ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΚΘΔΗ. ηοσ νομοζτεδίοσ για ηην «ΓΟΜΗ, ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ, ΓΙΑΦΑΛΙΗ ΣΗ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΣΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΚΑΙ ΓΙΔΘΝΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΩΣΑΣΩΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΩΝ ΙΓΡΤΜΑΣΩΝ»

Transcript

1 ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΚΘΔΗ ηοσ νομοζτεδίοσ για ηην «ΓΟΜΗ, ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ, ΓΙΑΦΑΛΙΗ ΣΗ ΠΟΙΟΣΗΣΑ ΣΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΚΑΙ ΓΙΔΘΝΟΠΟΙΗΗ ΣΩΝ ΑΝΩΣΑΣΩΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΩΝ ΙΓΡΤΜΑΣΩΝ» Α. Γενική παροσζίαζη ηοσ νομοζτεδίοσ-διζαγωγικές παραηηρήζεις Η κεγάιε ειπίδα ηνπ έζλνπο θαη ζεκέιην ηζηνξηθψλ επηηεχμεσλ ηνπ ειιεληθνχ ιανχ είλαη ε παηδεία. Η δνκή, ε νξγάλσζε ζπνπδψλ θαη ν δηεζλήο ξφινο ησλ Α.Δ.Ι. απνηεινχλ ηηο βαζηθέο, ζεζκηθέο ζπληζηψζεο γηα ηελ πνηφηεηα θαη πξφνδν ζηελ εθπαηδεπηηθή θαη αλαπηπμηαθή θπζηνγλσκία ηεο ρψξαο. Το θεζμικό πλαίζιο Τν πξφηππν γηα ηελ αλψηαηε εθπαίδεπζε πνπ ζεζκνζέηεζε ν λφκνο 1268/1982 αληαπνθξηλφηαλ ζηηο αλάγθεο κίαο ζπγθεθξηκέλεο πεξηφδνπ ηεο Ιζηνξίαο ηεο Φψξαο, κε ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά, θαη ζπλέβαιε ζηελ αλάπηπμή ηεο. Απηφ ην πξφηππν έρεη πιένλ εμαληιήζεη ηε δπλακηθή ηνπ θαη ρξεηάδεηαη ξηδηθή κεηαξξχζκηζε. Μεηαξξχζκηζε, πνπ ιακβάλεη ππφςε θαη ρηίδεη πάλσ ζε νπζηαζηηθέο αιιαγέο θαη παξεκβάζεηο πνπ επηρεηξήζεθαλ ή πινπνηήζεθαλ ηα πξνεγνχκελα ρξφληα. Τν παξφλ λνκνζρέδην, εμεηδηθεχεη θαη πινπνηεί βαζηθέο ζπληαγκαηηθέο επηηαγέο γηα ηελ νξγάλσζε ησλ Α.Δ.Ι., κε θπξηφηεξε ηελ πιήξε απηνδηνίθεζή ηνπο, ηφζν σο πξνο ηελ νπζία ηεο ζπληαγκαηηθά πξνβιεπφκελεο απνζηνιήο ηνπο φζν θαη σο πξνο ηε δηαδηθαζία αλάδεημεο ηζρπξψλ, απνηειεζκαηηθψλ θαη ππεχζπλσλ δνκψλ δηνίθεζεο. Έηζη, ελζσκαηψλνληαο θαη ηα ζεηηθά ζεκεία πξνεγνχκελσλ λφκσλ, επηρεηξεί λα απαιιάμεη ηα Α.Δ.Ι. απφ ππάξρνπζεο παζνγέλεηεο θαη λα δεκηνπξγήζεη ηηο πξνυπνζέζεηο κίαο λέαο επνρήο γηα ηελ Δπηζηήκε, ηελ Αλάπηπμε, ηελ πξννπηηθή ησλ λέσλ αλζξψπσλ θαη επνκέλσο γηα νιφθιεξε ηε ρψξα. Η ζπγθξφηεζε ηζρπξψλ απηνδηνηθνχκελσλ ηδξπκάησλ, κε λέα αληίιεςε είλαη κία κεγάιε επθαηξία γηα ηελ αλψηαηε εθπαίδεπζε ζηε ρψξα καο. πσο έδεημε 1

2 ε εθηελήο κειέηε θαη αμηνιφγεζε ησλ αληίζηνηρσλ εθπαηδεπηηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ πνπ έρνπλ εθαξκνζζεί ζηηο ρψξεο ηεο Δπξψπεο, αιιά θαη ζηηο Ηλσκέλεο Πνιηηείεο θαη ζηηο αλαδπφκελεο ρψξεο ηεο Αζίαο, νη ζεζκνί πνπ εηζάγνληαη εληζρχνπλ ηηο αθαδεκατθέο επηδφζεηο θαη επηηαρχλνπλ ηηο αλαπηπμηαθέο επηδφζεηο, ζπκβάιινληαο απνθαζηζηηθά ζηε δεκηνπξγία ηεο θνηλσλίαο ηεο γλψζεο. Η δύναμη ηης γνώζης Με βάζε ην πνιηηηθφ πξφηαγκα ησλ αμηψλ θαη ηεο γλψζεο γηα ηελ Διιάδα ηνπ 21 νπ αηψλα, γηα ηελ Διιάδα ηεο εμσζηξέθεηαο, ηεο θαηλνηνκίαο, ησλ επθαηξηψλ, ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο αξηζηείαο, είλαη επηηαθηηθή αλάγθε λα δηακνξθσζνχλ θαη νη θαηάιιειεο ζεζκηθέο ππνδνρέο γηα ην ξηδηθφ κεηαζρεκαηηζκφ ηνπ ηξφπνπ παξαγσγήο θαη δηάρπζεο ηεο γλψζεο, γηα ηελ πηνζέηεζε δηεζλψλ θαηαμησκέλσλ πξνηχπσλ αθαδεκατθήο ιεηηνπξγίαο θαη γηα ηελ επξχηαηε δπλαηή αμηνπνίεζε ηεο πξνζηηζέκελεο αμίαο ηεο αλψηαηεο εθπαίδεπζεο ζηε ρψξα. Τν εζληθφ δηαθχβεπκα είλαη ζαθέο. Διαμορθώνοσμε ηνπο φξνπο θαη ηηο πξνυπνζέζεηο γηα λα εμαζθαιίζνπκε κία πξσηνπφξα ζέζε αλάκεζα ζηηο θνηλσλίεο θαη νηθνλνκίεο εληάζεσο γλψζεο. Η αναγκαία μεηαρρύθμιζη Σηελ θαηεχζπλζε απηή νη βαζηθέο πνιηηηθέο επηινγέο πνπ θαζφξηζαλ ηε ζχληαμε ηνπ λνκνζρεδίνπ είλαη: Η απειεπζέξσζε ησλ δεκηνπξγηθψλ δπλάκεσλ ηνπ Διιεληθνχ Γεκφζηνπ Παλεπηζηήκηνπ θαη Τ.Δ.Ι. απφ αλαπνηειεζκαηηθέο δηαδηθαζίεο θαη θάζε είδνπο ζηεγαλά ή πειαηεηαθέο ζπκπεξηθνξέο, ψζηε κε εμαζθαιηζκέλε ηε δεκφζηα ρξεκαηνδφηεζε, κε αμηνιφγεζε θαη έιεγρν, λα πξνζθέξεη ηελ πςεινχ επηπέδνπ δσξεάλ δεκφζηα παηδεία, πνπ κπνξεί θαη νθείιεη, ζηνλ Έιιελα θνηηεηή θαη θνηηήηξηα θαη ζηελ Διιεληθή θνηλσλία. Η ζχλδεζε ηεο έξεπλαο κε ηελ αλάγθε επέλδπζή ηεο ζηα δεκφζηα θαη θνηλσληθά αγαζά, αιιά θαη ζηελ παξαγσγή. 2

3 Η νπζηαζηηθή δηεχξπλζε ηνπ απηνδηνηθήηνπ ηνπ θάζε Α.Δ.Ι., κε εθρψξεζε ζεκαληηθψλ αξκνδηνηήησλ ηεο θεληξηθήο εμνπζίαο ζηα φξγαλα ηνπ Ιδξχκαηνο θαη εμαζθάιηζε πιαηζίνπ αλάδεημεο θάζε πγηνχο πξσηνβνπιίαο. Η δηαζθάιηζε ησλ βαζηθψλ δεκνθξαηηθψλ αξρψλ θαη ιεηηνπξγηψλ, κε ζεζκηθά αληίβαξα ζην θάζε Ίδξπκα, πνπ εμαζθαιίδνπλ ηελ απνηειεζκαηηθή δηνίθεζε, ην ζπληνληζκφ θαη αλαβάζκηζε ηνπ παξερφκελνπ εθπαηδεπηηθνχ έξγνπ, ηε δηαθάλεηα, αμηνθξαηία θαη ινγνδνζία ζε φια ηα επίπεδα, θαη ηελ ελ γέλεη νκαιή θαη απξφζθνπηε ιεηηνπξγία ησλ Α.Δ.Ι. Η ζχλδεζε κε ηελ θνηλσλία θαη ηελ νηθνλνκία θαη ε ελίζρπζε ηεο δηεζλνχο παξνπζίαο ησλ Διιεληθψλ Α.Δ.Ι. Η έκπξαθηε ζηήξημε, κε γεληθά θαη εηδηθά κέηξα ηνπ θνηηεηή θαη ηεο θνηηήηξηαο, λα απνθηήζνπλ ηα εθφδηα γλψζεο θαη ηηο ηθαλφηεηεο πνπ είλαη απαξαίηεηεο γηα έλα ζρέδην δσήο επηηπρίαο θαη θαηαμίσζεο. Απηέο νη επηινγέο αληηθαηνπηξίδνληαη ζηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ λνκνζρεδίνπ, ην νπνίν: - Γηαζέηεη εζσηεξηθή ζπλνρή, ζπζηεκηθή ελφηεηα θαη νξζνινγηθή δηάξζξσζε. Οη ξπζκίζεηο πνπ εηζάγνληαη είλαη αιιειέλδεηεο θαη νη νξγαληθέο κνλάδεο αιιεινζπκπιεξψλνληαη θαη εμππεξεηνχλ ε κία ηελ άιιε. - Καζηεξψλεη ηε ινγνδνζία θαη ηε δηαθάλεηα ζε φια ηα επίπεδα, ηελ αμηνιφγεζε θάζε Ιδξχκαηνο απφ ηελ αθαδεκατθή θνηλφηεηα θαη ηε δηεζλή αθαδεκατθή θνηλφηεηα, εγθαζηδξχνληαο ηαπηφρξνλα δεζκνχο ζπλεξγαζίαο κε ηελ θνηλσλία. - Δγθαζηζηά κηα ηζφξξνπε ζρέζε αλάκεζα ζηνπο αλζξσπηζηηθνχο θαη πνιηηηζκηθνχο ζθνπνχο ηεο εθπαίδεπζεο θαη ηηο επηηαγέο ηεο αλάπηπμεο. - Δηζάγεη δηεζλψο δνθηκαζκέλνπο ζεζκνχο αμηνθξαηηθήο αλάδεημεο θαη εμέιημεο ησλ θαζεγεηψλ θαη ζπγρξφλσο θαζηζηά απηφ ην ιεηηνχξγεκα ειθπζηηθφ γηα εθείλνπο πνπ επηιέγνπλ λα ππεξεηήζνπλ ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ έξεπλα. 3

4 - Καηνρπξψλεη ηελ αθαδεκατθή ειεπζεξία ζηελ έξεπλα θαη ηε δηδαζθαιία, ηελ ειεχζεξε έθθξαζε θαη δηαθίλεζε ηδεψλ, κε ζαθείο πξνβιέςεηο γηα ηελ πξνζηαζία θαη ηελ αζθάιεηα ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ηεο πεξηνπζίαο ηνπ Α.Δ.Ι. - Δλζαξξχλεη, πξνάγεη θαη επηβξαβεχεη ηελ αξηζηεία θαη δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζε θάζε Ίδξπκα λα παξέρεη ηίηινπο πνπ αληηζηνηρνχλ ζε πξαγκαηηθέο δεμηφηεηεο θαη ζχγρξνλε γλψζε. - Πξνβιέπεη δηαδηθαζίεο θαη κνξθέο ζχκπξαμεο πνπ ζπλδένπλ ηελ Αλψηαηε Δθπαίδεπζε κε ηε δηεζλή αθαδεκατθή θνηλφηεηα θαη κε ηελ πξνεγκέλε έξεπλα ζε επξσπατθφ θαη παγθφζκην επίπεδν. Σηεξίδεη ηε δηεζλνπνίεζε ηεο έξεπλαο θαη ηεο δηδαζθαιίαο θαη δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηα ειιεληθά Ιδξχκαηα λα πξνζειθχζνπλ αιινδαπνχο θνηηεηέο θαη λα ιεηηνπξγήζνπλ σο πφινη αξηζηείαο θαη πνηνηηθήο εθπαίδεπζεο. Ιδίσο θηινδνμεί λα επηηαρχλεη ηηο δηαδηθαζίεο επηηπρνχο θαη απνηειεζκαηηθήο ελζσκάησζεο ησλ ειιεληθψλ Α.Δ.Ι. ζηνλ Δληαίν Δπξσπατθφ Φψξν Αλψηαηεο Δθπαίδεπζεο θαη Έξεπλαο θαη λα εληζρχζεη ηελ δηαζχλδεζε ησλ παξερφκελσλ εθπαηδεπηηθψλ θαη εξεπλεηηθψλ ππεξεζηψλ ησλ Α.Δ.Ι. κε ηα επξσπατθά εθπαηδεπηηθά θαη εξεπλεηηθά ηδξχκαηα. - Δληζρχεη ηελ αθαδεκατθή απηνδηνίθεζε ζηα Ιδξχκαηα, ηα νπνία θαινχληαη λα ηελ νξγαλψζνπλ θαη λα εθαξκφζνπλ κε Οξγαληζκνχο θαη Δζσηεξηθνχο Καλνληζκνχο πνπ ηα ίδηα επεμεξγάδνληαη θαη ζπληάζζνπλ. - Σπγθξνηεί ηε Σρνιή σο βαζηθή αθαδεκατθή κνλάδα. Απηή ε θαηλνηνκία απνβιέπεη ζηε βειηίσζε θαη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ, ζηελ αλάπηπμε ηεο δηεπηζηεκνληθφηεηαο, ζηελ θαιχηεξε αμηνπνίεζε ησλ δηδαζθφλησλ, αιιά ζπγρξφλσο θαη ζηε δηεχξπλζε ησλ επηινγψλ ησλ θνηηεηψλ. - Δηζάγεη έλα λέν, δεκνθξαηηθφ θαη ζπιινγηθφ πξφηππν δηνίθεζεο, δνθηκαζκέλν δηεζλψο, πνπ θαηαλέκεη ηηο αξκνδηφηεηεο δηνίθεζεο, επνπηείαο, ειέγρνπ, έγθξηζεο θαη ζηξαηεγηθνχ-αλαπηπμηαθνχ πξνγξακκαηηζκνχ ζε ηξία φξγαλα: ην Σπκβνχιην, ηε Σχγθιεην θαη ηνλ Πξχηαλε. Απηφ ην πξφηππν δηαζθαιίδεη ην απηνδηνίθεην ησλ Ιδξπκάησλ, εηζάγεη ζεζκηθά αληίβαξα ζηηο δηαπηζησκέλεο δηνηθεηηθέο ζηξεβιψζεηο, απνθαζηζηά κηα ηζφξξνπε ζρέζε 4

