύγχρονη κοινωνία ΜΕ-ΤΠ Π ΤΕΕ, 2008

Τυποποίηση και ποιότητα στη σύγχρονη κοινωνία ΜΕ-ΤΠ Π ΤΕΕ, 2008 8. ιακρίβωση 8.1 Εισαγωγή Η ανάγκη µιας διαδικασίας προκειµένου να ελέγχεται η µέτρηση για την αξιοπιστία της είναι, θα µπορούσαµε να πούµε προφανής. Και την απαντάµε ως πράξη και στις καθηµερινές µας

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός Μικροβιακής Αντοχής Μέθοδοs Διάχυσης με Δίσκους ( Disk Diffusion Method)

Προσδιορισμός Μικροβιακής Αντοχής Μέθοδοs Διάχυσης με Δίσκους ( Disk Diffusion Method) ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΑΛΚΙΔΑΣ Ελένη Βαλκάνου Προσδιορισμός Μικροβιακής Αντοχής Μέθοδοs Διάχυσης με Δίσκους ( Disk Diffusion Method) Θρεπτικά υποστρώματα Θρεπτικά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ

ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ιαχείριση Κινδύνων & Λαθών στις Υπηρεσίες ΥΓΕΙΑΣ Υπηρεσίες ΥΓΕΙΑΣ - Risk Management- ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΚΑΙ ΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ ΚΛΙΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ. Θεοδώρου Χημικός Μηχ/κός, MSc, MBA Αθήνα, 13 Μαρτίου 2009 Οι ιατρικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ (Εφαρ Κλιν Μικροβιολ Εργ Διαγν)

ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ (Εφαρ Κλιν Μικροβιολ Εργ Διαγν) ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ (Εφαρ Κλιν Μικροβιολ Εργ Διαγν) ΚΩΔΙΚΟΣ: 4315 Τρίμηνη Έκδοση της Εταιρείας Κλινικής Μικροβιολογίας και Εργαστηριακής Διαγνωστικής Έτος Ίδ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ

ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ Παναγέα Θ. 1, Δημητρουλέα Α. 1, Βελετζά Αικ. 1, Σκαρμούτσου Ν. 1, Σταμούλος Κ. 1, Βελεγράκη Α. 2, Μαρτσούκου Μ. 1 1 Βιοπαθολογικό Τμήμα, Γ.Ν. Σισμανόγλειο-

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική Μικροβιολογία

Κλινική Μικροβιολογία GR-ISSN 1105-4719 Εφαρμοσμένη Κλινική Μικροβιολογία και Εργαστηριακή Διαγνωστική ΠΕΡΙΟΔΟΣ B * ΤΟΜΟΣ 18 * ΤΕΥΧΟΣ 3 * ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΑΠΟ ΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ Γενικές αρχές διαπίστευσης

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτες ύλες. Πιθανοί κίνδυνοι σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Καθορισµός πιθανότητας επιβίωσης µικροοργανισµών. Εκτίµηση επικινδυνότητας

Πρώτες ύλες. Πιθανοί κίνδυνοι σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Καθορισµός πιθανότητας επιβίωσης µικροοργανισµών. Εκτίµηση επικινδυνότητας 1 ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ HACCP Αρχή 1η: Προσδιορισµός των πιθανών κινδύνων που σχετίζονται µε την παραγωγή τροφίµων σε όλα τα στάδια, από την ανάπτυξη και τη συγκοµιδή των πρώτων υλών, την παραγωγική διαδικασία, την

Διαβάστε περισσότερα

Γ.Ν.Α «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ- ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ» ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ - ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ. ΘΕΟΔΩΡΟ ΝΙΑΡΧΑΚΟ (Διευθυντή Πωλήσεων)

Γ.Ν.Α «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ- ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ» ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ - ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ. ΘΕΟΔΩΡΟ ΝΙΑΡΧΑΚΟ (Διευθυντή Πωλήσεων) ΠΡΟΣ: ΥΠΟΨΗ: ΑΠΟ: Γ.Ν.Α «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ- ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ» ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ - ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟ ΝΙΑΡΧΑΚΟ (Διευθυντή Πωλήσεων) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 5/4/2018 ΘΕΜΑ: Διαβούλευση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ Εργαστήριο Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Λάμπρου Μαρία, M.Sc., Ph.D. Βιοχημικός & Βιοτεχνολόγος ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ ΣΤΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ ΣΤΟΧΟΙ: 1. Τεχνικές αντιβιογράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (1)

ΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (1) ΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (1) Κάθε παρασκευαστής δηµιουργεί και εφαρµόζει ένα αποτελεσµατικό σύστηµα διασφαλίσεως της ποιότητας των φαρµακευτικών προϊόντων, σε συνεργασία µε τη διοίκηση της επιχειρήσεως και

Διαβάστε περισσότερα

3. ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ Το VRESelect αρ. καταλόγου περιέχει 20 πλάκες ανά συσκευασία.

3. ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΑ Το VRESelect αρ. καταλόγου περιέχει 20 πλάκες ανά συσκευασία. VRESelect 63751 Ένα επιλεκτικό και διαφορικό μέσο χρωμογόνου για την ποιοτική ανίχνευση της γαστρεντερικής αποικίας του ανθεκτικού στη βανκομυκίνη εντερόκοκκου Enterococcus faecium (VREfm) και του ανθεκτικού

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΟΡΓΑΝΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Αναλυτική Μέθοδος- Αναλυτικό Πρόβλημα. Ανάλυση, Προσδιορισμός και Μέτρηση. Πρωτόκολλο. Ευαισθησία Μεθόδου. Εκλεκτικότητα. Όριο ανίχνευσης (limit of detection, LOD).

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΡΙΑΚΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ

ΜΟΡΙΑΚΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ ΗΜΕΡΙΔΑ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 24 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2009 ΜΟΡΙΑΚΗ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΑΝΤΟΧΗΣ Ε. ΠΕΤΕΙΝΑΚΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική Μικροβιολογία

Κλινική Μικροβιολογία GR-ISSN 1105-4719 Εφαρμοσμένη Κλινική Μικροβιολογία και Εργαστηριακή Διαγνωστική ΠΕΡΙΟΔΟΣ B * ΤΟΜΟΣ 19 * ΤΕΥΧΟΣ 2 * ΑΠΡΙΛΙΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2014 ΑΠΟ ΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕΙΣ CLSI & EUCAST. Κριτήρια αξιολόγησης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΟΤ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΙ ΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟΥ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ

ΕΛΟΤ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΙ ΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟΥ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ ΕΛΟΤ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΙ ΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑΚΟΥ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ Έκδοση/ Τροποποίηση : 01/01 Συντάχθηκε από/ Υπογραφή : Μ. Πιτσίκα/ Ξ. Παπαϊωάννου Εγκρίθηκε από/ Υπογραφή Προέδρου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: Το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής έχοντας υπόψη:

ΠΡΟΣ: Το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής έχοντας υπόψη: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗ 2 ης ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ & ΑΙΓΑΙΟΥ Ψ Υ Χ Ι Α Τ Ρ Ι Κ Ο Ν Ο Σ Ο Κ Ο Μ Ε Ι Ο Α Τ Τ Ι Κ Η Σ Τμήμα : Οικονομικό Γραφείο: Υλικού Χαϊδάρι, 4/10/2016 Αριθμ. πρωτ.: 28732

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή Άσκηση 1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ

Εργαστηριακή Άσκηση 1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ Εργαστηριακή Άσκηση 1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΕΙΡΩΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΜΕΣΩΝ Εισαγωγή Τα θρεπτικά υλικά περιέχουν τις κατάλληλες ενώσεις για την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό των μικροοργανισμών. Οι ετερότροφοι οργανισμοί

Διαβάστε περισσότερα

«Διεργαστηριακά σχήματα»

«Διεργαστηριακά σχήματα» Εργαστήριο Υγιεινής Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Πατρών «Διεργαστηριακά σχήματα» Κατερίνα Φράγκου, M.Sc Υποψήφια Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών Τηλ/fax 2610969876 email: fragou@med.upatras.gr

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες Οδηγίες Ποιότητας. Βιοπαθολογικό Εργαστήριο

Κατευθυντήριες Οδηγίες Ποιότητας. Βιοπαθολογικό Εργαστήριο Κατευθυντήριες Οδηγίες Ποιότητας Ιανουάριος 2013 Περιεχόμενα Υπόμνημα - Επεξηγήσεις... 3 Κεφάλαιο 1: Διαχείριση Προσωπικού... 4 Κεφάλαιο 2: Διαχείριση Εξοπλισμού/ Εγκαταστάσεων... 5 Κεφάλαιο 3: Πρακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚ Ι Ο Κ Ο Ε ΠΙ Π Τ Ι Ε Τ Λ Ε ΕΙΟ Ι Ο Ε Θ Ε Ν Θ ΙΚ Ι Η Κ Σ Η Α Μ

ΓΕΝΙΚ Ι Ο Κ Ο Ε ΠΙ Π Τ Ι Ε Τ Λ Ε ΕΙΟ Ι Ο Ε Θ Ε Ν Θ ΙΚ Ι Η Κ Σ Η Α Μ ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΛΑΔΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ & ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΜΥΝΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Σεμινάριο ΔΙΑΚΛΑΔΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ -ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ - ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑΣ Θέμα: «Τεχνικές Διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

Η επιτροπή τεχνικών προδιαγραφών σύμφωνα με την υπό αριθμό 21 η /

Η επιτροπή τεχνικών προδιαγραφών σύμφωνα με την υπό αριθμό 21 η / Η επιτροπή τεχνικών προδιαγραφών σύμφωνα με την υπό αριθμό 21 η /30-09-2015 θέμα 9 ο Απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Γ.Ν. Λακωνίας, συνεδρίασε σήμερα 01/11/2017,ημέρα Τετάρτη και ώρα 12.00 αποτελούμενη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗΣ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΑΜΗΛΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ

ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗΣ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΑΜΗΛΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗΣ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΧΑΜΗΛΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΣΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Α. ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΥ Β. ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΗΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΜΕΜΒΡΑΝΩΝ Χατζηκαμάρη Μαγδαληνή, MSc, PhD, Ε.ΔΙ.Π Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΟΤ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΙ ΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΧΑΛΥΒΩΝ ΟΠΛΙΣΜΟΥ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ

ΕΛΟΤ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΙ ΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΧΑΛΥΒΩΝ ΟΠΛΙΣΜΟΥ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ ΕΛΟΤ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΙ ΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΧΑΛΥΒΩΝ ΟΠΛΙΣΜΟΥ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ ΣΥΓΚΟΛΛΗΣΙΜΟΙ ΧΑΛΥΒΕΣ ΟΠΛΙΣΜΟΥ ΣΚΥΡΟ ΕΜΑΤΟΣ ΡΑΒ ΟΙ, ΡΟΛΛΟΙ, ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΙΣΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Έκδοση/ Τροποποίηση : 02/00

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος Ποιότητας Φαρμάκων

Έλεγχος Ποιότητας Φαρμάκων Έλεγχος Ποιότητας Φαρμάκων Ενότητα 2: Κουππάρης Μιχαήλ Τμήμα Χημείας Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (1) Κάθε παρασκευαστής δημιουργεί και εφαρμόζει ένα αποτελεσματικό σύστημα διασφαλίσεως

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ε. ΠΕΤΕΙΝΑΚΗ Aναπληρώτρια Καθηγήτρια Μικροβιολογίας Διευθύντρια Εργαστηρίου Μικροβιολογίας ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ φάση της κλινικής ιατρικής Η μικροβιολογία

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος και η σημασία των μοριακών τεχνικών στον έλεγχο των. μικροβιολογικών παραμέτρων σε περιβαλλοντικά δείγματα για την προστασία

Ο ρόλος και η σημασία των μοριακών τεχνικών στον έλεγχο των. μικροβιολογικών παραμέτρων σε περιβαλλοντικά δείγματα για την προστασία Ο ρόλος και η σημασία των μοριακών τεχνικών στον έλεγχο των μικροβιολογικών παραμέτρων σε περιβαλλοντικά δείγματα για την προστασία της Δημόσιας Υγείας Α. Βανταράκης Εργαστήριο Υγιεινής, Ιατρική Σχολή,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΠΟΛΙΤΗ ΦΩΤΕΙΝΗ ΕΞΑΜΗΝΟ: ΠΤΥΧΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Νο 1

Εισαγωγή. ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΠΟΛΙΤΗ ΦΩΤΕΙΝΗ ΕΞΑΜΗΝΟ: ΠΤΥΧΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Νο 1 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΠΟΛΙΤΗ ΦΩΤΕΙΝΗ ΕΞΑΜΗΝΟ: ΠΤΥΧΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ Νο 1 ΘΕΜΑ : Γράψτε αναλυτικά τις διαδικασίες ελέγχου ποιότητας ενός αναλυτή. Μέσα στην εργασία εκτός από κείμενο να συμπεριλάβετε διαγράμματα,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ METEKΠAIΔΕΥΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 2012 2013 ΑΙΘΟΥΣΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ I.ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ (3ος όροφος) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

προτάσεις προδιαγραφών Posted by ΑΛΦΑ ΜΕΝΤΙΚΑΛ ΑΕΒΕ - 21 Apr :14

προτάσεις προδιαγραφών Posted by ΑΛΦΑ ΜΕΝΤΙΚΑΛ ΑΕΒΕ - 21 Apr :14 προτάσεις προδιαγραφών Posted by ΑΛΦΑ ΜΕΝΤΙΚΑΛ ΑΕΒΕ - 21 Apr 2017 18:14 21/04/2017 Προς Γενικό Νοσοκομείο Καλαμάτας Θέμα : 3 διαβούλευση αντιδραστηρίων μικροβιολογικού Στα πλαίσια της 3 διαβούλευσης για

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευασµένο υλικό καλλιέργειας σε τρυβλία BBL για την ανίχνευση εντερόκοκκων ανθεκτικών στη βανκοµυκίνη

Παρασκευασµένο υλικό καλλιέργειας σε τρυβλία BBL για την ανίχνευση εντερόκοκκων ανθεκτικών στη βανκοµυκίνη Παρασκευασµένο υλικό καλλιέργειας σε τρυβλία BBL για την ανίχνευση εντερόκοκκων ανθεκτικών στη βανκοµυκίνη Vancomycin Screen Agar είτε το γλωσσάριο των συµβόλων στο τέλος του ένθετου. 8809601JAA 2004/07

Διαβάστε περισσότερα

ISO Πρότυπα σχετικά με τη διασφάλιση της ποιότητας μετρήσεων

ISO Πρότυπα σχετικά με τη διασφάλιση της ποιότητας μετρήσεων Εσπερίδα "ΔΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ" Αίθουσα εκδηλώσεων ΤΕΕ, 1 ος όροφος, Νίκης 4, Σύνταγμα Τρίτη 12 Δεκεμβρίου 2017 ISO Πρότυπα σχετικά με τη διασφάλιση της ποιότητας Γεώργιος

Διαβάστε περισσότερα

«Θέματα Μυκητολογίας»

«Θέματα Μυκητολογίας» ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ www.ekmed.gr 15η Hμερίδα Kλινικής Mικροβιολογίας «Θέματα Μυκητολογίας» Σάββατο, 24 Ιανουαρίου 2015 ΧΟΡΗΓΟΥΝΤΑΙ 4 ΜΟΡΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΗΤΑ στην Αιμοδοσία

ΠΟΙΟΤΗΤΑ στην Αιμοδοσία ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ - ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ Νίκη Βγόντζα Διευθύντρια Αιμοδοσίας Κωνσταντοπούλειο Γ.Ν.Ν. Ιωνίας Σημαίνει : ΠΟΙΟΤΗΤΑ στην Αιμοδοσία μετάγγιση σωστού και ασφαλούς αίματος στο σωστό ασθενή τη κατάλληλη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΡΟΛΟΓΙΑ: ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ, ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΚΑΙ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΔΟΚΙΜΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΜΕΤΡΟΛΟΓΙΑ: ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ, ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΚΑΙ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΔΟΚΙΜΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΜΕΤΡΟΛΟΓΙΑ: ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ, ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΚΑΙ ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΣΤΙΣ ΔΟΚΙΜΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ E. Λαμπή, Χ. Αλεξόπουλος, Η. Κακουλίδης ΓΕΝΙΚΟ ΧΗΜΕΊΟ ΤΟΥ ΚΡΆΤΟΥΣ Ε X.Y. ΑΘΗΝΩΝ,

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ: ΕΛΕΓΧΟΙ ΣΥΜΜΟΡΦΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΟΚΙΜΕΣ

ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ: ΕΛΕΓΧΟΙ ΣΥΜΜΟΡΦΟΥΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΟΚΙΜΕΣ 1. Σκοπός Σκοπός της παρούσας διαδικασίας είναι να καθορίσει τις µεθόδους και τον τρόπο ελέγχου κατά την εκτέλεση των παρακάτω διαδικασιών: Έλεγχο εισερχοµένων Εγκατάσταση οργάνων Παροχή υπηρεσιών τεχνικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ

ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΠΟΙΟΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ 1 Ποιότητα και Ποιοτικός Έλεγχος Ο όρος «ποιότητα» συχνά χρησιµοποιείται χωρίς την πραγµατική της έννοια. ηλαδή δεν προσδιορίζεται αν το προϊόν στο οποίο αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

Φιλίππου Εμμανουήλ, 18/6/2014 9:03 πμ. 18/6/2014 9:03 πμ. Φιλίππου Εμμανουήλ, 18/6/2014 9:03 πμ. 18/6/2014 9:03 πμ

