Τίτλος παραδοτέου: Έκθεση για την κατάσταση του σχεδιασμού των προγραμμάτων τεχνικής κατάρτισης (ΠΕ 2 D2.4)

Transcript

1 Αρ. Σύμβασης: IEE/13/BWI/715/SI Αναβάθμιση της κατάρτισης και των επαγγελματικών προσόντων του εργατικού δυναμικού του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα Τίτλος παραδοτέου: Έκθεση για την κατάσταση του σχεδιασμού (ΠΕ 2 D2.4) Επιμέλεια παραδοτέου: Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) Δημιουργία: 31 Ιουλίου 2015 Συγγραφείς: Χαράλαμπος Μαλαματένιος (ΚΑΠΕ) Γεωργία Βεζυργιάννη (ΚΑΠΕ) Σταυρούλα Τουρνάκη (Π.Κ.)

2 BUILD UP Skills UPSWING Η δράση BUILD UP Skills UPSWING υλοποιούμενη στο πλαίσιο του Πυλώνα ΙΙ της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας BUILD UP Skills* - στοχεύει στην ανάπτυξη και την πιλοτική εφαρμογή σχημάτων πιστοποίησης προσόντων και προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης και, στη συνέχεια, στην αναγνώριση και εφαρμογή τους σε μεγάλη κλίμακα για τους: i. τεχνικούς μόνωσης, ii. αλουμινοσιδηροκατασκευαστές, iii. εγκαταστάτες - συντηρητές καυστήρων, σύμφωνα με τις προτεραιότητες και συστάσεις του Εθνικού Οδικού Χάρτη Προσόντων για την Ελλάδα, ο οποίος αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του Πυλώνα I της Πρωτοβουλίας BUILD UP Skills. *Η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία BUILD UP Skills: Αποτελεί στρατηγική Πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αναβάθμιση των επαγγελματικών προσόντων και δεξιοτήτων των εργατών και τεχνιτών του κατασκευαστικού κλάδου. Στόχος της είναι η επάρκεια το 2020 εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, ικανό να υλοποιεί ανακαινίσεις υψηλής ενεργειακής απόδοσης και νέα σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας κτήρια, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι Αρχικά (Πυλώνας Ι), αναπτύχθηκαν οι Εθνικοί Οδικοί Χάρτες Προσόντων (ΕΟΧΠ) για το 2020 σε 30 Ευρωπαϊκές χώρες και στην Ελλάδα (έργο BUS-GR) στους οποίους προσδιορίζονται μέτρα και δράσεις για την ενίσχυση της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και του πλαισίου για τα επαγγελματικά προσόντα των εργαζομένων στον κλάδο της οικοδομής στα θέματα ΕΞΕ και ΑΠΕ. Βασιζόμενος στους ΕΟΧΠ, ο Πυλώνας ΙΙ της Πρωτοβουλίας υποστηρίζει δράσεις για την ανάπτυξη νέων ή την αναβάθμιση υφιστάμενων σχημάτων κατάρτισης και πιστοποίησης επαγγελματικών προσόντων. Εταίροι του έργου BUILD UP Skills UPSWING Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ) Συντονιστής του Έργου Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (ΕΜΠ) Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Η/Υ, Εργαστήριο Συστημάτων Αποφάσεων και Διοίκησης Πολυτεχνείο Κρήτης (ΠΚ) Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος, Εργαστήριο Ανανεώσιμων και Βιώσιμων Ενεργειακών Συστημάτων Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ) Ινστιτούτο Εργασίας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας (ΙΝΕ-ΓΣΕΕ) Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΟΠΠΕΠ) Το περιεχόμενο του παρόντος εντύπου αποτελεί αποκλειστική ευθύνη των συντακτών. Δεν εκφράζει κατ ανάγκη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ο Εκτελεστικός Οργανισμός για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (EASME) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν φέρουν ευθύνη για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που περιέχονται στο παρόν. Περαιτέρω πληροφορίες: Για την Πρωτοβουλία BUILD UP Skills στην ιστοσελίδα: Για το Πρόγραμμα ΕΕΕ στην ιστοσελίδα:

3 Πίνακας Περιεχομένων 1 Εισαγωγή Σκεπτικό της ανάπτυξης των προγραμμάτων κατάρτισης Σχεδιασμός των προγραμμάτων κατάρτισης Προϋποθέσεις συμμετοχής Προφίλ των καταρτιζόμενων Δομή των προγραμμάτων κατάρτισης Πρόγραμμα κατάρτισης για τους τεχνικούς μόνωσης Πρόγραμμα κατάρτισης για τους αλουμινοσιδηροκατασκευαστές Πρόγραμμα κατάρτισης για τους εγκαταστάτες συντηρητές καυστήρων Μέθοδοι κατάρτισης Διαδικασίες αξιολόγησης Εργαλεία κατάρτισης Υποστηρικτικό υλικό Προφίλ των εκπαιδευτών Εγκαταστάσεις, υλικός εξοπλισμός και απαιτούμενα υλικά...15 Παράρτημα: Ορολογία...17 Σελίδα i

4

5 1 Εισαγωγή Ο στόχος της Δράσης 2.4 Σχεδιασμός των προγραμμάτων κατάρτισης του έργου BUILD UP Skills UPSWING είναι η διαμόρφωση της δομής και του αναλυτικού προγράμματος σπουδών καθενός από τα τρία προγράμματα τεχνικής επαγγελματικής κατάρτισης για τις τρεις ειδικότητες / επαγγέλματα του κτιριακού τομέα που αποτελούν ομάδες στόχου του έργου, ήτοι: i) τους τεχνικούς μόνωσης-μονωτές, ii) τους αλουμινοσιδηροκατασκευαστές, iii) τους εγκαταστάτες συντηρητές καυστήρων. Αυτά τα τρία προγράμματα τεχνικής κατάρτισης έχουν ως στόχο να οδηγήσουν στην πιστοποίηση των επαγγελματικών προσόντων των καταρτιζόμενων, και αποτελούνται από μία εισαγωγική διαεπαγγελματική εκπαιδευτική ενότητα (αυτή θα διδάσκεται σε κατά παρόμοιο τρόπο σχεδιασμένα προγράμματα τεχνικής κατάρτισης που απευθύνονται σε όλα τα επαγγέλματα του κατασκευαστικού κλάδου) σε πρώτη φάση, και από το συνακόλουθο μέρος εξειδίκευσής τους. Ο σχεδιασμός των προγραμμάτων κατάρτισης όπως περιγράφεται με περισσότερες λεπτομέρειες στις επόμενες ενότητες βασίστηκε στα μαθησιακά αποτελέσματα, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων (ΕΠΠ). Ως εκ τούτου, λαμβάνει υπόψη τις γνωστικές περιοχές που αφορούν τις σχετικές με την εξοικονόμηση ενέργειας / ενεργειακή αποδοτικότητα εργασίες ή/και δραστηριότητες των τριών επαγγελμάτων του κτιριακού τομέα που στοχεύει το έργο, όπως αυτές έχουν περιγραφεί στα αντίστοιχα επαγγελματικά περιγράμματα, τα οποία επικαιροποιήθηκαν (Δράση 2.2, D2.2) και έχουν υποβληθεί στον ΕΟΠΠΕΠ για την πιστοποίησή τους (Δράση 2.6). Στην παρούσα ανάλυση ακολουθήθηκε μια υφιστάμενη μεθοδολογία που αφορά την ανάπτυξη σχεδίων προδιαγραφών για προγράμματα τεχνικής κατάρτισης και του αναλυτικού περιεχομένου του προγράμματος σπουδών τους, η οποία είναι πλήρως συμβατή με τις απαιτήσεις και τις κατευθύνσεις του ΕΟΠΠΕΠ. Η όλη διαδικασία συνίσταται στη μετάφραση των προδιαγραφών των επαγγελματικών περιγραμμάτων σε πλαίσια προγραμμάτων σπουδών και σε περιεχόμενα της διδακτέας ύλης. Με τον τρόπο αυτό, οι απαιτούμενες νέες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες απεικονίζονται σε κάθε αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών, το οποίο περιγράφει τί πρέπει να γνωρίζει ο εκπαιδευόμενος, τι να κατανοεί, και εν τέλει - τι θα είναι ικανός να κάνει, ανεξαρτήτως του συστήματος στο πλαίσιο του οποίου αποδόθηκε ένα συγκεκριμένο επαγγελματικό προσόν. Στις επόμενες παραγράφους αναλύονται τα θεωρητικά και πρακτικά μέρη της κατάρτισης και συνδέονται με τις Γνώσεις - Δεξιότητες - Ικανότητες που απαιτείται να αναπτυχθούν, όπως αυτές περιλαμβάνονται στα επικαιροποιημένα Επαγγελματικά Περιγράμματα (D2.2), με έμφαση στα κενά δεξιοτήτων που πρέπει να καλυφθούν. Παρουσιάζονται η εστίαση, το περιεχόμενο και η διάρκεια των θεωρητικών και πρακτικών μερών της κατάρτισης, καθώς και οι μέθοδοι διδασκαλίας που θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της κατάρτισης. Επιπλέον, καθορίζονται τα κριτήρια βάσει των οποίων θα γίνει η επιλογή των εκπαιδευτών και των εκπαιδευομένων, καθώς και η διαδικασία αξιολόγησης της απόδοσής τους. Σελίδα 1

