Μία νέα οπτική στο τοπίο και στην οικιστική οργάνωση της Νεολιθικής Θεσσαλίας μέσα από τη συνεισφορά των γεωφυσικών διασκοπήσεων.

Transcript

1 Μία νέα οπτική στο τοπίο και στην οικιστική οργάνωση της Νεολιθικής Θεσσαλίας μέσα από τη συνεισφορά των γεωφυσικών διασκοπήσεων. Σαρρής Απόστολος, Καλογηροπούλου Εβίτα, Kalayci Tuna, Simon François, Donati Jamieson C., Cuenca-Garciá Carmen, Cantoro Gianluca, Μανατάκη Μερόπη, Βουζαξάκης Κωσταντίνος, Ροντήρη Βάσω, Αραχωβίτη Πολυξένη, Ευσταθίου Δέσποινα, Σταμέλου Ευαγγελία Εργαστήριο Γεωφυσικής - Δορυφορικής Τηλεπισκόπησης & Αρχαιοπεριβάλλοντος ΙΜΣ ΙΓ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων ΥΠ.ΠΟ.Α.

2 ΝΕΟΛΙΘΙΚΕΣ Αλμυριώτικη Μαγούλα Μαγούλα Βισβίκη

3 ΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ ( π.χ.) ΣΕΣΚΛΟ ΔΙΜΗΝΙ

4 Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ~350 προϊστορικές μαγούλες στις θεσσαλικές προσχωσιγενείς πεδινές εκτάσεις Volos Γεωλογικοί σχηματισμοί σε χαμηλό υψόμετρο κατάλληλοι για καλλιέργεια Το ενδιαφέρον μας επικεντρώθηκε στην ανατολική Θεσσαλία

5 Καινοτόμες Γεωφυσικές Προσεγγίσεις Μελέτης των Πρώιμων Αγροτοκτηνοτροφικών Οικισμών της Νεολιθικής Θεσσαλίας ΣΚΟΠΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΑΤΟΣ Το εν εξελίξει πρόγραμμα IGEAN επικεντρώνεται ερευνητικά σε διάφορες μαγούλες της Ανατολικής Θεσσαλίας Στοχεύει στην ανασύσταση των βασικών προτύπων κατοίκησης των νεολιθικών αγροτικών κοινωνιών στην περιοχή χρησιμοποιώντας υψηλής ανάλυσης & μη καταστρεπτικές γεωφυσικές, δορυφορικές και εναέριας τηλεπισκόπησης καινοτόμες τεχνικές. Ο βασικός στόχος είναι η σύγκριση των νέων δεδομένων από πολλές θέσεις και η ερμηνεία τους σύμφωνα με τις ήδη γνωστές πληροφορίες Μετά από έναν αιώνα έρευνας στην Νεολιθική Θεσσαλία, είναι η πρώτη φορά διαθέσιμος τόσο μεγάλος αριθμός συγκρίσιμων δεδομένων.

6 ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Δορυφορική & Εναέρια Τηλεπισκόπηση 1.Πολλαπλές Τεχνικές Geophysical survey Πολύαισθητήρες / Συστοιχίες Αύξηση περιοχής έρευνας Έρευνες υψηλής ανάλυσης Συμπληρωματικά στοιχεία Πιο ενισχυμένη ερμηνεία 3. Τυπικά όργανα (ρουτίνας) Σε πιο δύσκολα εδάφη

7 16 ΜΑΓΟΥΛΕΣ ΕΡΕΥΝΗΘΗΚΑΝ ΤΟ Ριζόμυλος 2 Νικονάνου Μάτι Βισβίκη Μπακάλη Κάστρο Κοκκίνας Ελευθεροχώρι Πέρδικα 1 Πέρδικα 2 Μπελίτσι Καρατσαγκλιού Αλμυριώτικη Καρατσάνταγλι Ζερέλια Αλμυρός 2 Καμάρα

8 ΜΑΓΝΗΤΟΜΕΤΡΙΑ- SENSYS MX (8 ΑΙΣΘΗΤΗΡΕΣ)

9 ΜΑΓΝΗΤΟΜΕΤΡΙΑ BARTINGTON (1 αισθητήρας) ΑΙΣΘΗΤΗΡΑΣ)

10 ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΑ (EM) GEOPHEX GEM-2

11 ΡΑΝΤΑΡ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗΣ ΕΔΑΦΟΥΣ (GPR) NOGGIN 250MHz

12 ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ Πέρδικα 1 Πέρδικα 2 Αλμυριώτικη Αλμυρός 2

