Πρόλογος * ὑπὸ Γρηγορίου Θ. Στάθη Καθηγητοῦ Βυζαντινῆς Μουσικολογίας καὶ Ψαλτικῆς Τέχνης τοῦ Πανεπιστήμου Ἀθηνῶν

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πρόλογος * ὑπὸ Γρηγορίου Θ. Στάθη Καθηγητοῦ Βυζαντινῆς Μουσικολογίας καὶ Ψαλτικῆς Τέχνης τοῦ Πανεπιστήμου Ἀθηνῶν"

Transcript

1 Πρόλογος * ὑπὸ Γρηγορίου Θ. Στάθη Καθηγητοῦ Βυζαντινῆς Μουσικολογίας καὶ Ψαλτικῆς Τέχνης τοῦ Πανεπιστήμου Ἀθηνῶν Προοίμιο Τὸ ἱστορικὸ γεγονὸς τῆς ἑτοιμασίας καὶ ἐκδόσεως τοῦ πρώτου λατρευτικοῦ - ψαλτικοῦ βιβλίου στὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα μὲ βυζαντινὴ σημειογραφία, ἀπ τὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Ἀντωνίου στὴν Ἀμερική, δηλαδὴ τοῦ βιβλίου ποὺ τιτλοφορεῖται «Οἱ Θεῖες Λειτουργίες Καθὼς Ψάλλονται εἰς τὸ Ἅγιον Ὄρος» στὰ ἀγγλικὰ μὲ βυζαντινὴ σημειογραφία, συνειρμικὰ ἀνακαλεῖ στὴ σκέψη μας τὸ κοσμοσωτήριο γεγονὸς τῆς ἡμέρας τῆς Πεντηκοστῆς, ἐκεῖ στὸ ὑπερῶο τῆς Σιών, στὴν Ἱερουσαλήμ. Ἐκείνη τὴν γενέθλια ἡμέρα τῆς Ἐκκλησίας μᾶς τὴν παραδίδει ὁ Πραξαπόστολος: "Ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τὴν ἡμέραν τῆς Πεντηκοστῆς ἦσαν ἅπαντες οἱ ἀπόστολοι ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό. Καὶ ἐγένετο ἄφνω ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἦχος ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας, καὶ ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν οἶκον οὗ ἦσαν καθήμενοι καὶ ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυρός, ἐκάθισέ τε ἐφ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν, καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος Ἁγίου, καὶ ἤρξαντο λαλεῖν ἑτέραις γλώσσαις καθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι. ἤκουον εἷς ἕκαστος τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ λαλούντων αὐτῶν. καὶ πῶς ἡμεῖς ἀκούομεν ἕκαστος τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ ἡμῶν ἐν ᾗ ἐγεννήθημεν; ἀκούομεν λαλούντων αὐτῶν ταῖς ἡμετέραις γλώσσαις τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ" 1 * Αὐτὸς ὁ πρόλογος βρίσκεται στὸ διαδύκτυο στό: PrologueGreek.pdf Ὑπάρχει καὶ στὰ ἀγγλικὰ στό: 1 Πράξ. Βʹ 1-11.

2 Σ αὐτὴν τὴν ἀποστολικὴ παράδοση, ἐκτὸς τοῦ ὅτι "ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος Ἁγίου", οἱ ἀπόστολοι δηλαδὴ ἔγιναν πνευματοφόροι καὶ θεοφόροι, μεγάλη - μεγαλώτατη σημασία ἔχει ἡ ἐμμονὴ στὶς λέξεις - ρήματα "λαλεῖν" καὶ "ἀκούειν" καὶ στὶς`λέξεις - οὐσιαστικὰ "γλῶσσα" καὶ "διάλεκτος". Καὶ ὑπάρχει ἕνας διάλογος οἱ ἀπόστολοι "λαλοῦν" καὶ "εἷς ἕκαστος ἀκούει", ἀκούει καὶ καταλαβαίνει, γιατὶ τοῦ ὁμιλοῦν στὴν δική του διάλεκτο μὲ τὴν ὁποία γεννήθηκε. Καί, ἂν ἀναβοῦμε ἕνα ἀναβαθμὸ ψηλότερα, λίγο θεολογικώτερα, ἐννοοῦμε ὅτι αὐτὸς ποὺ ὁμιλεῖ μέσῳ τῶν ἀποστόλων εἶναι τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, καὶ αὐτὰ ποὺ λέγονται εἶναι "τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ". Δυὸ στίχοι ἀπ τὸ θαυμάσιο Δοξαστικὸ τοῦ Ἑσπερινοῦ τῆς Ἀκολουθίας τῆς Πεντηκοστῆς εἶναι οἱ καλύτερες θεολογικὲς καὶ ὑμνολογικὲς γέφυρες τοῦ τότε καὶ τοῦ τώρα: Γλῶσσαι δὲ νῦν ἐσοφίσθησαν, διὰ τὴν δόξαν τῆς θεογνωσίας., καὶ ἄρτι καινουργεῖται ἡ συμφωνία πρὸς σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν. Οἱ ὁποιεσδήποτε γλῶσσες καὶ λαλιὲς καὶ διάλεκτοι "ἐσοφίσθησαν διὰ τὴν δόξαν τῆς θεογνωσίας", ἀλλὰ καὶ "πρὸς σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν" καὶ τότε, τὴν Πεντηκοστή, καὶ νῦν καὶ πάντοτε. Ἡ ὕμνηση τῆς δόξας τοῦ Θεοῦ προαπαιτεῖ τὴν κατανόηση τῶν μεγαλείων τοῦ Θεοῦ καὶ κατατείνει στὴν δική μας τελείωση, καὶ ἄρα τὴν σωτηρία μας. Τὸ δίδαξε σαφέστατα ὁ Μέγας Βασίλειος "ἡ γλῶσσα ψαλλέτω, ὁ νοῦς ἑρευνάτω τὴν διάνοιαν τῶν εἰρημένων, ἵνα ψάλλῃς τῷ πνεύματι, ψάλλῃς δὲ καὶ τῷ νοΐ. Μὴ γὰρ δόξῃς ἐπιδέεται ὁ Θεός, ἀλλὰ σὲ βούλεται ἄξιον εἶναι τοῦ δοξασθῆναι" 2 Αὐτὴ ἡ συνομιλία τοῦ πιστοῦ ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό, ἡ δοξολογία καὶ ὁ ἀντιδοξασμός, ὀργανώθηκε ἀπ τὴν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας στὸν ὑψηλότερο ἀναβαθμό, τὴν θεία Εὐχαριστία, κατὰ τὴν ὁποία ἀναφέρονται οἱ χριστιανοὶ σὲ ὅλη τὴν θεία οἰκονομία γιὰ τὴν σωτηρία τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, καὶ δέονται "ὁ Θεὸς ἡμῶν", δηλαδὴ "σὺ εἶναι ὁ Θεός μας, νὰ εἶσαι πάντα μαζί μας" Αὐτὴ ἡ ἀναφορὰ γίνεται μὲ τὸν λόγο, καὶ πρέπει νὰ γίνεται μὲ τὴν ἴδια γλῶσσα, τὴν ἴδια διάλεκτο κατὰ τόπους, "ἐν ᾗ ἐγεννήθησαν" οἱ ἄνθρωποι. Ἐκεῖνο τὸ "ἄρτι" τοῦ ὑμνογραφικοῦ στίχου "ἄρτι καινουργεῖται ἡ συμφωνία", εἶναι πάντοτε σύγχρονο καὶ ἐπίκαιρο, εἶναι τὸ "σήμερον" τὸ αἰώνιο καὶ παραμόνιμο. Καὶ ἡ λέξη "συμ-φωνία" ποὺ χρησιμοποίησε ὁ ὑμνῳδὸς δὲν εἶναι καθόλου τυχαία εἶναι μουσικὸς ὅρος ποὺ σημαίνει, πέρα ἀπ τὶς πολλὲς φωνὲς ποὺ συμμετέχουν, 2 [= ὁ Θεὸς δὲν ἔχει ἀνάγκη ἀπ τὴν ἀνύμνηση τῆς δόξης του, ἀλλὰ θέλει ἐσύ, ὁ ἄνθρωπος, νὰ εἶσαι ἄξιος νὰ δοξάζεσαι, (δηλαδή, νὰ ἀντιδοξάζεσαι ἀπ τὸν Θεό, γιὰ τὴν δοξολογία ποὺ τοῦ ἀναπέμπεις)] Ὁμιλία εἰς τὸν κηʹ Ψαλμόν 7, PG 29,

3 τὴν κατανόηση ἢ ἀλληλοκατανόηση, καὶ ἄρα τὴν ἀνάπεμψη "ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος" τῆς δοξολογίας πρὸς τὸν Θεὸ καὶ τῆς ἀναφορᾶς μας, γενικά, καὶ μεταξύ μας καὶ στὸν Θεό. Ἄρτι, λοιπόν, καὶ στὴν Ἀμερικὴ "ἐσοφίσθη γλῶσσα καὶ ἐκαινούργηθη συμφωνία " γιὰ τὴν ἁρμοδιώτερη λατρευτικὴ ἀναφορὰ στὸν Θεό, μὲ τὶς δυὸ φτεροῦγες: τὸν λόγο καὶ τὸ μέλος. Καὶ ὁ λόγος, ὁ ἑλληνικὸς λόγος τῆς ὀρθόδοξης λατρείας, μεταφράσθηκε μὲ καινούργιο σοφισμὸ καὶ τεχνουργήθηκε μὲ περισσὴ ἐπιμέλεια στὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα. Τὸ δὲ μέλος, τὸ ἑλληνικό, πάλι, βυζαντινὸ καὶ μεταβυζαντινὸ μέλος ὡς ἔνδυμα τοῦ ἑλληνικοῦ λόγου, ἀφοῦ λόγος καὶ μέλος εἶναι συνομοούσια στοιχεῖα τῆς ὑμνολόγας ψυχῆς, ἔμεινε τὸ ἴδιο καὶ ἔντυσε τὰ ἴδια νοήματα, καὶ τοὺς ἔδωσε τὴν ἴδια ἠχητικὴ μορφή. Καὶ εἶνι σὰν νὰ εἶναι "πλήρης ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ" μὲ ἀνυμνολογήματα παραμόνιμα, γνωστὰ καὶ ἀγαπητά, ποὺ φέρονται ὡς πνοὴ αὔρας λεπτῆς καὶ καταγλυκαίνουν τὶς ἀκουὲς τῶν πιστῶν ὅπου γῆς, σὲ Ἀνατολὴ καὶ Δύση, σὲ Νότο καὶ Βορρᾶ, καὶ ἀπ τὸ Ἁγιώνυμο Ὄρος Ἄθω ὣς τὴν Ἀμερική. Γιὰ νὰ γίνουν κατανοητὰ τὰ περιεχόμενα σ αὐτὸ τὸ βιβλίο ψάλματα στὴ σωστή τους ἔκφραση, αὐτὸ τὸ Προλογικὸ Σημείωμα θὰ ἐκταθῇ σὲ Προλεγόμενα, γιὰ νὰ χωρέσουν δυὸ μεγαλύτερες παράγραφοι μία γιὰ τὴν οὐσία τῆς ἑλληνικῆς μελοποι- ΐας, 3 καὶ ἄλλη μία γιὰ τὴν μετάφρασή της καὶ παράδοση στοὺς ἀγγλόφωνους ὀρθοδόξους χριστιανοὺς καὶ σὲ κάθε ἄνθρωπο καλῆς θελήσεως. * * * Αʹ Ἡ Ἑλληνικὴ Ψαλτικὴ Μελοποιΐα Μὲ τοὺς ὅρους "βυζαντινή" καὶ "μεταβυζαντινή" μουσικὴ προσδιορίζεται καὶ χαρκτηρίζεται ἡ ἑλληνικὴ μουσικὴ ἔκφραση καὶ παράδοση, ποὺ περνάει, μὲ μιὰν ἀδιάκοπη συνέχεια καὶ ὁμοιογένεια, μέσ ἀπ τοὺς μακροὺς αἰῶνες τοῦ βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ. Ὡς τέχνη ἡ Βυζαντινὴ Μουσικὴ ἀποτελεῖ ἔκφανση τοῦ βυζαντινοῦ - ἑλληνικοῦ πνεύματος καὶ πολιτισμοῦ καὶ ὀργανώθηκε, ἀπ τὰ μέσα τοῦ ι αἰῶνος ἢ καὶ λίγο νωρίτερα, σὲ πλῆρες, αὐτοτελές, ἄρτιο καὶ ὁμοιογενὲς σύστημα σημειογρα- 3 (παρμένοι ἀπ τὸ ἔργο μὲ δίσκο ἀκτίνας: Γρηγόριος Στάθης - Οἱ Μαΐστορες τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης, Ἦχος καθαρὸς ἑορταζόντων, Ἀθήνα, 2002) 3

4 φίας, γιὰ τὴν τελειότερη δυνατὴ ἔκφραση τῆς λατρείας τῆς Ὀρθόδοξης Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας. Ἡ φροντίδα γιὰ θεοσέβεια, ἡ εὐπρέπεια καὶ ἡ ἑτοιμασία τῶν ἑλλήνων καὶ ἑλληνόφωνων βυζαντινῶν καὶ μεταβυζαντινῶν καὶ παντοιογλώσσων ἄλλων ὀρθοδόξων χριστιανῶν νὰ μιλήσουν στὸ Θεὸ καὶ στοὺς ἁγίους του δημιούργησαν ἕναν ἀπ τοὺς μεγαλύτερους μουσικοὺς πολιτισμοὺς τῆς οἰκουμένης, τὸν ἑλληνικό βυζαντινὸ καὶ μεταβυζαντινό, ποὺ εἶναι καὶ ὁ μακροβιώτερος ἀνάμεσα στοὺς γνωστοὺς μουσικοὺς πολιτισμούς, ὅσον ἀφορᾷ στὴν ὁμοιογενῆ γραπτὴ παράδοσή του. Τὸ ἑλληνικὸ σύστημα σημαδογραφίας ἢ σημειογραφίας ἢ παρασημαντικῆς εἶναι, στὴν πρωτοφανέρωσή του (μέσα 10ου αἰῶνος), ἀπότοκο τοῦ ἑλληνικοῦ ἀλφαβήτου, κι εἶναι τὸ ἴδιο ἕνα σοφὸ ἠχητικὸ ἀλφάβητο. Ἡ συνομοουσιότητα τῶν δύο γραφῶν, τοῦ ἀλφαβήτου τῶν γραμμάτων καὶ τοῦ ἀλφαβήτου τῆς σημαδογραφίας, εἶναι ἀπόλυτα πολιτισμικὰ μεγέθη, μὲ τὰ ὁποῖα ὁδηγούμεθα σὲ αὐτογνωσία καὶ κοινωνία οἱ ἕλληνες ἀπανταχοῦ γῆς καὶ κατατείνουμε σὲ θεογνωσία, ἀφοῦ μὲ τὸν λόγο ντυμένο μὲ τὸ ἔνδυμα τοῦ μέλους ἀναφερόμαστε στὸ Θεὸ καὶ προσομιλοῦμε. Ἤ, γιὰ νὰ τὸ πῶ ἀλλοιῶς, ἡ διπλῆ παράλληλη γραφικὴ παράσταση τῶν ἑλληνικῶν γραμμάτων τοῦ λογου καὶ τῶν ἑλληνικῶν σημαδιῶν τοῦ μέλους, εἶναι τὸ τελειότερο μελικὸ ἀλφάβητο τῆς οἰκουμένης, ποὺ ὁ Θεὸς εὐδόκησε νὰ ἐπινοηθῇ καὶ ἀναπτυχθῇ ἀπ τὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα. Ὁ γραπτὸς αὐτὸς καὶ ἔντεχνος μουσικὸς ἑλληνικὸς πολιτισμὸς μιᾶς χιλιετίας (10ος - 20ὸς αἰῶνες) εἶναι ἡ μελοποιΐα τῆς ἑλληνικῆς Ψαλτικῆς Τέχνης, βυζαντινῆς καὶ μεταβυζαντινῆς. Οἱ Ἕλληνες αὐτῆς τῆς χιλιετίας, μέχρι τὰ μέσα τοῦ 19ου αἰῶνος, δὲν γνώριζαν κανέναν ἄλλον μουσικὸν πολιτισμό, παρὰ μονάχα τὸν ἀραβοπερσικό, τὸν ὁποῖο μπόρεσαν καὶ κράτησαν ὡς "ἐξωτερικὴ" ἢ "ἐθνικὴ μουσική", ὡς μουσικὴ ἀλλοφύλλων καὶ ἀλλοθρήσκων λαῶν, χωρὶς νὰ ἐπηρεάζει τὴν δική τους "ἐθνικὴ καὶ θρησκευτικὴ μουσικὴ ἔκφραση". Ἔτσι ἔφτασε ὣς ἐμᾶς ἡ μουσικὴ αὐτὴ ἐξειλιγμένη καὶ ἐξηγημένη ἀπ τοὺς μεταβυζαντινοὺς ἕλληνες διδασκάλους, μουσικολογιωτάτους πρωτοψάλτες, λαμπαδαρίους, δομεστίκους, μοναχούς, ἱερομονάχους, λογιωτάτους κληρικούς, ἐπισκόπους καὶ πατριάρχες, μὲ μιὰν ἀδιάκοπη διαδοχὴ μέσα στὴν ἀμετάλλαχτη λειτουργικὴ πράξη τῆς Ἐκκλησίας, καὶ ἀποτελεῖ πατρογονικὸ κληρονόμημα καὶ μνημεῖο τέχνης, ὅπως κι ὅλα τ ἄλλα. Καὶ χρειάζεται ἀπὸ ὅλους ἐμᾶς προσεκτικὴ καὶ εὐλαβικὴ προσέγγιση, γιατὶ ἀνήκει σὲ ὅλους μας. Ὁ αὐτόνομος αὐτὸς ἑλληνικὸς μουσικὸς πολιτισμός, στὸν χῶρο τῆς ὀρθόδοξης λατρείας, ὅπου καὶ φανερώθηκε ὡς ἔνδυμα ποὺ μορφοποιεῖ τὴν λατρευτικὴ ἀναφορὰ τῶν ἀνθρώπων, εἶναι ἡ θαυμαστὴ Ψαλτικὴ Τέχνη καὶ τὰ πάντερπνα μελουργήματά της. Ἡ Ψαλτικὴ Τέχνη εἶναι φωνητικὴ τέχνη, ποὺ ἀποδίδεται δηλαδὴ μόνο μὲ τὴ φωνὴ τοῦ ἀνθρώπου καὶ ὄχι μὲ μουσικὰ ὄργανα, καὶ εἶναι μονοφωνικὴ τέχνη, 4