5 αλάκεζα ζε δηνηθεηηθά θαη αθαδεκατθά φξγαλα, θαη ζπγρξφλσο ζπλδέεη ηα Ιδξχκαηα κε ηηο ελεξγέο δπλάκεηο ηεο θνηλσλίαο. Τν παξφλ λνκνζρέδην αθνξά ζηελ αλψηαηε βαζκίδα ελφο ζπζηήκαηνο εθπαίδεπζεο ην νπνίν ζεκειηψλεηαη ζε γεληθά απνδεθηέο αξρέο θαη αμίεο ηεο δεκνθξαηίαο θαη ηεο εθπαίδεπζεο θαη ην νπνίν ππνζηεξίδεηαη απφ δηνηθεηηθέο, νξγαλσηηθέο θαη ζεζκηθέο ξπζκίζεηο πνπ ηηο ππεξεηνχλ. Β. Διδικόηερα επί ηων άρθρων Με ην άρθρο 1 πξνβιέπεηαη φηη ηα Αλψηαηα Δθπαηδεπηηθά Ιδξχκαηα είλαη λνκηθά πξφζσπα δεκνζίνπ δηθαίνπ πιήξσο απηνδηνηθνχκελα. Παξάιιεια, πξνζδηνξίδεηαη θαη δηαζθαιίδεηαη ν επνπηηθφο ξφινο ηεο Πνιηηείαο (έιεγρνο λνκηκφηεηαο θαη ινγνδνζίαο γηα ηηο δαπάλεο θαη ηνπο ζηφρνπο ηνπο). Δλ ζπλερεία, δηεπθξηλίδεηαη φηη ε αλψηαηε εθπαίδεπζε απνηειείηαη απφ δχν παξάιιεινπο ηνκείο κε δηαθξηηή θπζηνγλσκία, ζθνπφ θαη απνζηνιή: πξψηνλ, ηνλ παλεπηζηεκηαθφ ηνκέα, ν νπνίνο πεξηιακβάλεη ηα Παλεπηζηήκηα, ηα Πνιπηερλεία θαη ηελ Αλσηάηε Σρνιή Καιψλ Τερλψλ, θαη δεχηεξνλ ηνλ ηερλνινγηθφ ηνκέα, ν νπνίνο πεξηιακβάλεη ηα Τερλνινγηθά Δθπαηδεπηηθά Ιδξχκαηα (Τ.Δ.Ι.) θαη ηελ Αλσηάηε Σρνιή Παηδαγσγηθήο θαη Τερλνινγηθήο Δθπαίδεπζεο (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Δ.). Με ην άρθρο 2 δηαηππψλνληαη βαζηθνί νξηζκνί ηνπ λφκνπ, πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιπλζεί ν εθαξκνζηήο θαη ν αλαγλψζηεο ηνπ λνκνζρεδίνπ. Τν άρθρο 3 αλαθέξεηαη ζηελ ειεπζεξία ηεο έξεπλαο, ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο δηαθίλεζεο ηδεψλ, ε νπνία θαηά ην Σχληαγκα είλαη απφιπηε (άξζξν 16). Παξάιιεια, αλαθέξεηαη φηη ππεχζπλνο γηα ηελ ηήξεζε ηεο ζπληαγκαηηθά θαηνρπξσκέλεο αθαδεκατθήο ειεπζεξίαο θαη δηδαζθαιίαο, θαζψο θαη γηα ηελ πξνζηαζία θαη αζθάιεηα ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ηεο πεξηνπζίαο ηνπ Α.Δ.Ι. είλαη ν πξχηαλεο. Τέινο, δηεπθξηλίδεηαη ην απηνλφεην: φηη, φπσο θαη ζηελ ππφινηπε ειιεληθή επηθξάηεηα, έηζη θαη εληφο ησλ ρψξσλ ησλ Α.Δ.Ι., φζνλ αθνξά ηηο αμηφπνηλεο πξάμεηο εθαξκφδεηαη ε θνηλή λνκνζεζία. Πξάγκαηη, ε πεξί «αζχινπ» λνκνζεζία αθπξψζεθε ζηελ πξάμε, θαζφζνλ δελ εθαξκφζηεθε, θαη 5

6 «ζηέγαζε» παξαλνκίεο θάζε κνξθήο, επέηξεςε ην δεκφζην εμεπηειηζκφ δαζθάισλ θαη εληέιεη νδήγεζε ζε απαξάδεθηε ζπξξίθλσζε ηεο ειεπζεξίαο ηνπ ιφγνπ, ηεο έξεπλαο θαη ηεο δηδαζθαιίαο, εθεί φπνπ εμ νξηζκνχ ζα έπξεπε θαη εμνρήλ λα πξνζηαηεχεηαη. Παξάιιεια, απνηέιεζε άιινζη θαη δηθαηνινγία γηα ηελ αζηπλνκία θαη ηηο εηζαγγειηθέο αξρέο πξνθεηκέλνπ λα κελ παξεκβαίλνπλ, αθφκε θαη φηαλ δηαπξάηηνληαη απηφθσξα θαθνπξγήκαηα. Σην άρθρο 4 ππνγξακκίδεηαη ε απνζηνιή ησλ αλψηαησλ εθπαηδεπηηθψλ ηδξπκάησλ. Δηδηθφηεξα, πιάη ζηνπο παξαδνζηαθνχο ζθνπνχο ηνπο (εθπαίδεπζε θαη έξεπλα) πξνζηίζεληαη λένη, νη νπνίνη αθελφο κελ αξκφδνπλ ζηε θχζε ησλ Α.Δ.Ι. σο λνκηθψλ πξνζψπσλ δεκνζίνπ δηθαίνπ, αθεηέξνπ δε πξνθχπηνπλ απφ ηηο ζχγρξνλεο αλάγθεο, ην δηεζλνπνηεκέλν ραξαθηήξα θαη ηνλ θεληξηθφ ηνπο ξφιν ζηελ νηθνδφκεζε κηαο ηζρπξήο θνηλσλίαο θαη νηθνλνκίαο πνπ βαζίδεηαη ζηε γλψζε, ηελ θαηλνηνκία θαη ηελ ηερλνινγία. Πεξαηηέξσ, δηεπθξηλίδεηαη ε δηαθξηηή απνζηνιή θαη θπζηνγλσκία ησλ ηδξπκάησλ ησλ δχν ηνκέσλ ηεο αλψηαηεο εθπαίδεπζεο. Τα παλεπηζηήκηα δίλνπλ έκθαζε ζηελ εθπαίδεπζε κε βάζε ηηο απαηηήζεηο θάζε επηζηήκεο, ηεο ηερλνινγίαο θαη ησλ ηερλψλ θαη -φπνπ απαηηείηαη- ηηο απαηηήζεηο ησλ επαγγεικαηηθψλ πεδίσλ. Τα ηερλνινγηθά ηδξχκαηα δίλνπλ έκθαζε ζηελ εθπαίδεπζε θαη ζηηο εθαξκνγέο ησλ επηζηεκψλ, ηεο ηερλνινγίαο θαη ησλ ηερλψλ. Σηε ζπλέρεηα δίλεηαη έκθαζε ζηηο αξρέο θαη ηνπο θαλφλεο βάζεη ησλ νπνίσλ νξγαλψλνληαη θαη ιεηηνπξγνχλ ηα Α.Δ.Ι. κε ζθνπφ ηελ εθπιήξσζε ηεο απνζηνιήο ηνπο. Τέινο, ππνγξακκίδεηαη φηη, ζην πιαίζην ηνπ Σπληάγκαηνο θαη ηνπ παξφληνο λφκνπ, ην θάζε ίδξπκα είλαη ειεχζεξν λα θαζνξίζεη κε ηνλ Οξγαληζκφ θαη ηνλ Δζσηεξηθφ Καλνληζκφ ηνπ ηνπο εηδηθφηεξνπο ζηφρνπο ζηνπο νπνίνπο ζέιεη λα εμεηδηθεπζεί (π.ρ. ηελ έξεπλα θαη θαηλνηνκία, ην δηεζλή πξνζαλαηνιηζκφ θιπ.), πξνθεηκέλνπ λα δηακνξθψζεη θαη ηελ ηδηαίηεξε ηαπηφηεηά ηνπ. Σην άρθρο 5 πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα έθδνζεο Οξγαληζκνχ απφ ην θάζε ίδξπκα. Τν παξφλ λνκνζρέδην δελ είλαη, νχηε θηινδνμεί λα είλαη, εμαληιεηηθφ. Σε αληίζεζε κε ηνπο λφκνπο ησλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ, νη νπνίνη ξχζκηδαλ ηα 6

7 δεηήκαηα ησλ Α.Δ.Ι. κέρξη θαη ηελ ηειεπηαία ιεπηνκέξεηα θαη κε νκνηφκνξθν ηξφπν γηα φια ηα ηδξχκαηα, ην παξφλ λνκνζρέδην επηρεηξεί κηα ηνκή: δηαγξάθεη κφλν ηηο βαζηθέο θαηεπζχλζεηο ζηηο νπνίεο νθείινπλ λα θηλεζνχλ ηα Παλεπηζηήκηα θαη ηα Τ.Δ.Ι. Τνχην είλαη ζε απφιπηε ζπκθσλία κε ην Σχληαγκα θαη εηδηθφηεξα κε ηε ζεκειηψδε αξρή πνπ πξέπεη λα δηέπεη ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ Α.Δ.Ι., δειαδή ηελ αξρή ηεο πιήξνπο απηνδηνίθεζεο. Η ηειεπηαία, θαηά ην άξζξν 16 παξάγξαθνο 5 ηνπ Σπληάγκαηνο πξαγκαηψλεηαη απφ ηνπο «Οξγαληζκνχο» ησλ νηθείσλ ηδξπκάησλ πνπ αθνξνχλ θαη δηέπνπλ ηφζν ηε «ιεηηνπξγία ηνπο», φζν θαη ηελ «θαηάζηαζε ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπο». Υπφ ηελ έλλνηα απηή, ην παξφλ λνκνζρέδην είλαη ιηηφ θαη αλαγλσξίδεη ζηα ηδξχκαηα κηα επξχηεξε «θαλνληζηηθή απηνλνκία» σο πξνο ηελ πηνζέηεζε ησλ νξγαληζκψλ ηνπο. Γίλεηαη, σο εθ ηνχηνπ, ε δπλαηφηεηα ζε θάζε ίδξπκα λα επηιέμεη ηνλ ηξφπν νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο πνπ ηαηξηάδεη πεξηζζφηεξν ζηηο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο ιεηηνπξγίαο ηνπ, ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θαζψο θαη ηηο επηδηψμεηο ηνπ. Η δπλαηφηεηα πνπ παξέρεηαη ζε θάζε ίδξπκα λα ζπλ-δηακνξθψζεη ηνπο θαλφλεο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ φρη κφλν εληζρχεη ηε ζπληαγκαηηθή αξρή ηεο πιήξνπο απηνδηνίθεζήο ηνπ, αιιά επηπιένλ επηηξέπεη επθνιφηεξα ζε απηφ λα δηαθνξνπνηείηαη, λα αιιάδεη θαη λα πξνζαξκφδεηαη ζηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο ηνπ θαη ηηο εμσηεξηθέο κεηαβνιέο, ρσξίο λα απαηηείηαη πξνο ηνχην αιιαγή νιφθιεξνπ ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ. Έηζη, είλαη πξνθαλέο, γηα παξάδεηγκα, φηη είλαη δηαθνξεηηθέο νη αλάγθεο θαη ηα πξαγκαηηθά δεδνκέλα γηα ην Παλεπηζηήκην Αζελψλ, ην νπνίν ιεηηνπξγεί απφ ην 1837, θαη δηαθνξεηηθέο γηα έλα λεζησηηθφ θαη λενζπζηαζέλ Α.Δ.Ι. Δπηπιένλ, ε δπλαηφηεηα δηαθνξνπνίεζεο πνπ παξέρνπλ νη Οξγαληζκνί θάζε ηδξχκαηνο επηηξέπεη ηε δηακφξθσζε ηδηαίηεξεο ηαπηφηεηαο θαη ηελ αλάπηπμε θαη δηαηήξεζε ηεο ηδηαίηεξεο παξάδνζεο ηνπ θάζε ηδξχκαηνο. Σχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ λνκνζρεδίνπ, ν Οξγαληζκφο ηνπ θάζε Α.Δ.Ι. εθδίδεηαη κε πξνεδξηθφ δηάηαγκα, κε πξφηαζε ησλ Υπνπξγψλ Γηνηθεηηθήο Μεηαξξχζκηζεο θαη Ηιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο, Οηθνλνκηθψλ θαη Παηδείαο, Γηά Βίνπ Μάζεζεο θαη Θξεζθεπκάησλ, θαη θαζνξίδεη ηα ζέκαηα ηεο νξγαλσηηθήο δνκήο θαη ιεηηνπξγίαο θάζε ηδξχκαηνο, ηεο δηαδηθαζίαο ειέγρνπ 7

