ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΑΝ ΡΕΑΣ Γ. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΠΑΠΑΘΕΟ ΩΡΟΥ ΑΡΧΕΛΑΟΣ Α.Μ.: ΤΗΛ.: ΑΘΗΝΑ ΜΑΙΟΣ 2006

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Εισαγωγή 3 -Το θέµα 3 Τύποι Κυβερνήσεων 4 Κεφάλαιο Α :Οργάνωση της Κυβέρνησης 1)Το Υπουργικό Συµβούλιο 8 -Συγκρότηση 8 -Αρµοδιότητες 8 2)Σειρά προβαδίσµατος µελών της Κυβέρνησης και υφυπουργών 8 3)Ο Πρωθυπουργός 9 -Πολιτικό Γραφείο Πρωθυπουργού 10 -Γενική Γραµµατεία της Κυβέρνησης 12 -Γενικός Γραµµατέας της Κυβέρνησης 13 -Αρµοδιότητες Γενικού Γραµµατέα 13 4)Τα Υπουργεία 14 5)Συλλογικά κυβερνητικά όργανα 15 -Προβληµατική 15 -Σύνθεση 17 6)Συµβουλευτικά όργανα της Κυβέρνησης 20 -Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή 20 -Εθνικό Συµβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής 20 7) ιυπουργικές Επιτροπές 22 Κεφάλαιο Β :Λειτουργία της Κυβέρνησης 1)Λειτουργία Υπουργικού Συµβουλίου 26 -Σύγκληση 26 -Συνεδριάσεις 26 -Ηµερήσια διάταξη 26 -Απαρτία 27 -Συζητήσεις 27 -Αποφάσεις 28 -Επίσηµα πρακτικά 28 -Απόρρητο 29 - ιαβίβαση σχεδίων και πράξεων 29 -Αρχείο 30 -Υπογραφή και φύλαξη πρωτοτύπων 30 -Υπογραφή πράξεων και διαταγµάτων δια περιφοράς 31 - ηµοσίευση πράξεων και διαταγµάτων 31 2)Απαλλαγή από τα καθήκοντα 32 1

3 3)Ο Πρωθυπουργός 32 -Αρµοδιότητες 32 -Αναπλήρωση 33 -Ο αναπληρωτής 33 -Κύρια αναπλήρωση 34 -Επικουρική αναπλήρωση 34 -Αδυναµία 35 4)Αντιπρόεδροι της Κυβέρνησης 35 5)Υπουργοί και Υφυπουργοί 36 -Προσόντα 36 -Αρµοδιότητες 36 -Ευθύνη 37 -Ασυµβίβαστα 38 6)Γενική Γραµµατεία της Κυβέρνησης 39 Α)Ιδιαίτερο Γραφείο Γενικού Γραµµατέα 39 Β)Νοµικό Γραφείο 40 Γ)Γραφείο ιοικητικής και Οικονοµικής Υποστήριξης 41 7)Λειτουργία συλλογικών κυβερνητικών οργάνων 43 -Γενικά 43 -Κυβερνητική Επιτροπή 44 -Κυβερνητικό Συµβούλιο Εξωτερικών και Άµυνας 44 -Επιτροπή Θεσµών 46 -Επιτροπή Οικονοµικής και Κοινωνικής Πολιτικής 46 -Επιτροπή Μεγάλων Έργων και Υποδοµών 46 -Επιτροπή για τον Καθορισµό της Στρατηγικής και την Ανάπτυξη της Πληροφορικής 47 -Λειτουργία του Ε.Σ.Ε.Π. 47 8)Λειτουργία διυπουργικών επιτροπών 48 Συµπεράσµατα 49 Περίληψη (Summary) 50 Λήµµατα (Entries) 51 Βιβλιογραφία 52 2

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Κυβέρνηση είναι το κεντρικό, συλλογικό κρατικό όργανο που απαρτίζεται από τον Πρωθυπουργό και τα άλλα µέλη του Υπουργικού Συµβουλίου, τους υπουργούς και ενδεχοµένως τους υφυπουργούς. ιαθέτει ιεραρχική δοµή, σε αντίθεση προς τη Βουλή και τα υπόλοιπα συλλογικά όργανα του κράτους. Στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού συστήµατος, είναι το όργανο που κατευθύνει τη γενική πολιτική της Χώρας. Βρίσκεται επικεφαλής της εκτελεστικής λειτουργίας (από κοινού µε τον Πρόεδρο της ηµοκρατίας κατά Σ 26 παρ. 2), έχει αυτοτελές δικαίωµα νοµοθετικής πρωτοβουλίας (Σ 73 παρ. 1) και επίσης πραγµατώνει την πολιτική απόφαση του εκλογικού σώµατος µέσω της ανάπτυξης και εφαρµογής µιας συγκεκριµένης πολιτικής. Πρέπει να τονίσουµε ότι η Κυβέρνηση εξαρτάται µόνο απ την εµπιστοσύνη της Βουλής. Η Κυβέρνηση αποτελεί κατ ουσία το σηµαντικότερο όργανο του σύγχρονου κοινοβουλευτικού κράτους. Πρωτοεµφανίζεται ως νοµική έννοια στο Σύνταγµα του 1927 (άρθρα 87-93) και από τότε αποτελεί σταθερά περιεχόµενο των ελληνικών συνταγµατικών κειµένων. Έτσι λοιπόν και το σηµερινό µας Σύνταγµα (1975/1986/2001) περιλαµβάνει αυτοτελές τµήµα για την Κυβέρνηση στα άρθρα (τµήµα ). Σχετικές διατάξεις βέβαια εντοπίζονται και σε άλλα κεφάλαια, όπως για παράδειγµα στο άρθρο 37 (διορισµός Πρωθυπουργού και Κυβέρνησης), στο άρθρο 38 (απαλλαγή της Κυβέρνησης από τα καθήκοντά της), στο άρθρο 48 (συµµετοχή του Πρωθυπουργού ή της Κυβέρνησης στην έκδοση διατάγµατος για την κατάσταση πολιορκίας), στο άρθρο 89 παρ. 4 (απαγόρευση συµµετοχής δικαστικών στην Κυβέρνηση) κλπ. Επιπλέον, πολύ σηµαντικός είναι ο θεσµικός νόµος 1558/1985 («Κυβέρνηση και κυβερνητικά όργανα»), ο οποίος κατά κύριο λόγο ρυθµίζει τη συγκρότηση και λειτουργία του Υπουργικού Συµβουλίου. Το θέµα:στη µελέτη αυτή γίνεται αρχικά µια παρουσίαση των διάφορων τύπων Κυβερνήσεων βάσει συγκεκριµένων κριτηρίων. Κατόπιν αναλύεται η οργάνωση και η δοµή της Κυβέρνησης και των κυβερνητικών οργάνων, πράγµα απαραίτητο προκειµένου να γίνει καλύτερα κατανοητή η λειτουργία της Κυβέρνησης, η οποία ακολουθεί στη συνέχεια. Στο δεύτερο αυτό τµήµα µάλιστα περιλαµβάνεται η λειτουργία τόσο των µονοπρόσωπων (Πρωθυπουργός, υπουργοί), όσο και των συλλογικών κυβερνητικών οργάνων (Υπουργικό Συµβούλιο κατά κύριο λόγο, Κυβερνητική Επιτροπή, Κυβερνητικό Συµβούλιο Εξωτερικών και Άµυνας κλπ.). 3

5 ΤΥΠΟΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ Στην επιστήµη διακρίνονται διάφοροι «τύποι» κυβερνήσεων µε βάση διάφορα κριτήρια. Καταρχήν οι εκλογές αποτελούν τη βάση για τη διάκριση τριών τύπων Κυβερνήσεων, που έχουν θεµελιώδη σηµασία για την ανάδειξη του συλλογικού αυτού οργάνου. Έτσι λοιπόν, ζήτηµα ανάδειξης της Κυβέρνησης τίθεται σε τρία χρονικά σηµεία: αµέσως πριν από τις εκλογές, αµέσως µετά τις εκλογές και κατά τη διάρκεια της βουλευτικής περιόδου, αλλά οπωσδήποτε µετά την πρώτη (δηλ. µετά τις εκλογές) ανάδειξη της Κυβέρνησης. Με άλλα λόγια, τίθεται ζήτηµα Κυβέρνησης, η οποία θα διεξάγει τις εκλογές, ζήτηµα της πρώτης Κυβέρνησης που αναδεικνύεται απ τις εκλογές και ζήτηµα της δεύτερης, τρίτης κλπ. Κυβέρνησης κατά τη διάρκεια της ίδιας βουλευτικής περιόδου. Η διάκριση αυτή έχει ιδιαίτερη σηµασία, καθόσον εκφράζει τρεις διαφορετικούς τύπους Κυβέρνησης. Τον κεντρικό άξονα αποτελεί το χρονικό σηµείο της διεξαγωγής των εκλογών και ταυτόχρονα το ουσιαστικό κριτήριο, αν η Κυβέρνηση είναι ή όχι άµεσο αποτέλεσµα των εκλογών, της θέλησης δηλαδή του εκλογικού σώµατος. Κατά συνέπεια, είναι δυνατή και απαραίτητη η διάκριση τριών τύπων Κυβερνήσεων, της προεκλογικής, της εκλογικής και της µετεκλογικής. 1 Η προεκλογική Κυβέρνηση διορίζεται πριν από τις εκλογές και για τη διεξαγωγή τους. Εκλογική είναι η Κυβέρνηση που διορίζεται αµέσως µετά τις εκλογές σαν αποτέλεσµά τους. Μάλιστα η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της εκλογικής Κυβέρνησης δε σχηµατίζεται µέσα, αλλά έξω από το κοινοβούλιο, κατά τις εκλογές. Τέλος, η µετεκλογική Κυβέρνηση δεν είναι άµεσο αποτέλεσµα των εκλογών, αλλά αποτέλεσµα µετεκλογικών (και όχι προεκλογικών) συνασπισµών ή και κοινοβουλευτικών ανακατατάξεων, οι οποίοι µπορεί να περιέχουν ανατροπή της εκφραζόµενης µε τις εκλογές λαϊκής θέλησης. Για τη διεξαγωγή των εκλογών είτε διορίζεται «ειδική» Κυβέρνηση (ή «υπηρεσιακή»), είτε ανασχηµατίζεται η υπάρχουσα µε υπηρεσιακούς υπουργούς. Πρέπει να επισηµάνουµε πως κατά το παρελθόν ήταν αδιάφορο αν η Κυβέρνηση που θα διεξήγαγε τις εκλογές ήταν Κυβέρνηση πλειοψηφίας ή µειοψηφίας. Ωστόσο, κατά το νέο Σύνταγµα δεν είναι δυνατός ο διορισµός Κυβέρνησης µειοψηφίας, ούτε και για τη διεξαγωγή των εκλογών. Ζήτηµα ανάδειξης της Κυβέρνησης γεννάται οπωσδήποτε αµέσως µετά τις εκλογές και η ανάδειξη αυτή είναι αναγκαία συνέπεια της δηµοκρατικής αρχής και του κοινοβουλευτικού συστήµατος. Οι εκλογές προκαλούν ανακατανοµή της κοινοβουλευτικής δύναµης των πολιτικών 1 Α. ηµητρόπουλος, «Η γένεση του κοινοβουλευτικού συστήµατος και η ανάδειξη της Κυβέρνησης», 1988, σελ. 60 4

