Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟMΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΑΣΤΙΚΟΥ, ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Διπλωματική Εργασία Εισηγήτρια: ΔΗΜΗΤΡΑ ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΚΗ Επιβλέπων Καθηγητής: ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΖΕΡΔΕΛΗΣ Ιούνιος 2013

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΕ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Ι. ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΙΙ. Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ α) Η κατοχύρωση της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας στις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης β) Η κατοχύρωση της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας στο Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. γ) Η κατοχύρωση της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας στην εργασία και την απασχόληση μέσω της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α) και το Συμβούλιο της Ευρώπης ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ : ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ-ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΙΙ. Η ΟΔΗΓΙΑ 2000/78/ΕΚ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ. σελ.17 α) Η απαγόρευση των άμεσων διακρίσεων λόγω ηλικίας β) Η απαγόρευση των έμμεσων διακρίσεων λόγω ηλικίας 2

3 γ) η παρενόχληση και η εντολή ως μορφές διάκρισης λόγω ηλικίας ΙΙΙ. ΤΟ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 2000/78/ΕΚ ΙV. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΙΑΣ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ α) Η διαφορετική μεταχείριση λόγω επαγγελματικών απαιτήσεων ως γενικός λόγος διάκρισης β) Διαφορετική μεταχείριση προς εξυπηρέτηση σκοπών της πολιτικής της απασχόλησης, της αγοράς εργασίας και της επαγγελματικής κατάρτισης- Ειδικοί λόγοι διάκρισης λόγω ηλικίας. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ Ν.3304/2005 Ι. ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ Ν.3304/2005 ΙΙ. ΤΑ ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΑ ΗΛΙΚΙΑΚΑ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑΚΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ α) Η ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΟΥ Ν.3304/2005 ΑΠΟ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΙΙΙ.ΦΟΡΕΙΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ- ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Η ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ η προώθηση της απασχόλησης των νέων και των ηλικιωμένων εργαζομένων Ι. Η ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ. α) Απομάκρυνση από την εργασία λόγω ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης 1. Το πλαίσιο της πολιτικής της απασχόλησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τα ηλικιακά όρια εργασίας και συνταξιοδότησης 3

4 2. Συμπερασματικές παρατηρήσεις ως προς τα όρια ηλικίας εργασίας και συνταξιοδότησης μέσα από τις αποφάσεις του ΔΕΕ - ο έλεγχος της αρχής της αναλογικότητας ως καθοριστικός παράγοντας αξιολόγησης. 3. Η νομική αντιμετώπιση των ηλικιακών ορίων εργασίας και συνταξιοδότησης στην Ελλάδα. ΙΙ. Η ΑΠΟΛΥΣΗ ΓΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ Η ΗΛΙΚΙΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΥΤΕΟΥ ΙΙΙ.ΜΕΤΡΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ:Η ΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΜΕ ΑΛΛΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Ι. ΟΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΚΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΙΙ. ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ. Σχέση σύγκρουσης ή αλληλοσυμπλήρωσης; ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: ΔΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Ι.ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΔΕΙΞΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗΣ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΙΙ. ΕΝΝΟΜΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΠΑΡΑΒΑΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ σελ.92 ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΠΗΓΕΣ 4

5 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα κανόνων δικαίου, οι βασικές αρχές και κανόνες των οποίων, παρουσιάζουν σημαντικές ομοιότητες μεταξύ τους,ασκούν παράλληλα έντονη επιρροή στη διαμόρφωση του νομοθετικού πλαισίου εφαρμογής των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην εργασία στο εσωτερικό διαφόρων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των οποίων και η απαγόρευση διακρίσεων στην εργασία και στην απασχόληση. Πράγματι το Διεθνές Δίκαιο (ιδίως οι συμβάσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας) και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο έχουν ασκήσει σημαντική επίδραση στην εφαρμογή θεμελιωδών δικαιωμάτων στο τομέα της εργασίας,ωστόσο τον καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση των εργασιακών δικαιωμάτων διαδραματίζουν οι εθνικές παραδόσεις καθώς σε αυτές οφείλονται και τυχόν διαφοροποιήσεις που παρουσιάζει το εθνικό δίκαιο των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα του εργατικού δικαίου. Συγκεκριμένα, ως προς το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και το δικαίωμα των ελεύθερων διαπραγματεύσεων ο βαθμός της κρατικής παρέμβασης στην άσκηση των εν λόγω δικαιωμάτων ποικίλει. Σε ορισμένα κράτη (όπως στη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο) έχουν θεσπιστεί λεπτομερείς κανόνες για την αναγνώριση συνδικάτων με ικανότητα συλλογικών διαπραγματεύσεων ενώ σε άλλες έχει δοθεί έμφαση στη νομοθετική ρύθμιση της συλλογικής επίλυσης διαφορών (όπως στην Ελλάδα και στην Ουγγαρία). Σε άλλες χώρες πάλι (όπως στη Σουηδία και τις Κάτω Χώρες), τα παραπάνω δικαιώματα ασκούνται ως επί το πλείστον σε ένα πλαίσιο αποκαλούμενου ως «αυτόνομο μοντέλο», όπου το κλειδί για την επίλυση συγκρούσεων ή επίτευξης συμφωνίας είναι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των κοινωνικών εταίρων. Πάντως, σε όλα τα κράτη μέλη το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και το δικαίωμα των ελεύθερων διαπραγματεύσεων αποδεικνύεται ότι συνδέεται άμεσα με την κοινωνική και οικονομική υπόσταση του εργαζόμενου και για το λόγο αυτό από πολύ νωρίς,ιστορικά,τα παραπάνω δικαιώματα έχουν κριθεί ως απαραίτητα 1. Από την άλλη μεριά, η προστασία από τις ηλικιακές διακρίσεις θεωρείται σχετικά πρόσφατη νομική «κατάκτηση», όχι πλήρως αφομοιωμένη από τη νομική κουλτούρα πολλών κρατών παρόλο που η προστασία όλων 1 «Η Εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων των εργαζομένων» Μελέτη της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Γενική Διεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών, τμήμα Α : οικονομική και επιστημονική πολιτική, Σεπτ. 2012, σ.19επ. ( enforcement on Fundamental Worker s Rights, Study requested by European Parliament s Committee on Employment and social affairs, directorate-general for internal policies, policy department A: economic and scientific policy),

