ειώσεις Ευρωπαϊκού δικαιωμ άτων αναπτύσσει προνομ ιακές σχέσεις μ ε το δί Ευρωπαϊκής ένωσης.

Transcript

1 Σημ ειώσει Ευρωπαϊκού Κεφ. 1 Ευρωπαϊκό Δί καιο είναι το δίκαιο που θεσπί στηκε στα πλαίσια του Συμ βουλίου τη Ευρώπη και εντά σσεται στο κλασσικό διεθνέ δίκαιο. Γέννημ α αυτού του δικαίου εί ναι η ευρωπαϊκή σύμ βαση δικαιωμ άτων του ανθρώπου, που αποτελεί ένα από τα πιο τελειοποιημ ένα συστήμ ατα προστασί α των ανθρωπίνων δικαιωμ άτων. Το ευρωπαϊκό δίκαιο των ανθρωπί νων δικαιωμ άτων αναπτύσσει προνομ ιακέ σχέσει μ ε το δί καιο τη Ευρωπαϊκή ένωση. Το δίκαιο τη ευρωπαϊκή έ νωση, έννοια στενό τερη του ευρωπαϊκού δικαίου, αποτελεί ένα σύστημ α αρχών και κανό νων που διατυπώθηκαν σταδιακά, αρχικά στα πλαί σια των ευρωπαϊκών κοινοτήτων ( κοινοτικό δίκαιο) και μ ετά τη συνθή κη του Μάαστριχτ που τέθηκε σε εφαρμ ογή την στο πλαί σιο τη Ευρωπαϊκή ένωση. Μπορεί να νοηθεί ω το σύ στημ α των κανόνων δικαίου που διέπει την οργάνωση και τη λειτουργί α των οργάνων τη ένωση, καθορίζει τη συμ περιφορά των υποκείμ ενων δικαίου αυτή και τον τρόπο επίλυση διαφορώ ν που προκύπτουν ανάμ εσα σ αυτά. Δ ιαφοροποίηση από εσωτερικό δίκαιο Α ) Απεξάρτηση των εννοιών του ενωσιακού δικαίου από τι αντίστοιχε του εσωτερικού δικαί ου: Το ενωσιακό δίκαιο πολλάκι χρησιμ οποιεί στα κείμ ενα του έννοιε οι οποί ε προέρχονται από το εσωτερικό δίκαιο των κρατών μ ελώ ν ( π. χ νομισμ ατικά εξισωτικά ποσά). Τίθεται λοιπόν ζή τημ α αν το ενωσιακό δίκαιο σ αυτέ τι περιπτώσει παραπέ μ πει στο εσωτερικό δίκαιο ή όχι. Η απάντηση είναι συνήθω αρνητική, καθώ οι έννοιε του ενωσιακού δικαίου οφεί λονται να αντιμ ετωπίζονται υπό το φω αυτού, μ έσω αυτόνομ η ερμηνεί α και ανεξαρτήτω κριτηρίων του εθνικού νομ οθέτη. Αντί θετα, αν ρητώ το κείμ ενο του ενωσιακού δικαίου παραπέ μ πει στο

2 εσωτερικό δίκαιο, τότε γίνεται δεκτή μ ια εξαρτημ ένη ερμηνεί α ( π. χ άρθρο 54 ΣΛΕΕ). Β) Νομ ικέ κατηγορίε του ενωσιακού δικαί ου: Στο ενωσιακό δίκαιο δεν έχει σημ ασία η διάκριση των υποθέ σεων προ δικαστική επίλυση σε δημ όσιου και ιδιωτικού χαρακτή ρα. Επίση, το ευρωπαϊκό δικαστήριο δεν ενδιαφέ ρεται αν το παραπέμ πον υπόθεση εσωτερικό δικαστήριο είναι πολιτικό ή διοικητικό και το ένδικο μ έσο που ασκείται χαρακτηρί ζεται ω αγωγή, προσφυγή ή αίτηση ακυρώσεω. Ακόμ α δεν έ χει σημ ασία αν το δίκαιο του ανταγωνισμ ού εντάσσεται κατά το εσωτερικό δίκαιο στον κλάδο του αστικού εμ πορικού ή διοικητικού δικαίου. Αυτό που ενδιαφέρει το ενωσιακό δίκαιο εί ναι α) η εθνική έννομ η τάξη να μ ην μ εταχειρίζεται δυσμ ενέστερα αξιώ σει πολιτών που απορρέουν από το ενωσιακό δίκαιο σε σχέ ση με αντίστοιχε αξιώσει που απορρέουν από το εσωτερικό δί καιο ( αρχή τη ισοδυναμ ί α) β ) οι διαδικαστικέ και ουσιαστικέ προϋποθέσει που απαιτούνται από το εσωτερικό δί καιο για την άσκηση των ένδικων βοηθημ άτων να μ ην καθιστού ν την ικανοποίηση των αξιώσεων αυτών ιδιαιτέρω δυσχερή ή αδύ νατη ( αρχή τη αποτελεσμ ατικότητα ). Βασική αρχή του ενωσιακού δικαίου είναι η εξωσυμβατική ευθύνη των κρατών για τι παράνομ ε πράξει του. Το πνεύ μα εδώ δεν είναι η χρημ ατική ικανοποίηση του ζημιωθέ ντο αποκλειστικά, αλλά η αποκατάσταση των πραγμ ά των στην προηγούμ ενη κατάσταση, στα πλαίσια τη οδηγί α 2004/35/ ΕΚ. Έτσι δημ ιουργείται μ ια νέα γενική αρχή του ενωσιακού δικαί ου, αυτή τη προφύ λαξη ( Τ 74/00 Artegodan, C 236/01 Monsanto) που επιβάλλει στι αρμ όδιε αρχέ τη λήψη κατάλληλων μέ τρων ώστε να προλαμ βάνονται, σε περίπτωση επιστημονική αβεβαιότητα ω προ τον κίνδυνο, ζημ ιογόνε συνέ πειε π. χ. για τη δημ όσια υγεία ή το περιβάλλον. Με βάση την παραπά νω αρχή εισάγεται η αντιστροφή του βάρου απόδειξη. Μά λιστα