6 2 Σκεπτικό της ανάπτυξης των προγραμμάτων κατάρτισης Για την ανάπτυξη για την αναβάθμιση των δεξιοτήτων (ή την απόκτηση νέων ) του ανθρώπινου δυναμικού των τριών (3) επαγγελμάτων-στόχου της δράσης BUS UPSWING στα ειδικά θέματα της εξοικονόμησης ενέργειας ή/και βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας των συστημάτων που οι επαγγελματίες αυτοί εγκαθιστούν και συντηρούν, μπορούν να διακριθούν τρεις ξεχωριστές φάσεις (σύμφωνα με τις υλοποιηθείσες εργασίες-δράσεις): (i) Αρχικά διεξήχθη μία διεξοδική ανάλυση των αναγκών κατάρτισης, η οποία κατά κύριο λόγο βασίστηκε στην ανάλυση κενού δεξιοτήτων του έργου BUS-GR (εθνικό έργο του Πυλώνα I της Πρωτοβουλίας BUILD UP Skills). Ο τρόπος με τον οποίο διεξήχθη η ανάλυση αυτή περιγράφεται λεπτομερώς τόσο στην Ανάλυση της Υφιστάμενης Κατάστασης [1] όσο και στον Εθνικό Οδικό Χάρτη Επαγγελματικών Προσόντων [2], που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του έργου BUS-GR. Αυτό που είναι σημαντικό να αναφερθεί είναι ότι έγιναν περαιτέρω θεωρήσεις ως προς τις ανάγκες για ειδικές δεξιότητες με βάση επιτυχημένα παραδείγματα που εντοπίστηκαν και τη σχετική εμπειρία που έχει αποκτηθεί από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά και από την ανάδραση και τις συστάσεις των μελών των Εθνικών Τεχνικών Επιτροπών (ΕΤΕ) που συστάθηκαν και συνεδρίασαν αρκετές φορές σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα της Δράσης για την ανάπτυξη των 3 σχημάτων κατάρτισης και πιστοποίησης των επαγγελματικών προσόντων για τα 3 επαγγέλματα στόχου. (ii) Η 2 η φάση της ανάπτυξης των προγραμμάτων κατάρτισης είναι η επονομαζόμενη φάση του σχεδιασμού, κατά την οποία έγιναν τα εξής: ανάπτυξη του αναλυτικού προγράμματος σπουδών για καθένα από τα (τρία) προγράμματα κατάρτισης, ανάπτυξη του περιγράμματος του προγράμματος κατάρτισης στο οποίο φαίνεται η δομή του (σπόνδυλοι, θέματα, επιμέρους θέματα, μαθησιακοί στόχοι, δραστηριότητες για τους εκπαιδευόμενους), σχεδιασμός του περιεχομένου της κατάρτισης (π.χ. σενάρια ροής, ηχητικά κείμενα, κείμενα για βίντεο, εγχειρίδια εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου, παρουσιάσεις σε φορμάτ PowerPoint για κατάρτιση σε πραγματική ή εικονική αίθουσα διδασκαλίας, βοηθήματα όπως οδηγοί γρήγορης αναφοράς και λίστες ελέγχου). (iii) Στην τελευταία εκ των τριών διακριτών φάσεων, την φάση της ανάπτυξης, η οποία βασίζεται στα αποτελέσματα των δύο προηγούμενων φάσεων, θα αναπτυχθεί το υλικό κατάρτισης π.χ. ο Οδηγός Σπουδών / το εγχειρίδιο μελέτης, μάθημα μέσω διαδικτύου, ηχητικά και οπτικά αρχεία, οδηγοί γρήγορης αναφοράς και οι τελικοί οδηγοί για τους εκπαιδευτές και τους εκπαιδευόμενους - το οποίο και θα δοθεί στους εκπαιδευτές και τους εκπαιδευόμενους. Καθώς η εν λόγω εργασία αποτελεί το αντικείμενο του επόμενου ΠΕ (ΠΕ3) του BUS USPWING, δεν θα γίνει εδώ περαιτέρω αναφορά στη φάση αυτή. Για την υλοποίηση και ολοκλήρωση της δράσης που αφορά το σχεδιασμό των προγραμμάτων κατάρτισης (δηλ. της προαναφερθείσας φάσης 2), ελήφθησαν υπόψη τα ακόλουθα: η Ανάλυση κενών δεξιοτήτων που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του εθνικού έργου του Πυλώνα I BUILD UP Skills Greece (BUS-GR), Σελίδα 2

7 τα επικαιροποιημένα επαγγελματικά περιγράμματα, τα οποία εμπλουτίστηκαν με τις γνώσεις δεξιότητες ικανότητες που απαιτούνται για την υλοποίηση συγκεκριμένων εργασιών σχετικών με την εξοικονόμηση ενέργειας / ενεργειακή αποδοτικότητα, όπως προέκυψαν από τη Δράση 2.3, επιτυχημένα παραδείγματα και σχετική εμπειρία επί του θέματος σε επίπεδο ΕΕ, τα σχόλια και οι συστάσεις των μελών των ΕΤΕ (Δράση 2.1), το υφιστάμενο εθνικό νομοθετικό (ρυθμιστικό) πλαίσιο. Πιο συγκεκριμένα, το σημείο εκκίνησης ήταν ο Εθνικός Οδικός Χάρτης Προσόντων που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του BUS-GR, του εθνικού έργου του Πυλώνα I της Πρωτοβουλίας BUILD UP Skills. Στον εν λόγω «Οδικό Χάρτη» καταγράφονται, αξιολογούνται και ιεραρχούνται οι νέες δεξιότητες που θα πρέπει να αποκτηθούν από το εργατικό δυναμικό του κατασκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα ώστε να είναι σε θέση να εργαστεί στην κατασκευή ενεργειακά αποδοτικών και σχεδόν μηδενικής ενέργειας κτιρίων. Η πρώτη ανάλυση των επιθυμητών νέων δεξιοτήτων έγινε μέσω διαβούλευσης με τους σχετιζόμενους παράγοντες της αγοράς με τη βοήθεια μιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας διαβούλευσης - και παρουσιάστηκε σε αντίστοιχο παραδοτέο του BUS-GR ( Χάρτης Επαγγελμάτων & Εργασιών για το εργατικό δυναμικό του κτιριακού τομέα στα πεδία των ΑΠΕ και της ΕΞΕ [3]). Οι νέες αυτές δεξιότητες συζητήθηκαν με τα μέλη της Εθνικής Πλατφόρμας Επαγγελματικών Προσόντων (ΕΠΕΠ) και τις αντίστοιχες ενώσεις και ομοσπονδίες των τεχνιτών για να αξιολογηθούν και να ιεραρχηθούν, και εν τέλει επικυρώθηκαν από την ΕΠΕΠ. Η τελική χαρτογράφηση των απαιτούμενων δεξιοτήτων παρουσιάζεται στους Πίνακες 4.2 (για τις δεξιότητες που σχετίζονται με την Ενεργειακή Αποδοτικότητα) και 4.3 (για τις σχετικές με τις ΑΠΕ δεξιότητες ) του Κεφαλαίου 4 του Εθνικού Οδικού Χάρτη [2]. Υπήρξε μάλιστα διάκριση κάθε δεξιότητας ανάλογα με τη συγκεκριμένη εφαρμογή στο κτιριακό πεδίο (π.χ. αποδοτική θέρμανση & ψύξη) και την αντίστοιχη ειδικότητα (π.χ. υδραυλικοί και εγκαταστάτες-συντηρητές συστημάτων θέρμανσης), η κατηγοριοποίηση των οποίων έγινε σύμφωνα με την ταξινόμηση κατά ISCO-08. Σύμφωνα με την χαρτογράφηση που περιλαμβάνεται στον Εθνικό Οδικό Χάρτη Προσόντων του BUS- GR και την περαιτέρω ανάλυση που διεξήχθη στα πλαίσια των Δράσεων 2.1 και 2.1 του έργου BUS UPSWING, οι απαιτούμενες γνώσεις-δεξιότητες-ικανότητες των επαγγελμάτων στόχου αναλύθηκαν λεπτομερώς, προσαρμόστηκαν και μεταφέρθηκαν στα Επαγγελματικά Περιγράμματά (ΕΠ) τους [4]. Το ΕΠ ενός επαγγέλματος είναι το επίσημο έγγραφο στο οποίο αποτυπώνονται οι λειτουργίες του εκάστοτε επαγγέλματος και ρυθμίζονται οι απαιτούμενες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για την εξάσκηση του επαγγέλματος /της ειδικότητας, ενώ καθορίζονται και οι μαθησιακές διαδρομές για την απόκτησή τους. Η λεπτομερής διαδικασία που ακολουθήθηκε για την επικαιροποίηση των ΕΠ των τριών επαγγελμάτων/ειδικοτήτων στόχου περιγράφεται στα αντίστοιχα παραδοτέα της Δράσης 2.2 του έργου, οπότε δεν γίνεται περαιτέρω αναφορά σε αυτή εδώ. Αφού ολοκληρώθηκε η επικαιροποίηση των τριών ΕΠ, το επόμενο βήμα ήταν να σχεδιαστούν τα κατάλληλα προγραμμάτων τεχνικής επαγγελματικής κατάρτισης που θα βοηθήσουν το ανθρώπινο δυναμικό των επαγγελμάτων στόχου να αναβαθμίσει τις δεξιότητές του. Οι βασικές αρχές πάνω στις οποίες στηρίχθηκε η διαδικασία που ακολοθούθηκε ήταν οι εξής: Σελίδα 3