6 των ατόμων έναντι των διακρίσεων γενικά, έχει αναγνωριστεί στο πλαίσιο της διεθνούς έννομης τάξης καθιστώντας την τελικά ως οικουμενικό δικαίωμα 2. Ενδεικτικά, στην Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (10 Δεκεμβρίου 1948) εκφράζεται πολλαπλώς η αρχή της ισότητας και της προκύπτουσας από αυτή,αρχή της απαγόρευσης διακρίσεων που έχουν ως λόγο τη φυλή,το χρώμα, το φύλο, τη γλώσσα, τη θρησκεία, τις πολιτικές ή οποιεσδήποτε άλλες πεποιθήσεις, την εθνική καταγωγή, την περιουσία, τη γέννηση ή οποιαδήποτε άλλη κατάσταση (άρθρα 1, 2, 7) εξειδικεύοντας μάλιστα την αρχή της απαγόρευσης διακρίσεων, στο πεδίο της εργασίας και της επιλογή του επαγγέλματος και στην ισότητα στην αμοιβή (άρθρο 23). Με αντίστοιχες αναφορές αναγνωρίζεται γενικότερα η αρχή της απαγόρευσης των διακρίσεων για οποιοδήποτε λόγο (άρθρο 2) και ειδικότερα μεταξύ των ανδρών και γυναικών (άρθρο 3),στο πεδίο της αμοιβής (άρθρο 7) και στο πεδίο της εκπαίδευσης (άρθρο 13) στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα 3. Συνεπώς, η απαρίθμηση των λόγων απαγορευμένης διάκρισης, όπως διατυπώνεται στα ανωτέρω κείμενα, δεν είναι αποκλειστική. Αντιθέτως, σε όλα τα κείμενα περιλαμβάνεται η απαγόρευση διακρίσεων για μια σειρά από λόγους, εκφράζοντας τη δυναμική ανάπτυξης των θεμελιωδών δικαιωμάτων 4. Στην παρούσα μελέτη παρουσιάζεται μια συνολική θεώρηση για τη νομική αντιμετώπιση σε διεθνές, ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο των διακρίσεων λόγω ηλικίας στην εργασία και στην απασχόληση. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στη νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) που σε πολλές περιπτώσεις έχει μεταστραφεί εξαιτίας σταδιακών αλλαγών σηματοδοτώντας τη μετάβαση σε ένα πιο εξελιγμένο στάδιο εμβάθυνσης της ενοποιητικής διαδικασίας στον κοινωνικό τομέα. Καθοριστική ως προς την νομική εξέλιξη της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας στην εργασία και στην απασχόληση είναι η απόφαση Mangold, στην οποία το Δικαστήριο αναγνώρισε την απαγόρευση διακρίσεων λόγω ηλικίας ως αυτοτελή γενική αρχή του κοινοτικού δικαίου καθώς και η απόφαση Seda Kucukdeveci, όπου παγιώθηκε η παραπάνω θέση ενώ παράλληλα αναγνωρίζεται το άμεσο οριζόντιο αποτέλεσμα της αρχής, υπό την έννοια ότι ο εθνικός δικαστής ακόμη κι όταν καλείται να λύσει διαφορά μεταξύ ιδιωτών, οφείλει να μην εφαρμόσει αντίθετη προς την αρχή της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας,εθνική ρύθμιση. Περαιτέρω, στην παρούσα εκτίθεται αναλυτικά η εφαρμογή της αρχής της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας στο πλαίσιο επίκαιρων 2 Ζερδελής Δ., Η απαγόρευση διακρίσεων λόγω ηλικίας, ΕΕργΔ, Τ.68 ος 2009, σελ.1005επ. 3 Κυρωτικός Ν. 1532/1985, ΦΕΚ 45/Α/ Ε.Διονυσοπούλου «Η Απαγόρευση των διακρίσεων λόγω ηλικίας ως θεμελιώδη αρχή του κοινοτικού δικαίου», ΕΕργΔ Τ.66, 2007 σελ.642επ. 6

7 κοινωνικών και οικονομικών εξελίξεων στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τόσο στο εργατικό δίκαιο όσο και στο δίκαιο της κοινωνικής ασφάλισης. Παράλληλα παρουσιάζονται εκτενώς οι προϋποθέσεις εξαιρέσεων από την αρχή της ίσης μεταχείρισης στην εργασία και στην απασχόληση στο πλαίσιο της Οδηγίας 2000/78/ΕΚ και της γενικότερης ευρωπαϊκής στρατηγικής για την απασχόληση, πάντοτε υπό τον έλεγχο της αρχής της αναλογικότητας. 7

