Ψυχολογικζσ ςυνζπειεσ Προςαρμογι ςτθν αναπθρία. Θ. Αγγελόπουλοσ Ψυχολόγοσ ΓΝ «Αμ. Φλζμινγκ»

Transcript

1 Ψυχολογικζσ ςυνζπειεσ Προςαρμογι ςτθν αναπθρία Θ. Αγγελόπουλοσ Ψυχολόγοσ ΓΝ «Αμ. Φλζμινγκ»

2 Η άρνθςθ ωσ μθχανιςμόσ άμυνασ Προςτατευτικόσ ψυχολογικόσ μθχανιςμόσ απζναντι ςτο υπερβολικό άγχοσ Κινθτοποιείται για να επιτρζψει ςτον αςκενι να αφομοιϊςει τθν επϊδυνθ πραγματικότθτα με τον δικό του ρυκμό Ο βακμόσ άρνθςθσ διαφζρει από αςκενι ςε αςκενι αλλά και ςτον ίδιο αςκενι παρουςιάηει διακυμάνςεισ Μπορεί να είναι πλιρθσ, μερικι ι αποφςα

3 Πϊσ χειριηόμαςτε τθν άρνθςθ του αςκενι με ΚΝΜ; Σο πόςο ο αςκενισ «κζλει» να γνωρίηει, κακορίηει το βακμό τθσ αλικειασ που επικοινωνοφμε Ο αςκενισ αφινει «να περάςει» τόςθ αλικεια όςθ αντζχει εβόμαςτε: το διπλό δικαίωμα του αςκενι τόςο να γνωρίηει όςο το και να μθ γνωρίηει τθν αλικεια το βακμό αποδοχισ ι άρνθςθσ τθσ πραγματικότθτασ τισ πρακτικζσ ανάγκεσ τθσ κεραπείασ Μετά από τθν ανακοίνωςθ τθσ διάγνωςθσ, θ κεραπευτικι ομάδα ΔΕΝ εγκαταλείπει, αλλά βρίςκεται δίπλα ςτον αςκενι!

4 Οι ψυχολογικζσ επιπτϊςεισ τθσ αναπθρίασ 1. ε ατομικό επίπεδο (αςκενισ-τραυματίασ) ΚΑΣΑΘΛΙΠΣΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ Α. υναίςκθμα: κατακλιπτικι διάκεςθ, ανθδονία, άγχοσ Β. Φυτικό νευρικό ςφςτθμα: διαταραχι του φπνου διαταραχι τθσ κρζψθσ κόπωςθ, εξάντλθςθ ςεξουαλικισ διάκεςθσ ψυχοκινθτικι επιβράδυνςθ ψυχοκινθτικι διζγερςθ

5 Οι ψυχολογικζσ επιπτϊςεισ τθσ αναπθρίασ 1. ε ατομικό επίπεδο (αςκενισ-τραυματίασ) ΚΑΣΑΘΛΙΠΣΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ Γ. Κινθτοποίθςθ: απϊλεια ενδιαφζροντοσ ςτισ ςυνικεισ δραςτθριότθτεσ ανθμπόρια, ζλλειψθ ελπίδασ ςκζψεισ ι απόπειρεσ αυτοκτονίασ

6 Οι ψυχολογικζσ επιπτϊςεισ τθσ αναπθρίασ 1. ε ατομικό επίπεδο (αςκενισ-τραυματίασ) ΚΑΣΑΘΛΙΠΣΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ Δ.κζψθ-Αντίλθψθ: αιςκιματα ςκζψεισ ενοχισ αίςκθμα αναξιότθτασ χαμθλι αυτοεκτίμθςθ χαμθλι αυτοπεποίκθςθ δυςκολία ςυγκζντρωςθσ