6 κοµµάτων, ανανέωση της σύνθεσης της Βουλής. Εποµένως έχουν ως αποτέλεσµα την ανάδειξη είτε νέας Κυβέρνησης, των ίδιων πολιτικών δυνάµεων, είτε Κυβέρνησης στηριζόµενης σε άλλες πολιτικές δυνάµεις. Βέβαια, το εκλογικό αποτέλεσµα δεν παύει να έχει ιδιαίτερη σηµασία. Οι εκλογές µπορεί να αναδείξουν απόλυτη πλειοψηφία µιας µόνο πολιτικής παράταξης (κόµµατος ή προεκλογικού συνασπισµού), αλλά είναι επίσης δυνατό κανένα κόµµα να µη συγκεντρώνει την απόλυτη πλειοψηφία στο κοινοβούλιο. Αυτή η ύπαρξη ή µη απόλυτης πλειοψηφίας, η οποία να προκύπτει από τις εκλογές (εκλογική πλειοψηφία) προσδιορίζει τη σχέση του εκλογικού αποτελέσµατος και της πρώτης µετά τις εκλογές Κυβέρνησης. Ο σχηµατισµός της πρώτης Κυβέρνησης µετά τις εκλογές αποτελεί άµεση συνέπεια του εκλογικού αποτελέσµατος, εφόσον απ τις εκλογές σχηµατίστηκε απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αντίθετα είναι έµµεσο αποτέλεσµα, αν απ τις εκλογές δεν αναδείχτηκε απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η πρώτη αυτή Κυβέρνηση που αναδεικνύεται από τις εκλογές και ως άµεσο αποτέλεσµά τους, µπορεί να ονοµαστεί εκλογική Κυβέρνηση. Βασίζεται σε κοινοβουλευτική πλειοψηφία, η οποία όµως σχηµατίστηκε έξω από το κοινοβούλιο σαν αποτέλεσµα της θέλησης του εκλογικού σώµατος. Πρόκειται δηλαδή για Κυβέρνηση άµεσης πλειοψηφίας. Αυτός µάλιστα ο άµεσος χαρακτήρας της πλειοψηφίας προσδίδει και άµεσο χαρακτήρα στην Κυβέρνηση. Λαµβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, µπορεί να γίνει διάκριση σε κυβέρνηση άµεσης και έµµεσης πλειοψηφίας, που συµπίπτει µε τη διάκριση της Κυβέρνησης σε εκλογική και µετεκλογική. Στην πρώτη περίπτωση η κοινοβουλευτική πλειοψηφία της Κυβέρνησης είναι άµεσο αποτέλεσµα των εκλογών. Πρόκειται για Κυβέρνηση άµεσης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Αντίθετα, στη δεύτερη περίπτωση η κυβερνητική πλειοψηφία είναι αποτέλεσµα κοινοβουλευτικών ανακατατάξεων ή µετεκλογικών συνασπισµών. Η µετεκλογική Κυβέρνηση είναι Κυβέρνηση έµµεσης κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας. Ο διαφορετικός τρόπος σχηµατισµού της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας σηµαίνει ταυτόχρονα και διαφορετικό τρόπο ανάδειξης της Κυβέρνησης. Όσον αφορά τη µετεκλογική Κυβέρνηση, αυτή σχηµατίζεται σαν έµµεσο αποτέλεσµα των εκλογών. Μετεκλογική, δηλαδή, είναι κάθε Κυβέρνηση, που δεν είναι άµεσο αποτέλεσµα των εκλογών, αλλά απεναντίας είναι «έµµεση Κυβέρνηση», όπως άλλωστε προκύπτει από τον τρόπο σχηµατισµού της. Εφόσον απ τις εκλογές δεν προκύψει απόλυτη πλειοψηφία, ο σχηµατισµός της Κυβέρνησης είναι έµµεσος. Θεµελιώδους σηµασίας, όχι µόνο για τη λειτουργία αλλά και για την υπόσταση του δηµοκρατικού πολιτεύµατος, είναι η διάκριση της Κυβέρνησης σε µειοψηφίας και πλειοψηφίας. Ο διορισµός Κυβέρνησης µειοψηφίας δε συνάδει µε την αρχή, σύµφωνα µε την οποία η πλειοψηφία 5

7 κυβερνά και η µειοψηφία ελέγχει. Η Κυβέρνηση µειοψηφίας, αποτέλεσµα της παλαιότερα ευρύτατης και απεριόριστης αρµοδιότητας διορισµού του αρχηγού της εκτελεστικής εξουσίας, δεν µπορεί να υπάρξει κατά το ισχύον Σύνταγµα. Η Κυβέρνηση διακρίνεται ακόµα, ανάλογα µε τον αριθµό των κοµµάτων που συµµετέχουν στη σύνθεσή της, σε µονοκοµµατική, Κυβέρνηση συνασπισµού και οικουµενική. Ευρύτερος πάντως από τον όρο «Κυβέρνηση συνασπισµού» είναι ο όρος «Κυβέρνηση συνεργασίας», την οποία στηρίζουν κοινοβουλευτικά περισσότερα κόµµατα, χωρίς όµως να συµµετέχουν οπωσδήποτε και στη σύνθεσή της. Κυβέρνηση συνεργασίας ήταν, για παράδειγµα, η Κυβέρνηση του Σ. Στεφανόπουλου (1965), την οποία στήριξε κοινοβουλευτικά η ΕΡΕ, που βασικά δε συµµετείχε στη σύνθεσή της, παρά µόνο µε έναν υπουργό («τοποτηρητή»). Αξίζει να σηµειώσουµε ότι η Κυβέρνηση έχει συνήθως «τακτικό» χαρακτήρα, αναδεικνύεται δηλαδή προκειµένου να ασκήσει το σύνολο των αρµοδιοτήτων της και να καθορίσει τη γενική πολιτική της Χώρα, µέσα στα πλαίσια του Συντάγµατος και των νόµων. 2 Εκτός όµως από τον τύπο της «τακτικής» Κυβέρνησης, έχουν εµφανισθεί και ορισµένες µορφές «προσωρινών ή εκτάκτων» Κυβερνήσεων, των οποίων το χαρακτηριστικό γνώρισµα είναι ότι αναλαµβάνουν τη διεκπεραίωση συγκεκριµένης αποστολής. Στην κατηγορία αυτή ανήκει η προσωρινή ή µεταβατική Κυβέρνηση, που εµφανίζεται µετά από ανώµαλες περιόδους και που ως κύριο έργο έχει την εξασφάλιση οµαλών συνταγµατικοπολιτικών συνθηκών. Τέτοιο χαρακτήρα π.χ. είχε η Κυβέρνηση εθνικής ενότητας του Κ. Καραµανλή αµέσως µετά την πτώση της δικτατορίας (1974). Στα πλαίσια αυτά ανήκει, µε σηµαντικές ωστόσο διαφορές απ την προηγούµενη µορφή, η υπηρεσιακή (άχρους) Κυβέρνηση, της οποίας βασική αποστολή είναι η διενέργεια εκλογών. Επιπλέον, η Κυβέρνηση διακρίνεται σε κοινοβουλευτικής, εξωκοινοβουλευτικής και µικτής σύνθεσης, ανάλογα µε το αν αποτελείται από κοινοβουλευτικά ή εξωκοινοβουλευτικά µέλη ή αν µετέχουν υπουργοί και από τους δύο χώρους. Το βασικό κριτήριο πάντως είναι η ύπαρξη ή µη της βουλευτικής ιδιότητας του Πρωθυπουργού. Πράγµατι, αν εξαιρέσουµε την ακραία περίπτωση κατά την οποία όλοι οι υπουργοί µιας Κυβέρνησης θα ήταν εξωκοινοβουλευτικοί, ο Πρωθυπουργός είναι εκείνος που παρέχει το «κοινοβουλευτικό χρώµα» στην Κυβέρνηση. Μόνο η ύπαρξη κάποιων εξωκοινοβουλευτικών υπουργών δεν αρκεί για να προσδώσει στην Κυβέρνηση χαρακτήρα «εξωκοινοβουλευτικής σύνθεσης». Τέλος, µια ειδική µορφή αποτελούν οι αποκαλούµενες «de facto» Κυβερνήσεις. Πρόκειται για εξωσυνταγµατικά µορφώµατα, που 2 Α. ηµητρόπουλος, «Συνταγµατικό ίκαιο, τόµος Β: Οργάνωση και λειτουργία του κράτους», 2004, σελ