3 αποδεικτικό μ έσο αρκεί απλώ η πιθανολόγηση του κινδύ νου και η παρουσίαση ατελών επιστημ ονικών στοιχείων. Γ ) Η σημ ασία τη νομ ολογί α: Στα κείμ ενα του πρωτογενού και του παραγώγου δικαίου, γίνεται χρήση αόριστων νομικώ ν εννοιών, των οποίων η εξειδίκευση αποτελεί έ ργο των δικαιοδοτικών οργάνων τη ένωση. Το δίκαιο τη ευρωπαϊκή ένωση είναι νομ ολογιακό δίκαιο. Συνεπώ τα δικαιοδοτικά όργανα τη ένωση εκτελούν και δικαιοπαραγωγικό έργο μέ σω τη νομ ολογία του, η οποία εξειδικεύει αόριστε νομικέ έννοιε. Βέβαια αυτό το έργο περιορίζεται από τη φύ ση του δικαστικού επαγγέλμ ατο, όπω η υποχρέωση του δικαστηρί ου να επιλαμ βάνεται μ ια υποθέσεω μ όνο όταν τεθεί ενώ πιον του από εθνικό δικαστή ( σε περίπτωση δυσχέρεια ερμ ηνεί α, ο εθνικό δικαστή κατά το άρθρο 267 ΣΛΕΕ οφείλει να αποστεί λει προδικαστικό ερώτημ α στο δικαστήριο τη ένωση) ή θεσμικώ ν οργάνων τη ένωση, ή κράτου μ έλου ή ιδιώτη, η υποχρέ ωση να κρίνει βάση των αιτημ άτων των διαδίκων και να αιτιολογεί τι αποφάσει του. Πρωτεύουσα ερμ ηνεία είναι η τελεολογική ερμ ηνεία, χωρί να αποκλείονται η γραμμ ατική, η ιστορική ή η συστημ ατική ερμ ηνεία. Δ) Γενικέ αρχέ του δικαίου των κρατών μ ελώ ν και τη έ νωση: Οι γενικέ αρχέ αποτελούν προαπαιτού μ ενο για την προσέγγιση του δικαίου τη ένωση. Οι γραπτοί κανόνε πολλέ φορέ εξειδικεύουν απλώ τι γενικέ αρχέ του δικαί ου τη ένωση. Συνεπώ οι γενικέ αρχέ αποτελούν θεμ έ λιο του οικοδομήμ ατο τη ευρωπαϊκή ένωση. Δ ιαφοροποίηση από το διεθνέ δίκαιο Α ) ω προ τι συναπτόμ ενε συνθή κε: Στο διεθνέ δί καιο συνάπτονται κατά κύριο λόγο συνθήκε συνεργασία, δηλαδή συνθήκε στι οποίε τα συμβαλλόμ ενα κράτη, διατηρού ν πλήρω την αυτονομ ία του και τα δικαστήριά του ερμηνεύ ουν και οριοθετούν το περιεχόμ ενο τη υπογραφείσα συνθήκη κατά

4 τη βούλησή του. Συνεπώ η αναγνώριση και η προστασί α δικαιωμ άτων των ιδιωτών επαφίεται στην καλή θέ ληση και ομοιόμ ορφη ερμ ηνεία από πλευρά των κρατών. Αντί θετα στα πλαίσια τη ευρωπαϊκή ένωση συνάπτονται συνθή κε ενοποιήσεω, δηλαδή τα κράτη μ εταβιβάζουν προ την έ νωση κυριαρχικά του δικαιώμ ατα, χάνουν την αυτοτέλειά του και παρουσιάζεται το φαινόμ ενο τη διαιρεμ ένη κυριαρχί α. Εγκαθιδρύεται επίση δικαστήριο μ ε αποκλειστική και υποχρεωτική αρμ οδιότητα επίλυση διαφορών μ εταξύ των συμβαλλόμ ενων κρατών ή μ εταξύ αυτών και τη έ νωση για θέμ ατα που ανάγονται στι συνθήκε αυτέ, οπότε αποκλεί εται η αυθαιρεσία. Τέλο η αναγνώριση δικαιωμ ά των προ του ιδιώτε δεν αποτελεί προϊόν βούληση των μ ερών, αλλά προϊό ν ερμ ηνεία του πνεύμ ατο, του γράμμ ατο και του συστή ματο των διατάξεων τη Συνθήκη (26/62 Van Gend en Loos). Β ) ω προ τα ανθρώπινα δικαιώμ ατα: Πολλά προστατευόμ ενα δικαιώμ ατα διαφέρουν. Υπάρχουν δικαιώ ματα όπω η ελευθερία εγκατάσταση που δεν προστατεύεται από την ΕΣΔ Α, αλλά προστατεύεται στο πλαίσιο του χάρτη θεμελιωδώ ν δικαιωμ άτων του ανθρώπου άρθρο 6 ΣΕΕ. Επίση διαφέ ρουν οι πηγέ προστασία. Στο εσωτερικό δίκαιο, πηγή προστασία εί ναι το σύνταγμ α, στο πλαίσιο τη ΕΣΔ Α η ίδια η ΕΣΔ Α, ενώ στο πλαίσιο του δικαίου τη ευρωπαϊκή ένωση είναι οι κοινέ συνταγμ ατικέ παραδόσει των κρατών μ ελών και οι συμφωνί ε που συνάπτουν είτε αυτά είτε η ίδια η ένωση. Επί ση, στα πλαίσια του διεθνού δικαίου αυτά είναι ιδωμ έ να ω υποκειμ ενικά ατομ ικά δικαιώμ ατα, ενώ στο πλαίσιο του δικαί ου τη ευρωπαϊκή ένωση είναι ιδωμ ένα ω όργανα ενοποίηση. Κεφ. 2 Σύμ φωνα μ ε την απόφαση του δικαστηρίου 6/64 Costa/Enel η έννομ η τάξη τη ευρωπαϊκή ένωση χαρακτηρί ζεται ω ιδιαίτερη και σύμ φωνα μ ε την 26/62 Van Gend en Loos, αυτόνομ η( βέβαια στην αρχή παρουσιάστηκε ω μ ια νέα έ ννομη

5 τάξη διεθνού δικαίου και διορθώθηκε άμ εσα). Συνιστά έ να σύνολο κανόνων δικαίου οργανωμ ένων και διαρθρωμ έ νων με συνοχή, το οποίο ορίζει τα υποκείμ ενα στα οποία απευθύ νονται οι κανόνε που θεσπίζονται, καθώ και τα όργανα που εί ναι αρμ όδια για την παραγωγή νέων κανόνων δικαί ου, τη διαπίστωση του περιεχομ ένου των κανόνων αυτώ ν δια τη ερμ ηνεία, την εφαρμ ογή του στι περιπτώσει που απαιτεί ται, την αποτελεσμ ατική επίλυση διαφορών μ έσω δικαστικώ ν αποφάσεων σε περίπτωση αμ φισβητήσεω και την εκτέ λεση των αποφάσεων αυτών. Υποκείμ ενα τη ενωσιακή έννομ η τάξη αποτελούν τα κρά τη μ έλη, η ευρωπαϊκή ένωση αφού έχει νομ ική προσωπικό τητα και οι ιδιώτε σύμ φωνα μ ε τι αποφάσει Costa/Enel και Van Gend en Loos. Η Ένωση έχει αποκλειστικέ ( τελωνειακή ένωση), συντρέ χουσε ( περιβάλλον) και υποστηρικτικέ αρμ οδιότητε ( υγεί α). Τη μ εταβιβάζονται για την επίτευξη των σκοπών τη, από τα κρά τη. Βέβαια το δικαστήριο αναγνωρίζει και σιωπηρέ αρμοδιό τητε (3,4,6/76 Krammer) που προβλέπονται στο ά ρθρο 352 ΣΛΕΕ. Όσε δεν μ εταβιβάζονται παραμ ένουν στα κρά τη ( παρακρατηθείσε αρμ οδιότητε, 4 παρ. 1 ΣΕΕ). Θεμ ελιώδει αρχέ λειτουργία των συνθηκών είναι οι αρχέ τη επικουρικότητα και τη αναλογικότητα ( ά ρθρο 5 παρ. 3 και 4 ΣΕΕ και πρωτόκολλο 2). Σύμ φωνα μ ε την αρχή τη επικουρικότητα, στου τομ εί που δεν υπά γονται στην αποκλειστική αρμ οδιότητα τη ένωση, αυτή παρεμ βαίνει μό νο όταν τα κράτη δεν μ πορούν επαρκώ να ρυθμ ίσουν τι διαφορέ στα πλαίσια του ενωσιακού δικαίου. Σύμ φωνα μ ε την αρχή τη αναλογικότητα, η ένωση για την επιδίωξη των σκοπώ ν τη οφείλει να επιλέγει το λιγότερο επαχθέ και ταυτό χρονα πρόσφορο και αναγκαίο μ έτρο. Κεφ. 3