8 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΕ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Ι. ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Σταδιακά παρουσιάζεται ολοένα περισσότερο νομικό ενδιαφέρον αναφορικά με την απαγόρευση διακρίσεων λόγω ηλικίας και η θέσπιση αυστηρού πλαισίου προστασίας των εργαζομένων από διακριτική μεταχείριση λόγω ηλικίας εντείνεται συστηματικά. Παρόλο όμως που το πρόβλημα των διακρίσεων λόγω ηλικίας παραμένει σε υψηλά επίπεδα στη διεθνή ατζέντα και παρά την ολοένα αυξανόμενη ανησυχία, προς το παρόν μόνο λίγες διεθνείς νομικές αναφορές έχουν γίνει ως προς το θέμα αυτό σε σχέση με την απασχόληση ενώ παράλληλα η προσοχή των αρμόδιων φορέων εστιάζεται κυρίως στην αντιμετώπιση των διακρίσεων εις βάρος των ηλικιωμένων εργαζομένων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει άνευ προηγουμένου δημογραφικές αλλαγές 5 που απαιτούν στρατηγική δράση και σταδιακά ολοένα αυξάνεται το ποσοστό συμμετοχής ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας στην αγορά εργασίας. Σε διεθνές επίπεδο η εντεινόμενη αύξηση των ηλικιωμένων ομάδων του πληθυσμού σε χώρες σε όλο τον κόσμο δεν έχει περάσει απαρατήρητη συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών και ειδικότερων φορέων αυτού, όπως η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (Δ.Ο.Ε). Συγκεκριμένα, η προσπάθεια των Ηνωμένων Εθνών ξεκίνησε με το Διεθνές Σχέδιο Δράσης για τη Γήρανση το οποίο εγκρίθηκε κατά την πρώτη Παγκόσμια Συνέλευση για τη Γήρανση στη Βιέννη το 1982 και με το Ψήφισμα των «Αρχών για τους ηλικιωμένους» των Ηνωμένων Εθνών το 1991, οι οποίες ενσωματώνουν μια σειρά από δικαιώματα για άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. 6 Οι Αρχές αυτές υπήρξαν θεμέλιο, για το δεύτερο «Διεθνές Σχέδιο Δράσης κατά της Γήρανσης του πληθυσμού» που εκπονήθηκε από τον ΟΗΕ αργότερα το 2002 στη Μαδρίτη κατά τη Δεύτερη Παγκόσμια Συνέλευση για τη Γήρανση, στο οποίο τίθενται τριάντα πέντε στόχοι και διατυπώνονται 5 Ανακοίνωση της Επιτροπής «Το δημογραφικό μέλλον της Ευρώπης - μετατροπή μιας πρόκλησης σε ευκαιρία», (2006),571 - Commission Communication The demographic future of Europe from challenge to opportunity COM(2006),571 6 H. Meenan: The future of aging and the role of age discrimination in the global debate, Journal of International Aging, Law and Policy, Vol. 1, Fall 2005, p

9 διακόσιες τριάντα εννέα λεπτομερείς συστάσεις για τον τρόπο δράσης που πρέπει να αναλάβουν οι αρμόδιοι φορείς χάραξης πολιτικής, συμπεριλαμβανομένων και των εθνικών κρατών. Σκοπός των παραπάνω είναι οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης στην εργασία και στις εργασιακές ευκαιρίες που τους παρουσιάζονται ούτως ώστε να ενισχύουν το εισόδημα τους για όσο διάστημα επιθυμούν και είναι σε θέση να το κάνουν, και προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν εξίσου με άλλες ηλικιακές ομάδες εργαζομένων στις εξελισσόμενες προκλήσεις της αγοράς εργασίας που κυρίως σχετίζονται με ευέλικτές μορφές απασχόλησης, όπως η μερική απασχόληση. 7 Όπως παρατηρούμε, η πλειοψηφία των διεθνών νομικών πράξεων δεν αναφέρεται εκτενώς στη διάκριση λόγω ηλικίας που υφίστανται οι νέοι εργαζόμενοι καθώς φαίνεται να εντοπίζουν το πρόβλημα κυρίως στη μεριά των ηλικιωμένων εργαζομένων. Τούτο δε, παρατηρεί πολύ εύστοχα μια πρόσφατη μελέτη της Δ.Ο.Ε αναφερόμενη κυρίως στις εθνικές ρυθμίσεις που σχετίζονται με την απαγόρευση διακρίσεων λόγω ηλικίας καθώς σημειώνει ότι «η πεποίθηση ότι ένα υψηλό ποσοστό της απασχόλησης των εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας μπορεί να επιτευχθεί εις βάρος των νεότερων εργαζομένων και το αντίστροφο, είναι βαθιά ριζωμένη στο μυαλό των υπευθύνων χάραξης πολιτικής». Η μελέτη περαιτέρω,αναγνωρίζει ότι οι νεότεροι εργαζόμενοι φαίνεται να είναι πιο ευάλωτοι στο ζήτημα διακρίσεων λόγω ηλικίας σε σχέση με συγκρίσιμους εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας γεγονός που αποδεικνύεται από την σε ορισμένες περιπτώσεις καταβολή χαμηλότερων μισθών και την συχνότατη σύναψη ευέλικτων μορφών συμβάσεων εργασίας. Σε παλαιότερα διεθνή νομικά κείμενα, η αναφορά σε ζητήματα που σχετίζονται με την «ηλικία» στην απασχόληση και στην εργασία εντάσσεται κυρίως σε ένα γενικό πλαίσιο απαγόρευσης διακρίσεων από το οποίο συνάγουμε και την απαγόρευση διακρίσεων λόγω ηλικίας,ενώ ρητή μνεία στο στοιχείο αυτό καθεαυτό είναι σπάνια και αποσπασματική. Η Σύμβαση της Δ.Ο.Ε (αριθμ.111) του 1958 στο άρθρο 1 παράγρ.1 εδ. α κάνει λόγο για διακρίσεις στην εργασία και στην απασχόληση που σχετίζονται με το φύλο, τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, τις πολιτικές πεποιθήσεις και την κοινωνική προέλευση απαιτώντας από τα μέλη που έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση να λάβουν μέτρα προκειμένου οι παραπάνω αναφερόμενες διακρίσεις να εξαλειφθούν. Παρόλο που η ηλικία δεν περιλαμβάνεται στον κατάλογο αυτό, το άρθρο 1 παραγρ.1 εδ. β της 7 Αρχές για τους ηλικιωμένους, ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης 46/91 (1991),σελ. 1, Έκθεση της Δεύτερης Παγκόσμιας Συνέλευση για τη Γήρανση, Μαδρίτη, Α / ΠΙΣΤ. 197/9 9