8 εµφανίζονται µε την κατάλυση της συνταγµατικής τάξης. Στη Χώρα µας τα παραδείγµατα τέτοιων µορφωµάτων, τα οποία διατάραξαν την οµαλή εξέλιξη της συνταγµατικοπολιτικής ζωής, δυστυχώς δεν είναι λίγα. Ιδιαίτερα η σχετικά πρόσφατη δικτατορία της 21 ης Απριλίου 1967, που αποµακρύνθηκε τον Ιούλιο του 1974, είχε καταλυτικές συνέπειες τόσο στη γενικότερη ανάπτυξη του τόπου όσο και στα εθνικά ζητήµατα. 7

9 1)ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Συγκρότηση:Σύµφωνα µε το άρθρο 81 παρ.1 του ισχύοντος Συντάγµατος (1975/1986/2001), το σύνολο των µελών της Κυβέρνησης αποτελεί το Υπουργικό Συµβούλιο. Το Υπουργικό Συµβούλιο απαρτίζεται από τον Πρωθυπουργό και τους υπουργούς, στους οποίους συµπεριλαµβάνονται τόσο οι αναπληρωτές υπουργοί όσο και οι υπουργοί Επικρατείας. Τα µέλη του Υπουργικού Συµβουλίου είναι από νοµική άποψη ισότιµα µεταξύ τους, η νοµική θέση του Πρωθυπουργού ωστόσο φαίνεται να είναι ισχυρότερη. 3 Οι αντιπρόεδροι της Κυβέρνησης παραµένουν µέλη του Υπουργικού Συµβουλίου και στην περίπτωση που απαλλάσσονται από τα καθήκοντά τους ως υπουργών. Αντιθέτως οι υφυπουργοί δεν είναι µέλη του Υπουργικού Συµβουλίου. Ο Πρωθυπουργός µπορεί µόνο να προσκαλέσει υφυπουργούς να συµµετάσχουν σε κάποια συνεδρίαση του Υπουργικού Συµβουλίου, χωρίς όµως αυτοί να έχουν δικαίωµα ψήφου. Αρµοδιότητες: 1)Καθορίζει και κατευθύνει, σύµφωνα µε το άρθρο 82 παρ. 1 του Συντάγµατος, τη γενική πολιτική της Χώρας όπως ορίζουν το Σύνταγµα και οι νόµοι. 2)Αποφασίζει για πολιτικά θέµατα γενικότερης σηµασίας. 3)Αποφασίζει για κάθε θέµα αναγόµενο στην αρµοδιότητα των συλλογικών κυβερνητικών οργάνων και για θέµατα αρµοδιότητας ενός ή περισσότερων υπουργών, τα οποία παραπέµπει σ αυτό ο Πρωθυπουργός. Οι σχετικές αποφάσεις του Υπουργικού Συµβουλίου υποκαθιστούν τις αποφάσεις των αρµόδιων οργάνων. 4)Ασκεί και κάθε άλλη αρµοδιότητα προβλεπόµενη από το Σύνταγµα και τους νόµους. 2)ΣΕΙΡΑ ΠΡΟΒΑ ΙΣΜΑΤΟΣ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΚΑΙ ΥΦΥΠΟΥΡΓΩΝ Η σειρά προβαδίσµατος των µελών της Κυβέρνησης και των υφυπουργών κατά κατηγορίες καθορίζεται ως εξής: Πρωθυπουργός, αντιπρόεδροι της Κυβέρνησης, αναπληρωτής υπουργός του Πρωθυπουργού, υπουργοί, αναπληρωτές υπουργοί, υφυπουργός στον Πρωθυπουργό και υφυπουργοί. 3 Α. ηµητρόπουλος, «Συνταγµατικό ίκαιο, τόµος Β: Οργάνωση και λειτουργία του κράτους», 2004, σελ

10 Η σειρά προβαδίσµατος των αντιπροέδρων της Κυβέρνησης προσδιορίζεται από το χρόνο διορισµού τους και, στην περίπτωση ταυτόχρονου διορισµού, από τη σειρά του ονόµατός τους στην πράξη διορισµού τους, των υπουργών από τη σειρά τάξης των υπουργείων τους (βλ. παραπάνω) και των αναπληρωτών υπουργών και υφυπουργών από τη σειρά τάξης των υπουργείων στα οποία υπηρετούν. Μεταξύ περισσότερων αναπληρωτών υπουργών και υφυπουργών του ίδιου υπουργείου η σειρά προβαδίσµατος καθορίζεται απ το χρόνο διορισµού τους στο οικείο υπουργείο και σε περίπτωση ταυτόχρονου διορισµού από τη σειρά του ονόµατός τους στην πράξη διορισµού. Η θέση των υπουργών Επικρατείας, όταν δεν προΐστανται κάποιου υπουργείου, αφενός στη σειρά προβαδίσµατος των µελών της Κυβέρνησης κατά κατηγορίες αφετέρου στη σειρά προβαδίσµατος των υπουργών, προσδιορίζεται µε απόφαση του Πρωθυπουργού, η οποία δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως. Τέλος, λαµβάνοντας υπόψη την υφιστάµενη κάθε φορά σειρά τάξης των υπουργείων, ο Πρωθυπουργός µπορεί µε απόφασή του να µεταβάλλει τη σειρά προβαδίσµατος των αντιπροέδρων της Κυβέρνησης, των αναπληρωτών υπουργών και υφυπουργών του ίδιου υπουργείου και των υπουργών Επικρατείας. Και η απόφαση αυτή δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως. 3)Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ Στον Πρωθυπουργό, ο οποίος κατέχει µια ιδιαίτερη θέση µέσα στην Κυβέρνηση, υπάγονται, ως δηµόσιες υπηρεσίες: 1)το Πολιτικό Γραφείο του Πρωθυπουργού 2)η Γενική Γραµµατεία της Κυβέρνησης 3)η Γενική Γραµµατεία Επικοινωνίας και 4)η Γενική Γραµµατεία Ενηµέρωσης Για τη διοικητική και οικονοµική εξυπηρέτηση της λειτουργίας των υπηρεσιών αυτών, µε προεδρικό διάταγµα εκδιδόµενο µετά από πρόταση του Πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονοµίας και Οικονοµικών επιτρέπεται: α)να προβλέπεται η εγγραφή των πιστώσεων λειτουργίας των παραπάνω υπηρεσιών σε ιδιαίτερο φορέα του κρατικού προϋπολογισµού β)να συνιστώνται µια υπηρεσία διοικητικής µέριµνας υπαγόµενη στον Πρωθυπουργό, µια υπηρεσία για την εκκαθάριση και εντολή πληρωµής των δαπανών και µια υπηρεσία επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τον έλεγχο των δαπανών γ)να συνιστώνται οι αναγκαίες θέσεις µόνιµου, µετακλητού ή µε σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου προσωπικού για τη στελέχωση των 9

11 ιδρυόµενων υπηρεσιών, να διαρθρώνονται οι θέσεις αυτές κατά κατηγορίες, κλάδους και βαθµούς και να καθορίζονται τα ειδικά προσόντα διορισµού δ)να ρυθµίζεται τέλος κάθε ζήτηµα σχετικό µε την οργάνωση και λειτουργία των ιδρυόµενων υπηρεσιών, να καθορίζεται ο τίτλος και οι ειδικότερες αρµοδιότητες της υπηρεσίας διοικητικής µέριµνας και να ρυθµίζεται κάθε σχετική λεπτοµέρεια Επίσης µε προεδρικό διάταγµα που εκδίδεται κατόπιν προτάσεως του Πρωθυπουργού είναι δυνατόν στις υπηρεσίες που υπάγονται σ αυτόν να συνιστώνται ή να καταργούνται θέσεις µόνιµων, µετακλητών και µε σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου υπαλλήλων. Τέλος, πάλι µε απόφαση του Πρωθυπουργού, µπορεί να προσδιορίζονται οι σχέσεις των υπηρεσιών που υπάγονται σ αυτόν, να αναδιαρθρώνονται οι αρµοδιότητες και οι θέσεις προσωπικού, καθώς και να ρυθµίζεται κάθε θέµα που σχετίζεται µε την οργάνωση και τη λειτουργία τους. Πολιτικό Γραφείο Πρωθυπουργού: εν εκπλήσσει βέβαια το γεγονός ότι η ανάδειξη του Πρωθυπουργού ως του αποφασιστικού κέντρου της πολυπληθούς και διαφοροποιηµένης Κυβέρνησης συνεπάγεται την αναγνώριση του Πολιτικού Γραφείου του ως κρίσιµου µηχανισµού υποστήριξης του ρόλου αυτού. Έτσι λοιπόν, το Πολιτικό Γραφείο του Πρωθυπουργού αποτελεί αυτοτελή δηµόσια υπηρεσία, που ως σκοπό έχει την άµεση υποβοήθηση και εξυπηρέτηση του Πρωθυπουργού στην άσκηση των αρµοδιοτήτων του. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού το Πολιτικό Γραφείο διαρθρώνεται (σαν ένα είδος µικρού «Λευκού Οίκου») από τα εξής επιµέρους γραφεία: 4 α) Γραφείο Σχεδιασµού Στρατηγικής Στην αρµοδιότητα του γραφείου αυτού ανήκει η επεξεργασία προτάσεων για την επίτευξη στρατηγικών στόχων της κυβερνητικής πολιτικής. β) ιπλωµατικό Γραφείο Στην αρµοδιότητα του ιπλωµατικού Γραφείου ανήκει η παρακολούθηση θεµάτων της αρµοδιότητας του Υπουργείου Εξωτερικών, η επεξεργασία σχετικών προτάσεων και η ευθύνη για την οργάνωση σε διπλωµατικό επίπεδο των επισκέψεων του Πρωθυπουργού στο εξωτερικό. γ) Οικονοµικό Γραφείο Στην αρµοδιότητά του ανήκει η παρακολούθηση της υλοποίησης της κυβερνητικής πολιτικής σε θέµατα οικονοµίας και ανάπτυξης και η επεξεργασία σχετικών προτάσεων. δ) Γραφείο για Θέµατα Ποιότητας Ζωής 4 Ν. 1299/1982, άρθρο 3 10

12 Στην αρµοδιότητά του ανήκει η παρακολούθηση θεµάτων που άπτονται της αναβάθµισης της ποιότητας ζωής των πολιτών και η επεξεργασία σχετικών προτάσεων. ε) Γραφείο Κοινωνικού ιαλόγου και Επικοινωνίας Είναι αρµόδιο για τη σύνδεση και το διάλογο µε πολιτικούς, κοινωνικούς και εργασιακούς φορείς καθώς και το σχεδιασµό των σχετικών παρεµβάσεων και δράσεων. στ) Γραφείο Οργάνωσης και ιοίκησης Στο τελευταίο αυτό Γραφείο υπάγονται τα εξής επιµέρους Τµήµατα: -Τµήµα ιοίκησης Στην αρµοδιότητα του τµήµατος αυτού ανήκει η πρόσληψη και η ευθύνη για τη διοικητική κατάσταση του προσωπικού του Πολιτικού Γραφείου, καθώς επίσης και η ρύθµιση θεµάτων που αφορούν το προσωπικό, ο συντονισµός και η εποπτεία των διαχειριστικών και οικονοµικών ζητηµάτων που άπτονται της λειτουργίας του Πολιτικού Γραφείου, η ευθύνη για την τήρηση του γενικού πρωτοκόλλου και την εκπροσώπηση του Πρωθυπουργού σε επίσηµες τελετές. -Τµήµα Σχέσεων µε τους Πολίτες Είναι αρµόδιο για το χειρισµό της αλληλογραφίας και τις επαφές µε τους πολίτες. -Τµήµα Γραµµατείας Στην αρµοδιότητά του ανήκει η λειτουργική υποστήριξη της εργασίας του Πρωθυπουργού, ο χειρισµός της αλληλογραφίας του, η ρύθµιση των προσωπικών του επαφών και η τήρηση του επίσηµου και εµπιστευτικού πρωτοκόλλου του Πρωθυπουργού. -Τµήµα Τύπου Είναι επιφορτισµένο µε την παρακολούθηση της επικαιρότητας, την ενηµέρωση του Πρωθυπουργού και τις σχέσεις του Πρωθυπουργού µε τον Τύπο και τα λοιπά µέσα µαζικής ενηµέρωσης. -Τµήµα ηµοσίων Σχέσεων Στην αρµοδιότητά του ανήκει η µέριµνα για τις δηµόσιες σχέσεις του Πρωθυπουργού και η στήριξή του για τις εντός Ελλάδας µετακινήσεις του. -Τµήµα Ασφαλείας Το τµήµα αυτό είναι υπεύθυνο για την ασφάλεια του Πρωθυπουργού και την ασφάλεια των χώρων και µέσων λειτουργίας του Πολιτικού Γραφείου, καθώς και των βιβλίων και εγγράφων που βρίσκονται σ αυτό. Το Πολιτικό Γραφείο υπάγεται απευθείας στον Πρωθυπουργό για όλα τα θέµατα που αναφέρονται στην οργανική συγκρότηση και σύνθεση των υπηρεσιών του, στην επιλογή του προσωπικού του, στη λειτουργία του και γενικότερα στην άσκηση των αρµοδιοτήτων του. Πρέπει να σηµειωθεί ότι, εκτός των ιευθυντών των επιµέρους Γραφείων, προΐσταται του συνόλου των υπηρεσιών του Πολιτικού Γραφείου ο 11

13 Γενικός ιευθυντής. Αυτός αποτελεί τον άµεσο βοηθό του Πρωθυπουργού και αναδεικνύεται σε γενικό συντονιστικό όργανο. Ειδικότερα, ο προϊστάµενος του Πολιτικού Γραφείου έχει τις παρακάτω αρµοδιότητες: 5 α)είναι ο άµεσος βοηθός του Πρωθυπουργού στη διεκπεραίωση των εντολών του β)παρακολουθεί την εφαρµογή των αποφάσεων και οδηγιών του και γ)έχει τη γενική εποπτεία των υπηρεσιών του προσωπικού του Πολιτικού Γραφείου Συµπερασµατικά, από την οργάνωση και λειτουργία του Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού και των απασχολούµενων σε αυτό συµβούλων και συνδέσµων του µε επιµέρους τοµείς ή κατηγορίες της κυβερνητικής δράσης, προκύπτει ότι αυτό συνιστά ένα σηµαντικό επιτελείο υποστήριξης του συντονιστικού και εποπτικού έργου του Πρωθυπουργού. Με την έννοια αυτή, το Πολιτικό Γραφείο συνιστά παράλληλη (συνεκτικού χαρακτήρα) διαδικασία µε τα συλλογικά κυβερνητικά όργανα, τους τυχόν αντιπροέδρους της Κυβέρνησης, τους υπουργούς συντονιστές και τοµεάρχες της κυβερνητικής δράσης. Το πρωθυπουργικό αυτό επιτελείο συµβάλλει ουσιαστικά στην ενίσχυση της θέσης του Πρωθυπουργού και η ενεργοποίησή του στην κυβερνητική διαδικασία αποτελεί εκδήλωση της ανάδειξης του Πρωθυπουργού ως primus solus, ως αποφασιστικού κέντρου δύναµης και επιρροής εντός της εκτελεστικής εξουσίας. Ωστόσο, εκείνο που διαφαίνεται τόσο από τη διάρθρωση και λειτουργία, όσο και από τη στελέχωση του Πολιτικού Γραφείου, είναι ότι αυτό επιτελεί περισσότερο το έργο ενός προσωπικού Πολιτικού Γραφείου του Πρωθυπουργού στο οποίο συναθροίζονται άτοµα του «περιβάλλοντος» και της εµπιστοσύνης του και λιγότερο το νευραλγικό επιτελικό κέντρο επεξεργασίας, συντονισµού και αξιολόγησης της δηµόσιας πολιτικής. Το επιτελικό ή στρατηγικό αυτό έλλειµµα στο κορυφαίο κυβερνητικό επίπεδο, παρά τη συγκέντρωση αποφασιστικής εξουσίας και επιρροής σ αυτό, είναι µοιραίο να επιδρά αρνητικά στην αποτελεσµατικότητα και το συντονισµό της κυβερνητικής πολιτικής γενικότερα. Γενική Γραµµατεία της Κυβέρνησης:Αποτελεί αυτοτελή δηµόσια υπηρεσία που υπάγεται απευθείας στον Πρωθυπουργό. Είναι επιτελική δηµόσια υπηρεσία, η οποία υποστηρίζει το έργο του Πρωθυπουργού και της Κυβέρνησης κατά την άσκηση των αρµοδιοτήτων τους και παρέχει γραµµατειακή υποστήριξη στο Υπουργικό Συµβούλιο, στα υπόλοιπα συλλογικά κυβερνητικά όργανα και τις διυπουργικές επιτροπές, εφόσον τα καθήκοντα αυτά δεν έχουν ανατεθεί σε άλλα όργανα. Επιπλέον, 5 Α. Μακρυδηµήτρης, «Η οργάνωση της Κυβέρνησης. Ζητήµατα συνοχής και διαφοροποίησης.», 1992, σελ

14 συντονίζει και παρακολουθεί την εφαρµογή των αποφάσεων των ανωτέρω οργάνων. Η Γενική Γραµµατεία της Κυβέρνησης αποτελείται από: α)το Ιδιαίτερο Γραφείο του Γενικού Γραµµατέα β)το Νοµικό Γραφείο και γ)το Γραφείο ιοικητικής και Οικονοµικής Υποστήριξης Σε αυτήν επίσης υπάγονται η Κεντρική Νοµοπαρασκευαστική Επιτροπή (ΚΕ.Ν.Ε.) και η Κεντρική Επιτροπή Κωδικοποίησης (Κ.Ε.Κ.) Τόσο η Γενική Γραµµατεία της Κυβέρνησης όσο και οι υπηρεσίες, µε τη διοικητική και οικονοµική υποστήριξη των οποίων είναι επιφορτισµένη, εξυπηρετούνται από αυτοτελές γραφείο Νοµικού Συµβούλου του Κράτους, το οποίο συνιστάται για το σκοπό αυτό στη Γενική Γραµµατεία της Κυβέρνησης, την Υπηρεσία ηµοσιονοµικού Ελέγχου του υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών και απ την Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στη Βουλή. Γενικός Γραµµατέας της Κυβέρνησης: Είναι µετακλητός υπάλληλος µε βαθµό 1 ο στην κατηγορία ειδικών θέσεων. Η θέση του πληρούται µε διορισµό ή ανάθεση καθηκόντων σε ανώτατο δηµόσιο λειτουργό µε απόφαση του Πρωθυπουργού που δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως. Για την παύση του Γενικού Γραµµατέα απαιτείται και πάλι απόφαση του Πρωθυπουργού, η οποία δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως. Οποιαδήποτε επαγγελµατική δραστηριότητα του αναστέλλεται κατά τη διάρκεια άσκησης των καθηκόντων του. Τέλος, σε περίπτωση απουσίας ή κωλύµατος, τα καθήκοντά του ασκεί πρόσωπο που ορίζεται από τον Πρωθυπουργό, µε απόφασή του που δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως. Αρµοδιότητες Γενικού Γραµµατέα:Ασκεί κυρίως τις παρακάτω αρµοδιότητες: 1)Προΐσταται των υπηρεσιών της Γενικής Γραµµατείας της Κυβέρνησης. 2)Είναι ο άµεσος βοηθός του Πρωθυπουργού στη διεκπεραίωση των εντολών του και επιπλέον παρακολουθεί την εφαρµογή των αποφάσεων και οδηγιών του, ιδιαίτερα εκείνων που αφορούν το συντονισµό του κυβερνητικού έργου. Επίσης παρακολουθεί την εκτέλεση των αποφάσεων του Υπουργικού Συµβουλίου αλλά και των συλλογικών κυβερνητικών οργάνων, και ενηµερώνει σχετικά τον Πρωθυπουργό και τους αρµόδιους υπουργούς και υφυπουργούς. 3)Ασκεί καθήκοντα γραµµατέα στο Υπουργικό Συµβούλιο, στα συλλογικά κυβερνητικά όργανα και τις διυπουργικές επιτροπές, εφόσον τα καθήκοντα αυτά δεν έχουν ανατεθεί σε άλλα όργανα. Οι γραµµατείς των υπόλοιπων κυβερνητικών οργάνων, στα οποία δε µετέχει ο Γενικός Γραµµατέας της Κυβέρνησης, του κοινοποιούν τις προσκλήσεις µε την ηµερήσια διάταξη που καταρτίζουν καθώς και αντίγραφο των πρακτικών που τηρούν. 13

15 4)Ενηµερώνει τα µέλη της Κυβέρνησης και τους υφυπουργούς για τις αποφάσεις του Πρωθυπουργού, του Υπουργικού Συµβουλίου και των λοιπών συλλογικών κυβερνητικών οργάνων, και παρακολουθεί την εφαρµογή των αποφάσεων αυτών. 5)Προκειµένου για θέµατα που εµπίπτουν στον κύκλο των αρµοδιοτήτων της Γενικής Γραµµατείας της Κυβέρνησης, συνεργάζεται µε τον Πρόεδρο της Βουλής, τα µέλη της Κυβέρνησης και τους υφυπουργούς, καθώς και µε το Γενικό Γραµµατέα της Προεδρίας της ηµοκρατίας. 6)Τέλος, ο Γενικός Γραµµατέας µε απόφασή του που δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως µπορεί να προβαίνει στις εξής ενέργειες: α)όσον αφορά τα διοικητικής και οικονοµικής φύσης θέµατα να µεταβιβάζει αρµοδιότητες και το δικαίωµα υπογραφής στους προϊσταµένους των υπηρεσιακών µονάδων της Γενικής Γραµµατείας της Κυβέρνησης. β)να κατανέµει και να ανακατανέµει τις θέσεις και να καθορίζει τη σύνθεση του προσωπικού των υπηρεσιακών µονάδων της Γενικής Γραµµατείας της Κυβέρνησης. γ)να συνιστά µε απόφασή του επιτροπές ή οµάδες εργασίας από δηµόσιους λειτουργούς και υπαλλήλους και ιδιώτες εµπειρογνώµονες για τη µελέτη, συλλογή και επεξεργασία στοιχείων ή την εκτέλεση εργασίας νοµοπαρασκευαστικού ή άλλου έργου, συναφούς µε τις αρµοδιότητες της Γενικής Γραµµατείας της Κυβέρνησης. Με την εν λόγω απόφαση είναι δυνατόν να καθορίζεται ο χρόνος ολοκλήρωσης της εργασίας ή του έργου. Ακόµη σε περίπτωση καθορισµού αµοιβής ή αποζηµίωσης αυτών των επιτροπών ή οµάδων, η απόφαση υπογράφεται και από τον υπουργό Οικονοµίας και Οικονοµικών. δ)να αναθέτει σε ερευνητικά κέντρα ή επιστηµονικά ινστιτούτα τη διενέργεια ερευνών και τη σύνταξη µελετών ή άλλων επιστηµονικών εργασιών, οι οποίες σχετίζονται µε το σκοπό και τις αρµοδιότητες της Γενικής Γραµµατείας της Κυβέρνησης. Και µια τέτοια απόφαση συνυπογράφεται από τον υπουργό Οικονοµίας και Οικονοµικών. 4)ΤΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ Το Υπουργείο είναι κεντρική υπηρεσία συγκεκριµένου κλάδου της ιοικήσεως, της οποίας προΐσταται υπουργός. Αποτελεί καθοδηγητική υπηρεσία ενταγµένη στην άµεση κρατική-διοικητική οργάνωση. 6 Σε κάθε υπουργό είναι δυνατόν να ανατεθούν ένα ή περισσότερα Υπουργεία. Έτσι λοιπόν,τα Υπουργεία ορίζονται ως εξής: 1)Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης 6 Α. ηµητρόπουλος, «Συνταγµατικό ίκαιο, τόµος Β: Οργάνωση και λειτουργία του κράτους», 2004, σελ

16 2)Οικονοµίας και Οικονοµικών 3)Εξωτερικών 4)Εθνικής Άµυνας 5)Ανάπτυξης 6)Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων 7)Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων 8)Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας 9)Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης 10)Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων 11) ικαιοσύνης 12)Πολιτισµού 13)Τουριστικής Ανάπτυξης 14)Μεταφορών και Επικοινωνιών 15) ηµόσιας Τάξης 16)Εµπορικής Ναυτιλίας 17)Μακεδονίας-Θράκης και 18)Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Με απόφαση του Πρωθυπουργού βέβαια είναι δυνατόν να µεταβάλλεται η σειρά τάξης αλλά και η ονοµασία («τίτλος») των παραπάνω Υπουργείων. Η απόφαση αυτή δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως. 5)ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ Προβληµατική:Το Σύνταγµα δε θεσπίζει άλλα συλλογικά κυβερνητικά όργανα εκτός από το Υπουργικό Συµβούλιο, για τα ζητήµατα της σύνθεσης (δηλ. της συγκρότησης) και της λειτουργίας του οποίου παραπέµπει στο νόµο. Οι όροι σύνθεση και λειτουργία έχουν συγκεκριµένο περιεχόµενο. Έτσι, όταν το συνταγµατικό κείµενο κάνει λόγο για τη σύνθεση της Κυβέρνησης, αναφέρεται στην ιδιότητα των προσώπων, τα οποία µπορεί να µετέχουν σ αυτήν και που δεν είναι δυνατόν να είναι άλλα από τον Πρωθυπουργό, τους υπουργούς (επικεφαλής Υπουργείων), τους υπουργούς άνευ χαρτοφυλακίου (µετονοµάστηκαν σε «υπουργούς Επικρατείας» µε το Ν. 1943/1991 και µπορούν να προΐστανται υπουργείου), τους αναπληρωτές υπουργούς, τους Αντιπροέδρους και, ενδεχοµένως, τους υφυπουργούς. Το ερώτηµα που τίθεται αφορά το περιεχόµενο της έννοιας λειτουργία της Κυβέρνησης και, συγκεκριµένα, αν είναι δυνατή η σύσταση και άλλων, κατ ανάγκη ολιγοµελέστερων, σχηµατισµών του Υπουργικού Συµβουλίου, καθώς και η ανάθεση σ αυτούς αρµοδιοτήτων που ανήκουν στο Υπουργικό Συµβούλιο. 15

17 Ο νοµοθέτης εδώ υπήρξε ιδιαίτερα προσεκτικός όσον αφορά τις αρµοδιότητες των ολιγοµελών σχηµατισµών του Υπουργικού Συµβουλίου, ώστε να µη θεωρηθεί ότι κάποιος από αυτούς ασκεί αρµοδιότητες κατ αποξένωση του Υπουργικού Συµβουλίου. Και όντως η χρησιµοποιούµενη από το Ν. 1558/85 ορολογία δε δίνει την εντύπωση εκχώρησης αλλά ανάθεσης αρµοδιοτήτων του Υπουργικού Συµβουλίου στους ολιγοµελείς σχηµατισµούς του, υπό µορφή επεξεργασίας και λήψης αποφάσεων, δίχως να στερεί από το Υπουργικό Συµβούλιο τη δυνατότητα παράλληλης άσκησής τους. Πρέπει, ωστόσο, να αναζητήσουµε το νόηµα των όρων επεξεργασία και λήψη αποφάσεων. Μήπως αυτές οι ολιγοµελείς συνθέσεις διαθέτουν την εξουσία να λαµβάνουν αποφάσεις εκδίδοντας αντίστοιχες πράξεις; Κατά µία άποψη, στο παραπάνω ερώτηµα πρέπει να απαντήσουµε αρνητικά, αφού το Σύνταγµα δεν αναγνωρίζει άλλους φορείς κυβερνητικής εξουσίας πέραν του Υπουργικού Συµβουλίου, του Πρωθυπουργού, του Αντιπροέδρου ή Αντιπροέδρων της Κυβέρνησης, των υπουργών και των υφυπουργών. Κατά συνέπεια, τα συµβούλια και οι επιτροπές που συγκροτούνται ως ολιγοµελείς κυβερνητικές συνθέσεις δεν έχουν την εξουσία να αποφασίζουν ως κυβερνητικά όργανα, αλλά µόνο την εξουσία να εισηγούνται. Έτσι, κάθε φορά που ασκούν αποφασιστικές αρµοδιότητες, δρουν κατά παράβαση του Συντάγµατος, το οποίο ορίζει περιοριστικά τους φορείς της κυβερνητικής λειτουργίας. Άλλη άποψη υποστηρίζει πως τα θέµατα τα σχετικά µε τη σύνθεση και λειτουργία του Υπουργικού Συµβουλίου καταλείπονται στη ρύθµιση του νόµου, ενώ αντίθετα τη σύσταση των ολιγοµελών κυβερνητικών οργάνων επιβάλλει η ανάγκη να λαµβάνονται γρήγορα οι αποφάσεις για τη διακυβέρνηση της Χώρας και ότι πρόκειται για µια διεθνώς γενικευµένη πρακτική. Αυτό φυσικά δεν αναιρεί την αντισυνταγµατικότητα ρυθµίσεων που θα αποξένωναν το Υπουργικό Συµβούλιο από ορισµένες αρµοδιότητές του. Εποµένως ορθό είναι να γίνει διάκριση µεταξύ ρυθµίσεων του κοινού νοµοθέτη, οι οποίες θα διασπούσαν την κυβερνητική εξουσία σε περισσότερα αυτοτελή κέντρα λήψης αποφάσεων, πράγµα που θα ενείχε αντισυνταγµατικότητα, και απ την άλλη µεριά ρυθµίσεων που διατηρούν τον ενιαίο χαρακτήρα της κυβερνητικής λειτουργίας και παράλληλα διευκολύνουν το κυβερνητικό έργο κατανέµοντάς το σε ολιγοµελείς συνθέσεις του Υπουργικού Συµβουλίου. Έτσι λοιπόν, πέραν του Υπουργικού Συµβουλίου, λειτουργούν τα παρακάτω συλλογικά κυβερνητικά όργανα: 1)η Κυβερνητική Επιτροπή 2)το Κυβερνητικό Συµβούλιο Εξωτερικών και Άµυνας (ΚΥ.Σ.Ε.Α.) 3)η Επιτροπή Θεσµών 4)η Επιτροπή Οικονοµικής και Κοινωνικής Πολιτικής 16