8 Τα προγράμματα κατάρτισης θα πρέπει να παρέχουν εκπαιδευτικές εμπειρίες και εμπειρίες επαγγελματικής κατάρτισης που να οδηγούν σε καθορισμένες γνώσεις-δεξιότητες-ικανότητες στον χώρο εργασίας. Τα προγράμματα κατάρτισης θα πρέπει να καλύπτουν επαρκώς τα θέματα της ασφάλειας στην εργασία, τους ισχύοντες κανονισμούς, κώδικες πρακτικής, καθώς και τις βασικές ικανότητες μίας επαγγελματικά προσανατολισμένης ανάλυσης καθηκόντων. Η κατάρτιση θα πρέπει να υλοποιηθεί στο κατάλληλο περιβάλλον (εγκαταστάσεις, εργαλεία και ασφαλείς πρακτικές). Η δομή της κατάρτισης πρέπει να είναι σαφώς καθορισμένη, ενώ θα πρέπει να δοθεί έμφαση στο πρακτικό μέρος (καθώς οι καταρτιζόμενοι είναι τεχνικοί και ως εκ τούτου απαιτείται περισσότερη πρακτική παρά θεωρία ώστε να μπορούν να παρακολουθούν αποτελεσματικά τα μαθήματα). Οι δεξιότητες και ικανότητες που θα αποκτηθούν από τους εκπαιδευόμενους θα πρέπει να αξιολογηθούν με τον κατάλληλο τρόπο. Η κατάρτιση θα πρέπει να παρέχεται από ένα φορέα με διοικητική και διαχειριστική ποιότητα. Στην ανάλυση που διεξήχθη χρησιμοποιήθηκε μία κατάλληλη Φόρμα Ανάπτυξης Προγράμματος Τεχνικής Επαγγελματικής Κατάρτισης, η οποία προέκυψε από μία μεθοδολογία σχετική με την ανάπτυξη Προδιαγραφών Σχεδίων για το σχεδιασμό προγραμμάτων τεχνικής κατάρτισης και του αναλυτικού περιεχομένου τους, που προέκυψε στο πλαίσιο ενός έργου (συγχρηματοδοτούμενου από το ΕΣΠΑ) το οποίο υλοποιήθηκε από το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ (εταίρος του έργου BUS UPSWING) [5]. Η μεθοδολογία αυτή, η οποία έχει σημείο αναφοράς τα πιστοποιημένα επαγγελματικά περιγράμματα, βασίζεται στον εντοπισμό και τη διαμόρφωση μιας «γέφυρας» που συνδέει τη βασική μονάδα του ΕΠ, η οποία αντιπροσωπεύεται από την επαγγελματική λειτουργία, με τη βασική μονάδα του προγράμματος κατάρτισης, η οποία εκπροσωπείται από την ενότητα μαθησιακών αποτελεσμάτων. Συγκεκριμένα, κάθε επαγγελματικό περίγραμμα αναλύεται σε Κύριες Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΚΕΛ), Επιμέρους Επαγγελματικές Λειτουργίες (ΕΕΛ) και Επαγγελματικές Εργασίες (ΕΕ). Σε ένα επόμενο στάδιο, οι Επαγγελματικές Εργασίες αναλύονται στις Γνώσεις, Δεξιότητες και Ικανότητες που απαιτούνται για την εκτέλεσή τους. Στο επίπεδο της εκπαίδευσης και τεχνικής επαγγελματικής κατάρτισης η τυπολογία ανάλυσης (στην περίπτωση των σπονδυλωτών προγραμμάτων κατάρτισης) είναι οι Σπόνδυλοι Κατάρτισης (αλλιώς, οι ενότητες μαθησιακών αποτελεσμάτων), τα Μαθησιακά Αποτελέσματα ανά Σπόνδυλο, τα οποία αναλύονται περαιτέρω σε αναγκαίες Γνώσεις, Δεξιότητες και Ικανότητες και, τέλος, η αντιστοιχία αυτών με τα Κεφάλαια του εκπαιδευτικού περιεχομένου. Με τον τρόπο που πραγματοποιήθηκε η ανάλυση (δηλ. μέσω της χρήσης της προαναφερθείσας αναλυτικής Φόρμας ), οδήγησε στην αξιόπιστη και βάσει κοινών προδιαγραφών ανάπτυξη των τριών προγραμμάτων κατάρτισης και των περιεχομένων των προγραμμάτων σπουδών τους. Πέρα από αυτό όμως, με τη χρήση του κοινού προτύπου κατέστη δυνατή η εξαγωγή προδιαγραφών για την ανάπτυξη των Οδηγών Κατάρτισης για τους εκπαιδευτές και τους εκπαιδευόμενους, οι οποίες και απαιτούνται στην επόμενη (3 η ) φάση της ανάπτυξης των προγραμμάτων κατάρτισης (που αποτελεί αντικείμενο του ΠΕ3). Έτσι, μόλις ετοιμάστηκαν τα πρώτα προσχέδια των προγραμμάτων τεχνικής κατάρτισης, κυκλοφόρησαν στα μέλη των αντιστοίχων ΕΤΕ, και μετά από τις αναγκαίες διαβουλεύσεις με τους συμμετέχοντες παράγοντες της αγοράς, οι οποίοι μεταφέρουν στα μέλη της Σελίδα 4

9 κοινοπραξίας του έργου BUS UPSWING τη γνώση και την εμπειρία της αγοράς, τα τρία προγράμματα τεχνικής επαγγελματικής κατάρτισης και τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών τους έλαβαν την τελική τους μορφή. Σελίδα 5

10 3 Σχεδιασμός των προγραμμάτων κατάρτισης 3.1 Προϋποθέσεις συμμετοχής Προφίλ των καταρτιζόμενων Ένα από τα βασικά θέματα που εξετάζονται στο Μέρος Β Γενικές Προδιαγραφές του Προγράμματος Επαγγελματικής Κατάρτισης της Φόρμας που χρησιμοποιήθηκε για την ανάπτυξη του εκάστοτε προγράμματος τεχνικής επαγγελματικής κατάρτισης αφορά τις απαιτήσεις / προϋποθέσεις για την συμμετοχή στο πρόγραμμα. Το μέρος αυτό είχε την ακόλουθη μορφή / περιεχόμενο: Α. ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ α. Συναφής εμπειρία β. Συναφής εμπειρία τουλάχιστον.. ετών γ. Να έχει παρακολουθήσει ανάλογα προγράμματα εκπαίδευσης / κατάρτισης δ. Να διαθέτει τουλάχιστον (αναγράψτε τίτλο σπουδών) ε. Άλλη προϋπόθεση (παρακαλώ, περιγράψτε):.... στ. Καμία προϋπόθεση Β. ΕΠΙΘΥΜΗΤΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ... Για καθένα από τα τρία επαγγέλματα / ειδικότητες στόχου προέκυψαν διαφορετικές προϋποθέσεις συμμετοχής, συνεπώς αυτός ο πίνακας/πεδίο της Φόρμας συμπληρώθηκε με διαφορετικό τρόπο (βλ. Ενότητα Β.4 των 3 αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών, όπως παρουσιάζονται στο σχετικό παραδοτέο D2.5). Αυτό κυρίως οφείλεται στο γεγονός ότι υφίσταται μία βασική διαφορά μεταξύ του Εγκαταστάτη συντηρητή καυστήρα και των άλλων δύο επαγγελμάτων ενδιαφέροντος (δηλ. Τεχνικός μόνωσης και Αλουμινοσιδηροκατασκευαστής ), καθώς το πρώτο είναι ρυθμισμένο επάγγελμα, ενώ τα άλλα δύο όχι. Συγκεκριμένα, το Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) 114/2012 (όπως τροποποιήθηκε από το ΠΔ 122/2014), καθορίζει τις δεξιότητες και τις βαθμίδες των επαγγελματικών προσόντων για την επαγγελματική δραστηριότητα της κατασκευής, συντήρησης, επισκευής και παρακολούθησης της λειτουργίας των εγκαταστάσεων καύσης υγρών και αερίων καυσίμων για την παραγωγή ζεστού νερού, καθώς και τα προσόντα και τις προϋποθέσεις για την άσκηση της δραστηριότητας αυτής από φυσικά πρόσωπα. Ως εκ τούτου για το συγκεκριμένο επάγγελμα συμπληρώθηκε η επιλογή Άλλη προϋπόθεση, ενώ στα άλλα δύο (μη ρυθμισμένα ) επαγγέλματα συμπληρώθηκε η επιλογή β, όπου επελέγη ως προϋπόθεση η συναφής εμπειρία τουλάχιστον 2 ετών. Όσον αφορά τα ΕΠΙΘΥΜΗΤΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ, αυτά προέκυψαν ως αποτέλεσμα διαβούλευσης τόσο μεταξύ των εταίρων όσο και με τους εκπροσώπους των ενδιαφερόμενων φορέων στις ΕΤΕ. Τα σχετικά με την επαρκή γνώση χειρισμού Η/Υ, την ευχέρεια με την Αγγλική γλώσσα, αλλά και την Σελίδα 6