Φιλίππου Εμμανουήλ, 18/6/2014 9:03 πμ. 18/6/2014 9:03 πμ. Φιλίππου Εμμανουήλ, 18/6/2014 9:03 πμ. 18/6/2014 9:03 πμ 1 Αρχή 1η: Ανάλυση των πιθανών κινδύνων Αναλυτικός προσδιορισμός των πιθανών κίνδυνων που σχετίζονται με όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας των τροφίμων από την αρχή μέχρι την ολοκλήρωση της-συγκομιδή

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα : Προτάσεις για τη δημόσια διαβούλευση τεχνικών προδιαγραφών για ανοσολογικά αντιδραστήρια

Θέμα : Προτάσεις για τη δημόσια διαβούλευση τεχνικών προδιαγραφών για ανοσολογικά αντιδραστήρια Προς Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας Γραφείο προμηθειών Θέμα : Προτάσεις για τη δημόσια διαβούλευση τεχνικών προδιαγραφών για ανοσολογικά αντιδραστήρια Στα πλαίσια της πρόσκλησης για τη Δημόσιας διαβούλευσης

Διαβάστε περισσότερα

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη

Σήµερα οι εξελίξεις στην Επιστήµη και στην Τεχνολογία δίνουν τη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο: ΑΡΧΕΣ & ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Συνδυασµός ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Προσφέρει τη δυνατότητα χρησιµοποίησης των ζωντανών οργανισµών για την παραγωγή χρήσιµων προϊόντων 1 Οι ζωντανοί οργανισµοί

Διαβάστε περισσότερα

ΛΗΨΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

ΛΗΨΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΛΗΨΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Βασιλική Κουλουρίδα Βιοπαθολόγος Συντ. δ/ντρια, ΓΠΝ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ Λοίμωξη του διαβητικού ποδιού (DFI) Όλες οι δερματικές βλάβες, έλκη, είναι επιμολυσμένα

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη της αντοχής στην colistin στελεχών A.baumannii και K.pneumoniae με τέσσερις μεθόδους

Μελέτη της αντοχής στην colistin στελεχών A.baumannii και K.pneumoniae με τέσσερις μεθόδους Μελέτη της αντοχής στην colistin στελεχών A.baumannii και K.pneumoniae με τέσσερις μεθόδους Μ. Ορφανίδου, Λ. Δροσοπούλου, Α. Τσάκαλος, Ι. Γλυνού, Ε. Ζαφειροπούλου, Δ. Ανταράκη, Μ. Καμπερογιάννη,Γ. Γκαντέρης,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ 4 η ΙΟΙΚΗΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ Θεσσαλονίκη, 19.11.2014 ΑΝΤΙΚΑΡΚΙΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Αρ. Πρωτ.: 14035 «ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ» Αλ. Συµεωνίδη 2 Τ.Θ.

Διαβάστε περισσότερα

Π. ήµου Χ. Νικολάου Ε. Κουσκούνη. Χ. Κούτσια Β. Τσαγκάρη Λ. Ζέρβα. Βούρτσης. Θ. Θεδωρίδης. Α. Τσιρογιάννη

Π. ήµου Χ. Νικολάου Ε. Κουσκούνη. Χ. Κούτσια Β. Τσαγκάρη Λ. Ζέρβα. Βούρτσης. Θ. Θεδωρίδης. Α. Τσιρογιάννη Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Οργανώνεται από την Πανελλήνια Ένωση Ιατρικής Βιοπαθολογίας (Π.Ε.Ι.Β.) σε συνεργασία µε την Πανελλήνια Ένωση Τεχνολόγων Ιατρικών Εργαστηρίων (Π.Ε.Τ.Ι.Ε.) και βρίσκεται υπό την αιγίδα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ METEKΠAIΔΕΥΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 2012 2013 ΑΙΘΟΥΣΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ (Λ. Αλεξάνδρας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΝΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΙΧΝΗΘΕΤΕΣ

ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΝΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΙΧΝΗΘΕΤΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΝΕΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΙΧΝΗΘΕΤΕΣ Οι απαντήσεις σε όλα τα πεδία οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη και να είναι σύμφωνες με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και τους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς. Για κάθε πεδίο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ISO 17025 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ & ΕΦΑΡΜΟΓΗ

ΠΡΟΤΥΠΟ ISO 17025 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ & ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΤΥΠΟ ISO 17025 ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ & ΕΦΑΡΜΟΓΗ Εισηγήτρια Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥΔΑΚΗ Q-PLAN Α.Ε. ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΣΥΔ Εργαστήρια Δοκιμών και Διακριβώσεων Φορείς Πιστοποίησης Συστημάτων Φορείς Ελέγχου Φορείς Πιστοποίησης

Διαβάστε περισσότερα

ISO/TS :2012 Kαταμέτρηση Salmonella spp μέθοδος mini MPN

ISO/TS :2012 Kαταμέτρηση Salmonella spp μέθοδος mini MPN Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κτηνιατρικό Εργαστήριο Χαλκίδας, Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς Σαλμονελλών ISO/TS 6579-2:2012 Kαταμέτρηση Salmonella spp μέθοδος mini MPN Αθανάσιος Κατσίμπρας 2013

Διαβάστε περισσότερα

BD Mueller Hinton Chocolate Agar

BD Mueller Hinton Chocolate Agar ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΤΟΙΜΑ ΠΡΟΣ ΧΡΗΣΗ ΥΛΙΚΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΕ ΤΡΥΒΛΙΑ PA-254035.05 Αναθ.: Sep 2011 ΧΡΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΠΡΟΟΡΙΖΕΤΑΙ Το χρησιμοποιείται για την απομόνωση και καλλιέργεια απαιτητικών βακτηριδίων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ 9: ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ 9: ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ 9 - Σελίδα 1 9. 10 Περιεχόμενα Π9.1 ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ...3 Π9.2 ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ...4 Π9.3 ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (QA/QC)...6

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΘΑΝΑΤΩΣΗΣ

ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΘΑΝΑΤΩΣΗΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΜΠΥΛΕΣ ΘΑΝΑΤΩΣΗΣ Ελένη Α. Βαγιάκου Αν/τρια Διευθύντρια Μικροβιολογικού Εργαστηρίου ΓΝΑ 17/03/2010 ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Χρήση για εργασίες εργαστηριακής κλίμακας