18 5)η Επιτροπή Μεγάλων Έργων και Υποδοµών 6)η Επιτροπή για τον Καθορισµό της Στρατηγικής και την Ανάπτυξη της Πληροφορικής Το Υπουργικό Συµβούλιο µε απόφασή του, η οποία εκδίδεται µετά από πρόταση του Πρωθυπουργού και δηµοσιεύεται στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως, µπορεί να προβαίνει στις ακόλουθες ενέργειες: 1)να καταργεί τα ήδη προβλεπόµενα συλλογικά κυβερνητικά όργανα ή να µεταβάλλει τη σύνθεση και τις αρµοδιότητές τους 2)να συνιστά νέα συλλογικά όργανα από τα µέλη του ή και µε τη συµµετοχή υφυπουργών, βουλευτών και δηµοσίων λειτουργών ορίζοντας ταυτόχρονα τις αρµοδιότητές τους και τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους 3)να συνιστά επιτροπές και οµάδες εργασίας από υπουργούς, υφυπουργούς, βουλευτές, δηµόσιους λειτουργούς και ιδιώτες εµπειρογνώµονες για την επεξεργασία θεµάτων της κυβερνητικής πολιτικής, ορίζοντας τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους 4)να καταργεί τις γραµµατείες των συλλογικών κυβερνητικών οργάνων, να συνιστά νέες για την εξυπηρέτηση οποιουδήποτε συλλογικού οργάνου, καθώς και να συγχωνεύει τις υφιστάµενες γραµµατείες είτε µεταξύ τους είτε µε τη Γενική Γραµµατεία της Κυβέρνησης. Σύνθεση: 1)Κυβερνητική Επιτροπή: Σε αυτήν συµµετέχουν ο Πρωθυπουργός ως πρόεδρος, και οι εξής υπουργοί ως τακτικά µέλη: - Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης - Οικονοµίας και Οικονοµικών - Εξωτερικών - Εθνικής Άµυνας - Ανάπτυξης - Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων και - Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων Στην Κυβερνητική Επιτροπή έχουν δικαίωµα συµµετοχής, χωρίς ωστόσο δικαίωµα ψήφου, και οι προϊστάµενοι των γραφείων Οικονοµικού και Σχεδιασµού Στρατηγικής του πολιτικού γραφείου του Πρωθυπουργού και ο ειδικός σύµβουλος του Πρωθυπουργού για νοµικά θέµατα. Τέλος, ο Γενικός Γραµµατέας της Κυβέρνησης είναι και γραµµατέας της Κυβερνητικής Επιτροπής. 2)Κυβερνητικό Συµβούλιο Εξωτερικών και Άµυνας:Εδώ µετέχουν ο Πρωθυπουργός ως πρόεδρος, και οι υπουργοί: - Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης - Οικονοµίας και Οικονοµικών - Εξωτερικών - Εθνικής Άµυνας - Ανάπτυξης 17

19 - Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων και - ηµόσιας Τάξης Ακόµη ως τακτικά µέλη µετέχουν: -ο υπουργός Μακεδονίας-Θράκης και ο υπουργός Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, εφόσον συζητούνται θέµατα που άπτονται της αρµοδιότητάς τους -ο υπουργός Εµπορικής Ναυτιλίας, όταν πρόκειται για την επιλογή του Αρχηγού του Λιµενικού Σώµατος -ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άµυνας, χωρίς όµως δικαίωµα ψήφου, όταν λαµβάνονται αποφάσεις για θέµατα του υπουργείου Εθνικής Άµυνας Επίσης µετέχουν στο ΚΥ.Σ.Ε.Α., χωρίς δικαίωµα ψήφου, οι προϊστάµενοι του Γραφείου Σχεδιασµού Στρατηγικής και του ιπλωµατικού Γραφείου του πολιτικού γραφείου του Πρωθυπουργού, καθώς και ο σύµβουλος του Πρωθυπουργού για αµυντικά θέµατα.. Οι αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων των κλάδων των Ενόπλων υνάµεων µπορεί να προσκληθούν, χωρίς δικαίωµα ψήφου, από τον πρόεδρο στις συνεδριάσεις του ΚΥ.Σ.Ε.Α., όταν συζητούνται θέµατα της αρµοδιότητάς τους Αν ο υπουργός Εθνικής Άµυνας κωλύεται ή απουσιάζει, αναπληρώνεται απ τον οριζόµενο απ αυτόν υφυπουργό Εθνικής Άµυνας, εκτός αν έχει ορισθεί αντικαταστάτης του. Ο Αρχηγός Γ.Ε.Ε.Θ.Α., σε περίπτωση απουσίας του ή κωλύµατος, αναπληρώνεται απ τον αρχαιότερο των αρχηγών των Γενικών Επιτελείων των κλάδων των Ενόπλων υνάµεων. Καθήκοντα γραµµατέα του ΚΥ.Σ.Ε.Α. ασκεί ο Γενικός Γραµµατέας της Κυβέρνησης. Τέλος, αξίζει να σηµειώσουµε ότι σε περίοδο πολέµου το ΚΥ.Σ.Ε.Α. µετονοµάζεται σε Πολεµικό συµβούλιο. 3)Επιτροπή Θεσµών: Στην Επιτροπή αυτή µετέχουν ο υπουργός Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης ως πρόεδρος και οι εξής υπουργοί ως τακτικά µέλη: -Οικονοµίας και Οικονοµικών -Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων -Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων -Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας -Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης - ικαιοσύνης -Πολιτισµού - ηµόσιας Τάξης -Ακόµη το µέλος του Υπουργικού Συµβουλίου που ασκεί την εποπτεία των Γενικών Γραµµατειών Επικοινωνίας και Ενηµέρωσης Επιπλέον στην Επιτροπή Θεσµών µετέχει, χωρίς δικαίωµα ψήφου, και ο ειδικός σύµβουλος του Πρωθυπουργού για νοµικά θέµατα. Τέλος, 18

20 καθήκοντα γραµµατέα της Επιτροπής ασκεί ο Γενικός Γραµµατέας του υπουργείου Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης. 4)Επιτροπή Οικονοµικής και Κοινωνικής Πολιτικής:Πρόεδρος της Επιτροπής αυτής είναι ο υπουργός Οικονοµίας και Οικονοµικών και τακτικά µέλη της οι παρακάτω υπουργοί: -Ανάπτυξης -Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων -Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων -Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας -Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης -Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων -Μεταφορών και Επικοινωνιών και -Εµπορικής Ναυτιλίας Χωρίς δικαίωµα ψήφου µετέχουν επίσης στην Επιτροπή ο προϊστάµενος του Οικονοµικού Γραφείου του πολιτικού γραφείου του Πρωθυπουργού και ο πρόεδρος του Συµβουλίου Οικονοµικών Εµπειρογνωµόνων. Τέλος η γραµµατειακή υποστήριξη της Επιτροπής παρέχεται απ το γραφείο του αρµόδιου Γενικού Γραµµατέα του υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών. 5)Επιτροπή Μεγάλων Έργων και Υποδοµών:Πρόεδρος της εν λόγω Επιτροπής είναι ο υπουργός Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και ηµοσίων Έργων και µετέχουν και οι εξής υπουργοί ως τακτικά µέλη: -Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης -Οικονοµίας και Οικονοµικών -Ανάπτυξης -Μεταφορών και Επικοινωνιών και -ο αρµόδιος κατά περίπτωση υπουργός, ο οποίος εισηγείται το θέµα της αρµοδιότητάς του Μετέχουν ακόµη τα παρακάτω πρόσωπα, χωρίς ωστόσο δικαίωµα ψήφου: -ο Γενικός Γραµµατέας Συγχρηµατοδοτούµενων ηµοσίων Έργων του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. -ο σύµβουλος του Πρωθυπουργού για τεχνικά θέµατα -ο προϊστάµενος του Οικονοµικού Γραφείου του πολιτικού γραφείου του Πρωθυπουργού και -ο ειδικός σύµβουλος του Πρωθυπουργού για νοµικά θέµατα Η γραµµατειακή υποστήριξη της Επιτροπής αυτής παρέχεται από τη Γενική Γραµµατεία Συγχρηµατοδοτούµενων ηµοσίων Έργων του Υ.ΠΕ.ΧΩ..Ε. 6)Επιτροπή για τον Καθορισµό της Στρατηγικής και την Ανάπτυξη της Πληροφορικής:Η Επιτροπή αυτή αποτελείται από τα εξής πρόσωπα: -τον Ειδικό Γραµµατέα για την Κοινωνία της Πληροφορίας του υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών, ως συντονιστή, και 19