11 παρακολούθηση συναφών προγραμμάτων κατάρτισης που έχουν υλοποιηθεί από διαπιστευμένους (ή μη) φορείς προσόντα ήταν τα πιο συχνά ζητούμενα (και για τα 3 επαγγέλματα στόχου). 3.2 Δομή των προγραμμάτων κατάρτισης Η διάρκεια των τριών προγραμμάτων κατάρτισης έχει προκαθοριστεί στις 30 ώρες (βλ. Παράρτημα Ι του Συμβολαίου), και προβλέπεται να πραγματοποιηθούν σε 5 ημέρες κατάρτισης με 6 ώρες /ημέρα (σε μία πλήρη εργάσιμη εβδομάδα ή, κατά προτίμηση, χωρισμένες σε 2 ημέρες για δύο εβδομάδες + μία επιπλέον ημέρα, π.χ. το Σαββατοκύριακο). Σύμφωνα με την εμπειρία των διαφόρων εταίρων, αλλά και με τις διεθνείς πρακτικές και τη διαβούλευση με τα μέλη των ΕΤΕ, καθορίστηκε ότι το ένα τρίτο των προκαθορισμένων 30 ωρών (δηλ. οι 10 ώρες) θα αφιερωθούν στην πρακτική κατάρτιση, αφήνοντας έτσι άλλες 20 ώρες για το θεωρητικό κομμάτι. Θα πρέπει να αναφερθεί επίσης ότι, κάθε ένα από τα υπό ανάπτυξη προγράμματα κατάρτισης αποτελείται από μία Δια-επαγγελματική εισαγωγική Εκπαιδευτική Ενότητα (ο Σπόνδυλος 0, όπως αναφέρεται στα προγράμματα σπουδών, με αντικείμενο που σχετίζεται με τις ολοκληρωμένες παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης στα κτίρια ), καθώς και από το μέρος της εξειδίκευσης (αποτελούμενο από 2 Σπονδύλους κατάρτισης). Μετά από εσωτερικές διαβουλεύσεις μεταξύ των μελών της κοινοπραξίας, αποφασίστηκε η εισαγωγική Δια-επαγγελματική Εκπαιδευτική Ενότητα να έχει διάρκεια 6 ωρών, εκ των οποίων οι 4 θα είναι για τη θεωρία και οι υπόλοιπες 2 θα αφιερωθούν στην πρακτική. Έτσι, για το κομμάτι της εξειδίκευσης των 3 προγραμμάτων κατάρτισης απομένουν 24 ώρες διδασκαλίας, εκ των οποίων οι 16 θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για το θεωρητικό και οι 8 για το πρακτικό μέρος της κατάρτισης, αντίστοιχα. Μία άλλη θεώρηση που έγινε είναι ότι σε κάθε ημέρα κατάρτισης πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ της θεωρίας και της πρακτικής (π.χ. 4 ώρες θεωρίας και 2 ώρες πρακτικής), προκειμένου να διατηρηθεί το ενδιαφέρον των συμμετεχόντων (δεν πρέπει να λησμονείται ότι οι δικαιούχοι είναι τεχνίτες, δηλαδή άτομα που δεν συνηθίζουν να περνούν πολλές ώρες σε μια αίθουσα διδασκαλίας). Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο σχεδιάστηκαν τελικά τα προγράμματα κατάρτισης (προγράμματα σπουδών). Στη συνέχεια της παρούσας έκθεσης δεν γίνεται περαιτέρω αναφορά στην εισαγωγική Δια-επαγγελματική Εκπαιδευτική Ενότητα, καθώς το όλο σκεπτικό και η διαδικασία σχεδιασμού και ανάπτυξής της περιγράφονται αναλυτικά σε άλλο παραδοτέο του ΠΕ2, συγκεκριμένα στο D2.6. Τα πλήρη προγράμματα σπουδών (curricula) που αναπτύχθηκαν για την κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού των 3 επαγγελμάτων στόχου παρουσιάζονται στο σχετικό παραδοτέο D2.5 Αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών των προγραμμάτων τεχνικής επαγγελματικής κατάρτισης Πρόγραμμα κατάρτισης για τους τεχνικούς μόνωσης Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται η δομή και η διάρκεια του προγράμματος κατάρτισης για τους τεχνικούς μόνωσης-μονωτές. Όπως φαίνεται, μετά την διδασκαλία του Σπόνδυλου 0 (δηλ. της «εισαγωγικής» εκπαιδευτικής ενότητας, συνολικής διάρκειας 6 ωρών), έπεται το κομμάτι της εξειδίκευσης (διάρκειας 24 ωρών), το οποίο αναλύεται περαιτέρω σε δύο μέρη: 1. Το πρώτο μέρος που αντιστοιχεί στον Σπόνδυλο 1 (ΣΠ1) περιλαμβάνει τις θεωρητικές γνώσεις που απαιτούνται για να μπορεί ο εκπαιδευόμενος να κατανοήσει τη θεωρία πίσω Σελίδα 7

12 από τις δυνατότητες / το δυναμικό για εξοικονόμηση ενέργειας και για τον εντοπισμό της κατάλληλης τεχνικής λύσης της μόνωσης ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή ενεργειακή απόδοση των κτιρίων. Επίσης, αναλύονται οι σχετικές διαδικασίες για την ασφάλεια στο χώρο εργασίας και τη διασφάλιση της ποιότητας των έργων που πραγματοποιούνται και παρέχεται η απαραίτητη εξάσκηση. 2. Το δεύτερο μέρος δηλ. ο Σπόνδυλος 2 (ΣΠ2) σχετίζεται με την εφαρμογή των πρακτικών δεξιοτήτων των εκπαιδευόμενων στην εκτέλεση της κατασκευής (εφαρμογή), τη δοκιμή και την παράδοση στον πελάτη των έργων μόνωσης στα κτίρια, με βάση τα Ευρωπαϊκά και τα εθνικά πρότυπα, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η ενεργειακή τους απόδοση. Σπόνδυλοι Μαθησιακά Αποτελέσματα ΣΠ 1: Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας στα Κτίρια ΣΠ 1: Διερεύνηση δυνατοτήτων και διαμόρφωση προτάσεων για την επιλογή της κατάλληλης τεχνικής λύσης μόνωσης με στόχο την επίτευξη της μέγιστης ενεργειακής απόδοσης σε κτιριακές εγκαταστάσεις 1.1: Βασικές ενεργειακές έννοιες, σημασία της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και σχετική νομοθεσία περί της ενεργειακής αναβάθμισης και κατασκευής κτιρίων μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας 1.2: Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια και υιοθέτηση καλών πρακτικών κατά την κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση των κτιρίων υψηλής ενεργειακής απόδοσης 1.1: Διερεύνηση των δυνατοτήτων και εκτίμηση του οφέλους εάν ο πελάτης επιλέξει μόνωση υψηλής ενεργειακής απόδοσης 1.2: Οργάνωση των κατασκευαστικών εργασιών με συμμόρφωση στις αρχές υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και κοστολόγηση έργων μόνωσης Αντικείμενο κατάρτισης - Κανονιστικές απαιτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και την κατασκευή κτιρίων μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας - Βασικά ενεργειακά μεγέθη και θερμοφυσικά χαρακτηριστικά σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - Βασικές και οικονομικά συμφέρουσες ολοκληρωμένες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας και ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων - Εξοικείωση με τα επαγγέλματα που εμπλέκονται στην εκτέλεση των εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων και εξοικονόμησης ενέργειας στα νέα κτίρια και τις διαφορετικές αρμοδιότητές τους - Διαδικασίες διαχείρισης ενός έργου εξοικονόμησης ενέργειας και επικοινωνίας με τον πελάτη καθ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του - Απαιτήσεις υφιστάμενων κανονισμών και τεχνικών οδηγιών σχετικά με τις τεχνικές λύσεις μόνωσης υψηλής απόδοσης - Τρόπος υπολογισμού των απωλειών θερμότητας και των θερμικών κερδών στα κτίρια - Κατάλληλος μετρητικός εξοπλισμός και εξοικείωση με τα τεχνικά σχέδια - Υφιστάμενα / καινοτόμα μονωτικά υλικά και μέθοδοι υψηλής ενεργειακής απόδοσης - Οργάνωση έργων μόνωσης - Αρχές ατομικής υγείας και ασφάλειας εργαζομένων Σύνολο ωρών κατάρτισης Θεωρία Πρακτική ,5 1 0, Κοστολόγηση των έργων / κατασκευών μόνωσης 1 1 Σελίδα 8