7 Οι ψυχολογικζσ επιπτϊςεισ τθσ αναπθρίασ 1.ε ατομικό επίπεδο (αςκενισ-τραυματίασ) ΚΑΣΑΘΛΙΠΣΙΚΕ ΔΙΑΣΑΡΑΧΕ Ε. ωματικά ενοχλιματα: πονοκζφαλοσ πόνοι ςτθ μζςθ μυϊκοί ςπαςμοί (κράμπεσ) πόνοσ ςτο ςτικοσ δερματολογικζσ εκδθλϊςεισ

8 Οι ψυχολογικζσ επιπτϊςεισ τθσ αναπθρίασ 2. ε οικογενειακό επίπεδο (φροντιςτζσ - ςυγγενείσ) Διαταραχζσ διάκεςθσ Αγχϊδεισ εκδθλϊςεισ υχνά ςυμπτϊματα: Κατακλιπτικι διάκεςθ Ανθδονία Άγχοσ Διαταραχζσ φπνου & όρεξθ Ανθμπόρια, ζλλειψθ ελπίδασ κζψεισ ι απόπειρεσ αυτοκτονίασ ωματικά ενοχλιματα Ενοχζσ Χαμθλι αυτοπεποίκθςθ & αυτοεκτίμθςθ

9 ΣΙ ΠΡΟΦΕΡΕΙ ΕΛΠΙΔΑ ΣΟΝ ΑΘΕΝΗ ΜΕ ΚΙΝΗΣΙΚΟ & ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ Ε. Μπάκασ & ςυν., κλινικι ΦΙΑπ ΓΝΑ «ΚΑΣ» Δυνατότθτα εκτζλεςθσ, εργαςίασ, διαςκζδαςθσ Ικανότθτα ςεξουαλικισ επαφισ Υπαρξθ υποςτθρικτικοφ περιβάλλοντοσ Υπαρξθ ςτρατθγικοφ ςτόχου ηωισ Ιςοτιμία χωρίσ λφπθςθ

10 Ο ρόλοσ του ψυχολόγου ςτθν αντιμετϊπιςθ των ψυχολογικϊν επιπτϊςεων τθσ αναπθρίασ 1. Ερευνητικόσ ΚΛΙΝΙΚΗ ΤΝΕΝΣΕΤΞΗ: ψυχολογικό ιςτορικό & παροφςα ψυχικι κατάςταςθ 2. Συμβουλευτικόσ Θεραπευτικόσ ι αποκατάςταςθσ Προλθπτικόσ Εκπαιδευτικόσ & εξελικτικόσ

11 Ο ρόλοσ του ψυχολόγου ςτθν αντιμετϊπιςθ των ψυχολογικϊν επιπτϊςεων τθσ αναπθρίασ 3. Ψυχολογική ςτήριξη (ατομικζσ, ομαδικζσ ςυνεδρίεσ): αςκενι τραυματία οικογζνειασ προςωπικοφ ομάδασ αποκατάςταςθσ 4. Κινείται ςτο πνεφμα τθσ διεπιςτημονικήσ ςυνεργαςίασ αντιμετϊπιςθσ αςκενϊν, με ουςιαςτικό ρόλο ςτθν Ομάδα Αποκατάςταςθσ

12 Προςαρμογι ςτθν αναπθρία

13 Καταςτάςεισ κρίςθσ ΤΣΗΜΙΚΗ ΘΕΩΡΗΗ Ο άνκρωποσ αποτελείται από: ψυχοκοινωνικζσ, βιολογικζσ, κοινωνικοπολιτιςμικζσ & οικονομικοκοινωνικζσ διεργαςίεσ Κρίςθ: θ μεταβατικι περίοδοσ κατά τθν οποία θ ιςορροπία του ςυςτιματοσ απειλείται ι διαταράςςεται εξαιτίασ μιασ αςκζνειασ