21 -το Γενικό Γραµµατέα ηµόσιας ιοίκησης και Ηλεκτρονικής ιακυβέρνησης του υπουργείου Εσωτερικών, ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης -το Γενικό Γραµµατέα Πληροφοριακών Συστηµάτων του υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών -το Γενικό Γραµµατέα Έρευνας και Τεχνολογίας του υπουργείου Ανάπτυξης -τον Πρόεδρο της ανώνυµης εταιρείας µε την επωνυµία «Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε.», ως µέλη Στην Επιτροπή µπορούν επίσης να συµµετάσχουν, χωρίς όµως δικαίωµα ψήφου και µόνο αν προσκληθούν απ αυτήν, υπηρεσιακοί παράγοντες, εκπρόσωποι φορέων του δηµόσιου τοµέα αλλά και εµπειρογνώµονες. Τέλος, η γραµµατειακή εξυπηρέτηση της Επιτροπής αυτής ανατίθεται σε υπάλληλο της διαχειριστικής αρχής της Κοινωνίας της Πληροφορίας, ο οποίος ορίζεται µε απόφαση του φορέα. 6)ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Με την τελευταία αναθεώρηση του 2001 προστέθηκαν στο άρθρο 82 του Συντάγµατος δύο παράγραφοι, που ιδρύουν την Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή (παρ.3) και το Εθνικό Συµβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής (παρ.4). Τα δύο αυτά όργανα προορίζονται να συµβάλλουν, ως γνωµοδοτικά, στη διαµόρφωση από την Κυβέρνηση της πολιτικής για την οικονοµία, την κοινωνία και τις διεθνείς σχέσεις της Χώρας, διασφαλίζοντας άξονες συνέχειας και συνέπειας κατά τη διαδοχή των Κυβερνήσεων, ιδίως µάλιστα όσων στηρίζονται σε διαφορετικές κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες. Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή:Έργο της, σύµφωνα µε το Σύνταγµα, είναι η διεξαγωγή του κοινωνικού διαλόγου για τη γενική πολιτική της Χώρας, κυρίως δε για τις κατευθύνσεις της οικονοµικής και κοινωνικής πολιτικής, καθώς επίσης και η διατύπωση γνώµης επί των νοµοσχεδίων και προτάσεων νόµων που παραπέµπονται σε αυτήν. Ωστόσο, όσον αφορά την Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή, δεν αναφέρεται πλαίσιο στη συνταγµατική ρύθµιση ως προς τη συγκρότησή της. Εθνικό Συµβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής:Το Συµβούλιο αυτό συγκροτείται από τα εξής πρόσωπα: 1)τον υπουργό Εξωτερικών ως πρόεδρο, µε αναπληρωτή του τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών ή υφυπουργό Εξωτερικών 2)τον πρόεδρο της ιαρκούς Επιτροπής Εθνικής Άµυνας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής 3)τον υπηρεσιακό Γενικό Γραµµατέα του Υπουργείου Εξωτερικών 20

22 4)δύο εκπροσώπους από κάθε κόµµα που είναι αναγνωρισµένο σύµφωνα µε τον Κανονισµό της Βουλής, εκ των οποίων ο ένας είναι βουλευτής του οικείου κόµµατος, µε τους αναπληρωτές τους 5)τον προϊστάµενο του Κέντρου Ανάλυσης και Σχεδιασµού του Υπουργείου Εξωτερικών 6)πρόσωπα µε ειδικές γνώσεις ή εµπειρία σε θέµατα εξωτερικής πολιτικής. Τα πρόσωπα αυτά µπορεί να είναι διατελέσαντες υπουργοί Εξωτερικών, αναπληρωτές υπουργοί Εξωτερικών, υφυπουργοί Εξωτερικών, Γενικοί Γραµµατείς του Υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβεις επί τιµή, µέλη του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού (.Ε.Π.) των ΑΕΙ, πρώην υψηλόβαθµα στελέχη διεθνών οργανισµών, διατελέσαντες ανώτατοι αξιωµατικοί, ή και άλλες προσωπικότητες που διαθέτουν ειδικές γνώσεις και πείρα σε θέµατα εξωτερικής πολιτικής. Τα ανωτέρω πρόσωπα ορίζονται από τον υπουργό Εξωτερικών και ο αριθµός τους δεν επιτρέπεται να είναι µεγαλύτερος από τον αριθµό που αναφέρεται στην περίπτωση 4 (βλ. παραπάνω). Ο υπουργός Εξωτερικών δύναται ακόµη να ορίσει και ισάριθµους αναπληρωτές των προσώπων αυτών. Μέσα σ ένα µήνα από την ηµεροµηνία σύγκλησης της Βουλής ο υπουργός Εξωτερικών ζητά από τα κόµµατα να µεριµνήσουν για τον ορισµό των µελών που αναφέρονται στην περίπτωση 4, και αντίστοιχα τα κόµµατα οφείλουν να ορίσουν τους εκπροσώπους τους εντός 20 ηµερών από την παραλαβή του σχετικού εγγράφου του υπουργού Εξωτερικών. Αν όµως η προθεσµία αυτή παρέλθει άπρακτη, το Εθνικό Συµβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής (Ε.Σ.Ε.Π.) λειτουργεί νόµιµα χωρίς τα µέλη αυτά µέχρι τον ορισµό τους. Η θητεία των µελών του Ε.Σ.Ε.Π. λήγει µε τη λήξη της βουλευτικής περιόδου, κατά τη διάρκεια της οποίας ορίστηκαν. Στην περίπτωση που µέλος του Ε.Σ.Ε.Π. παραιτηθεί ή εκλείψει πριν τη λήξη της βουλευτικής περιόδου, αντικαθίσταται για το υπόλοιπο της θητείας. Προκειµένου να ορισθεί κάποιος µέλος του Ε.Σ.Ε.Π. απαιτούνται κατά τον ορισµό του τα εξής: α)να είναι Έλληνας πολίτης β)να έχει τη νόµιµη ικανότητα να εκλέγει γ)να έχει συµπληρώσει το 25 ο έτος της ηλικίας του δ)να µη συντρέχουν στο πρόσωπό του τα κωλύµατα διορισµού των δηµοσίων υπαλλήλων, όπως αυτά αναφέρονται στις διατάξεις των άρθρων 8 και 9 του Υπαλληλικού Κώδικα, ο οποίος κυρώθηκε µε το Ν. 2683/

23 7) ΙΥΠΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ Εκτός από τα συλλογικά κυβερνητικά όργανα (βλ. σελ. 14 επ.) λειτουργούν επίσης και οι ακόλουθες διυπουργικές επιτροπές: 1)Επιτροπή Εξέτασης Θεµάτων ανειοδότησης και Πιστοδότησης Η Επιτροπή αυτή: α)εγκρίνει τη χορήγηση δανείων, εγγυητικών επιστολών και πιστώσεων, µε την εγγύηση του Ελληνικού ηµοσίου, αφού πρώτα αξιολογήσει τη σκοπιµότητα παροχής της εγγύησης από οικονοµικής και κοινωνικής πλευράς, στο πλαίσιο πάντα της κυβερνητικής οικονοµικής πολιτικής και σύµφωνα µε τις κατευθύνσεις της Κυβέρνησης. β)εγκρίνει τους δανεισµούς από το εξωτερικό των ΟΤΑ και των υπόλοιπων ΝΠ, των δηµόσιων επιχειρήσεων και οργανισµών, είτε µε την εγγύηση του Ελληνικού ηµοσίου είτε χωρίς αυτή. γ)εγκρίνει τις συµφωνίες των ΟΤΑ και των λοιπών ΝΠ, των δηµόσιων επιχειρήσεων και οργανισµών, µε πιστωτικά ιδρύµατα, σε παράγωγα χρηµατοοικονοµικά προϊόντα. Τέλος, καθήκοντα γραµµατέα της Επιτροπής ασκεί υπάλληλος της ιεύθυνσης Κίνησης Κεφαλαίων, Εγγυήσεων, ανείων και Αξιών του Υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών, κατηγορίας ΠΕ, ο οποίος ορίζεται, µε τους αναπληρωτές του, µε απόφαση του υπουργού Οικονοµίας και Οικονοµικών. 2)Επιτροπή Συντονισµού Πολιτικής Προστασίας για την Αντιµετώπιση Μεγάλης Έκτασης Καταστροφών Η εν λόγω Επιτροπή: α)ενισχύει το έργο συντονισµού της Γενικής Γραµµατείας Πολιτικής Προστασίας για την αντιµετώπιση γενικών ή τοπικών (χερσαίων ή θαλάσσιων) µεγάλης έκτασης καταστροφών και ενηµερώνει την κοινή γνώµη. β)προτείνει στη Γενική Γραµµατεία Πολιτικής Προστασίας τη διάθεση του απαραίτητου ανθρώπινου δυναµικού και των µέσων για την αντιµετώπιση των πιο πάνω καταστροφών. γ)επιλαµβάνεται επίσης, κατά την κρίση του προέδρου της, κάθε άλλου σχετικού θέµατος. 3)Επιτροπή Οργάνωσης και Συντονισµού των ιεθνών Οικονοµικών Σχέσεων της Χώρας Έργο της Επιτροπής αυτής είναι: α)η συλλογή των αναγκαίων πληροφοριών και στοιχείων σχετικά µε το συντονισµό και την οργάνωση των διεθνών οικονοµικών σχέσεων της Χώρας, καθώς και η ενασχόληση µε την επεξεργασία τους. β)η παρακολούθηση της εκτέλεσης των διεθνών οικονοµικών συµφωνιών. γ)η σύνταξη σχετικών προγραµµάτων και προτάσεων. 22