Χρήση για εργασίες εργαστηριακής κλίμακας Χρήση για εργασίες εργαστηριακής κλίμακας Περιεχόμενα Velcorin Χρήση για τις εργασίες εργαστηριακής κλίμακας Σελίδα 3 5 Εισαγωγή Σελίδα 3 Μέτρα προστασίας Σελίδα 3 Μέθοδος εργασίας (Αισθητήρια) Σελίδα

Διαβάστε περισσότερα

Αίτηση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για Εργαστήρια Αναφοράς & Εξειδικευµένα Εργαστήρια

Αίτηση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για Εργαστήρια Αναφοράς & Εξειδικευµένα Εργαστήρια ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ Αίτηση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για Εργαστήρια Αναφοράς & Εξειδικευµένα Εργαστήρια Εκδήλωση Ενδιαφέροντος για ορισµό του Εργαστηρίου ως: Εργαστήριο Αναφοράς Εξειδικευµένο Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Αθηνά Αργυροπούλου Βιοπαθολόγος Κλινικός Μικροβιολόγος Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός»

Αθηνά Αργυροπούλου Βιοπαθολόγος Κλινικός Μικροβιολόγος Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός» ΡΜΗΝΙΑ ΑΝΤΙΒΙΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: τι πρέπει να ξέρει ο κλινικός ιατρός Αθηνά Αργυροπούλου Βιοπαθολόγος Κλινικός Μικροβιολόγος Γ.Ν.Α «Ο υαγγελισμός» Η ομιλία αυτή δεν χρηματοδοτήθηκε από καμία φαρμακευτική εταιρεία

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε.

Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε. ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ Ο ΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΩΝ ΜΕ ΤΗ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΚΑΤΑ ΕΛΟΤ ΕΝ ISO/IEC 17025 ΕΣΥ ΚΟ- ΕΙΓΜ /01/02/10-5-2006 1/7 ΕΣΥ ΚΟ- ΕΙΓΜ Έκδοση: 01 Αναθεώρηση: 02 Ηµεροµηνία Έκδοσης:

Διαβάστε περισσότερα

pneumoniae ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ

pneumoniae ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΕΜΦΑΝΙΣΗ OXA-8 ΚΑΡΒΑΠΕΝΕΜΑΣΩΝ ΣΕ ΣΤΕΛΕΧΗ Klebsiella pneumoniae ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ (ΠΓΝΙ) Γ. Καπνίση, Ε. Πριάβαλη, Α. Γιαννάκη, Α. Παπαδημητρίου, Π. Παπαδιώτη, Α. Καλλιντέρη,

Διαβάστε περισσότερα

ISO 17025-Γενικές απαιτήσεις για την ικανότητα των εργαστηρίων δοκιμών και διακριβώσεων

ISO 17025-Γενικές απαιτήσεις για την ικανότητα των εργαστηρίων δοκιμών και διακριβώσεων ISO 17025-Γενικές απαιτήσεις για την ικανότητα των εργαστηρίων δοκιμών και διακριβώσεων Απόστολος Βανταράκης Επικ. Καθηγητής Υγιεινής, Μον. Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας, (διαπίστευση κατά 17025) Εργ.

Διαβάστε περισσότερα

Εµπειρία σε ιαπιστευµένο Μικροβιολογικό Εργαστήριο. Σύστηµα LIMS. Κωνσταντίνος Παπανώτας Κτηνίατρος Μικροβιολόγος. Επικεφαλής Αξιολογητής Ε.ΣΥ.. Τεχνικός ιευθυντής Εργαστηρίων Appert A.E. Γενικά. Όλοι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Ψ.Ν.Α. «ΔΡΟΜΟΚΑΪΤΕΙΟ» ΝΠΔΔ ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ 343 ΧΑΪΔΑΡΙ ΤΚ 12461 ΧΑΙΔΑΡΙ 19/11/2015

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Ψ.Ν.Α. «ΔΡΟΜΟΚΑΪΤΕΙΟ» ΝΠΔΔ ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ 343 ΧΑΪΔΑΡΙ ΤΚ 12461 ΧΑΙΔΑΡΙ 19/11/2015 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Ψ.Ν.Α. «ΔΡΟΜΟΚΑΪΤΕΙΟ» ΝΠΔΔ ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ 343 ΧΑΪΔΑΡΙ ΤΚ 12461 ΧΑΙΔΑΡΙ 19/11/2015 ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΩΝ ΤΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΙΩΝ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ, ΒΙΟΧΗΜΙΚΩΝ,

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιο λογικός έλεγχος ποιότητας σε γενόσημα φάρμακα

Μικροβιο λογικός έλεγχος ποιότητας σε γενόσημα φάρμακα Σ. Γαζή, Β. Μπίρτσας, Μ. Μικροβιο λογικός έλεγχος ποιότητας σε γενόσημα φάρμακα Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων Διεύθυνση Εργαστηρίων Μικροβιολογικό Εργαστήριο Κατηγορίες Αναλυθέντων Δειγμάτων 5ετίας (2013

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: Β ΤΑΞΗ ΗΜ ΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΠΑ.Λ. ΘΕΩΡΙΑ

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: Β ΤΑΞΗ ΗΜ ΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΕΠΑ.Λ. ΘΕΩΡΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α ----- Ταχ. Δ/νση: Ανδρέα Παπανδρέου 37 Τ.Κ.