6 Άγραφε πηγέ Α) Γενικέ αρχέ του δικαίου Προκύπτουν από τη νομ ολογία και την ερμ ηνεί α του δικαστηρίου. Γίνεται δεκτό ( απόφαση 89/85 Ahlstrom, σχετικά μ ε την αρχή τη εδαφικότητα) ότι αρχέ του δημ όσιου διεθνού δικαί ου δεν αποκλείονται παντελώ από την εφαρμ όγη στα πλαί σια τη ευρωπαϊκή ένωση. Επίση προκρίνεται και ο συνδυασμό αρχών του διεθνού και ενωσιακού δικαίου ( απόφαση T 115/94 Opel Austria σχετικά μ ε την καλή πίστη θεμ ιτή εμ πιστοσύ νη στα πλαίσια του ενωσιακού δικαίου). Υπάρχουν αξιωμ ατικέ γενικέ αρχέ που είναι γνωστέ στα διάφορα δικαϊκά συστήμ ατα των κρατών, όπω η αρχή τη ασφάλεια δικαίου κλπ. Υπάρχουν αρχέ τη ίδια τη ενωσιακή τάξη που προκύ πτουν από τη νομ ολογία του δικαστηρίου όπω η απαγό ρευση των διακρίσεων λόγω ιθαγένεια (18 ΣΛΕΕ). Υπάρχουν γενικέ αρχέ που είναι κοινέ στα δί καια των κρατών μ ελών όπω η ισότητα απέναντι στο νό μ ο και η ανάκληση διοικητικών πράξεων. Β) Θεμ ελιώδη δικαιώμ ατα άρθρο 6. Παρ.1 ΣΕΕ Αποτελούν ιδιαίτερη κατηγορία γενικών αρχών. Η θεμελιώ δη ιδέα είναι ότι η προστασία των ιδιωτών οφείλει να εί ναι ισοδύναμ η προ εκείνη την οποία απολαύουν οι ιδιώ τε στο εσωτερικό δίκαιο των κρατών μ ελών, δυνά μ ει των συνταγμ ατικών κανόνων κάθε κράτου. Αρμ ό διο για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμ άτων στα πλαί σια του ενωσιακού δικαίου είναι το δικαστήριο, το οποίο ερμ ηνεύ ει και εφαρμ όζει τι συνθήκε στο πλαίσιο των κοινών συνταγματικώ ν παραδόσεων των κρατών μ ελών ( πλέον είναι η ΕΣΔ Α αφού ό λα τα κράτη την έχουν υπογράψει) και των διεθνών συνθηκών περί

7 τα ανθρώπινα δικαιώμ ατα, που αυτά έχουν υπογρά ψει. Μια τέτοια τακτική παρέχει ευελιξία, διότι επιτρέπει την επιλογή εκεί που υπάρχει δυνατότητα, τη υψηλότερη δυνατή εγγύ ηση των ανθρωπίνων δικαιωμ άτων. Γραπτέ πηγέ Α) Πρωτογενέ δίκαιο έ ή, Οι βασικ συνθ κε ΣΕΕ ΣΛΕΕ Τα πρωτόκολλα που προσαρτώνται στη συνθή κη( πχ πρωτόκολλο σχετικά μ ε την αρχή τη αναλογικό τητα και τη επικουρικότητα) Οι τροποποιητικέ συνθήκε και πράξει Ο χάρτη θεμ ελιωδών δικαιωμ άτων κατά 6 παρ. 3 ΣΕΕ Οι μονομ ερεί ή κοινέ δηλώσει των κρατών μ ελώ ν που προσαρτώνται στι τελικέ πράξει των συνθηκώ ν δεν εντάσσονται στο πρωτογενέ δίκαιο, αλλά χρησιμοποιού νται κατά την ερμ ηνεία των συνθηκών οπότε δεν στερούνται εντελώ δεσμ ευτική δύναμ η ( άρθρο 31 σύμ βαση Βιέ ννη για την ερμ ηνεία των συνθηκών). Β) το παράγωγο δίκαιο Είναι μονομ ερεί πράξει που εκδίδουν τα θεσμ ικά ό ργανα τη ένωση δυνάμ ει των εξουσιών που έλκουν από τη συνθή κη (288 ΣΛΕΕ). 1. Κανονισμ ό : Έχει γενική ισχύ μ ε την έννοια ότι αφορά γενική και αφηρημ ένη κατηγορία προσώπων. Πρό κειται για μ ια κατεξοχήν νομ οθετική πράξη. Είναι δεσμευτική προ όλα τα στοιχεία τη και δεν δύναται να εφαρμό ζεται μ ερικώ ή επιλεκτικώ. Έχει άμ εση ισχύ σε όλα τα κρά τη μ έλη, υπό την έννοια ότι δεν απαιτείται παρέ μ βαση τη νομ οθετική, εκτελεστική ή κανονιστική εξουσί α του κράτου ώστε να ισχύσει σ αυτό. Δυνάμ ει τη ιδιό τητα