8 ηεο ηήξεζεο ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ, θαζψο θαη ησλ θπξψζεσλ ζε πεξίπησζε πιεκκεινχο εθαξκνγήο ή παξαβίαζήο ηνπο. Ο Οξγαληζκφο ηνπ ηδξχκαηνο εηζάγεηαη κε ην παξφλ λνκνζρέδην γηα λα εληζρχζεη ηνλ απηνδηνίθεην ραξαθηήξα ησλ ηδξπκάησλ θαη ηελ απηνηέιεηά ηνπο, ψζηε λα κπνξνχλ λα νξγαλψζνπλ ηηο ζρνιέο ηνπο θαη λα θαζνξίζνπλ ηα γλσζηηθά ηνπο αληηθείκελα, κε ζεβαζκφ πξνο ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηνπ θάζε ηδξχκαηνο. Με ηνλ Οξγαληζκφ ην θάζε ίδξπκα απνθαζίδεη γηα ηνλ ηξφπν δηνίθεζεο θαη νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο ησλ πφξσλ ηνπ θαη ηεο πεξηνπζίαο ηνπ, θαζψο θαη γηα ηνλ ηξφπν αζθάιεηαο θαη πξνζηαζίαο ηφζν ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ ηδξχκαηνο φζν θαη ηεο πεξηνπζίαο ηνπ. Καη ηνχην ζην πιαίζην ηνπ Σπληάγκαηνο θαη ηνπ παξφληνο λνκνζρεδίνπ. Δηδηθφηεξα, κε ηνλ Οξγαληζκφ ηνπ ηδξχκαηνο θαζνξίδνληαη ε νξγάλσζε ηεο αθαδεκατθήο, δηνηθεηηθήο θαη νηθνλνκηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ηδξχκαηνο, νη θαλφλεο ιεηηνπξγίαο ηνπ Σπκβνπιίνπ ηνπ, ηεο Σπγθιήηνπ, ηεο θνζκεηείαο, ησλ γεληθψλ ζπλειεχζεσλ ησλ ζρνιψλ ηνπ θαη ησλ ζπλειεχζεσλ ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ, θαζψο θαη ησλ ινηπψλ ζπιινγηθψλ νξγάλσλ θαη επηηξνπψλ ηνπ ηδξχκαηνο. Δπίζεο, θαζνξίδνληαη ηα εηδηθά πξνζφληα επηινγήο θαη εμέιημεο, θαζψο θαη ε δηαδηθαζία πξνθήξπμεο ζέζεσλ, επηινγήο θαη δηνξηζκνχ, ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ ηδξχκαηνο θαη ηα θαζήθνληα, δηθαηψκαηα θαη ππνρξεψζεηο, ησλ θαζεγεηψλ, ηνπ ινηπνχ πξνζσπηθνχ θαζψο θαη ησλ θνηηεηψλ, πξνπηπρηαθψλ θαη κεηαπηπρηαθψλ, ηνπ ηδξχκαηνο. Σηνλ Οξγαληζκφ ηνπ ηδξχκαηνο θαζνξίδνληαη ηα φξγαλα ειέγρνπ γηα ηελ ηήξεζε ησλ θαλφλσλ δηθαίνπ ζηελ θνηλφηεηα ηνπ ηδξχκαηνο, νη αξκνδηφηεηέο ηνπο θαη ε δηαδηθαζία ειέγρνπ θαη επηβνιήο πνηλψλ ζηα κέιε ηεο, πιελ ησλ θαζεγεηψλ, γηα ηνπο νπνίνπο ην πεηζαξρηθφ ζα είλαη εληαίν ζε φια ηα ηδξχκαηα. Με ηνλ Οξγαληζκφ ηνπ ηδξχκαηνο θαζνξίδνληαη, επίζεο, νη βαζηθέο αξρέο ιεηηνπξγίαο ησλ πξνγξακκάησλ πξνπηπρηαθψλ, γεληθψλ θαη εληαίσλ γηα ην πξψην έηνο θαη εηδηθψλ θαη επηκέξνπο γηα ηα ππφινηπα έηε, θαη κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηα ηδξχκαηα, αλάινγα κε ηελ νξγάλσζή ηνπο ζε ζρνιέο, λα νξγαλψζνπλ εληαία πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ γηα ην πξψην έηνο, ψζηε λα δηεπξχλνπλ ηα πεξηζψξηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ επηινγψλ ησλ θνηηεηψλ, θαζψο επίζεο θαη λα αμηνπνηήζνπλ θαιχηεξα ηφζν ην δηδαθηηθφ πξνζσπηθφ ηνπ ηδξχκαηνο φζν θαη 8

9 ηνλ εμνπιηζκφ θαη ηηο ππνδνκέο ηνπ. Με ηνλ Οξγαληζκφ ηνπ ηδξχκαηνο θαζνξίδνληαη, αθφκε, νη κέζνδνη αμηνιφγεζεο ηεο πξνφδνπ ησλ θνηηεηψλ θαη ιήςεο πηπρίσλ θαη ε ίδξπζε ππεξεζίαο ππνζηήξημεο θνηηεηψλ φπνπ θαζεγεηέο αζθνχλ θαζήθνληα Σπκβνχινπ ζπνπδψλ. Η ππεξεζία ππνζηήξημεο θνηηεηψλ εηζάγεηαη γηα πξψηε θνξά κε απηφ ην λνκνζρέδην. επίζεο, θαζνξίδνληαη ε ίδξπζε κίαο ή πεξηζζφηεξσλ κεηαπηπρηαθψλ ζρνιψλ θαη γηα πξψηε θνξά ε ίδξπζε ζρνιήο δηά βίνπ κάζεζεο θαη εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο. Με ηνλ Οξγαληζκφ ηνπ ηδξχκαηνο θαζνξίδνληαη θαη ηα φξγαλα ειέγρνπ ηεο ηήξεζεο ησλ θαλφλσλ ιεηηνπξγίαο θαζψο θαη ε δηαδηθαζία νξηζκνχ θαη αλάδεημεο εθπξνζψπσλ θαζεγεηψλ, θνηηεηψλ θαη θάζε είδνπο πξνζσπηθνχ ζηα ζπιινγηθά φξγαλα ηνπ ηδξχκαηνο. Αλαγλσξίδνληαο ηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο ηνπ θάζε ηδξχκαηνο, δίλεηαη ε δπλαηφηεηα κε ηνλ Οξγαληζκφ ηνπ λα θαζνξίδεη ηα εηδηθφηεξα πξνζφληα θαη ηε δηαδηθαζία επηινγήο ηνπ Γξακκαηέα ηνπ, ηε ζχζηαζε ηερληθνχ ζπκβνπιίνπ θαη ηερληθήο ππεξεζίαο θαη ηα ζρεηηθά κε ηε δηνίθεζε, ηε δηάξζξσζε θαη ηε ιεηηνπξγία ηνπο, θαζψο θαη ηε ζχζηαζε νηθνλνκηθνχ ζπκβνπιίνπ θαη λνκηθήο ππεξεζίαο γηα ηελ ππνβνήζεζε ηνπ έξγνπ ηνπ πξχηαλε θαη ησλ αλαπιεξσηψλ ηνπ. Με ηνλ Οξγαληζκφ θαζνξίδνληαη επίζεο ε δηαδηθαζία γηα ηελ πξνζηαζία θαη αζθάιεηα ηνπ πξνζσπηθνχ θαη ηεο πεξηνπζίαο ηνπ ηδξχκαηνο θαζψο θαη νη θνξείο θχιαμήο ηνπο. Δπηπιένλ θαζνξίδνληαη ε δηαδηθαζία θαηάξηηζεο, θαζψο θαη νη πξνυπνζέζεηο θαη ε δηαδηθαζία πξφηαζεο αλαζεψξεζεο, ησλ ζπκθσληψλ πξνγξακκαηηθνχ ζρεδηαζκνχ θαη ε δηαδηθαζία θαη νη πξνυπνζέζεηο θαηάξηηζεο ηνπ εηήζηνπ απνινγηζκνχ ηνπ ηδξχκαηνο. Με ην άρθρο 6 ξπζκίδνληαη ηα δεηήκαηα ηνπ Δζσηεξηθνχ Καλνληζκνχ ησλ ηδξπκάησλ. Η απηνδηνίθεζε θάζε ηδξχκαηνο, θαη ε δπλαηφηεηά ηνπ λα ζπλδηακνξθψλεη ηνπο βαζηθνχο θαλφλεο ιεηηνπξγίαο ηνπ, εληζρχνληαη πεξαηηέξσ κε ην άξζξν απηφ, ην νπνίν ζέηεη ηηο βαζηθέο αξρέο πνπ πξέπεη λα πεξηιακβάλεη ν Δζσηεξηθφο Καλνληζκφο θάζε ηδξχκαηνο. Ο ηειεπηαίνο θαηαξηίδεηαη κε απφθαζε ηνπ Σπκβνπιίνπ ηνπ θάζε ηδξχκαηνο, πνπ εθδίδεηαη χζηεξα απφ εηζήγεζε ηνπ πξχηαλε θαη ζχκθσλε γλψκε ηεο Σπγθιήηνπ, δεκνζηεχεηαη ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο θαη θαζνξίδεη δηαδηθαζίεο εζσηεξηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ηδξχκαηνο. πσο θαη ν Οξγαληζκφο ηνπ 9

10 ηδξχκαηνο θαη ν Δζσηεξηθφο Καλνληζκφο ηνπ απνζθνπεί ζηελ ελίζρπζε ηεο απηνδηνίθεζεο ηνπ ηδξχκαηνο, θαη ζηελ θαιχηεξε νξγάλσζε ησλ ζρνιψλ ηνπ βάζεη ησλ γλσζηηθψλ αληηθεηκέλσλ πνπ θαιχπηεη, ψζηε ηα ηδξχκαηα κε κεγαιχηεξε επειημία λα πξνζαξκφδνπλ ηα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ ζηηο αλάγθεο ηνπο. Δλδεηθηηθά, κε ηνλ Δζσηεξηθφ Καλνληζκφ ηνπ ηδξχκαηνο θαζνξίδνληαη νη νδεγνί πξνγξακκάησλ πξνπηπρηαθψλ θαη κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ, ν εηδηθφηεξνο ηξφπνο θαη δηαδηθαζία εμεηάζεσλ θαη άιισλ κεζφδσλ αμηνιφγεζεο ησλ θνηηεηψλ θαζψο θαη νη πξνυπνζέζεηο ζπκκεηνρήο ησλ θνηηεηψλ ζηηο εμεηαζηηθέο πεξηφδνπο, νη εηδηθφηεξνη ηχπνη πηπρίσλ ή ηίηινη ζπνπδψλ αλά ζρνιή θαη πξφγξακκα ζπνπδψλ, ε δηαδηθαζία νξθσκνζίαο ησλ πηπρηνχρσλ θαη ε νξγάλσζε ησλ γεληθψλ θαη ησλ εηδηθψλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ. Με ηνλ Δζσηεξηθφ Καλνληζκφ ηνπ ηδξχκαηνο θαζνξίδνληαη, επίζεο, ν ηξφπνο δηεμαγσγήο ησλ εθινγηθψλ δηαδηθαζηψλ γηα ηελ αλάδεημε ησλ ζπιινγηθψλ νξγάλσλ ηνπ ηδξχκαηνο, ηα εηδηθφηεξα ζέκαηα ιεηηνπξγίαο φισλ ησλ ππεξεζηψλ ηνπ ηδξχκαηνο, ε δηαδηθαζία ειέγρνπ ηήξεζεο ησλ θαλφλσλ δενληνινγίαο απφ ηα κέιε ηεο αθαδεκατθήο θνηλφηεηαο, νη θαλφλεο ιεηηνπξγίαο ηεο βηβιηνζήθεο, ησλ θιηληθψλ, εξγαζηεξίσλ θαη κνπζείσλ ηνπ ηδξχκαηνο. Καζνξίδνληαη, ηέινο, ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηεο ππεξεζίαο ππνζηήξημεο θνηηεηψλ, ε δηαδηθαζία ρνξήγεζεο ησλ θνηλσληθψλ παξνρψλ ζηνπο θνηηεηέο, νη θαλφλεο ιεηηνπξγίαο ησλ ζρεηηθψλ ππεξεζηψλ ηνπ ηδξχκαηνο, φπσο νη ππεξεζίεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο, ζηέγαζεο, ζίηηζεο θ.ιπ., θαζψο θαη ε δηαδηθαζία ρνξήγεζεο αληαπνδνηηθψλ ππνηξνθηψλ ζηνπο θνηηεηέο. Με ην άρθρο 7 νξίδεηαη ε εζσηεξηθή δηάξζξσζε ησλ Α.Δ.Ι., πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξίλνληαη θαιχηεξα ζηελ απνζηνιή ηνπο θαη ζηηο λέεο θαη κεηαβαιιφκελεο αλάγθεο. Η πξψηε ζεκαληηθή αιιαγή είλαη ε αλαδηνξγάλσζε Σρνιήο-Τκήκαηνο. Απφ ην 1982 θαη έπεηηα ην Τκήκα απνηέιεζε ηε βαζηθή δηνηθεηηθή κνλάδα, ε νπνία νξγάλσλε ηηο ζπνπδέο θαη απέλεηκε πηπρίν. κσο, ν δηνηθεηηθφο θαηαθεξκαηηζκφο νδήγεζε θαη ζε αθαδεκατθφ θαηαθεξκαηηζκφ πεξηνξίδνληαο 10

11 ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ επηζηεκνληθψλ θιάδσλ, αθφκα θαη ησλ πιένλ ζπγγελψλ κεηαμχ ηνπο. Οη εθπαηδεπηηθέο επηινγέο ησλ θνηηεηψλ πεξηνξίζηεθαλ ρσξίο δπλαηφηεηα θηλεηηθφηεηαο. Τα αλσηέξσ είραλ δπζκελείο ζπλέπεηεο ζηελ εθπαίδεπζε θαη ηηο επαγγεικαηηθέο πξννπηηθέο ησλ θνηηεηψλ. Δπηπιένλ, ε ηαχηηζε δηνηθεηηθψλ θαη αθαδεκατθψλ ιεηηνπξγηψλ ζην επίπεδν ηνπ ηκήκαηνο ελίζρπζε ηε δηάρπζε ξφισλ θαη επζπλψλ, πεξηφξηζε ηνπο κεραληζκνχο εμσηεξηθήο ινγνδνζίαο, δεκηνχξγεζε δπζθακςίεο, εκπφδηζε ηελ θαιχηεξε δηαρείξηζε πφξσλ θαη ππνδνκψλ θαη ελζάξξπλε ηελ επηζηεκνληθή θαη εθπαηδεπηηθή πεξηραξάθσζε. Πιένλ, αιιάδεη ε βαζηθή νξγαλσηηθή θαη δηνηθεηηθή κνλάδα: ε Σρνιή απνηειεί ηε βαζηθή δηνηθεηηθή θαη αθαδεκατθή κνλάδα ηνπ Ιδξχκαηνο. Σε απηήλ ππάγνληαη, κεηαμχ άιισλ, ηα εξγαζηήξηα, νη θιηληθέο θαη ηα κνπζεία. Η Σρνιή ζπληνλίδεη θαη επνπηεχεη ηε ιεηηνπξγία ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ θαη αλαζέηεη ηελ πινπνίεζή ηνπο ζε ηκήκαηα πνπ απνηεινχλ πιένλ ηε βαζηθή εθπαηδεπηηθή κνλάδα. Τα ηκήκαηα πνπ νξγαλψλεη ε Σρνιή απνηεινχληαη απφ ηηο αληίζηνηρεο νκάδεο δηδαζθφλησλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ εθαξκνγή ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ, νξγαλψλνπλ ηε δηδαζθαιία θαη επηδηψθνπλ ηε ζπλερή βειηίσζε ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο ζε απηά. Με ηελ αιιαγή απηή θάζε Α.Δ.Ι. απνθηά ηελ, ρσξίο ηζηνξηθφ πξνεγνχκελν ζηελ Διιάδα, ειεπζεξία λα νξγαλψλεη θαη λα αλαδηνξγαλψλεη ηα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ ηνπ, ζχκθσλα κε ηηο εμειίμεηο ησλ επηζηεκψλ, ηεο ηερλνινγίαο θαη ηηο αλάγθεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο, ρσξίο ηηο αλαπνηειεζκαηηθέο θαη γξαθεηνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο θαη αγθπιψζεηο ηνπ παξειζφληνο. Με ηελ ειεπζεξία απηή ηα Α.Δ.Ι. έρνπλ πιένλ ηε δπλαηφηεηα λα αλαλεψλνπλ κε πην επέιηθην ηξφπν ηελ εθπαίδεπζε πνπ πξνζθέξνπλ θαη λα αληαπνθξίλνληαη πην απνηειεζκαηηθά ζηηο εμσηεξηθέο θαη δηαξθψο κεηαβαιιφκελεο αλάγθεο ηεο θνηλσλίαο θαη ηεο νηθνλνκίαο ζε γλψζεηο θαη ηθαλφηεηεο. Η δεχηεξε ζεκαληηθή αλακφξθσζε πνπ επηρεηξείηαη κε ην ελ ιφγσ άξζξν είλαη φηη πιένλ ηα κεηαπηπρηαθά θαη δηδαθηνξηθά πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ (2 νο θαη 3 νο θχθινο ζπνπδψλ αληίζηνηρα) νξγαλψλνληαη ζε επίπεδν εηδηθήο πξνο ηνχην Σρνιήο. Πξφθεηηαη γηα ηε Σρνιή κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ, ε νπνία απνηειεί ηε βαζηθή δηνηθεηηθή κνλάδα πνπ ζπληνλίδεη θαη νξγαλψλεη ηα 11

12 πξνγξάκκαηα κεηαπηπρηαθψλ θαη δηδαθηνξηθψλ ζπνπδψλ ηνπ ηδξχκαηνο θαη αλαζέηεη ηελ πινπνίεζή ηνπο ζε νκάδεο δηδαζθφλησλ. Η κέρξη ζήκεξα παξάιιειε ιεηηνπξγία κεηαπηπρηαθψλ πξνγξακκάησλ ζην επίπεδν ησλ ηκεκάησλ δελ ήηαλ κφλν νηθνλνκηθά πξνβιεκαηηθή. Καηά θχξην ιφγν, δελ ήηαλ εθπαηδεπηηθά νξζή, αθνχ νδεγνχζε ζε πεξηραξάθσζε δηδαζθφλησλ, θνηηεηψλ θαη καζεκάησλ αλά κεηαπηπρηαθφ πξφγξακκα. Δληέιεη, ε ππάξρνπζα κέρξη ζήκεξα θαηάζηαζε δελ επλφεζε ηε ζπλεξγαζία θαη ηελ επηθνηλσλία ησλ κεηαπηπρηαθψλ πξνγξακκάησλ, νχηε θαη ηελ θαιχηεξε δηαρείξηζε ησλ δπλαηνηήησλ θάζε ηδξχκαηνο. Γηα ην ιφγν απηφ, πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα ίδξπζε εηδηθήο κεηαπηπρηαθήο ζρνιήο ζε θάζε ίδξπκα κε ηνλ Οξγαληζκφ ηνπ, κε αληηθείκελν ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία κεηαπηπρηαθψλ θαη δηδαθηνξηθψλ ζπνπδψλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ δηεπθνιχλεηαη θαη εληζρχεηαη ε απαξαίηεηε δηεπηζηεκνληθή ζπλεξγαζία θαη επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ ζρνιψλ ηνπ ηδίνπ ηδξχκαηνο θαη ε δεκηνπξγία θαηλνηφκσλ δηεπηζηεκνληθψλ πξνγξακκάησλ. Γίλεηαη, επηπιένλ, ε δπλαηφηεηα γηα θαιχηεξε αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ θαη ησλ ππνδνκψλ θάζε ηδξχκαηνο, δηεπθνιχλεηαη ν ζπληνληζκφο κεηαμχ ησλ κεηαπηπρηαθψλ θαη δηδαθηνξηθψλ πξνγξακκάησλ ησλ δηαθνξεηηθψλ ζρνιψλ θάζε ηδξχκαηνο, θαζψο θαη ν ζηξαηεγηθφο πξνγξακκαηηζκφο θάζε ηδξχκαηνο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπο. Με ηελ αιιαγή απηή, αλνίγνληαη λέεο δπλαηφηεηεο γηα ηα ηδξχκαηα φρη κφλν γηα ηε ξηδηθή αλαλέσζε ησλ κεηαπηπρηαθψλ ηνπο πξνγξακκάησλ αιιά θαη γηα ηελ θαιχηεξε αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπο, θαζψο θαη ησλ επθαηξηψλ πνπ δηακνξθψλνληαη ζε δηεζλέο επίπεδν ζηελ αλάπηπμε ησλ κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ θαη ηελ πξνζέιθπζε θνηηεηψλ θαη λέσλ επηζηεκφλσλ απφ άιιεο ρψξεο. Αληίζηνηρα, πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα ίδξπζεο δηαθξηηήο ζρνιήο γηα ηελ νξγάλσζε ησλ πξνγξακκάησλ δηά βίνπ κάζεζεο θαη εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο. Σηφρνο ηεο ζρνιήο απηήο είλαη ν θαιχηεξνο ζπληνληζκφο ησλ εηδηθψλ απηψλ εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη ε παξνρή κφξθσζεο αλσηάηνπ επηπέδνπ ζε φιεο ηηο ειηθίεο θαη κε ζχγρξνλα κέζα πνπ δίλνπλ πξφζβαζε θαη ζε θαηνίθνπο απνκαθξπζκέλσλ πεξηνρψλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ δηακνξθψλνληαη νη νξγαλσηηθέο θαη δηνηθεηηθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ δηάρπζε ηεο γλψζεο θαη ηελ θαιιηέξγεηα ηεο δηά βίνπ 12

13 κάζεζεο, ψζηε ηα Α.Δ.Ι. λα αληαπνθξίλνληαη απνηειεζκαηηθά ζηελ εμσηεξηθή δήηεζε, φπσο απηή δηακνξθψλεηαη. Γηαζθαιίδεηαη, έηζη φηη ε γλψζε γίλεηαη πεγή δχλακεο γηα έλα φιν θαη πην αλαβαζκηζκέλν αλζξψπηλν δπλακηθφ, φρη κφλν γηα ηνπο λένπο αιιά γηα φιεο ηηο ειηθίεο. Η ίδξπζή ησλ ζρνιψλ απηψλ ζην πιαίζην ησλ νξγαλσηηθψλ δνκψλ ησλ ήδε πθηζηάκελσλ ηδξπκάησλ αλακέλεηαη φηη ζα επηηαρχλεη ηελ έλαξμε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο. Δμάιινπ ε παξέκβαζε αχηε έξρεηαη λα ζπλαληήζεη θαη λα εληζρχζεη νπζηαζηηθά ηελ πξνψζεζε ηεο πνιηηηθήο δηα βίνπ κάζεζεο ηνπ Υπνπξγείνπ Παηδείαο, Γηα Βίνπ Μάζεζεο θαη Θξεζθεπκάησλ, ζε ζπλέρεηα ηνπ λένπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ πξηλ ιίγνπο κφιηο κήλεο ηέζεθε γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ αλσηέξσ ζηφρσλ. Τέινο, ξπζκίδνληαη νη πξνυπνζέζεηο θαη ηα θξηηήξηα ίδξπζεο, θαηάξγεζεο, αιιαγήο έδξαο, κεηνλνκαζίαο, θαηάηκεζεο θαη ζπγρψλεπζεο ζρνιψλ ελφο Α.Δ.Ι. Πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηεζεί νπνηαδήπνηε απφ ηηο σο άλσ αιιαγέο, απαηηείηαη πξνεδξηθφ δηάηαγκα, πνπ εθδίδεηαη κε πξφηαζε ησλ Υπνπξγψλ Γηνηθεηηθήο Μεηαξξχζκηζεο θαη Ηιεθηξνληθήο Γηαθπβέξλεζεο, Οηθνλνκηθψλ θαη Παηδείαο, Γηά Βίνπ Μάζεζεο θαη Θξεζθεπκάησλ κεηά απφ γλψκε ηνπ νηθείνπ Σπκβνπιίνπ, ηεο Σπγθιήηνπ θαη ηεο Α.Γ.Ι.Π. Τέινο, ξπζκίδεηαη θαη ε πεξίπησζε ζπγρψλεπζεο, θαηάηκεζεο, κεηνλνκαζίαο, αιιαγήο έδξαο θαη θαηάξγεζεο Α.Δ.Ι., αιιά θαη ίδξπζεο, γηα πξψηε θνξά, παξαξηήκαηνο Α.Δ.Ι. ζηελ αιινδαπή. Με ην άρθρο 8 πξνβιέπνληαη ηα φξγαλα ηνπ ηδξχκαηνο. Τν πθηζηάκελν ζχζηεκα αλψηαηεο εθπαίδεπζεο είλαη αγθηζηξσκέλν ζε παξσρεκέλεο δνκέο πνπ ππνλνκεχνπλ ηνπο ζηφρνπο πνπ νθείιεη λα ππεξεηεί. Δηδηθφηεξα, ν ηξφπνο εθινγήο ησλ νξγάλσλ δηνίθεζεο δεκηνπξγεί εμαξηήζεηο θαη αδξάλεηεο πνπ πεξηνξίδνπλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο δηνίθεζεο ησλ ηδξπκάησλ θαη ηελ ηθαλφηεηά ηνπο λα αληαπνθξίλνληαη κε πνηφηεηα ζηηο απμαλφκελεο αλάγθεο θαη ηηο πξνζδνθίεο ηεο θνηλσλίαο θαη ηεο νηθνλνκίαο. Σην πθηζηάκελν πιαίζην θαηλφκελα θνκκαηηζκνχ θαη επλνηνθξαηίαο δελ απνηξέπνληαη, ελψ νη δηαθνξέο θαη ζπγθξνχζεηο κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο αθαδεκατθήο θνηλφηεηαο επλννχληαη. Τν ζεκεξηλφ πξφηππν δηνίθεζεο ησλ Α.Δ.Ι. επλνεί ηελ εθπαηδεπηηθή θαη εξεπλεηηθή εζσζηξέθεηα θαη πεξηνξίδεη ηηο ππαξθηέο δπλαηφηεηεο ησλ ηδξπκάησλ λα αληηκεησπίδνπλ απνηειεζκαηηθά ηηο 13

14 δηαθνξνπνηεκέλεο ηνπο αλάγθεο. Σθφπηκε είλαη, σο εθ ηνχηνπ, ε αιιαγή ηνπ ηξφπνπ αλάδεημεο ηεο δηνίθεζεο ησλ ηδξπκάησλ, ε αλαζχλζεζε ησλ ζπιινγηθψλ νξγάλσλ θαζψο θαη ε ελίζρπζε ηεο εμσζηξέθεηαο κε ηε ζπκκεηνρή ζε απηά δηαθεθξηκέλσλ πξνζψπσλ πνπ κπνξνχλ λα ζπλδξάκνπλ ζηελ θαιχηεξε νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ησλ Α.Δ.Ι. Έηζη, κε ην παξφλ λνκνζρέδην επηρεηξείηαη κηα ζπλνιηθή αλαδηνξγάλσζε ηνπ ηξφπνπ δηνίθεζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο αλψηαηεο εθπαίδεπζεο, πάληνηε κε γλψκνλα ηε ζπληαγκαηηθή αξρή ηεο πιήξνπο απηνδηνίθεζεο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ηα Α.Δ.Ι. πξέπεη λα κπνξνχλ λα απνθαζίδνπλ κε δηθά ηνπο φξγαλα γηα ηηο δηθέο ηνπο ππνζέζεηο. Σην πιαίζην απηφ, ππελζπκίδεηαη φηη ν λνκνζέηεο δε δεζκεχεηαη απφ ηηο ζρεηηθέο απφςεηο ησλ ελδηαθεξφκελσλ ηδξπκάησλ, νχηε νθείιεη λα αθνινπζεί νξηζκέλν νξγαλσηηθφ θαη ιεηηνπξγηθφ πξφηππν (ΣηΔ 32/1990). Αξθεί, πάλησο, λα δηαζθαιίζεη ηφζν ηελ πιήξε απηνδηνίθεζε φζν θαη ηελ ειεχζεξε έξεπλα θαη δηδαζθαιία ζηα ηδξχκαηα. Δμάιινπ, ε νξγάλσζε ησλ αλψηαησλ εθπαηδεπηηθψλ ηδξπκάησλ είλαη ζέκα θνηλνχ θαη φρη ζπληαθηηθνχ λνκνζέηε. Αξθεί ν λφκνο λα ζέβεηαη ηηο ζπληαγκαηηθέο αξρέο ηεο δσξεάλ παηδείαο, ηεο αθαδεκατθήο ειεπζεξίαο θαη ην δεκφζην ραξαθηήξα ηεο αλψηαηεο εθπαίδεπζεο. Δλ ζπληνκία, ε απηνδηνίθεζε δελ είλαη απηνζθνπφο, αιιά ην κέζν γηα ηελ εμππεξέηεζε ηεο ζπληαγκαηηθήο απνζηνιήο ησλ Α.Δ.Ι. Η παξνχζα ξχζκηζε απνβιέπεη ζηε βειηίσζε ηνπ πιαηζίνπ νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ Α.Δ.Ι. θαη ζηελ πξνζαξκνγή ηνπ ζηηο εμειηζζφκελεο θνηλσληθέο, νηθνλνκηθέο θαη επηζηεκνληθέο ζπλζήθεο θαη απαηηήζεηο θαη, κε ηνλ ηξφπν απηφ, ζηε δεκηνπξγία ησλ αλαγθαίσλ φξσλ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο αλψηαηεο εθπαίδεπζεο ζηε ρψξα καο, ζην πιαίζην ηνπ ζχγρξνλνπ δηεζλνχο αθαδεκατθνχ πεξηβάιινληνο, πνπ απνηειεί ζεκειηψδε ζπληαγκαηηθφ ζθνπφ, γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ νπνίνπ θαηνρπξψλεηαη, σο ζεζκηθή εγγχεζε, ε πιήξεο απηνδηνίθεζε ησλ Α.Δ.Ι. Γηα ηελ ελίζρπζε ηεο απηνδηνίθεζεο, ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο, ηεο εμσζηξέθεηαο θαη ηεο αξηζηείαο ησλ Α.Δ.Ι., ζχκθσλα θαη κε ηε δηεζλή ηάζε θαη εκπεηξία, πξνηείλεηαη ε ζεζκνζέηεζε ζε θάζε Α.Δ.Ι. ελφο νξγάλνπ: ηνπ Σπκβνπιίνπ. Τν Σπκβνχιην πξνβιέπεηαη λα είλαη 15κειέο (ή 11κειέο ζηα κηθξφηεξα Α.Δ.Ι.) θαη ε πιεηνςεθία ηνπ απνηειείηαη απφ εζσηεξηθά κέιε (7 ή 5 θαζεγεηέο πξψηεο βαζκίδαο θαη έλαο θνηηεηήο). Τα κέιε απηά επηιέγνληαη απφ ην ζχλνιν ησλ θαζεγεηψλ φισλ ησλ βαζκίδσλ θαη απφ ην ζχλνιν ησλ 14

15 θνηηεηψλ, αληίζηνηρα. Γηα ηελ εθινγηθή δηαδηθαζία αλάδεημεο ησλ θαζεγεηψλκειψλ ηνπ Σπκβνπιίνπ εηζάγεηαη γηα πξψηε θνξά ε εθαξκνγή ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο ηαμηλνκηθήο ςήθνπ, ψζηε λα δηαζθαιηζηεί ε ηζφξξνπε εθπξνζψπεζε ηεο θνηλφηεηαο ηνπ ηδξχκαηνο ζην Σπκβνχιην, ρσξίο απνθιεηζκνχο ή θπξηαξρία επηκέξνπο αληηιήςεσλ. Δλ ζπλερεία, ηα 8 ή 6 εζσηεξηθά κέιε επηιέγνπλ ηα 7 ή 5 εμσηεξηθά κέιε. Με ηνλ ηξφπν απηφ δηαζθαιίδεηαη ε αξρή ηεο πιήξνπο απηνδηνίθεζεο ησλ ηδξπκάησλ, ε νπνία επηβάιιεη λα επηιέγνληαη απφ ηα κέιε ηνπ ηδξχκαηνο ηα πξφζσπα πνπ νξίδνληαη ζηα φξγαλα δηνίθεζεο ησλ ηδξπκάησλ. Άιισζηε, ην Σχληαγκα δελ απνθιείεη ηε ζπκκεηνρή εμσηεξηθψλ κειψλ ζηε ζχλζεζε ησλ νξγάλσλ ησλ Α.Δ.Ι. Αξθεί απηά, φπσο ελ πξνθεηκέλσ, λα επηιέγνληαη είηε απφ εθιεγκέλα κέιε πνπ αλήθνπλ ζην Α.Δ.Ι. είηε απφ άιια αηξεηά φξγαλα ηνπ Α.Δ.Ι. Βαζηθέο πξνυπνζέζεηο γηα λα εθιεγεί έλα πξφζσπν σο εμσηεξηθφ κέινο είλαη ε επξεία αλαγλψξηζή ηνπ ζηελ επηζηήκε, ηα γξάκκαηα, ηελ ηέρλε, ε θνηλσληθή δξαζηεξηφηεηά ηνπ ή ε ζεκαληηθή πξνζθνξά ηνπ ζην θνηλσληθφ ζχλνιν απφ ζέζε επζχλεο. Υπνςήθηα εμσηεξηθά κέιε θσιχνληαη λα εθιεγνχλ αλ είραλ νπνηαδήπνηε νηθνλνκηθή ζρέζε κε ην ίδξπκα ηελ ηειεπηαία πεληαεηία, θαζψο θαη αλ είλαη ελ ελεξγεία θαζεγεηέο ηνπ ίδηνπ ή άιινπ Α.Δ.Ι. ή ζπληαμηνχρνη θαζεγεηέο ηνπ ίδηνπ Α.Δ.Ι. Δίλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ φηη γηα ηελ επηινγή ησλ εμσηεξηθψλ κειψλ ηνπ Σπκβνπιίνπ απαηηείηαη ε απμεκέλε πιεηνςεθία κεηαμχ ησλ εζσηεξηθψλ κειψλ. Τνχην πξνβιέπεηαη πξνθεηκέλνπ λα δηαζθαιηζζεί φηη θάζε θνξά ζα επηιέγνληαη πξφζσπα επξχηεξεο απνδνρήο θαη αλαγλψξηζεο, ε επηινγή ησλ νπνίσλ απαηηεί ζνβαξή δηεξεχλεζε, δηαβνχιεπζε θαη ζπλαίλεζε κε ζηφρν ηε ζπκκεηνρή εμαηξεηηθψλ πξνζσπηθνηήησλ ζηε δσή ηνπ ηδξχκαηνο. Η δηεζλήο εκπεηξία δείρλεη φηη ε ςεθνθνξία ζα πξέπεη λα είλαη αθξαία επηινγή ψζηε λα κε δεκηνπξγνχληαη αληηθίλεηξα ζε πξνζσπηθφηεηεο πςεινχ θχξνπο θαη κε δηάζεζε πξνζθνξάο. Οη θχξηεο αξκνδηφηεηεο ηνπ Σπκβνπιίνπ είλαη ειεγθηηθέο θαη εγθξηηηθέο ζπγθεθξηκέλσλ πξάμεσλ ηεο δηνίθεζεο ηνπ ηδξχκαηνο. Τν Σπκβνχιην θαζνξίδεη ηηο βαζηθέο θαηεπζχλζεηο ηνπ ηδξχκαηνο, ην ζηξαηεγηθφ πιαίζην αλάπηπμεο θαη δηακφξθσζεο ηεο ηδηαίηεξεο θπζηνγλσκίαο ηνπ. Δγθξίλεη ηνλ πξνυπνινγηζκφ θαη ηνλ απνινγηζκφ ηνπ. Δπίζεο, χζηεξα απφ δηεζλή 15

16 πξφζθιεζε εθδήισζεο ελδηαθέξνληνο, εθιέγεη ηνλ πξχηαλε, θαζψο θαη ηνπο θνζκήηνξεο ησλ ζρνιψλ. Με ηηο αξκνδηφηεηεο απηέο, ην Σπκβνχιην απνηειεί έλα απνηειεζκαηηθφ φξγαλν επνπηείαο θαη ινγνδνζίαο ζε απηφ ησλ ινηπψλ νξγάλσλ θάζε ηδξχκαηνο. Ωο πξχηαλεο εθιέγεηαη θαζεγεηήο αλαγλσξηζκέλνπ θχξνπο ηεο εκεδαπήο ή ηεο αιινδαπήο κε ηθαλή δηνηθεηηθή εκπεηξία, θαηφπηλ δηεζλνχο πξφζθιεζεο. Λφγσ ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ πνπ ζπλάπηνληαη κε ηελ άζθεζε δεκφζηαο εμνπζίαο, ν πξχηαλεο έρεη ηελ ειιεληθή ηζαγέλεηα. Ο πξχηαλεο εθιέγεηαη κε θαλεξή ςεθνθνξία θαη κε απμεκέλε πιεηνςεθία ησλ κειψλ ηνπ Σπκβνπιίνπ, γηα ζεηεία ηεζζάξσλ εηψλ. Η απμεκέλε πιεηνςεθία δηαζθαιίδεη φηη θάζε θνξά επηιέγνληαη πξφζσπα επξχηεξεο απνδνρήο ζηελ θνηλφηεηα ηνπ Α.Δ.Ι., κε ηζρπξή λνκηκνπνίεζε θαη πεξηνξηζκέλεο εμαξηήζεηο ζηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο σο αθαδεκατθψλ εγεηψλ ησλ ηδξπκάησλ. Ταπηφρξνλα δηαζθαιίδεηαη φηη ε δηνίθεζε θάζε ηδξχκαηνο ινγνδνηεί ζην Σπκβνχιην θαη έηζη δεκηνπξγείηαη ην απαξαίηεην ζεζκηθφ αληίβαξν γηα ηελ εκπέδσζε ηεο αλαγθαίαο εκπηζηνζχλεο κε ζθνπφ ηελ πεξαηηέξσ ελίζρπζε ηεο απηνδηνίθεζεο ησλ ηδξπκάησλ θαη ηελ εθρψξεζε ζε απηά αξκνδηνηήησλ πνπ κέρξη ζήκεξα αλήθνπλ ζηνλ Υπνπξγφ Παηδείαο, Γηά Βίνπ Μάζεζεο θαη Θξεζθεπκάησλ. Δηδηθφηεξα, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο άξζξνπ, ν πξχηαλεο είλαη ν αθαδεκατθφο εγέηεο ηνπ ηδξχκαηνο θαη έρεη ηελ επζχλε ηεο δηνίθεζήο ηνπ. Καηαξηίδεη ηνλ Οξγαληζκφ, ηνλ Δζσηεξηθφ Καλνληζκφ, ηνλ εηήζην ηαθηηθφ νηθνλνκηθφ πξνυπνινγηζκφ θαη ηνλ ηειηθφ νηθνλνκηθφ απνινγηζκφ ηνπ ηδξχκαηνο, θαζψο θαη ηνλ αληίζηνηρν ηνπ πξνγξάκκαηνο δεκνζίσλ επελδχζεσλ, ηνπο νπνίνπο ππνβάιιεη πξνο έγθξηζε ζην Σπκβνχιην. Πξνθεξχζζεη ηηο ζέζεηο θαζεγεηψλ, εθδίδεη ηηο πξάμεηο δηνξηζκνχ ηνπ πξνζσπηθνχ ηνπ ηδξχκαηνο, ζπγθαιεί νπνηνδήπνηε ζπιινγηθφ φξγαλν (πιελ ηνπ Σπκβνπιίνπ ηνπ ηδξχκαηνο), φηαλ απηφ παξαιείπεη παξαλφκσο λα ιάβεη απνθάζεηο θαη θαηαλέκεη ηηο πηζηψζεηο ζηηο εθπαηδεπηηθέο, εξεπλεηηθέο θαη ινηπέο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ ηδξχκαηνο θαηά ηνλ αληίζηνηρν πξνγξακκαηηθφ ζρεδηαζκφ ηνπ. Αληίζηνηρα, ε Σχγθιεηνο απνηειεί, πιένλ, ην αθαδεκατθφ φξγαλν, πνπ, θαηά θχξην ιφγν, γλσκνδνηεί θαη ππνζηεξίδεη ηνλ πξχηαλε θαη ην Σπκβνχιην ηνπ 16