10 Σύμβασης, επιτρέπει στα μέλη της να προσθέσουν και επιπλέον χαρακτηριστικά που χρήζουν προστασίας προκειμένου να καλυφθούν ανάγκες που παρουσιάζονται στην εκάστοτε χώρα και δεν προβλέπονται στη Σύμβαση. Περαιτέρω, κατά το άρθρο 5 της Σύμβασης, κάθε κράτος μέλος μπορεί να λάβει ειδικά μέτρα και ειδική μέριμνα για μια σειρά από διακρίσεις, συμπεριλαμβανομένης και της ηλικίας. Οι Συστάσεις της Δ.Ο.Ε, σε αντίθεση με τις Συμβάσεις, δεν χρειάζονται κύρωση από τα κράτη μέλη, ούτε δημιουργούν νομικά δεσμευτικές υποχρεώσεις αλλά παρέχουν συστάσεις πολιτικής που μπορούν να αξιοποιηθούν ως σημαντικό εργαλείο διαμόρφωσης νομοθεσίας και χάραξης πολιτικής στρατηγικής στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας. Ως εκ τούτου, η Σύσταση της Δ.Ο.Ε του 1980 (αριθμ.162) 8 για είναι πολύ σημαντική αναφορικά με το ζήτημα των διακρίσεων λόγω ηλικίας και ιδίως εις βάρος των μεγαλύτερων ηλικιακά εργαζομένων. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 1 παρ.2 η παρούσα σύσταση επιτρέπει στα κράτη μέλη τον καθορισμό συγκεκριμένων ηλικιακών κατηγοριών που εμπίπτουν στον χαρακτηρισμό «εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας» καθώς επίσης, στην παράγραφο 2, υπογραμμίζεται ότι τα προβλήματα της απασχόλησης εργαζομένων μεγαλύτερης ηλικίας θα πρέπει να αντιμετωπίζονται στο πλαίσιο μιας συνολικής και καλά ισορροπημένης στρατηγικής για την πλήρη απασχόληση έτσι ώστε να διασφαλιστεί η κοινωνική συνοχή και να αποφευχθεί η μετατόπιση του προβλήματος από τη μια ηλικιακή ομάδα στην άλλη. Αξίζει να σημειωθεί, ότι στην παράγραφο 3 της παραπάνω αναφερομένης Σύστασης, τα κράτη μέλη καλούνται να αναλάβουν δράση για την προώθηση της ισότητας των ευκαιριών, καθώς και τη λήψη μέτρων για την πρόληψη των διακρίσεων στην απασχόληση και στην εργασία. Η Σύσταση, επίσης, ορίζει τα μέτρα που μπορεί να απαιτούνται για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας και αφορούν σε όλα τα στάδια της επαγγελματικής ζωής, καθώς και ειδικά μέτρα για να διευκολύνουν τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας προκειμένου να συνεχίσουν να απασχολούνται υπό ικανοποιητικές συνθήκες (άρθρο 11), όπως είναι η σταδιακή μείωση του χρόνου εργασίας 9. Τα τελευταία χρόνια, η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για την Εφαρμογή Διεθνών Προτύπων της Δ.Ο.Ε έχει παρουσιάσει εκθέσεις και μελέτες που σχετίζονται με τη λήψη μέτρων ως προς την αντιμετώπιση των διακρίσεων λόγω ηλικίας, ενώ για τις περιπτώσεις μελών που έχουν αγνοήσει το συγκεκριμένο ζήτημα προβαίνει σε συστάσεις για τη λήψη επιβεβλημένων 8 Δ.Ο.Ε, 66 Η Συνεδρίαση (1980) 9 Δ.Ο.Ε: Ισότητα στην εργασία και την απασχόληση, Διεθνής Διάσκεψη Εργασίας, 83 η Σύνοδος, Έκθεση ΙΙΙ 4(β) 1996 ( ILO: Equality in employment and occupation, International Labour Conference, 83 Session, Report III(4B), 1996 Geneva) 10