8 αυτή γεννά δικαιώμ ατα και υποχρεώσει για του ιδιώ τε και το κράτο από το χρονικό σημ είο έναρξη τη ισχύ ο του. Δημ οσιεύεται στην επίσημ η εφημ ερίδα τη έ νωση και ω νομ οθετική πράξη αυτή (297 ΣΛΕΕ) αρχίζει να ισχύ ει από την ημερομ ηνία που ορίζει ή σε κάθε περίπτωση από την 20 η μ έρα από τη δημ οσίευση. Σύμ φωνα μ ε την από φαση 30/72, Επιτροπή/ Ιταλία, η αναπαραγωγή του κανονισμού μ έσω εθνικών πράξεων ( νομ οθετικών, εκτελεστικών ή κανονιστικών) αποτελεί παράβαση του ενωσιακού δικαί ου. Μέτρα εφαρμ ογή μ πορούν να θεσπιστούν από το κρά το μ όνο σε περίπτωση που ορίζει ο κανονισμ ό. Κανονισμ ού εκδίδει το Συμ βούλιο τη Ευρώ πη αυτοτελώ είτε σε συνεργασία μ ε το ευρωκοινοβού λιο(294 ΣΛΕΕ). Εκδίδει επίση η επιτροπή στο πεδί ο των αρμ οδιοτήτων τη ή κατόπιν εξουσιοδοτήσεω και η ΕΚΤ. Δ ιακρίνεται σε βασικό κανονισμ ό και κανονισμό εφαρμ ογή. Ο κανονισμ ό εφαρμ ογή πρέπει να εί ναι σύμ φωνο μ ε το βασικό κανονισμ ό. 2. Οδηγία: Δεσμ εύει μ όνο το κράτο ή τα κράτη στα οποί α απευθύνεται. Η οδηγία καθορίζει το επιδιωκό μενο αποτέλεσμ α, το οποίο δεσμ εύει τα κράτη, αφή νοντα σ αυτά την ευχέρεια να επιλέξουν τον τύπο ή τα μέ σα επίτευξή του. Πρόκειται για νομ ικά δεσμ ευτική πρά ξη, η οποία δημ οσιεύεται στην επίσημ η εφημ ερί δα την ευρωπαϊκή ένωση και αρχίζει να ισχύει από την η ημερομ ηνία που ορίζει ή ειδάλλω από την 20 μ έρα μετά τη δημ οσίευση. Πρόκειται όμ ω για ατελή πράξη, καθώ μ έσα στα πλαίσια που αυτή ορίζει τα κράτη πρέ πει να εκδώσουν εθνικέ νομ οθετικέ, εκτελεστικέ ή κανονιστικέ πράξει που θα προσανατολί ζονται στην επίτευξη του αποτελέσμ ατο που έθεσε η οδηγία(μεταφορά τη οδηγία). Το γεγονό αυτό, πάντω, σύ μ φωνα μ ε το

9 δικαστήριο, δεν καθιστά τι οδηγίε λιγότερο δεσμευτικέ από του κανονισμ ού (52/75 Επιτροπή/ Ιταλία). Τα εθνικά μ έτρα που παίρνονται λόγω τη οδηγία πρέ πει να έχουν δεσμ ευτικό χαρακτήρα. Για παρά δειγμ α μια απλή διοικητική πράξη δεν θα επαρκούσε, καθώ δεν εί ναι δεσμ ευτική ( υπόθεση C 268/97 Επιτροπή/ Βέλγιο). Επί ση πρέπει να προσανατολίζονται επαρκώ προ το επιδιωκόμ ενο αποτέλεσμ α προ χάριν των ιδιωτών. Πέ ρα από τη λήψη μ έτρων, μ πορεί να απαιτείται απλή τροποποίηση υπαρχόντων κανόνων δικαίου. Συνεπώ, κατ αρχά, το κράτο είναι ελεύθερο να επιλέξει τον τύ πο και το μ έσο συμμ όρφωση προ την οδηγία. Τέλο, η μ εταφορά τη οδηγία μ πορεί να είναι και περιττή, όταν το εσωτερικό δίκαιο στοιχεί πλήρω προ τι επιταγέ τη οδηγία και είναι επαρκώ σαφέ και ακριβέ, ώ στε οι δικαιούχοι να είναι σε θέση να γνωρίζουν επακριβώ τα δικαιώμ ατα και τι υποχρεώ σει του και να τα προβάλλουν ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων. 3. Απ φαση: ό Είναι μ η δεσμ ευτική προ όλα τα στοιχεί α τη για του αποδέκτε ( κράτη μ έλη ή ιδιώτε) τη πρά ξη. Ο αποδέκτη οφείλει να συμμ ορφωθεί προ το περιεχόμενό τη. 4. Σύσταση και Γνώ μ η: Δ εν είναι δεσμ ευτικέ πρά ξει. Η γνώμ η εκφράζει μ ια άποψη. Η σύσταση συνιστά μ ια πρά ξη που ωθεί έμμ εσα στη δράση. Η επιτροπή διαθέτει γενική αρμ οδιότητα προ έκδοση συστάσεων. Γ) Δ ιεθνεί Συμφωνίε Η Ένωση είναι αρμ όδια να συνάπτει διεθνεί συμ φωνίε μ ε τρί τα κράτη ή διεθνεί οργανισμ ού μ ε βάση τι ρητέ, τι εξυπακουόμ ενε ακόμ α και τι υποστηρικτικέ τη αρμοδιό τητε ( άρθρο 255 ΣΛΕΕ). Από το χρονικό σημ είο έναρξη ισχύ ο αυτών των συνθηκών, αυτέ αποτελούν τμήμ α του ενωσιακού

10 δικαίου και το Δ ικαστήριο είναι αρμ όδιο για την εφαρμ ογή του (181/73 Haegeman). Το δικαστήριο είναι επίση αρμ ό διο και σε περίπτωση μ ικτή συμ φωνία, δηλαδή συμ φωνία μεταξύ Ένωση, κρατών μ ελών και διεθνού οργανισμ ού ή τρί του κράτου ( υποθ. C 53/96 Hermes International). Τέ λο το δικαστήριο ερμ ηνεύει και πράξει των οργάνων που ιδρύ ονται λόγω υπογραφείσα συνθήκη μ εταξύ τη ένωση και τρί του κράτου ( C 192/89 Sevince). Σχέση πρωτογενού δικαίου και συνθηκών Δ ιεθνεί συμ φωνίε μ εταξύ των κρατών μ ελών πριν τη Συνθή κη παύουν να εφαρμ όζονται σε περίπτωση αντίθεσή του προ αυτήν. Δ ιεθνεί συμ φωνίε κρατών μ ελών μ ετά τη Συνθή κη διέπονται από το άρθρο 4 παρ. 3 ΣΕΕ που τα υποχρεώ νει, στα πλαίσια τη καλόπιστη συνεργασία μ ε την ένωση, να απέ χουν από τη λήψη μ έτρων που μ πορεί να θέσουν σε κί νδυνο την πραγμ ατοποίηση των στόχων τη ένωση. Δ ιεθνεί συμ φωνίε μ εταξύ κράτου μ έλου και τρίτου κρά του πριν τη Συνθήκη δεν δίνει το δικαίωμ α στο κράτο μ έ λο να αντιτάξει στην ένωση δικαιώμ ατα που αντλεί από τέ τοια συμ φωνία και μ άλιστα αυτό υποχρεού ται προ αναδιαπραγμ άτευση ή τερματισμ ό τη συμ φωνία αυτή αν έρχεται σε αντίθεση μ ε τη Συνθήκη. Αυτό δεν συμ βαί νει για τι συμ βατικέ υποχρεώσει του τρίτου κράτου. Η ένωση δεν έ χει αρμ οδιότητα σχετικά μ αυτέ τι συμ φωνίε εκτό αν τα κρά τη μ έλη τη τη μ εταβίβασαν ( GATT). Δ ιεθνεί συμ φωνίε μ εταξύ κράτου μ έλου και τρίτου κρά του μ ετά τη Συνθήκη, σε περίπτωση ασυμ βατότητα, αυτή περιορίζεται πχ μ ε μ εταβίβαση των αρμ οδιοτήτων αυτώ ν στην Ένωση, οπότε τα κράτη μ έλη οφείλουν να εκτελού ν τι συμ φωνίε αυτέ μ ε ρήτρα ΕΕ, για μ εταβατικέ περιόδου ή προληπτικό έλεγχο εκ μ έρου τη επιτροπή κατά ά ρθρο 4 παρ. 3 ΣΕΕ.

