Byung-Chul Han. Απ-oυςια. *Πoλιτιςμοσ και φιλoςoφια τnσ Απω Αvατoλθσ+

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Byung-Chul Han. Απ-oυςια. *Πoλιτιςμοσ και φιλoςoφια τnσ Απω Αvατoλθσ+"

Transcript

1 Byung-Chul Han Απ-oυςια *Πoλιτιςμοσ και φιλoςoφια τnσ Απω Αvατoλθσ+ Προλογοσ... 2 Ουςια και απ-ουςια - Κατοικηςη πουθενα... 3 Κλειςτο και Ανοιχτο - Χωροι τησ απ-ουςιασ Φωσ και ςκια - Αιςθητικη τησ απ-ουςιασ Γνωςη και βλακεια - Καθοδον προσ τον παραδειςο Στερια και θαλαςςα - Στρατηγικεσ τησ νοηςησ Πραξη και ςυμβαν - Περαν ενεργητικου και παθητικου Χαιρετιςμοσ και υποκλιςη - Φιλοτητα... 73

2 [6] Η ιςτορια ερχεται απο τθν Κινα και μιλα για εναν γερο ηωγραφο που εδειξε ςτουσ φιλουσ του τον νεο του πινακα. Σ' αυτον θταν ηωγραφιςμενο ενα παρκο, ενασ ςτενοσ δρομοσ διπλα ςτο νερο και μεςα απο μια φυλλογραφια, που κατελθγε εμπροσ ςε μια μικρθ πορτα που οδθγουςε ςτθν πιςω ειςοδο απο ενα ςπιτακι. Ομωσ οταν οι φιλοι αναηθτθςαν τον ηωγραφο, αυτοσ θταν φευγατοσ και μεςα ςτον πινακα. Εκει περπαταγε ςτον ςτενο δρομο προσ τθν πορτα, ςτακθκε μπροςτα τθσ ςιωπθλοσ, γυριςε, χαμογελαςε και χακθκε ςτθ ςχιςμθ τθσ. Walter Benjamin [7] Προλογοσ Μια χωρα οπου καποιοσ που λεει 'εγω' βυκιηεται γοργα μεςα ςτθ γθ. Elias Canetti Στθ Δυςθ για πολυ καιρο το ξενο θταν αντικειμενο βιαιου αποκλειςμου θ ιδιοποιθςθσ. Δεν θταν παρον ςτο εςωτερικο του δικου. Και ςθμερα; Υπαρχει ακομα το ξενο; Σθμερα κανεισ τεινει να αφεκει ςτθν πιςτθ πωσ καπου ολα μοιαηουν μεταξυ τουσ. Ετςι το ξενο και παλι εξαφανιηεται ςτο εςωτερικο του δικου. Ιςωσ δεν κα θταν κακο να πιςτεψει κανεισ πωσ οντωσ υπαρχει εκεινθ n χωρα "οπου καποιοσ που λεει "εγω" βυκιηεται γοργα μεςα ςτθ γθ". Ειναι ιαματικο να κρατθςει κανεισ για τον εαυτο του εναν ελευκερο χωρο για το ξενο. Αυτο επιςθσ κα θταν εκφραςθ τθσ φιλοτθτασ, θ οποια κακιςτα δυνατο και το οτι κανεισ γινεται αλλιωσ ο ιδιοσ. 1 Το παρον βιβλιο παρουςιαηει εναν ξενο πολιτιςμο, εναν πολιτιςμο τθσ απ-ουςιασ, o οποιοσ ςτουσ κατοικουσ του δυτικου πολιτιςμου, που ειναι προςανατολιςμενοσ ςτθν ουςια, κα φανει πολυ παραξενοσ.

3 [8] Ουςια και απ-ουςια - Κατοικηςη πουθενα Ενασ καλοσ διαβατθσ δεν αφθνει ιχνθ πιςω του. Laozi Ειναι ενδιαφερον οτι θ γερμανικθ λεξθ "Wesen" (ςτα αρχαια γερμανικα wesan) *"ουςια"+ ςθμαινει πρωταρχικα διαγω ςε εναν τοπο, διαμονθ, οικοσ, κατοικια και διαρκεια. Τθν ιδια ετυμολογικθ καταγωγθ εχει και θ "Vesta'', θ ρωμαϊκθ κεα τθσ ςπιτικθσ εςτιασ. Η ουςια παραπεμπει ςε ςπιτι και ςε νοικοκυριο, ςε περιουςια και κτθςθ, ςτο διαρκεσ και ςτακεροποιθμενο. Ουςια ειναι μονιμοτθτα. Το ςπιτι προςτατευει κτθςθ και βιοσ. Στθν ουςια ενδθμει θ εςωτερικοτθτα του οικου. Επιςθσ θ ελλθνικθ λεξθ "ουςια", με τθν οποια ο Αριςτοτελθσ χαρακτθριηει το Wesen, ςθμαινει πρωταρχικα περιουςια, υποςτατικο και γαιοκτθμοςυνθ. Η εννοια "ουςια'', που ςυγκεντρωνει ςτον εαυτο τθσ ταυτοτθτα, διαρκεια και εςωτερικοτθτα, κατοικθςθ, διαμονθ και κτθςθ, κυριαρχει ςτθ δυτικθ μεταφυςικθ. Για τον Πλατωνα το ωραιο ειναι το ταυτοςθμο, το αμεταβλθτο, το διαρκεσ. Ειναι "αὐτὸ κακ αὑτὸ μεκ αὑτοῦ μονοειδὲσ ἀεὶ ὄν" (Συμποςιον, 211 b). Ο Ερωσ του Πλατωνα, που εχει τθν εφεςθ προσ το κεϊκα ωραιο, ειναι ο γιοσ του Πορου. Ποροσ ςτον πλθκυντικο κα πει και εςοδα και χρθματα. Ο Ποροσ, κατα λεξθ "δρομοσ", εχει να οδθγθςει ςτθν κτθςθ. Αυτοσ ο δρομοσ, που εχει προοριςμο, ειναι ολοτελα απορροφθμενοσ απο τθν προκετικοτθτα τθσ κτθςθσ. Α-ποροσ γινεται οταν δεν οδθγει ςε ςαφθ κτθςθ. *9+ Ο ιδιοσ ο Ερωσ, λεει ο Πλατων, λογω του πατερα του ειναι ενασ "κθρευτὴσ δεινόσ". Τον εμψυχωνουν δυναμθ και κτθςθ. Γι' αυτον το Ειναι ειναι ορεξισ. Η ουςια ειναι υποςταςθ. Υφιςταται. Ειναι το αμεταβλθτο το οποιο, εμμενοντασ ςτον εαυτο του, ωσ το αυτο, ανκιςταται ςτθν αλλαγθ, το οποιο ετςι διακρινεται απο το αλλο. Το λατινικο ρθμα substare, ςτο οποιο αναγεται θ substantia, ςθμαινει μεταξυ αλλων "ανκιςταμαι". Και το stare χρθςιμοποιειται επιςθσ με το νοθμα του "επιβαλλομαι εμαυτοσ". Δυναμει τθσ υποςταςθσ, δυναμει τθσ ουςιασ του το ενα αντιμετωπιηει το αλλο, κακιερωνεται. Η υποςταςθ ειναι μια ςτακεροτθτα, μια αποφαςιςτικοτθτα για εμαυτον. Μονο οποιοσ εχει μια αςφαλθ, ςτακερθ ςταςθ και μενει ςτον εαυτο του ςτακερα, μπορει και να ανκιςταται ςτον αλλο. Η ουςια ειναι το ταυτοςθμο το οποιο, διαμενοντασ ςτον εαυτο του, αφοριηεται απο το αλλο. Στθν ουςια, θ ςτθν υποςταςθ προςιδιαηει θ εφεςθ ςτον εαυτο τθσ. Η ελλθνικθ εννοια "υποςταςισ" δεν ςθμαινει μονο ουςια και κεμελιο αλλα επιςθσ αντιμετωπιηω και ςτακεροτθτα. Και "ςταςισ" ςθμαινει, εκτοσ απο ςτεκω, ςταςθ θ ςτακμοσ και επανα-ςταςθ, διχονοια και εριδα. Λοιπον θ ουςια, ςυμφωνα με τθν καταγωγθ τθσ, ειναι κακε αλλο απο φιλικθ. Μονο κατι που ειναι ολοτελα αποφαςιςμενο για τον εαυτο του, μενει ςτακερα ςτον εαυτο του, διαμενει ςτακερα ςτον εαυτο του, δθλ. εχει τθν εςωτερικοτθτα τθσ ουςιασ, μπορει και να περιελκει ςε ςυγκρουςθ, ςε εριδα με το αλλο.

4 Καμια εριδα δεν ειναι δυνατθ χωρισ τθν αποφαςιςτικοτθτα για τον εαυτο, που ειναι το βαςικο ςτοιχειο τθσ ουςιασ. Και δυναμθ εχει μονο αυτοσ ο οποιοσ ειναι ικανοσ, ςτο αλλο να μενει ολοτελα ςτον εαυτο του. [10] Η δυναμθ ειναι προδιαγραμμενθ ςτο διαγραμμα τθσ ουςιασ. Στθ βαςθ αυτθσ τθσ προδιαγραφθσ ο πολιτιςμοσ θ θ νοθςθ, που ειναι προςανατολιςμενοσ ςτθν ουςια, αναπτυςςει αναγκαςτικα μια αποφαςιςτικοτθτα για τον εαυτο του θ οποια εκφραηεται ωσ ορεξισ για δυναμθ και κτθςθ. Ο Leibniz ςτθν Μοναδολογια του εννοει τθν ουςια, τθν υποςταςθ με ςυνεπεια μεχρι τελουσ. Η "μοναδα" παριςτανει αυτθν τθν ςυνεπθ κορυφωςθ και ολοκλθρωςθ τθσ ουςιασ. Η μοναδα διαμενει ολοτελα ςτον εαυτο τθσ. Δεν ςυμβαινει καμια ςυναλλαγθ με το εξω. Ετςι οι μοναδεσ "δεν εχουν παρακυρα, απο τα οποια κατι να μπορει να ειςελκει θ να εξελκει" (Monadologie, 8). Αυτθ θ ολοκλθρωτικθ κλειςτοτθτα ειναι ομολογο τθσ απολυτθσ εςωτερικοτθτασ του ςπιτιου διχωσ παρακυρα. Η μονθ διεγερςθ τθσ ειναι θ "εφεςθ" προσ τον εαυτο τθσ, το αυτοπακεσ, το πακοσ για τον εαυτο τθσ, δθλ. θ " Appetition". Μονο θ "ορεξθ" κακοδθγει τθν εςωτερικθ ηωθ τθσ μοναδασ, δθλαδθ τθν "perceptio''. Η μοναδα ειναι μεν ενασ "κακρεφτθσ του ςυμπαντοσ" (Monadologie, 83). Ομωσ δεν κακρεφτιηει το ςυμπαν με μια ανιδιοτελθ επαφεςθ ςτα πραγματα. Πολυ περιςςοτερο το αναπαριςτα ςτον εαυτο τθσ (représente) θ το εκφραηει (exprime). Δεν ειναι πακθτικθ αλλα ενεργθτικθ θ εκφραςτικθ. Η ψυχθ του Leibniz ωσ "mirroir vivant" ειναι τοποσ τθσ ορεξεωσ. Το ςυμπαν ειναι αντικειμενο τθσ "appetition'' τθσ. Η μοναδα το προςλαμβανει γιατι το ορεγεται. Πρωτα θ ορεξθ κανει τον κοςμο να ειναι επι τουτου. Η υπαρξθ ειναι ορεξισ. Διχωσ ορεξιν τιποτα δεν ειναι. Ετςι το μθδεν ειναι "απλουςτερο κι ευκολοτερο" (plus simple et *11+ plus facile) απο τθν υπαρξθ. Για να ειςαι, χρειαηεται εφεςθ, κοποσ: "Itaque dici potest Omne possibile Existiturire (...)." 1 *"Ετςι μπορει να λεγεται απο κακε πικανο ανκρωπο που κελει να υπαρχει"+ Το verbum desiderativum "Existiturire" (κελω να ειμαι) ονομαηει το "conatus ad Existentiam". Τα παροντα ειναι ωσ προσ τθν παρουςια τουσ exigentiell, δθλ. κελθματικα. Η ψυχθ ειναι που εμψυχωνει τθν existentia ςε exigentia. Existentia ειναι κατα βακοσ exigentia. Το κεμελιο του Ειναι ειναι θ κελθςθ, θ οποια, ςτουσ νεοτερουσ χρονουσ προπαντων, διαμορφωνεται ωσ κελθςθ-για-τον-εαυτο. Κακε παρον, κελοντασ, μαλιςτα αυταρεςκομενο, εχει να επιτελεςει τον εαυτο του. Και ο Heidegger, παρα τθν προςπακεια του ν' αφθςει τθ μεταφυςικθ ςκεψθ πιςω του, παρα τθν επανειλθμμενα επιδιωχκειςα εγγυτθτα με τθν απωαςιατικθ νοθςθ, εμεινε ενασ φιλοςοφοσ τθσ Δυςθσ, του οικου και τθσ κατοικθςθσ. Εγκατελειψε μεν πολλα μεταφυςικα νοθτικα ςχθματα. Ομωσ θ νοθςθ 1 Gottfried Wilhelm Leibniz, Die Philosophischen Schriften, hrsg. von C. Ι. Gerhardt, Berlin 1890, Bd. 7, ς. 289.

5 του κυριαρχειται παντα απο τθ φιγουρα τθσ ουςιασ. Ο Heidegger χρθςιμοποιει τθ λεξθ "ουςια" ςχεδον κατα κορον. Τα βαςικα ςτοιχεια τθσ ουςιασ οπωσ ςταςθ, ςτακεροτθτα, ταυτοςθμια θ διαρκεια επανερχονται ςτο εργο του, με αλλθ μορφθ, ςυνεχωσ. Εκφραςεισ οπωσ "ςτακεροτθτα", "αποφαςιςτικοτθτα για τον εαυτο", "ςτακεροτθτα του εαυτου", θ θ "αυτο-πεποικθςθ" κυριαρχουν ςτο λεξιλογιο τθσ αναλυτικθσ του, του Dasein. Επιςθσ εννοει εριδα και ουςια μαηι: "Στθν ουςιακθ εριδα (...) τα εριηοντα, το ενα οςο και το αλλο, αιρονται ςτθν αυτο*12+κακιερωςθ τθσ ουςιασ τουσ." 2 Ηδθ ςθμειωκθκε οτι ςτθν ελλθνικθ παραςταςθ τθσ ουςιασ ωσ υποςταςθσ ενδθμει θ διαςταςθ τθσ εριδασ (ςταςισ). Οχι μονο θ φιγουρα τθσ εριδασ αλλα κι αυτθ του διαλογου, που ο Heidegger χρθςιμοποιει επανειλθμμενα, προχποκετουν εναν φορεα τθσ ουςιασ, τουτεςτιν εναν παρ-οντα, δθλ. ενα προςωπο θ ενα ατομο που εχει μια ςταςθ θ μια κεςθ που ειναι ταυτοςθμθ με τον εαυτο τθσ και παραμενει θ ιδια με τον εαυτο τθσ. Οι ςυμμετεχοντεσ πρεπει να ειναι παροντεσ επι τουτου. Κατα τον Heidegger και θ αγαπθ ςυνιςταται ςτο να υποβοθκθκει ο αλλοσ να φταςει ςτθν "ουςια" του: "Θεςπιςε τθν αγαπθ! Οντωσ θ πιο βακια ερμθνεια του τι ειναι αγαπθ βριςκεται ςτον Αυγουςτινο, ςτθ ρθςθ που λεει: 'amo volo ut sis'. Αγαπω κα πει κελω να ειναι ο αγαπθμενοσ αυτο που ειναι. Αγαπθ ειναι θ αφεςθ να ειναι, με τθ βακυτερθ εννοια, ςυμφωνα με τθν οποια αυτθ θ αφεςθ προ-καλει τθν ουςια." 3 Ετυμολογικα το κινεηικο ςθμειο για το Ειναι (you, χχχ) παριςτανει ενα χερι που κρατα ενα κομματι κρεασ. Το you, εκτοσ απο Ειναι, εχει και τθ ςθμαςια του εχω και κατεχω. Παντωσ το Ειναι ωσ exigentia, ωσ appetitus δεν κυριαρχει ςτθν κινεηικθ νοθςθ. Αυτθ μαλιςτα παραδινεται ακριβωσ με ενκουςιαςμο ςε μια νθςτεια. Η ταοϊςτικθ νοθςθ επιςτρατευει μια ςειρα αρνθςεων για να φερει ςε γλωςςα το οτι θ Existentia*13+ κατα βαςθ δεν ειναι exigentia, δεν ειναι insistentia, δεν ειναι κατοικθςθ. Ο ςοφοσ "διαβαινει ςτο μθ-ειναι" (you yu wu you, χχχ, Ζ. *Zhu-angzi+ Buch 7). Ο Zhuangzi μιλα επιςθσ για ενα "διαβα μεςα ςτο αχνο" (you yu dan, χχχ). 4 Με το "τιποτα" (wu, χχχ) ο Laozi επιςθσ αρνειται τθν "ουςια" (wu, χχχ). Η "μθ-ουςια" (wu wu, χχχ, L. *Laozi+ 14), μαλιςτα θ απ-ουςια διαφευγει κακε υποςταςιακθ παγιωςθ. Κατα ςυνεπεια θ μθ-ουςια ςυνδεεται με το διαβα, με τθ μθ-κατοικθςθ. Ο ςοφοσ διαβαινει εκει οπου δεν εχει "ουτε πυλθ ουτε ςπιτι" (wu men wu fang, χχχ, Ζ. Buch 22). Συκρινεται με ενα ορτυκι που δεν εχει φωλια, αρα και καμια ςτακερθ διαμονθ. "Διαβαινει ςαν πουλι και δεν αφθνει ιχνθ" (niao xing er wu ji, χχχ, Ζ. Buch 12). Οπωςδθποτε το ταοϊςτικο διαβα δεν ειναι τελειωσ ταυτοςθμο με τθ 2 Martin Heidegger, Holzwege, Gesamtausgabe Bd. 5 : Abt. 1, Frankfurt Ι Main 1977, ς Martin Heidegger, Reden und andere Zeugnisse eines Lebensweges , Gesamtausgabe Bd. 16: Abt. 1, Frankfurt Ι Main 2000, ς Το κινεηικο ςθμειο "dan" ςθμαινει εκτοσ απο "αχνο" και "χωρισ εφεςθ" θ "αμετοχα". Ετςι μπορει να μεταφραςτει με "απον". Τοτε θ μεταφραςθ του you xin yu dan (i1jlij)~i~) λεει: "Αφθςε τθν καρδια να διαβαινει εν απουςια ".