5 ποὺ δὲν ἐπιζητᾷ, τὸ ἀποκλείει ἀπ τὴ φύση καὶ τὴν λειτουργία τῶν τετραχόρδων καὶ πενταχόρδων μέσα στὰ ὁποῖα ἀναπτύσσεται, καὶ ἑπομένως δὲν ἐπιδέχεται, ἁρμονικὴ πολυφωνικὴ συνήχηση. Ἀπ αὐτὲς τὶς δυὸ - τρεῖς πρωταρχικὲς καὶ συστατικὲς ἰδιότητες, δηλαδὴ ὅτι α) εἶναι φωνητικὴ μουσική, β) εἶναι μονοφωνικὴ καὶ γ) εἶναι τροπική, ἀναπτύσσεται στὰ τετράχορδα καὶ πεντάχορδα, ποὺ λέγονται τρόποι στὴν ἑλληνικὴ πολυηχία, ἀνθοῦν καὶ θάλλουν οἱ ἀκόλουθες δυὸ - τρεῖς μοναδικὲς καὶ ἄφθαστες ἀρετὲς τῆς Ψαλτικῆς Τέχνης. Πρῶτο ὁ τονισμὸς τοῦ λογου. Ἡ ψαλτικὴ μουσική, ὡς φωνητικὴ ὑπόθεση, προϋποθέτει πάντοτε τὸν λόγο, μὲ τὸν ὁποῖο ἄλλωστε εἶναι σύμφυτη, καὶ ὡς ἡ τελειότερη ἔκφρασή του, γίνεται τὸ ἠχητικὸ ἔνδυμα καὶ μέλισμα τοῦ λόγου, ποὺ θέλει νὰ μορφοποιήσει καὶ ἀποκαλύψει "τὸν ἐγκείμενον τοῖς ῥήμασι νοῦν", κατὰ τὴν σοφὴ διατύπωση τοῦ Γρηγορίου Νύσσης "ἀνεπιτήδευτον τοῖς θείοις λόγοις ἐνείρας τὸ μέλος, ἑρμηνεύειν τῇ μελῳδίᾳ τὴν τῶν λεγομένων διάνοιαν βούλεται τῇ ποιᾷ συνδιαθέσει τοῦ κατὰ τὴν φωνὴν τόνου τὸν ἐγκείμενον τοῖς ρήμασι νοῦν, ὡς δυνατόν, ἐκκαλύπτων" 4 Κι ἀπ τὴν ἄλλη μεριά, ὁ λόγος ντυμένος τὸ μέλος εἶναι ἡδυσμένος λόγος, γλυκὺς καὶ τερπνὸς λόγος. Λόγος καὶ Μέλος εἶναι δίδυμο ἐκπόρευμα καὶ μαζὶ ἐπιτήδευμα τῆς διάνοιας τοῦ ἀνθρώπου. Ποιὸ εἶναι πρῶτο καὶ ποιὸ δευτέρο ἀπ τὰ δυό; Τὸ συναμφότερο! Καὶ γνωρίζουμε ὅτι ὡς ἄνρθωποι δεχόμαστε εὐχάριστα τὰ ὅσα λόγια σταλάζουν στὴν καρδιά μας μὲ ἡδύτητα καὶ τερπνότητα. Τόσο περισσότερο μάλιστα, ἀφοῦ ὁ λόγος τῆς ὑμνογραφίας εἶναι ἡ θαυμαστὴ ἑλληνικὴ ποίηση ποὺ ἔγραψαν οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας, ὡς ἀπόρροια τῆς βιωματικῆς σχέσεώς τους μὲ τὸν Θεὸ καὶ τὴν Θεοτόκο. Ὡς φωνητικὴ ὑπόθεση ἡ Ψαλτικὴ ἀποκλείει τὴν χρήση τῶν ὁποιωνδήποτε μουσικῶν ὀργάνων, ποὺ βέβαια κι αὐτὰ, ὡς ἔργα χειρῶν ἀνθρώπων, ἐπινοήθηκαν γιὰ τὴν ἐπιτηδειότερη μουσικὴ ἔκφραση τῶν συναισθημάτων τῶν ἀνθρώπων, γιὰ τὴν ἐπικοινωνία μεταξύ τους ἢ καὶ τὴν ἀναφορά τους στὸν Θεό, σὲ ἄλλες ἐποχὲς καὶ σὲ ἄλλα θρησκεύματα. Ὡστόσο, ἡ πνευματικότερη ἀνάταση γιὰ προσομιλία μὲ τὸν Θεὸ θέλει ἀνεπιτήδευτους τρόπους, θέλει τὸ ἄνοιγμα τῆς καρδιᾶς καὶ τὸ ἀνέβασμά της στὰ χείλη, νὰ ἐκφρασθῇ μὲ τὸ φυσικὸ ὄργανο, τὴν κατανυγμένη φωνή. 4 [ = "ὁ μουσικὸς ποιητὴς εἰσάγοντας στὰ θεῖα λόγια (δηλαδὴ τοὺς ὕμνους) ἀνεπιτήδευτο μέλος (δηλαδὴ ἁπλῆ μουσική), θέλει νὰ ἐξηγήσει μὲ τὴν μελῳδία τὸ νόημα τῶν λεγομένων, σύμφωνα μὲ αὐτὸν ἢ τὸν ἄλλο τονισμὸ τῆς φωνῆς ἀποκαλύπτοντας, ὅσο εἶναι δυνατό, τὸ νόημα ποὺ κρύβεται στὶς λέξεις"] PG 44,444. 5

6 Δεύτερο ἡ ἀμεσότητα τῆς προσωπικῆς ἀναφορᾶς στὸν Θεό. Ἡ προσομιλία μὲ τὸν Θεὸ εἶναι προσωπικὴ ὑπόθεση τοῦ καθενὸς καὶ γίνεται μὲ τὸν λόγο, γιατὶ καὶ ὁ Θεὸς Λόγος "σάρξ ἐγένετο" γιὰ μᾶς. Ἀνάμεσα στὸν ἄνθρωπο ποὺ λατρεύει, ἢ θέλει νὰ μιλήσει στὸν Θεό, καὶ στὸν Θεό, δὲν χωράει ἄλλο, ἐκτὸς ἀπὸ ἀγάπη, καὶ δὲν χρειάζεται ἐνδιάμεσος. Ἡ σχέση εἶναι προσωπική κι εἶναι ἡ ὕψιστη τιμὴ νὰ ὑψώνεται ὁ ἄνθρωπος καὶ νὰ βρίσκεται "ἐνώπιος ἐνωπίῳ" μὲ τὸν Θεό. Σ αὐτὴν τὴν σχέση ἐξαίρεται ἡ προσωπικὴ πληρότητα τοῦ καθενὸς ἀνθρώπου καὶ ἡ αὐτάρκειά του. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος θέλει νὰ μιλήσει στὸ Θεὸ μὲ μιὰ ἐξομολογητικὴ διάθεση καὶ γιὰ προσωπική του ὑπόθεση, δὲν χρειάζεται νὰ προσκαλέσει κι ἕναν ἄλλο ἢ πολλοὺς μαζὶ γιὰ νὰ μιλήσει μὲ πολυφωνικὴ ἐπιτήδευση, σύμφωνα, δηλαδή, μὲ τοὺς κανόνες τῆς ἁρμονίας. Τοῦ ἀρκεῖ ἡ δική του φωνή. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸν ἕνα μέλος μιᾶς πολυφωνικῆς μουσικῆς δὲν νοιώθει ποτὲ μουσικὴ αὐτάρκεια καὶ δὲν μπορεῖ νὰ ψάλει ἢ νὰ τραγουδήσει μόνος του. Βέβαια, ἡ Ψαλτική, ὡς μονοφωνική, δὲν ἀποκλείει τὴν συμψαλμώδηση ἀπὸ πολλούς, ἴσα-ἴσα τὴν ἐπιβάλλει, ἀλλὰ ὡς συμφωνία καὶ ἔκφραση τῆς μιᾶς πίστεως καὶ τῶν ἴδιων κοινῶν ὑμνητικῶν ἢ δοξολογικῶν, παρακλητικῶν ἢ κατανυκτικῶν αἰσθημάτων ποὺ πλημμυρίζουν τὴν καρδιὰ τῶν ἀνθρώπων ὅταν λατρεύουν. Τὸ διατύπωσε ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος "κἂν πάντες ὑπηχῶσιν, ὡς ἐξ ἑνὸς στόματος ἡ φωνὴ φέρεται" [ = δηλαδή, "κι ἂν ὅλοι σιγοψέλνουν, σὰν ἀπὸ ἕνα στόμα βγαίνει ἡ φωνή"]. Ἡ Ψαλτικὴ στὴ λατρεία ὡς ἔκφραση τοῦ συναμφοτέρου, τοῦ λόγου καὶ τοῦ μέλους, προσλαμβάνει διαχρονικὴ ἰδιότητα καὶ ἔχει πάγκοινη ἀποδοχή. Τὴν δημιουργεῖ ἀνὰ ἐποχὴ ἕνας μεγάλος ὑμνολόγος καὶ ἀφορᾷ σὲ ὅλους τοὺς ἀνρθώπους, εἰς γενεὰν καὶ γενεάν. Τρίτο ἡ εὐκρίνεια καὶ ἡ ρυθμικότητα λόγου καὶ μέλους. Ἡ μονοφωνικὴ μουσικὴ ἐπιτυγχάνει τὴν ὕψιστη δυνατὴ εὐκρίνεια, ἀφοῦ τὸ μέλος τονίζεται σύμφωνα μὲ τοὺς τόνους καὶ τὰ πνεύματα καὶ τὰ πάθη τῆς σημειογραφίας γιὰ τὴν τελειότερη ἔκφραση τοῦ λόγου. Τὰ ὄργανα, καὶ μάλιστα τὰ πολλά, συνήθως σύγχυση προκαλοῦν καὶ ἀφανισμὸ τῆς εὐκρίνειας, ὅταν συνηχεῖται καὶ λόγος. Σπάνια καταλαβαίνουμε τί ψάλλεται κατὰ τὴν ταυτόχρονη συνήχηση τοῦ μελισμένου λόγου καὶ τῆς ἠχῆς τῶν πολλῶν μουσικῶν ὀργάνων. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ στὴν πολυφωνικὴ χορωδιακὴ μουσική, ὅταν μάλιστα οἱ διάφορες φωνὲς ἀκροβατοῦν σὲ σχοινοτενῆ μελίσματα καὶ συνυφαίνονται σύμφωνα μὲ τοὺς κανόνες τῆς ἀντιστικτικῆς τέχνης. Ἐκεῖ ἡ μουσικὴ δὲν τονίζει καὶ δὲν ἀναδεικνύει τὸν λόγο, ἀλλὰ ἐνδιαφέρεται κυρίως γιὰ τὴν αὐτοπροβολή της μὲ ἀφετηρία τὸν λόγο. Ὁ Ἀριστοτέλης κανοναρχεῖ μὲ τὴν σοφία τῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιότητος ὅτι "ἡ ᾠδὴ ἄδεται μὲ 6

7 τὴν συνοδεία ἑνὸς ἢ τὸ πολὺ δύο ὀργάνων", κυρίως μὲ αὐλὸ ἢ λύρα. Τὸ μέτρο αὐτὸ τὸ ἀπολυτοποίησε ἡ λατρευτικὴ μουσικὴ καταργῶντας ἐντελῶς τὴν χρήση μουσικῶν ὀργάνων. Καὶ ἀκόμα, ὁ ἡδυσμένος λόγος, στὴν φωνητικὴ καὶ μονοφωνικὴ μουσική, σώζει τὴν ρυθμικὴ ποικιλία του, ἀφοῦ πρόκειται γιὰ ὑψηλὴ ποίηση μὲ βάση τὰ ποικίλα τονικὰ μέτρα. Τὰ μελικὰ τόξα ποὺ δημιουργοῦνται κατὰ τὸ μέλισμα τῶν ρυθμικῶν ποδῶν τῶν στίχων, στὴν σύντομη ψαλμώδηση, ἢ κατὰ τὴν ἀνάπτυξη τῶν μελικῶν "θέσεων", ὅπως λέγονται οἱ μουσικὲς φράσεις ἢ περίοδοι, στὴν ἀργὴ ψαλμώδηση τῶν διαφόρων εἰδῶν τῆς μελοποιΐας, εἶναι τὸ θαυμαστὸ ἠχητικὸ ἀρχιτεκτόνημα ποὺ ὑψώνεται μὲ ἐπάλληλες κορυφώσεις καὶ συνταιριάζεται μὲ τοὺς θόλους τῶν βυζαντινῶν ναῶν καὶ μὲ τοὺς οὐρανοὺς τοὺς ἴδιους. Ἡ εὐκρίνεια καὶ ἡ ρυθμικότητα τῆς βυζαντινῆς καὶ μεταβυζαντινῆς, δηλαδὴ νεώτερης καὶ σύγχρονης ἑλληνικῆς, μελοποιΐας εἶναι οἱ μαγικὲς γέφυρες ἀπ τὶς ὁποῖες περνοδιαβαίνουμε ἀπ τὴ γῆ στοὺς οὐρανούς. * * * Βʹ Ἡ παράδοση καὶ διάδοση τῆς Ἑλληνικῆς Ψαλτικῆς Μελοποιΐας "ἐν ἑτέραις γλώσσαις": στὴν ἀγγλική Ἡ χρήση μιᾶς "ἑτέρας γλώσσης" καὶ ἡ λαλιὰ μὲ αὐτὴ εἶναι μιὰ σύνθετη καὶ ὑψηλὴ νοητικὴ διαδικασία. Καὶ τὸ πρᾶγμα δὲν εἶναι κάθολου εὔκολο ὅταν πρόκειται γιὰ λογοτεχνικὰ κείμενα, γιὰ ὑψηλὴ ποίηση, ὅπου ἡ σαφὴς διατύπωση τῶν νοημάτων παραβγαίνει μὲ τὴν κομψότητα τῆς μορφῆς τοῦ ποιητικοῦ λόγου. Στὸν χῶρο τῆς ὑμνογραφίας, ἡ ὁποία ἐξ ὁρισμοῦ εἶναι ὑψηλὴ ποίηση, εἴτε ὡς ψαλμοὶ εἴτε ὡς παντοειδῆ τροπάρια, ὑπεισέρχεται καὶ ἡ θεολογικὴ ἀκριβολογία. Ἡ προσέγγιση καὶ κατανοήση τῆς ὑμνογραφίας καὶ ἡ μετάπλασή της σὲ μιὰν "ἕτερη γλῶσσα", καὶ στὴν προκειμένη περίπτωση στὴν ἀγγλική, μὲ τὴν φροντίδα νὰ διαφυλαχθοῦν ἀκέραια τὰ νοήματα ἀλλὰ καὶ νὰ ντυθοῦν μὲ τὴν ἴδια χαρίεσσα μορφή, εἶναι καρπὸς τῆς θείας χάριτος, ποὺ κινεῖ τὸ νοῦ καὶ τὰ χέρια τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἔχουν μέλημά τους "ἡμέρας καὶ νυκτός" τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ συμβαίνει μὲ τὴν παράδοση καὶ διάδοση τῶν "Θείων Λειτουργιῶν" στὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα, ὅσον ἀφορᾷ στὸν λόγο, τὸ ἑλληνικὸ ποιητικὸ κείμενο. Καὶ συμβαίνει ἐδῶ νὰ συνυπάρχει, γιατὶ εἶχε 7

8 ἄμεση μετοχὴ στὴν μετάφραση - μετάπλαση τοῦ κειμένου, καὶ ἀκέραια ἡ μορφὴ τοῦ μέλους, ἡ ὁποία διαφύλαξε τὰ νοήματα τοῦ λόγου στὸ δικό της ἀμετάλλαχτο ἠχητικὸ ἔνδυμα. Αὐτὴ ἡ διπλῆ πνευματικὴ ἄσκηση, δηλαδὴ ἡ χρήση μιᾶς ἕτερης γλώσσας, στὴν ὁποία σώζονται τὰ ἴδια νοήματα καὶ τὸ ἴδιο μέλος, μοῦ κανοναρχεῖ τὴν ἀνάγκη νὰ μιλήσω γιὰ δύο - τρία βασικά, πάλι, θέματα τῆς μελοποιΐας. Πρῶτο ἡ μελοποιΐα τῆς Ἑλληνικῆς Ψαλτικῆς Μουσικῆς: οἱ "θέσεις". Μὲ τὸν ὅρο μελοποιΐα νοεῖται ἡ "τέχνη τῶν ἤχων" καὶ ἡ ποιητικὴ δημιουργία ἑνὸς ἀκούσματος, τοῦ μέλους. Τὸ μέλος, κατὰ τὸν ὁρισμὸ τοῦ Πλάτωνος, 5 σύγκειται "ἐκ τριῶν: λόγου τε καὶ ἁρμονίας καὶ ρυθμοῦ". Ἡ μελοποιΐα ὡς τέχνη δημιουργεῖ μέλος, σύμφωνα μὲ τοὺς κανόνες τῶν τριῶν καλῶν τεχνῶν δηλαδὴ τῆς Ποιητικῆς, τῆς Μουσικῆς καὶ τῆς Ρυθμητικῆς. Ὁ λόγος εἶναι τὸ βασικὸ στοιχεῖο ἡ μουσικὴ (ὡς ἁρμονία = μελῳδία) καὶ ὁ ρυθμὸς (ὡς κίνηση καὶ ζωοποιὸ πνεῦμα) καταγίνονται νὰ ἐκφράσουν μὲ τὸν καλύτερο τρόπο τὸ "πάθος" τοῦ λόγου. Γιὰ τὴν καταγραφὴ τῆς ὑμνογραφίας ὡς μουσικῆς, ἐπινοήθηκε (στὰ μέσα τοῦ ιʹ αἰῶνος ἢ καὶ λίγο νωρίτερα) ἡ σημειογραφία ποὺ εἶναι ἀποκύημα τοῦ ἑλληνικοῦ - βυζαντινοῦ πνεύματος καὶ πολιτισμοῦ καὶ εἶναι, ὅπως προανέφερα, ἕνα σοφὸ σύστημα, στὴν κυριολεξία ἕνα ἠχητικὸ ἀλφάβητο, ἀπότοκο τοῦ ἑλληνικοῦ ἀλφαβήτου τῶν γραμμάτων, ἀφοῦ τὰ περισσότερα ἀπὸ τὰ σημάδια εἶναι ἢ τὸ ἀρκτικὸ γράμμα τοῦ ὀνόματός του, ἢ βραχυγραφία του. Τὰ σημάδια ἢ σημαδόφωνα, ὡς ἡ τέλεια μουσικὴ ἀνάπτυξη τῶν τόνων καὶ πνευμάτων τῆς ἑλληνικῆς γραφῆς, παρασημαίνουν καὶ τὶς πιὸ λεπτὲς καὶ μυχιώτατες ἐκφράσεις τοῦ λόγου, τὸ "πάθος" τοῦ λόγου, ὅταν αὐτὸς συνεκφέρεται μὲ μέλος. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸν τὸ ποιητικὸ κείμενο κάτω ἀπ τὰ σημάδια τῆς σημειογραφίας εἶναι ἄτονο. Τὰ σημάδια, ἀπ τὴν πρωτοφανέρωσή τους, χωρίζονται σὲ τέσσερεις ἑνότητες: σὲ δύο μεγάλες κατηγορίες, δηλαδὴ τὰ φωνητικά, ποὺ μᾶς δείχνουν φωνή - μέγεθος διαστήματος σὲ ἀνάβαση ἢ κατάβαση, καὶ τὰ ἄφωνα, ποὺ μᾶς δείχνουν τὰ "μελῳδήματα", τὸν σχηματισμὸ τοῦ μέλους, καὶ σὲ δυὸ ἄλλες κατηγορίες, δηλαδὴ τὰ φθορικὰ καὶ τὰ ἠχηματικὰ σημάδια. Ἡ μουσικὴ δημιουργία, ὡς ἕξη ποιητική, δηλαδὴ μελοποιΐα, κάνει ἐπιλεκτικὴ λήψη κάθε φορὰ ἐκείνων τῶν σημαδίων, τὰ ὁποῖα παρασημαίνουν καὶ μορφοποιοῦν τὶς μουσικὲς ἰδέες, ὡς ἀλλεπάλληλα μελικὰ τόξα, μικρότερα ἢ μεγαλύτερα, καὶ ὀρθώνουν τὸ ἠχητικὸ ἀρχιστεκτόνημα. Ἡ λήψη τῶν ἀναγκαίων κάθε φορὰ σημαδίων 5 Πολιτεία, 398d 8

9 καὶ ἡ ἁρμόδια ἕνωσή τους λέγεται "Θέση". Τὸ δίδαξε καὶ τὸ διατύπωσε σοφὰ ὁ Μανουὴλ Χρυσάφης ὁ Λαμπαδάριος (τὸ 1458) "Θέσις γὰρ λέγεται ἡ τῶν σημαδιῶν ἕνωσις, ἥτις ἀποτελεῖ τὸ μέλος. Καθὼς γὰρ ἐν τῇ γραμματικῇ τῶν εἰκοσιτεσσάρων στοιχείων ἡ ἕνωσις συλλαβεισθεῖσα ἀποτελεῖ τὸν λόγον, τὸν αὐτὸν τρόπον καὶ τὰ σημεῖα τῶν φωνῶν ἑνούμενα ἐπιστημόνως ἀποτελοῦσι τὸ μέλος, καὶ λέγεται τὸ τοιοῦτον τότε θέσις". 6 Ὡς σημάδια, τὰ ὁποῖα ἑνώνονται γιὰ νὰ ἀποτελέσουν "θέση" νοοῦνται ὅλα τὰ εἴδη τῶν σημαδιῶν δηλαδή, τὰ φωνητικά, ἀνιόντα καὶ κατιόντα, τὰ ἄφωνα ἢ ὑποστάσεις ἢ χειρονομικὰ σημάδια, τὰ σημάδια συνάγματα, τὰ σημάδια ἀργίες, τὰ σημάδια ἠχήματα ἢ μαρτυρίες τῶν ἤχων, καὶ τὰ σημάδια φθορές. Οἱ Θέσεις γνωρίζονται καὶ μὲ διάφορα ὀνόματα δηλαδὴ εἴτε μὲ τὸ ὄνομα τοῦ ἀφώνου σημαδιοῦ (Θέση Θεματισμός, Θέση Οὐράνισμα, Θέση Κύλισμα, κλπ.), εἴτε μὲ τὸ ὄνομα τῆς σχηματοποίησης τοῦ μέλους (Θέση Ἀνάσταμα, Θέση Στραγγίσματα, Θέση Κολαφισμός, κλπ.). Τὰ ἄφωνα σημάδια ἢ ὑποστάσεις χρησιμεύουν ὡς ὁδηγοὶ γιὰ τὴν μορφοποίηση τοῦ μέλους. Λειτουργοῦν ἀκριβῶς μὲ τὸ πρῶτο τους ὄνομα (ιʹ αἰώνας): "μελῳδήματα". Ἡ κάθε θέση, λοιπόν, τῆς μελοποιΐας, ὀρθογραφημένη μουσικά, εἶναι τὸ συγκεκριμένο μελικὸ ἔνδυμα μιᾶς συγκεκριμένης λέξεως, ἑνὸς συγκεκριμένου νοήματος, τοῦ ὁποίου σέβεται τὴν γραμματικὴ ὀρθογραφία ἴσα ἴσα, αὐτὴν τὴν ὀρθογραφία τονίζει καὶ ἐκφράζει ἁρμοδιώτατα. Καὶ σέβεται πρωτίστως τὸν βασικὸ ἠχητικὸ κανόνα τῆς ἐκφορᾶς τοῦ πάθους τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, ὅτι δηλαδὴ ἡ κάθε τονιζόμενη συλλαβὴ τοῦ ποιητικοῦ κειμένου, μιᾶς λέξεως ἢ μιᾶς φράσεως, ἔχει τὸ ὀξύτερο ἠχητικὸ ὕψος ἀπ τὶς ἄλλες ἄτονες συλλαβές, πρᾶγμα ποὺ σημαίνει ὅτι μετὰ ἀπ τὴν τονισμένη(καὶ γραμματικὰ καὶ μουσικά) συλλαβὴ ἀκολουθεῖ κατάβαση τῆς μελῳδίας ἢ ἰσότητα καὶ μετὰ κατάβαση, ἀλλὰ ποτὲ ἀνάβαση τῆς μελῳδίας. Σὲ ἀντίθετη περίπτωση θὰ πρόκειται γιὰ "παρατονισμό". Αὐτὸς ὁ ἠχητικὸς τονισμὸς φαίνεται καθαρὰ στὴν σύντομη ψαλμώδηση. Ἀπ τὸν κανόνα αὐτὸν ἀπορρέουν ὅλες οἱ καλὲς ἀρετὲς τῆς μελοποιΐας "κατ ἔννοιαν". Οἱ λέξεις ἢ τὰ νοήματα ποὺ δηλώνουν ὕψος, ἀνάβαση, ὅρος ὑψηλόν, οὐρανό, μελίζονται σὲ ψηλὲς φωνητικὲς περιοχὲς μὲ τήρηση τοῦ ὀρθογραφικοῦ κανόνος οἱ λέξεις ἢ ἔννοιες ποὺ σημαίνουν πτώση, βάθος, θάνατο, τὸν ᾅδη καὶ γενικὰ ὅλα τὰ χαμηλὰ καὶ γήινα, μελίζονται ἀνάλογα σὲ χαμηλὴ φωνητικὴ περιοχή. Καὶ γίνεται καὶ ἐναλλαγὴ τῶν γενῶν τῶν τετραχόρδων, ἀπὸ διατονικὸ σὲ χρωματικὸ ἢ ἐναρμόνιο, ἀνάλογα μὲ τὸν τονισμὸ ποὺ θέλει κάθε φορὰ ὁ μελοποιὸς νὰ προσδώσει στὰ 6 The Treatise of Manuel Chrysaphes, The Lampadarios, edited by Dimitri Conomos, (Monumenta Musicae Byzantinae - Corpus Scriptorium de Re Musica, vol. II, Wien, 1985). 9

10 διάφορα ποιητικὰ νοήματα. Καὶ εἶναι εὔκολο νὰ διακρίνουμε τὶς βασικὲς ἔννοιες καὶ τὰ ἀγαπητότατα ὀνόματα, ὅπως Θεός, Θεοτόκος, Υἱός, Σωτήρ, Πνεῦμα Ἅγιον, ἢ τὶς εὐφρόσυνες καταστάσεις παράδεισος, ἀγαλλίαση, ἢ χαρὰ ἢ σωτηρία, καὶ βέβαια τὰ ἀποτρόπαια, ᾅδης, θάνατος, ἁμαρτία, σκότος, καὶ τὰ παρόμοια, πῶς μελίζονται στὸν κάθε ἦχο τῆς Ὀκτωηχίας καὶ σὲ κάθε γένος μελοποιΐας, δηλαδὴ τὸ Στιχηραρικό, τὸ Εἱρμολογικὸ καὶ τὸ Παπαδικό, ἀκόμα καὶ σὲ κάθε τρόπο ψαλμωδήσεως, δηλαδὴ ἀργὸ (καὶ καλοφωνικὸ - μελισματικό) ἢ σύντομο ἢ ἀργοσύντομο κλπ. Μὲ τὶς μελικὲς θέσεις ἐνσταλάζουν στὶς ψυχὲς τῶν ἀκροατῶν τὰ νοήματα, γίνονται κατανοητὰ καὶ παραμένουν μονιμώτερα. Τώρα ἴσως εἶναι πιὸ κατανοητὴ ἡ διπλῆ διεργασία τῆς μεταφράσεως νὰ διασωθοῦν τὰ νοήματα καὶ νὰ εἶναι στὴν ἴδια θέση τῆς ροῆς τοῦ μέλους, ἐκεῖ ὅπου εἶναι καὶ στὴν πρωτότυπη μορφή, τὴν ἑλληνική, γιὰ νὰ διαφυλαχθῇ ὅλη αὐτὴ ἡ ἐκφραστικὴ δύναμη, χωρὶς δραστικοὺς ἀκρωτηριασμοὺς ἢ μεταφορὰ τοῦ μελικοῦ τονισμοῦ σὲ ἄλλες λέξεις καὶ ἄλλα σημεῖα τῆς ἐκτυλίξεως τοῦ μέλους. Κι αὐτὸ πετυχαίνεται σὲ μέγιστο βαθμό, στὴν προκείμενη περίπτωση τῆς παραδόσεως τοῦ βυζαντινοῦ λόγου καὶ μέλους στὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα. Δεύτερο μέλος καὶ μετροφωνία. Ἡ μουσική, ὡς ἀκουστικὸ ἀποτέλεσμα τὸ μέλος, ποὺ πρέπει νὰ ψαλῇ ἀπ τὴν ὀπτικὴ παράσταση μιᾶς "θέσεως", δὲν εἶναι τὸ ἁπλὸ ἀνεβοκατέβασμα ποὺ δείχνουν τὰ φωνητικὰ σημάδια, ἀλλὰ πολὺ περισσότερο, μιὰ πλήρης μουσικὴ περίοδος μὲ ἀρχὴ καὶ μέση καὶ τέλος, ἕνα αὐτόνομο μελικὸ τόξο, ποὺ ἁπλὰ σκιαγραφεῖται μὲ τὴν ἕνωση τῶν σημαδιῶν τὴν "θέση", καὶ ὑποδηλώνεται μὲ τὰ ἄφωνα σημάδια. Οἱ "θέσεις" τῆς μελοποιΐας, ἡ σημειογραφία γενικά, ἀποτελοῦν μιὰν ὀπτικὴ σχηματοποίηση τοῦ μέλους καὶ μιὰν ὑπόμνηση τῆς ἐκφραστικῆς δυναμικῆς ποὺ ἐμπερικλείεται σ αὐτές. Τὸ ἄκουσμα εἶναι τὸ ἀποτέλεσμα τῆς ἑρμηνείας ὅλων αὐτῶν τῶν ἐκφραστικῶν στοιχείων τῆς σημειογραφίας. Αὐτὴ ἡ ἑρμηνεία στὴν μουσικὴ τέχνη τῆς Ψαλτικῆς λέγεται ἐξήγηση καὶ στὴν σημειογραφία καταντάει νὰ εἶναι ἀνάλυση καὶ καταγραφὴ μὲ περισσότερα φωνητικὰ σημάδια. Ἡ ἀνάγκη αὐτὴ σηματοδότησε τὴν ἐξηγητικὴ - μεταβατικὴ περίοδο ( ) καὶ ὡδήγησε στὴν τελικὴ μεταρρύθμιση τοῦ 1814, ὁπότε καὶ προέκυψε ἡ ἀναλυτικὴ σημειογραφία, γνωστὴ ὡς Νέα Μέθοδος. Τὸ θέμα τῆς ἑρμηνείας τῆς σημειογραφίας εἶναι μεγά μέγιστο, καὶ ἀπαιτεῖ πολὺ τὸν πλεῖστο χρόνο τῆς ζωῆς τοῦ κάθε τεχνίτου μουσικοῦ. Κι εἶναι θέμα ποὺ ὁπωσδήποτε δὲν χωράει ἐδῶ τώρα. Ἐκεῖνο ποὺ πρέπει ἀπαραιτήτως νὰ λεχθῇ εἶναι ὅτι τὸ ἁπλὸ ἀνεβοκατέβασμα τῆς φωνῆς ποὺ δείχνουν τὰ φωνητικὰ σημάδια λέγε- 10