13 ΣΠ 2: Κατασκευή (εφαρμογή), έλεγχος και παράδοση έργων μόνωσης στα κτίρια βάσει των Ευρωπαϊκών και εθνικών προτύπων με στόχο τη μεγιστοποίηση της ενεργειακής τους απόδοσης 2.1: Παραγγελία/ διαχείριση των κατάλληλων υλικών και υλοποίηση της κατασκευαστικής εργασίας βάσει των Ευρωπαϊκών και εθνικών προτύπων 2.2: Εκτέλεση εργασιών μετά την ολοκλήρωση του κατασκευαστικού έργου (διαχείριση απορριμμάτων, έλεγχος, συντήρηση, πληροφόρηση των χρηστών για ορθή χρήση) και ολοκληρωμένη παράδοση του έργου στον πελάτη - Τεχνικά χαρακτηριστικά των υλικών και απαιτήσεων από Ευρωπαϊκές και εθνικές προδιαγραφές - Συσκευασία και μεταφορά υλικών και εξοπλισμού - Διαδικασία εφαρμογής της μόνωσης και βασικές εργασίες σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά και εθνικά πρότυπα - Επικουρική εργασία ή συνδυασμός επικουρικών εργασιών σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά και εθνικά πρότυπα - Συνδυασμός των βασικών και επικουρικών εργασιών μόνωσης - Μέθοδοι διαχείρισης απορριμμάτων και εξοπλισμού - Ποιοτικός έλεγχος της κατασκευής - Αποτελεσματική επικοινωνία με τον πελάτη - Διαδικασία οριστικής παράδοσης στον πελάτη Πρόγραμμα κατάρτισης για τους αλουμινοσιδηροκατασκευαστές Η δομή και η διάρκεια του προγράμματος τεχνικής κατάρτισης των αλουμινοσιδηροκατασκευαστών παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα. Όπως συμβαίνει με όλα τα προγράμματα κατάρτισης που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του έργου BUS UPSWING, έτσι κι εδώ το πρόγραμμα ξεκινάει με τον Σπόνδυλο 0 (την εισαγωγική Δια-επαγγελματική Εκπαιδευτική Ενότητα διάρκειας 6 ωρών), που εισάγει τους εκπαιδευόμενους στις βασικές αρχές των ολοκληρωμένων παρεμβάσεων ενεργειακής αναβάθμισης στα κτίρια. Η ανάλυση του προγράμματος όσον αφορά το κομμάτι της εξειδίκευσης συνίσταται σε δύο μέρη, τα οποία αντιπροσωπεύονται από δύο αντίστοιχες Εκπαιδευτικές Ενότητες (Σπονδύλους): 1. Στο πρώτο μέρος το βάρος δίνεται στις απαιτούμενες γνώσεις που σχετίζονται με τη θεωρία για τα υψηλής ενεργειακής απόδοσης συστήματα / πλαίσια αλουμινίου σε κτίρια, και πιο συγκεκριμένα με την κατανόηση των απαιτήσεων ενός έργου και την διαμόρφωση μιας πρότασης για την βέλτιστη ενεργειακά τεχνική λύση, καθώς και με την επιλογή των κατάλληλων υλικών και προφίλ αλουμινίου, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες των ανοιγμάτων και τις απαιτήσεις του έργου. 2. Το 2 ο μέρος σχετίζεται με την εφαρμογή των πρακτικών δεξιοτήτων στην υλοποίηση της συναρμολόγησης, εγκατάστασης και ολοκλήρωσης του πλαισίου (και της προετοιμασίας του εργοταξίου) εις τρόπον ώστε να διασφαλίζεται η ενεργειακή αποδοτικότητα. Σελίδα 9

14 Σπόνδυλοι Μαθησιακά Αποτελέσματα ΣΠ 1: Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας στα Κτίρια ΣΠ 1: Συστήματα αλουμινοσιδηροκατασκευών υψηλών ενεργειακών επιδόσεων στα κτίρια συντήρηση και αντικατάσταση ενεργειακά αποδοτικών 1.1: Βασικές ενεργειακές έννοιες, σημασία της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και σχετική νομοθεσία περί της ενεργειακής αναβάθμισης και κατασκευής κτιρίων μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας 1.2: Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια και υιοθέτηση καλών πρακτικών κατά την κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση των κτιρίων υψηλής ενεργειακής απόδοσης 1.1: Κατανόηση των απαιτήσεων του έργου και διαμόρφωση πρότασης για τη βέλτιστη ενεργειακά τεχνική λύση 1.2: Επιλογή των κατάλληλων προϊόντων αλουμινίου / σιδήρου ανάλογα με την ιδιαιτερότητα του ανοίγματος και τις απαιτήσεις του έργου 2.1: Συναρμολόγηση και ολοκλήρωση της κατασκευής με τρόπο που να διασφαλίζει την ενεργειακή αποδοτικότητα Αντικείμενο Κατάρτισης - Κανονιστικές απαιτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και την κατασκευή κτιρίων μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας - Βασικά ενεργειακά μεγέθη και θερμοφυσικά χαρακτηριστικά σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - Βασικές και οικονομικά συμφέρουσες ολοκληρωμένες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας και ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων - Εξοικείωση με τα επαγγέλματα που εμπλέκονται στην εκτέλεση των εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων και εξοικονόμησης ενέργειας στα νέα κτίρια και τις διαφορετικές αρμοδιότητές τους - Διαδικασίες διαχείρισης ενός έργου εξοικονόμησης ενέργειας και επικοινωνίας με τον πελάτη καθ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του - Δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας και θερμομόνωσης μέσω των συστημάτων αλουμινίου/ σιδήρου - Ιδιότητες των προϊόντων αλουμινίου/ σιδήρου και εξέλιξη των προδιαγραφών - Συντελεστές θερμοπερατότητας των υλικών που απαρτίζουν το κούφωμα (προφίλ, υαλοπίνακες, κουτί ρολού κ.α.) - Διαδικασίες σύνταξης προσφοράς και συμφωνητικού παραλαβής - Υφιστάμενες νομικές/κανονιστικές απαιτήσεις που αφορούν τα δομικά προϊόντα που εφαρμόζονται στα ανοίγματα των κτιρίων (κουφώματα, ρολά, παντζούρια, σήτες, υαλοπίνακες, εξαρτήματα κλπ.) - Οργάνωση και χειρισμός τεχνικών καταλόγων και εγχειριδίων με τις προδιαγραφές των προφίλ - Ιδιότητες εξοικονόμησης ενέργειας και προδιαγραφές κάθε σειράς προφίλ - Βασικές αρχές ελέγχου ποιότητας και σχετικές διαδικασίες - Επίδραση αεροδιαπερατότητας και υδατοστεγανότητας κουφωμάτων στην ενεργειακή αποδοτικότητα - Αρχές μέτρων ασφαλείας και καλών πρακτικών εργασίας (χώρος, εξοπλισμός, μέθοδος κ.α.) - Βασικές αρχές και μέθοδοι ελέγχου ποιότητας κατά τη συναρμολόγηση του κουφώματος Ώρες Θεωρία Πρακτική ,5 1 0, Σελίδα 10

15 2.2: Προετοιμασία της οικοδομής και τοποθέτηση της κατασκευής με τρόπο που να διασφαλίζει την ενεργειακή αποδοτικότητα - Προδιαγραφές απαραίτητου εξοπλισμού και παρελκομένων τοποθέτησης και η χρήση τους - Σημασία της πρόκασας και συνθήκες δημιουργίας θερμογεφυρών - Αποφυγή δημιουργίας θερμογεφυρών στους παραστάδες του κουφώματος - Απαιτήσεις των Τεχνικών Κανονισμών - Τεχνικές προδιαγραφές & απαιτήσεις για τη διενέργεια του ελέγχου ποιότητας και ορθών μετρήσεων Πρόγραμμα κατάρτισης για τους εγκαταστάτες συντηρητές καυστήρων Το πλήρες πρόγραμμα τεχνικής κατάρτισης των εγκαταστατών συντηρητών καυστήρων δηλ. το εισαγωγικό κομμάτι που αποτελεί τον Σπόνδυλο 0 (δια-επαγγελματική εκπαιδευτική ενότητα) μαζί το μέρος αυτού που αφορά στην εξειδίκευση τόσο όσον αφορά τη δομή όσο και τη διάρκεια των αντικειμένων κατάρτισης, παρουσιάζεται στον ακόλουθο πίνακα. Και σε αυτή την περίπτωση, η ανάλυση του τμήματος εξειδίκευσης του προγράμματος έχει γίνει σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος (Σπόνδυλος 1) αφορά τις γνώσεις που απαιτούνται για να μπορούν να κατανοήσουν οι εκπαιδευόμενοι τη θεωρία στην οποία βασίζεται η διερεύνηση των δυνατοτήτων για την επιλογή ενός ενεργειακά αποδοτικού συστήματος θέρμανσης, ή την εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις. Στο δεύτερο μέρος (δηλ. στον Σπόνδυλο 2) η έμφαση δίνεται στην εγκατάσταση και τη διαμόρφωση των κατάλληλων συστημάτων αυτοματισμού καθώς και την υλοποίηση των απαραίτητων ρυθμίσεων με στόχο τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής αποδοτικότητας των εγκαταστάσεων θέρμανσης. Σπόνδυλοι Μαθησιακά Αποτελέσματα ΣΠ 1: Ολοκληρωμένες Παρεμβάσεις Εξοικονόμησης Ενέργειας στα Κτίρια 1.1: Βασικές ενεργειακές έννοιες, σημασία της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και σχετική νομοθεσία περί της ενεργειακής αναβάθμισης και κατασκευής κτιρίων μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας 1.2: Ολοκληρωμένες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια και υιοθέτηση καλών πρακτικών κατά την κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση των κτιρίων υψηλής ενεργειακής απόδοσης Αντικείμενο Κατάρτισης - Κανονιστικές απαιτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και την κατασκευή κτιρίων μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας - Βασικά ενεργειακά μεγέθη και θερμοφυσικά χαρακτηριστικά σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων - Βασικές και οικονομικά συμφέρουσες ολοκληρωμένες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας και ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων - Εξοικείωση με τα επαγγέλματα που εμπλέκονται στην εκτέλεση των εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης των κτιρίων και εξοικονόμησης ενέργειας στα νέα κτίρια και τις διαφορετικές αρμοδιότητές τους - Διαδικασίες διαχείρισης ενός έργου εξοικονόμησης ενέργειας και επικοινωνίας με τον πελάτη καθ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής του Ώρες Θεωρία Πρακτική ,5 1 0,5 Σελίδα 11