6 βουδιςτικθ "μθ-κατοικθςθ" (wu zhu, χχχ). Ομωσ τα δυο τα ςυνδεει θ αρνθτικοτθτα τθσ απ-ουςιασ. 5 Ο ιαπωνασ δαςκαλοσ του ηεν *14+ Dogen επιςθσ διδαςκει τθν πουκενα-κατοικθςθ: "Ενασ μοναχοσ του ηεν πρεπει να ειναι ςαν τα ςυννεφα διχωσ μονιμθ κατοικια κι οπωσ το νερο διχωσ ςτακερο κρατθμα." 6 Ο καλοσ διαβατθσ δεν αφθνει ιχνθ (shan xing wu zhe ji, χχχ), L. 27). Το ιχνοσ δειχνει προσ μια οριςμενθ κατευκυνςθ. Και παραπεμπει ς' εναν δραςτθ και ςτον ςκοπο του. Αντικετα ο διαβατθσ του Laozi δεν εχει καποιον ςκοπο. Και δεν πθγαινει πουκενα. Προχωρει "διχωσ κατευκυνςθ" (wu fang, χχχ, Ζ. Buch 17). Συντθκεται ολοτελα με τον δρομο, κι αυτοσ παλι δεν οδθγει πουκενα. Μονο ςτο Ειναι προκυπτουν ιχνθ. Ο κεμελιακοσ τοποσ τθσ απωαςιατικθσ νοθςθσ δεν ειναι το Ειναι αλλα ο δρομοσ (dao, χχχ). Στον δρομο λειπει κακε ςτακεροτθτα του Ειναι και τθσ ουςιασ, που κα εκανε να προκυπτουν ιχνθ. Και καμια τελεολογια δεν τον εξαναγκαηει ςε μια γραμμικθ τροχια. Το dao δεν ειναι ποροσ. Ετςι ειναι απελευκερωμενο τοςο απο τθ δυνατοτθτα τθσ κτθςθσ οςο και απο το αδυνατο *15+ τθσ αποριασ. Ειναι αποφαςιςτικθ αυτθ θ διαφορα Ειναι και δρομου, κατοικθςθσ και διαβαςθσ, ουςιασ και απ-ουςιασ. Κανεισ πρεπει να τθν κλινει με πλθρθ ςυνεπεια. Ο δρομοσ, ςε αντικεςθ με το Ειναι, δεν επιτρεπει καμια υποςταςιακθ κλειςτοτθτα. Η ατελειωτθ προοδευτικοτθτα του, εμποδιηει κατι να υφιςταται, να ενιςταται θ να κακιςταται. Ετςι δεν δθμιουργουνται ςτακερεσ οντοτθτεσ. Η ψυχθ επιςθσ εν-ιςταται. Συνιςταται τροπον τινα απο ιχνθ. Η απ-ουςια τα ςβυνει. Σε τουτο ςυνιςταται θ κενοτθτα. Ο Zhuangzi περιγραφει το διαβα μεςα ςτθν απ-ουςια ωσ εξθσ: "Εκει ολεσ οι διαφορεσ εχουν χακει. Η κελθςθ μου δεν εχει ςτοχο και δεν ξερω που παω. Παω κι ερχομαι και δεν ξερω που παω. Παω κι ερχομαι και δεν ξερω που κα ςταματθςω. Διαβαινω περα-δωκε και δεν ξερω που τελειωνει." 7 5 Ο Francois Jullien ςε μεγαλο βακμο απομονωνει τον Βουδιςμο απο τθν Κινα του. Συμφωνα μ' αυτον θ ινδικθ ςκεψθ, απο τθν οποια προερχεται ο Βουδιςμοσ, ειναι "μεταφυςικθ". Ειναι, λεει θ προβλθματικθ κεςθ του, κεμελιακα διαφορετικθ απο τθν κινεηικθ ςκεψθ. Η βουδιςτικθ κενοτθτα "kong" ςθμαινει, λεει, τθν "μθ-υπαρξθ", θ οποια ανθκει ςτθν "μεταφυςικθ" του "Ειναι και Μθ-Ειναι", ενω τθ ταοϊςτικθ κενοτθτα "xυ" χαρακτθριηει εκεινθ τθν λειτουργικθ ανοικτοτθτα θ οποια επιτρεπει τθν πλθρθ αναπτυξθ τθσ ενεργειασ. Οι αποψεισ του Jullien για τον Βουδιςμο ειναι εντυπωςιακα μονολικικεσ και μονοπλευρεσ. Ηδθ προβλθματικοσ ειναι ο λογοσ για μια "ινδοευρωπαϊκθ" μεταφυςικθ ωσ προσ τθν βουδιςτικθ "κενοτθτα". Ακριβωσ αντιμεταφυςικθ ειναι θ "Φιλοςοφια τθσ κενοτθτασ" του ινδου φιλοςοφου Nagarjuna που ειναι επθρεαςμενοσ απο τον Βουδιςμο- Mahayana. Οδθγει ςτο κενο κακε μεταφυςικθ κεςθ. Ωσ γνωςτον ο ιδιοσ ο Βουδα απερριψε το να υπειςερχεται ςε γνθςια μεταφυςικα ερωτθματα οπωσ για τθ γεννθςθ του κοςμου, θ για τθν ακαναςια τθσ ψυχθσ. Ωσ προσ αυτο ςυγγενευει μ' εκεινον τον Κομφουκιο που πρεπει να αρνθκθκε να ερευνθςει το αποκρυφο. Ειναι ενδιαφερον οτι ο Jullien, ενω κραταει τθ βουδιςτικθ ςκεψθ ωσ κατι το ινδοευρωπαϊκο ζξω απο τθν Κινα του, φερνει τουσ απο τον Χριςτιανιςμο επθρεαςμενου νοθτεσ όπωσ τουσ Πλωτινο, Augustinus, θ Kant ωσ αντιποδεσ των κινεηικων ςτοχαςτων του. Αλλωςτε ο ιδιοσ ο Χριςτιανιςμοσ δεν εχει "ελλθνικθ", δθλ. "ινδοευρωπαϊκθ" προελευςθ. Πωσ ομωσ μπορει θ Ευρωπθ να εννοθκει χωρισ τον Χριςτιανιςμο; 6 Dogen, Shόbόgenzό zuimonki. Unterweisungen zum wahren Buddha-Weg, Heidelberg 1997, ς Dschuang Dsi, Das wahre Buch vom südlichen Blütenland, μετ. Richard Wilhelm, Düsseldorf / Κöln 1969, ς. 7.

7 Ο διαβατθσ δεν κατοικει πουκενα. Η φιγουρα θ οποια ςυνιςτα ςτον αναηθτουντα ονοματι "Βυκοσ τ' ουρανου" να διαβαινει μεςα ςτο μθ-ειναι, καλειται "Wu Ming" (χχχ, κατα λεξθ Ανωνυμοσ, Ζ. Buch 7). Το ονομα εναν τον κανει καποιον με εμφατικθ εννοια. Αντικετα ο ςοφοσ ειναι ανωνυμοσ (sheng ren wu ming, χχχ, Ζ. Buch 1). Ειναι "διχωσ εγω" (wu ji, χχχ, θ wu wo, χχχ). Αυτοσ ο τοποσ τθσ απουςιασ δεν χαρακτθριηει μονο τον ταοϊςμο. Ανευριςκεται και ςτον Κομφουκιο. Ετςι ςτο Lunyu λεει: "Ο δαςκαλοσ θταν διχωσ εγω." Εδω για τθν αρνθςθ του εγω χρθςιμοποιειται το αςυνθκιςτο αρνθτικο *16+ μοριο "wu" (χχχ), που παντα βριςκεται πριν απο ενα ρθμα. Ετςι ρθματοποιει το εγω με ταυτοχρονθ αρνθςθ. Ο Κομφουκιοσ δεν εγω-νει. Δεν κανει τιποτα περιεχομενο του εγω του. Το Ειναι you, δθλαδθ το χερι που κρατα ενα κομματι κρεασ, αν το δει κανεισ απο αλλθ οπτικθ, ειναι βαςικα πολυ πεηο. Συνεπωσ για τθν υπαρξθ δεν χρειαηεται τιποτα περιςςοτερο απο ενα κομματι κρεασ. Η διατροφθ ειναι βαςικα μια πεηθ πραξθ. Ωσ αυτθ τουτθ δεν ανθκει ςτθν exigentia. Τθσ λειπει θ εμμονθ τθσ ορεξεωσ. Μαλιςτα ο Zhuangzi λογαριαηει ρουχα και φαγθτο ςτισ φυςικεσ ιδιοτθτεσ, ςτισ οποιεσ ο ανκρωποσ εχει να επιςτρεψει (πρβλ. Ζ. Buch 9). Η κοιλια (fu, χχχ) δεν ορεγεται. Η ορεξθ εγκειται ςτθ διακριςθ. 8 Δεν ειναι θ κοιλια που διακρινει, αλλα θ γευςθ (wei, χχχ), θ οποια ετςι επιδιωκει κατι οριςμενο. Ετςι ο Laozi ηθτα: "Να αδειαςεισ τθν καρδια (xυ qi xιn, χχχ) και να γεμιςεισ τθν κοιλια (shi qi fu, xxx). Ν' αποδυναμωςεισ τθ κελθςθ (ruo qi zhi, χχχ) και να δυναμωςεισ το κοκκαλο" (qiang qi gu, χχχ, L. 3). Σιγουρα το ταοϊςτικο ιδεωδεσ δεν ειναι μονο να ειςαι κορεςμενοσ και δυνατοσ. Τοςο θ κοιλια οςο και το κοκκαλο *17+ χρθςιμοποιουνται εδω ωσ φιγουρεσ. Ειναι οργανα τθσ α-διαφοριασ. Ακομθ ο ταοϊςμοσ δεν ακολουκει καποιο αςκθτικο ιδεωδεσ. Ετςι θ κενθ καρδια δεν αποκλειει βαςικα τθ γεματθ κοιλια. Στθν αςκθτικθ, με τθν αποφαςιςτικοτθτα και τθν πειςματικοτθτα τθσ, ενυπαρχει πολλθ ορεξισ. Ετςι ο Zhuangzi παιρνει αποςταςθ και απο αςκθτεσ και απο ερθμιτεσ. Το κοκκαλο αποκτα μια ακομθ ςθμαςια ωσ φιγουρα ςτθν 55. Εδω ο ςοφοσ παρομοιαηεται μ' ενα νεογεννθτο, που τα κοκκαλα του ειναι "αδυναμα" (rυo, χχχ) και οι μυεσ του "χαλαροι" (roυ, χχχ). Η αδυναμια των κοκκαλων και θ χαλαροτθτα των μυων αντιπαραβαλλονται ςτθ ςτακεροτθτα τθσ ουςιασ, με τθν οποια αυτθ ανκιςταται και αντιςτεκεται ςτο αλλο. Μαλιςτα ο Laozi κα ελεγε ενδεχομενωσ: Ο ςοφοσ ειναι χωρισ κοκκαλα ςαν το νερο. 8 Στθν 55 ο Laozi χρθςιμοποιει μια πολυ δυνατθ εικονα για να παραςτθςει μια κακαρθ ηωτικοτθτα διχωσ εφεςθ. Ο λογοσ ειναι για το ανδρικο μοριο (Ζυi), που ορκωνεται χωρισ καμια γνωςθ τθσ διαφορασ των φυλων. Λογω τθσ δραςτικθσ εκφραςθσ, μια πιςτθ μεταφραςθ ςυχνα αποφευγεται. Ο Richard Wilhelm, ο χριςτιανοσ ιεραποςτολοσ το μεταφραηει καπου ωσ εξθσ: "Αυτο (δθλ. το παιδι) δεν γνωριηει ακομα τιποτα για τον αντρα και τθ γυναικα, και ομωσ τον αιμα του βραηει." (Laozi, Tao te king. Das Buch vom Sinn und Leben, München 2005, ς. 67).

8 Στθν 12 θ κοιλια φιγουραρει επιςθσ ωσ οργανο τθσ μθ-ορεξεωσ, τθσ μθ-διακριςθσ: "Τα πεντε χρωματα κανουν το ανκρωπινο ματι τυφλο. Οι πεντε τονοι των θχων κανουν το ανκρωπινο αυτι κουφο. Τα πεντε καρυκευματα κανουν τθν ανκρωπινθ υπερωα αγευςικθ. Γι' αυτο και ο ςοφοσ νοιαηεται για τθν κοιλια" (L. 12). Αυτθ θ απαιτθςθ του Laozi κυμιηει εκεινθ τθν προκλθτικθ ρθςθ του δαςκαλου του ηεν Linji: "Οταν ερχεται πεινα τρωω ρυηι, οταν ερχεται υπνοσ κλεινω τα ματια. Οι βλακεσ με περιγελουν αλλα ο ςοφοσ καταλαβαινει." 9 Επιςθσ ςτο Shôbôgenzô του Dogen λεει: *18+ "Η κακθμερινθ ηωθ των βουδα και των πατριαρχων δεν ειναι παρα να πινουν τςαι και να τρωνε ρυηι." 10 Το Ειναι, και τουλαχιςτον εδω ο Laozi κα ςυμφωνουςε με τον Leibniz, ειναι κοπιαςτικοτερο απο το μθ- Ειναι. Οποιοσ κοπιαηει, καταπονειται, παραμενει ςτο Ειναι. Μονο ςτον "μθ-κοπο" (bu qin, χχχ, L. 6) διανοιγεται το μθ-ειναι ωσ το ακρωσ εκλεπτυςμενο, ωσ το φινο και καυμαςιο (miao, χχχ). Η κενοτθτα xυ (χχχ) ωσ απ-ουςια κανει καποιον κανενα. Ο κανεισ λαμπει δια τθσ απουςιασ. Ο Zhuangzi, για να ονομαςει τθν κενωνουςα απ-ουςια, δεν χρθςιμοποιει μονο το xu, αλλα και το kong (χχχ): "Ο Guang Yau (κατα λεξθ Φωτολαμψθ) ρωτθςε τον Wu Υυ (κατα λεξθ Μθ-Ειναι):,Δαςκαλε, ειςτε θ δεν ειςτε;' Η Φωτολαμψθ δεν πθρε απαντθςθ και κοιταξε με ενταςθ τθν μορφθ του Μθ-Ειναι. Ομωσ εκει θταν τα παντα βακια κενοτθτα (kong). Ολθ μερα τον κοιταηε και δεν εβλεπε τιποτα τον αφουγκραηονταν και δεν ακουγε τιποτα πθγαινε να τον πιαςει και δεν επιανε τιποτα. Τοτε θ Φωτολαμψθ ειπε: 'Αυτο ειναι το υψιςτο. Ποιοσ ειναι ικανοσ να το φταςει;'" 11 Ειναι θ ορεξισ, το appetitus, που κανει εναν να ειναι καποιοσ. Οποιοσ ειναι καποιοσ με εμφατικθ εννοια, δεν εχει προςβαςθ ςτο διαβα. Ο καποιοσ κατοικει. Μονο οποιοσ κενωνεται και γινεται κανενασ, μπορει να διαβαινει. Ο διαβατθσ ειναι διχωσ εγω, διχωσ εαυτο, διχωσ ονομα. Ετςι ξεχναει τον εαυτο του (wang ji, χχχ, Ζ. *19+ Buch 12). Δεν ορεγεται τιποτα (wu yu, χχχ, L. 37) και δεν προςκολλαται ςε τιποτα (wu zhi, χχχ, L. 6). Γι' αυτο και δεν αφθνει ιχνθ. Μονο ςτο Ειναι δθμιουργουνται ιχνθ ωσ αποτυπωματα τθσ ορεξεωσ και τθσ ςτθριξθσ. Ομωσ ο ςοφοσ δεν αγγιηει το Ειναι. Η ταοϊςτικθ κενοτθτα xυ ωσ απ-ουςια δεν επιτρεπει καμια κακαρα λειτουργικθ ερμθνεια. Επιςθσ αιρει τθ νοθςθ υπερανω του λειτουργικου υπολογιςμου. Στο βιβλιο 15 ο Zhuangzi ςθμειωνει: "Ηςυχια, ανεςθ, απουςια, κενοτθτα και μθ-δραςθ: αυτο ειναι θ ιςορροπια ουρανου και γθσ" (tian dan ji mo, xυ wu wu wie, ci tian di zhi ping, χχχ). Η κενοτθτα xυ ςτθν αποςτροφθ xυ wu (χχχ) δεν εχει καμια λειτουργικθ ςθμαςια. Για τθν παραςτατικθ απεικονιςθ κενοτθτασ, μθδενοσ και μθ-δραςθσ ο Laozi και ο 9 Linji Yixuan, Das Denken ist ein wilder Affe : Aufzeichnungen der Lehren und Unterweisungen des großen Zen-Meisters, Bern, Μünchen, Wien 1996, ς Dόgen, Shόbόgenzό [Master Dogen's Shobogenzo), μετ. Gudo W. Nishijima und Chodo Cross, London 1997, Bd. 3, ς Das wahre Buch vom Südlichen Blütenland, ο.π.. ς. 232.