11 Ιεραρχία κανόνων ενωσιακού δικαίου Κορυφή: Πρωτογενέ δίκαιο και άγραφε πηγέ Το παράγωγο δίκαιο και οι διεθνεί συμ φωνίε που συνά πτονται πρέπει να είναι συμ βατά προ τα παραπάνω. Οι διεθνεί συμ φωνίε υπερέχουν του παραγώγου δικαί ου δεδομ ένου ότι αφού η ένωση τι υπογράφει οφείλει να εκδί δει πράξει σύμ φωνε μ ε το πνεύμ α αυτών. Κεφ. 4 Σύμ φωνα μ ε την 6/64 Costa/Enel η ευρωπαϊκή ένωση έχει δικά τη όργανα, τα οποία σταδιακά κατέστησαν θεσμ ικά. Σε σύ νολο είναι 7 ( άρθρο 13 ΣΕΕ), η ευρωπαϊκή επιτροπή, το Συμ βού λιο τη Ευρωπαϊκή ένωση, το Ευρωπαϊκό συμ βούλιο, η Ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα ( όργανα δράση) και το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, το Δ ικαστήριο και το Ελεγκτικό Συνέδριο ( ό ργανα ελέγχου). Πέρα από το Ευρωπαϊκό συμ βούλιο ( ά ρθρο 15 ΣΕΕ), το ελεγκτικό συνέδριο και συνήθω την ΕΚΤ, όλα τα άλλα θεσμικά όργανα είναι νομ οθετικά. Η Ευρωπαϊκή επιτροπή Είναι ένα συλλογικό όργανο που απαρτίζεται από ανεξά ρτητε προσωπικότητε επιλεγόμ ενε κατόπιν συμ φωνία των κρατώ ν μ ελών. Σκοπό είναι η αντιπροσώπευση του γενικού συμ φέροντο τη ένωση, η άσκηση νομ οθετική πρωτοβουλί α και η λειτουργία ω φύλακα των Συνθηκών ( άρθρο 17 ΣΕΕ). Σύμ φωνα μ ε τη συνθήκη τη Λισαβόνα ( ά ρθρο 17 παρ. 4 και 5 ΣΕΕ), η επιτροπή θα διοριστεί μ εταξύ τη περιόδου από τη η έναρξη ισχύο τη συνθήκη και την 31 Οκτωβρί ου 2014 και θα απαρτίζεται από έναν υπήκοο από κάθε κράτο μ έ λο, συμπεριλαμβανομ ένου και του προέδρου τη και του ύ πατου εκπροσώπου τη ένωση για θέμ ατα εξωτερική πολιτική και

12 πολιτική ασφάλεια, ο οποίο θα είναι έ να εκ των αντιπροέδρων τη. Ο αριθμ ό αυτό αντιστοιχεί στα 2/3 του αριθμ ού των κρατών μ ελών (18 επίτροποι για 28 κράτη μ έ λη) που θα ορίζονται εκ περιτροπή, εκτό αν το Ευρωπαϊκό Συμ βούλιο αποφασίσει ομ όφωνα να αλλάξει τον εν λόγω αριθμ ό, βάσει συστήμ ατο αυστηρά ισότιμ η εναλλαγή το οποί ο θα θεσπιστεί ομ όφωνα από αυτό. Σύμ φωνα μ ε την παράγραφο 7 του άρθρου 17 ΣΕΕ: Λαμ βάνοντα υπόψη τι εκλογέ για το ευρωκοινοβού λιο και αφού προβεί στι κατάλληλε διαβουλεύσει, το Ευρωπαϊκό Συμ βούλιο, αποφασίζοντα μ ε ειδική πλειοψηφία προτεί νει στο ευρωκοινοβούλιο έναν υποψήφιο για το αξίωμ α του προέ δρου τη επιτροπή. Ο υποψήφιο αυτό εκλέγεται από το ευρωκοινοβούλιο μ ε την πλειοψηφία των μ ελώ ν που το απαρτίζουν. Εάν ο υποψήφιο δεν συγκεντρώσει την πλειοψηφί α, το Ευρωπαϊκό Συμ βούλιο, αποφασίζοντα μ ε ειδική πλειοψηφί α, προτείνει εντό μ ηνό νέο υποψήφιο, ο οποίο εκλέγεται από το ευρωκοινοβούλιο μ ε την ίδια διαδικασία. Το Συμ βούλιο στη συνέχεια μ αζί μ ε τον νέο πρό εδρο καταρτίζουν τη λίστα μ ε τα μ έλη που θα προτεί νουν να διοριστούν ω μ έλη τη επιτροπή. Όλα τα μ έλη τη επιτροπή μ αζί μ ε τον πρόεδρο και τον ύ πατο αρμ οστή για εξωτερική πολιτική και ασφάλεια υπό κεινται ω σώμ α σε ψήφο έγκριση του Ευρωκοινοβουλίου. Κατό πιν τη έγκριση αυτή, η επιτροπή διορίζεται από το ευρωπαϊκό συμ βούλιο το οποίο αποφασίζει μ ε ειδική πλειοψηφία. Οι επίτροποι ενεργούν προ το συμ φέρον τη έ νωση αποκλειστικά και είναι ανεξάρτητοι από τι κυβερνή σει των κρατών αλλά και από ιδιωτικά συμ φέροντα. Κατά το άρθρο 17 παρ.3 ΣΕΕ, η θητεία των μ ελών εί ναι πενταετή, δηλαδή ισόχρονη μ ε αυτή του ευρωκοινοβουλί ου. Για να διατηρείται αυτή η αντιστοιχία, η αντικατά σταση

13 παραιτηθέντων ή απαλλαγέντων μ ελών γίνεται για το υπό λοιπο τη θητεία του. Η απαλλαγή ή η παραίτηση μελώ ν προβλέπεται στο άρθρο 245 ΣΛΕΕ, μ αζί μ ε το ασυμ βί βαστο των μ ελών τη επιτροπή μ εταξύ του έργου του και οποιουδή ποτε άλλου επαγγέλμ ατο ( αμειβομ ένου ή μ η) για όλη τη διά ρκεια τη θητεία του. Επίση προβλέπει την άσκηση καθηκό ντων με εντιμ ότητα και διακριτικότητα. Μάλιστα κατά το 247 ΣΛΕΕ η επιτροπή μ πορεί να απαλλάξει μ έλο αν αυτό δεν πληροί πλέ ον τι αναγκαίε προϋποθέσει άσκηση των καθηκόντων του ή αν διαπράξει βαρύ παράπτωμ α και να αποφασίσει την έκπτωσή του από το δικαίωμ α συνταξιοδότηση ή από άλλε αντί αυτού παροχέ. Κατά το άρθρο 17 παρ. 8 ΣΕΕ, η Επιτροπή ευθύνεται έ ναντι του Ευρωκοινοβουλίου. Το άρθρο 234 ΣΛΕΕ, προβλέ πει τη δυνατότητα του ευρωκοινοβουλίου να υποβάλει πρό ταση δυσπιστία κατά τη επιτροπή. Συγκεκριμ ένα ορίζεται ό τι το Ευρωκοινοβούλιο δεν δύναται να αποφασίσει επί προτά σεω δυσπιστία πριν παρέλθουν τρει τουλάχιστον μ έρε μ ετά την υποβολή τη και μ όνο μ ε φανερή ψηφοφορία. Αν αυτή γί νει αποδεκτή μ ε πλειοψηφία 2/3 τότε τα μ έλη τη επιτροπή οφεί λουν να παραιτηθούν συλλογικώ. Η επιτροπή αναθέτει συγκεκριμ ένε αρμ οδιότητε στα μ έ λη τη, αλλά και στου ανώτερου υπαλλήλου τη. Οι αρμοδιό τητε αυτέ διέπονται από αυστηρού κανόνε. Οι εξουσίε πρέ πει να είναι σαφώ καθορισμ ένε και να είναι σχετικέ μ ε την ά σκηση των εκτελεστικών αρμ οδιοτήτων. Όπω έκρινε το δικαστή ριο, η νομιμ ότητα μ ια απόφαση τη επιτροπή εξαρτά ται αποκλειστικά από το κατά πόσο είναι σύμ φωνη μ ε τι διατά ξει τη συνθήκη. Επομ ένω, για τη θεμ ελίωση τη κατά χρηση εξουσία, θα πρέπει να καταδειχθεί ότι η απόφασή τη επεδί ωκε ένα στόχο διαφορετικό από εκείνον που νομιμ οποιού νταν να αναλάβει δράση (15/57, compagnie des Hauts fourneaux de chasse).