11 ται στὴν θεωρία τῆς Ψαλτικῆς "μετροφωνία", δηλαδὴ ἀκριβῶς "μέτρημα" τοῦ ὕψους τῆς φωνῆς ποὺ κάθε σημάδι δηλώνει. Αὐτὰ τὰ ὕψη τῶν φωνῶν στὴν κάθε θέση σημειώνουν τὸ ἠχητικὸ πλαίσιο μέσα στὸ ὁποῖο θὰ ἀναπτυχθῇ τὸ μέλος, σύμφωνα μὲ ὅσα δείχνουν καὶ ὅλα τ ἄλλα σημάδια τῆς σημειογραφίας. Καὶ ἐδῶ ἀκριβῶς ἔγκειται ἡ μεγάλη παρεξήγηση ἀπ τὴν πλευρὰ τῶν μουσικολόγων ἐκείνων, ποὺ θεωροῦν ὅτι "μέλος" εἶναι τὸ ἁπλὸ ἀνεβοκατέβασμα τῆς "μετροφωνίας". Ἐδῶ ἀδικεῖται ἡ Ἑλληνικὴ Βυζαντινὴ Ψαλτική, ποὺ ἀπὸ θαυμαστὴ τέχνη τῆς βυζαντινῆς μεγαλουργίας ἐκλαμβάνεται, ἀπὸ ἄγνοια, ὡς μία ἄκομψη καὶ ἄτεχνη ἐπιτήδευση καὶ καταντάει ἕνα πολὺ φτηνό, ἄγευστο καὶ ἄρρυθμο ἄκουσμα. Χάνονται τὰ νοήματα τοῦ λόγου. Καὶ πάσχει ἀκόμα ἡ Ἑλληνικὴ Ψαλτική, καὶ σ αὐτὴν τὴν λανθασμένη ἐκδοχή της ὡς ξηρὴ "μετροφωνία", ὡς ἁπλὸ ἀνεβοκατέβασμα τῶν φωνῶν, πάσχει καὶ ἀπ τὴν ἀναγκαστικὴ τοποθέτησή της στὴν προκρούστεια κλίνη τοῦ πενταγράμμου, ὅπου οἱ τόνοι καὶ τὰ ἡμιτόνια μόνο καὶ μόνο τὸ διατονικὸ γένος ἀδυνατοῦν νὰ "λαλήσουν" τὰ λεπτὰ διαστήματα καὶ τὴν ἐκλεπτυσμένη εὐαισθησία τῆς βυζαντινῆς καὶ μεταβυζαντινῆς ἑλληνικῆς ἐκφράσεως. Ἡ τάχα Βυζαντινὴ Μουσικὴ ποὺ μεταγράφεται στὸ πεντάγραμμο μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο καὶ ψάλλεται, δὲν ἔχει καμιὰ σχέση μὲ τὸ πραγματικὸ μέλος ποὺ παρασημαίνουν οἱ θέσεις τῆς μελοποιΐας. Κι ἐδῶ, πάλι, ἐγείρεται ὡς μέγιστο κατόρθωμα αὐτὸ τὸ βιβλίο καὶ αὐτὴ ἡ παράδοση καὶ διάδοση τῶν Θείων Λειτουργιῶν στὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα μὲ τὴν βυζαντινὴ σημειογραφία: παραδίδεται καὶ διαδίδεται τὸ "μέλος" μὲ τὴν ἀναλυτικὴ σημειογραφία τῆς Νέας Μεθόδου τοῦ 1814, καὶ ὄχι ἡ ξηρὴ "μετροφωνία" τῶν θέσεων. Ποτὲ ἡ ἑλληνικὴ ὀρθόδοξη λατρεία δὲν ἄκουσε ξηρὴ μετροφωνία ὡς μουσική. Ἡ ξηρὴ μετροφωνία εἶναι μιὰ ἄσκηση διδασκαλίας καὶ ἐκμαθήσεως τῆς μουσικῆς, σὲ μιὰ πρώτη φάση προσεγγίσεως καὶ ἀναγνωρίσεως τῆς σημειογραφίας, καὶ τίποτε ἄλλο, καὶ ἔτσι πρέπει νὰ μείνει. Ἀλλὰ καὶ ἡ ἀναλυτικὴ σημειογραφία τῆς Νέας Μεθόδου, καὶ γιὰ τὶς πρὶν ἀπ αὐτὴν βυζαντινὲς καὶ μεταβυζαντινὲς συνθέσεις, καὶ γιὰ τὶς μετὰ ἀπ αὐτὴν νεώτερες συνθέσεις ποὺ γράφτηκαν πρωτότυπα μὲ ἀναλυτικὴ σημειογραφία, εἶναι μιὰ περιγραφικὴ σημειογραφία δείχνει, δηλαδή, τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο πρέπει οἱ ψάλτες νὰ ἑρμηνεύουν τὰ διάφορα φωνητικὰ σημάδια καὶ τὴν ἐκφραστικὴ ἐνέργεια ποὺ παρασημαίνουν τὰ λεγόμενα ποιοτικὰ σημάδια. Καὶ ἀκλινὴς ὁδηγὸς σὲ αὐτὴν τὴν ψαλτικὴ ἑρμηνεία εἶναι ἡ ζωντανὴ παράδοση τῆς ἀδιάκοπης χιλιόχρονης Ἁγιορείτικῆς Ψαλτικῆς. Αὐτὴ ἡ παράδοση σώζεται καὶ καταγράφεται σ αὐτὸ τὸ καλὸ βιβλίο μὲ τὴν βυζαντινὴ σημειογραφία. Καὶ αὐτὴ ἡ ἴδια μουσικὴ εἶναι μεταγραμμένη καὶ στὸ πεντάγραμμο, σὲ μιὰν ἄλλη παράλληλη ἔκδοση, ἐξίσου χρησιμώτατη, μὲ τὴν ἐκδοτικὴ καὶ ποιμαντικὴ φροντίδα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Ἀντωνίου. 11

12 Τρίτο οὐσία καὶ ἔκφραση τῆς βυζαντινῆς μονοφωνικῆς μουσικῆς καὶ ὑπεροχή της, ἄρα καὶ καταλληλότητά της γιὰ τὴν λατρεία. Ἡ ὀρθόδοξη λατρεία τοῦ Θεοῦ "τοῦ ζῶντος" εἶναι λογικὴ λατρεία, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι ἡ ἀναφορά μας στὸν Θεό, τὴν Θεοτόκο καὶ τοὺς ἁγίους καὶ ἡ προσομιλία εἶναι ἄμεση, προσωπική, καὶ γίνεται μὲ τὸν λόγο, ἀφοῦ καὶ ὁ Θεὸς "Λόγος σάρξ ἐγένετο" γιὰ μᾶς "καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν". Τὸ μέλος, ὡς σύμφυτο ἐκπόρευμα τοῦ λόγου, σὲ ὅλες του τὶς διαβαθμίσεις, ἀποτελεῖ τὸ ἠχητικὸ ἔνδυμα τοῦ λόγου. Ὁ λόγος στὴ λατρεία διακρίνεται σαφῶς σὲ τρεῖς μεγάλες κατηγορίες σὲ βιβλικὸ λόγο τὰ ἀναγνώσματα, σὲ εὐχητικὸ λόγο οἱ εὐχὲς καὶ οἱ δεήσεις, καὶ σὲ ὑμνητικὸ λόγο οἱ ψαλμοὶ καὶ τὰ παντοῖα τροπάρια. Μὲ αὐτὲς τὶς τρεῖς κατηγορίες τοῦ λόγου, ποὺ καὶ οἱ τρεῖς εἶναι ἔξοχα λογοτεχνήματα, ἐπιτελεῖται ὁ διάλογος Θεοῦ καὶ ἀνρθώπων κατὰ τὴν λατρεία. "Τάδε λέγει Κύριος", ἢ "Εἶπεν ὁ Κύριος" ἐκφωνεῖται "κατὰ πλάτος", δηλαδὴ μὲ ἐκφωνητικὴ ἀπαγγελία, καὶ οἱ πιστοὶ ἀκοῦμε τὰ θεῖα λόγια. Πάλι, "Προσφέρομέν σοι", "Εὐχαριστοῦμέν σοι", "Καὶ δεόμεθά σου καὶ σὲ παρακαλοῦμεν" εὔχονται οἱ ἱερεῖς, καὶ ἀποκρίνονται οἱ ψάλτες ψάλλοντες "Σὲ ὑμνοῦμεν, σὲ εὐλογοῦμεν ", γιὰ νὰ ἀναφέρω μιὰ καίρια στιγμὴ τῆς ἀναφορᾶς τοῦ ἀνθρώπου καὶ τοῦ θείου διαλόγου κατὰ τὴν λατρεία. Ἰδιαίτερα ὁ ὑμνητικὸς λόγος, ὁ κατ ἐξοχὴν ποιητικὸς λόγος τῆς Βυζαντινῆς ἀλλὰ καὶ τῆς νεωτέρης καὶ τῆς σύγχρονης Ἑλληνικῆς Ὑμνογραφίας, μαζὶ μὲ τὸν συμπορευόμενο ψαλμικὸ ὑμνητικὸ λόγο τῆς ἑβραϊκῆς ποιήσεως, ἀποτελεῖ τὸ ὑμνογραφικὸ κείμενο πάνω στὸ ὁποῖο ἀναπτύχθηκε ἡ Βυζαντινὴ Μουσική, δηλαδὴ ἡ θαυμαστὴ Ἑλληνικὴ Ψαλτικὴ Τέχνη. Σχεδὸν ὅλα τὰ τροπάρια καὶ οἱ ψαλμοὶ ἔχουν ἕνα διττὸ χαρακτῆρα ὑμνητικό, δοξολογικό, ἐκγωμιαστικό, κλπ. Αὐτὸ συμβαίνει γιατὶ τὰ τροπάρια εἶναι καρπὸς τῆς κατανύξεως, τὴν ὁποία εἶχαν οἱ ἅγιοι ὑμνογράφοι, καὶ μὲ τὴν ὁποία ὑψώνονταν πάνω ἀπὸ τὰ γήινα γιὰ νὰ ὑμνολογήσουν κατ ἀξίαν τὸ Θεὸ καὶ τοὺς ἁγίους. Καὶ ἡ κατάνυξη, θὰ πρέπει νὰ γνωρίζουμε ὅτι εἶναι ἡ κατάσταση ἐκείνη τοῦ θυμικοῦ μᾶς ποὺ κινεῖ ὅλη μᾶς τὴν ὕπαρξη σὲ εὐσέβεια. Ἡ κατάνυξη εἶναι φόβος στὴν ἀρχὴ καὶ στὴ συνέχεια πόθος διακαής, ὅπως διδάσκει ὁ Γρηγόριος ὁ Διάλογος "Ὅταν γὰρ τὸν Θεὸν διψήσῃ ἡ ψυχή, πρῶτον μὲν τῷ φόβῳ κατανύσσεται, ἔπειτα δὲ τῷ πόθῳ". Φόβος, γιὰ την ἁμαρτωλότητά μας καὶ τὴν ἀναξιότητά μας, καὶ πόθος νὰ καθαρισθοῦμε καὶ νὰ ἀξιωθοῦμε, μὲ τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, νὰ ἀκούσουμε "δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ Πατρός μου ". Ἂς ἀναλογισθοῦμε ἐδῶ ὅτι τὰ περισσότερα τροπάρια τελειώνουν μὲ τὴν φράση "καὶ τὸ μέγα ἔλεος". Ἡ δημόσια ἀνάπεμψη τῆς λατρείας γίνεται στοὺς ἱεροὺς ναούς, καὶ γίνεται μὲ αὐτὴν τὴν ἱερὴ διάθεση, τὴν κατάνυξη. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἄλλο πρᾶγμα εἶναι ὁ 12

13 ἐκκλησιαστικὸς χῶρος μὲ τοὺς ταγμένους μυσταγωγούς, τοὺς κληρικοὺς καὶ τοὺς ψάλτες, καὶ μὲ τὸν ὑμνογραφικὸ λόγο καὶ τὴν σύμφυτη μουσική του, καὶ ἄλλο πρᾶγμα εἶναι ὁ ὁποιοσδήποτε ἔξω-ἐκκλησιαστικὸς χῶρος, θέατρα - κέντρα διασκεδάσεως - καὶ ἄλλα, μὲ λογους ἄλλους καὶ μουσικὴ ἄλλη. Μίξη ἢ ἀντιμεταχώρηση εἶναι ὀλέθρια. Στοὺς ἱεροὺς ναοὺς πηγαίνουμε, ὅπως λέει ὁ Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, "καὶ ἂς ἐκκλησιαζόμαστε μὲ τὴν προσήκουσα εὐλάβεια, γιὰ νὰ μὴ ξαναγυρίζουμε στὰ σπίτια μας μὲ περισσότερα ἁμαρτήματα, ἀντὶ τὴν ἄφεσή τους" καὶ συνεχίζει: "τί ἔστι τὸ ζητούμενον καὶ ὃ παρ ἡμῶν ἀπαιτεῖται; τὸ τοὺς θείους ἀναπέμποντας ὕμνους, φόβῳ πολλῷ συνεσταλμένους καὶ εὐλαβείᾳ κεκοσμημένους, οὕτω προσφέρειν τούτους". 7 Τὸ μονοφωνικὸ μέλος τῆς Ἑλληνικῆς Ψαλτικῆς Τέχνης εἶναι λειτουργικὸ μέλος, βγαίνει μεσ ἀπ τὴν οὐσία τῆς ὀρθόδοξης λατρείας καὶ ἐκφράζει ἀκριβῶς μὲ τὸν καλύτερο τρόπο τὸν μυσταγωγικὸ χαρακτῆρα τῆς λατρείας καὶ τὸ βασικὸ στοιχεῖο της, τὴν κατάνυξη. "Δυὸ πράγματα ποὺ ἀναβλύζουν μαζὶ ἀπ τὴν οὐσία τῆς λατρείας καὶ καταρδεύουν τὶς ψυχές μας, τὸ μονοφωνικὸ βυζαντινὸ μέλος, ὡς ἔνδυμα τοῦ λόγου, καὶ ἡ κατάνυξη, δὲν μπορεῖ παρὰ νὰ γνωρίζουν καλύτερα ἀπὸ κάθε τρίτο κι ἐξωτερικὸ τὴν "συν-ομοουσιότητά" τους καὶ νὰ ἀλληλοεκφράζονται μὲ τέλεια μορφή. Ἔτσι, ἡ Βυζαντινὴ Ψαλτικὴ Τέχνη μὲ τὰ τρία γένη της, τὶς χρόες της, τὶς φθορές της, γιὰ τὶς λεπτὲς αὐξομειώσεωις τῶν διαστημάτων της, ἐκφράζει τέλεια τὶς διάφορες διαθέσεις τῆς ψυχῆς στοὺς μονολόγους της καὶ στοὺς διαλόγοῦ της μὲ τοὺς ἁγίους, τοὺς ἀγγέλους, τὴν Θεοτόκο καὶ τὸν Θεό. Στενάζει ἡ ψυχὴ καὶ κλαίει μὲ δάκρυ καὶ ὀλολύζει: "οἴμοι, οἴμοι τί ποιήσω!", "ὢ πῶς θρηνήσω", "ὢ ποία ὥρα τότε" καὶ τὰ παρόμοια, τὸ μέλος γίνεται εὐσυμπάθητος θρῆνος καὶ ἀνοίγει στοὺς πιστούς, πολλὲς φορὲς "ἐν ἐκκλησίαις" τοὺς κρουνοὺς τῶν δακρύων νὰ τοὺς λούζουν μὲ νάματα ἱερῆς συγκινήσεως. Ἐκφράζεται μὲ ἀποστροφὴ ἡ ψυχή, ὅταν ἀναφέρει τὶς λέξεις θάνατος, ᾅδης, τάφος, ἁμαρτία, κόλασις, φθορά ἡ Βυζαντινὴ Μουσικὴ χρωματίζει μὲ τὴν ἴδια ἀποστροφὴ τὶς μακάβριες, θαρρεῖς, μορφές τους. Ἀνασκιρτάει ἡ ψυχὴ στὴν προσφορὰ τῶν λέξεων παράδεισος, αἰώνιος ζωή, τρυφή, ἔρως, λύτρωσις, σωτηρία ἡ Βυζαντινὴ Μουσικὴ πάλι χρησιμοποιῶντας τὰ διατονικὰ κυρίως τετράχορδα τοῦ αʹ καὶ τοῦ πλαγίου αʹ ἤχου, στάζει μιὰν ὑπερκόσμια, ἄφατη ἡδύτητα, περιρραίνοντας ἔτσι τὴν ἀπὸ θεῖο πόθο διέγερση καὶ ἀνάταση τῆς ψυχῆς μας. Κι ἀκόμα, συστέλλεται ἡ ψυχή μας καὶ δειλά, χωρὶς ν ἀτενίζει τὸ ὕψος τοῦ οὐρανοῦ, ψελλίζει παρακλητικά: "μή με παρίδῃς", "μὴ ἀπολέσῃς με", "ἐλέησόν με καὶ σῶσόν με", "ἱλάσθητί μοι σωτήρ", "ἄφες καὶ σῶσόν με", ἢ "ῥῦσαί με ὁ Θεός" ἡ Βυζαντινὴ Μουσικὴ 7 Ὁμιλία εἰς Ἡσαΐαν Αʹ, PG 56, 99γ. 13

14 μὲ τὴν ἀπέραντη ἱκανοτητα ἐκφράσεως σαρκοδένει θαρρεῖς τὴν φωνὴ τῆς παρακλήσεως μὲ τὴν κατάλληλη χρησιμοποίηση καὶ αὐξομείωση τῶν διαστημάτων της, κατὰ τὸ ὕψος καὶ τὸ βάθος τῆς παρακλήσεως, νὰ παρουσιάζεται σὰν ἄμωμη παιδούλα στὸ Θεὸ καὶ νὰ τοῦ τείνει τὸ χέρι νὰ τὴν συνοδέψει στοὺς λειμῶνες τῶν ἀρετῶν." 8 Κι ἂν τέτοιο μπορεῖ καὶ καταφέρνει ἡ Βυζαντινὴ Μουσικὴ στὴ λατρεία μας, μακάριοι ὅσοι τὴν ἀκοῦν καὶ εὐφραίνονται καὶ μυσταγωγοῦνται, καὶ στὰ ἑλληνικὰ καὶ στὰ ἀγγλικὰ καὶ σὲ κάθε γλῶσσα καὶ διάλεκτο "ἐν ᾗ ἐγεννήθησαν οἱ ἄνθρωποι", καὶ τρισμακάριοι ὅσοι τὴν ξέρουν καὶ τὴν ψέλνουν, κατὰ τὸ δώρημα ποὺ τοὺς δόθηκε ἄνωθεν. Καὶ ἄν, μὲ ὅσα ἔγραψα κι ἐδῶ, κατὰ τὴν εὐκαιρία ποὺ ὁ Θεὸς οἰκονόμησε νὰ μοῦ δοθῇ ἀπ τὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Ἀντωνίου Ἀμερικῆς, μὲ τὴν εὐλογία τοῦ Ἁγίου Γέροντος Ἐφραίμ, καὶ τὴν φροντίδα τοῦ ἱερομονάχου Ἐφραίμ, ποὺ φιλοτέχνησε ὅλο αὐτὸ τὸ ἔργο, κατάφερα νὰ σᾶς ἀποδείξω τὴν ἐκφραστικότητα τῆς μονοφωνικῆς Βυζαντινῆς Ψαλτικῆς Τέχνης, καὶ ἄρα τὴν ὑπεροχή της καὶ τὴν καταλληλότητά της γιὰ τὴν ὀρθόδοξη λατρεία, δὲν ἀπομένει παρὰ νὰ εὐχαριστήσω τὸν Θεὸ ποὺ οἰκονομεῖ τὴν οἰκοδομὴ τοῦ πιστοῦ λαοῦ του. Ἀθήνα, Φεβρουαρίου, 2006 Γρηγόριος Θ. Στάθης 8 Γρ. Θ. Στάθη, Μορφολογία καὶ Ἔκφραση τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς, Ἀθήνα, 1980, σσ

Συγκρίσεις ιατονικής Κλίµακας ιδύµου µε άλλες διατονικές κλίµακες.

Συγκρίσεις ιατονικής Κλίµακας ιδύµου µε άλλες διατονικές κλίµακες. Page 1 of 5 Βυζαντινή Μουσική Κλίμακες Σύγκριση τῆς Διατονικῆς Κλίμακας τοῦ Διδύμου, μὲ τὶς ἀντίστοιχες τοῦ Χρυσάνθου, τῆς Ἐπιτροπῆς 1881, καὶ ἄλλων Σὲ αὐτὴ τὴν ἱστοσελίδα δίνουμε τὴν σύγκριση (σὲ συχνότητες)

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρια Αριθμων στην Εκπαιδευση

Η Θεωρια Αριθμων στην Εκπαιδευση Η Θεωρια Αριθμων στην Εκπαιδευση Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Εφαρμογὲς τῶν συνεχῶν κλασμάτων 1 1. Η τιμὴ τοῦ π μὲ σωστὰ τὰ 50 πρῶτα δεκαδικὰ ψηφία μετὰ τὴν ὑποδιαστολή, εἶναι 3.14159265358979323846264338327950288419716939937511.

Διαβάστε περισσότερα

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ

Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ἤ 01ο (01-52) 01-05 Ὁ Λόγος εἶναι Θεὸς καὶ ημιουργὸς τῶν πάντων Στὴν ἀρχὴ ἦταν ὁ Λόγος. Ὁ Λόγος ἦταν μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα καὶ ἦταν Θεὸς ὁ Λόγος. Αὐτὸς ἦταν στὴν ἀρχὴ μαζὶ μὲ τὸ Θεὸ Πατέρα.

Διαβάστε περισσότερα

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου)

(Θ. Λειτουργία Ἰωάννου Χρυσοστόμου) Οἱ πιστοὶ ὑπὲρ τῶν κατηχουμένων δεηθῶμεν. Ἵνα ὁ Κύριος αὐτοὺς ἐλεήσῃ. Κατηχήσῃ αὐτοὺς τὸν λόγον τῆς ἀληθείας. Ἀποκαλύψῃ αὐτοῖς τὸ εὐαγγέλιον τῆς δικαιοσύνης. Ἑνώσῃ αὐτοὺς τῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ καθολικῇ καὶ ἀποστολικῇ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι.

Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι. Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΡΗΣΕ ΕΝΟΣ ΛΕΠΤΟΥ ΣΙΓΗ. Ἡ καρδιά (ἔλεγε κάποτε ὁ γέροντας Παΐσιος) εἶναι ὅπως τό ρολόι. Καί πράγματι εἶναι! σταματώντας ὁ χρόνος της, χρόνος ὅπου μετριοῦνται μέ τούς χτύπους τῆς καρδιᾶς, σταματάει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2015 ἀριθμ. πρωτ.: 181.- ΑΓΙΟΝ ΠΑΣΧΑ 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΠΑΣΧΑΛΙΟΣ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τὸν ἱερὸ Κλῆρο καὶ τὸν εὐσεβῆ Λαὸ τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Διαβάστε περισσότερα

Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα)

Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα) Κατάλογος τῶν Συγκερασµῶν ὅλων τῶν Βυζαντινῶν ιατονικῶν Κλιµάκων µέχρι καὶ σὲ 1200 µουσικὰ διαστήµατα (κόµµατα) τοῦ Παναγιώτη. Παπαδηµητρίου ρ. Ἠλεκτρ. Μηχανικοῦ, Φυσικοῦ Περιεχόµενα 1. Εἰσαγωγή...1 2.

Διαβάστε περισσότερα

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ)

11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) 15/03/2019 11η Πανελλήνια Σύναξη Νεότητος της Ενωμένης Ρωμηοσύνης (Φώτο Ρεπορτάζ) / Νέοι και Εκκλησία Κατά την Κυριακὴ 10 Μαρτίου 2019 καὶ ὥρα 10:45 π.μ. (ἀμέσως μετὰ τὴν Θεία Λειτουργία) πραγματοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΦΟΣΙΩΣΕΩΣ

ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΦΟΣΙΩΣΕΩΣ Μητροπολίτου Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καί Πολυκάστρου ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΦΟΣΙΩΣΕΩΣ ΑΘΗΝΑ 1987 Προσφώνηση στοὺς Νεωκόρους τῶν Ἱ. Ναῶν τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, κατὰ τὴ διάρκεια γεύματος ποὺ

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΤΟΥ Α. ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗ

ΧΡΗΣΤΟΥ Α. ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗ ΧΡΗΣΤΟΥ Α. ΣΑΡΤΖΕΤΑΚΗ Μέρος Β - ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΙ 1. Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Ι) Η ΕΘΝΙΚΗ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ γ) Η ΜΑΚΕ ΟΝΙΑ ΜΑΣ 4. ΗΛΩΣΕΙΣ (d) Προφορικὴ δήλωσις 6.1.1993 ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙ Α www.sartzetakis.gr

Διαβάστε περισσότερα

Κατάλογος Ἐκδόσεων καὶ Ἐργοχείρων

Κατάλογος Ἐκδόσεων καὶ Ἐργοχείρων ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΩΝ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ ΚΑΙ ΙΟΥΣΤΙΝΗΣ ΦΥΛΗ ΑΤΤΙΚΗΣ Κατάλογος Ἐκδόσεων καὶ Ἐργοχείρων Ἀπρίλιος 2013 Κεντρικὴ Διάθεσις: Γεώργιος Χοροζίδης, Ἱ. Μονὴ Ἁγ. Κυπριανοῦ Α.Γ. 112, 133 51 ΦΥΛΗ Τηλέφ: 210 2411380,

Διαβάστε περισσότερα

Ποικιλία τέρπουσα. Πρωτοψάλτου τῆς τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας. Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου ( 30 Ἰουνίου 1862) 1

Ποικιλία τέρπουσα. Πρωτοψάλτου τῆς τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας. Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου ( 30 Ἰουνίου 1862) 1 Ποικιλία τέρπουσα ἡ μελοποιία στὴν Ἀνθολογία Στιχηραρίου τοῦ Πρωτοψάλτου τῆς τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας Κωνσταντίνου τοῦ Βυζαντίου ( 30 Ἰουνίου 1862) 1 ὑπὸ Κωνσταντίνου Τερζοπούλου Ἀμφιθέατρο Νέου Κτηρίου

Διαβάστε περισσότερα

θέματα μετάφρασης, ὑμνολογίας καὶ μουσικῆς

θέματα μετάφρασης, ὑμνολογίας καὶ μουσικῆς Ο ΛειτΟυρΓικΟΣ ΛΟΓΟΣ τησ ΟρΘΟδΟξΟυ εκκλησιασ Σημερα τῆνος, 9-2 Σεπτεμβρίου 20 ὀργάνωση εἰδικὴ Συνοδικὴ Ἐπιτροπὴ Λειτουργικῆς Ἀναγεννήσεως εἰσήγηση Γρ. Θ. ΣταΘη ΟμΟτιμΟυ καθηγητου ΠανεΠιΣτημιΟυ αθηνων θέματα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΟΣΙΟΥ ΝΙΚΟΔΗΜΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ ΑΟΡΑΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Ἀπόδοση στὴ νέα Ἑλληνική: Ἱερομόναχος Βενέδικτος Ἔκδοση Συνοδείας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη, Ἅγιον Ὄρος ΠΡΟΛΟΓΟΣ Καὶ δικαιότατη καὶ αὐτὴ ποὺ πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

Νικηφόρος Βρεττάκος

Νικηφόρος Βρεττάκος http://hallofpeople.com/gr/ Νικηφόρος Βρεττάκος Τα μάτια της Μαργαρίτας Βρήκα μέσα στα μάτια σου τα βιβλία που δεν έγραψα. Θάλασσες. Κόσμους. Πολιτείες. Ορίζοντες. Κανάλια. Βρήκα τ αυτοκρατορικά όρη της

Διαβάστε περισσότερα

Εὐκλείδεια Γεωµετρία

Εὐκλείδεια Γεωµετρία Εὐκλείδεια Γεωµετρία Φθινοπωρινὸ Εξάµηνο 2010 Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Μάθηµα 14 22-11-2010 Συνοπτικὴ περιγραφή Πρόταση τῆς έσµης Εὐθειῶν. Εστω ὅτι τὰ σηµεῖα, καὶ, εἶναι τέτοια ὥστε οἱ εὐθεῖες και εἶναι

Διαβάστε περισσότερα

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012

EISGCGSG Dò. «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Σάββατο, 22α Δεκεμβρίου 2012 EISGCGSEIS OQHODONGS EIJOMOKOCIAS EISGCGSG Dò «Ἡ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ: Χθὲς καὶ σήμερον ἡ αὐτὴ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας» Εἰσηγητής: +Θεοφ. Ἐπίσκοπος Μεθώνης κ. Ἀμβρόσιος, Ἱστορικὸς Τέχνης Στὸ πλαίσιο τῆς Ἔκθεσης

Διαβάστε περισσότερα

Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1

Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1 Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law Applications' Application Server ἔκδοση 3.x (Rel 1.1-6ος 2009) 1 Ἐγκατάστασις ICAMSoft Law3 Application Server ὅτι ἀναφέρεται ἐδῶ δὲν μπορεῖ νὰ ἐκτελεσθεῖ δικτυακά, δηλ. ἀπὸ ἄλλον

Διαβάστε περισσότερα

Εὐκλείδεια Γεωµετρία

Εὐκλείδεια Γεωµετρία Εὐκλείδεια Γεωµετρία Φθινοπωρινὸ Εξάµηνο 010 Καθηγητὴς Ν.Γ. Τζανάκης Μάθηµα 9 ευτέρα 18-10-010 Συνοπτικὴ περιγραφή Υπενθύµιση τοῦ Θεωρήµατος τοῦ Θαλῆ. εῖτε καὶ ἐδάφιο 7.7 τοῦ σχολικοῦ ϐιβλίου. Τονίσθηκε,

Διαβάστε περισσότερα

Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης

Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης 26/02/2019 Στους κήπους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Πατριαρχεία / Οικουμενικό Πατριαρχείο Ἡ Ἱερὰ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης ἀκολουθώντας τὸ παράδειγμα τοῦ περιβαλλοντικὰ εὐαισθητοποιημένου καὶ πρωτοπόρου

Διαβάστε περισσότερα

Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ. Γιατὶ τὸ Βυζάντιο. Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292.

Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ. Γιατὶ τὸ Βυζάντιο. Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292. Ἑλένη Γλύκατζη-Ἀρβελέρ Γιατὶ τὸ Βυζάντιο Ἐκδόσεις «Ἑλληνικὰ Γράμματα», Ἀθήνα 2009, σελίδες 292. Κατ ἐπανάληψιν ἔχει ἐπισημανθῆ ὅτι ἐπιβάλλεται νὰ ἀναθεωρήσουμε ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες τὴν ὀπτικὴ εἰκόνα ποὺ ἔχουν

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία

Εισαγωγή στη Φιλοσοφία Εισαγωγή στη Φιλοσοφία Ενότητα 3: Είναι - Συνειδέναι Κωνσταντίνος Μαντζανάρης Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ποταμιτου εκδοσεισ ποταμιτου καταλογοσ ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ www.potamitis.info ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ θεροσ 2012

ποταμιτου εκδοσεισ ποταμιτου καταλογοσ ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ www.potamitis.info ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ θεροσ 2012 εκδοσεισ θεροσ 2012 ποταμιτου ποταμιτου καταλογοσ www.potamitis.info ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΝΟΗΜΑ 8,99 σκληρὸ ἐξώφυλλο, 32 σελίδες, 22Χ22 ἑκατοστά Κάθε Σάββατο, ἡ Γιαγιὰ ἀφήνει τὸ καλαθάκι της μὲ τὰ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989. Ἡ Θεία Κοινωνία. ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ (Δελφῶν καί Μιαούλη) Τηλ:2310-828989 Ἡ Θεία Κοινωνία κατ οἶκον Θεσσαλονίκη 2008 Κάποιοι συσχετίζουν κάκιστα τὴν παρουσία τοῦ ἱερέως στό

Διαβάστε περισσότερα

Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο

Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο Ἀσκητὲς καὶ ἀσκητήρια στὴ νῆσο Σκόπελο (Μιὰ πρώτη προσέγγιση στὸ θέμα) Εἰπώθηκε, πὼς ὁλόκληρο τὸ Ἅγιον Ὄρος μοιάζει μὲ τὸ Καθολικὸ ἑνὸς ἰεροῦ Ναοῦ καὶ ὅτι ἡ περιοχὴ ἀπὸ τὴν Ἁγία Ἄννα καὶ πέρα εἶναι τὸ

Διαβάστε περισσότερα

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν

Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ. Χριστοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν κορυφαία πράξη τοῦ Θεοῦ νὰ σώσει τὸν Χριστούγεννα 2013 Ἀρ. Πρωτ. 1157 Πρός τό Χριστεπώνυμο πλήρωμα τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε. Ἀδελφοί μου ἀγαπητοί, Σᾶς εὐαγγελίζομαι τὸ χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ,

Διαβάστε περισσότερα

LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò

LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò LAHGLATA ACIOCQAVIAS PEQIODOS Bò L hgla Aò Μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου ἐνδόξου Ἀποστόλου καὶ πρώτου Ἁγιογράφου, Εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ (18η Ὀκτωβρίου) καὶ πρὸς τιμήν Του, πραγματοποιήθηκε, μὲ τὴν

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΘΕΟΛΟΓΟΥΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΘΕΟΛΟΓΟΥΣ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΘΕΟΛΟΓΟΥΣ Οι ερωτήσεις προέρχονται από την τράπεζα των χιλιάδων θεμάτων του γνωστικού αντικειμένου των θεολόγων που επιμελήθηκε η εξειδικευμένη ομάδα εισηγητών των Πανεπιστημιακών Φροντιστηρίων

Διαβάστε περισσότερα

Η Ιστορία της Κατήχησης και οι σύγχρονοι προβληματισμοί ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΚΑΤΗΧΗΤΩΝ

Η Ιστορία της Κατήχησης και οι σύγχρονοι προβληματισμοί ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΚΑΤΗΧΗΤΩΝ Η Ιστορία της Κατήχησης και οι σύγχρονοι προβληματισμοί ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΚΑΤΗΧΗΤΩΝ ΕΝ δὲ ταῖς ἡμέραις ἐκείναις παραγίνεται Ιωάννης ὁ βαπτιστὴς κηρύσσων ἐν τῇ ἐρήμῳ τῆς Ιουδαίας καὶ λέγων μετανοεῖτε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Ποιμαντικές σκέψεις Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ τοῦ Ἀλεξάνδρου Μ. Σταυροπούλου Ὁμοτίμου Καθηγητοῦ τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν Ὁ χρόνος καὶ ἡ σχετικότητά του Συνήθως, τέλος τοῦ παλαιοῦ ἀρχὲς τοῦ καινούριου χρόνου,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 25 εκεμβριου 2017 ἀριθμ. πρωτ. : 877 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2017 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τοὺς εὐλαβεῖς Ἱερεῖς καὶ τοὺς εὐσεβεῖς Χριστιανοὺς τῆς καθ ἡμᾶς Θεοσώστου

Διαβάστε περισσότερα

Εγκώμιο στὴν Κοίμηση της Θεοτόκου

Εγκώμιο στὴν Κοίμηση της Θεοτόκου Εγκώμιο στὴν Κοίμηση της Θεοτόκου Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός Τί εἶναι αὐτὸ τὸ μυστήριο τὸ μέγα, ποὺ συντελεῖται γύρω ἀπὸ τὸ πρόσωπό σου, ἱερὴ Μητέρα καὶ Παρθένε; «Εὐλογημένη σὺ ἐν γυναιξὶ καὶ εὐλογημένος

Διαβάστε περισσότερα

Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux.

Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux. Έγκατάσταση καὶ Χρήση Πολυτονικοῦ Πληκτρολογίου σὲ Περιβάλλον Ubuntu Linux. Μακρῆς Δημήτριος, Φυσικός. mailto: jd70473@yahoo.gr 1. Εἰσαγωγή. Τὸ πολυτονικὸ σύστημα καταργήθηκε τὸ 1982. Δὲν θὰ ἀσχοληθοῦμε

Διαβάστε περισσότερα

μπορεῖ νὰ κάνει θαύματα. Ἔτσι ὁ ἅγιος Νέστωρ, παρότι ἦταν τόσο νέος, δὲν λυπήθηκε τὴν ζωή του καὶ ἦταν ἕτοιμος νὰ θυσιάσει τὰ πάντα γιὰ τὸν Χριστό.

μπορεῖ νὰ κάνει θαύματα. Ἔτσι ὁ ἅγιος Νέστωρ, παρότι ἦταν τόσο νέος, δὲν λυπήθηκε τὴν ζωή του καὶ ἦταν ἕτοιμος νὰ θυσιάσει τὰ πάντα γιὰ τὸν Χριστό. Ο Μ Ι Λ Ι Α ΤΗΣ Α.Θ.ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΤΟΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ.κ. Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Υ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΙΝ ΑΥΤΟΥ ΕΙΣ ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΜΑΝΤΟΥΛΙΔΟΥ (25 Ὀκτωβρίου 2013) Ἱερώτατε καὶ φίλτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφὲ

Διαβάστε περισσότερα

Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί

Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί 18/02/2019 Νὰ συγκαλέσει πανορθόδοξη Σύνοδο ή Σύναξη των Προκαθημένων καλεί τον Οικουμενικό Πατριάρχη η Κύπρος αν ο στόχος δεν επιτευχθεί Αυτοκέφαλες Εκκλησίες / Εκκλησία της Κύπρου Ανακοίνωση σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΚΚΟΣΜΙΚΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (Κριτικὴ πάνω στὸ ἄρθρο τοῦ κ. Γιανναρᾶ «Ψυχανάλυση καὶ Ἐκκλησιαστικὴ Ἀνθρωπολογία»)

ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΕΚΚΟΣΜΙΚΕΥΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ (Κριτικὴ πάνω στὸ ἄρθρο τοῦ κ. Γιανναρᾶ «Ψυχανάλυση καὶ Ἐκκλησιαστικὴ Ἀνθρωπολογία») Γεωργίου Χασούρου (Βιολόγου - Ἐκπαιδευτικοῦ) Α) Ἡ «ἐκκλησία» τῆς ιεθνοῦς Ψυχαναλυτικῆς Ἑταιρείας. Ἕνα ἄρθρο τοῦ κ. Γιανναρᾶ «ψυχανάλυση καὶ Ἐκκλησιαστικὴ ἀνθρωπολογία» ποὺ δηµοσιεύθηκε τὸ περασµένο ἔτος

Διαβάστε περισσότερα

Τὴν ὥρα ποὺ γραφόταν μία ἀπὸ τὶς πιὸ θλιβερὲς καὶ αἱματοβαμμένες

Τὴν ὥρα ποὺ γραφόταν μία ἀπὸ τὶς πιὸ θλιβερὲς καὶ αἱματοβαμμένες Τιμὴ καὶ εὐγνωμοσύνη Ἰαπωνικὸ πλοῖο πέταξε πανάκριβο μετάξι γιὰ νὰ σώσει Μικρασιάτες* Ἡ ἄγνωστη ἱστορία τοῦ ἐμπορικοῦ καραβιοῦ ἀπὸ τὴν Ἄπω Ἀνατολὴ ποὺ ἔδωσε παράδειγμα ἀνθρωπιᾶς, ἐνῶ οἱ δυτικοὶ «σύμμαχοί»

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΤΙΟΣ Θ 2014 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Η ΛΙΤΑΝΕΥΣΙΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

ΜΑΡΤΙΟΣ Θ 2014 ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Η ΛΙΤΑΝΕΥΣΙΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ Η ΛΙΤΑΝΕΥΣΙΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ Πρπρευμένων τῶν Ἱερπαίδων μετὰ εἰκόνων καὶ θυμιατῦ, ὁ Ἱερεὺς ἐξέρχεται τῦ Ἱερῦ μετὰ τῦ Τιμίυ Σταυρῦ καὶ γίνεται λιτανεία πέριξ τῦ ἐσωτερικῦ τῦ Ναῦ εἰς τέσσαρες στάσς. Εἰς

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα

Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ. Ποιήματα Χριστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Αὒγουστος 2011 12 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ Χριαστιάνα Ἀβρααμίδου ΜΑΤΙΑ ΑΝΑΠΟΔΑ Ποιήματα Τεῦχος 12 - Αὒγουστος 2011 ISSN: 1792-4189 Μηνιαία

Διαβάστε περισσότερα

Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X

Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X eutypon32-33 2014/11/30 12:03 page 19 #23 Εὔτυπον, τεῦχος 32-33 Ὀκτώβριος/October 2014 19 Ἑλληνικὰ σταυρόλεξα μὲ τὸ L A T E X Ἰωάννης Α. Βαμβακᾶς Ιωάννης Α. Βαμβακᾶς Παπαθεοφάνους 12 853 00 Κῶς Η/Τ: gavvns

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο (701-718)

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο (701-718) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από

Διαβάστε περισσότερα

Και θα γίνει κατά τις έσχατες μέρες να εκχύσω ( αποστείλω ) το Πνεύμα σε κάθε άνθρωπο.

Και θα γίνει κατά τις έσχατες μέρες να εκχύσω ( αποστείλω ) το Πνεύμα σε κάθε άνθρωπο. «καὶ ἔσται ἐν ταῖς ἐσχάταις ἡμέραις, ἐκχεῶ ἀπὸ τοῦ Πνεύματός μου ἐπὶ πᾶσαν σάρκα» (Ιωήλ 2,28) «ἀπὸ Ἱεροσολύμων μὴ χωρίζεσθαι, ἀλλὰ περιμένειν τὴν ἐπαγγελίαν τοῦ Πατρὸς ἣν ἠκούσατέ μου, ὑμεῖς δὲ βαπτισθήσεσθε

Διαβάστε περισσότερα

Σεραφείμ Πειραιώς: «Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ο ευλογημένος καιρός»

Σεραφείμ Πειραιώς: «Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ο ευλογημένος καιρός» 06/03/2019 Σεραφείμ Πειραιώς: «Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή είναι ο ευλογημένος καιρός» Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Πειραιώς Εξεδόθη η Ποιμαντορική Εγκύκλιος του Σεβ. Μητρ. Πειραιώς, κ.κ. Σεραφείμ, για τη Μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α

Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Γενικὴ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία Α Δρ. Ἰωάννης Ἀντ. Παναγιωτόπουλος Ἐπ. Καθηγητὴς Γενικῆς Ἐκκλησιαστικῆς Ἱστορίας Τµῆµα Θεολογίας - Θεολογικὴ Σχολὴ Ἐθνικὸ καὶ Καποδιστριακὸ Πανεπιστήµιο Ἀθηνῶν Γ Οἰκουµενικὴ

Διαβάστε περισσότερα

Παραθέτουμε απόσπασμα του άρθρου: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΝ- Οι Ιεχωβάδες και οι Μασόνοι κεφάλαια εις το βιβλίον των θρ

Παραθέτουμε απόσπασμα του άρθρου: ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΝ- Οι Ιεχωβάδες και οι Μασόνοι κεφάλαια εις το βιβλίον των θρ Με ένα από τα αγαπημένα της θέματα ασχολήθηκε για μια ακόμη φορά, στο φύλλο 1991 της 27ης Σεπτεμβρίου 2013, η εφημερίδα ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ. Αιτία, το κεφάλαιο του βιβλίου των Θρησκευτικών που διδάσκεται στην

Διαβάστε περισσότερα

Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία*

Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία* Ὄχι στὴν ρινόκερη σκέψη τοῦ ρινόκερου Κοινοβουλίου μας! (ε ) Tὸ Παγκόσμιο Οἰκονομικὸ Φόρουμ προωθεῖ τὴν ὁμοφυλοφιλία* «Οἱ ὁμοφυλόφιλοι ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ 2000 ἐμφανίζονται πανίσχυροι οἰκονομικὰ καὶ κοινωνικά,

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία Συνόλων - Set Theory

Θεωρία Συνόλων - Set Theory Θεωρία Συνόλων - Set Theory Ἐπισκόπηση γιὰ τὶς ἀνάγκες τῶν Πρωτοετῶν Φοιτητῶν τοῦ Τµήµατος Διοίκησης, στὸ µάθηµα Γενικὰ Μαθηµατικά. Ὑπὸ Γεωργίου Σπ. Κακαρελίδη, Στὸ Τµῆµα Διοίκησης ΤΕΙ Δυτικῆς Ἑλλάδος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ

ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ ΑΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΘΑΡΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΘΗ π. Ἰωάννου Ζόζουλακ Κοσμήτορος τῆς Ὀρθόδοξης Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Πρέσοβ Σλοβακίας Ἔχουμε συνηθίσει ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι νὰ ἐνεργοῦμε μὲ μηχανικὸ τρόπο, νὰ

Διαβάστε περισσότερα

ευτέρα Ἔκδοσις ΙΟΥΝΙΟΣ 2007

ευτέρα Ἔκδοσις ΙΟΥΝΙΟΣ 2007 ΙΟΥΝΙΟΣ 2007 ευτέρα Ἔκδοσις Τίπρέπεινὰγνωρίζῃ ΕΝΑΣΕΛΛΗΝΑΣΜΑΚΕΔΟΝΑΣ 1. Ὅτι οἱ Σκοπιανοὶ λένε τεράστια ψέματα καὶ ὅτι ἔστησαν ἕνα φαντασιώδη μύθο γιὰ τὴν καταγωγή τους. Στὴν πλειονότητά τους εἶναι Σλαῦοι

Διαβάστε περισσότερα

Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι.

Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι. Χρήσιμες ὁδηγίες γιὰ τοὺς ἐνηλίκους ποὺ ἐπιθυμοῦν νὰ βαπτισθοῦν Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι. Σὰ τελευταῖα χρόνια καὶ ἰδιαίτερα μετὰ τὸ ἄνοιγμα τῶν συνόρων τῶν χωρῶν τῆς ἀνατολικῆς Εὐρώπης, ἀλλὰ καὶ γειτόνων χωρῶν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Β ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΑΜΟΥ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Β ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΑΜΟΥ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ Β ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΕΙΔΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΑΜΟΥ, ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ, ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ (5-6 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2004, Διορθόδοξον Κέντρον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

Διαβάστε περισσότερα

Ἕλληνες στὴν κόλαση τῶν γκουλὰγκ

Ἕλληνες στὴν κόλαση τῶν γκουλὰγκ https://engymo.wordpress.com Ἕλληνες στὴν κόλαση τῶν γκουλὰγκ Ὁ 65χρονος Ἰβᾶν Τζουχὰ εἶναι γεωγράφος στὸ ἐπάγγελμα. Ἀλλὰ ἡ μοῖρα τῆς οἰκογένειάς του (ὁ Ἕλληνας παππούς του τουφεκίστηκε ἀπὸ τὸν Στάλιν)

Διαβάστε περισσότερα

«Θεωρία καὶ Πράξη τῆς Ψαλτικῆς τέχνης»

«Θεωρία καὶ Πράξη τῆς Ψαλτικῆς τέχνης» Γρ. Θ. Στάθης, Ζ ΔιεΘνεΣ ΣυνεΔριο ~ 18-20 οκτ. 2018, Ὁμιλία 1 Ιερα ΣυνοδοΣ τησ εκκλησιασ τησ ελλαδοσ Ιδρυμα ΒυζαντΙνηΣ μουσικολογιασ «Θεωρία καὶ Πράξη τῆς Ψαλτικῆς τέχνης» Θεματικὴ μορφολογία αἰσθητική

Διαβάστε περισσότερα

3. δυνητικό: ἄν, ποὺ σημαίνει κάτι ποὺ μπορεὶ ἤ ποὺ μποροῦσε νὰ γίνει.

3. δυνητικό: ἄν, ποὺ σημαίνει κάτι ποὺ μπορεὶ ἤ ποὺ μποροῦσε νὰ γίνει. 1 Άκλιτα μέρη Μόρια Λέγονται οι άκλιτες λέξεις, οι περισσότερες μονοσύλλαβες, που δεν ανήκουν κανονικά σ ένα ορισμένο μέρος του λόγου. Αυτά έχουν κυρίως επιρρηματική σημασία και χρησιμοποιούνται στο λόγο

Διαβάστε περισσότερα

X ΜΑΘΗΜΑ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α

X ΜΑΘΗΜΑ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α X ΜΑΘΗΜΑ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑΣ Α ΠΕΡΙΟΔΟΣ Ε (2012-2013) 16 Σεπτεμβρίου 2012 Μνήμη τῆς Ἁγίας Παρθενομάρτυρος καὶ Πανευφήμου Εὐφημίας Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίας Παρασκευῆς Ἀχαρνῶν Ἀττικῆς Ὀργάνωση: Ἁγιογραφεῖο Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίων

Διαβάστε περισσότερα

αὐτόν φέρω αὐτόν τὸ φῶς τὸ φῶς αὐτόν τὸ φῶς ὁ λόγος ὁ κόσμος δι αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ ὁ κόσμος αὐτὸν οὐκ ἔγνω αὐτόν

αὐτόν φέρω αὐτόν τὸ φῶς τὸ φῶς αὐτόν τὸ φῶς ὁ λόγος ὁ κόσμος δι αὐτοῦ ἐγένετο, καὶ ὁ κόσμος αὐτὸν οὐκ ἔγνω αὐτόν ἐγένετο ἄνθρωπος, ἀπεσταλμένος παρὰ θεοῦ, ὄνομα αὐτῷ Ἰωάννης οὗτος ἦλθεν εἰς μαρτυρίαν ἵνα μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ φωτός, ἵνα πάντες πιστεύσωσιν δι αὐτοῦ. οὐκ ἦν ἐκεῖνος τὸ φῶς, ἀλλ ἵνα μαρτυρήσῃ περὶ τοῦ φωτός.

Διαβάστε περισσότερα

Σκέψεις γιὰ τὴν διατροφὴ καὶ τὴ νηστεία

Σκέψεις γιὰ τὴν διατροφὴ καὶ τὴ νηστεία Σκέψεις γιὰ τὴν διατροφὴ καὶ τὴ νηστεία Ἀλήθεια, πόσο σημαντικὸ εἶναι τὸ θέμα τῆς διατροφῆς. Εἴμαστε αὐτὸ ποὺ τρῶμε, λένε μερικοὶ ὑλιστὲς φιλόσοφοι. Καὶ ἐννοοῦν τίποτα παραπάνω. Ἡ λογικὴ αὐτὴ εἶναι λίγο

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος».

Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ὑπ ἀριθμ. 18 Πρὸς Ἅπαντας τοὺς Ἐφημερίους τῆς καθ ἡμᾶς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Θέμα: «Περὶ τοῦ προσώπου τοῦ Ἀναδόχου εἰς τὸ Μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος». Ἀγαπητοὶ Πατέρες, Ἐξ αἰτίας τοῦ ὅτι παρατηρεῖται

Διαβάστε περισσότερα

Εἰσαγωγὴ. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. ICAMSoft Law Applications Σημειώ σεις

Εἰσαγωγὴ. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. Αὐτόματη Δημιουργία Οἰκονομικῶν Κινήσεων Ἀμοιβῶν. ICAMSoft Law Applications Σημειώ σεις Εἰσαγωγὴ Ὅπως γνωρίζουν ὅλοι οἱ χρῆστες τῶν δικηγορικῶν ἐφαρμογῶν μας, τὰ εἴδη τῶν ἐνεργειῶν ποὺ μποροῦν νὰ καταγραφοῦν σὲ μία ὑπόθεση εἶναι 1. Ἐνέργειες Ἐξέλιξης, 2. Οἰκονομικές, 3. Λοιπές Ἐνέργειες &

Διαβάστε περισσότερα

πολεμικὴ πείρα πρῶτα μὲ τὶς κινήσεις τῶν γυμνασίων, ποὺ εἶναι ἕνα εἶδος παιχνίδι. Ὕστερα, γνωρίζουν τὸν ἀληθινὸ πόλεμο. Ἔχουμε κι ἐμεῖς μπροστά μας μι

πολεμικὴ πείρα πρῶτα μὲ τὶς κινήσεις τῶν γυμνασίων, ποὺ εἶναι ἕνα εἶδος παιχνίδι. Ὕστερα, γνωρίζουν τὸν ἀληθινὸ πόλεμο. Ἔχουμε κι ἐμεῖς μπροστά μας μι Προς τους νέους Ἐμεῖς οἱ χριστιανοὶ θεωροῦμε ἐντελῶς ἀσήμαντο πρᾶγμα τὴν ἐδῶ κάτω ἀνθρώπινη ζωή. Δὲν λογαριάζουμε καὶ δὲν λέμε καλὸ ὅ,τι μᾶς ἐξυπηρετεῖ σ αὐτὴ μονάχα τὴ ζωή. Τὴν ἔνδοξη καταγωγή, τὴν εὐρωστία

Διαβάστε περισσότερα

Ο Θάνατος τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Ἀνθρώπου *

Ο Θάνατος τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Ἀνθρώπου * Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ Ενα πνευματικὸ ταξίδι πρὸς τὸ Τέλος τοῦ παλαιοῦ καὶ τὴν Ἀρχὴ τοῦ νέου Ο Θάνατος τοῦ Θεοῦ καὶ ἡ Ἀνάσταση τοῦ Ἀνθρώπου * Η Ορθόδοξη ἀπάντηση στὸ ὑπαρξιακὸ κήρυγμα τοῦ «θανάτου τοῦ Θεοῦ»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΜΕΣΑ σ ὅλες τὶς προσευχὲς καὶ τοὺς ὕμνους τῆς μεγάλης

ΑΝΑΜΕΣΑ σ ὅλες τὶς προσευχὲς καὶ τοὺς ὕμνους τῆς μεγάλης Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ Ενα πνευματικὸ ταξίδι πρὸς τὸ Τέλος τοῦ παλαιοῦ καὶ τὴν Ἀρχὴ τοῦ νέου Η Προσευχὴ τοῦ Ἁγίου Εφραὶμ τοῦ Σύρου * Η χριστιανικὴ ἀσκητικὴ εἶναι ἀγώνας ὄχι κατά, ἀλλὰ ὑπὲρ τοῦ σώματος. Γι

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Συσχετισμένων Ἀρχείων & Εἰκόνων

Διαχείριση Συσχετισμένων Ἀρχείων & Εἰκόνων Διαχείριση Συσχετισμένων Ἀρχείων & Εἰκόνων Εἰσαγωγὴ Μιὰ ἀπὸ τὶς βασικὲς πρόσθετες δυνατότητες τῆς ἔκδοσης 3 τῶν ἰατρικῶν ἐφαρμογῶν μας, εἶναι ἡ δυνατότητα συσχετισμοῦ ὅσων ψηφιακῶν ἀρχείων ἀπαιτεῖται στὴν

Διαβάστε περισσότερα

«Ἁγιογραφικὴ Σύναξις Πατρῶν Α»

«Ἁγιογραφικὴ Σύναξις Πατρῶν Α» Ἕνα δεύτερο σημαντικὸ Ἁγιογραφικὸ βῆμα «Ἁγιογραφικὴ Σύναξις Πατρῶν Α» Μία ἐλπιδοφόρος ἀρχὴ Μὲ τὴν Χάρι τοῦ Θεοῦ, τὴν εὐχὴ τοῦ ἀσθενοῦντος Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας Ὠρωποῦ καὶ Φυλῆς κ. Κυπριανοῦ, τὴν

Διαβάστε περισσότερα

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή.

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Mαθηματικό σύστημα Ένα μαθηματικό σύστημα αποτελείται από αξιώματα, ορισμούς, μη καθορισμένες έννοιες και θεωρήματα. Η Ευκλείδειος γεωμετρία αποτελεί ένα

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντῖνος Χαριλ. Καραγκούνης. Βιογραφικὸ Σημείωμα

Κωνσταντῖνος Χαριλ. Καραγκούνης. Βιογραφικὸ Σημείωμα Κωνσταντῖνος Χαριλ. Καραγκούνης. Βιογραφικὸ Σημείωμα Γιὸς τοῦ Χαριλάου καὶ τῆς Ἑλένης Καραγκούνη, τὸ γένος Ραμαντάνη, γεννημένος στὴν Ἀνακασιὰ Βόλου τὴν 8 η Ἰουλίου 1965, σύζυγος τῆς Γιαννούλας Κ. Φωτοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα*

Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα* Ἀξίες -Ἰδανικά -Ἱστορικὴ Μνήμη Παρέλαση-Μαντήλα-Δωδεκάποντα* «Ἡ σεμνότητα καὶ ἡ ταπεινότητα εἶναι προαπαιτούμενο...» α. Στὴν χώρα ποὺ θὰ ριζώσεις νὰ σεβαστεῖς τὴν σημαία της, τοὺς ἀνθρώπους της, τὴν φύση

Διαβάστε περισσότερα

1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ

1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ Σ Χ Ο Λ Ε Ι Ο Ν Ψ Α Λ Τ Ι Κ Η Σ 1814-2014 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΔΙΕΘΝΕΣ, ΕΠΕΤΕΙΑΚΟ ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ἀφιερωμένο στὴ μνήμη τῶν τριῶν μεγάλων εὐεργετῶν τοῦ ἔθνους Χρυσάνθου τοῦ

Διαβάστε περισσότερα

Ο πύργος της Βαβέλ Πως «εξηγεί» η ιουδαιοχριστιανική θρησκεία την ποικιλία γλωσσών στον κόσμο

Ο πύργος της Βαβέλ Πως «εξηγεί» η ιουδαιοχριστιανική θρησκεία την ποικιλία γλωσσών στον κόσμο Ο πύργος της Βαβέλ Πως «εξηγεί» η ιουδαιοχριστιανική θρησκεία την ποικιλία γλωσσών στον κόσμο Η ιστορία του πύργου της Βαβέλ υπάρχει στη Γένεση, στο κεφάλαιο 11. Ξεκινά ως εξής: Καί ἦν πᾶσα ἡ γῆ χεῖλος

Διαβάστε περισσότερα

Ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας: ἡ ἐποχή, ἡ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του «Περὶ τῆς ἐν Χριστῷ

Ἅγιος Νικόλαος Καβάσιλας: ἡ ἐποχή, ἡ ζωὴ καὶ τὸ ἔργο του «Περὶ τῆς ἐν Χριστῷ Ἡ σύνταξη τῆς ἐργασίας αὐτῆς ἒγινε από τό Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ὁ Θεολόγος» και ἀποτελεί εἰσαγωγή τοῦ έργου «Περὶ τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς Λόγοι επτά» του Ἁγίου Νικόλαου Καβάσιλα ὅπως ἐκδόθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ιδαγµένο κείµενο 'Αριστοτέλους 'Ηθικά Νικοµάχεια (Β6, 4-10)

ιδαγµένο κείµενο 'Αριστοτέλους 'Ηθικά Νικοµάχεια (Β6, 4-10) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2001 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΤΕΣΣΕΡΙΣ (4) ιδαγµένο κείµενο 'Αριστοτέλους 'Ηθικά

Διαβάστε περισσότερα

Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου

Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου Μητροπολίτου Μόρφου Νεοφύτου Στὴν καθ ἡμᾶς Μητροπολιτικὴ περιφέρεια Μόρφου τιμᾶται ἰδιαίτερα ὁ ὅσιος Σωζόμενος. Ἐπίκεντρο τῆς ἐδῶ τιμῆς του εἶναι ἡ ἁγιοτόκος κοινότητα τῆς Γαλάτας, ὅπου εὑρίσκεται κατάγραφος

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β

Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β Φροντιστηριακὸ Μάθημα Ἁγιογραφίας Β Στὴν Ἱερὰ Μονή μας, τῶν Ἁγίων Μαρτύρων Κυπριανοῦ καὶ Ἰουστίνης, στὴν Φυλὴ Ἀττικῆς, μὲ τὴν Χάρι τοῦ Θεοῦ, τὴν εὐχὴ τοῦ ἀσθενοῦντος Σεβασμιωτάτου Πνευματικοῦ Πατρός μας,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΤΣΑΪΝΗΣ Μέλος τῆς Διεθνοῦς Ἑταιρείας Ἑλληνικῆς Φιλοσοφίας (Δ.Ε.Ε.Φ) ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ (ἤ περὶ ἔρωτος)

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΤΣΑΪΝΗΣ Μέλος τῆς Διεθνοῦς Ἑταιρείας Ἑλληνικῆς Φιλοσοφίας (Δ.Ε.Ε.Φ) ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ (ἤ περὶ ἔρωτος) ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΤΣΑΪΝΗΣ Μέλος τῆς Διεθνοῦς Ἑταιρείας Ἑλληνικῆς Φιλοσοφίας (Δ.Ε.Ε.Φ) ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟΝ (ἤ περὶ ἔρωτος) ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Β ΕΚΔΟΣΗ ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2010 ΠΛΑΤΩΝ (428 348 π.χ) Γεώργιος

Διαβάστε περισσότερα

Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός

Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός 13/02/2019 Εκεί όπου όντως ήθελε ο Θεός Πατριαρχεία / Πατριαρχείο Αλεξανδρείας Του π. Πολυκάρπου Αγιαννανίτη Ὅπου διακονεῖ κανεὶς τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία, ἐκεῖ βρίσκει τὴ χαρὰ καὶ τὴν ἀνάπαυσή του.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΙΦΝΑΪΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΑ Β ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΙΦΝΑΪΚΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ ΣΙΦΝΟΣ 27-30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΡΝΙΚΟΥ - ΕΥΓΕΝΙΔΗ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΙΦΝΑΪΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΑ Β ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΙΦΝΑΪΚΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ ΣΙΦΝΟΣ 27-30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΡΝΙΚΟΥ - ΕΥΓΕΝΙΔΗ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΙΦΝΑΪΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΑ Β ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΙΦΝΑΪΚΟΥ ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ ΣΙΦΝΟΣ 27-30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2002 ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΡΝΙΚΟΥ - ΕΥΓΕΝΙΔΗ ΤΟΜΟΣ Β ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΦΡΑΓΚΟΚΡΑΤΙΑ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΑΘΗΝΑ 2005