16 ΣΠ 1: Διερεύνηση των δυνατοτήτων επιλογής ενός ενεργειακά αποδοτικού συστήματος θέρμανσης ή υλοποίησης παρεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας σε υφιστάμενες εγκαταστάσεις ΣΠ 2: Εφαρμογή και κριτηριοποίηση των κατάλληλων αυτοματισμών και εκτέλεση των απαιτούμενων ρυθμίσεων για τη βελτιστοποίηση της ενεργειακής απόδοσης των εγκαταστάσεων θέρμανσης 1.1: Διερεύνηση των δυνατοτήτων και εκτίμηση του οφέλους που θα προκύψει για τον πελάτη από την επιλογή ενός ενεργειακά αποδοτικού συστήματος 1.2: Διερεύνηση των δυνατοτήτων και διαμόρφωση προτάσεων προς τον πελάτη για βελτιώσεις της εγκατάστασης και τυχόν προσθήκες για εξοικονόμηση ενέργειας 2.1: Εφαρμογή τεχνικών αυτομάτου ελέγχου και άλλων τεχνικών που μπορούν να υλοποιηθούν στις εγκαταστάσεις θέρμανσης με σκοπό τη βελτίωση της ενεργειακής τους αποδοτικότητας Υφιστάμενοι Κανονισμοί και Τεχνικές Οδηγίες Υπολογισμός ετήσιας ζήτησης ενέργειας για τη θέρμανση κτιρίων Έλεγχος ισχύος λέβητα Τύποι ενεργειακά αποδοτικών συστημάτων θέρμανσης Τύποι συσκευών και βαθμίδες ενεργειακής διαβάθμισης Επιλογή νέου ενεργειακά αποδοτικού συστήματος θέρμανσης - Αρχικές θεωρήσεις και εξοικονόμηση Ορθές πρακτικές κατά την συντήρηση και αναγκαίες ρυθμίσεις για την αύξηση της αποδοτικότητας Διορθωτικές ενέργειες για την επανάκτηση της ωφέλιμης ισχύος του λέβητα Ανάλυση καυσαερίων και ρύθμιση της καύσης για βελτιστοποίηση της απόδοσης Χαρακτηριστικά των μέτρων (επεμβάσεων) χαμηλού / μεσαίου κόστους στα συστήματα θέρμανσης Διαθέσιμοι αυτοματισμοί που εφαρμόζονται με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας Μέθοδοι ανάκτησης θερμότητας και πώς μέσω αυτών επιτυγχάνεται εξοικονόμηση Πρακτικές ορθής χρήσης που οδηγούν στην αποδοτική, οικονομική και ασφαλή χρήση της εγκατάστασης Θερμοστατικός έλεγχος κατά ζώνη και αυτονομία κατά ζώνη Κεντρική Αντιστάθμιση της Θερμοκρασίας του Νερού θέρμανσης (ΚΑΘΝ) Υδραυλική εξισορρόπηση των δικτύων θέρμανσης Διαχείριση και ουδετεροποίηση των συμπυκνωμάτων της καύσης Εγκατάσταση και ρύθμιση των ρυθμιστικών διατάξεων του ελκυσμού της καμινάδας Διαθέσιμα εξαρτήματα (θερμοστάτες - θερμοστατικοί διακόπτες, ηλεκτροβάνες - ηλεκτροκίνητες βαλβίδες) και συστήματα ελέγχου (αντιστάθμισης εξωτερικής θερμοκρασίας, ρυθμιστές αναλογικού ελέγχου θερμοκρασίας) για τα συστήματα θέρμανσης Εγκατάσταση συστήματος αυτονομίας με αντιστάθμιση εξωτερικής θερμοκρασίας Εγκατάσταση αυτοματισμού αλληλουχίας Διασύνδεση διατάξεων διαχείρισης και ουδετεροποίησης των συμπυκνωμάτων της καύσης 2 1, , ,5 0,5 2, ,5 1,5 1 Σελίδα 12

17 2.2: Εφαρμογή τεχνικών αυτομάτου ελέγχου της ανακυκλοφορίας του ΖΝΧ και αυτοματοποίησης της θερμικής φόρτισης του δοχείου αδρανείας Έλεγχοι και ρυθμίσεις της εγκατάστασης ΖΝΧ Προσθήκη ανακυκλοφορίας του ΖΝΧ - Τεχνικές απαιτήσεις, αυτοματισμός λειτουργίας Βασικές αρχές της θερμικής φόρτισης του δοχείου αδρανείας ενός συστήματος θέρμανσης και ΖΝΧ Ηλεκτρική σύζευξη των συσκευών πηγών θερμότητας και αυτοματοποίηση της θερμικής φόρτισης του δοχείου αδρανείας 1,5 1 1,5 0,5 3.3 Μέθοδοι κατάρτισης Διαδικασίες αξιολόγησης Η κατάρτιση θα περιλαμβάνει ένα ισορροπημένο μείγμα από διδασκαλία εντός αιθούσης (θεωρία και πρακτική), συμπεριλαμβανομένης της παρουσίασης περιπτωσιολογικών μελετών, πρακτικών ασκήσεων / εξάσκησης με τη βοήθεια σχετικού λογισμικού, μαζί με πραγματική πρακτική εξάσκηση (σε εργαστήριο / χώρο εργασίας). Όπως έχει ήδη προαναφερθεί, τα δύο τρίτα της διάρκειας των προγραμμάτων θα είναι αφιερωμένα στη θεωρία (με άλλα λόγια, σε διδασκαλία εντός αιθούσης), ενώ το υπόλοιπο ένα τρίτο (δηλ. 10 ώρες) θα αντιστοιχεί στο πρακτικό μέρος της κατάρτισης. 1 Αφού ολοκληρωθούν τα προγράμματα κατάρτισης, και υπό την προϋπόθεση ότι οι εκπαιδευόμενοι θα έχουν εκπληρώσει τις υποχρεώσεις τους κατά τη διάρκεια διεξαγωγής των μαθημάτων (όσον αφορά την υποχρεωτική παρακολούθηση των μαθημάτων, κλπ.), οι συμμετέχοντες θα υποβληθούν σε μία διαδικασία αξιολόγησης. Οι εκπαιδευόμενοι θα εξετασθούν τόσο στις θεωρητικές γνώσεις όσο και στις πρακτικές δεξιότητες που απέκτησαν, οπότε προβλέπεται και η εξέταση του πρακτικού μέρους της διαδικασίας κατάρτισης. Τα κριτήρια και οι διαδικασίες της αξιολόγησης καθορίζονται στους αντίστοιχους (ένας για κάθε μία από τις 3 ειδικότητες-στόχου) Κανονισμούς Πιστοποίησης, που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της Δράσης 2.3 (παραδοτέο D2.3). Οι διαδικασίες εξέτασης / αξιολόγησης προβλέπεται να λάβουν χώρα σε μία περίοδο 6 εβδομάδων μετά την ολοκλήρωση της κατάρτισης. Η συνολική διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας - από την ημερομηνία έναρξης μέχρι την ολοκλήρωση της αξιολόγησης - εκτιμάται σε περίπου 2 μήνες. 3.4 Εργαλεία κατάρτισης Υποστηρικτικό υλικό Αφού ολοκληρωθεί η ανάπτυξη των κατάλληλων σπονδυλωτών προγραμμάτων τεχνικής κατάρτισης που στοχεύουν να καλύψουν όλες τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες για τα τρία επαγγέλματα στόχου ώστε να είναι σε θέση υλοποιήσουν δεόντως τις σχετικές με την ενεργειακή αποδοτικότητα / εξοικονόμηση ενέργειας εργασίες τους, σύμφωνα και με τα επικαιροποιημένα επαγγελματικά περιγράμματα, και σε στενή συνεργασία με τις συναφείς κλαδικές ενώσεις, θα παραχθεί ένα πακέτο εκπαιδευτικού υλικού για την κάλυψη των διαπιστωμένων εκπαιδευτικών αναγκών και τις θεματικές περιοχές των καθορισμένων ενοτήτων κατάρτισης για κάθε ένα από τα στοχευμένα επαγγέλματα. Καταρχήν, θα αναπτυχθούν τα αναλυτικά εκπαιδευτικά περιεχόμενα για τους εκπαιδευόμενους (δηλ. οι εκπαιδευτικές σημειώσεις τις οποίες θα κληθεί να παρουσιάσει ο εκπαιδευτής και να μελετήσει ο εκπαιδευόμενος (Δράση 3.1), σύμφωνα με μία προσυμφωνημένη δομή όσον αφορά την ανάλυση του κάθε κεφαλαίου. Σελίδα 13