11 μέτρων στο πλαίσιο ανάπτυξης της εθνικής πολιτικής. Μάλιστα μέχρι το 2011, είκοσι εννέα (29) χώρες έχουν ενσωματώσει στη νομοθεσία τους ρητές απαγορεύσεις που σχετίζονται με άμεσες ή έμμεσες διακρίσεις λόγω ηλικίας 10. Τέλος, με αφορμή τη «Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών» που υιοθετήθηκε το 1979 από τη Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε, γίνεται αναφορά μεταξύ άλλων και στο θέμα των διακρίσεων λόγω ηλικίας τονίζοντας ότι οι γυναίκες μαστίζονται διπλά, τόσο λόγω ηλικίας όσο και λόγω φύλου. Κατά συνέπεια το άρθρο 11 παρ.1 ε προτρέπει τα συμβαλλόμενα κράτη να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την εξάλειψη των διακρίσεων είς βάρος των γυναικών στον τομέα της απασχόλησης, προκειμένου να διασφαλιστεί στη βάση της η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών, δηλαδή ίδια δικαιώματα συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος στην κοινωνική ασφάλιση, ιδίως σε περιπτώσεις συνταξιοδότησης, ανεργίας, ασθενείας, αναπηρίας, γήρατος, άλλες περιπτώσεις ανικανότητας προς εργασία καθώς και στο δικαίωμα αδείας άνευ αποδοχών. 11 ΙΙ. Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ α) Η κατοχύρωση της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας στις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Το ζήτημα των διακρίσεων και η απαγόρευση τους δεν είχε προσελκύσει το ενδιαφέρον των ιδρυτών των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, εξ αρχής, παρά σε πολύ περιορισμένη έκταση και με καθαρά οικονομικές σκοπιμότητες. Η βασική επιδίωξη των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ήταν η τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης μέσω της ελεύθερης κυκλοφορίας 10 Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Κύπρος, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Γουιάνα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Νέα Ζηλανδία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Αγία Λουκία, Σλοβακία, Σλοβενία, Νότια Αφρική, Ισπανία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες, «Ισότητα στην εργασία: Η συνεχιζόμενη πρόκληση», Γενική Έκθεση βάσει της συνέχειας που δόθηκε στη διακήρυξη της ΔΟΕ για τις θεμελιώδεις αρχές και τα δικαιώματα στην Εργασία, 2011 (The continuing challenge, Global Report under the follow-up to the ILO Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work, 2011 ) , Διεθνής Διάσκεψη Εργασίας, 100 η Σύνοδος 2011, Έκθεση ΙΒ σελ. 49 (International Labour Conference 100th Session 2011Report I(B) 11 Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των γυναικών, Ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης34/180, 34 Ο.Η.Ε. Συμπλ. (Αρ. 46) σε 193, (U.N. Doc. A/34/46.) 11

12 αγαθών, κεφαλαίων, προσώπων και υπηρεσιών και κατά βάση, η έμφαση του ευρωπαϊκού κοινοτικού δικαίου για την απασχόληση και την εργασία είχε επικεντρωθεί σε ζητήματα πρόληψης διακρίσεων λόγω ιθαγένειας και φύλου αποσκοπώντας στη διαμόρφωση ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των κρατών μελών. Η απαγόρευση διακρίσεων λόγω ιθαγένειας (άρθρο 6 Συνθ. Ρώμης) αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο πάνω στον οποίο στηρίχθηκε το οικοδόμημα της οικονομικής ενοποίησης και η λειτουργία της κοινής αγοράς των τότε έξι ιδρυτικών κρατών, ενώ ακόμη και η «κοινωνική» διάταξη του άρθρου 119 (νυν 141) της Συνθήκης της Ρώμης για την αρχή της ισότητας στην αμοιβή μεταξύ ανδρών και γυναικών είχε εξαρχής οικονομική αφετηρία 12. Συγκεκριμένα, η αρχική συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (1957) περιείχε διάταξη η οποία απαγόρευε τις διακρίσεις λόγω φύλου στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας, απαγορεύοντας ουσιαστικά στα κράτη μέλη να αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων κρατών μελών παρέχοντας χαμηλότερες αμοιβές ή λιγότερο ευνοϊκές συνθήκες εργασίας στις γυναίκες 13. Επιπλέον, η απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση της Βελγίδας αεροσυνοδού Defrenne υπήρξε καθοριστική στο να γίνει σταδιακά δεκτό ότι η ισότητα των φύλων αποτελεί θεμελιώδη αρχή του Κοινοτικού δικαίου. Στην απόφαση αυτή το ΔΕΕ προσέδωσε άρθρο 119 και μία άλλη διάσταση, δεχόμενο ότι η διάταξη υπηρετεί πλέον κοινωνικές σκοπιμότητες και μάλιστα αναπτύσσει άμεσο αποτέλεσμα 14. Η εστίαση του ενδιαφέροντος και σε άλλες διακρίσεις για λόγους πέραν του φύλου και της ιθαγένειας, άλλαξε με την υπογραφή της Συνθήκης του Άμστερνταμ το Με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, ναι μεν, ενσωματώνονται στο πρωτογενές δίκαιο οι εν τω μεταξύ σημειωθείσες εξελίξεις και κατά συνέπεια αναβαθμίζεται αισθητά η αρχή της ισότητας των φύλων με τη συχνή επίκληση αυτής και σε άλλες διατάξεις (όπως στα άρθρα 12 Η Γαλλία που ήδη πριν την υπογραφή της Συνθήκης εφάρμοζε την παραπάνω αρχή, επέμενε να αποκτήσει κανονιστική διάσταση και σε κοινοτικό επίπεδο, προσπαθώντας έτσι να αποτρέψει δυσμενείς για τον ανταγωνισμό των προϊόντων της επιπτώσεις από τις υπόλοιπες χώρες που διατηρούσαν το οικονομικό πλεονέκτημα της εκμετάλλευσης της φθηνότερης γυναικείας εργασίας. «Η απόλυση των εργαζομένων λόγω ηλικίας υπό το φως της αρχής της προστασίας από τις ηλικιακές διακρίσεις του Ν.3304/2005» Γνωμοδότηση του Ν. Γαβαλά και Φ. Μπαγιερή ΕΕργΔ Τ.68, 2009 σελ.1452επ. 13 Εγχειρίδιο σχετικά με την ευρωπαϊκή νομοθεσία κατά των διακρίσεων, Οργανισμός θεμελιωδών δικαιωμάτων της ΕΕ σε συνεργασία με το Συμβούλιο της Ευρώπης, 2010, σελ.14 http//bookshop.europa.eu 14 Ν.Γαβαλά, «Η ισότητα αμοιβών ανδρών και γυναικών εργαζομένων στην νομολογία του ΔΕΚ», ΕΕργΔ 1983, σελ.65επ,ε. Διονυσοπούλου, «Η απαγόρευση διακρίσεων λόγω ηλικίας ως θεμελιώδη αρχή του κοινοτικού δικαίου», ΕΕργΔ 2007,