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι και Όργανα Περιβαλλοντικών Μετρήσεων Μέρος Α. Διαπίστευση Εργαστηρίου Δοκιμών

Μέθοδοι και Όργανα Περιβαλλοντικών Μετρήσεων Μέρος Α. Διαπίστευση Εργαστηρίου Δοκιμών Μέθοδοι και Όργανα Περιβαλλοντικών Μετρήσεων Μέρος Α Διαπίστευση Εργαστηρίου Δοκιμών ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Πίνακας των προς διαπίστευση δοκιμών Περιγραφή Δοκιμής/Ανάλυσης Υλικό/α που ελέγχονται

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογικός έλεγχος νερού Άσκηση 3η

Μικροβιολογικός έλεγχος νερού Άσκηση 3η Μικροβιολογικός έλεγχος νερού Άσκηση 3η Θεωρητικό μέρος Το νερό Το νερό είναι βασικό στοιχείο για τη διατήρηση ζωής στον πλανήτη µας. Τόσο το υπόγειο όσο και το επιφανειακό νερό χρησιµοποιείται για ανθρώπινη

Διαβάστε περισσότερα

συγκέντρωσης αντιμυκητιακών για τον έλεγχο αντοχής των μυκήτων σε αντιμυκητιακά και

συγκέντρωσης αντιμυκητιακών για τον έλεγχο αντοχής των μυκήτων σε αντιμυκητιακά και ΤΑΙΝΙΕΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ MIC Ταινίες από ειδικό χαρτί υψηλών προδιαγραφών με κλινές διαβαθμισμένης συγκέντρωσης αντιβιοτικού για τον έλεγχο της αντοχής των βακτηρίων σε αντιβιοτικά και τον προσδιορισμό Μ.Ι.C.

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε. 761/2001 (EMAS)

Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε. 761/2001 (EMAS) ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ Ο ΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ 1. ΦΟΡΕΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΤΑ ISO/IEC GUIDE 66 2. ΦΟΡΕΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία.

7. Βιοτεχνολογία. α) η διαθεσιμότητα θρεπτικών συστατικών στο θρεπτικό υλικό, β) το ph, γ) το Ο 2 και δ) η θερμοκρασία. 7. Βιοτεχνολογία Εισαγωγή Τι είναι η Βιοτεχνολογία; Η Βιοτεχνολογία αποτελεί συνδυασμό επιστήμης και τεχνολογίας. Ειδικότερα εφαρμόζει τις γνώσεις που έχουν αποκτηθεί για τις βιολογικές λειτουργίες των

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε. ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ Ο ΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ

Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε. ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ Ο ΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ Ο ΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΙΧΝΗΛΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΕΣΥ ΚΟ2-ΚΡΙΤΕ/01/04/8-1-2009 1/11 ΕΣΥ ΚΟ2-ΚΡΙΤΕ Έκδοση: 01 Αναθεώρηση: 04 Ηµεροµηνία Έκδοσης: 14-3-1997

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝ ISO Εµβαλωµατής Αντώνης ΑΕ

ΕΝ ISO Εµβαλωµατής Αντώνης ΑΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ HACCP ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΤΥΠΟΥ EΛΟΤ ΕΝ ISO 22000 ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΕΜΦΙΑΛΩΣΗΣ ΝΕΡΟΥ Εµβαλωµατής Αντώνης Υπεύθυνος ιαχείρισης Ποιότητας-ΣΟΥΡΩΤΗ ΑΕ Μήτρακας Μανασσής Επίκουρος καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων

Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Υγιεινή Εγκαταστάσεων Βιομηχανιών Τροφίμων Ενότητα 12 η - ΜΕΡΟΣ Β ΑΡΧΕΣ HACCP Όνομα καθηγητή: ΠΑΝ. Ν. ΣΚΑΝΔΑΜΗΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Εκμάθηση των αρχών

Διαβάστε περισσότερα

Για διαγνωστική χρήση in vitro

Για διαγνωστική χρήση in vitro ΙΣΚΟΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΖΥΜΟΜΥΚΗΤΩΝ ΣΕ ΑΝΤΙΜΥΚΗΤΙΣΙΑΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΣΕΤΑ 50 ΙΣΚΩΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΤΟΥ ΕΙ ΟΥΣ CANDIDA ΣΕ ΑΝΤΙΜΥΚΗΤΙΣΙΑΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΡΙΑΖΟΛΗΣ (ΦΛΟΥΚΟΝΑΖΟΛΗ, ΒΟΡΙΚΟΝΑΖΟΛΗ)

Διαβάστε περισσότερα

BD Mueller Hinton Agar with 5% Sheep Blood BD Mueller Hinton Agar with 5% Sheep Blood (150 mm) BD Mueller Hinton Agar with 5% Sheep blood, Square

BD Mueller Hinton Agar with 5% Sheep Blood BD Mueller Hinton Agar with 5% Sheep Blood (150 mm) BD Mueller Hinton Agar with 5% Sheep blood, Square Ο ΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΤΟΙΜΑ ΠΡΟΣ ΧΡΗΣΗ ΥΛΙΚΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΕ ΠΛΑΚΕΣ PA-254030.07 Αναθ.: April 2013 BD Mueller Hinton Agar with 5% Sheep Blood BD Mueller Hinton Agar with 5% Sheep Blood (150 mm) BD Mueller Hinton

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε.

Εθνικό Σύστηµα ιαπίστευσης Α.Ε. ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ Ο ΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΟΚΙΜΕΣ ΣΕ ΕΙΓΜΑΤΑ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΣΥ ΚΟ-ΜΙΚΡΟΒΙΟΛ/01/01/09-07-2008 1/6 ΕΣΥ ΚΟ-ΜΙΚΡΟΒΙΟΛ Έκδοση: 01 Αναθεώρηση: 01 Ηµεροµηνία Έκδοσης:

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήρια Οδηγία Ποιότητας. Ακτινοδιάγνωση

Κατευθυντήρια Οδηγία Ποιότητας. Ακτινοδιάγνωση Κατευθυντήρια Οδηγία Ποιότητας Ιανουάριος 2013 Περιεχόμενα Υπόμνημα - Επεξηγήσεις... 2 Κεφάλαιο 1: Οργάνωση- Διοίκηση... 3 Κεφάλαιο 2: Εφαρμογή Πολιτικής και Μέτρων Ακτινοπροστασίας... 4 Κεφάλαιο 3: Γενικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ

ΕΝΤΥΠΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Μέρος 1 ο ΕΝΤΥΠΟ Αντικείµενο προς Επιθεώρηση Τµήµα Κωδ. Ευρήµατα / Σχόλια / Αποτελέσµατα ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Τεκµηρίωση Έχει σχεδιαστεί και εφαρµόζεται τεκµηρίωση κατάλληλη για το ΣΔΕΠ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εισαγωγή Μεθοδολογία της Έρευνας ΕΙΚΟΝΑ 1-1 Μεθοδολογία της έρευνας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Εισαγωγή Μεθοδολογία της Έρευνας ΕΙΚΟΝΑ 1-1 Μεθοδολογία της έρευνας. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή Η Μεθοδολογία της Έρευνας (research methodology) είναι η επιστήμη που αφορά τη μεθοδολογία πραγματοποίησης μελετών με συστηματικό, επιστημονικό και λογικό τρόπο, με σκοπό την παραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Γενικοί μηχανισμοί αντοχής βακτηρίων στα αντιβιοτικά

Γενικοί μηχανισμοί αντοχής βακτηρίων στα αντιβιοτικά Γενικοί μηχανισμοί αντοχής βακτηρίων στα αντιβιοτικά Αλκιβιάδης Βατόπουλος Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας 1 Μικροβιακή Αντοχή Βασικοί ορισμοί Δραστικότητα αντιβιοτικού Αντοχή Μικροοργανισμού Μικροβιολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ: ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ, ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑ ΟΣΗ

ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ: ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ, ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ, ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑ ΟΣΗ 1. ΣΚΟΠΟΣ Η διαδικασία αυτή περιγράφει τον τρόπο µε τον οποίο γίνεται ο χειρισµός, η συσκευασία, η αποθήκευση και η παράδοση των προϊόντων στους Πελάτες της εταιρείας, έτσι ώστε να προστατεύεται η ποιότητά

Διαβάστε περισσότερα

Aνίχνευση του στρεπτοκόκκου ομάδας Β σε έγκυες γυναίκες: Καλλιέργεια, ή PCR;

Aνίχνευση του στρεπτοκόκκου ομάδας Β σε έγκυες γυναίκες: Καλλιέργεια, ή PCR; Aνίχνευση του στρεπτοκόκκου ομάδας Β σε έγκυες γυναίκες: Καλλιέργεια, ή PCR; Γ. Γερολυμάτος, Σ. Μπάκα, Π. Καρλοβασίτη, Ε. Λογοθέτης, Η. Τσούμα, Γ. Καππαρός, Β. Γεννηματά, Ε. Κουσκούνη Εργαστήριο Βιοπαθολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΤΟΜΑΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΜΟΡΙΑΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ REAL-TIME PCR

ΑΥΤΟΜΑΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΜΟΡΙΑΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ REAL-TIME PCR 6. ΑΥΤΟΜΑΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΜΟΡΙΑΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΜΕ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ I. Σύστημα αυτόματης απομόνωσης γενετικού υλικού παθογόνων. 1. Το σύστημα αυτόματης απομόνωσης γενετικού υλικού, να είναι τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Ορισµένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι χρειαζόµαστε µίνιµουµ 30 περιπτώσεις για να προβούµε σε κάποιας µορφής ανάλυσης των δεδοµένων.

Ορισµένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι χρειαζόµαστε µίνιµουµ 30 περιπτώσεις για να προβούµε σε κάποιας µορφής ανάλυσης των δεδοµένων. ειγµατοληψία Καθώς δεν είναι εφικτό να παίρνουµε δεδοµένα από ολόκληρο τον πληθυσµό που µας ενδιαφέρει, διαλέγουµε µια µικρότερη οµάδα που θεωρούµε ότι είναι αντιπροσωπευτική ολόκληρου του πληθυσµού. Τέσσερις

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 9 Σεπτεμβρίου 2015

Αθήνα, 9 Σεπτεμβρίου 2015 Αθήνα, 9 Σεπτεμβρίου 2015 Η Ελληνική Εταιρεία για την Ποιότητα στην Υγεία (ΕΛ.Ε.Π.Υ.), μέλος της European Society for Quality in Healthcare (ESQH), θα ήθελε να σας ενημερώσει ότι διοργανώνει εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΛΑΜΙΑΣ

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΛΑΜΙΑΣ ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΤΟΥ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΛΑΜΙΑΣ Τούμπα Ίλντικο, Ζούνη Παναγιώτα 3, Δημοπούλου Ειρήνη 4, Λεμονή Αλεξάνδρα 4, Χριστοπούλου Ανδρονίκη 5, Μπακόλα Δήμητρα Δντρια Βιοπαθολόγος,

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Εργαστήριο Ενότητα 3: Η Απαρίθμηση του Μικροβιακού Πληθυσμού στα Τρόφιμα, 1.5ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Ευστάθιος Ζ. Πανάγου Πασχαλίτσα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Dr Α. Μεντής, Ιατρός Βιοπαθολόγος, Κλινικός Μικροβιολόγος ιευθυντής ιαγνωστικού Τμήματος ιευθυντής Εργαστηρίου Ιατρικής Μικροβιολογίας ιευθυντής Εθνικού Εργαστηρίου

Διαβάστε περισσότερα

Δειγματοληψία Τροφίμων

Δειγματοληψία Τροφίμων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ Δειγματοληψία Τροφίμων Ελένη Μαλισιόβα Κτηνίατρος Α.Π.Θ. MSc Food Safety, Hygiene & Management, UK MSc

Διαβάστε περισσότερα

Ιχνηλασιμότητα στην εργαστηριακή ιατρική

Ιχνηλασιμότητα στην εργαστηριακή ιατρική ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2009, ΤΕΥΧΟΣ 52 Ιχνηλασιμότητα στην εργαστηριακή ιατρική Μετάφραση-Προσαρμογή: Ευγενία Κώνστα, Χημικός PhD Πρωτότυπος τίτλος: Traceability in Laboratory Medicine Clinical

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΙΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΣΑΛΜΟΝΕΛΛΩΝ ANNEX D ISO 6579:2002 PT 0088 SALMONELLA IN POULTRY VLA / VETQAS