17 ηδξχκαηνο. Η λέα Σχγθιεηνο απνηειείηαη απφ κηθξφηεξν αξηζκφ κειψλ απφ ηε ζεκεξηλή, ψζηε λα κπνξεί κε κεγαιχηεξε επειημία θαη απνηειεζκαηηθφηεηα λα επηθνπξεί ηνλ πξχηαλε θαη ην Σπκβνχιην φρη κφλν ζηελ θαζεκεξηλή δηαρείξηζε ησλ ζεκάησλ, αιιά ζηε καθξνπξφζεζκε ράξαμε ηεο ζηξαηεγηθήο ηνπ ηδξχκαηνο. Έρεη, επίζεο, ην δηθαίσκα, απνθαζίδνληαο κε πιεηνςεθία ησλ ηξηψλ ηεηάξησλ ηνπ ζπλφινπ ησλ κειψλ ηεο, λα απνθιείζεη έσο δχν ππνςεθηφηεηεο απφ ην ζχλνιν ησλ ππνςεθηνηήησλ γηα ηε ζέζε ηνπ πξχηαλε, ιεηηνπξγψληαο σο αλάρσκα ζε ηπρφλ ππνςεθηφηεηεο πνπ ηεινχλ ζε δπζαξκνλία κε ηελ αθαδεκατθή θνηλφηεηα. Με ηε ξχζκηζε ηνπ άρθροσ 9 πξνβιέπεηαη φηη φξγαλα ηεο ζρνιήο είλαη ε γεληθή ζπλέιεπζε, ε θνζκεηεία θαη ν θνζκήηνξαο. πσο, ζπκβαίλεη θαη κε ηα φξγαλα ηνπ ηδξχκαηνο, βαζηθφ κέιεκα θαη ζηελ πεξίπησζε ηεο ζρνιήο είλαη ε δηάθξηζε δηνηθεηηθψλ θαη αθαδεκατθψλ αξκνδηνηήησλ θαη ν πεξηνξηζκφο ησλ εμαξηήζεσλ ηεο δηνίθεζεο ηεο ζρνιήο απφ απηνχο πνπ θαιείηαη λα δηνηθήζεη. Με ηνλ ηξφπν απηφ, επηδηψθεηαη ε ελίζρπζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ζηηο δηαδηθαζίεο ιήςεο απνθάζεσλ θαη ηεο δηνηθεηηθήο ππνζηήξημεο ησλ αθαδεκατθψλ ιεηηνπξγηψλ ησλ νηθείσλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ. Δληέιεη, κε ηνλ ηξφπν απηφ επηδηψθεηαη ε κεγαιχηεξε δπλαηή δηαζθάιηζε ηεο ζπληαγκαηηθήο απνζηνιήο ησλ αλψηαησλ εθπαηδεπηηθψλ ηδξπκάησλ. Η γεληθή ζπλέιεπζε απαξηίδεηαη απφ θαζεγεηέο ηεο ζρνιήο φισλ ησλ βαζκίδσλ θαη έρεη, θαηά θχξην ιφγν, γλσκνδνηηθέο αξκνδηφηεηεο. Ο αξηζκφο ησλ θαζεγεηψλ θαη ε δπλαηφηεηα εθ πεξηηξνπήο ζπκκεηνρήο ηνπο θαζνξίδνληαη ζηνλ Οξγαληζκφ ηνπ θάζε Ιδξχκαηνο. Ο θνζκήηνξαο ηεο ζρνιήο εθιέγεηαη απφ ην Σπκβνχιην ηνπ ηδξχκαηνο, θαηά ηξφπν αλάινγν κε απηφλ ηνπ πξχηαλε, θαη κε απμεκέλε πιεηνςεθία ψζηε λα είλαη αλαγλσξηζκέλνπ θχξνπο θαη επξχηεξεο απνδνρήο θαζεγεηήο ηεο ζρνιήο κε δηνηθεηηθή εκπεηξία. Παξάιιεια, ε γεληθή ζπλέιεπζε ηεο ζρνιήο κπνξεί λα απνξξίςεη ππνςεθηφηεηα γηα ηελ εθινγή ζπγθεθξηκέλνπ θνζκήηνξα. Με ηνλ ηξφπν απηφ, ν Κνζκήηνξαο ζα είλαη έλαο θαζεγεηήο επξχηαηεο απνδνρήο ρσξίο «εθινγηθέο εμαξηήζεηο». Ο θνζκήηνξαο επηβιέπεη ηελ εθαξκνγή ηνπ Οξγαληζκνχ θαη ηνπ Δζσηεξηθνχ Καλνληζκνχ ηεο ζρνιήο θαη ηελ εθαξκνγή ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ ηεο ζρνιήο. 17

18 Η θνζκεηεία ηεο ζρνιήο απαξηίδεηαη απφ ηνλ θνζκήηνξα, ηνπο δηεπζπληέο ησλ ηκεκάησλ θαη έλαλ (1) εθπξφζσπν ησλ θνηηεηψλ ηεο ζρνιήο. Σε αληίζεζε κε ην πθηζηάκελν λνκηθφ πιαίζην, φπνπ ε θνζκεηεία ηεο ζρνιήο είλαη απνδπλακσκέλε, κε ηελ πξνηεηλφκελε ξχζκηζε απνθηά ζεκαληηθέο αξκνδηφηεηεο θαη αλαιακβάλεη ηε γεληθή επνπηεία ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο ζρνιήο θαη ησλ ηκεκάησλ ηεο. Δλδεηθηηθά, ε θνζκεηεία θαζνξίδεη ηε γεληθή εθπαηδεπηηθή θαη εξεπλεηηθή πνιηηηθή ηεο ζρνιήο, ηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη ηε ζηξαηεγηθή ηεο πνξείαο θαη ηεο αλάπηπμήο ηεο, θαζψο θαη ηνλ ηαθηηθφ απνινγηζκφ ησλ ζρεηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο. Δηζεγείηαη πξνο ηνλ πξχηαλε ηελ πξνθήξπμε ζέζεσλ θαζεγεηψλ, χζηεξα απφ εηζήγεζε ηεο ζπλέιεπζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ, θαη είλαη ππεχζπλε γηα ηελ θαηάξηηζε θαη ηε δεκνζίεπζε ησλ πηλάθσλ εζσηεξηθψλ θαη εμσηεξηθψλ θξηηψλ ηεο ζρνιήο. Δπίζεο, εγθξίλεη ην πεξηερφκελν ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ θαη απνλέκεη ηα πηπρία ηεο ζρνιήο. Με ην άρθρο 10 πξνβιέπνληαη ηα φξγαλα ηνπ ηκήκαηνο. Σην πιαίζην ηεο δηάθξηζεο ησλ αθαδεκατθψλ απφ ηηο δηνηθεηηθέο ιεηηνπξγίεο ζε θάζε Α.Δ.Ι, ε ζπλέιεπζε ηνπ ηκήκαηνο αλαιακβάλεη ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ πνπ έρεη αλαηεζεί ζην ηκήκα. Δθηφο απφ ηε ζπλέιεπζε ηνπ ηκήκαηνο, πξνβιέπεηαη ε χπαξμε δηεπζπληή. Η ζπλέιεπζε ηνπ ηκήκαηνο απαξηίδεηαη απφ θαζεγεηέο φισλ ησλ βαζκίδσλ πνπ δηδάζθνπλ ζην νηθείν πξφγξακκα ζπνπδψλ. Ωο εθ ηνχηνπ, αλ έλαο θαζεγεηήο δηδάζθεη ζε πεξηζζφηεξα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ, κπνξεί λα ζπκκεηέρεη αληηζηνίρσο θαη ζε ζπλειεχζεηο πεξηζζφηεξσλ ηκεκάησλ. Δλαπφθεηηαη ζηα ηδξχκαηα λα θαζνξίζνπλ ηνλ εηδηθφηεξν αξηζκφ ησλ θαζεγεηψλ θαη ηνλ ηξφπν ζπγθξφηεζεο ηεο ζπλέιεπζεο αλά ηκήκα. Η ζπλέιεπζε, κεηαμχ άιισλ, εθαξκφδεη ην πξφγξακκα ζπνπδψλ θαη εηζεγείηαη ζηελ θνζκεηεία ηξφπνπο γηα ηε βειηίσζή ηνπ, νξίδεη ηνπο δηδάζθνληεο ησλ καζεκάησλ θαη εηζεγείηαη γηα ηελ πξνθήξπμε ζέζεσλ θαζεγεηψλ. Η ζπλέιεπζε εθιέγεη ηνλ δηεπζπληή ν νπνίνο κεξηκλά γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ θαη δηαβηβάδεη ζηελ θνζκεηεία ηελ εηήζηα έθζεζε δξαζηεξηνηήησλ ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ηηο απφςεηο ηεο ζπλέιεπζεο. 18

19 Με ην άρθρο 11 νξίδνληαη ηα φξγαλα ηεο ζρνιήο κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ. ξγαλα ηεο κεηαπηπρηαθήο ζρνιήο είλαη ε θνζκεηεία, ν θνζκήηνξαο, ν δηεπζπληήο κεηαπηπρηαθνχ ή δηδαθηνξηθνχ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ θαη ε νκάδα δηδαζθφλησλ κεηαπηπρηαθνχ πξνγξάκκαηνο. Η θνζκεηεία απνηειείηαη απφ ηνλ θνζκήηνξα ηεο κεηαπηπρηαθήο ζρνιήο, ηνπο δηεπζπληέο ησλ πξνγξακκάησλ κεηαπηπρηαθψλ θαη δηδαθηνξηθψλ ζπνπδψλ θαη δχν κεηαπηπρηαθνχο θνηηεηέο. Σε θάζε πεξίπησζε ν ζπλνιηθφο αξηζκφο δελ κπνξεί λα ππεξβαίλεη ζπλνιηθά ηα 13 κέιε. Μεηαμχ άιισλ, έρεη ηε γεληθή επνπηεία ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ πξνγξακκάησλ κεηαπηπρηαθψλ θαη, φπνπ ππάξρνπλ, δηδαθηνξηθψλ ζπνπδψλ, αλαζέηεη ηελ πινπνίεζε ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ ζε νκάδεο δηδαζθφλησλ, ζπλεξγάδεηαη κε ηηο θνζκεηείεο ησλ ζρνιψλ ηνπ ηδξχκαηνο γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο πινπνίεζεο ησλ πξνγξακκάησλ κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ, απνλέκεη δηπιψκαηα θαη δηαηππψλεη γλψκε πξνο ηα αξκφδηα φξγαλα γηα θάζε δήηεκα πνπ αθνξά ηε ζρνιή κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ. Ο θνζκήηνξαο ηεο ζρνιήο κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ είλαη θαζεγεηήο πξψηεο βαζκίδαο ηνπ ηδξχκαηνο θαη εθιέγεηαη απφ ην Σπκβνχιην ηνπ Ιδξχκαηνο. Μεηαμχ άιισλ, πξνΐζηαηαη ησλ ππεξεζηψλ ηεο, επηβιέπεη ηελ εθαξκνγή ησλ πξνγξακκάησλ κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ θαη ηελ ηήξεζε ησλ λφκσλ, ηνπ Οξγαληζκνχ θαη ηνπ Δζσηεξηθνχ Καλνληζκνχ θαη κεξηκλά γηα ηελ εθαξκνγή ησλ απνθάζεσλ ηεο θνζκεηείαο. Η νκάδα δηδαζθφλησλ κεηαπηπρηαθνχ ή δηδαθηνξηθνχ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ απαξηίδεηαη απφ θαζεγεηέο ησλ ζρνιψλ πξνπηπρηαθψλ ζπνπδψλ, εμαζθαιίδεη ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο, ηε ζπλερή βειηίσζε ηεο κάζεζεο ζε απηφ θαη εθιέγεη ην δηεπζπληή ηνπ κεηαπηπρηαθνχ ή ηνπ δηδαθηνξηθνχ πξνγξάκκαηνο, αληίζηνηρα. Οη αλαγθαίεο ιεπηνκέξεηεο γηα ηελ ίδξπζε, ιεηηνπξγία θαη νξγάλσζε ηεο ζρνιήο κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ θαζψο θαη ηα θξηηήξηα θαη νη δηαδηθαζίεο γηα ηελ έγθξηζε πξνγξακκάησλ κεηαπηπρηαθψλ θαη, φπνπ ππάξρνπλ, δηδαθηνξηθψλ ζπνπδψλ ζα νξηζηνχλ ζηνλ Οξγαληζκφ θάζε ηδξχκαηνο. Με ην άρθρο 12 πξνβιέπεηαη ν ηξφπνο νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο ηεο ζρνιήο δηά βίνπ κάζεζεο θαη εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο, θαη αλαινγία πξνο ηε 19