13 2,3, 13, ), ταυτόχρονα δε, προστίθεται και η καταλυτική διάταξη του άρθρου 13 καθώς με αυτό χορηγούνται στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, νέες εξουσίες για την καταπολέμηση των διακρίσεων, με μία σειρά από λόγους συμπεριλαμβανομένης της ηλικίας. Το άρθρο της Συνθήκης του Άμστερνταμ σηματοδοτεί την ένταξη της αρχής της καταπολέμησης των διακρίσεων στο σύστημα προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων της Κοινότητας και για το λόγο αυτό η προσθήκη του είναι εξαιρετικής σημασίας. Η διάταξη του είναι εξουσιοδοτική και δεν έχει κανονιστικό περιεχόμενο και το κείμενο της έχει ως εξής : «Με την επιφύλαξη των άλλων διατάξεων της παρούσας Συνθήκης και εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων που παρέχει αυτή στην Κοινότητα, το Συμβούλιο αποφασίζοντας ομόφωνα μετά από πρόταση της Επιτροπής και διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μπορεί να αναλάβει την κατάλληλη δράση για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή σεξουαλικού προσανατολισμού». Όπως σωστά έχει επισημανθεί 17 με την υιοθέτηση του άρθρου 13,αποτυπώθηκε η πολιτική βούληση των κρατών μελών καθώς οι φόβοι περί επανεμφάνισης κινημάτων ακραίου εθνικισμού σε ορισμένα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έδωσαν την αναγκαία πολιτική ώθηση στους ηγέτες των κρατών μελών να απονείμουν ειδική αρμοδιότητα προς την Κοινότητα, προκειμένου να ληφθούν μέτρα καταπολέμησης των διακρίσεων με απαραίτητη αφετηρία την αναγνώριση από τα κράτη μέλη της θεμελιώδους αρχής ότι δεν είναι επιτρεπτή η αδικαιολόγητη διάκριση για έναν από τους λόγους που απαριθμούνται σε αυτό. Συνεπώς η ύπαρξη μιας άγραφης γενικής αρχής απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας συνιστά αναγκαίο προαπαιτούμενο για την απονομή ειδικής αρμοδιότητας προς την Κοινότητα για τη λήψη μέτρων καταπολέμησης τέτοιου είδους διακρίσεων και τη θέσπιση εκτελεστικών μέτρων από το Συμβούλιο. Εξάλλου τυχόν άρνηση της ύπαρξης μιας άγραφης γενικής αρχής απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας,θα ερχόταν σε αντίθεση με τη θεμελιώδη αρχή της επικουρικότητας δηλαδή της ανάληψης δράσης της Κοινότητας στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής άρα και στον τομέα της απασχόλησης και της εργασίας που στοχεύει στην υποστήριξη και συμπλήρωση της δράσης των κρατών μελών για την εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών. 15 Γαβαλάς Μπαγερή Ο.π υποσημ.12 σελ.1452επ. Με τις αναφερόμενες διατάξεις η ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών ανάγεται σε βασική επιδίωξη της Κοινότητας ως προς την εφαρμογή της και εξουσιοδοτείται ευθέως το Συμβούλιο να λάβει δράση για την καταπολέμηση των διακρίσεων που οφείλονται στο φύλο Βλ.περισσότερα Γαβαλάς Μπαγερή Ο.π υποσημ.12 σελ.1452επ 16 Νύν άρθρο 19 της Συνθήκης για της Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 17 Ε. Διονυσοπούλου, ό.π σημ.14,σελ.645επ. 13

14 Επιπλέον, η ανάγκη αντιμετώπισης διακρίσεων λόγω ηλικίας αποκρυσταλλώνεται και στη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη Λισσαβόνα, καθώς το άρθρο 10 προβλέπει ότι κατά τον καθορισμό και την εφαρμογή των πολιτικών και των δράσεων της, η Ένωση έχει στόχο την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Η παραπάνω διάταξη είναι πράγματι καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση της στρατηγικής της απασχόλησης και της εργασίας στην ευρωπαϊκή ένωση, με την οποία οφείλουν να εναρμονίζονται οι επιμέρους εθνικές διατάξεις των κρατών μελών. β) Η κατοχύρωση της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας στο Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το 2000 θεσπίστηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση,ο «Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του ανθρώπου» στον οποίο παρατίθεται ένας ευρύς κατάλογος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βασιζόμενος σε μεγάλο βαθμό στα δικαιώματα που αναγνωρίζουν τα συντάγματα κρατών μελών, στην ευρωπαϊκή σύμβαση για τα δικαιώματα του ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α) και σε οικουμενικές συνθήκες των δικαιωμάτων του ανθρώπου του Ο.Η.Ε. Ο Χάρτης έτσι όπως θεσπίστηκε το 2000, είχε μορφή «διακήρυξης», δηλαδή δεν ήταν νομικά δεσμευτικός ωστόσο με την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας το 2009, το καθεστώς του Χάρτη τροποποιήθηκε και ο τελευταίος κατέστη πλέον νομικά δεσμευτικός και ως εκ τούτου τα θεσμικά όργανα της Ε.Ε και τα κράτη μέλη οφείλουν να συμμορφώνονται με τις διατάξεις του στις περιπτώσεις που εφαρμόζουν το δίκαιο της Ευρ. Ένωσης, δηλ. σε καταστάσεις που συνδέονται με το δίκαιο της Ένωσης 18. Η εξέλιξη αυτή αναμενόμενα εξασφάλισε μεγαλύτερη προβολή στα δικαιώματα που προστατεύονται από το Χάρτη, και κατά συνέπεια και στο δικαίωμα προστασίας από διακρίσεις λόγω ηλικίας στην εργασία και στην απασχόληση καθώς το άρθρο 21 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου προβλέπει ρητά οτι «απαγορεύεται κάθε διάκριση για οποιοδήποτε λόγο, όπως το φύλο, η φυλή, το χρώμα, η εθνοτική καταγωγή ή κοινωνική προέλευση, η γλώσσα, η θρησκεία ή οι πεποιθήσεις, τα πολιτικά φρονήματα, η ιδιότητα μέλους εθνικής μειονότητας, η περιουσία, η αναπηρία, η ηλικία ή ο γενετήσιος προσανατολισμός». Πριν την υπογραφή της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η 18 Αρθρο 51 παρ.1 του Χάρτη 14

15 απαγόρευση διακρίσεων ως γενική αρχή ήταν θέμα υπό συζήτηση 19, γεγονός που πλέον δεν αφήνει περιθώριο αμφισβήτησης ή ανασφάλεια δικαίου. Με την υπογραφή της Συνθήκης της Λισαβόνας διατηρούνται ήδη τα κεκτημένα δικαιώματα και παράλληλα καθιερώνονται ορισμένα νέα. Ειδικότερα, η Συνθήκη εγγυάται τις ελευθερίες και τις αρχές που καθορίζονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων για την Ευρωπαϊκή Ένωση και καθιστά νομικά δεσμευτικές τις διατάξεις του εν λόγω Χάρτη σχετικά με τα αστικά, πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα. Οι διατάξεις του Χάρτη δε συνεπάγονται βέβαια καμία επέκταση των αρμοδιοτήτων της Ένωσης, όπως αυτές ορίζονται στις Συνθήκες και τα δικαιώματα, οι ελευθερίες που περιλαμβάνονται σε αυτόν εξακολουθούν να ερμηνεύονται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του τίτλου VII του Χάρτη που διέπουν την ερμηνεία και την εφαρμογή του 20. γ) Η κατοχύρωση της απαγόρευσης διακρίσεων λόγω ηλικίας στην εργασία και την απασχόληση μέσω της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (Ε.Σ.Δ.Α) και το Συμβούλιο της Ευρώπης. Το άρθρο 6 παρ.2 της Συνθήκης της Λισαβόνας κατέστησε υποχρεωτική την προσχώρηση της Ένωσης στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Σύμφωνα μάλιστα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «η προσχώρηση της Ένωσης στην Ε.Σ.Δ.Α θα συμπληρώσει το σύστημα προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων καθιστώντας το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Άνθρωπου (Ε.Δ.Δ.Α) αρμόδιο για την εξέταση των πράξεων της Ένωσης». Το γεγονός αυτό πρόκειται να ενθαρρύνει περαιτέρω την Ένωση ώστε να ασκεί μια φιλόδοξη πολιτική στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων καθώς όσο περισσότερο η Ένωση διασφαλίζει τον πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο των πράξεων της τόσο περιορίζεται ο κίνδυνος αποδοκιμασίας τους από το Ε.Δ.Δ.Α. 21 Η διάταξη της Ε.Σ.Δ.Α που προσφέρει τις μεγαλύτερες δυνατότητες προστασίας κατά των διακρίσεων είναι εκείνη του άρθρου 14, η οποία ορίζει ότι «η χρήση των αναγνωριζόμενων στην παρούσα σύμβαση δικαιωμάτων και ελευθεριών πρέπει να εξασφαλισθεί ασχέτως διακρίσεως φύλου, φυλής, 19 Nicky ten Bokum et al, Age Discrimination Law in Europe, Kluwer Law International 2009, ό.π σημ.1 σελ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ,Βρυξέλλες, COM(2010) 573 τελικό Ανακοίνωση της Επιτροπής «Στρατηγική για την αποτελεσματική εφαρμογή του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων από την Ευρωπαϊκή Ένωση» http//eur-lex.europa.eu 21 Ο.π σημ.13 15