14 Η ΚΝΜ ωσ αςκζνεια δθμιουργεί κρίςθ & μπορεί να λειτουργιςει: Ωσ κετικι ανάδραςθ (positive feedback) μεγαλϊνοντασ τθν αταξία του ςυςτιματοσ & προκαλϊντασ αλυςιδωτι αντίδραςθ & αποδιοργάνωςθ ολόκλθρου του ςυςτιματοσ Ωσ αρνθτικι ανάδραςθ(negative feedback) κινθτοποιϊντασ τισ δυνάμεισ του ςυςτιματοσ για τθν αναηιτθςθ καινοφργιων ιςορροπιϊν, οι οποίεσ κα μειϊςουν τθν αταξία που επικρατεί ςτο εςωτερικό του, ανακαλφπτοντασ μια άλλθ ιςορροπία

15 ΓΕΓΟΝΟ (ΚΝΜ) & ΚΡΙΗ Η ΚΝΜ ζχει τραυματικό χαρακτιρα λόγω: τθσ ζνταςισ τθσ τθσ απρόοπτθσ εμφάνιςισ τθσ τθσ προθγοφμενθσ δθμιουργίασ «ρθγμάτων» ςτθν ψυχικι οργάνωςθ του ατόμου

16 Δθμιουργία υποςτθρικτικοφ-κεραπευτικοφ πλαιςίου

17 Δθμιουργία υποςτθρικτικοφ-κεραπευτικοφ πλαιςίου Θα πρζπει να είναι προςαρμοςμζνο ςτισ ανάγκεσ & ςτισ ιδιαιτερότθτεσ κάκε αςκενοφσ & τθσ οικογζνειάσ του, ϊςτε να λειτουργιςει κετικά και αποτελεςματικά. Η απουςία αυτοφ, μπορεί να οδθγιςει τον αςκενι ςε πακθτικι ςτάςθ, κεωρϊντασ ότι κάκε προςπάκεια είναι μάταιθ. Η παρουςία αυτοφ, ζχει ευεργετικζσ επιπτϊςεισ ςε κάκε περίπτωςθ, βελτιϊνει τθν ποιότθτα ηωισ του αςκενοφσ, τον κινθτοποιεί να αντιμετωπίςει τισ ψυχολογικζσ επιπτϊςεισ τθσ νόςου

18 Δθμιουργία υποςτθρικτικοφ-κεραπευτικοφ πλαιςίου Η αποτελεςματικότθτα των παρεμβάςεϊν μασ εξαρτάται από τθ δθμιουργία ενόσ εφκαμπτου πλαιςίου, ικανοφ να προςαρμόηεται ςτισ ανάγκεσ του ςυςτιματοσ Αυτό απαιτεί από τον ψυχολόγο & από το ςφνολο τθσ κεραπευτικισ ομάδασ ιδιαίτερθ ευελιξία ςτθ λειτουργία τουσ Η ευελιξία αυτι προχποκζτει ςωςτι επικοινωνία μεταξφ όλων των εμπλεκόμενων ειδικοτιτων

19 υμπεράςματα: Ζνα γεγονόσ μπορεί να οδθγιςει: τθν ολοκλιρωςθ του ςυςτιματοσ ι ε μια αποςτακεροποίθςθ & διαταραχι των λειτουργιϊν του ςυςτιματοσ, κζτοντάσ το ςε κρίςθ Η ςυμπλθρωματικότθτα των παρεμβάςεων και θ δθμιουργικι επικοινωνία ανάμεςα ςε όλουσ τουσ εμπλεκόμενουσ, αποτελοφν απαραίτθτθ προχπόκεςθ για τθν αποτελεςματικότθτα του υποςτθρικτικοφ κεραπευτικοφ πλαιςίου.

20 υμπεράςματα: τρατθγικόσ ςτόχοσ τθσ κεραπευτικισ ομάδασ είναι, ο αςκενισ: νϋ αποδεχκεί το πρόβλθμα να γίνει αυτόνομοσ και ανεξάρτθτοσ να επανενταχκεί ςτθν κοινωνία, εργαςία, ςπουδζσ

21 Ευχαριςτϊ!