20 ζρνιή κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ ηνπ ηδξχκαηνο, ψζηε κε ηελ αλαγθαία επειημία λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο απαηηήζεηο γηα ηελ αλάπηπμε εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ δηά βίνπ κάζεζεο θαη εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζεο. Με ην άρθρο 13 νξίδνληαη ηα άιια φξγαλα ηνπ ηδξχκαηνο. Γηα ην ζπληνληζκφ ηεο έξεπλαο θαη ηεο δηδαζθαιίαο κέξνπο ηνπ γλσζηηθνχ αληηθεηκέλνπ ηνπ πξνγξάκκαηνο ή ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ, πνπ αληηζηνηρεί ζε ζπγθεθξηκέλν πεδίν ηεο επηζηήκεο, πξνβιέπεηαη φηη κπνξνχλ λα ζπζηαζνχλ εηδηθά εθπαηδεπηηθά φξγαλα. Πξφθεηηαη γηα δπλαηφηεηα πνπ ην θάζε Α.Δ.Ι. δχλαηαη λα πινπνηήζεη κέζσ ηνπ Οξγαληζκνχ, αλάινγα κε ηηο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο θαη παξαδφζεηο ησλ ηδξπκάησλ ή επηκέξνπο ζρνιψλ ηνπο. Με ην άρθρο 14 νξίδεηαη ε κνλάδα δηαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο ηνπ ηδξχκαηνο. Η πνηφηεηα ησλ Α.Δ.Ι. θαη ε ζπλερήο βειηίσζή ηεο είλαη απαξαίηεην λα θαηαζηεί θαζεκεξηλφο ηξφπνο ιεηηνπξγίαο θάζε ηδξχκαηνο. Γηα ην ιφγν απηφ, θαη ζην πιαίζην ησλ θνηλψλ αξρψλ θαη θαηεπζχλζεσλ ηνπ Δπξσπατθνχ Φψξνπ Αλψηαηεο Δθπαίδεπζεο πνπ μεθίλεζε ην 1999 κε ηε δηαδηθαζία δηαθξαηηθήο ζπλεξγαζίαο θαη ηελ ππνγξαθή ηεο Γηαθήξπμεο ηεο Μπνιφληα θαη ησλ κεηέπεηηα απνθάζεσλ, ε επζχλε γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο αλαηίζεηαη ζηα ίδηα ηα ηδξχκαηα θαη απνζθνπεί ζηελ εκπέδσζε ελφο θαζεκεξηλνχ πνιηηηζκνχ πνηφηεηαο ζε απηά. Οη Μνλάδεο Γηαζθάιηζεο ηεο Πνηφηεηαο (ΜΟ.ΓΙ.Π.) πνπ ήδε ιεηηνπξγνχλ ζηα Α.Δ.Ι., αλαβαζκίδνληαη θαη αλαιακβάλνπλ εθεμήο ξφιν θνκβηθήο ζεκαζίαο ζηελ θαζεκεξηλή ιεηηνπξγία ηνπο θαη ζηε δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ ησλ νξγάλσλ ηεο δηνίθεζήο ηνπο. Σην πιαίζην ησλ θνηλψλ αξρψλ θαη θαηεπζχλζεσλ ηνπ Δπξσπατθνχ Φψξνπ Αλψηαηεο Δθπαίδεπζεο θαη ηεο Αλεμάξηεηεο Αξρήο γηα ηε Γηαζθάιηζε θαη Πηζηνπνίεζε ηεο Πνηφηεηαο ηεο Αλψηαηεο Δθπαίδεπζεο (ΑΓΙΠ), νη ΜΟ.ΓΙ.Π αλαπηχζζνπλ ην εζσηεξηθφ ζχζηεκα δηαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο ηνπ ηδξχκαηνο πνπ ζπλίζηαηαη ζηελ αλάπηπμε θαη εθαξκνγή ζπγθεθξηκέλεο πνιηηηθήο, ζηξαηεγηθήο θαη δηαδηθαζηψλ γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο ησλ εθπαηδεπηηθψλ, εξεπλεηηθψλ, αλαπηπμηαθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ησλ δηνηθεηηθψλ ππεξεζηψλ ηνπ ηδξχκαηνο. 20

21 Σην πιαίζην απηφ νη ΜΟ.ΓΙ.Π. νξγαλψλνπλ, ιεηηνπξγνχλ θαη αλαζεσξνχλ ην εζσηεξηθφ ζχζηεκα δηαζθάιηζεο ηεο πνηφηεηαο ηνπ ηδξχκαηνο, θαζνδεγνχλ θαη ππνζηεξίδνπλ ηηο δηαδηθαζίεο εζσηεξηθήο αμηνιφγεζεο ησλ κνλάδσλ θαη ππεξεζηψλ ηνπ θαζψο θαη ηηο δηαδηθαζίεο εμσηεξηθήο αμηνιφγεζεο θαη πηζηνπνίεζεο ηεο πνηφηεηάο ηνπ. Με ην άρθρο 15 επαλαιακβάλεηαη ε ππνρξέσζε ησλ Α.Δ.Ι. γηα δεκνζηνπνίεζε θαη δηαθάλεηα. Τα Α.Δ.Ι. ηεο ρψξαο απαηηείηαη λα ιεηηνπξγνχλ κε ππνδεηγκαηηθφ ηξφπν θαη νξγαλσηηθέο πξαθηηθέο πνπ απνηεινχλ ην παξάδεηγκα γηα ηνπο ππφινηπνπο νξγαληζκνχο ηεο δηνίθεζεο ηνπ θξάηνπο, ηεο θνηλσλίαο ή ηεο νηθνλνκίαο. Δίλαη πξνυπφζεζε γηα ηε δηαηήξεζε εγεηηθήο ζέζεο ζηελ θνηλσλία. Άιισζηε, βαζηθή αξρή γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πεξηπηψζεσλ θαθήο δηαρείξηζεο δεκφζηνπ ρξήκαηνο, θαζψο θαη ησλ θαηλνκέλσλ αλαμηνθξαηίαο, είλαη ε αξρή ηεο δηαθάλεηαο. Απηή επηηπγράλεηαη κε ηε δεκνζηνπνίεζε φισλ ησλ απνθάζεσλ ησλ κνλνκειψλ θαη ζπιινγηθψλ νξγάλσλ ηφζν ηνπ ηδξχκαηνο φζν θαη ησλ ζρνιψλ απφ ηηο νπνίεο απηφ ζπγθξνηείηαη θαη νη νπνίεο αθνξνχλ ζηε δηαρείξηζε ησλ πφξσλ ηνπ. Δίλαη απηνλφεην φηη ε επίκαρε δεκνζηνπνίεζε ζα πξέπεη λα πξαγκαηνπνηείηαη κε ηηο επηθπιάμεηο ηνπ λφκνπ γηα ηελ πξνζηαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνχ ραξαθηήξα. Δπίζεο, κε ηε δεκνζηνπνίεζε φισλ ησλ απνθάζεσλ, ηελ νξγάλσζε ησλ ζπνπδψλ, ηνλ αξηζκφ ησλ εγγεγξακκέλσλ θνηηεηψλ, ηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή θαη ην ζχλνιν ησλ παξερφκελσλ απφ ηα ηδξχκαηα ππεξεζηψλ, παξέρνληαη φιεο νη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο ηφζν ζε έλα ππνςήθην θνηηεηή (εκεδαπφ ή αιινδαπφ) φζν θαη ζε θάπνηνλ πνπ θηινδνμεί λα δηδάμεη ζην ελ ιφγσ Α.Δ.Ι. Με ην άρθρο 16 νξίδνληαη νη θαηεγνξίεο δηδαθηηθνχ πξνζσπηθνχ. Τν δηδαθηηθφ θαη εξεπλεηηθφ έξγν ζηα Α.Δ.Ι. αζθείηαη ζχκθσλα κε ηηο παξαγξάθνπο 1 θαη 2 ηνπ άξζξνπ απηνχ απφ θαζεγεηέο ηξηψλ βαζκίδσλ. Σηελ πξψηε (αλψηαηε) βαζκίδα είλαη νη θαζεγεηέο, νη νπνίνη εθιέγνληαη θαη δηνξίδνληαη σο κφληκνη. Η δεχηεξε βαζκίδα είλαη εθείλε ησλ αλαπιεξσηψλ θαζεγεηψλ. Οη αλαπιεξσηέο θαζεγεηέο εθιέγνληαη, επίζεο, σο κφληκνη θαη κπνξνχλ λα εμειηρζνχλ ζηε βαζκίδα ηνπ θαζεγεηή κεηά απφ παξακνλή ζηε βαζκίδα ζηελ νπνία εθιέρζεθαλ ηνπιάρηζηνλ ηεζζάξσλ εηψλ θαη εθφζνλ 21

22 έρνπλ απνθηήζεη ηα εηδηθφηεξα πξνζφληα πνπ θαζνξίδνληαη ζηνλ Οξγαληζκφ θάζε ηδξχκαηνο γηα ηελ αληίζηνηρε ζέζε. Η ηξίηε βαζκίδα είλαη εθείλε ησλ επίθνπξσλ θαζεγεηψλ, νη νπνίνη εθιέγνληαη κεηά απφ πξνθήξπμε ζέζεο θαη δηνξίδνληαη κε ηεηξαεηή ζεηεία κε δπλαηφηεηα αλαλέσζεο απηήο γηα άιια ηέζζεξα έηε. Η εμέιημε ηνπ επίθνπξνπ θαζεγεηή ζηε βαζκίδα ηνπ αλαπιεξσηή γίλεηαη, εθφζνλ απηφο έρεη ππεξεηήζεη έμη έηε ζηε βαζκίδα πνπ δηνξίζζεθε, κε αλνηθηή δηαδηθαζία. Δπίθνπξνο θαζεγεηήο πνπ δελ ζα εμειηρζεί ζηε βαζκίδα ηνπ αλαπιεξσηή θαζεγεηή απνρσξεί απφ ην ίδξπκα, κεηά ηε ιήμε ηεο ζεηείαο ηνπ. Με ηε λέα ξχζκηζε θαηαξγείηαη ε βαζκίδα ηνπ Λέθηνξα απφ ηα Παλεπηζηήκηα θαη ηνπ Καζεγεηή Δθαξκνγψλ απφ ηα Τ.Δ.Ι. Ο πεξηνξηζκφο ησλ βαζκίδσλ ζε ηξεηο απνζθνπεί φρη κφλν ζηελ ελαξκφληζε κε δηεζλείο πξαθηηθέο θαη ζηε δηεπθφιπλζε ηεο θηλεηηθφηεηαο ηνπ πξνζσπηθνχ ζε δηεζλέο επίπεδν, αιιά επηπιένλ πεξηνξίδεη έλα εμσγελέο θίλεηξν πνπ ελδερνκέλσο δελ ελζαξξχλεη ηε δηαξθή παξαγσγή επηζηεκνληθνχ έξγνπ πςειήο πνηφηεηαο. Πέξαλ ησλ ηξηψλ σο άλσ θαηεγνξηψλ εθπαηδεπηηθνχ πξνζσπηθνχ, πξνβιέπεηαη θαη κηα λέα θαηεγνξία: νη εληεηαικέλνη δηδαζθαιίαο. Οη ζπγθεθξηκέλνη δηδάζθνληεο ζπλδένληαη κε ην ίδξπκα κε ζρέζε εξγαζίαο ηδησηηθνχ δηθαίνπ νξηζκέλνπ ρξφλνπ, δηάξθεηαο ελφο έσο ηξηψλ αθαδεκατθψλ εηψλ κε δπλαηφηεηα αλαλέσζεο απηήο ψζηε ην ζπλνιηθφ ρξνληθφ δηάζηεκα ππεξεζίαο ηνπο ζην ζπγθεθξηκέλν ίδξπκα λα κελ μεπεξλά ηα πέληε αθαδεκατθά έηε. Καη ηνχην, γηα ηελ θάιπςε εθπαηδεπηηθψλ αλαγθψλ έθηαθηνπ ραξαθηήξα ησλ πξνγξακκάησλ ζπνπδψλ. Σηελ θαηεγνξία απηή ησλ δηδαζθφλησλ ζην Α.Δ.Ι. κπνξνχλ λα εηζαρζνχλ επηζηήκνλεο, θάηνρνη δηδαθηνξηθνχ δηπιψκαηνο ή κε, αλάινγα κε ην γλσζηηθφ αληηθείκελν ηεο δηδαζθαιίαο ηνπο, θαζψο θαη πξνζσπηθφηεηεο κε αλαγλσξηζκέλν επαγγεικαηηθφ έξγν, νη νπνίνη πνιιέο θνξέο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα πξνζθέξνπλ εμαηξεηηθέο γλψζεηο ζηνπο θνηηεηέο ιφγσ ηεο επαγγεικαηηθήο εκπεηξίαο ηνπο. Τα εηδηθφηεξα πξνζφληα απηψλ θαη ηα ζρεηηθά κε ηελ πξφζιεςή ηνπο ζέκαηα θαζνξίδνληαη κε ηνλ Οξγαληζκφ ηνπ θάζε ηδξχκαηνο, ε δε κεληαία απνδεκίσζή ηνπο είλαη εληαία γηα φια ηα ηδξχκαηα θαη ζα θαζνξηζζεί κε θνηλή απφθαζε ησλ αξκφδησλ Υπνπξγψλ. 22