18 Επιπλέον, στο τέλος του κάθε κεφαλαίου των αναλυτικών εκπαιδευτικών σημειώσεων, προβλέπεται να συμπεριληφθεί ένας αριθμός υποστηρικτικών υλικών, όπως: Φύλλα εργασίας (Βιβλίο ασκήσεων και βιβλίο λύσεων), Ερωτήσεις ανατροφοδότησης και αυτοαξιολόγησης και οι αντίστοιχες απαντήσεις σε αυτές, Κατάλογοι ελέγχου, Οδηγοί του τύπου Πώς να το κάνετε με πρακτικές συμβουλές, Πιθανές περιπτωσιολογικές μελέτες και βέλτιστες πρακτικές, Όπου είναι απαραίτητο, πίνακες, διαγράμματα, τεχνικά σχέδια ή οτιδήποτε άλλο δεν μπορεί να παρατεθεί καλά ενσωματωμένο στη ροή των εκπαιδευτικών περιεχομένων (δηλ. στα κεφάλαια του εκπαιδευτικού υλικού), Αντίγραφα των συναφών τεχνικών οδηγιών και κανονισμών, τμημάτων του κτιριοδομικού κανονισμού, καθώς και των προτύπων ποιότητας, Πηγές / υλικό για περαιτέρω ανάγνωση (χρήσιμοι σύνδεσμοι, online εκδόσεις, εγχειρίδια από κατασκευαστές, κλπ). Εκτός από αυτό, και λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι στα 3 σχήματα κατάρτισης χρειάζεται να ενσωματωθεί ένα ευρύ φάσμα από πρακτικές δραστηριότητες προκειμένου να υποβοηθηθεί η ανάπτυξη των γνώσεων και δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για την αποτελεσματική εξάσκηση του επαγγέλματος, βρίσκονται στη φάση της προετοιμασίας τρία επιπλέον ειδικά εγχειρίδια για το πρακτικό μέρος της κατάρτισης. Κάθε ένα από αυτά τα εγχειρίδια θα περιλαμβάνει έναν πλήρη κατάλογο με τις κατάλληλες υποδομές και τον απαραίτητο εξοπλισμό για την ορθή διεξαγωγή του πρακτικού μέρος της κατάρτισης. Επίσης, πρόκειται να παραχθεί ένας Οδηγός εφαρμογής του Σχήματος Κατάρτισης & Πιστοποίησης Προσόντων για κάθε ένα από τα 3 υπό ανάπτυξη σχήματα, ο οποίος θα περιλαμβάνει τις βασικές πληροφορίες σχετικά με το εκάστοτε σχήμα για την ενημέρωση όλων των εμπλεκόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων των δυνητικών παρόχων της κατάρτισης. Ενδεικτικά, κάθε ένας εκ των τριων οδηγών θα περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με: το σκοπό και τα οφέλη του Σχήματος, τις συγκεκριμένες ομάδες-στόχους, τις βασικές απαιτήσεις για τους παρόχους κατάρτισης / εκπαιδευτές / εκπαιδευόμενους, τη διαδικασία αναγνώρισης/πιστοποίησης των προσόντων, την εκπαιδευτική προσέγγιση, τις διαδικασίες αξιολόγησης και τα κριτήρια επιτυχίας στις εξετάσεις, δείγματα φορμών - εντύπων, άλλα χρήσιμα έγγραφα. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι, στο πλαίσιο της Δράσης 4.2 προβλέπεται να παραχθούν τρία ειδικά προσαρμοσμένα εκπαιδευτικά πακέτα, τα οποία έχουν ως στόχο τη διευκόλυνση της κατάρτισης των εκπαιδευτών και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των δραστηριοτήτων κατάρτισης. Ένα βασικό στοιχείο των πακέτων αυτών θα είναι η ανάπτυξη και ένταξη οδηγών κατάρτισης, οι οποίοι θα καθορίζουν τη συσχέτιση των χρονοδιαγραμμάτων και των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που Σελίδα 14

19 πρέπει να υλοποιηθούν. Το υλικό που θα κατευθύνει τους εκπαιδευτές καθ όλη τη διάρκεια της διδασκαλίας τους θα εμπλουτισθεί επίσης με παρουσιάσεις PPT, λίστες ελέγχου, κλπ., ανάλογα με την προσέγγιση της κατάρτισης και τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν για τα βασικά αντικείμενα κατάρτισης. Θα ενσωματωθεί επίσης μία λεπτομερής ανάλυση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων η οποία θα περιλαμβάνει τις πληροφορίες αλλά και τα μέσα που θα προκύψουν από τα αντίστοιχα αναλυτικά προγράμματα σπουδών. 3.5 Προφίλ των εκπαιδευτών Οι εκπαιδευτές πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του/των προγράμματος/ων κατάρτισης, ώστε να διασφαλιστεί ότι η εκπαιδευτική διαδικασία θα διεξαχθεί αποτελεσματικά και με ομοιόμορφο τρόπο. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει να διαθέτουν ένα κατάλληλο πιστοποιητικό κατάρτισης ή αξιολόγησης των επαγγελματικών προσόντων από μία αναγνωρισμένη εθνική αρχή. Θα πρέπει επίσης να διαθέτουν αποδεδειγμένη επαγγελματική εμπειρία και καλή γνώση της αντίστοιχης ειδικότητας-στόχου. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει, για παράδειγμα, διαπιστεύσεις που σχετίζονται με τη βιομηχανία των μονώσεων οι οποίες χορηγούνται από έναν αναγνωρισμένο οργανισμό, στην περίπτωση του προγράμματος κατάρτισης των τεχνικών μόνωσης. Οι εκπαιδευτές για το πρακτικό μέρος της κατάρτισης θα πρέπει να διαθέτουν συναφή εμπειρία εργασίας στο πεδίο, την οποία δύναται να έχουν αποκτήσει μέσω παλαιότερης απασχόλησής τους ως μονωτές / αλουμινοσιδηροκατασκευαστές / εγκαταστάτες συντηρητές καυστήρων, ή μέσω της αρμοδιότητάς τους ως υπεύθυνοι για την επίβλεψη ή/και την έγκριση των έργων / εργασιών που έχουν υλοποιηθεί από τεχνικούς στους αντίστοιχους τομείς. Σε γενικά γραμμές, οι εκπαιδευτές πρέπει να ικανοποιούν τα εξής κριτήρια ως προαπαιτούμενα: Να είναι εγγεγραμμένοι στα υφιστάμενα μητρώα εκπαιδευτών ενηλίκων ή να διαθέτουν πιστοποιημένη εκπαιδευτική επάρκεια, Να διαθέτουν κατάλληλη επαγγελματική εμπειρία στον τομέα (σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο) τουλάχιστον τριών (3) ετών (κατά προτίμηση πρόσφατη, δηλ. κατά τη διάρκεια των τελευταίων 5 ετών). Επιπρόσθετα, και ως ένα επιθυμητό συνεκτιμώμενο προσόν, ορίστηκε το να διαθέτουν ελάχιστη διδακτική εμπειρία 20 ωρών στην εκπαίδευση ενηλίκων. Προσδιορίστηκαν επίσης μερικές διαφορές ανά Σπόνδυλο ή Μαθησιακό Αποτέλεσμα, ειδικά όσον αφορά το πρακτικό κομμάτι τους, ανάλογα με τις ειδικές ανάγκες του προγράμματος που έχει αναπτυχθεί για την εκάστοτε ειδικότητα. 3.6 Εγκαταστάσεις, υλικός εξοπλισμός και απαιτούμενα υλικά Στη Φόρμα για την ανάπτυξη των προγραμμάτων τεχνικής επαγγελματικής κατάρτισης και των αναλυτικών περιεχομένων του προγράμματος διδασκαλίας τους, η οποία χρησιμοποιήθηκε για την υλοποίηση της Δράσης 2.4, υπήρχαν ειδικές ενότητες σχετικά με τις εγκαταστάσεις, τον εξοπλισμό και τα υλικά που απαιτούνται για την ορθή υλοποίηση των προγραμμάτων κατάρτισης (για κάθε μία από τις στοχευόμενες ειδικότητες). Σελίδα 15