14 Δ ιαθέτει δοτέ αρμ οδιότητε. Α) Εξουσία υποβολή προτάσεων: έχει εξουσία υποβολή νομ οθετικών προτάσεων είτε μ ε δική τη πρωτοβουλία εί τε κατόπιν αιτήσεω του ευρωκοινοβουλίου. Οι προτά σει τη Επιτροπή ελέγχονται από το Συμ βούλιο, το οποίο μ πορεί να εφιστά την προσοχή τη επιτροπή ω προ τη σπουδαιό τητα πρόταση. Μέχρι απόφανση του Συμ βουλίου η επιτροπή μπορεί ελεύθερα να τροποποιεί τι προτάσει τη. Β) Εγγύηση τήρηση Συνθηκών: Είναι θεμ ατοφύ λακα των συνθηκών ω ανεξάρτητο σε σχέση μ ε τα κράτη μ έλη ό ργανο ( άρθρο 17 παρ. 1 ΣΕΕ). Έχει, λοιπόν, δικαίωμ α πληροφό ρηση εκ μ έρου των κρατών μ ελών για τι πολιτικέ που υιοθετού ν προ συμμ όρφωση και συνεργασία μ ε τα όργανα τη ένωση, έ χει ανακριτικά καθήκοντα, ιδιαίτερα στα πλαίσια του δικαί ου του ανταγωνισμ ού (101 επ. ΣΛΕΕ), δικαίωμ α πληροφό ρηση εκ μ έρου επιχειρήσεων σε ό, τι αφορά την εφαρμ ογή του ενωσιακού δικαίου και δικαίωμ α επιβολή κυρώσεων σε περί πτωση μη συμμ όρφωση, δικαίωμ α επιβολή κυρώσεων μ ε τη μορφή χρημ ατικών προστίμ ων σε επιχειρήσει που παραβιά ζουν τον ανταγωνισμ ό αφού κάτι τέτοιο αποδειχθεί. Τέλο σε περί πτωση παράβαση των Συνθηκών από κράτο μ έλο, η επιτροπή έ χει το δικαίωμ α προσφυγή στο Δ ικαστήριο. Γ) Νομοθετικέ Κανονιστικέ αρμ οδιότητε: Έχει τέ τοια αρμ οδιότητα στα πλαίσια του δικαίου του ανταγωνισμ ού (105 παρ. 3 ΣΛΕΕ) και των κρατικών ενισχύσεων (108 παρ. 4 ΣΛΕΕ) ή κατόπιν εξουσιοδοτήσεω από το Συμβούλιο Δ) Δημοσιονομ ικέ αρμ οδιότητε: Έχει εξουσία δημοσιονομική διαχείριση, διαμ ορφώνοντα σχέδια προϋπολογισμ ού (314 παρ. 1 ΣΛΕΕ) που καταρτίζονται από το ευρωκοινοβού λιο και το συμ βούλιο (310 ΣΛΕΕ) και εκτελεί τον ενωσιακό προϋπολογισμό (317 ΣΛΕΕ)

15 Ε) Λοιπέ εξουσίε: Εξουσία διατύπωση γνωμ ών και συστά σεων στα πλαίσια τη οικονομ ική και νομισμ ατική ένωση, υποβολή συστάσεων προ το Συμ βούλιο για έναρξη διαπραγματεύ σεων κατά το 218 ΣΛΕΕ για τη σύναψη διεθνών συμ φωνιών. Το Συμ βούλιο τη Ευρωπαϊκή ένωση Απαρτίζεται από του υπουργού των κυβερνήσεων των κρατώ ν μ ελών. Κάθε κυβέρνηση αποστέλλει στι συνεδριάσει ένα από τα μ έλη τη ανάλογα μ ε την καθ ύλη αρμ οδιότητά του. Η προεδρία του ασκείται διαδοχικώ από κάθε κράτο για περί οδο 6 μ ηνών, σύμ φωνα μ ε τη σειρά που ομ οφώνω ψηφί ζει το Συμ βούλιο (16 παρ. 9 ΣΕΕ και 236 ΣΛΕΕ). Η ημ ερήσια διάταξη του Συμ βουλίου τη ευρωπαϊκή έ νωση, όπω προετοιμ άζεται από την επιτροπή μονίμ ων αντιπροσώ πων των κρατών μ ελών περιλαμ βάνει δύο σκέλη, πρώ τα μια ψηφοφορία χωρί συζήτηση και στη συνέχεια συζητή σει που συνοδεύονται ή όχι από ψηφοφορία. Η επιτροπή ω συντά κτη των σχεδίων συμμ ετέχει στι αποφάσει του Συμβουλί ου προκειμ ένου να υποστηρίξει τι απόψει τη. Το συμβού λιο διαθέτει δική του γραμμ ατεία και νομ ική υπηρεσία. Το άρθρο 16 παρ. 8 ΣΕΕ θεσπίζει δύο είδη συνό δων του Συμ βουλίου, νομ οθετική και μ η νομ οθετική. Η πρώ τη συσκέπτεται, συνεδριάζει και ψηφίζει δημ οσίω για λό γου διαφάνεια. Απαιτείται ειδική πλειοψηφία ( ά ρθρο 16 παρ. 3 ΣΕΕ). Κάθε κράτο έχει μ ια ψήφο. Από άποψη περιεχομ έ νου η ψηφοφορία, για να είναι έγκυρη απαιτεί δύο κριτήρια. Πρώ τον να ψηφίζουν υπέρ το 55% των κρατών μ ελώ ν που αντιπροσωπεύουν τουλάχιστον το 65% του πληθυσμ ού τη Ένωση. Για την επίτευξη βέτο απαιτείται η σύ μ πραξη προ αυτό τουλάχιστον τεσσάρων μ ελών του Συμ βουλίου. Δεδομέ νου ότι για ορισμ ένα θέμ ατα όπω η εξωτερική πολιτική απαιτεί ται ομ οφωνία βλέπουμ ε ότι οι αποφάσει του συμ βουλίου δεν έ χουν απεξαρτηθεί πλήρω από τη διακυβερνητική συνεργασία.