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ἀντίχριστος καὶ τὸ Χρῖσμα*

Ο Ἀντίχριστος καὶ τὸ Χρῖσμα* «Η οὐσία τῆς Ορθοδόξου Ποιμαντικῆς ποὺ συνδέεται μὲ τὴν Ησυχαστικὴ Παράδοση τῆς Εκκλησίας» Ο Ἀντίχριστος καὶ τὸ Χρῖσμα* «Επομένως, οἱ Ποιμένες τῆς Εκκλησίας δὲν πρέπει νὰ ὁμιλοῦν μόνον γιὰ τὸν Ἀντίχριστο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟ ΒΤΖΑΝΣΙΟΝ ΗΣΟ ΕΛΛΗΝΟΥΩΝΟΝ ΚΑΙ ΕΩΕ ΣΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΠΟΛΙΣΙΜΟΝ

ΣΟ ΒΤΖΑΝΣΙΟΝ ΗΣΟ ΕΛΛΗΝΟΥΩΝΟΝ ΚΑΙ ΕΩΕ ΣΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΠΟΛΙΣΙΜΟΝ ΣΟ ΒΤΖΑΝΣΙΟΝ ΗΣΟ ΕΛΛΗΝΟΥΩΝΟΝ ΚΑΙ ΕΩΕ ΣΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΠΟΛΙΣΙΜΟΝ Μὲ ἀφορμὴν τὴν ἐπέτειον τῆς Ἁλώσεως τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὑπὸ τῶν Σούρκων κατὰ τὴν 29ην Μαΐου 1453, πολλοὶ «θολοκουλτουριάρηδες», ἀνιστόρητοι

Διαβάστε περισσότερα

Ἡ Κυριακή του Πάσχα. Fr.Lev Gillet

Ἡ Κυριακή του Πάσχα. Fr.Lev Gillet Ἡ Κυριακή του Πάσχα Fr.Lev Gillet «Αὔτη ἡ κλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα, ἡ μία τῶν Σαββάτων, ἡ βασιλὶς καὶ κυρία, ἑορτὴ ἑορτῶν καὶ πανήγυρις ἐστὶ πανηγύρεων!»ψάλλουμε στὴν ὀγδόη ὠδὴ τοῦ πασχαλιάτικου Ὄρθρου. Ἡ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΓΑΜΟΣ

ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΓΑΜΟΣ 1 ΤΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΓΑΜΟΣ Ὑπάρχουν ἄνθρωποι ποὺ δὲν γνωρίζουν τί εἶναι ὁ γάμος. Εἴτε ἔχουν, εἴτε δὲν ἔχουν συνάψει γάμο. Ὑπανδρευμένοι καὶ ἀνύπανδροι. Νυμφευμένοι καὶ ἀνύμφευτοι. Ἀλλὰ εἶναι ἀνάγκη,

Διαβάστε περισσότερα

Μαρτυρία Πίστεως καὶ Ζωῆς

Μαρτυρία Πίστεως καὶ Ζωῆς Ἐπισκόπου Γαρδικίου Κλήμεντος Μαρτυρία Πίστεως καὶ Ζωῆς Ὁμιλίες σὲ Ἐκδηλώσεις Εἰσηγήσεις - Διαλέξεις - Ἄρθρα Ἐκδόσεις Γεώργιος Χοροζίδης, Φυλὴ Ἀττικής, 2017, σελίδες 222. Ἡ ἰδέα γιὰ τὴν κυκλοφόρησι τοῦ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2016 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2016 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 25 εκεμβριου 2016 ἀριθμ. πρωτ. : 793.- ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 2016 Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΘΙΜΟΣ Πρὸς τοὺς εὐλαβεῖς Ἱερεῖς καὶ τοὺς εὐσεβεῖς Χριστιανοὺς τῆς καθ ἡμᾶς

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΝΥΜΑ ΤΡΙΩΔΙΟΥ. Τοῦ Μητροπολίτου Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς κ. Νικολάου

ΜΗΝΥΜΑ ΤΡΙΩΔΙΟΥ. Τοῦ Μητροπολίτου Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς κ. Νικολάου ΜΗΝΥΜΑ ΤΡΙΩΔΙΟΥ Τοῦ Μητροπολίτου Μεσογαίας καὶ Λαυρεωτικῆς κ. Νικολάου Μὲ τὴν Κυριακή τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου, ἡ Ἐκκλησία μας μᾶς εἰσάγει στὴν κατ ἐξοχὴν πνευματική της περίοδο, τὴν περίοδο τοῦ Τριωδίου.

Διαβάστε περισσότερα

ICAMLaw Application Server Χειροκίνηση Ἀναβάθμιση

ICAMLaw Application Server Χειροκίνηση Ἀναβάθμιση Εἰσαγωγή Ὁ ICAMLaw Application Server (στὸ ἑξῆς γιά λόγους συντομίας IAS) ἀποτελεῖ τὸ ὑπόβαθρο ὅλων τῶν δικηγορικῶν ἐφαρμογῶν τῆς ICAMSoft. Εἶναι αὐτός ποὺ μεσολαβεῖ ἀνάμεσα: α) στὴν τελική ἐφαρμογὴ ποὺ

Διαβάστε περισσότερα

Ἀπολογισμὸς «Ἐ.Ἐ.Ε.» καὶ Τμημάτων Ψηφιδωτοῦ, Ξυλογλυπτικῆς καὶ Πληροφορικῆς.

Ἀπολογισμὸς «Ἐ.Ἐ.Ε.» καὶ Τμημάτων Ψηφιδωτοῦ, Ξυλογλυπτικῆς καὶ Πληροφορικῆς. Ἐπὶ τῇ λήξει τῆς Περιόδου Ι (2016-2017) Ποιμαντικῶν, Κατηχητικῶν, Κοινωνικῶν καὶ Πολιτιστικῶν Δραστηριοτήτων Κυριακὴ Ἁγίων 318 Πατέρων τῆς Α Οἰκουμενικῆς Συνόδου, 15/28.5.2017 Φυλὴ Ἀττικῆς Ἀπολογισμὸς

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΝ τελευταῖο καιρὸ ἄρχισαν νὰ γράφωνται

ΤΟΝ τελευταῖο καιρὸ ἄρχισαν νὰ γράφωνται Η νόσος τῆς θρησκείας καὶ ἡ ὀρθόδοξος θεραπεία της Ορθοδοξία καὶ Θρησκεία* Τοῦ π. Ιωάννου Ρωμανίδου ( ) Επὶ τῇ πενταετίᾳ ἀπὸ τῆς κοιμήσεως αὐτοῦ, 1.11.2001 ΤΟΝ τελευταῖο καιρὸ ἄρχισαν νὰ γράφωνται ἄρθρα

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ Γάμος. Ἀγαπητοί μας μελλόνυμφοι,

Ὁ Γάμος. Ἀγαπητοί μας μελλόνυμφοι, Ὁ Γάμος Ἀγαπητοί μας μελλόνυμφοι, ὲ λίγες ἡμέρες πρόκειται νὰ ἑνωθεῖτε μὲ τὰ δεσμὰ τοῦ Γάμου διὰ τῶν εὐλογιῶν τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας τοῦ Κυρίου μας. Αὐτὸ τὸ γεγονὸς χρειάζεται ὡς καταλύτη τὸν τελειωτῆ καὶ

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ*

Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ* Ἡ Θεωρία τῆς Ἐλέξιξης: κοσμικὴ θρησκεία, μὲ νόημα καὶ ἠθικὴ Ἡ Ὁ νεο-δαρβινισμὸς καὶ ἡ ἀμφισβήτηση τοῦ Θεοῦ* Ὄχι Ἐξέλιξη, ἀλλὰ Σχεδιασμὸς Μέρος B ἐπιστημονικὴ κριτικὴ ποὺ ἀσκεῖται στὴν Θεωρία τῆς Ἐξέλιξης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ Τὰ Ἕξι μεγάλα ἐρωτήματα τῆς δυτικῆς μεταφυσικῆς καταλαμβάνουν μιὰ ξεχωριστὴ θέση στὴν ἱστορία τῆς φιλοσοφικῆς ἱστοριογραφίας. Ὁ συγγραφέας του βιβλίου, Χάιντς Χάιμζετ (1886-1975),

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΧΡΙ τώρα μιλήσαμε γιὰ τὴν διδασκαλία τῆς Εκκλησίας σχετικὰ

ΜΕΧΡΙ τώρα μιλήσαμε γιὰ τὴν διδασκαλία τῆς Εκκλησίας σχετικὰ Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ Ενα πνευματικὸ ταξίδι πρὸς τὸ Τέλος τοῦ παλαιοῦ καὶ τὴν Αρχὴ τοῦ νέου Νὰ τὴν ἐνσωματώσουμε στὴν καθημερινή μας ζωὴ * Μιὰ πνευματικὴ πρόκληση, ποὺ ἀπαιτεῖ ἀντίδραση, ἀπόφαση, πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Τὰ Προλεγόμενα. (π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνὸς)

Τὰ Προλεγόμενα. (π. Γεώργιος Δ. Μεταλληνὸς) Ἁγίου Ἀθανασίου τοῦ Παρίου Ἀλεξίκακον Φάρμακον καὶ ἡ ἐπιστολὴ στὸν Κοραῆ Περὶ Νηστείας Εὐρωπαϊκῶν Νοσημάτων Θεραπευτικὴ Προλεγόμενα: π. Γεώργιος Μεταλληνός, Ἐκδόσεις «Γρηγόρη», Ἀθήνα 2016, σελίδες 229.

Διαβάστε περισσότερα

Βίος καὶ πολιτεία. τοῦ Νέου Μυροβλύτου,

Βίος καὶ πολιτεία. τοῦ Νέου Μυροβλύτου, Βίος καὶ πολιτεία τοῦ ὁσίου καὶ θεοφόρου πατρὸς ἡμῶν Λεοντίου τοῦ Νέου Μυροβλύτου, ποὺ διακρίθηκε γιὰ τὴν ἄσκηση καὶ τὴ λαμπρότητα τοῦ βίου του στὸ Ἁγιώνυμον Ὄρος τοῦ Ἄθωνος, στὴν Μονὴ ποὺ καλεῖται τοῦ

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν

Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν 01/03/2019 Πρωτομηνιά και Άνοιξη: Τρεις σπουδαίες Αγίες εορτάζουν / Επικαιρότητα Η Εκκλησία μας, κατά την 1η Μαρτίου εκάστου έτους και πρώτη ημέρα της εποχής της Ανοίξεως, τιμά τη μνήμη δύο γυναικών Μαρτύρων

Διαβάστε περισσότερα

Ὁ πιστὸς φίλος. Πιστεύω¹ τῷ φίλῳ. Πιστὸν φίλον ἐν κινδύνοις γιγνώσκεις². Ὁ φίλος τὸν

Ὁ πιστὸς φίλος. Πιστεύω¹ τῷ φίλῳ. Πιστὸν φίλον ἐν κινδύνοις γιγνώσκεις². Ὁ φίλος τὸν Ὁ πιστὸς φίλος. Πιστεύω¹ τῷ φίλῳ. Πιστὸν φίλον ἐν κινδύνοις γιγνώσκεις². Ὁ φίλος τὸν φίλον ἐν πόνοις³ καὶ κινδύνοις οὐ λείπει. Τοῖς τῶν φίλων λόγοις ἀεὶ πιστεύομεν. Εἰ κινδυνεύετε, ὦ φίλοι, τοὺς τῶν ἀνθρώπων

Διαβάστε περισσότερα

Τευχος πρωτο. αρχεία. Πηγεσ γνωσησ, πηγεσ μνημησ Ένα σύγχρονο αρχείο. Το ΙΑ/ΕΤΕ ανοίγει τα χαρτιά του

Τευχος πρωτο. αρχεία. Πηγεσ γνωσησ, πηγεσ μνημησ Ένα σύγχρονο αρχείο. Το ΙΑ/ΕΤΕ ανοίγει τα χαρτιά του Τευχος πρωτο αρχεία Πηγεσ γνωσησ, πηγεσ μνημησ Ένα σύγχρονο αρχείο Το ΙΑ/ΕΤΕ ανοίγει τα χαρτιά του Άσκηση Υπόθεση παραχάραξης Το 1938, το Υφυπουργείον Δημοσίας Ασφαλείας του ελληνικού κράτους δημοσιεύει

Διαβάστε περισσότερα

Ἀδαμάντιος Κοραῆς καὶ Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: δύο διαφορετικοὶ δρόμοι, ἕνας κοινὸς σκοπὸς*

Ἀδαμάντιος Κοραῆς καὶ Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: δύο διαφορετικοὶ δρόμοι, ἕνας κοινὸς σκοπὸς* Επὶ τῇ ἱερᾷ μνήμῃ τοῦ Οσίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου (14η Ιουλίου) Ἀδαμάντιος Κοραῆς καὶ Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: δύο διαφορετικοὶ δρόμοι, ἕνας κοινὸς σκοπὸς* Τοῦ Ἀστερίου Ἀργυρίου «Τὸ ἔργο τοῦ Νικοδήμου εἶναι

Διαβάστε περισσότερα

Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας μας. ΕΚΚΛΗΣΙΑ & ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΕΝΟΡΙΑ & ΔΙΑΚΟΝΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ Σεβασμιώτατε, Αἰδεσιμολογιώτατοι, Πρωτοπρεσβύτερος π. Βασίλειος Κοντογιάννης Ἐφημ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟΥ Γ.Ν.Α. Ἀγαπητοί ἐθελοντές τῆς Διακονίας Ἀσθενῶν τῆς Ἐκκλησίας

Διαβάστε περισσότερα

2014-09. Κουζανός: Η σοφία της αγνωσίας

2014-09. Κουζανός: Η σοφία της αγνωσίας 1/8 2014-09 Κουζανός: Η σοφία της αγνωσίας Nicolaus Cusanus: Η σοφία της αγνωσίας. Ο Θεός, ο κόσμος, ο άνθρωπος (μτφρ. Γ. αρδιώτης, εισ.-επιμ. Ν. Αυγελής Σειρά: Φιλοσοφική Βιβλιοθήκη 2). Θεσσαλονίκη: Σταμούλης

Διαβάστε περισσότερα

Επὶ τῇ ἱερᾷ μνήμῃ τοῦ Οσίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκυ ( 15.11.1794) Η Ἀδιάλειπτος Προσευχὴ καὶ ἡ Εὐχὴ τοῦ Ιησοῦ. Κεφάλαια κδʹ

Επὶ τῇ ἱερᾷ μνήμῃ τοῦ Οσίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκυ ( 15.11.1794) Η Ἀδιάλειπτος Προσευχὴ καὶ ἡ Εὐχὴ τοῦ Ιησοῦ. Κεφάλαια κδʹ Επὶ τῇ ἱερᾷ μνήμῃ τοῦ Οσίου Παϊσίου Βελιτσκόφσκυ ( 15.11.1794) Η Ἀδιάλειπτος Προσευχὴ καὶ ἡ Εὐχὴ τοῦ Ιησοῦ Κεφάλαια κδʹ «Εθερμάνθη ἡ καρδία μου ἐντός μου, καὶ ἐν τῇ μελέτῃ μου ἐκκαυθήσεται πῦρ» (Ψαλμ.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο (στ.471-490) ΧΟΡΟΣ ηλοῖ τὸ γέννηµ' ὠµὸν ἐξ ὠµοῦ πατρὸς 471 τῆς παιδὸς εἴκειν δ'οὐκ ἐπίσταται κακοῖς.

ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο (στ.471-490) ΧΟΡΟΣ ηλοῖ τὸ γέννηµ' ὠµὸν ἐξ ὠµοῦ πατρὸς 471 τῆς παιδὸς εἴκειν δ'οὐκ ἐπίσταται κακοῖς. ΑΡΧΗ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 1999 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Κείµενο από το πρωτότυπο

Διαβάστε περισσότερα