9 Zhuangzi χρθςιμοποιουν μεν παραδειγματα που επιτρεπουν μια λειτουργικθ ερμθνεια τθσ κενοτθτασ θ του μθδενοσ. 12 Ομωσ θ ιδεα τθσ δραςτικοτθτασ δεν ςυνιςτα τθν ουςια τθσ κενοτθτασ. Αντικετα ο Francois Jullien τθν ερμθνευει ςχεδον αποκλειςτικα μεςα απο τθ λειτουργικθ προοπτικθ: "Απεκδυμενθ κακε μυςτικιςμου (κακοτι διχωσ μεταφυςικθ κατευκυνςθ), θ ςτον Laozi φθμιςμενθ επιςτροφθ ςτθν κενοτθτα ειναι προτροπθ να λυκουν τα κολλθματα ςτα οποια υποκειται κακε πραγματικο, *20+ μολισ δεν βρει πλεον κενο και κορεςτει. Οταν ολα ειναι πλθρθ δεν μενει πλεον κανενα περικωριο για πραξθ οταν εχει παραμεριςτει κακε κενοτθτα, καταςτρεφεται και κακε περικωριο δραςθσ που κα επετρεπε τθν ελευκερθ αναπτυξθ τθσ επενεργειασ." 13 Η ιςτορια του ςακατθ με τθν τρομερθ εμφανιςθ που λογω τθσ αναπθριασ του δεν πρεπει να παει ςτον πολεμο και παιρνει απο το κρατοσ πλουςιοπαροχα δωρα, μοιαηει καταρχθν ςυντονθ με τθν ιδεα τθσ αποτελεςματικοτθτασ. Μια λειτουργικθ πλευρα εχει ςιγουρα κι εκεινθ θ ιςτορια για τον μαγειρα που κομματιαηει το ηωο του τοςο ακοπα γιατι, αντι να κατακρεουργει με αποφαςιςτικοτθτα, οδθγει το μαχαιρι του διαμεςου των θδθ υπαρχοντων κενων μεςοδιαςτθματων ςτισ αρκρωςεισ. Με ελαχιςτθ μονο δαπανθ δυναμεων το κανει ετςι που το ηωο τροπον τινα διαμελιηεται ςε κομματια απο μονο του. Η λειτουργικθ ερμθνεια τθσ μθ-δραςθσ λεει πωσ θ μθ-δραςθ αυξανει τθν αποτελεςματικοτθτα μιασ πραξθσ. Ακομθ και θ ιςτορια του ροηιαςμενου δεντρου, που λογω τθσ αχρθςτιασ του φτανει ςε πολυ μεγαλθ θλικια, επιτρεπει μια χρθςτικθ ερμθνεια, οτι θ απουςια ωφελειασ οντωσ αποφερει ωφελεια. Ομωσ το οτι τοςοι ςακατθδεσ, τοςα αχρθςτα πραγματα εποικιηουν τισ ιςτοριεσ του Zhuangzi, απαγει τθν ιδια τθν λειτουργικοτθτα εισ ατοπον, αιρει τθ νοθςθ επανω απο το επιπεδο τθσ αποτελεςματικοτθτασ. Οι ςακατεσ του Zhuangzi με το ενα ποδι κομμενο, με καμπουρεσ, με δυςμορφιεσ, με διχωσ ποδια και δαχτυλα, ορκωνονται ακριβωσ εναντια ςτθν εγνοια για χρθςθ και αποτελεςματικοτθτα. Τοςο ο Laozi οςο και ο Zhuangzi ςτρεφονται εντονα εναντιον κακε κελθςθσ για αποτελεςματικοτθτα. Σε *21+ μια πρωτθ ματια και οι 68 und 69 του Laozi φαινονται να πραγματευονται τθν αποτελεςματικοτθτα τθσ μθ-δραςθσ. Ετςι ςτθν 68 λεει: "Οποιοσ ξερει καλα να νικα τουσ εχκρουσ, δεν μαχεται μαηι τουσ." Ο Francois Jullien ερμθνευει αυτθν τθ ρθςθ κακαρα ςτρατθγικα. Ο ςοφοσ, αντι να εκβιαςει το αποτελεςμα με μεγαλθ δαπανθ δυναμεων, το αφθνει πολυ περιςςοτερο να ςυμβαινει. Μπορει "ακοπα να χρθςιμοποιει τθν ενεργεια των αλλων". 14 Ο 12 Τα πιο γνωςτα παραδειγματα ειναι ο τροχοσ και το δοχειο: "Τριαντα ακτινεσ περιβαλλουν ενα κεφαλαρι: Στο τιποτα του (wu και οχι xu) ςυνιςταται το εργο τθσ αμαξασ. Κανεισ τον πθλο κουφιο και ςχθματιηεισ πικαρια: Στο τιποτα του ςυνιςταται το εργο των πικαριων. Σκαβεισ πορτεσ και παρακυρα για να γινει θ καμαρα: Στο τιποτα τουσ ςυνιςταται το εργο τθσ καμαρασ. Γι' αυτο: Οτι ειναι, εξυπθρετει τθν κατοχθ. Οτι δεν ειναι, εξυπθρετει το εργο." (Ι. 11). 13 Francois Jullien, Über die Wirksamkeit, Berlin 1999, ς Αυτ., ς. 160.

10 Jullien υποβαλλει και τθν παραγραφο 69 ςε μια κακαρα λειτουργικθ ερμθνεια: "Ο Laozi εφαρμοηει αυτθν τθν αρχθ ςτθ ςτρατθγικθ: Ενασ καλοσ πολεμιςτθσ δεν ειναι 'φιλοπολεμοσ', που κα πει, οπωσ το αναπτυςςει ο ςχολιαςτθσ (Wang bi, 69), οτι δεν μπαινει ςε κινδυνουσ και δεν επιτικεται. Με αλλα λογια οποιοσ ειναι ςε κεςθ να νικθςει τον εχκρο, δεν ξεκινα πολεμο μαηι του'." Απλα ο καλοσ πολεμιςτθσ φροντιηει να μθν παρεχει ςτον εχκρο κανενα τρωτο ςθμειο. Στον εχκρο αςκειται μεν πιεςθ, ομωσ "διχωσ ποτε αυτθ να ςυγκεκριμενοποιειται ολοτελα". Ο ςοφοσ ςτρατθγοσ προςεχει μονο να μθν προςφερει κανενα πατθμα ςτον εχκρο: "Στον Laozi αυτο διευκρινιηεται με μια ςειρα απο παραδοξεσ εκφραςεισ (..): 'να ξεκινασ για εκςτρατεια χωρισ να υπαρχει εκςτρατεια', θ 'να αναςκουμπωνεισ τα μανικια χωρισ να εχει χερια', θ 'να ορμασ ςτθ μαχθ χωρισ να υπαρχει εχκροσ', θ 'να αδραχνεισ ςτο χερι χωρισ να εχεισ οπλα' ( 69)." 15 Ειναι ενδιαφερον οτι ο Jullien ςτθν ερμθνεια του δεν περιλαμβανει τον τελευταιο, κακοριςτικο λογο τθσ 69. *22+ Αυτοσ λεει: "Ο πενκων νικα" (ai zhe sheng, χχχ). Αυτοσ ο τελικοσ λογοσ του Laozi ξαφνιαηει πολυ. Σχεδον εξαναγκαηει ςε μια ολοτελα διαφορετικθ ερμθνεια αυτθσ τθσ παραγραφου. Διοτι το "πενκοσ" (ai, χχχ) δεν ανθκει ςε καμια διεξαγωγθ πολεμου, ουτε και ςτθν πολεμικθ ςτρατθγικθ του Sunzi, που ειναι πεπειςμενοσ για τθν αποτελεςματικοτθτα τθσ παρακαμψθσ, του εμμεςου. Η νικθ, για τθν οποια εδω γινεται λογοσ, δεν ειναι καμια ρεαλιςτικθ νικθ που κα οφειλονταν ςε μια οριςμενθ πολεμικθ ςτρατθγικθ. Πολυ περιςςοτερο προκειται για μια νικθ που ειναι ανωτερθ, υπερανω τθσ διαφορασ 'νικθσ' και 'θττασ'. Ο Laozi χρθςιμοποιει το ςθμειο "πενκοσ" ακριβωσ δυο φορεσ. Τθ δευτερθ φορα εμφανιηεται ςτθν 31. Ειναι ενδιαφερον οτι αυτθ θ παραγραφοσ επιςθσ πραγματευεται τον πολεμο. Ομωσ ο Jullien δεν αναφερει αυτθν τθν παραγραφο, κατι που εξθγειται ευκολα. Διοτι εκει ο Laozi καταδικαηει κακε χρθςθ οπλων, και μαλιςτα οχι επειδθ ο ςοφοσ πολεμιςτθσ πρεπει να νικα τουσ εχκρουσ και χωρισ οπλα, αλλα κακαρα απο αγαπθ για τον ανκρωπο. Σε ατυχθματα και κθδειεσ θ αριςτερα ειναι θ τιμθτικθ κεςθ. Οποιοσ νικθςε ςτον πολεμο πρεπει να ςτεκει εξ αριςτερων. Ο νικθτθσ πρεπει να παρει τθ κεςθ του ςυμφωνα με το εκιμο τθσ κθδειασ (ai lι, χχχ). Πρεπει να "κρθνθςει" (bei, χχχ), να "πενκθςει" (ai, χχχ) και να "κλαψει" (qi, χχχ)! 16 Τοςο θ ταοϊςτικθ οςο και θ βουδιςτικθ νοθςθ δυςπιςτει ςε κακε υποςταςιακθ κλειςτοτθτα, *23+ θ οποια υφιςταται, θ οποια εγκλειεται και εμμενει ςτον εαυτο τθσ. Ωσ προσ τθν ακτιβιςτικα εννοθμενθ απ-ουςια, θ οποια δρα εκκενωνοντασ, αν-υποςταςιοποιωντασ, θ βουδιςτικθ κενοτθτα kong (χχχ) ειναι ολοτελα ςυγγενθσ με τθν ταοϊςτικθ κενοτθτα xυ (χχχ). Και οι δυο κανουν τθν καρδια απουςα, εκκενωνουν το εγω προσ εναν μθ-εαυτο, προσ εναν κανενα, προσ εναν "ανωνυμο". Αυτο το xυ τθσ καρδιασ διαλανκανει τθσ λειτουργικθσ ερμθνειασ. Με το xυ ο Zhuangzi εκφραηει προπαντων το μθ- 15 Αυτ., ς Η εντονθ εςτιαςθ του Jullien ςτθν επιδραςθ και ςτθν δραςτικοτθτα εχει ενδεχομενωσ 'ευρωπαϊκθ' προελευςθ θ ιδια.

11 exigentielle Ειναι, τθν απ-ουςια. Επιςθσ θ φιγουρα του κακρεφτθ παραπεμπει ςτθν απ-ουςια. Ο κενοσ κακρεφτθσ του Zhuangzi διαφερει ριηικα απο τον εμψυχο κακρεφτθ του Leibniz. Κακοτι δεν εχει καμια exigentielle εςωτερικοτθτα, κανενα "appetitus". Δεν ορεγεται τιποτα, δεν ςτθριηεται απο τιποτα. Ειναι κενοσ και απων. Ετςι αφθνει τα πραγματα που κακρεφτιηονται εκει να πανε και να 'ρχονται. Συνοδευει και δεν προθγειται. Ετςι και δεν παρερχεται ο ιδιοσ: "Ο υψιςτοσ ανκρωποσ χρθςιμοποιει τθν καρδια του ςαν κακρεφτθ. Δεν ακολουκει τα πραγματα και δεν πθγαινει καταπανω τουσ τα κακρεφτιηει, ομωσ δεν τα ςυγκρατει. (..) δεν ειναι κυριοσ (zhu, χχχ) τθσ γνωςθσ. Προςεχει και το παραμικρο και ειναι παλι ανεξαντλθτοσ και διαγει περαν του εγω. Περα για περα προςδεχεται ο,τι ο ουρανοσ χαριηει, και παλι εχει ςαν να μθν ειχε τιποτα." 17 Στο Βιβλιο 13 ο Zhuangzi χρθςιμοποιει επιςθσ τθ μεταφορα του κακρεφτθ: "Τα πραγματα του κοςμου δεν ειναι ικανα να ταραξουν τθν καρδια του, και γι' αυτο ειναι θρεμοσ. Οταν το νερο *24+ ειναι θρεμο, τοτε κακρεφτιηει καλα κακε τριχουλα. (...) Αν λοιπον τα θρεμα νερα ειναι κακαρα, ποςο μαλλον το πνευμα! Η καρδια του εκλεκτου ειναι θρεμθ γι' αυτο και ειναι ο κακρεφτθσ ουρανου και γθσ." 18 Αλλα και ςτον ηεν-βουδιςμο προςφευγουν ςυχνα ςτθ φιγουρα του κακρεφτθ. Αυτοσ αποδιδει παραςτατικα τθν "κενθ καρδια" (wu xin, χχχ) που δεν ςτθριηεται ςε τιποτα: "Ο κακρεφτθσ (...) μενει οπωσ ειναι, κενοσ ο ιδιοσ (...). Αυτοσ ειναι ο κακρεφτθσ του Hui-neng αυτοσ ειναι και ο κακρεφτθσ του Ηsüa-feng. (...) Μα τι κακρεφτιςμα! Και τι ειναι αυτο που κακρεφτιηεται μεςα τουσ; Ειναι θ γθ κι ο ουρανοσ εκει ορκωνονται τα βουνα και κυλουν τα νερα εκει πραςινιηει το χορταρι και ξεφυτρωνουν τα δεντρα. Και τθν ανοιξθ ανοιγουν εκατονταδεσ τα πολυχρωμα ανκθ. (...) Υπαρχει ς' ολα αυτα ενασ ςκοποσ, ενα νοθμα που κανεισ κα μπορουςε να επινοθςει; Δεν ειναι τα παντα απλα εδω; (...) Μονο και μονο ο κακαροσ κακρεφτθσ που ειναι κενοσ ο ιδιοσ. Μονο οποιοσ εχει αναγνωριςει τθ μθδενικοτθτα του κοςμου και του εαυτου του, βλεπει ς' αυτον και το αιωνιο κοςμθμα." 19 Ο κενοσ *25+ κακρεφτθσ εγκειται ςτθν απουςια του εγω που ορεγεται, εγκειται ςε μια 17 Das wahre Buch vom südlichen Blütenland. ο.π., ς Αυτ., ς Βi-Υän-lυ, Meister Υüan-wu's Niederschrift von der Smaragdenen Felswand, μετ. Wilhelm Gundert, Bd. 1, München 1964, ς Και εδω ο Francois Jullien επιχειρει να κρατθςει τον Βουδιςμο μακρια απο τθν κινεηικθ ςκεψθ. Ο Zhuangzi, λεει, αντιπαρερχεται τον κακρεφτθ τθσ "μυςτικθσ χρθςθσ" και τον εννοει "τελειωσ αλλιωσ": "Η δυναμθ του κακρεφτθ εγκειται ςτο οτι προςδεχεται, ομωσ δεν ςυγκρατει αντανακλα ολα οςα του παρουςιαηονται αφθνοντασ τα να τον διαπερνουν, διχωσ να προςκολλαται ς' αυτα. Ουτε απωκει ουτε κελει να διατθρθςει, αφθνει τα πραγματα να εμφανιηονται μεςα του και να εξαφανιηονται, χωρισ ποτε να εςτιαηει ς' αυτα" (Francois Jullien, Sein Leben nähren, Βerlin 2006, ς.156). Ακριβωσ αυτθ θ περιγραφθ του ταοϊςτικου κακρεφτθ ειναι εξαιρετικα καταλλθλθ για να χαρακτθριςει εκεινον τον κακρεφτθ που χρθςιμοποιειται ςτον Ζεν-Βουδιςμο για τθν παραςταςθ τθσ "αδειασ καρδιασ" (wu xin. Ο Jullien δεν εξθει κατα ποςον ο Ζεν- Βουδιςμοσ ειναι "μυςτικοσ", κατα ποςον βριςκεται κοντυτερα ςτον δυτικο μυςτικιςμο απο τον Ταοϊςμο. Θυμιηω τον

12 νθςτι καρδια. Αντικετα ο Fichte, αυτοσ ο φιλοςοφοσ του εγω και τθσ πραξθσ, καταφρονει τθν κενθ καρδια: "Το ςυςτθμα τθσ ελευκεριασ ικανοποιει τθν καρδια μου, το αντικετο τθν ςκοτωνει και τθν εκμθδενιηει. Να ςτεκω νεκροσ και κρυοσ κι απλα να παρακολουκω τισ αλλαγεσ των καταςταςεων, ενασ αδρανθσ κακρεφτθσ των φευγαλεων μορφων - αυτθ θ υπαρξθ, μου ειναι αφορθτθ, τθν καταφρονω και τθν καταριεμαι. Θελω ν' αγαπω, κελω να χανομαι ςτθ ςυμμετοχθ, να χαιρομαι και να ςτεναχωριεμαι. Για μενα το υψιςτο αντικειμενο αυτθσ τθσ ςυμμετοχθσ ειμαι εγω ο ιδιοσ (...)." 20 Αρχικα και θ γερμανικθ λεξθ "Sinn" *"νοθμα"+ (μεςα υψθλα γερμανικα sin) ςθμαινει "πορεια", "ταξιδι" και "δρομοσ". Ομωσ ςυνδεεται με μια οριςμενθ κατευκυνςθ, μ' εναν οριςμενο ςκοπο. Η εκφραςθ "Uhrzeigersinn" *"φορα των δεικτων του ρολογιου"+ παραπεμπει για παραδειγμα ςτο οτι δειχνει προσ μια κατευκυνςθ. Η γαλλικθ αποςτροφθ "sens" εχει ακομθ τθ ςθμαςια τθσ κατευκυνςθσ θ τθσ πλευρασ. Αντικετα το διαβα ςτο μθ-ειναι ειναι "διχωσ κατευκυνςθ", γι' αυτο και χωρισ νοθμα, κενο νοθματοσ. Ακριβωσ αυτθ θ ελευκερια απο το νοθμα, απο τθν κατευκυνςθ, απο τον ςτοχο και *26+ τον ςκοπο, αυτθ θ κενοτθτα νοθματοσ με ιδιαιτερθ εννοια κακιιςτα δυνατθ μια υψθλοτερθ ελευκερια, μαλιςτα πρωτιςτωσ το ιδιο το Ειναι. Η ςυνθχθςθ με το χωρισ κατευκυνςθ, με το χωρισ περατα ολον, με τθν καταςταςθ πριν απο τθν κατακεςθ μιασ διαφορασ, φερνει μια "ουρανια χαρα" (tian le, χχχ, Ζ. Buch 13), μια "υψιςτθ χαρα" (zhi le, χχχ, Ζ. Buch 18). Αντικετα θ ευτυχια (fu, χχχ) εγκειται ςε μια διακριςθ θ προτιμθςθ, ςε μια μερικθ αντιλθψθ. Οποιοσ επιδιωκει τθν ευτυχια, εκτικεται μ' αυτο ςτθ δυςτυχια. Ετςι ιςχυει "να μθν επιδιωκεισ τθν ευτυχια, να μθν προκαλεισ τθ δυςτυχια" (bu wei (υxian, bu wei huo shi, χχχ, Ζ. Buch 15). Η απουςια του νοθματοσ δεν οδθγει ςε μθδενιςμο αλλα ςε ουρανια χαρα για το Ειναι που ειναι χωρισ κατευκυνςθ, χωρισ ιχνοσ. Η διδαχθ τθσ "υψιςτθσ χαρασ" του Zhuangzi ειναι διαμετρικα αντικετθ με τθν καντιανθ διδαχθ περι ευτυχιασ. Ο Kant ςτθν Ανκρωπολογια του παρατθρει οτι το "γεμιςμα του χρονου με αςχολιεσ που προχωρουν ςυμφωνα με ενα ςχεδιο, και που εχουν ωσ επακολουκο εναν μεγαλο επιδιωκομενο ςκοπο" ειναι το "μονο αςφαλεσ μεςον για να χαιρεςαι τθ ηωθ ςου κι επιπλεον και να τθν χορταινεισ". 21 Ο Kant ςυγκρινει τθ ηωθ μ' ενα ταξιδι. Σ' ενα ταξιδι θ πλθκωρα των πραγματων που γνωριςε κανεισ προκαλει ςτθ μνθμθ το "ςυμπεραςμα ενοσ μεγαλου χωρου που διθνυςε, κι επομενωσ ενοσ μακρου χρονου που φθμιςμενο λογο του δαςκαλου του Ζεν: "Οταν ερχεται πεινα, τρωω ρυηι, οταν ερχεται υπνοσ, κλεινω τα ματια. Οι βλακεσ με περιγελουν, ομωσ ο ςοφοσ καταλαβαινει." Ετςι και ο ηεν-βουδιςτικοσ τροποσ νοιαηεται για τθν "κοιλια". Η "κοιλια" βεβαια δεν ειναι οργανο για 'μυςτικιςμο'. 20 Johann Gotllieb Fichte, Die Bestimmung des Menschen, hrsg. von Erich Fuchs, Hamburg 1979, ς Immanuel Kant, Anthropologie in pragmatischer Hinsicht, Akademie-Ausgabe Bd. 7, Berlin 1907, ς. 234.

13 χρειαςτθκε γι' αυτο". Αντικετα το "κενο", δθλ. θ *27+ απουςια των πραγματων που κανεισ μπορει να γνωριςει, αναδρομικα παραγει τθν αιςκθςθ ενοσ λιγοτερου χρονου. Ετςι το κενο υποκειμενικα ςυντομευει τθ ηωθ. Για να χορταςει κανεισ τθ ηωθ, για να χαιρεται τθ ηωθ, κανενα κομματι τθσ ηωθσ δεν πρεπει να ειναι "κενο". Μονο μια ηωθ γεματθ με ςκοπιμεσ ενεργειεσ κανει καποιον ευτυχιςμενο και χορταςμενο απο τθ ηωθ. Το νοθμα ειναι ςκοποσ. Το Ειναι ειναι δραςθ. Αντικετα οι Laozi και Zhuangzi ειναι πεπειςμενοι πωσ ειναι δυνατο ενα τελειωσ αλλο πλανο υπαρξθσ, ενασ κοςμοσ τελειωσ αλλοσ. Σ' εκεινθ τθ γραμμικθ, τελεολογικθ, μαλιςτα ςε τομεισ ςυντεταγμενθ ηωθ αντιπαρακετουν ενα διαβα χωρισ κατευκυνςθ, ατελεολογικο. Αυτο το πλανο υπαρξθσ επιτελειται χωρισ νοθμα και ςκοπο, χωρισ τελεολογια και αφθγθςθ, χωρισ υπερβαςθ και κεο. Η κενοτθτα νοθματοσ, θ θ απουςια ςκοπου δεν ειναι αποςτερθςθ αλλα κερδοσ ςε ελευκερια, ενα περιςςοτερο του λιγοτερου. Πρωτα θ ματαιωςθ των βθματων προσ... κακιςτα τα βθματα δυνατα. Ο κοςμοσ, ςτον φυςικο βθματιςμο του οποιου ο ανκρωποσ εχει να αρμοςτει, δεν ειναι αφθγθματικα δομθμενοσ. Ετςι ειναι ανκεκτικοσ και απεναντι ςτθν κριςθ νοθματοσ, θ οποια ειναι παντα κριςθ αφθγθματικθ. Δεν διθγειται ουτε 'μεγαλεσ' ουτε 'μικρεσ' αφθγθςεισ. Δεν ειναι μυκοσ αλλα φυςθ με ιδιαιτερθ εννοια. Ακριβωσ γι' αυτο ειναι μεγαλοσ. Αντικετα κακε αφθγθςθ ειναι μικρθ. Κακοτι εγκειται ςε μια διακριςθ θ οποια για χαρθ του ενοσ αποκλειει το αλλο. Η αφθγθςθ, που κεςπιηει ενα νοθμα, οφειλεται ςε μια μαηικθ επιλογθ και ς' εναν αποκλειςμο, μαλιςτα ςε μια ςμικρυνςθ του κοςμου. Ο κοςμοσ ςτριμωχνεται και ςυρρικνωνεται ςε μια ςτενθ αφθγθματικθ τροχια. *28+ Ετςι ο Zhuangzi διδαςκει, αντι να ςτθριηεςαι ςε μια μικρθ αφθγθςθ, ςε μια διαφορα, να δενεςαι με τον κοςμο ολον, μαλιςτα να ειςαι τοςο μεγαλοσ οςο κι ο κοςμοσ, ν' ανυψωνεςαι ς' εναν ευρυ κοςμο. Γι' αυτο και οι καυμαςτεσ ιςτοριεσ του ςυχνα ειναι γεματεσ απο γιγαντιεσ μορφεσ. Ηδθ θ πρωτθ ιςτοριουλα μιλα για ενα γιγαντιο ψαρι ονοματι Κun κι ενα γιγαντιο πουλι ονοματι Peng: "Στον αδεντρο Βορρα ειναι μια τριςβακθ καλαςςα: θ καλαςςα τ' ουρανου. Εκει ηει ενα ψαρι, και ειναι μεχρι χιλια μιλια πλατυ και κανενασ δεν ξερει ποςο μακρυ ειναι. (..) Εκει ειναι κι ενα πουλι. (..) Η ραχθ του μοιαηει με το Μεγαλο Βουνο τα φτερα του μοιαηουν με ςυννεφα που κρεμονται απ' τον ουρανο. Στον ανεμοςτροβιλο ανεβαινει ςτριφογυριηοντασ κατα πανω, πολλεσ χιλιαδεσ μιλια μεχρι εκει που τελειωνουν τα ςυννεφα κι ο αερασ κι απο πανω του εχει πια μονο τον κυανομαυρο ουρανο. Τοτε ξεκινα για τον Νοτο και πετα προσ τον νοτιο Ωκεανο." 22 Ο Κun και ο Peng ειναι τοςο γιγαντιοι που δεν χωρανε ςε μικρα πραγματα, που υψωνονται πανω απο κακε εκλεκτικθ ςυλλογθ και διακριςθ. Δεν νοιαηονται για μικρα πραγματα. Προσ τουτο ειναι απλα υπερβολικα μεγαλα. Ο Zhuangzi 22 Das wahre Buch vom südlichen Blütenland, ο.π., ς. 29.

14 επιςτρατευει ςκοπιμα το υπερδιαςτατο και τθν υπερβολθ για μια αρςθ τθσ διακριςθσ, για μια α- διαφοροποιθςθ και εναν αφ-οριςμο. Οποιοσ δεν ειναι δεμενοσ ς' ενα οριςμενο πραγμα, ς' εναν οριςμενο τοπο, οποιοσ διαβαινει και δεν κατοικει πουκενα, ειναι και υπερανω κακε απωλειασ. Οποιοσ δεν κατεχει τιποτα οριςμενο, *29+ δεν χανει και τιποτα: "Οταν μια βαρκα ειναι φυλαγμενθ ςτθ λαςπθ, οταν ενα βουνο ειναι φυλαγμενο ςτθ βακια καλαςςα, τοτε ςκεφτεςαι πωσ ειναι αςφαλθ μα τα μεςανυχτα ερχεται ενα δυνατοσ, τα παιρνει ςτθν πλατθ και χανεται ενω ο (ιδιοκτθτθσ) κοιμαται και δεν καταλαβαινει τιποτα. Ενασ μεγαλοσ χωροσ ειναι μεν καταλλθλοσ για να φυλαχτει κατι μικρο μεςα του, ομωσ παραμενει θ δυνατοτθτα να χακει οταν ομωσ ο κοςμοσ φυλαγεται ςτον κοςμο, 23 τοτε αυτοσ δεν μπορει να χακει." 24 Εδω ο Zhuangzi διατυπωνει μια ιδιαιτερθ ςχεςθ με τον κοςμο. Το ηθτουμενο ειναι να αφ-οριςτει, να α-διαφοροποιθκει το Ειναι-ςτον-κοςμο προσ ενα Ειναι-κοςμοσ. Ο ανκρωποσ, για να το πουμε ςυμφωνα με τον Heidegger, το "Dasein", βριςκεται ςτθ μεριμνα οςο ειναι μικροτερο απο τον κοςμο, οςο μεςα ςτον κοςμο διακρινει. Για να καταςτει αμεριμνο αυτο το ιδιο πρεπει, αντι να προςκολλαται ς' ενα οριςμενο περιεχομενο του κοςμου, ςε μια διακριςθ, να ειναι ολοτελα ο κοςμοσ, να απο-διαφοροποιθκει αυτο το ιδιο ςτον κοςμο. Το Ειναι-ςτον-κοςμο ειναι μεριμνα. Αντικετα το Ειναι-κοςμοσ ειναι να ειςαι αμεριμνοσ. Ωσ γνωςτο θ μεταμοντερνα νοθςθ ςτρεφεται επιςθσ εναντιον τθσ ιδεασ τθσ υποςταςθσ και τθσ ταυτοτθτασ. Τοςο θ "différance" του Derrida οςο και το "Rhizom" του Deleuze αμφιςβθτουν ριηικα το υποςταςιακο κλειςιμο και *30+ τθν κλειςτοτθτα του, το αποκαλυπτουν ωσ φανταςτικθ καταςκευθ. Η αρνθτικοτθτα τουσ τα φερνει μεν κοντα ςτθν απ-ουςια, θ ςτθν κενοτθτα. Ομωσ γι' αυτα, οπωσ γενικα για τθ μεταμοντερνα νοθςθ, θ παραςταςθ μιασ κοςμικθσ ολοτθτασ, του βαρουσ του κοςμου, που ςυνιςτα τθν απωαςιατικθ νοθςθ, ειναι ξενθ. Η κενοτθτα, θ θ απουςια δρα τελικα ςυλλεγοντασ και περιςυλλεγοντασ, ενω απο τθν différance θ απο το Rhizom εκπορευεται ενα εντονα διαςκορπιςτικο αποτελεςμα. Διαχεουν τθν ταυτοτθτα, εξωκουν τθν ποικιλομορφια ςτα ακρα. Η μεριμνα για τθν ολοτθτα, για τθν αρμονια και τθν ςυνθχθςθ τθσ δεν ειναι μεριμνα τουσ. Η απωαςιατικθ νοθςθ τθσ κενοτθτασ αφθνει τθν αποδομθςθ πιςω τθσ για να απολθξει ςε μια ιδιαηουςα αναδομθςθ. Η απωαςιατικθ νοθςθ ειναι ολοτελα ςτραμμενθ ςτο εγγενεσ. Επιςθσ το dao δεν παριςτανει καμια μνθμειακθ, υπερφυςικθ, θ υπεραιςκθτθ οντοτθτα θ οποια, οπωσ ςτθν αποφατικθ κεολογια, κα 23 Αυτθ θ εκφραςθ "ο κοςμοσ φυλαγεται ςτον κοςμο" (zang tian xia yu tian xia, xxx) ειναι πιο πιςτθ μεταφραςθ, τθν οποια προτιμω απο τθ μεταφραςθ του Richard Wilhelm "ο κοςμοσ (πνευμα) ειναι φυλαγμενοσ ςτον κοςμο". Εδω δεν γινεται λογοσ για "πνευμα". 24 Das wahre Buch vom südlichen Blütenland, ο.π., ς. 87.

15 εκφραηονταν μονο με αρνθτικεσ μορφεσ, θ οποια κα ειχε αποδραςει απο το εγγενεσ για χαρθ μιασ υπερβατικοτθτασ. Το dao ςυντθκεται ολοτελα με το εγγενεσ του κοςμου, με το ετςι-ειναι των πραγματων, με το εδω και τωρα. Στον κοςμο των απωαςιατικων παραςταςεων δεν υπαρχει τιποτα εξω απο το εγγενεσ του κοςμου. Οταν το dao απεχει απο τθν καταλθξθ καπου, θ απο τθν ονομαςια, τοτε αυτο δεν ςυμβαινει επειδθ ειναι υπερβολικα υψθλο αλλα επειδθ ρεει, κατα καποιον τροπον ςαν μαιανδροσ. Χαρακτθριηει τθ ςυνεχθ μεταβολθ των πραγματων, τθ διαδικαςτικοτθτα του κοςμου. Ο διαβατθσ δεν αφθνει ιχνθ επειδθ *31+ ςυμβαδιηει με το διαβα των πραγματων. Το dao επιςθσ δεν ειναι "κυριοσ" των πραγματων, δεν ειναι "υποκειμενο" (zhu, χχχ, L. 34). Ουτε και αποςυρεται ςε καποιο μυςτθριο. Το χαρακτθριηει το εγγενεσ και θ φυςικθ εναργεια του ειναι-ετςι. Ετςι ο Laozi υπογραμμιηει οτι τα λογια του ειναι "πολυ ευκολο να κατανοθκουν" (shen yι zhi, χχχ), "πολυ ευκολο να εφαρμοςτουν" (shen yι xing, χχχ, L. 70). Το οτι ο διαβατθσ δεν αφθνει ιχνθ, εχει επιςθσ μια χρονικθ ςθμαςια. Δεν εμ-μενει και δεν επι-μενει. Πολυ περιςςοτερο υπαρχει ευ-καιρα. Κακωσ διαβαινει "χωρισ κατευκυνςθ", δεν διανυει κανεναν γραμμικο χρονο, κανεναν ιςτορικο χρονο που εκτεινεται ςτο παρελκον και ςτο μελλον. Η μεριμνα, τθν οποια ο Heidegger αναγορευει ςε κεμελιακθ ροπθ τθσ ανκρωπινθσ υπαρξθσ, ειναι προςδεδεμενθ ακριβωσ ς' αυτον τον εκτατο, δθλ. ιςτορικο χρονο. Ο διαβατθσ δεν υπαρχει ιςτορικα. Ετςι "δεν νοιαηεται" (bu si lυ, χχχ.li:) και "δεν καταςτρωνει ςχεδια και ςτρατθγικεσ (bu yu mou, χχχ, Ζ. Buch 15). Ο ςοφοσ δεν υπαρχει ουτε αναδρομικα ουτε προδρομικα. Πολυ περιςςοτερο ηει παροντικα. Διαγει ςτο εκαςτοτε παρον, το οποιο ομωσ δεν εχει τθν αιχμθ, θ τθν αποφαςιςτικοτθτα τθσ ςτιγμθσ. Και παλι θ ςτιγμθ ειναι προςδεδεμενθ ςτθν εμφαςθ και ςτθν αποφαςιςτικοτθτα τθσ δραςθσ. Ο ςοφοσ υπαρχει εν καταςταςει. Ομωσ το εν-καταςταςει διαφερει απο τθν "καταςταςθ" του Heidegger. Αυτθ εγκειται ςτθν αποφαςιςτικοτθτα τθσ πραξθσ και τθσ ςτιγμθσ. Στθν "καταςταςθ" το Dasein αδραχνει αποφαςιςτικα τον ιδιο τον εαυτο του. Αυτθ ειναι θ υψιςτθ ςτιγμθ *32+ τθσ παρουςιασ. Ο διαβατθσ διαγει εκαςτοτε μεν, ομωσ δεν διαμενει, διοτι θ διαμονθ εχει μια υπερβολικα δυνατθ αναφορα ςτο αντικειμενο. Ο διαβατθσ δεν αφθνει ιχνθ ακριβωσ διοτι διαγει διχωσ να διαμενει. Η περιφθμθ ιςτορια "Ονειρο πεταλουδασ" του Zhuangzi ειναι τοςο πολυ διαποτιςμενθ απο μια διακεςθ τθσ απουςιασ. Οραματιηεται μια μορφθ υπαρξθσ που χανει κακε ςτακεροτθτα, κακε ςαφθνεια, κακε πιεςτικθ αποφαςιςτικοτθτα, κακε οριςτικοτθτα. Παριςτα μια υπαρξθ διχωσ "μεριμνα": Καποτε ο Dschuang Dschou ονειρευτθκε ωσ ειναι πεταλουδα, μια πεταλουδα που πεταριηε, που ενοιωκε καλα κι ευτυχιςμενθ και δεν γνωριηε τιποτα για τον Dschuang Dschou. Ξαφνικα ξυπνθςε: εκει

16 θταν παλι, πραγματικα κι αλθκινα ο Dschuang Dschou. Τωρα δεν ξερω αν ο Dschuang Dschou ονειρευτθκε πωσ ειναι πεταλουδα θ αν θ πεταλουδα ονειρευτθκε πωσ ειναι ο Dschuang Dschou (...). 25 Ο Zhuangzi αιωρειται αφθρθμενοσ αναμεςα ς' αυτον και ςτο αλλο. Παραδινεται ςε μια ιδιαηουςα α- διαφορια. Αυτθ θ αιωρθςθ αντιτικεται ςε κακε ςτακεροτθτα, θ οποια και παριςτα τθ βαςικθ ροπθ τθσ ουςιασ. Αυτθ βοθκα τον ενα, κατοικωντασ ςτον εαυτο του, ςτθριηομενοσ ςτον εαυτο του να ςτεκει απεναντι ςτον αλλο, *33+ κι ετςι να διαφερει απο τον αλλο. Αντικετα θ απ-ουςια περιβαλλει τθν υπαρξθ με κατι ονειρικα-μετεωρο γιατι δεν επιτρεπει καμια μονοςθμαντθ, οριςτικθ, δθλ. υποςταςιακθ οριοκετθςθ των πραγματων. Αντικετα με τθ ςυλλθψθ του ατομου, δθλ. του μθ δυναμενου να ταμει, ο Zhuangzi κα ελεγε πωσ ειναι απειρα δυναμενοσ να ταμει, πωσ ειναι ατελειωτα μεταβλθτοσ. Το ονειρο του Zhuangzi ειναι ενα ονειρο χωρισ ψυχθ, ενα ονειρο που δεν αποτελειται απο ιχνθ. Ονειρευεται ο κανενασ. Το ονειρο του ειναι ενα απολυτο ονειρο γιατι ο ιδιοσ ο κοςμοσ ειναι ενα ονειρο. Ετςι δεν ειναι προςιτο ςε καμια ψυχολογια, ςε καμια ψυχαναλυςθ. Το υποκειμενο του δεν ειναι ουτε το "εγω" ουτε το "αυτο". Ονειρευεται ο ιδιοσ ο κοςμοσ. Ο κοςμοσ ειναι ενα ονειρο. Η απ-ουςια κραταει τα παντα ς' εναν ονειρικο μετεωριςμο. Πρωτα κατω απο βουδιςτικθ επιρροθ ο κινεηικοσ πολιτιςμοσ αναπτυςςει μια βακια δεκτικοτθτα για τθν παροδικοτθτα και το φευγαλεο του Ειναι. Τελικα ο βουδιςμοσ ειναι μια κρθςκεια τθσ απουςιασ, τθσ αποςβεςθσ, του ανεμοςκορπιςματοσ, μια κρθςκεια τθσ "κατοικθςθσ-πουκενα". 26 Ο κινεηικοσ πολιτιςμοσ και θ κινεηικθ τεχνθ τθσ αχνοτθτασ δεν ειναι καν νοθτοσ διχωσ τον βουδιςμο. 27 Η ευαιςκθςια για τθν οδυνθρθ *34+ γοθτεια τθσ παροδικοτθτασ ειναι ακριβωσ αυτο που εμψυχωνει τθν κινεηικθ αιςκθτικθ τθσ αχνοτθτασ. Οι ποιθτεσ τθσ αχνοτθτασ τραγουδουν προπαντων τθν τρυφερθ 25 Das wahre Buch vom südlichen Blütenland. ο.π., ς Πρβλ. Byung-Chul Han, Philosophie des Zen-Buddhismus, Stuttgart 2002, Kap. Nirgends wohnen, ς Ο Francois Jullien hält κρατει μεν τον Βουδιςμο μακρια απο τθν Κινα του. Ομωσ θ περιγραφθ του τθσ κινεηικθσ ανυδροτθτασ ειναι βακια βουδιςτικθ: "Η εποχθ τθσ (τθσ αχνοτθτασ) ειναι το θδθ προχωρθμενο φκινοπωρο, οταν τα πεταλα των χρυςανκεμων πεφτουν ςαν τα αγγιηει θ παχνθ: τα τελευταια χρωματα του ετουσ χανονται, κι αυτθ θ διαχυςθ επιτελειται απο μονθ τθσ, ςαν απλθ αποςυρςθ" (Über das Fade - Eine Eloge, Βerlin 1999, ς. 108). Η οδυνθρθ γοθτεια των πεταλων των χρυςανκεμων που πεφτουν, μαλιςτα θ χαρθ τθσ εξαφανιςθσ δεν ειναι τελειωσ τυπικθ για τον Ταοϊςμο. Μαλιςτα ο Jullien χρθςιμοποιει ορουσ οπωσ "απουςια" (l'absence) θ "εγκαταλειψθ" (l'abandon), οι οποιοι, ςυμφωνα με τθν εικονα του τθσ Κινασ, δεν ειναι αυτοχκονα 'κινεηικοι': "Παντα ειναι φκινοπωρο: με τθν επικλθςθ αυτθσ τθσ κακαροτθτασ, θ διακεςθ (...) ολο και περιςςοτερο διαπερναται απο ενα ειδοσ απουςιασ, τα χειροπιαςτα ςθμεια προςκαλουν ςτο να εγκαταλειφκουν " (ς. 137 επ.).

17 λαμψθ του παροδικου. Ετςι και ο ιαπωνασ διαβαταρθσ μοναχοσ Bashô αρχιηει το ταξιδιωτικο του θμερολογιο με εναν λογο του κινεηου ποιθτθ Li Bo. 28 Ουρανοσ και γθ - ολο το ςυμπαν - δεν ειναι παρα ενασ ξενωνασ, ςτεγαηει ολα τα οντα μαηι. Μεςα του θλιοσ και φεγγαρι επιςθσ δεν ειναι παρα ξενοι, ξενοι οδοιποροι αιωνιων χρονων. Σ' αυτον τον φευγαλεο κοςμο θ ηωθ μοιαηει με ονειρο. Ποιοσ ξερει ποςο ςυχνα κα γελαμε ακομθ; Γι' αυτο και οι προγονοι μασ αναβαν κερια για να υμνθςουν τθ νυχτα Η απ-ουςια δεν επιτρεπει καμια μερικοτθτα, καμια μερολθψια. Κακε προτιμθςθ του ενοσ κα θταν θδθ *35+ προσ ηθμια του αλλου. Μια ςυμπακεια φερνει μαηι τθσ μια αντιπακεια. Ετςι πρεπει, διχωσ καμια προτιμθςθ, "να περιβαλλεισ ολα τα πραγματα ιςοτιμα" (jian huai wan wu, χχχ, Ζ. Buch 17). Τοςο θ αγαπθ οςο και θ φιλια προχποκετουν διακριςθ και μερολθψια. Εγκεινται ςτο appetitus. Ετςι ο ςοφοσ δεν "αγαπα" τον ανκρωπο (bu wei aι ren, χχχ) και δεν καλλιεργει καμια "φιλια" (qin, χχχ, Ζ. Buch 6). Η αγαπθ εμμενει. Και θ φιλια δθμιουργει δεςμουσ. Παντωσ ο ςοφοσ δεν ειναι τελειωσ αμετοχοσ. Το αμετοχο επιςθσ προχποκετει ενα κλειςτο υποκειμενο του ενδιαφεροντοσ, για το οποιο ο κοςμοσ εχει γινει αδιαφοροσ. Η απ-ουςια δεν εκ-κενωνει τθν αγαπθ και τθ φιλια προσ τθν αδιαφορια αλλα προσ μια α-πειρθ φιλοτθτα θ οποια εγκειται ςτο να περιβαλλει, διχωσ καμια μερολθψια, ιςοτιμα τα παντα. Σαν μια απο εκεινεσ τισ καυμαςτεσ ιςτοριεσ του Zhuangzi διαβαηεται το διθγθμα του Kafka Η εγνοια του πατερα του ςπιτιου. Το "ον που λεγεται Odradek", ςτθν πραγματικοτθτα ειναι ενα απ-ον. Αυτο το αλλοκοτο πλαςμα που εχει τθ μορφθ απο ενα καρουλι με ςχθμα αςτρου, ειναι τοςο πολυμορφο που διαφευγει κακε μονοςθμαντο ουςιακο προςδιοριςμο. Ηδθ το ονομα του ςτερειται κακε μονοςθμαντοτθτασ: "Οι μεν λενε οτι θ λεξθ Odradek ειναι ςλαβικθσ καταγωγθσ και ηθτουν ν' αποδειξουν τθ διαμορφωςθ τθσ λεξθσ βαςιςμενοι ς' αυτο. Αλλοι παλι κεωρουν οτι ειναι γερμανικθσ καταγωγθσ και οτι απλα επθρεαςτθκε απο το ςλαβικο. Ομωσ θ αβεβαιοτθτα των δυο *36+ ερμθνειων οδθγει δικαια ςτο ςυμπεραςμα πωσ καμια δεν ειναι ςωςτθ, αφου αλλωςτε με καμια απ' αυτεσ δεν βγαινει απο τθ λεξθ νοθμα." Εκτοσ αυτου ο Odradek ςυντικεται ποικιλομορφα απο μερθ που μοιαηουν να ειναι ουςιακα διαφορετικα μεταξυ τουσ. Αντικετα θ μοναδα του Leibniz ωσ "απλθ υποςταςθ" (substance simple) ειναι ωσ γνωςτο "διχωσ μερθ" (sans parties). Εχει, οπωσ το καλον του Πλατωνα, "μια μορφθ" (μονοειδεσ). Ο Odradek ειναι ενα απ-ον, μαλιςτα ενα αν-ουςιο κακοςον ςυντικεται απο τα πλεον ετερογενθ μερθ. Η οψθ του ειναι ακρωσ υβριδικθ, ςαν να χλευαηει τθ μονοςθμαντοτθτα τθσ ουςιασ: "Καταρχθν φαινεται ςαν ενα χαμθλο καρουλι με ςχθμα αςτρου, και οντωσ μοιαηει καλυμμενο 28 Ο Li Βo, οπωσ πολλοι ποιθτεσ τθσ αχνοτθτασ, ανθκει ςτθν εποχθ Tang, που θταν εποχθ ανκιςθσ του Βουδιςμου. 29 Βashô Μatsuο, Auf schmalen Pfaden durchs Hinterland, μετ. Geza ς. Dombrady, Mainz 1985, ς. 42.

18 απο κλωςτεσˑ παντωσ κα επρεπε να ειναι μονο ςκιςμενα, παλια κομματια απο νθματα του πλεον διαφορετικου ειδουσ και χρωματων που εχουν κανει κομπουσ το ενα με το αλλο, αλλα και που εχουν κανει ολα μαηι χνουδι. Ομωσ δεν ειναι μονο καρουλι αλλα απο το κεντρο του αςτρου βγαινει ενα μικρο λοξο ξυλακι και ς' αυτο το ξυλακι κατοπιν ειναι προςαρμοςμενο κι ενα αλλο ςε ορκθ γωνια. Με τθ βοθκεια απ' αυτο το τελευταιο ξυλακι απο τθ μια και μιασ απο τισ προεκταςεισ του αςτρου απο τθν αλλθ, το ολο μπορει να ςτεκεται ςαν πανω ςε δυο ποδια." Επιςθσ το "ςπικαμιαιο" του προκαλει τθν εντυπωςθ μιασ απουςιασ. Λογω του "ςπικαμιαιου" του διαφευγει κακε ςυλλθψθσ. Επιςθσ ειναι "εξαιρετικα κινθτικοσ και δεν πιανεται". Του λειπει κακε ςτακεροτθτα τθσ ουςιασ. Η ακρα κινθτικοτθτα του ερχεται ςε αντικεςθ με τθν εμμονθ τθσ ουςιασ. Μοιαηει απων και δια του οτι *37+ ςυχνα αποςυρεται ολοτελα ςτθ ςιωπθ. Καποτε γελα. Ομωσ το γελιο του θχει παραξενα αςωματο και κενο. Επιτεινει τθν εντυπωςθ τθσ απουςιασ: "(...) ομωσ ειναι μονο ενα γελιο οπωσ κανεισ μπορει να βγαλει χωρισ πνευμονια. Ηχει καπου ετςι οπωσ οταν πατασ επανω ςε πεςμενα φυλλα." Διχωσ αλλο ο Odradek μπορει να ενταχκει ς' εκεινον τον κυκλο καμπουρθδων, ςακατθδων, αναπθρων ςε ποδια και δαχτυλα θ αλλων αλλοκοτων μορφων χωρισ καμια χρθςιμοτθτα, απο τισ οποιεσ ειναι γεματεσ οι ιςτοριουλεσ του Zhuangzi. Το ροηιαςμενο δεντρο του Zhuangzi φτανει ςε μεγαλθ θλικια επειδθ ειναι αχρθςτο. Ο Odradek επιςθσ μοιαηει να ειναι υπερανω κακε χρθςιμοτθτασ: "Μα μπορει αραγε να πεκανει; Κακε τι που πεκαινει ειχε προθγουμενωσ ενα ειδοσ ςκοπο, ενα ειδοσ δραςτθριοτθτα, και κοπιαςε μ' αυτο τουτο δεν αφορα τον Odradek." Ο Odradek ειναι επιςθσ απ-ων κακοςον δεν παραμενει ποτε ς' εναν τοπο. Δεν κατοικει πουκενα. Ειναι μια φιγουρα αντικετικθ προσ τθν εςωτερικοτθτα του οικου. Στθν ερωτθςθ "Και που μενεισ;" ςυνθκωσ απαντα: "Τοποσ κατοικιασ αοριςτοσ". Ακομα και οταν βριςκεται ςπιτι του, κατα το πλειςτον διαμενει μονο ςε εκ-ςωτερικευμενουσ χωρουσ οπωσ "χωλ", "κλιμακοςταςιο", "διαδρομοι" θ "ςοφιτα". Ετςι δεν ειναι ολοτελα ςπιτι, δεν ειναι ολοτελα παρ' εαυτον. Προφανωσ αποφευγει κλειςτουσ χωρουσ. Συχνα ειναι απλα απων. "Για μθνεσ δεν τον βλεπεισ". Ομωσ αυτθ θ απουςια, αυτθ θ μθ-κατοικθςθ ανθςυχει τον "πατερα του ςπιτιου" που φυλαγει το ςπιτι. Η "Εγνοια του πατερα του ςπιτιου" αφορα τθν απουςια του Odradek. Μαλιςτα ο πατερασ ειναι θ [38] εγνοια. Ο Odradek, που ειναι διχωσ εγνοια, ειναι θ αντικετικθ του φιγουρα. Παντωσ δεν μπορουμε να παραβλεψουμε οτι τελικα ο Odradek δεν ειναι επινοθςθ του Zhuangzi γιατι, παρα τθν μακρα απουςια, που φερνει πολλεσ εγνοιεσ ςτον πατερα του ςπιτιου, ο Odradek, "γυριηει", ετςι λεγεται ςτον Kafka, "οπωςδθποτε και παλι ςτο ςπιτι μασ".

19 Κλειςτο και Ανοιχτο - Χωροι τησ απ-ουςιασ [39+ Εκει οι αρικμοι των ςπιτιων αλλαηουν κακθμερινα, ωςτε κανενασ να μθ βριςκει το ςπιτι του. Elias Canetti Στθν Απω Ανατολθ εχει κανεισ και οπτικα τθν εμπειρια οτι τα πραγματα, ςε μεγαλυτερο βακμο απ' ο,τι ςτθ Δυςθ, διαχεονται το ενα ςτο αλλο. Στουσ ςτενουσ δρομουσ τθσ αγορασ δεν ειναι παντα κακαρο, που τελειωνει ενα μαγαηι και που αρχιηει το επομενο. Συχνα επικαλυπτονται. Στθν αγορα τθσ Κορεασ βλεπεισ διπλα ςτα πθλινα αποξθραμενεσ ςουπιεσ. Κραγιον και καρυδια βριςκονται διπλα-διπλα. Φουςτεσ κρεμονται πανω απο γλυκα ρυηιου. Το ςυνωκυλευμα απο ςτθλεσ του θλεκτρικου, καλωδια και πολυχρωμεσ ρεκλαμεσ, που ειναι τυπικο για τισ ιαπωνικεσ μεγαλουπολεισ, δεν επιτρεπει κανεναν ςαφθ διαχωριςμο χωρων. Τα παλια ξυλινα ςπιτια ςτα γιαπωνεηικα ςοκακια (rojt) μοιαηουν να υπερκαλυπτονται ολοτελα. Δεν αναγνωριηεισ ευκολα που τελειωνει το ενα ςπιτι και που αρχιηει το επομενο. Αυτθ θ χωρικοτθτα τθσ α-διαφοριασ κυμιηει εναν λογο του ηεν: "Χιονι ςκεπαηει τουσ ανκουσ απο τισ καλαμιεσ τθσ οχκθσ ειναι δυςκολο να διακρινεισ που αρχιηουν αυτοι και που τελειωνει εκεινο." 30 Ειναι δυςκολο να διακρινεισ αναμεςα ςτο αςπρο του ανκουσ τθσ καλαμιασ και ς' αυτο του χιονιου πανω του. Η ουςια ειναι διακριςθ. Abb.1 Yosa Buson ( ), Πευκοδαςοσ ςτο Karasaki, Περιοδοσ Edo, περιπου Μετεωρο τοπιο *42+ Ετςι μπλοκαρει ρευςτεσ μεταβαςεισ. Η απ-ουςια ειναι α-διαφορια. Δρα ρευςτοποιωντασ και αφοριηοντασ. Εκεινο το χιονιςμενο τοπιο του ποταμου ειναι τοπιο τθσ απ-ουςιασ. Τιποτα δεν διαγκωνιηεται. Τιποτα δεν οριοκετειται απο το αλλο. Ολα μοιαηουν να υποχωρουν ςε μια α-διαφορια. Στθ Δυςθ ςπανια υπαρχουν ρευςτεσ μεταβαςεισ. Η βαρια παρουςια οριων και οριοκετθςεων παραγει μια αιςκθςθ ςτενοτθτασ. Αντικετα θ απωαςιατικθ μεγαλουπολθ, παρα τον ςυνωςτιςμο ανκρωπων και ςπιτιων, δειχνει ςαν πολθ τθσ κενοτθτασ και τθσ απουςιασ. 30 Bi-yän-Iu, Meister Yüan-wu's Niederschrift von der Smaragdenen Felswand, μετ. Wilhelm Gundert. Bd. 1, München 1964, ς.251.

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ (Αόρατος) ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Κάποτε στη γη γεννήθηκε το Όνειρο. Το όνομά του δεν ήταν έτσι, όμως επειδή συνεχώς ονειρευόταν, όλοι το φώναζαν Όνειρο. Δεν ήταν κάτι το σπουδαίο, ήταν σαν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 «Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» (Φλώρινα - Μακεδονία Καύκασος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011

Διαβάστε περισσότερα

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο 4 Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο Σεβάχ. Για να δει τον κόσμο και να ζήσει περιπέτειες.

Διαβάστε περισσότερα

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ''

Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ'' 1 2 Τα λουλούδια που δεν είχαν όνομα ''ΜΥΘΟΣ'' 3 Τα λουλούδια χωρίς όνομα, τα έχει ο καθένας από μας, αλλά δεν το ξέρουμε. Δεν μας μαθαίνουν τίποτα και ψάχνουμε μόνοι μας άσκοπα να βρούμε κάτι, για να

Διαβάστε περισσότερα

Όροι και συντελεστές της παράστασης Ι: Αυτοσχεδιασμός και επινόηση κειμένου.

Όροι και συντελεστές της παράστασης Ι: Αυτοσχεδιασμός και επινόηση κειμένου. Όροι και συντελεστές της παράστασης Ι: Αυτοσχεδιασμός και επινόηση κειμένου. Ενότητα 1: Το σπασμένο μπισκότο. Γιάννα Ροϊλού. Τμήμα: Θεατρικών Σπουδών. Σελίδα 1 1 Σκοποί ενότητας..3 2 Περιεχόμενα ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Δύο Σε μια σπουδαία αρχαία πόλη που την έλεγαν Ουρούκ, ζούσε ένας νεαρός βασιλιάς, ο Γκιλγκαμές. Πατέρας του Γκιλγκαμές ήταν ο βασιλιάς Λουγκαλμπάντα και μητέρα του η

Διαβάστε περισσότερα

Μπορεί να έχετε ακούσει ότι το Φενγκ Σούι αποτελείται από δύο Κινέζικους χαρακτήρες, Feng 風 (Άνεμος) και Shui 水 (Νερό). Τι σημαίνουν λοιπόν;

Μπορεί να έχετε ακούσει ότι το Φενγκ Σούι αποτελείται από δύο Κινέζικους χαρακτήρες, Feng 風 (Άνεμος) και Shui 水 (Νερό). Τι σημαίνουν λοιπόν; Κατ αρχάς τι είναι το Φενγκ Σούι; Μπορεί να έχετε ακούσει ότι το Φενγκ Σούι αποτελείται από δύο Κινέζικους χαρακτήρες, Feng 風 (Άνεμος) και Shui 水 (Νερό). Τι σημαίνουν λοιπόν; Ο Πλανήτης μας είναι μόνο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε.

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε. ιστορίες της 17 ιστορίες της Πρωτοχρονιάς Παραμύθια: Βαλερί Κλες, Έμιλι-Ζιλί Σαρμπονιέ, Λόρα Μιγιό, Ροζέ-Πιερ Μπρεμό, Μονίκ Σκουαρσιαφικό, Καλουάν, Ιμπέρ Μασουρέλ, Ζαν Ταμπονί-Μισεράτσι, Πολ Νέισκενς,

Διαβάστε περισσότερα

Μια φορά και έναν καιρό ζούσε στα βάθη του ωκεανού µια µικρή σταγόνα, ο Σταγονούλης. Έπαιζε οληµερίς διάφορα παιχνίδια µε τους ιππόκαµπους και τις

Μια φορά και έναν καιρό ζούσε στα βάθη του ωκεανού µια µικρή σταγόνα, ο Σταγονούλης. Έπαιζε οληµερίς διάφορα παιχνίδια µε τους ιππόκαµπους και τις Μια φορά και έναν καιρό ζούσε στα βάθη του ωκεανού µια µικρή σταγόνα, ο Σταγονούλης. Έπαιζε οληµερίς διάφορα παιχνίδια µε τους ιππόκαµπους και τις µικρές γοργόνες και ήταν πολύ ευτυχισµένος. Όµως, ήταν

Διαβάστε περισσότερα

Τα παιδιά της Πρωτοβουλίας και η Δώρα Νιώπα γράφουν ένα παραμύθι - αντίδωρο

Τα παιδιά της Πρωτοβουλίας και η Δώρα Νιώπα γράφουν ένα παραμύθι - αντίδωρο Τα παιδιά της Πρωτοβουλίας και η Δώρα Νιώπα γράφουν ένα παραμύθι - αντίδωρο Ο Ηλίας ανεβαίνει Ψηλά Ψηλότερα Κάθε Μάρτιο, σε μια Χώρα Κοντινή, γινόταν μια Γιορτή! Η Γιορτή των Χαρταετών. Για πρώτη φορά,

Διαβάστε περισσότερα

Μαριέττα Κόντου ΦΤΟΥ ΞΕΛΥΠΗ. Εικόνες: Στάθης Πετρόπουλος

Μαριέττα Κόντου ΦΤΟΥ ΞΕΛΥΠΗ. Εικόνες: Στάθης Πετρόπουλος Ιστορίες που ζεις δυνατά Μαριέττα Κόντου ΦΤΟΥ ΞΕΛΥΠΗ Εικόνες: Στάθης Πετρόπουλος Στο τώρα Έχω δώσει τόσες υποσχέσεις που νομίζω ότι έχω χάσει το μέτρημα. Δεν είναι που λέω ψέματα όταν δεν τις τηρώ, είναι

Διαβάστε περισσότερα

Αυτόνομοι Πράκτορες. Αναφορά Εργασίας Εξαμήνου. Το αστέρι του Aibo και τα κόκαλα του

Αυτόνομοι Πράκτορες. Αναφορά Εργασίας Εξαμήνου. Το αστέρι του Aibo και τα κόκαλα του Αυτόνομοι Πράκτορες Αναφορά Εργασίας Εξαμήνου Το αστέρι του Aibo και τα κόκαλα του Jaohar Osman Η πρόταςθ εργαςίασ που ζκανα είναι το παρακάτω κείμενο : - ξ Aibo αγαπάει πάρα πξλύ ρα κόκαλα και πάμρα ρα

Διαβάστε περισσότερα

Μια φορά και έναν καιρό, σ' ένα μεγάλο κήπο, ήταν ένα σαλιγκάρι μέσα στην φωλιά του. Ένα παιδάκι ο Γιωργάκης, έξω από την φωλιά του σαλιγκαριού

Μια φορά και έναν καιρό, σ' ένα μεγάλο κήπο, ήταν ένα σαλιγκάρι μέσα στην φωλιά του. Ένα παιδάκι ο Γιωργάκης, έξω από την φωλιά του σαλιγκαριού Μια φορά και έναν καιρό, σ' ένα μεγάλο κήπο, ήταν ένα σαλιγκάρι μέσα στην φωλιά του. Ένα παιδάκι ο Γιωργάκης, έξω από την φωλιά του σαλιγκαριού έπαιζε με την μπάλα του. Μετά από ένα δυνατό χτύπημα η μπάλα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ UÇURTMA Orkun Bozkurt

ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ UÇURTMA Orkun Bozkurt ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ UÇURTMA Orkun Bozkurt - Ι - Αυτός είναι ένας ανάπηρος πριν όμως ήταν άνθρωπος. Κάθε παιδί, σαν ένας άνθρωπος. έρχεται, καθώς κάθε παιδί γεννιέται. Πήρε φροντίδα απ τη μητέρα του, ανάμεσα σε ήχους

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης)

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) 22 Οκτωβρίου 2019 Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα / Πνευματική ζωή «Είναι πολλά πράγματα, τα οποία ο άνθρωπος δεν τα γνωρίζει, ή, αν τα

Διαβάστε περισσότερα

«Ο Ντίνο Ελεφαντίνο και η παρέα του»

«Ο Ντίνο Ελεφαντίνο και η παρέα του» 6/θ Δημοτικό Σχολείο Πολυδενδρίου Τάξη Γ «Ο Ντίνο Ελεφαντίνο και η παρέα του» Ζνα παραμφθι για το δικαίωμα των παιδιών ςτη φιλία, ςτο παιχνίδι και ςτο ςεβαςμό τησ προςωπικότητάσ τουσ. 6/Θ Δθμοτικό Σχολείο

Διαβάστε περισσότερα

1ο Λυκειο Χαιδαριου Σαξθ: Α Σμθμα: 2 χολικο Ετοσ: 2013-14 PROJECT-MARKETING. ΘΕΜΑ: Ο κοςμοσ του Μαρκετινκγ και τθσ Διαφθμιςθσ

1ο Λυκειο Χαιδαριου Σαξθ: Α Σμθμα: 2 χολικο Ετοσ: 2013-14 PROJECT-MARKETING. ΘΕΜΑ: Ο κοςμοσ του Μαρκετινκγ και τθσ Διαφθμιςθσ 1ο Λυκειο Χαιδαριου Σαξθ: Α Σμθμα: 2 χολικο Ετοσ: 2013-14 PROJECT-MARKETING ΘΕΜΑ: Ο κοςμοσ του Μαρκετινκγ και τθσ Διαφθμιςθσ Ονοματα μαθθτων: Κοντογιαννθ ελθνθ Κοντοςωρου Αννα Λατςθσ Αλεξανδροσ Κωνςταντοπουλοσ

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μουσική..............................................11 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΓΧΟΡΔΟ Η αρχοντοπούλα κι ο ταξιδευτής........................15 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΡΟΥΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα σαν κι αυτή μια νύχτα σαν κι αυτή θέλω να σου πω πόσο σ

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού. Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων

Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού. Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων Το τελευταίο όνειρο της γέρικης βελανιδιάς Κάπου σε κάποιο δάσος, εκεί στον λόφο που βρίσκονταν κοντά σε μια πλατιά

Διαβάστε περισσότερα

...Μια αληθινή ιστορία...

...Μια αληθινή ιστορία... ...Μια αληθινή ιστορία... Στην αρχή ήταν μια άδεια σελίδα. Την είχε ο Καλός Ζωγράφος, που ήταν γνωστός για την ικανότητά του να ζωγραφίζει τέλειες εικόνες. Μια μέρα ο Ζωγράφος άρχισε να ζωγραφίζει αυτή

Διαβάστε περισσότερα

Μήνυμα από τους μαθητές του Ε1. Σ αυτούς θέλουμε να αφιερώσουμε τα έργα μας. Τους έχουν πάρει τα πάντα. Ας τους δώσουμε, λοιπόν, λίγη ελπίδα»

Μήνυμα από τους μαθητές του Ε1. Σ αυτούς θέλουμε να αφιερώσουμε τα έργα μας. Τους έχουν πάρει τα πάντα. Ας τους δώσουμε, λοιπόν, λίγη ελπίδα» Μήνυμα από τους μαθητές του Ε1 «Εμείς, τα παιδιά της Ε1 τάξης, κάναμε μερικά έργα με θέμα τους πρόσφυγες, για να εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας σ αυτούς τους κυνηγημένους ανθρώπους. Τους κυνηγάει ο πόλεμος

Διαβάστε περισσότερα

Μια φορά κι έναν καιρό, τον πολύ παλιό καιρό, τότε που όλη η γη ήταν ένα απέραντο δάσος, ζούσε μέσα στο ξύλινο καλύβι της, στην καρδιά του δάσους,

Μια φορά κι έναν καιρό, τον πολύ παλιό καιρό, τότε που όλη η γη ήταν ένα απέραντο δάσος, ζούσε μέσα στο ξύλινο καλύβι της, στην καρδιά του δάσους, Μια φορά κι έναν καιρό, τον πολύ παλιό καιρό, τότε που όλη η γη ήταν ένα απέραντο δάσος, ζούσε μέσα στο ξύλινο καλύβι της, στην καρδιά του δάσους, μια γριά γυναίκα. Τ όνομά της ήταν Μαραλά. Κανένας δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑ Μ! Μ Π Α Μ! Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για όλους.

ΜΠΑ Μ! Μ Π Α Μ! Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για όλους. ΕΙΝΑΙ ΑΤΥΧΙΑ ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙΣ ΜΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ. Νούρου Εγώ Κουάμι ο αδερφός μου Ράζακ ένας φίλος που συναντήσαμε στον δρόμο Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για

Διαβάστε περισσότερα

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό

Όταν φεύγουν τα σύννεφα μένει το καθαρό Ημερομηνία 9/6/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://plusmag.gr/ Αλεξάνδρα Παναγοπούλου http://plusmag.gr/article/%cf%84%ce%b1%ce%bd_%cf%86%ce%b5%ce%b3%ce%bf%cf %85%CE%BD_%CF%84%CE%B1_%CF%83%CE%BD%CE%BD%CE%B5%CF%86%CE%B1_%CE%B

Διαβάστε περισσότερα

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές;

τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΛΗΘΕΙΑ; τι είναι αυτό που κάνει κάτι αληθές; τι κριτήρια έχουμε, για να κρίνουμε πότε κάτι είναι αληθές; ποια είναι η σχέση των πεποιθήσεών μας με την πραγματικότητα, για να είναι αληθείς και

Διαβάστε περισσότερα

Η ωραιότερη ιστορία της τέχνης

Η ωραιότερη ιστορία της τέχνης ΦΡΑΝΣΟΥΆ ΛΕ ΛΙΟΝΝΑΊ Η ωραιότερη ιστορία της τέχνης Ένα όνειρο στο στρατόπεδο Ντόρα-Μιττελμπάου ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΤΡΙΓΚΟΣ ΣΥΝΈΒΗ ένα πρωί κατά τη διάρκεια μίας εξ αυτών των συναθροίσεων

Διαβάστε περισσότερα

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος»

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος» Ο εγωιστής γίγαντας Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης «Αλέξανδρος Δελμούζος» 2010-2011 Κάθε απόγευμα μετά από το σχολείο τα παιδιά πήγαιναν για να παίξουν στον κήπο του γίγαντα.

Διαβάστε περισσότερα

Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες

Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες ΑΛΚΗ ΖΕΗ ΜΕΛΗ ΟΜΑΔΑΣ: ΚΥΔΩΝΑΚΗ ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΑ, ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΝΕΦΕΛΗ Η Κωνσταντίνα είναι το μόνο παιδί που έχουν αποκτήσει οι γονείς της, όχι όμως και το μόνο εγγόνι που έχει αποκτήσει

Διαβάστε περισσότερα

Οι περιπέτειεσ των πουλιών ςτη λίμνη Κουρνά

Οι περιπέτειεσ των πουλιών ςτη λίμνη Κουρνά Οι περιπέτειεσ των πουλιών ςτη λίμνη Κουρνά (Παραμφκι δθμιουργθμζνο από τα παιδιά του Παιδικοφ τακμοφ «Παιδικό Χαμόγελο», Εκπαιδευτικός: Αλζξανδρος Πανταηις, Ρζκυμνο 2013) -«Καλθμζρα αράχνθ!» Είπε λαχανιαςμζνοσ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΞΩΤΙΚΩΝ. Ιστορίες από τη Σκωτία και την Ιρλανδία

ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΞΩΤΙΚΩΝ. Ιστορίες από τη Σκωτία και την Ιρλανδία ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΞΩΤΙΚΩΝ Ιστορίες από τη Σκωτία και την Ιρλανδία ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΞΩΤΙΚΩΝ Ιστορίες από τη Σκωτία και την Ιρλανδία ΣΕΙΡΑ Mystery House ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ Δήμητρα Νικολαΐδου ΕΞΩΦΥΛΛΟ

Διαβάστε περισσότερα

Οι 3 διαστάσεις της ύπαρξης: εξωτερική ύπαρξη, εσωτερική ύπαρξη και γλώσσα 1: ΤΕΜΑΧΙΟ 2: ΤΕΜΑΧΙΟ 3: ΤΕΜΑΧΙΟ

Οι 3 διαστάσεις της ύπαρξης: εξωτερική ύπαρξη, εσωτερική ύπαρξη και γλώσσα 1: ΤΕΜΑΧΙΟ 2: ΤΕΜΑΧΙΟ 3: ΤΕΜΑΧΙΟ Οι 3 διαστάσεις της ύπαρξης εξωτερική ύπαρξη, εσωτερική ύπαρξη και γλώσσα 1 ΤΕΜΑΧΙΟ 2 ΤΕΜΑΧΙΟ 3 ΤΕΜΑΧΙΟ SENSES ΑΙΣΘΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΔΙΑΚΟΨΤΕ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΠΟΡΙΑΣ Η ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ ΕΠΙΘΥΜΕΙΤΕ ΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πώς τον λένε τον θεό σου;

Πώς τον λένε τον θεό σου; Γιαν φον Χόλεμπεν Τζέιν Μπερ Κράουζε Πώς τον λένε τον θεό σου; Απορίες των παιδιών για πέντε θρησκείες Περιεχόμενα Ένας κόσμος, πολλές θρησκείες 10 Ο Θεός και η Ψυχή του Κόσμου 37 Πίστη και καθημερινότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ

ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΦΥΣΙΚΗ vs ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΒΙΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥΣ «Προτείνω να αναπτφξουμε πρώτα αυτό που κα μποροφςε να ζχει τον τίτλο: «ιδζεσ ενόσ απλοϊκοφ φυςικοφ για τουσ οργανιςμοφσ». Κοντολογίσ, τισ ιδζεσ που κα μποροφςαν

Διαβάστε περισσότερα

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Τέσσερα ΜΠΡΟΜΠΝΤΙΝΓΚΝΑΓΚ Έπειτα από το ταξίδι του στη μικροσκοπική χώρα των Λιλλιπούτειων, ο Γκιούλλιβερ έμεινε στο σπίτι με τη γυναίκα του και τα παιδιά του αλλά πριν περάσουν

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες: Eύα Καραντινού

Εικόνες: Eύα Καραντινού Εικόνες: Eύα Καραντινού H Kοκκινοσκουφίτσα Mια φορά κι έναν καιρό, έμεναν σ ένα χωριουδάκι μια γυναίκα με το κοριτσάκι της, που φορούσε μια κόκκινη σκουφίτσα. Γι αυτό ο κόσμος την φώναζε Κοκκινοσκουφίτσα.

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τοτός και ο Μπόμπος εξετάζονται από το δάσκαλό τους. Ο Μπόμπος βγαίνει από την αίθουσα και λέει στον Τοτό:

Ο Τοτός και ο Μπόμπος εξετάζονται από το δάσκαλό τους. Ο Μπόμπος βγαίνει από την αίθουσα και λέει στον Τοτό: Ο Τοτός και ο Μπόμπος εξετάζονται από το δάσκαλό τους. Ο Μπόμπος βγαίνει από την αίθουσα και λέει στον Τοτό: - "Η πρώτη απάντηση είναι 1821, η δεύτερη Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και η τρίτη δεν ξέρουμε ερευνάται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ

ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΘΕΑΤΡΙΚΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΕΓΓΟΝΟΣ: Παππού, γιατί προτιμάς να βάζεις κανέλα και όχι κύμινο στα σουτζουκάκια; ΠΑΠΠΟΥΣ: Το κύμινο είναι κομματάκι δυνατό. Κάνει τους ανθρώπους να κλείνονται

Διαβάστε περισσότερα

Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους.

Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους. Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους. Κάθεται στο παράθυρο του δωματίου της και σκέφτεται, στεναχωρημένη τους παλιούς της φίλους και συμμαθητές.

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία αγγελίδου. το βυζάντιο σε έξι χρώματα. χ ρ υ σ ο. eikonoγραφηση. κατερίνα βερουτσου

Μαρία αγγελίδου. το βυζάντιο σε έξι χρώματα. χ ρ υ σ ο. eikonoγραφηση. κατερίνα βερουτσου Μαρία αγγελίδου χ ρ υ σ ο το βυζάντιο σε έξι χρώματα eikonoγραφηση κατερίνα βερουτσου «Ένας Θεός στον ουρανό, ένας βασιλιάς στη γη: ένας αυτοκράτορας. Και μια πόλη ολόλαμπρη, απ το χρυσάφι ολολαμπρότερη».

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα

Διαβάστε περισσότερα

Πώς να μάθετε το παιδί, να προστατεύει τον εαυτό του!

Πώς να μάθετε το παιδί, να προστατεύει τον εαυτό του! Πώς να μάθετε το παιδί, να προστατεύει τον εαυτό του! Όλοι οι γονείς, αλλά ιδιαίτερα οι μονογονείς, έχουν ένα άγχος παραπάνω σε ό,τι αφορά την ασφάλεια του παιδιού τους. Μία φίλη διαζευγμένη με ένα κοριτσάκι

Διαβάστε περισσότερα

Σκηνή 1η Φθινοπωρινή Φυλλαράκι Φθινοπωρινή Φυλλαράκι Φθινοπωρινή Φυλλαράκι Φθινοπωρινή Φυλλαράκι

Σκηνή 1η Φθινοπωρινή Φυλλαράκι Φθινοπωρινή Φυλλαράκι Φθινοπωρινή Φυλλαράκι Φθινοπωρινή Φυλλαράκι Σκηνή 1 η Μουσική... ανοίγει η αυλαία σιγά σιγά... projector τοπίο με τις τέσσερις εποχές του χρόνου... στη σκηνή τέσσερις καρεκλίτσες, η καθεμία ζωγραφισμένη με την αντίστοιχη εποχή... Μπαίνει η πολύ

Διαβάστε περισσότερα

ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ

ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ ΖΑΚ ΠΡΕΒΕΡ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ Πήγα στην αγορά με τα πουλιά Κι αγόρασα πουλιά Για σένα αγάπη μου Πήγα στην αγορά με τα λουλούδια Κι αγόρασα λουλούδια Για σένα αγάπη μου Πήγα στην αγορά με τα σιδερικά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ: εξιότητες κοψίματος Σβούρες ΤΑΞΗ: Α-Β

ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ: εξιότητες κοψίματος Σβούρες ΤΑΞΗ: Α-Β ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΧΕ ΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ: εξιότητες κοψίματος Σβούρες ΤΑΞΗ: Α-Β ΗΜ/ΝΙΑ ΠΟΡΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Σεπτέμβριος Αφόρμηση: ίνω στα παιδιά σε χαρτόνι φωτοτυπημένη μια σβούρα και τους

Διαβάστε περισσότερα

Σάκης Σερέφας ΓΚΟΛΕΟ. Εικόνες: Σοφία Παπαδοπούλου

Σάκης Σερέφας ΓΚΟΛΕΟ. Εικόνες: Σοφία Παπαδοπούλου Ιστορίες που ζεις δυνατά Σάκης Σερέφας ΓΚΟΛΕΟ Εικόνες: Σοφία Παπαδοπούλου Η ιστορία αρχίζει Ποκοπέο τιλέο; Καραμπαλέο τσιτσικιμασαλέο! Πειναλέο μπονγκολέο; Καραφρικαλέο! Πιτογυρολέο! Καταλάβατε τίποτε

Διαβάστε περισσότερα

Bίντεο 1: Η Αµµόχωστος του σήµερα (2 λεπτά) ήχος θάλασσας

Bίντεο 1: Η Αµµόχωστος του σήµερα (2 λεπτά) ήχος θάλασσας ΘΥΜΑΜΑΙ; Πρόσωπα Ήρωας: Λούκας Αφηγητής 1: Φράνσις Παιδί 1: Ματθαίος Παιδί 2: Αιµίλιος Βασίλης (αγόρι):δηµήτρης Ελένη (κορίτσι): Αιµιλία Ήλιος: Περικλής Θάλασσα: Θεοδώρα 2 ΘΥΜΑΜΑΙ; CD 1 Ήχος Θάλασσας Bίντεο

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός του παιχνιδιού. Περιεχόμενα

Σκοπός του παιχνιδιού. Περιεχόμενα Ένα συνεργατικό παιχνίδι μνήμης για 3 έως 6 παίκτες, 7 ετών και άνω. Ο Τομ σκαρφάλωσε στην κορυφή ενός δέντρου, για να δεί αν μπορούσε να ανακαλύψει κάτι. Κοιτάζοντας προς κάθε μεριά, είδε τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε.

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε. Μάχη Νικολάρα: Θα μιλήσουμε για τον τομέα της εκπαίδευσης από μια άλλη σκοπιά. Οι ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας εχθές ανέτρεψαν κατά κάποιο τρόπο τον προγραμματισμό αυτής της εκπομπής, όμως όλα

Διαβάστε περισσότερα

Εκμυστηρεύσεις. Πετρίδης Σωτήρης.

Εκμυστηρεύσεις. Πετρίδης Σωτήρης. Εκμυστηρεύσεις Πετρίδης Σωτήρης Email: sotospetridis@yahoo.gr 1 1.ΕΚΚΛΗΣΙΑ/ΕΣΩΤ-ΝΥΧΤΑ Η εκκλησία είναι κλειστή και ο µόνος φωτισµός που υπάρχει είναι από τα κεριά. Στα στασίδια δεν υπάρχει κόσµος. Ένας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Η ΑΓΑΠΗ

ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Η ΑΓΑΠΗ ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Η ΑΓΑΠΗ Μεθοδολογία: Συνεργατική Βιωματική προσέγγιση. Στόχοι: Ανάπτυξη δεξιοτήτων δημιουργικού χειρισμού εννοιών σε κλίμα καλής επικοινωνίας και συνεργασίας. Απόπειρα δημιουργικής

Διαβάστε περισσότερα

Γ7 : Η ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ ΜΑΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ

Γ7 : Η ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ ΜΑΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ Ρωτάω πότε θα σταματήσει όλο αυτό Αύριο φοβάμαι να πάω σχολείο Τι θα αντιμετωπίσω αύριο Σήμερα με δείρανε Ισχυρίζονται ότι δεν μου κάνουν τίποτα Συνεχώς με δέρνουν Μικρός όταν ήμουν με κορόιδευαν όλοι

Διαβάστε περισσότερα

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος

κι η τιμωρία των κατηγορουμένων. Βέβαια, αν δεν έχεις πάρει καθόλου βάρος, αυτό θα σημαίνει ότι ο κατηγορούμενος 14 Φτάνοντας λοιπόν ο Νικήτας σε μια από τις γειτονικές χώρες, εντυπωσιάστηκε από τον πλούτο και την ομορφιά της. Πολλά ποτάμια τη διέσχιζαν και πυκνά δάση κάλυπταν τα βουνά της, ενώ τα χωράφια ήταν εύφορα

Διαβάστε περισσότερα

το θύμα, ο θύτης και ο θεατής Σοφία Ζαχομήτρου Μαθήτρια της Ε2 Τάξης

το θύμα, ο θύτης και ο θεατής Σοφία Ζαχομήτρου Μαθήτρια της Ε2 Τάξης το θύμα, ο θύτης και ο θεατής Σοφία Ζαχομήτρου Μαθήτρια της Ε2 Τάξης του 8ου Δημοτικού Σχολείου Σερρών 2013-2014 Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας βάτραχος που τον έλεγαν "Φρογκ" και πήγαινε στην 5η Δημοτικού.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ ΧΡΥΣΙΠΠΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΝΕΦΕΛΗ ΑΘΗΝΑ 2019 ΝΕΦΕΛΗ / ΘΕΑΤΡΟ / ΑΠΑΝΤΑ Δ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ Δημήτρης Δημητριάδης, Χρύσιππος Δεύτερη έκδοση (αναθεωρημένη), Μάιος 2019 Πρώτη έκδοση, Σεπτέμβριος 2008

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάσταση των Ελλήνων χρειάζεται να ανατάξουμε την ατομική μας διάνοια διαβάζοντας τα κατάλληλα βιβλία

Η ανάσταση των Ελλήνων χρειάζεται να ανατάξουμε την ατομική μας διάνοια διαβάζοντας τα κατάλληλα βιβλία Η ανάσταση των Ελλήνων χρειάζεται να ανατάξουμε την ατομική μας διάνοια διαβάζοντας τα κατάλληλα βιβλία Χρειάζεται μια προσωπική πορεία για να ανατάξουμε την ατομική μας διάνοια και αυτή η πορεία δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

The G C School of Careers

The G C School of Careers The G C School of Careers ΔΕΙΓΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟΥ ΔΟΚΙΜΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ Δ ΤΑΞΗ Χρόνος: 1 ώρα και 30 λεπτά Αυτό το γραπτό αποτελείται από 6 σελίδες, συμπεριλαμβανομένης και αυτής. Να απαντήσεις σε

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. Καλή τύχη! Carl-Johan Forssén Ehrlin

Πρόλογος. Καλή τύχη! Carl-Johan Forssén Ehrlin Πρόλογος Νιώθουμε πολύ άσχημα όταν βλέπουμε ένα παιδί να κλαίει ή να πονάει χωρίς να μπορούμε να κάνουμε κάτι, ιδιαίτερα αν είμαστε γονείς. Ανάλογα με τις περιστάσεις τα παιδιά είναι άλλοτε χαρούμενα,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38)

Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38) Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛΟΥ (Ιω. 9, 1-38) ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ (Διασκευή ομιλίας στον Γυμνότοπο την 1/6/2003) 1. Το δράμα του σκοταδιού Σήμερα το Ευαγγέλιο μας μίλησε για έναν «τυφλό εκ

Διαβάστε περισσότερα

Μαθαίνω να κυκλοφορώ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. Σεμινάρια Κυκλοφοριακής Αγωγής για παιδιά Δημοτικού 6-8 ετών. Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών

Μαθαίνω να κυκλοφορώ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. Σεμινάρια Κυκλοφοριακής Αγωγής για παιδιά Δημοτικού 6-8 ετών. Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών Μαθαίνω να κυκλοφορώ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Σεμινάρια Κυκλοφοριακής Αγωγής για παιδιά Δημοτικού 6-8 ετών Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών Όταν κυκλοφορούμε στο δρόμο μπορούμε να συναντήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσφυγας ονομάζεται, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης για τους πρόσφυγες, κάθε άνθρωπος που βρίσκεται έξω από το κράτος του οποίου είναι πολίτης

Πρόσφυγας ονομάζεται, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης για τους πρόσφυγες, κάθε άνθρωπος που βρίσκεται έξω από το κράτος του οποίου είναι πολίτης Πρόσφυγας ονομάζεται, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Γενεύης για τους πρόσφυγες, κάθε άνθρωπος που βρίσκεται έξω από το κράτος του οποίου είναι πολίτης εξαιτίας δικαιολογημένου φόβου ότι εκεί θα υποστεί διωγμούς

Διαβάστε περισσότερα

εκπαιδευτικού δράματος και της διερευνητικής δραματοποίησης

εκπαιδευτικού δράματος και της διερευνητικής δραματοποίησης ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Η παρούσα εργασία αποτελεί μια εναλλακτική πρόταση στη διδασκαλία της Γλώσσας. Πρόκειται για βιωματική διαδικασία που βασίζεται σε μεθόδους και τεχνικές του εκπαιδευτικού δράματος και

Διαβάστε περισσότερα

Οι προσωπικοί στόχοι καθενός μπορούν κατά καιρούς να αποτελούν και να καθορίζουν το success story της ζωής του για μια μικρή ή μεγάλη περίοδο.

Οι προσωπικοί στόχοι καθενός μπορούν κατά καιρούς να αποτελούν και να καθορίζουν το success story της ζωής του για μια μικρή ή μεγάλη περίοδο. 1 3 1 Οι προσωπικοί στόχοι καθενός μπορούν κατά καιρούς να αποτελούν και να καθορίζουν το success story της ζωής του για μια μικρή ή μεγάλη περίοδο. Η επίτευξη του εκάστοτε στόχου είναι η αυταπόδεικτη

Διαβάστε περισσότερα

Το συγκλονιστικό άρθρο. του Γλέζου στη Welt. Διαβάστε το συγκλονιστικό άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη 1 / 5

Το συγκλονιστικό άρθρο. του Γλέζου στη Welt. Διαβάστε το συγκλονιστικό άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη 1 / 5 άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη γερμανική εφημερίδα Die Welt, στο οποίο εξηγεί στους Γερμανούς Το συγκλονιστικό άρθρο του Γλέζου στη Welt Διαβάστε το συγκλονιστικό άρθρο του Μανώλη Γλέζου στη 1 / 5 γερμανική

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη. γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη.   γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό http://hallofpeople.com/gr/bio/roumi.php ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ Επιλεγμένα ποιήματα γλυκαίνει καθετί πικρό το χάλκινο γίνεται χρυσό το θολό κρασί γίνεται εκλεκτό ο κάθε πόνος γίνεται γιατρικό οι νεκροί θα αναστηθούν

Διαβάστε περισσότερα

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη...

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... τον Δάσκαλο μου, Γιώργο Καραθάνο την Μητέρα μου Καλλιόπη και τον γιο μου Ηλία-Μάριο... Ευχαριστώ! 6 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. ''

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. '' 1. '' Τίποτα δεν είναι δεδομένο. '' 2. '' Η μουσική είναι η τροφή της ψυχής. '' 3. '' Να κάνεις οτι έχει νόημα για σένα, χωρίς όμως να παραβιάζεις την ελευθερία του άλλου. '' 4. '' Την πραγματική μόρφωση

Διαβάστε περισσότερα

Μαμά, γιατί ο Φώτης δε θέλει να του πιάσω το χέρι; Θα σου εξηγήσω, Φωτεινή. Πότε; Αργότερα, όταν μείνουμε μόνες μας. Να πάμε με τον Φώτη στο δωμάτιό

Μαμά, γιατί ο Φώτης δε θέλει να του πιάσω το χέρι; Θα σου εξηγήσω, Φωτεινή. Πότε; Αργότερα, όταν μείνουμε μόνες μας. Να πάμε με τον Φώτη στο δωμάτιό - Μαμά, γιατί ο Φώτης δε θέλει να του πιάσω το χέρι; Θα σου εξηγήσω, Φωτεινή. Πότε; Αργότερα, όταν μείνουμε μόνες μας. Να πάμε με τον Φώτη στο δωμάτιό μου να παίξουμε; Αν θέλει, ναι. Προσπάθησε να μην

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:Lazarus Διασκευή:SarahS. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children www.m1914.org

Διαβάστε περισσότερα

Συμπτώματα συνεξάρτησης

Συμπτώματα συνεξάρτησης Συμπτώματα συνεξάρτησης Οι συνεξαρτητικές συμπεριφορές είναι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Το συνεξαρτητικό άτομο προσπαθεί να βοηθήσει τους άλλους καταστρέφοντας τον εαυτό του. Τέτοιου είδους συμπεριφορές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΣΑΜΕ ΚΑΙ ΝΙΩΣΑΜΕ.. ΠΟΣΟ ΠΟΛΥΤΙΜΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ Ο ΕΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ!

ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΣΑΜΕ ΚΑΙ ΝΙΩΣΑΜΕ.. ΠΟΣΟ ΠΟΛΥΤΙΜΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ Ο ΕΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ! ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΚΑΙ ΕΝΑΝ ΚΑΙΡΟ ΚΟΥΒΕΝΤΙΑΣΑΜΕ ΚΑΙ ΝΙΩΣΑΜΕ.. ΠΟΣΟ ΠΟΛΥΤΙΜΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ Ο ΕΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ! Δ ΤΑΞΗ 3 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΙΣΩΝΙΑΣ ΣΕΣΚΛΟΥ Όλοι χρειαζόμαστε τη βοήθεια όλων Μια φορά κι έναν καιρό, μια

Διαβάστε περισσότερα

Μαθαίνω να κυκλοφορώ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. Σεμινάρια Κυκλοφοριακής Αγωγής για παιδιά Δημοτικού 9-12 ετών. Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών

Μαθαίνω να κυκλοφορώ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ. Σεμινάρια Κυκλοφοριακής Αγωγής για παιδιά Δημοτικού 9-12 ετών. Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών Μαθαίνω να κυκλοφορώ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Σεμινάρια Κυκλοφοριακής Αγωγής για παιδιά Δημοτικού 9-12 ετών Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών Γεια σας, παιδιά! Είμαι ο φίλος σας, ο Τροχονόμος! Η

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης. Στάλες. Ποίηση

Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης. Στάλες. Ποίηση Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης Στάλες Ποίηση ΣΤΑΛΕΣ Χρήστος Ιωάννου Τσαρούχης Διορθώσεις: Χαρά Μακρίδη Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης Σελιδοποίηση: Ζωή Ιωακειμίδου Σχέδιο βιβλίου: Λαμπρινή Βασιλείου-Γεώργα

Διαβάστε περισσότερα

Θεογονία: Πώς ξεκίνησαν όλα.

Θεογονία: Πώς ξεκίνησαν όλα. Θεογονία: Πώς ξεκίνησαν όλα. Μέσα από τα πολύχρωµα σύννεφα του ουρανού της Μυθοχώρας ξεπροβάλλει ο Πήγασος, το φτερωτό άλογο που χάρισε ο θεός της θάλασσας, ο Ποσειδώνας, στο γιο του τον Βελλερεφόντη.

Διαβάστε περισσότερα

T: Έλενα Περικλέους

T: Έλενα Περικλέους T: 7000 0090 www.greendot.com.cy Έλενα Περικλέους Ο πρασινομπαλίτσας επιστρέφει... γιατί τα παραμύθια λένε πάντα την ΑΛΗΘΕΙΑ Συγγραφή: Έλενα Περικλέους Εποπτεία: Άρτεμις Παλαιογιάννη / Σάκης Θεοδοσίου

Διαβάστε περισσότερα

Κατανόηση γραπτού λόγου

Κατανόηση γραπτού λόγου Β1 1 Επίπεδο Β1 (25 μονάδες) Διάρκεια: 40 λεπτά Ερώτημα 1 (6 μονάδες) Διαβάζετε σ ένα περιοδικό οδηγίες για να μάθουν σωστά τα παιδιά σας σκι. Το περιοδικό όμως είναι παλιό κι έτσι βλέπετε καθαρά μόνο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 1η (318E-320C)

ΕΝΟΤΗΤΑ 1η (318E-320C) ΕΝΟΤΗΤΑ 1η (318E-320C) Μπορεί η αρετή να γίνει αντικείμενο διδασκαλίας; Ο Πρωταγόρας εξηγεί στον Σωκράτη τι διδάσκει στους νέους που παρακολουθούν τα μαθήματά του. Οι αντιρρήσεις του Σωκράτη. «Το μάθημα

Διαβάστε περισσότερα

Λούντβιχ Βιτγκενστάιν

Λούντβιχ Βιτγκενστάιν Λούντβιχ Βιτγκενστάιν Ο τάφος του Βίτγκεντάιν στο Κέιμπριτζ κοσμείται από το ομοίωμα μιας ανεμόσκαλας: «Οι προτάσεις μου αποτελούν διευκρινίσεις, όταν αυτός που με καταλαβαίνει, τελικά τις αναγνωρίσει

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2007-2008 Τάξη: Γ 3 Όνομα: Η μύτη μου είναι μεγάλη. Όχι μόνο μεγάλη, είναι και στραβή. Τα παιδιά στο νηπιαγωγείο με λένε Μυτόγκα. Μα η δασκάλα τα μαλώνει: Δεν

Διαβάστε περισσότερα

Ο Αϊ-Βασίλης και...το όνομα του παιδιού σας...

Ο Αϊ-Βασίλης και...το όνομα του παιδιού σας... Διαβάστε αποσπασματικά το παραμύθι: Ο Αϊ-Βασίλης και...το όνομα του παιδιού σας... Το παραμύθι είναι και για αγοράκι αλλά, για της ανάγκες του δείγματος σας παρουσιάζουμε πώς μπορεί να δημιουργηθεί ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΑΙΔΙΩΝ. Τραγούδι:

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΑΙΔΙΩΝ. Τραγούδι: Ανακύκλωση Είμαι πολύ περήφανος που θα σας πω για μένα πως μια λέξη έμαθα με ύψιλον κι ωμέγα. Όχι, δε μου την έβαλε κανείς ορθογραφία, εγώ όμως την έμαθα απ έξω με τη μια. Θα πρέπει να την ξέρετε, μικροί

Διαβάστε περισσότερα

Δωρεάν Μαθήματα Feng Shui - Ομάδες και Κατευθύνσεις. Συντάχθηκε απο τον/την Τάκης Καραγιαννόπουλος

Δωρεάν Μαθήματα Feng Shui - Ομάδες και Κατευθύνσεις. Συντάχθηκε απο τον/την Τάκης Καραγιαννόπουλος Ο αριθμός gua (Life Gua) κάθε ανθρώπου αντιστοιχεί σε κάποιο από τα 8 τρίγραμμα και είναι ένας από τους 8 αριθμούς 1, 2, 3, 4, 6, 7 και 8. Το 5 δεν υπάρχει ως αριθμός gua και είπαμε ότι όταν το αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018

Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018 Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018 by Rena Mavridou Αγαπητή Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη, πώς προέκυψε η συγγραφή στη ζωή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΑΜΗΛΩΝ ΕΡΑΝΑΛΗΨΕΩΝ: ΕΡΙΛΕΞΤΕ ΜΙΑ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, ΕΤΣΙ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΘΕΤΕ ΣΕ ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ ΣΕ 8-10 ΕΡΑΝΑΛΗΨΕΙΣ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΧΑΜΗΛΩΝ ΕΡΑΝΑΛΗΨΕΩΝ: ΕΡΙΛΕΞΤΕ ΜΙΑ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ, ΕΤΣΙ ΩΣΤΕ ΝΑ ΕΘΕΤΕ ΣΕ ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ ΣΕ 8-10 ΕΡΑΝΑΛΗΨΕΙΣ (ΔΕΙΤΕ ΡΩΤΑ ΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΡΟΥ ΡΟΤΕΙΝΟΝΤΑΙ ΑΚΙΒΩΣ ΑΡΟ ΚΑΤΩ, ΚΑΙ ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ -ΚΑΤΩ ΑΡΟ ΤΟΥΣ ΡΙΝΑΚΕΣ, ΔΕΙΤΕ ΤΟΝ ΤΟΡΟ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΕΙΚΟΝΕΣ. ΑΡΟ ΚΑΤΩ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ, ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΧΗΣΙΜΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ).

Διαβάστε περισσότερα

Ένα παραμύθι φτιαγμένο από τα παιδιά της Δ, Ε και Στ τάξης του Ζ Δημοτικού Σχολείου Πάφου κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους με τη συγγραφέα Αμαλία

Ένα παραμύθι φτιαγμένο από τα παιδιά της Δ, Ε και Στ τάξης του Ζ Δημοτικού Σχολείου Πάφου κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους με τη συγγραφέα Αμαλία Ένα παραμύθι φτιαγμένο από τα παιδιά της Δ, Ε και Στ τάξης του Ζ Δημοτικού Σχολείου Πάφου κατά τη διάρκεια της συνάντησής τους με τη συγγραφέα Αμαλία Πικρίδου-Λούκα. 2014 Μια φορά κι έναν καιρό υπήρχε

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Καλές Σχέσεις 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Καλές Σχέσεις 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Προσωπική Βελτίωση Καλές Σχέσεις 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Τι είναι και γιατί χρειάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη

Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη υπάρχει ένα σπίτι με άσπρα παράθυρα. Μέσα σε αυτό θα βρούμε ένα χαρούμενο δωμάτιο, γεμάτο γέλια και φωνές, και δυο παιδιά που θέλω να σας γνωρίσω «Τάσι, αυτή η πιτζάμα σού

Διαβάστε περισσότερα

Μια φορά και ένα καιρό, σε μια μουντή και άχρωμη πόλη κάπου στο μέλλον, ζούσαν τρία γουρουνάκια με τον παππού τους. Ο Ανδρόγεως, το Θρασάκι και ο

Μια φορά και ένα καιρό, σε μια μουντή και άχρωμη πόλη κάπου στο μέλλον, ζούσαν τρία γουρουνάκια με τον παππού τους. Ο Ανδρόγεως, το Θρασάκι και ο Μια φορά και ένα καιρό, σε μια μουντή και άχρωμη πόλη κάπου στο μέλλον, ζούσαν τρία γουρουνάκια με τον παππού τους. Ο Ανδρόγεως, το Θρασάκι και ο Χαρίδημος. Τις μέρες τους τις περνούσαν βαρετά και μονότονα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ... 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... 2 ΠΡΟΛΟΓΟ... 3 ΛΑΘΟ ΧΡΟΝΟ... 5 ΧΡΟΝΟ ΧΩΡΙ ΕΤΩΔΙΑ... 13 (ΣΑΧΤΣΗΣΑ ΣΗ ΙΣΟΡΙΑ)... 15

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ... 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... 2 ΠΡΟΛΟΓΟ... 3 ΛΑΘΟ ΧΡΟΝΟ... 5 ΧΡΟΝΟ ΧΩΡΙ ΕΤΩΔΙΑ... 13 (ΣΑΧΤΣΗΣΑ ΣΗ ΙΣΟΡΙΑ)... 15 ΔΕΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ Οι πακολογιεσ τθσ μοντερνασ ηωθσ ςυχνα περιγραφθκαν ωσ πακολογιεσ του πωσ κανεισ βιωνει και διακετει τον χρονο - τελευταια καπου ωσ επιταχυνςθ. Ο φιλοςοφοσ Byung-Chul Han ςτθ μελετθ του δειχνει

Διαβάστε περισσότερα

Η ζωή είναι αλλού. < <Ηλέκτρα>> Το διαδίκτυο είναι γλυκό. Προκαλεί όμως εθισμό. Γι αυτό πρέπει τα παιδιά. Να το χρησιμοποιούν σωστά

Η ζωή είναι αλλού. < <Ηλέκτρα>> Το διαδίκτυο είναι γλυκό. Προκαλεί όμως εθισμό. Γι αυτό πρέπει τα παιδιά. Να το χρησιμοποιούν σωστά Δράση 2 Σκοπός: Η αποτελεσματικότερη ενημέρωση των μαθητών σχετικά με όλα τα είδη συμπεριφορικού εθισμού και τις επιπτώσεις στην καθημερινή ζωή! Οι μαθητές εντοπίζουν και παρακολουθούν εκπαιδευτικά βίντεο,

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός πως να πιάνεις σωστά το μπουζούκι για να μαθεις να παιζεις γρηγορα σε μικρότερο διαστημα βήμα-βήμα και να έχεις σωστο και ωραιο ηχο!!!

Οδηγός πως να πιάνεις σωστά το μπουζούκι για να μαθεις να παιζεις γρηγορα σε μικρότερο διαστημα βήμα-βήμα και να έχεις σωστο και ωραιο ηχο!!! Οδηγός πως να πιάνεις σωστά το μπουζούκι για να μαθεις να παιζεις γρηγορα σε μικρότερο διαστημα βήμα-βήμα και να έχεις σωστο και ωραιο ηχο!!! Με αυτή τη μικρή αναφορά θα μάθεις πώς να παίζεις γρήγορα σε

Διαβάστε περισσότερα

Παραμύθι για την υγιεινή διατροφή

Παραμύθι για την υγιεινή διατροφή Παραμύθι για την υγιεινή διατροφή Τζήκου Βασιλική Το δίλημμα της Λένιας 1 Παραμύθι πού έχω κάνει στο πρόγραμμα Αγωγής Υγείας που είχε τίτλο: «Γνωρίζω το σώμα μου, το αγαπώ και το φροντίζω» με την βοήθεια

Διαβάστε περισσότερα

Κάποια μέρα, όπως όλοι παντρεύονται, έτσι παντρεύτηκε και ο Σοτός. Σον ρωτάει η γυναίκα του:

Κάποια μέρα, όπως όλοι παντρεύονται, έτσι παντρεύτηκε και ο Σοτός. Σον ρωτάει η γυναίκα του: Κάποια μέρα, όπως όλοι παντρεύονται, έτσι παντρεύτηκε και ο Σοτός. Σον ρωτάει η γυναίκα του: -Σότε, μ' απατάς; Ναι η Ου; - Ουουουου!!! Σοτός: Έλα να κάνουμε ερώτα μέχρι το πρωί Αννούλα: Σι λες ρε βλάκα,

Διαβάστε περισσότερα

Ελάτε να ζήσουμε τα Χριστούγεννα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά

Ελάτε να ζήσουμε τα Χριστούγεννα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Ελάτε να ζήσουμε τα Χριστούγεννα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Πριν πολλά χρόνια, ζούσε σε μια πόλη της Ναζαρέτ μια νέα και καλή γυναίκα που την

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Δ.Β.Μ. Σχολική χρονιά 2014-15 ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ 3, 16451 ΑΡΓΥΡΟΥΠΟΛΗ,

Διαβάστε περισσότερα