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΙΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΣΑΛΜΟΝΕΛΛΩΝ ANNEX D ISO 6579:2002 PT 0088 SALMONELLA IN POULTRY VLA / VETQAS ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΙΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΔΟΚΙΜΩΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΣΑΛΜΟΝΕΛΛΩΝ ANNEX D ISO 6579:2002 PT 0088 SALMONELLA IN POULTRY VLA / VETQAS ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Ε.Ε.Α.Σ. Κανονισμός 882 / 2004 Άρθρο 33 Εθνικά Εργαστήρια Αναφοράς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΗΛΙΑΚΩΝ ΣΥΛΛΕΚΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΗΛΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΝΕΡΟΥ

ΕΙΔΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΗΛΙΑΚΩΝ ΣΥΛΛΕΚΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΗΛΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΕΙΔΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΗΛΙΑΚΩΝ ΣΥΛΛΕΚΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΙΑΚΩΝ ΗΛΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΝΕΡΟΥ Υπεύθυνος Έκδοσης : Υ.Δ.Π. Υπεύθυνος Έγκρισης : Δ.Σ. 1/9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 1.1

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ - ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ. ΕΡΗ ΜΠΙΖΑΝΗ 4 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ, ΓΡΑΦΕΙΟ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ - ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ. ΕΡΗ ΜΠΙΖΑΝΗ 4 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ, ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ - ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΕΡΗ ΜΠΙΖΑΝΗ 4 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ, ΓΡΑΦΕΙΟ 2 eribizani@chem.uoa.gr 2107274573 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Μια από τις σηµαντικότερες διαδικασίες στη χηµική ανάλυση - Χρησιµοποιούµε ένα

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή και βασικός χειρισµός του οπτικού µικροσκοπίου.

Περιγραφή και βασικός χειρισµός του οπτικού µικροσκοπίου. Περιγραφή και βασικός χειρισµός του οπτικού µικροσκοπίου. Κατά τη µικροσκοπική παρατήρηση η θέση του οργάνου πρέπει να παραµένει σταθερή. Πατήστε το διακόπτη λειτουργίας του µικροσκοπίου και ρυθµίστε την

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία ομάδων Πρότυπος Φάκελος Εγκατάστασης (Site Master File: SMF) Ετοιμάστε ένα SMF που θα περιέχει τα ακόλουθα:

Εργασία ομάδων Πρότυπος Φάκελος Εγκατάστασης (Site Master File: SMF) Ετοιμάστε ένα SMF που θα περιέχει τα ακόλουθα: Εργασία ομάδων Πρότυπος Φάκελος Εγκατάστασης (Site Master File: SMF) Ετοιμάστε ένα SMF που θα περιέχει τα ακόλουθα: 1. Αποστολή, στρατηγική και το όνομα της παρασκευαστικής μονάδας 2. Γραμμή παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

BD Haemophilus Test Medium Agar (HTM)

BD Haemophilus Test Medium Agar (HTM) ΟΔΗΓΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΤΟΙΜΑ ΠΡΟΣ ΧΡΗΣΗ ΥΛΙΚΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΣΕ ΤΡΥΒΛΙΑ PA-254058.05 Αναθ.: Sep 2011 BD Haemophilus Test Medium Agar (HTM) ΧΡΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΠΡΟΟΡΙΖΕΤΑΙ Το BD Haemophilus Test Medium Agar (HTM)

Διαβάστε περισσότερα

-Ανοσονεφελομετρική μέθοδος ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

-Ανοσονεφελομετρική μέθοδος ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ -Ανοσονεφελομετρική μέθοδος ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΠΡΟΟΡΙΖΟΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ Διαγνωστική ανοσονεφελομετρική εξέταση για τον ποσοτικό προσδιορισμό της α-1 Όξινης Γλυκοπρωτεΐνης ( AGP ) σε ανθρώπινο ορό ή πλάσμα με

Διαβάστε περισσότερα

...Making our world safer

...Making our world safer TUV HELLAS ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ ΕΛΟΤ ΕΝ 206 Αθήνα 28 Ιουνίου 2016...Making our world safer Αρετή Κατσούρα TUV HELLAS «Έλεγχος της παραγωγής στο εργοστάσιο»(ορισμός CPR): σημαίνει τον τεκμηριωμένο,

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή του μικροβιολογικού εργαστηρίου στον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων. Παναγέα Θεοφανώ Βιοπαθολόγος Λέκτορας ΕΚΠΑ

Η συμβολή του μικροβιολογικού εργαστηρίου στον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων. Παναγέα Θεοφανώ Βιοπαθολόγος Λέκτορας ΕΚΠΑ Η συμβολή του μικροβιολογικού εργαστηρίου στον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων Παναγέα Θεοφανώ Βιοπαθολόγος Λέκτορας ΕΚΠΑ Ορισμός νοσοκομειακών λοιμώξεων Οι λοιμώξεις που εκδηλώνονται 48h μετά την εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 3 Η ΜΚΡΟΒΙΟΛΟΠΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΕΡΟΥ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 3 Η ΜΚΡΟΒΙΟΛΟΠΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΕΡΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 3 Η ΜΚΡΟΒΙΟΛΟΠΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΝΕΡΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Η μικροβιακή καταλληλότητα του νερού ελέγχεται με την καταμέτρηση των μικροβιακών δεικτών. Οι δείκτες αυτοί είναι μικροοργανισμοί, οι

Διαβάστε περισσότερα

Σύστημα Ποιότητας (ΣΠ)

Σύστημα Ποιότητας (ΣΠ) Σύστημα Ποιότητας (ΣΠ) Ένα σύστημα ποιότητας αποτελείται από διάφορα τμήματα που συνδυάζονται ώστε να παράγουν την απαιτούμενη ποιότητα κατά τη σχεδίαση/ανάπτυξη/παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. Τυπικά

Διαβάστε περισσότερα