20 Ειδικότερα, όσον αφορά το εκπαιδευτικό περιβάλλον (ρύθμιση), που συνδέεται με τη διαρρύθμιση (διάταξη) των εγκαταστάσεων του προγράμματος τεχνικής κατάρτισης, υπάρχει ένα πεδίο όπου οι σχεδιαστές των προγραμμάτων οφείλουν να παραθέσουν τις οποιεσδήποτε ανάγκες για ειδικές ρυθμίσεις - διατάξεις που πρέπει να γίνουν στο χώρο (αίθουσα) της κατάρτισης. Όπως προέκυψε, για το θεωρητικό μέρος της κατάρτισης δεν υπάρχει ανάγκη να γίνουν στην αίθουσα ειδικές διαρρυθμίσεις, και ότι η αίθουσα θα πρέπει να είναι εξοπλισμένη με τα βασικά που απαιτούνται για την ορθή διεξαγωγή της διδασκαλίας (δηλαδή ένας βιντεοπροβολέας για την παρουσίαση των εκπαιδευτικών διαφανειών, ένα πίνακας για να γράφει ο εκπαιδευτής πρόσθετες / διευκρινιστικές σημειώσεις, προαιρετικά πρόσβαση στο διαδίκτυο για μερικές από τις περιπτωσιολογικές μελέτες). Όσον αφορά το πρακτικό μέρος της κατάρτισης, όπως αναφέρεται στο πεδίο με τίτλο Απαιτούμενα υλικά και ελάχιστος εξοπλισμόςt της φόρμας που χρησιμοποιήθηκε για την ανάλυση (παραδοτέο D2.5), οι απαιτήσεις ως προς τα υλικά και τον (ελάχιστο) εξοπλισμό που θα πρέπει να διαθέτει κάθε εγκατάσταση / εργαστήριο / χώρος πρακτικής εμφανίζουν σημαντική διαφοροποίηση ανάλογα με το καθένα από τα τρία υπό εξέταση επαγγέλματα / ειδικότητες. Για παράδειγμα: Για την περίπτωση των εγκαταστατών συντηρητών καυστήρων και συσκευών καύσης, οι υποδομές που απαιτούνται περιλαμβάνουν τουλάχιστον ένα μοντέλο συστήματος θέρμανσης/ καύσης (πετρελαίου ή/και αερίου) για να γίνεται η επίδειξη των βασικών συνιστωσών και των μεταξύ τους αλληλεπιδράσεων, και ένα πραγματικό σύστημα θέρμανσης και παραγωγής ζεστού νερού χρήσης, πλήρες με όλες τις συνιστώσες του, για να είναι εφικτή η επίδειξη των τυπικών εργασιών / επεμβάσεων που θα μπορούσαν να γίνουν για να βελτιωθεί η ενεργειακή του απόδοση. Για την περίπτωση των τεχνικών μόνωσης, ως απολύτως απαραίτητα θεωρούνται ένα μοντέλο τοιχοποιίας για την επίδειξη των βασικών υλικών και διατάξεων, και των τυπικών σφαλμάτων, καθώς και μία πραγματική τοιχοποιία σε κανονικές διαστάσεις για να καταστεί δυνατή η επίδειξη τυπικών εργασιών που μπορούν να γίνουν για τη μεγιστοποίηση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Στην περίπτωση των αλουμινοσιδηροκατασκευαστών, οι εντελώς απαιτούμενες υποδομές περιλαμβάνουν (κατ ελάχιστο) επαρκή δείγματα από διαφορετικά υλικά (προφίλ αλουμινίου/ σιδήρου, κάθετα μονωμένα δομικά στοιχεία στα οποία θα εφαρμοστούν τα πλαίσια, εργαλεία κοπής, εξαρτήματα/αξεσουάρ, υλικά στεγανοποίησης, κλπ.). Ένα πλήρες σύστημα πλαισίου, συμπεριλαμβανομένων όλων των απαραίτητων εργαλείων, θα πρέπει να αντιστοιχεί ανά δύο εκπαιδευόμενους. Τέλος, στην περίπτωση των εξετάσεων, τέθηκε ως απαραίτητη προϋπόθεση η απαίτηση για ομοιογένεια και επάρκεια ως προς το πλήθος των δειγμάτων/δοκιμίων. Σελίδα 16

21 Παράρτημα: Ορολογία Στις προηγούμενες ενότητες της έκθεσης χρησιμοποιήθηκαν διάφοροι όροι οι οποίοι σχετίζονται με τα θέματα ενδιαφέροντος της κατάρτισης και της πιστοποίησης των επαγγελματικών προσόντων (όπως είναι οι όροι δεξιότητες, ικανότητες, μαθησιακά αποτελέσματα, κλπ.). Για λόγους πληρότητας οι όροι αυτοί παρουσιάζονται/επεξηγούνται περαιτέρω εδώ, σύμφωνα με την ορολογία της αντίστοιχης επίσημης έκδοσης του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (CEDEFOP) [6]. Διαπίστευση προγράμματος εκπαίδευσης ή κατάρτισης: Μια διαδικασία πιστοποίησης της ποιότητας με την οποία το επίπεδο διαπίστευσης χορηγείται σε ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης ή κατάρτισης, πιστοποιώντας ότι είναι εγκεκριμένο από τις αρμόδιες νομοθετικές και επαγγελματικές αρχές εφόσον πληροί προκαθορισμένες προδιαγραφές. Διαπίστευση φορέα εκπαίδευσης ή κατάρτισης: Μια διαδικασία πιστοποίησης της ποιότητας με την οποία το επίπεδο διαπίστευσης χορηγείται σε έναν πάροχο εκπαίδευσης ή κατάρτισης, πιστοποιώντας ότι είναι εγκεκριμένος από τις αρμόδιες νομοθετικές και επαγγελματικές αρχές εφόσον πληροί προκαθορισμένες προδιαγραφές. Αξιολόγηση μαθησιακών αποτελεσμάτων: Η διαδικασία αξιολόγησης της γνώσης, της τεχνογνωσίας, των δεξιοτήτων ή/και των ικανοτήτων ενός ατόμου βάσει προκαθορισμένων κριτηρίων (μαθησιακές προσδοκίες, μέτρηση μαθησιακών αποτελεσμάτων). Κατά κανόνα, η αξιολόγηση ακολουθείται από επικύρωση και πιστοποίηση. Ο όρος Αξιολόγηση χρησιμοποιείται περισσότερο συχνά για να περιγράψει τις μεθόδους ή τους φορείς εκπαίδευσης και κατάρτισης. Ικανότητα: Η δυνατότητα του ατόμου να εφαρμόσει επαρκώς τα μαθησιακά αποτελέσματα σε ένα καθορισμένο πλαίσιο (εκπαίδευση, εργασία, προσωπική ή επαγγελματική ανάπτυξη). Η ικανότητα δεν περιορίζεται σε γνωστικά στοιχεία (συμπεριλαμβανομένης της χρήσης θεωρίας, έννοιες ή αθέμιτη γνώση), αλλά περιλαμβάνει επίσης λειτουργικές πτυχές (συμπεριλαμβανομένων των τεχνικών δεξιοτήτων) καθώς και διαπροσωπικά χαρακτηριστικά (π.χ. κοινωνικές ή οργανωτικές δεξιότητες ) και ηθικές αξίες. Αναλυτικό πρόγραμμα: Ο κατάλογος με τις δραστηριότητες που υλοποιούνται για τη διαμόρφωση, την οργάνωση και το σχεδιασμό μιας εκπαιδευτικής πράξης ή πράξης κατάρτισης, ο οποίος περιλαμβάνει τις έννοιες των μαθησιακών στόχων, του περιεχομένου, των μεθόδων (συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης) και του υλικού, καθώς επίσης και ρυθμίσεις για την κατάρτιση των καθηγητών και των εκπαιδευομένων. ηλεκτρονική μάθηση (e-learning): Μάθηση που υποστηρίζεται από τεχνολογίες της πληροφορίας και επικοινωνίας (ΤΠΕ). Η ηλεκτρονική μάθηση δεν περιορίζεται σε ψηφιακό γραμματισμό (απόκτηση δεξιοτήτων ΤΠΕ). Είναι δυνατόν να περιλαμβάνει πολλαπλά φορμάτ και υβριδικές μεθόδους: χρήση λογισμικού, Διαδικτύου, CD-ROM, εκμάθηση online ή οποιοδήποτε άλλο ηλεκτρονικό ή διαδραστικό μέσο. Το Σελίδα 17

22 e-learning μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένα εργαλείο για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση και κατάρτιση καθώς και για την υποστήριξη της πρόσωπο με πρόσωπο μάθησης. Γνώση: Το αποτέλεσμα της αφομοίωσης της πληροφορίας διά μέσου της μάθησης. Γνώση είναι ένα σύνολο γεγονότων, αρχών, θεωριών και πρακτικής που σχετίζονται με ένα τομέα μελέτης ή εργασίας. Τεχνογνωσία: Πρακτική γνώση ή εμπειρογνωμοσύνη. Περιεχόμενο μάθησης: Τα θέματα και οι δραστηριότητες που απαρτίζουν το αντικείμενο της μελέτης, κατά την διαδικασία μάθησης ενός ατόμου ή μιας ομάδας εκπαιδευομένων.. Μαθησιακά αποτελέσματα: Το σύνολο των γνώσεων, δεξιοτήτων ή/και ικανοτήτων που έχει αποκτήσει ένα άτομο ή /και είναι σε θέση να επιδείξει μετά την ολοκλήρωση της μαθησιακής διαδικασίας είτε τυπική, μη τυπική είτε άτυπη. Σύστημα επαγγελματικών προσόντων: Όλες οι δραστηριότητες που σχετίζονται με την αναγνώριση των μαθησιακών αποτελεσμάτων και άλλων μηχανισμών που συνδέουν την εκπαίδευση και την κατάρτιση με την αγορά εργασίας και την κοινωνία του πολίτη. Οι δραστηριότητες αυτές περιλαμβάνουν: τον ορισμό της πολιτικής της κατάρτισης, το σχεδιασμό και την εφαρμογή της κατάρτισης, θεσμικές συμφωνίες, τη χρηματοδότηση, τη διασφάλιση της ποιότητας, την αξιολόγηση, την επικύρωση και πιστοποίηση των αποτελεσμάτων μάθησης. Αναγνώριση μαθησιακών αποτελεσμάτων: (α) Επίσημη αναγνώριση: η διαδικασία της επίσημης αναγνώρισης των δεξιοτήτων και ικανοτήτων, είτε μέσω: ή/και της απονομής επαγγελματικών προσόντων (πιστοποιητικά, διπλώματα ή τίτλοι), είτε της απόδοσης ισοδυναμίας, διδακτικών μονάδων ή δικαιώματος, της πιστοποίησης των δεξιοτήτων ή/και ικανοτήτων που έχουν αποκτηθεί, β) Κοινωνική αναγνώριση: η αναγνώριση της αξίας των δεξιοτήτων ή/και ικανοτήτων από οικονομικούς ή κοινωνικούς αρμόδιους φορείς. Δεξιότητα: Η ικανότητα να εκτελείς ένα έργο και να επιλύεις προβλήματα. Σελίδα 18