24 4)Επιτροπή Αµυντικής Βιοµηχανίας Έργο της Επιτροπής είναι: α)ο σχεδιασµός της πολιτικής για την αµυντική βιοµηχανία και ιδίως για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής αµυντικού υλικού και την εξυγίανση των κρατικών µονάδων ή φορέων του τοµέα αυτού. β)η διαµόρφωση πολιτικής για τον εκσυγχρονισµό, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του συνόλου των µονάδων παραγωγής ή εµπορίας αµυντικού υλικού, τη βελτίωση της καινοτοµικής τους ικανότητας µε συµπαραγωγή αλλοδαπών εταιρειών, την αξιοποίηση των ιδιωτικών εταιρειών του κλάδου και την ορθολογικότερη οργάνωση και λειτουργία τους, µέσω της αποτελεσµατικής διοίκησής τους και της δηµιουργίας βιώσιµων µονάδων. γ)η διαµόρφωση αποτελεσµατικής πολιτικής εξαγωγών στρατηγικής στον αµυντικό τοµέα και πλαισίου συνεργασίας µε µη αµυντικές βιοµηχανίες. Η Επιτροπή µπορεί µάλιστα να ζητά από τους εµπλεκόµενους φορείς την πρόσληψη συµβούλων για τα ειδικά ζητήµατα (αναδιάρθρωση, µετοχοποίηση, συνεργασίες κλπ.). 5)Επιτροπή για τα Θέµατα των Ελλήνων Τσιγγάνων:Η Επιτροπή αυτή είναι αρµόδια για το σχεδιασµό και συντονισµό της εθνικής πολιτικής για τα θέµατα των ελλήνων τσιγγάνων και ειδικότερα για την επεξεργασία και την προώθηση νοµοθετικών, διοικητικών και οικονοµικών µέτρων για την υγεία, τη στέγαση, την εκπαίδευση, την απασχόληση και την πολιτιστική τους ανάπτυξη. Παρακολουθεί επίσης την εφαρµογή των σχετικών προγραµµάτων και µέτρων. 6)Επιτροπή για την Οδική Ασφάλεια:Είναι επιφορτισµένη µε την εξέταση των θεµάτων που αφορούν την οδική ασφάλεια της Χώρας, τη διαµόρφωση πολιτικής οδικής ασφάλειας, την κατάρτιση βραχυπρόθεσµων και µακροπρόθεσµων προγραµµάτων και την παρακολούθηση της εφαρµογής τους, καθώς και το συντονισµό των αρµόδιων υπηρεσιών για τη συγκέντρωση και επεξεργασία στατιστικών και άλλων στοιχείων και τη λήψη µέτρων, µε σκοπό τον περιορισµό των τροχαίων ατυχηµάτων και την εµπέδωση της οδικής ασφάλειας. 7)Επιτροπή για τη Νεολαία Έχει τις εξής αρµοδιότητες: α)συντονίζει τα αρµόδια υπουργεία και άλλους φορείς του δηµόσιου τοµέα στην ανάπτυξη πολιτικής για τη νέα γενιά. β)συνδυάζει τα επιµέρους µέτρα πολιτικής για τη νέα γενιά, ώστε να εξασφαλίζονται οι αναγκαίες συνεργασίες για την αποτελεσµατική εφαρµογή των µέτρων αυτών. γ)υποστηρίζει και καθοδηγεί τα Υπουργεία και τους δηµόσιους φορείς στο σχεδιασµό και την εφαρµογή των µέτρων που αφορούν ειδικά τη νέα γενιά. 23

25 δ)προετοιµάζει και καταρτίζει ετήσιο πρόγραµµα δράσης για τους νέους, µε στόχο τη συγκρότηση µιας ολοκληρωµένης πολιτικής για τη νεότητα, και η παρακολούθηση της εφαρµογής του προγράµµατος. ε)παρουσιάζει τις κυβερνητικές αποφάσεις για θέµατα νέας γενιάς. Αξίζει να σηµειωθεί πως, κατά τη διαδικασία σχεδιασµού και εφαρµογής της πολιτικής για τους νέους, η Επιτροπή αποδίδει ιδιαίτερη σηµασία στη συνεργασία και τη συνδιαχείριση µε µη κυβερνητικές οργανώσεις νέων, κοινωνικούς και επιστηµονικούς φορείς, στο πλαίσιο µιας δικτυακής λειτουργίας της δηµόσιας διοίκησης. 8)Επιτροπή για την Ισότητα των δύο Φύλων. Έργο της είναι: α)η λήψη των αναγκαίων αποφάσεων για την προώθηση της εθνικής πολιτικής για την ισότητα των δύο φύλων στο πλαίσιο των κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των πολιτικών ισότητας των διεθνών οργανισµών. β)ο συντονισµός των Υπουργείων και των φορέων του δηµόσιου τοµέα κατά την επεξεργασία πολιτικών και δράσεων για τις γυναίκες σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. γ)η υποστήριξη των Υπουργείων και των φορέων του δηµόσιου τοµέα στο σχεδιασµό νοµοθετικών πρωτοβουλιών και την υλοποίηση µέτρων που αφορούν ειδικά τις γυναίκες. δ)η προετοιµασία και η κατάρτιση του ετήσιου προγράµµατος δράσης για την ισότητα µε στόχο τη διαµόρφωση µιας ολοκληρωµένης πολιτικής στο πλαίσιο του Γ Κ.Π.Σ., καθώς και η παρακολούθηση της υλοποίησης των δράσεων και των µέτρων του εν λόγω προγράµµατος. ε)η εποπτεία, η παρακολούθηση και η ποιοτική και ποσοτική αποτίµηση των ασκούµενων πολιτικών. στ)η προβολή των αποφάσεων για θέµατα ισότητας των δύο φύλων. Κατά την άσκηση των αρµοδιοτήτων της η Επιτροπή µπορεί να συνεργάζεται µε µη κυβερνητικές οργανώσεις γυναικών, αλλά και µε κοινωνικούς και επιστηµονικούς φορείς. 9)Επιτροπή για το Εθνικό Σχέδιο ράσης κατά των Ναρκωτικών. Η εν λόγω Επιτροπή: α)εκπονεί εθνικό σχέδιο δράσης πενταετούς διάρκειας, το οποίο αποτελεί τη συνολική πολιτική καταπολέµησης του προβλήµατος των ναρκωτικών, όπου προβλέπονται και καθορίζονται µε σαφήνεια οι αρχές, οι στόχοι, οι δράσεις, οι ενέργειες και τα µέτρα, η διαθεσιµότητα των πόρων για την κάλυψη αυτών, καθώς επίσης και κάθε άλλη αναγκαία λεπτοµέρεια για την επίτευξη και ολοκλήρωση του σχεδίου. β)συντονίζει τις αρµόδιες υπηρεσίες και παρακολουθεί την εφαρµογή του σχεδίου δράσης σε όλα τα Υπουργεία και σε όλα τα επίπεδα. Φυσικά, οι υπηρεσίες και οι φορείς του δηµόσιου τοµέα οφείλουν να παρέχουν στην Επιτροπή αυτή κάθε αναγκαία συνδροµή και κυρίως τις 24

26 πληροφορίες και στοιχεία που ζητούνται απ αυτήν για την εκπλήρωση του έργου της. 10)Επιτροπή για την Ανασυγκρότηση της Υπαίθρου. Έργο της είναι: α)ο συντονισµός των αρµόδιων Υπουργείων και άλλων φορέων του ηµοσίου στη λήψη πρωτοβουλιών και µέτρων για την εφαρµογή µιας ολοκληρωµένης πολιτικής για την ανάπτυξη της υπαίθρου. β)ο συνδυασµός των επιµέρους µέτρων πολιτικής για την ανάπτυξη της υπαίθρου, έτσι ώστε να εξασφαλίζονται οι αναγκαίες συνεργασίες για την αποτελεσµατική εφαρµογή των µέτρων αυτών. γ)η υποστήριξη και καθοδήγηση των Υπουργείων και των δηµόσιων φορέων στο σχεδιασµό και την εφαρµογή των µέτρων που αφορούν την ανάπτυξη της υπαίθρου. 11)Επιτροπή για τον Τουρισµό. Έργο της είναι: α)ο σχεδιασµός, ο συντονισµός και η παρακολούθηση της εφαρµογής των µέτρων για την τουριστική ανάπτυξη της Χώρας β)η λήψη µέτρων σε περιπτώσεις κατά τις οποίες λόγω δυσµενών συνθηκών διέρχεται κρίση ο τουρισµός στη Χώρα γ)η µελέτη, η δηµιουργία προϋποθέσεων και η υποστήριξη µέτρων προσέλκυσης κεφαλαίων για επενδύσεις στον τοµέα του τουρισµού δ)η εφαρµογή µέτρων που διευκολύνουν την είσοδο στη Χώρα και τις µετακινήσεις µέσα σ αυτήν των επισκεπτών που προέρχονται από το εξωτερικό. 12) ιυπουργική Επιτροπή Αποκρατικοποιήσεων (.Ε.Α.):Η.Ε.Α. αποτελείται από τον υπουργό Οικονοµίας και Οικονοµικών ως πρόεδρο, και τους υπουργούς Ανάπτυξης, Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και κατά περίπτωση από τον υπουργό που εποπτεύει την επιχείρηση του ηµοσίου που υπάγεται στις διατάξεις του Ν. 3049/2002. Ειδικότερα, ο υπουργός Οικονοµίας και Οικονοµικών εποπτεύει το έργο της αποκρατικοποίησης και είναι εισηγητής στη.ε.α., η οποία αποφασίζει µε απόλυτη πλειοψηφία των µελών της. Στην αρµοδιότητα της.ε.α. ανήκει η χάραξη της κυβερνητικής πολιτικής για την αποκρατικοποίηση επιχειρήσεων του ηµοσίου και µε αποφάσεις της καθορίζει τις επιχειρήσεις του ηµοσίου που αποκρατικοποιούνται. 25