16 Αρμ οδιότητε του Συμβουλίου Είναι αρκετά εκτεταμ ένε. Μαζί μ ε το ευρωκοινοβούλιο ασκεί νομ οθετικά και δημοσιονομ ικά καθήκοντα, καθώ και το καθήκον χάραξη πολιτικών και συντονισμ ού. Α) έχει νομ οθετική αρμοδιότητα Β) ασκεί εξουσίε κυβερνητική φύσεω Γ) κατά το 352 ΣΛΕΕ, μ πορεί κατόπιν ομ οφωνί α να συμ πληρώσει κενά συνθήκη, υπό του όρου τη διά ταξη αυτή Δ) λαμ βάνει αποφάσει συνταγμ ατική φύσεω, μ ετά από διαβούλευση μ ε το ευρωκοινοβούλιο. Ε) ασκεί αποφασιστική αρμ οδιότητα σε ζητή ματα προϋπολογισμ ού, την οποία μ οιράζεται μ ε το ευρωκοινοβού λιο. ( άρθρο 310 ΣΛΕΕ). Το Ευρωπαϊκό Συμ βούλιο ( άρθρο 15 ΣΕΕ) Απαρτίζεται από του αρχηγού των κρατών μ ελών ή κυβερνήσεων καθώ και από τον πρόεδρό του, που εκλέ γεται με ειδική πλειοψηφία για 2,5 έτη καθώ και τον πρό εδρο τη επιτροπή. Ο ύπατο εκπρόσωπο συμμ ετέχει στι εργασί ε του ευρωπαϊκού συμ βουλίου το οποίο δεν ασκεί νομοθετική λειτουργία ( άρθρο 15 παρ. 1 ΣΕΕ) αντίθετα απ ό, τι το συμβού λιο τη ένωση. Το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο Είναι θεσμ ικό όργανο που ασκεί νομ οθετική εξουσί α και απαρτίζεται από αντιπροσώπου των πολιτών τη έ νωση ( άρθρο 14 παρ. 2 ΣΕΕ). Τα μ έλη εκλέγονται για 5 έτη μ ε ά μ εση, ελεύθερη, καθολική και μ υστική ψηφοφορία μ ε βά ση την αναλογικότητα στην κατανομ ή των εδρών. Το ά ρθρο 223 παρ. 1 ΣΛΕΕ θεσπίζει ενιαία διαδικασία. Κατά το 14 παρ. 2 ΣΕΕ τα μ έλη του ευρωκοινοβουλίου μ αζί μ ε τον πρόεδρο αυτού δεν

17 ξεπερνούν του 751. Κάθε κράτο εκλέγει, βάσει πληθυσμ ού από 6 έω 96 μ έλη στο ευρωκοινοβούλιο. Στα πλαί σια του ευρωκοινοβουλίου εκλέγεται ευρωπαίο διαμ εσολαβητή, αρμ όδιο να δέχεται και να ερευνά μ ε πλήρη ανεξαρτησί α καταγγελίε ευρωπαίων πολιτών ή εκείνων που έχουν κατοικί α ή έδρα σε κράτο μ έλο λόγω κακή διοίκηση θεσμικού οργάνου τη ένωση, πλην του Δ ικαστηρίου ( ά ρθρο 228 ΣΛΕΕ). Το ευρωκοινοβούλιο κατά άρθρο 225 ΣΛΕΕ μ πορεί να ζητά από την επιτροπή να υποβάλλει πρόταση για την εκπό νηση ενωσιακή πράξη, συνεπώ τα μ έλη αυτού έχουν αποκτή σει εξουσία νομ οθετική πρωτοβουλία. Αρμ οδιότητε του Ευρωκοινοβουλίου Δ ύναται να υποβάλει τη γνώμ η του σε όλου του τομ εί σε προαιρετική βάση. Έχει το δικαίωμ α τη σύμ φωνη γνώμ η ή αρνησικυρία π. χ. στι συμ φωνίε σύνδεση τρίτων κρατώ ν με την ένωση( διαδικασία έγκριση). Κατά το άρθρο 294 ΣΛΕΕ, το ευρωκοινοβούλιο καθί σταται συννομ οθέτη και αποκτά ισότιμ η θέση μ ε το συμ βού λιο στη νομ οθετική λειτουργία ( συνήθη νομ οθετική διαδικασία). Επίση, έχει πλέον ενισχυμ ένε αρμ οδιότητε στο τομ εί τη δικαιοσύνη και των εσωτερικών υποθέσεων, ιδίω στα θέ ματα αστικού δικαίου, των πολιτικών ασύλου και τη συνεργασί α δικαστική εξουσία και αστυνομ ία σε ποινικέ υποθέσει. Τέλο έχει ισότιμ ε αρμ οδιότητε μ ε το συμ βούλιο όσον αφορά στον προϋπολογισμ ό (310 επ ΣΛΕΕ). Κεφ. 5 Ω κανόνε του ενωσιακού δικαιοδοτικού δικαίου νοού νται οι κανόνε που αφορούν στην ύπαρξη οργάνων διαπί στωση παραβάσεω κανόνων τη ενωσιακή έννομ η τάξη, τα οποί α έχουν συγκεκριμ ένε αρμ οδιότητε και στον προσδιορισμ ό, επιβολή και εκτέλεση τη καταγνωσθείσα κύρωση δυνά μει

18 κανόνων διαδικασία μ ε στόχο να παρέχεται δικαστική προστασία στα υποκείμ ενα τη έννομ η αυτή τάξη, μέ σω κατάλληλων μηχανισμ ών. Οι μηχανισμ οί δικαστική προστασία πρέπει να διασφαλίζουν το δικαίωμ α πρό σβαση στην ενωσιακή δικαιοσύνη. Πηγέ Πρωτογενέ δίκαιο Γραπτό δίκαιο: Άρθρο 19 ΣΕΕ και ά ρθρα 251 επ. ΣΛΕΕ, πρωτόκολλο 3 ( οργανισμ ό δικαστηρίων) και 7 ( προνό μ ια και ασυλίε ευρωπαϊκή ένωση), απόφαση 88/591. Άγραφο Δ ίκαιο: Η νομ ολογία του δικαστηρίου η οποί α παρουσιάζει τι κοινέ δικονομ ικέ πρακτικέ που επικρατού ν στα κράτη μ έλη όπω η ορθή απονομ ή τη δικαιοσύ νη, η οικονομ ία τη δίκη, το δικαίωμ α σε δίκαιη δί κη και αποτελεσμ ατική δικαστική προστασία, προστασί α του δικαιώμ ατο υπεράσπιση, αρχή τη εκατέρωθεν ακροά σεω κλπ. Παράγωγο Δίκαιο Γραπτό Δ ίκαιο: Οι κανονισμ οί ( και οι συμπληρωμ ατικοί ) διαδικασία των δικαστηρίων, οι εσωτερικέ οδηγί ε προ τον Γραμμ ατέα κάθε δικαστηρίου. Άγραφο δίκαιο: Η δικαστική πρακτική, η οποία δεν δύ ναται να ανατρέψει γραπτού ή άγραφου κανόνε του δικαί ου τη Ένωση, δύναται όμ ω να του συμ πληρώ σει και να του διευκρινίσει. Αναδεικνύει ατέλειε, κενά και νέε ανά γκε, προτείνει εφευρετικέ λύσει και λειτουργεί ω μηχανισμ ό για την εισαγωγή επερχόμ ενων τροποποιήσεων κατά την εφαρμογή του ενωσιακού δικονομ ικού δικαίου. Θεμ ελιώδη χαρακτηριστικά 1. Η έλλειψη κωδικοποίηση

19 2. Ατελή και ανολοκλήρωτο χαρακτήρα των κανό νων: Το εφαρμ οστέο δίκαιο παρουσιάζει κενά, τα οποί α συμ πληρώνονται είτε μ ε παραπομ πή από το νομ οθέ τη τη ένωση σε διαδικαστικού κανόνε εσωτερικού δικαί ου ενό κράτου μ έλου ή όλων των κρατών μ ελών είτε χωρί παραπομ πή, δηλαδή μ ε συμ πλήρωση του κανόνα από το ίδιο το δικαστήριο που ανατρέχουν στι κοινέ γενικέ δικονομ ικέ αρχέ και κανόνε των κρατών μ ελώ ν ( πχ άρθρα 299 και 280 ΣΛΕΕ, η παρά σταση και η εκπροσώπηση του διαδίκου C 168/91 Konstantinidis). 3. Τα δικονομ ικά δίκαια των κρατών μ ελών και το Ρωμαϊκό δίκαιο (23/68 Klomp), η ΕΣΔ Α. Όργανα του ενωσιακού δικαιοδοτικού συστήματο Η ένωση οργανώνει και εγκαθιδρύει δικαιοδοτικά ό ργανα με αρμ οδιότητε να ερμ ηνεύουν και να εφαρμ όζουν κανόνε ιδί ω ουσιαστικού δικαίου και μ έσω αυτών να διασφαλίζεται η έ νδικη προστασία στα υποκείμ ενα δικαίου τη ενωσιακή έ ννομη τάξη. Τα όργανα διακρίνονται σε κεντρικά και περιφερειακά ή αποκεντρωμ ένα. Η διάκριση αυτή στηρίζεται στο κριτή ριο μ εταξύ άμ εση ή κεντρική διοίκηση και αποκεντρωμέ νη διοίκηση. Τα κεντρικά όργανα, λοιπόν, έχουν δικαιοδοσία σε περιπτώ σει που η Επιτροπή έχει απευθεία την αρμ οδιότητα να απευθύ νει διαταγέ, αποφάσει ή κανονισμ ού π. χ. ιδίω στον τομ έ α του ανταγωνισμ ού. Τότε τα κεντρικά δικαιοδοτικά όργανα εί ναι υπεύθυνα για τον έλεγχο νομιμ ότητα των ανωτέρω ατομικώ ν διοικητικών πράξεων. Κεντρικά διοικητικά όργανα εί ναι το Γενικό Δ ικαστήριο και κατόπιν αναιρέσεω, το Δ ικαστή ριο. Τα κεντρικά διοικητικά όργανα δεν είναι αρμ ό δια για τον απ ευθεία έλεγχο νομιμ ότητα των πράξεων των εθνικών αρχώ ν που αφορούν εφαρμ ογή κανονισμ ών τη ευρωπαϊκή έ νωση. Όμ ω κατά άρθρο 267 τρίτο εδάφιο ΣΛΕΕ, ο δικαστή δύ ναται να

20 υποχρεωθεί να αποστείλει προδικαστικό ερώ τημ α προ το Δ ικαστήριο, οπότε αυτό αποκτά αρμ οδιότητα. Η έννοια Δ ικαστήριο τη Ευρωπαϊκή Ένωση ( ά ρθρο 19 ΣΕΕ και 251 ΣΛΕΕ) που είναι από τα θεσμ ικά όργανα τη Έ νωση ( άρθρο 13 ΣΕΕ) είναι ευρύτατη. Ασκεί τη δικαιοδοτική εξουσί α. Υπό την έννοια αυτή περιλαμ βάνει τόσο το Δ ικαστήριο αυτό καθ εαυτό, το Γενικό Δ ικαστήριο και ειδικευμ ένα δικαστή ρια, όπω το Δ ικαστήριο Δημ όσια Δ ιοίκηση. Αυτά αποτελού ν και τα κεντρικά δικαιοδοτικά όργανα τη Ένωση, τα οποία έ χουν δοτέ αρμ οδιότητε και οφείλουν να δρουν εντό αυτών, ό πω του αναθέτονται από τι Συνθήκε ( άρθρο 13 ΣΕΕ παρ. 2). Κατά το άρθρο 19 ΣΕΕ παρ. 2 εδ. 1 το Δ ικαστήριο αποτελεί ται από ένα δικαστή από κάθε κράτο μ έλο, δηλαδή σή μ ερα 27 δικαστέ, 8 γενικού εισαγγελεί οι οποίοι κατά το ά ρθρο 252 μ πορούν και να αυξηθούν. Αυτοί δεν μ πορούν να συμμετέ χουν στι διασκέψει και τι ψηφοφορίε για την έκδοση αποφά σεων, παρά μ όνο να διατυπώνουν αμ ερόληπτα κρίσει επί των υποθέσεων. Εισαγγελεί δεν προβλέπονται για το γενικό δικαστήριο και το ΔΔΔ. Δ ικαστέ και εισαγγελεί επιλέ γονται πρόσωπα που έχουν τα προσόντα και προϋποθέσει διορισμού στα ανώτατα δικαστικά αξιώμ ατα και είναι νομικοί αναγνωρισμ ένου κύρου. Δ ιορίζονται μ ε κοινή συμ φωνία από τι κυβερνήσει των κρατών μ ελών για περίοδο 6 ετών, μ ετά από διαβούλευση μ ε την επιτροπή του άρθρου 255 ΣΛΕΕ, η οποί α γνωμ οδοτεί σχετικά μ ε την επάρκεια του υποψηφίου. Κάθε 3 έ τη γίνεται μ ερική ανανέωση των δικαστών, σύ μ φωνα μ ε τον κανονισμ ό του Δ ικαστηρίου. Το σύνολο αυτών εκλέ γει για 3ετη θητεία τον πρόεδρό του. Μάλιστα, στι θέσει των δικαστώ ν μ πορούν να επανεκλεγούν απερχόμ ενοι δικαστέ. Το ί διο συμ βαίνει και μ ε του εισαγγελεί. Το δικαστήριο συνέ ρχεται σε τμήμ ατα και τμήμ ατα μ είζονο συνθέσεω. Το Γενικό Δ ικαστήριο αποτελείται από έναν τουλά χιστον δικαστή από κάθε κράτο μ έλο, ο οποίο διαθέ τει την