23 Πεξαηηέξσ πξνβιέπνληαη νη δπλαηφηεηεο πξφζθιεζεο ζε θάζε ζρνιή επηζθέπηεο θαζεγεηέο θαη ε ζπκκεηνρή ησλ νκφηηκσλ θαζεγεηψλ ζηε δηδαζθαιία ησλ πξνγξακκάησλ κεηαπηπρηαθψλ ζπνπδψλ. Γηα ηελ ελίζρπζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ Α.Δ.Ι. θαη ησλ δεκφζησλ εξεπλεηηθψλ θνξέσλ ζεζκνζεηείηαη ε δπλαηφηεηα πξφζθιεζεο εξεπλεηψλ γηα ηελ θάιπςε εθπαηδεπηηθψλ αλαγθψλ ηνπ ηδξχκαηνο θαζψο θαη λέσλ κεηαδηδαθηνξηθψλ εξεπλεηψλ απφ ηελ εκεδαπή ή ηελ αιινδαπή. Με ηηο δηαηάμεηο ηνπ άρθροσ 17 θαζνξίδνληαη ηα απνιχησο απαξαίηεηα ηππηθά πξνζφληα πνπ πξέπεη λα έρεη θάπνηνο γηα λα θαηαιάβεη ζέζε θαζεγεηή Α.Δ.Ι. φπσο είλαη ην δηδαθηνξηθφ δίπισκα (εθηφο εηδηθψλ εμαηξέζεσλ πνπ πξνβιέπνληαη ζηελ παξ. 2) θαη ε ζπλάθεηα ηεο δηδαθηνξηθήο δηαηξηβήο ή ηνπ εξεπλεηηθνχ έξγνπ ηνπ ππνςεθίνπ κε ην γλσζηηθφ αληηθείκελν ηεο πξνο πιήξσζε ζέζεο, νπνηαζδήπνηε βαζκίδαο. Τα ππφινηπα εηδηθά, ηππηθά θαζψο θαη νπζηαζηηθά, πξνζφληα γηα θάζε βαζκίδα θαη ζέζε αθήλεηαη λα θαζνξηζζνχλ απφ ηνπο Οξγαληζκνχο ησλ ηδξπκάησλ αλάινγα κε ηηο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρνπλ ηα γλσζηηθά αληηθείκελα θαη νη εηδηθφηεξεο απαηηήζεηο θάζε ηδξχκαηνο γηα ηελ θάζε βαζκίδα θαζεγεηή, εληζρχνληαο έηζη αθελφο κελ ηελ ηδηαίηεξε θπζηνγλσκία θάζε Ιδξχκαηνο, αθεηέξνπ δε ην ζθνπφ πξφζιεςεο εμεηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ θαη ηελ παξνρή θαιχηεξνπ επηπέδνπ γλψζεσλ ζηνπο θνηηεηέο. Με ην άρθρο 18 θαζνξίδεηαη φηη ε εθινγή θαζεγεηή νπνηαζδήπνηε βαζκίδαο γίλεηαη ζχκθσλα κε ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ ζέηεη ην παξφλ ζρέδην λφκνπ θαη ν Οξγαληζκφο ηνπ ηδξχκαηνο, κε αλνηθηή δηαδηθαζία κεηά απφ πξνθήξπμε λέαο ζέζεο πνπ έκεηλε γηα νπνηνδήπνηε ιφγν θελή. Οη εμειίμεηο απφ ηε βαζκίδα ηνπ επίθνπξνπ θαζεγεηή ζε απηή ηνπ αλαπιεξσηή θαζεγεηή θαη απφ ηνπ αλαπιεξσηή θαζεγεηή ζε απηή ηνπ θαζεγεηή γίλνληαη κε αλνηθηή δηαδηθαζία. Η εμέιημε απφ ηε βαζκίδα ηνπ επίθνπξνπ, κε ζεηεία, θαζεγεηή ζε εθείλε ηνπ αλαπιεξσηή θαζεγεηή γίλεηαη κε ηελ πάξνδν έμη εηψλ ππεξεζίαο απηνχ ζην ίδξπκα. Αληίζεηα, ε εμέιημε απφ ηε βαζκίδα ηνπ αλαπιεξσηή θαζεγεηή πνπ θαηέρεη κφληκε ζέζε ζηε βαζκίδα ηνπ θαζεγεηή γίλεηαη, κε ηε ζπκπιήξσζε ηεηξαεηνχο ππεξεζίαο απηνχ ζηε ζέζε ηνπ αλαπιεξσηή. 23

24 Δπίζεο ηίζεληαη δχν θσιχκαηα γηα ηε ζπκκεηνρή θάπνηνπ σο ππνςεθίνπ γηα ηελ θαηάιεςε ζέζεο θαζεγεηή νπνηαζδήπνηε βαζκίδαο. Τν πξψην είλαη λα έρεη νινθιεξψζεη ηνπιάρηζηνλ έλαλ απφ ηνπο ηξεηο θχθινπο ζπνπδψλ εθηφο ηνπ ηδξχκαηνο ζην νπνίν ζέηεη ππνςεθηφηεηα, εθηφο εάλ έρεη ππεξεηήζεη γηα κηα ηξηεηία ζε άιιν Α.Δ.Ι. ή εξεπλεηηθφ θέληξν ηεο εκεδαπήο ή ηεο αιινδαπήο ή έρεη ηζφρξνλε επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα εθηφο ηνπ Α.Δ.Ι., θαη ην δεχηεξν είλαη, ζηελ πεξίπησζε πνπ έρεη ιάβεη ην δηδαθηνξηθφ ηνπ απφ ην ίδξπκα πνπ πξνθεξχζζεη ηε ζέζε λα έρεη κεζνιαβήζεη ηξηεηία απφ ην ρξφλν ιήςεο ηνπ δηδαθηνξηθνχ κέρξη ηελ εθινγή ηνπ σο θαζεγεηή ζην ίδην ίδξπκα. Οη δηαηάμεηο απηέο απνζθνπνχλ ζην λα δηαζθαιίζνπλ φηη φινη νη θαζεγεηέο έρνπλ πινχζηεο θαη δηαθνξεηηθέο αθαδεκατθέο εκπεηξίεο ζε δηαθνξεηηθά ηδξχκαηα θαη επηζηεκνληθά πεξηβάιινληα. Με ηε ξχζκηζε ηνπ άρθροσ 19 επηδηψθεηαη ε δηαζθάιηζε ηεο αμηνθξαηίαο, ηεο αληηθεηκεληθφηεηαο θαη ακεξνιεςίαο θαηά ηελ επηινγή θαη εμέιημε ησλ θαζεγεηψλ ησλ Α.Δ.Ι. Πξάγκαηη, ε ζρεηηθά πξφζθαηε δηεχξπλζε ησλ εθιεθηνξηθψλ ζσκάησλ κε ηνπο απνθαινχκελνπο «εμσηεξηθνχο» θξηηέο, έδεημε απφ ηε κία κεξηά πφζν ρξήζηκν θαη αλαγθαίν είλαη λα θξίλεηαη θαλείο απφ επηζηήκνλεο ηνπ ίδηνπ θιάδνπ θαη κάιηζηα απφ θξηηέο κε ηνπο νπνίνπο νη θξηλφκελνη δε ζπλδένληαη κε ηεξαξρηθέο εμαξηήζεηο ή πξνζσπηθέο νθεηιέο, νχηε πξνζδνθνχλ εχλνηα γηα ηε κειινληηθή αλέιημή ηνπο. Απφ ηελ άιιε, έθαλε θαλεξφ πσο κπνξεί λα αθπξσζεί κηα θαιή ηδέα απφ ηερληθά εκπφδηα ζηα νπνία ζθνληάθηεη, φπσο είλαη ηα κεγάια εθιεθηνξηθά ζρήκαηα, νη ρξνλνβφξεο ηππηθέο δηαδηθαζίεο, νη απνζηάζεηο θαη ην θφζηνο ηεο κεηαθίλεζεο, ν θφξηνο εξγαζίαο γηα ηνπο εηζεγεηέο, θ.ιπ. Με ηελ παξνχζα ξχζκηζε επηδηψθεηαη αθελφο κελ ε ππεξπήδεζε ησλ ππαξρφλησλ εκπνδίσλ ηεο ζχλζεζεο θαη ιεηηνπξγίαο ησλ ζεκεξηλψλ εθιεθηνξηθψλ ζσκάησλ, αθεηέξνπ δε ε πξνζπάζεηα αθφκα κεγαιχηεξεο εμσζηξέθεηαο ησλ Α.Δ.Ι. κε ηε ζπκκεηνρή ζηε δηαδηθαζία επηινγήο ησλ θαζεγεηψλ, φπνπ ηνχην είλαη δπλαηφ, ζπλαδέιθσλ ηνπο απφ Α.Δ.Ι. ηνπ εμσηεξηθνχ. Σθνπφο ηεο ξχζκηζεο είλαη ε πξφβιεςε κηαο απιήο, δηαθαλνχο θαη αληηθεηκεληθήο δηαδηθαζίαο, ε νπνία ζα αλαδείμεη ηνπο πιένλ άμηνπο θαη ηθαλνχο γηα ηελ άζθεζε ηνπ ιεηηνπξγήκαηνο ηνπ θαζεγεηή Α.Δ.Ι. 24

25 Γηα ην ζθνπφ απηφ, θάζε Α.Δ.Ι. ζπληάζζεη δχν θαηαιφγνπο αλά γλσζηηθφ πεδίν: έλαλ κε ηνπο κφληκνπο θαζεγεηέο ηνπ Α.Δ.Ι. (1 εο θαη 2 εο βαζκίδαο) θαη έλαλ κε εμσηεξηθά κέιε ηνπ ηδξχκαηνο. Δίλαη πξνθαλέο φηη ζε αληίζεζε κε ηνλ θαηάινγν εζσηεξηθψλ κειψλ, ν νπνίνο ζα πξέπεη λα είλαη εμαληιεηηθφο θαη λα πεξηιακβάλεη φινπο αλεμαηξέησο ηνπο κφληκνπο θαζεγεηέο ηνπ ηδξχκαηνο γηα ην θάζε γλσζηηθφ πεδίν μερσξηζηά, θάηη ηέηνην δελ είλαη δπλαηφλ λα ζπκβεί κε ηνλ θαηάινγν ησλ εμσηεξηθψλ κειψλ. Γηα ηνλ θαηάινγν απηφ, ελαπφθεηηαη ζηελ θνζκεηεία ηεο ζρνιήο λα απνθαζίζεη απφ πνηνπο ζα απνηειείηαη. Γεδνκέλνπ ηνπ δηεζλνχο ραξαθηήξα θάζε επηζηήκεο, ηεο εμσζηξέθεηαο θαη ηεο δηεζλνχο ζπλεξγαζίαο ησλ ηδξπκάησλ θάζε Α.Δ.Ι. επηιέγεη σο εμσηεξηθά κέιε θαζεγεηέο απφ ηδξχκαηα ηεο αιινδαπήο, κε βάζε ηα δηθά ηνπ αθαδεκατθά θξηηήξηα. Γλψκνλαο γηα ηελ επηινγή ησλ θαζεγεηψλ πνπ ζα εληαρζνχλ ζηνλ θαηάινγν ησλ εμσηεξηθψλ κειψλ, δελ κπνξεί παξά λα είλαη ε αξηζηεία. Σεκεηψλεηαη φηη, πξνθεηκέλνπ λα ππάξρεη δηαθάλεηα θαη αμηνπηζηία, νη θαηάινγνη ζα ζπληάζζνληαη ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα. Με ηελ ίδηα απφθαζε ηεο ζχληαμεο ησλ θαηαιφγσλ ζα γίλεηαη θαη ν πξνζδηνξηζκφο ησλ γλσζηηθψλ πεδίσλ. Τα κέιε πνπ απνηεινχλ ηνπο θαηαιφγνπο ζπληζηνχλ ζηνηρείν ηεο ηδηαίηεξεο αθαδεκατθήο ηαπηφηεηαο ηνπ ηδξχκαηνο, ηελ νπνία θαη εληζρχνπλ. Γηα ην ιφγν απηφ νη θαηάινγνη ζα δεκνζηνπνηνχληαη. Τα κέιε ηεο επηηξνπήο επηινγήο νξίδνληαη κε αηηηνινγεκέλε απφθαζε ηνπ θνζκήηνξα απφ ηνπο ελ ιφγσ θαηαιφγνπο. Κξηηήξην γηα ηελ επηινγή απηή, είλαη ην έξγν ηνπ ππνςεθίνπ (ίδην ή, αλ δελ ππάξρεη, ην πιένλ ζπλαθέο). Πξνθεηκέλνπ λα επηιέμεη, ν θνζκήηνξαο δηαβνπιεχεηαη κε κέιε ηεο ζρνιήο. Έηζη, εγθαηαιείπεηαη ε ζεκεξηλή επηινγή ηνπ ηπραίνπ ηεο θιήξσζεο, πνπ νδεγνχζε ζε εθιεθηνξηθά ζψκαηα κε κέιε πνπ δελ είραλ ίδην γλσζηηθφ αληηθείκελν κε απηφ ηεο πξνο πιήξσζε ζέζεο. Οη επηηξνπέο επηινγήο είλαη επηακειείο. Τνπιάρηζηνλ ηξία απφ ηα κέιε ηεο επηηξνπήο πξνέξρνληαη απφ ηνλ θαηάινγν ησλ εμσηεξηθψλ θαζεγεηψλ. Η αθξηβήο ζχλζεζε ησλ επηηξνπψλ (δειαδή, ε δπλαηφηεηα ε επηηξνπή λα απαξηίδεηαη απφ πιεηνςεθία εμσηεξηθψλ κειψλ), θαζνξίδεηαη ζηνλ Οξγαληζκφ ηνπ ηδξχκαηνο. Πξνβιέπεηαη, κάιηζηα, ε δπλαηφηεηα δηαθνξνπνίεζεο κεηαμχ ησλ ζρνιψλ ηνπ ηδίνπ Ιδξχκαηνο. Καη ηνχην αλάινγα κε ηε ζηξαηεγηθή 25