13 ΑΛΜΥΡΟΣ 2 (Αρχαιότερη έως Μέση Νεολιθική) - ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ B A A: Κεντρική ζώνη κατοικίας, ευθύγραμμες κατασκευές B: 2 κυκλικές οριοθετήσεις (enclosures) Γ: Χαρακτηριστικά εκτός κεντρικής ζώνης κατοικίας Γ B

14 ΑΛΜΥΡΟΣ 2 (Αρχαιότερη έως Μέση Νεολιθική) - EM Μαγνητική επιδεκτικότητα που δείχνει διαφορετικές περιοχές χρήση εντός του οικισμού;

15 ΑΛΜΥΡΙΩΤΙΚΗ (Αρχαιότερη Νεολιθική έως Ύστερη Εποχή Χαλκού)

16 ΑΛΜΥΡΙΩΤΙΚΗ (Αρχαιότερη Νεολιθική έως Ύστερη Εποχή Χαλκού) - ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ

17 ΑΛΜΥΡΙΩΤΙΚΗ (Αρχαιότερη Νεολιθική έως Ύστερη Εποχή Χαλκού) - ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ A ΟΜΑΔΑ A ~34 ορθογώνιες κατασκευές Ισχυρές μαγνητικές ανωμαλίες (καμένοι πηλοί και τοίχοι από πηλό) Τοίχοι, ανοίγματα, κυκλικός προσανατολισμός

18 ΑΛΜΥΡΙΩΤΙΚΗ (Αρχαιότερη Νεολιθική έως Ύστερη Εποχή Χαλκού) - ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ B B ΟΜΑΔΑ B ~55 Ορθογώνιες κατασκευές Μη- μαγνητικές ανωμαλίες (πέτρες) Εσωτερικές διαιρέσεις

19 ΑΛΜΥΡΙΩΤΙΚΗ (Αρχαιότερη Νεολιθική έως Ύστερη Εποχή Χαλκού) - ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ Ορθογώνια μορφή 25 μ. X 8 μ. Στο GPR, η μορφή παρουσιάζεται ως τρεις ξεχωριστές κατασκευές πλάι πλάι Ορατές εσωτερικές διαιρέσεις με τοίχους

20 ΑΛΜΥΡΙΩΤΙΚΗ (Αρχαιότερη Νεολιθική έως Ύστερη Εποχή Χαλκού) - ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ Γ ΟΜΑΔΑ Γ Θετικές γραμμικές μαγνητικές ανωμαλίες (αυξημένη επιδεκτικότητα των υλικών πλήρωσης) Περιμετρικά διπλή τάφρος

21 ΑΛΜΥΡΙΩΤΙΚΗ (Αρχαιότερη Νεολιθική έως Ύστερη Εποχή Χαλκού) - ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ Γ Γ Γ

22 ΠΕΡΔΙΚΑ 1 (Αρχαιότερη Νεολιθική έως Μέση Εποχή Χαλκού) - ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ Γ A A: Κεντρική ζώνη κατοίκησης, +10 κατασκευές υψηλής μαγνητικού ίχνους (πήλινοι τοίχοι). B: Μεγάλη επέκταση του οικισμού με +50 πηλόκτιστα και λιθόκτιστα κτίρια. C: Ίχνη οριοθετήσεων (τάφροι ή τοίχοι). B Γ

23 ΠΕΡΔΙΚΑ 2 (Αρχαιότερη έως Μέση Νεολιθική)

24 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΕΡΔΙΚΑ 2 (Αρχαιότερη έως Μέση Νεολιθική) ΜΑΓΝΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΗΜ B B B A: Λίγες κατασκευές στην κορυφή της μαγούλας. B: Εκτεταμένο δίκτυο περιβόλων (τάφροι ή τοίχοι). Γ: Ανοίγματα στους περιβόλους; B A A Γ Γ

25 Το πρόγραμμα έχει ήδη ερευνήσει 16 μαγούλες, καλύπτοντας μια συνολική έκταση περίπου 960 στρεμμάτων σε 30 ημέρες εργασίας πεδίου. Οι γεωφυσικές έρευνες στο πεδίο θα συνεχιστούν και το 2015 σε νέες θέσεις. Η μελλοντική έρευνα θα συμπεριλάβει επιπλέον επιφανειακές έρευνες, γεωχημικές αναλύσεις μελέτη πεδίου.

26

27

28 ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ Το έργο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της δράσης «ΑΡΙΣΤΕΙΑ» στο «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και από Εθνικούς Πόρους Για περισσότερες πληροφορίες: