Τοποθέτηση Ρ. Τηλικίδου στη συνεδρίαση του.σ. του Ε.Σ.Ε.Π. Τ.Ε.Ι.Θ. στις 2/7/2011 «Σχέδιο Νόµου - Πλαισίου για την Ανώτατη Εκπαίδευση»

Transcript

1 Τοποθέτηση Ρ. Τηλικίδου στη συνεδρίαση του.σ. του Ε.Σ.Ε.Π. Τ.Ε.Ι.Θ. στις 2/7/2011 «Σχέδιο Νόµου - Πλαισίου για την Ανώτατη Εκπαίδευση» Θα πρέπει να θυµίσουµε ότι το κείµενο διαβούλευσης για το νέο νόµο-πλαίσιο είχε απορριφθεί από όποιον φορέα ασχολήθηκε µαζί του ακόµη κι αν αυτό συνέβη προσχηµατικά σε κάποιες περιπτώσεις (π.χ. σύνοδοι πρυτάνεων Πανεπιστηµίων προέδρων ΤΕΙ) Καθόλου προσχηµατικά αλλά µε ουσιαστικά επιχειρήµατα η ΗΠΑΚ είχε απορρίψει το κείµενο διαβούλευσης και σήµερα τοποθετείται καθαρά: Να αποσυρθεί αµέσως το σχέδιο νόµου. Να µην ψηφισθεί, να µη γίνει νόµος. Ταχύτατα µετά την ψήφιση του «µεσοπρόθεσµου» και ακολουθώντας την ίδια λογική της χρεοκοπίας του λαού καταφθάνει και το σχέδιο του νέου νόµουπλαισίου για την ανώτατη εκπαίδευση. Εντείνονται οι προσπάθειες ολοκλήρωσης των αλλαγών στο εκπαιδευτικό σύστηµα, ειδικότερα στην ανώτατη εκπαίδευση στο πνεύµα της συνθήκης της Μπολόνια που για την Ελλάδα έχουν καθυστερήσει. Η οικονοµική κρίση αποτελεί το καλύτερο µονοπάτι για τη συνάντηση των αντιδραστικών µεταρρυθµίσεων στην ανώτατη εκπαίδευση µε τις αντίστοιχες εξελίξεις στο γενικότερο πεδίο της οικονοµίας και της κοινωνίας. Η σηµαντικότερη µεταπολιτευτικά (κατά την Υπουργό Παιδείας κ. ιαµαντοπούλου) µεταρρύθµιση στην ανώτατη εκπαίδευση ξεκίνησε το φθινόπωρο του 2010 µε το κείµενο διαβούλευσης που δόθηκε στη δηµοσιότητα και οδεύει προς την ολοκλήρωσή της το καλοκαίρι του 2011 µε το αναµενόµενο νοµοσχέδιο το οποίο «διέρρευσε» στη δηµοσιότητα προσφάτως. Άµεση επιδίωξη των προαποφασισµένων αλλαγών είναι η δυναµική προσαρµογή στις επιταγές της ευρωενωσιακής εκπαιδευτικής πολιτικής, προσαρµογή, η οποία στη χώρα µας έχει καθυστερήσει αισθητά. Οι επικείµενες αλλαγές στοχεύουν να εξαλείψουν από την ανώτατη εκπαίδευση τα όποια χαρακτηριστικά δηµόσιου και δωρεάν αγαθού διαθέτει ακόµη και να τη µετατρέψουν πλήρως σε εµπόρευµα. Το αστικό κράτος πρέπει να απαλλαγεί από το κόστος και τον πονοκέφαλο της ανώτατης εκπαίδευσης. Το σχέδιο νόµου περιλαµβάνει µεταρρυθµίσεις σε τρεις ενότητες Α) στο επίπεδο και στο περιεχόµενο της παρεχόµενης εκπαίδευσης «Πτυχία» πολλών ταχυτήτων. Ετήσιες, διετείς, τριετείς ή και περισσότερων ετών Σχολές ή και Τµήµατα. Ο πρώτος κύκλος σπουδών (το πτυχίο) βασικά 1

2 θα περιλαµβάνει µαθήµατα που αντιστοιχούν κατ' ελάχιστον σε 180 ακαδηµαϊκές µονάδες, δηλαδή σε τρία έτη σπουδών. Μέχρι τώρα η προϋπόθεση ήταν οι 240 ακαδηµαϊκές µονάδες, που αντιστοιχούν σε τέσσερα έτη. Τώρα θεσµοθετούνται και τα «διπλώµατα» που θα αντιστοιχούν κατ' ελάχιστο σε 60 και κατά ανώτατο όριο σε 120 α.µ., δηλαδή ετήσια ή διετή προγράµµατα, που θα οδηγούν σε «διπλώµατα σύντοµου κύκλου». Ο δεύτερος κύκλος σπουδών (µεταπτυχιακά) θα είναι 1 ή 2 χρόνια και θα περιλαµβάνει µαθήµατα που αντιστοιχούν κατ' ελάχιστο σε 60 και κατά µέγιστο σε 120 α.µ. Κάθε ίδρυµα θα έχει µεταπτυχιακή σχολή. Τρίτος κύκλος σπουδών θα είναι οι διδακτορικές σπουδές. Εισαγωγή στη Σχολή και όχι στο Τµήµα, αντικατάσταση των προγραµµάτων σπουδών ανά Τµήµα µε προγράµµατα σπουδών ανά Σχολή. Προαιρετικά οι Σχολές µπορούν να έχουν προπαρασκευαστικό έτος και µετά να ακολουθούν οι τριετείς σπουδές και τα σύντοµα προγράµµατα. Σε κάθε ΑΕΙ θα υπάρχει Σχολή Μεταπτυχιακών Σπουδών. Το «πτυχίο» θα αποτελεί άθροισµα πιστωτικών µονάδων προερχόµενων από µαθήµατα διαφόρων ειδών και γνωστικών αντικειµένων, από σύνδεση µε τα προγράµµατα «διά βίου µάθησης» µέσω σεµιναρίων, καταρτίσεων και πιστοποιήσεων διαφόρων ειδών, από πρακτική άσκηση κ.ά. Σύστηµα πιστοποίησης του προπτυχιακού προγράµµατος σπουδών. ιεπιστηµονικά µεταπτυχιακά µε δίδακτρα και αναγκαιότητα περαιτέρω πιστοποίησης του τίτλου. Μετά τα ν+2 έτη σπουδών πληρωµή «προστίµου» τεσσάρων (;) µεροκάµατων ανειδίκευτου εργάτη ανά εξάµηνο. Προοίµιο διδάκτρων; Αλλαγές στα συστήµατα διδασκαλίας και στις εξεταστικές περιόδους. Πολλαπλό σύγγραµµα, προοπτικά καθιέρωση του ψηφιακού συγγράµµατος. ιεθνοποίηση των διδασκόντων, οργάνωση Κέντρων Αριστείας µέσω συνεργασιών µε Πανεπιστήµια του εξωτερικού, οργάνωση εξ αποστάσεων προγραµµάτων σπουδών, ίδρυση παραρτηµάτων σε άλλες χώρες. Η αξιολόγηση µετατρέπεται σε διαδικασίες «πιστοποίησης» των προγραµµάτων σπουδών και «των εσωτερικών συστηµάτων διασφάλισης της ποιότητας κάθε ιδρύµατος». Αυτό πρακτικά σηµαίνει έλεγχο (µε εξωτερική αξιολόγηση από την «αγορά») απ' τις επιχειρήσεις µε µοχλούς τη Μονάδα ιασφάλισης της Ποιότητας (ΜΟ ΙΠ) και την Αρχή ιασφάλισης της Ποιότητας (Α ΙΠ). Η χρηµατοδότηση διασυνδέεται µε τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης. Β) στο επίπεδο της οργάνωσης, διοίκησης και χρηµατοδότησης της ανώτατης εκπαίδευσης Το κάθε ΑΕΙ θα διοικείται από Συµβούλιο ιοίκησης το οποίο θα αποτελείται από 7 (εκλεγµένους) καθηγητές, 7 εξωτερικά µέλη (εκπροσώπων της κοινωνίας και των επιχειρήσεων σε σύνδεση και οικονοµική υπαγωγή µε την Περιφέρεια του «Καλλικράτη» και ένα φοιτητή (εκλεγµένο µε ενιαίο 2

3 ψηφοδέλτιο και καθολική ψηφοφορία των ενεργών φοιτητών). Το Συµβούλιο ΑΕΙ θα επιλέγει τον πρύτανη για τα Πανεπιστήµια ή τον Πρόεδρο για τα ΤΕΙ, που θα λειτουργεί σαν εκτελεστικό όργανο του Συµβουλίου. Τα ΑΕΙ θα λειτουργούν σαν επιχειρήσεις µε οικονοµική και διοικητική αυτοτέλεια: Θα χρηµατοδοτούνται κατά ένα µέρος «µε βάση τον αριθµό των ενεργών φοιτητών που εγγράφονται σε αυτό και το κόστος σπουδών ανά φοιτητή» και κατά δεύτερο µέρος, µε βάση «δείκτες ποιότητας και επιτευγµάτων». Αυτοί οι δείκτες θα είναι, µεταξύ άλλων, κριτήρια «ανταγωνιστικότητας» (σύνδεση µε την «αγορά», προσέλκυση επενδύσεων κ.ά.), ενώ κάθε ίδρυµα θα θέτει σαν επιχείρηση - τους δικούς του στόχους και κριτήρια. Κάθε πανεπιστήµιο και ΤΕΙ θα ιδρύει το δικό του Νοµικό Πρόσωπο Ιδιωτικού ικαίου (ΝΠΙ ) για να «διαχειρίζεται και να αξιοποιεί τους πόρους των ερευνητικών και αναπτυξιακών προγραµµάτων και της κινητής και ακίνητης περιουσίας του και την αξιοποίηση των αποτελεσµάτων της έρευνάς του». Από τις οικονοµικές δυνατότητες αυτού του ΝΠΙ θα εξαρτώνται τα ζητήµατα φοιτητικής µέριµνας αφού σε αυτό το ΝΠΙ θα µπορούν να ανατεθούν οι φοιτητικές εστίες, τα εστιατόρια και τα κυλικεία. Πρακτικά αυτό σηµαίνει ότι καταργείται πλήρως η έννοια της δωρεάν φοιτητικής µέριµνας. Ενίσχυση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων και κατάργηση της βαθµίδας του Λέκτορα για τα Πανεπιστήµια. Θα υπάρχουν µόνον τρεις βαθµίδες (καθηγητές, αναπληρωτές καθηγητές και επίκουροι καθηγητές). Μόνιµοι θα είναι µόνο οι καθηγητές και αναπληρωτές, ενώ οι επίκουροι θα εκλέγονται για τετραετή θητεία (µε δυνατότητα ανανέωσης άλλη µια τετραετία). Όλοι θα κρίνονται ανά πενταετία. Παράλληλα, θα υπάρχουν εντεταλµένοι καθηγητές µε ατοµικές συµβάσεις ορισµένου χρόνου, ιδιωτικού δικαίου, πλήρους απασχόλησης. Αδιευκρίνιστη παραµένει προς το παρόν η βαθµίδα του Καθηγητή Εφαρµογών για τα ΤΕΙ. Θεσµοθετείται η έδρα µε «χορηγία», δηλαδή οι έδρες των επιχειρήσεων. Αλλαγές στα συστήµατα διδασκαλίας και στις εξεταστικές περιόδους. Πολλαπλό σύγγραµµα, προοπτικά καθιέρωση του ψηφιακού συγγράµµατος. ιεθνοποίηση των διδασκόντων, οργάνωση Κέντρων Αριστείας µέσω συνεργασιών µε Πανεπιστήµια του εξωτερικού. Γ) στο άσυλο Ο προσδιορισµός του ασύλου θα πρέπει να αλλάξει και να αποµακρυνθεί από το «µοντέλο χωροταξικού προσδιορισµού» ενώ λεκτικά στην εισήγηση της Υπουργού διασφαλίζεται η...«πλήρης και πιστή εγγύηση της επιστηµονικής ελευθερίας και της ελευθερίας της έκφρασης µέσα στα ΑΕΙ». Η ευθύνη µετατίθεται στο κάθε ΑΕΙ για το συγκεκριµένο µοντέλο εφαρµογής αυτής της αρχής αφού «µε τον Οργανισµό κάθε ιδρύµατος ορίζονται οι όροι και η διαδικασία προστασίας και ασφάλειας». Το ερώτηµα είναι και παραµένει 3

4 εάν η αστυνοµία θα µπορεί να εισβάλει µε απλή πρόσκληση της ιοίκησης, µέλους της ιοίκησης ή και αυτοβούλως µέσα σε ένα ΑΕΙ. Σχόλια αναφορικά µε τις άµεσα ορατές επιπτώσεις στα Τ.Ε.Ι. Μετά την αποτυχηµένη ψευτο-προσπάθεια να εγκατασταθούν στην πόλη, τα ΤΕΙ επανέρχονται στο χωριό τους στη θέση του φτωχού συγγενή που ήταν πάντα η µοίρα τους. Η φυσιογνωµία τους «αποσαφηνίζεται» σε ρόλο «διακριτό» καθώς τα Πανεπιστήµια έχουν την αποστολή της επιστήµης ενώ τα ΤΕΙ θα παίξουν το ρόλο των εφαρµογών της επιστήµης και της τεχνολογίας Οι εκπαιδευτικοί των Πανεπιστηµίων θα κρίνονται για το διδακτικό, επιστηµονικό, ερευνητικό και εκπαιδευτικό έργο τους ενώ οι εκπαιδευτικοί των ΤΕΙ µόνο για το διδακτικό - εκπαιδευτικό Οι νέοι των Πανεπιστηµίων θα ονοµάζονται φοιτητές ενώ των ΤΕΙ σπουδαστές Τα 24 τµήµατα στα οποία δεν εισάγονται σπουδαστές για το έτος καθώς και όσα θα ακολουθήσουν µήπως θα γίνουν τριετείς σχολές; Με τη µονή εισαγωγή όλων των σπουδαστών το Σεπτέµβριο αλλά κυρίως µε την εισαγωγή όλων των φοιτητών σε Σχολές και όχι σε τµήµατα µήπως κανένας απόφοιτος ΑΕΙ δε θα ξέρει τι είδους επιστήµη έχει σπουδάσει, τι είδους επιστήµονας πρόκειται να γίνει και κυρίως τι επάγγελµα θα ασκήσει και µε ποια δικαιώµατα; Μετά την εγκύκλιο που αφορά την απαγόρευση πρόσληψης εκτάκτων για τα τµήµατα που έχουν περισσότερους από 15 µόνιµα µέλη Ε.Π. µήπως ο µέσος καθηγητής ΤΕΙ θα επιφορτισθεί µε περίπου το διπλάσιο διδακτικό ωράριο σε διπλάσιο αριθµό φοιτητών ενώ θα αµείβεται µε περίπου το ήµισυ των προ του 2009 αποδοχών του, όταν πρακτικά δεν είχε πάρει και καµιά αύξηση την τελευταία δεκαετία; Αναφορικά µε το συνδικαλιστικό κίνηµα αυξάνεται ο κίνδυνος αδυναµίας κατανόησης των πραγµατικών στόχων των µεταρρυθµίσεων (δηλαδή της ιδιωτικοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης, της υπαγωγής της στις ανάγκες της κερδοφορίας των µεγάλων επιχειρήσεων, της προετοιµασίας ηµιτελώς εκπαιδευµένων νέων εργαζοµένων του αύριο κατάλληλων για ελαστικές σχέσεις εργασίες µε χαµηλές αµοιβές) και η επαναφορά στον αποπροσανατολισµό της «διαµάχης» µεταξύ Πανεπιστηµίων-ΤΕΙ. 4

5 ΙΕΚ ΙΚΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗΣ και ΡΑΣΗΣ της ΗΠΑΚ Αγωνιζόµαστε για: Μια πραγµατικά Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση, αποκλειστικά δηµόσια και δωρεάν. Κατάργηση του αναχρονιστικού-αντιεπιστηµονικού διαχωρισµού σε Πανεπιστήµια και ΤΕΙ. Ένταξη όλων των Τµηµάτων µε σαφές επιστηµονικό αντικείµενο στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Εισαγωγή µε πανελλαδικές εξετάσεις σε Τµήµατα και όχι σε Σχολές. Όχι στο προπαρασκευαστικό έτος. Όχι στα πτυχία ή διπλώµατα πολλών ταχυτήτων ετήσιων τρίχρονων, τετράχρονων, πεντάχρονων σπουδών Ανάπτυξη ενός αποκλειστικά δηµόσιου συστήµατος επαγγελµατικών σχολών µετά τη δωδεκάχρονη εκπαίδευση, ενταγµένων στο εκπαιδευτικό σύστηµα για όσα επαγγέλµατα δε χρειάζονται πανεπιστηµιακές σπουδές. Ενιαίο µεταπτυχιακό κύκλο σπουδών χωρίς δίδακτρα που θα οδηγεί στην απονοµή διδακτορικού διπλώµατος. Ουσιαστική δωρεάν φοιτητική µέριµνα Τριπλασιασµό των δαπανών της έρευνας από τον κρατικό προϋπολογισµό. Να καταργηθούν όλοι οι αντιεκπαιδευτικοί νόµοι (Νόµοι-πλαίσια για Πανεπιστήµια και ΤΕΙ, ΟΑΤΑΠ, ιεθνές Πανεπιστήµιο, αξιολόγηση, Ινστιτούτα δια βίου εκπαίδευσης, µεταπτυχιακά και έρευνα, ΚΕΣ). Να αποκρουσθεί η παγίδα της δήθεν αξιολόγησης που έχει ως στόχο την είσοδο της επιχειρηµατικής δράσης στα ΑΕΙ και στην έρευνα. Κάλυψη όλων των αναγκών σε διδακτικό προσωπικό µε µόνιµη σχέση εργασίας πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης. Κατάργηση του θεσµού των εκτάκτων και κάθε µορφής ελαστικής απασχόλησης. Να σταµατήσει κάθε ενέργεια υπονόµευσης του πανεπιστηµιακού ασύλου. ΝΑ ΑΠΟΣΥΡΘΕΙ ΑΜΕΣΩΣ Ο ΝΟΜΟΣ-ΠΛΑΙΣΙΟ ΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ Παιδεία και έρευνα σε όφελος των λαϊκών αναγκών δεν µπορεί να υπάρξει χωρίς ριζικές αλλαγές στο επίπεδο της οικονοµίας και της κοινωνίας. Παλεύουµε για ένα µέτωπο που να διεκδικεί όλα τα κοινωνικά αγαθά, να περάσουν στον έλεγχο των ίδιων των δηµιουργών τους και να γίνουν κτήµα όλης της κοινωνίας. 5

6 6