16 χρώματος, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής προελεύσεως, συμμετοχής σε εθνική μειονότητα, περιουσίας, γεννήσεως ή άλλης καταστάσεως». Παρόλο που στη συγκεκριμένη διάταξη δεν γίνεται ρητή μνεία στην «ηλικία», το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ερμηνεύει το άρθρο 14 της ΕΣΔΑ ευρύτερα και κατά συνέπεια δέχεται ότι σε αυτό περιλαμβάνονται και άλλοι λόγοι για τους οποίους απαγορεύονται οι διακρίσεις, όπως είναι η ηλικία. 22 Το ζήτημα πάντως της ηλικίας των εργαζομένων έχει απασχολήσει και πιο πρόσφατα το Συμβούλιο της Ευρώπης καθώς το 2011, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση 23, υιοθέτησε ένα Ψήφισμα με θέμα την «Προώθηση της παράτασης του επαγγελματικού βίου» στο οποίο δίνεται έμφαση στην ανάγκη υιοθέτησης από τα κράτη μέλη νομοθεσίας για την απαγόρευση των διακρίσεων λόγω ηλικίας καθώς επίσης και στην ανάγκη εφαρμογής προγραμμάτων που ενθαρρύνουν τους εργοδότες αλλά και τους ίδιους τους εργαζόμενους να αντιλαμβάνονται θετικότερα την «ενεργό γήρανση». Ήδη βέβαια,προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και το άρθρο 4 του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη (1988), το οποίο έχει υπογράψει και η χώρα μας, που θεσπίζει αφενός το δικαίωμα των ηλικιωμένων στην κοινωνική προστασία και αφετέρου το δικαίωμα να παραμένουν ενεργά μέλη της κοινωνίας όσο αυτοί επιθυμούν και μπορούν Παραδείγματα: Στην Μ.Βρετανία στην περίπτωση της υπόθεσης Regina κατά Υπουργείου Εργασίας, , το Εφετείο εξέτασε κατά πόσο ο κανόνας που προβλέπει μειωμένο επίδομα ανεργίας με βάση την ηλικία του δικαιούχου (ανάλογα με το αν είναι άνω ή κάτω των 25 ετών) ήταν σύμφωνο με το άρθρο 14 της ΕΣΔΑ. Το Δικαστήριο έκανε δεκτό αυτό που υποστήριξε το Υπουργείο, ότι δηλαδή η εν λόγω διαφοροποιημένη μεταχείριση δικαιολογείται στους εργαζόμενους κάτω των 25 ετών καθώς έχουν χαμηλότερες δαπάνες και είθισται να αμείβονται χαμηλότερα από εργαζόμενους μεγαλύτερης ηλικίας. Κέντρο για τη μελέτη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, L.S.E mination.pdf Ακόμη: Swizgebel κατά Ελβετίας, (25762/07), Ιούνιος 2007, Τ. κατά Ην.Βασιλείου, (24724/94),16 Δεκεμβρίου 1999, D.G κατά Ιρλανδίας (39474/98), 19 Μαΐου 2002, Bouamar κατά Βελγίου (9106/80), 29 Φεβρουαρίου 1988 ο.π σημ.11, σελ Ψήφισμα της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης 1793/2011, «Προώθηση της παράτασης του επαγγελματικού βίου: δυνατότητες εργασίας ηλικιωμένων εργαζομένων» 01/28/2011 (9η συνεδρίαση), Parliamentary Assembly Resolution 1793/2011, Promoting active ageing: capitalising on older people s working potential, (9th sitting).) Μεταξύ άλλων προτάσεων προώθησης της εργασίας ηλικιωμένων εργαζομένων προτείνεται η α)προώθηση πολιτικών που στοχεύουν στη βελτίωση της ποιότητας των ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας για τους εργαζομένους μεγαλύτερης ηλικίας, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να μετακινηθούν σε λιγότερο απαιτητικές θέσεις εργασίας β) η διευκόλυνση της σταδιακής συνταξιοδότησης και η ενθάρρυνση πρωτοβουλιών όπως η εθελοντική εργασία κ.α 24 Ο.π σημ.1 σελ

17 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ : ΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ-ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΛΟΓΩ ΗΛΙΚΙΑΣ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η νομοθεσία κατά των διακρίσεων στοχεύει στο να εξασφαλίσει σε όλα τα άτομα ισότιμες και δίκαιες προοπτικές πρόσβασης στις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στην κοινωνία και συγκεκριμένα στη δημιουργία μιας αγοράς εργασίας που θα ευνοεί και θα προωθεί την κοινωνική ένταξη. Προς την κατεύθυνση δε αυτή επιβάλλεται κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική απασχόλησης, γεγονός που σε νομικό επίπεδο καθίσταται σαφές με τις μεταβολές στα άρθρα 13,136 και 137 που επέφερε η Συνθήκη του Άμστερνταμ, όπως αναλυτικά αναπτύχθηκε στο πρώτο μέρος. Η Οδηγία 76/207/ΕΚ 25 του Συμβουλίου, της 9 ης Φεβρουαρίου 1976, εισήγαγε στο δίκαιο την αρχή της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών, όσον αφορά την πρόσβαση σε απασχόληση, την επαγγελματική εκπαίδευση και προώθηση και τις συνθήκες εργασίας ενώ στη συνέχεια η Οδηγία 86/378/ΕΚ του Συμβουλίου, της 24 ης Ιουλίου 1986 καθιέρωσε την αρχή της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών στα επαγγελματικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης. 26 Επιπλέον, Η Οδηγία 75/117/ΕΚ 27 του Συμβουλίου, της 10ης Φεβρουαρίου 1975, περί προσεγγίσεως των νομοθεσιών των κρατών μελών αφορά την εφαρμογή της αρχής της ισότητας των αμοιβών μεταξύ εργαζομένων ανδρών και γυναικών και η Οδηγία 97/80/EΚ 28 του Συμβουλίου, της 15ης Δεκεμβρίου 1997, σχετίζεται με το βάρος αποδείξεως σε περιπτώσεις διακριτικής μεταχείρισης λόγω φύλου περιλαμβάνουν επίσης διατάξεις που αποσκοπούν στην εφαρμογή της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών. Εξαιτίας, όμως των νέων τροποποιήσεων που συντελέστηκαν το 2000 στον τομέα της προστασίας από τις διακρίσεις και προκειμένου να διασφαλιστεί η σαφήνεια, κρίθηκε σκόπιμη η αναδιατύπωση των κύριων διατάξεων των παραπάνω Οδηγιών σε ένα ενιαίο κείμενο, αυτό της Οδηγίας 2006/54/ΕΚ. 25 EE L 39 της , σ. 40. Οδηγία όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία 2002/73/EK του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, EE L 269 της , σ EE L 225 της , σ. 40. Οδηγία όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία 96/97/EK (EE L 46 της , σ EE L 45 της , σ EE L 14 της , σ. 6. Οδηγία όπως τροποποιήθηκε με την Οδηγία 98/52/EK (EE L 205 της , σ. 66). 17

18 Πράγματι, το 2000 συνιστά κομβική χρονιά στο ζήτημα της καταπολέμησης των διακρίσεων στην εργασία και στην απασχόληση καθώς εκδόθηκαν δύο Οδηγίες, η 2000/43 που είχε ως στόχο την απαγόρευση διακρίσεων λόγω φυλετικής και εθνοτικής καταγωγής και η 2000/78 που έχει ως στόχο την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. Με σκοπό τη διασφάλιση της ισότητας στο χώρο της εργασίας το πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας για την φυλετική ισότητα πέραν του τομέα εργασίας και την απασχόλησης περιλαμβάνει και την πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες καθώς και την πρόσβαση στο κρατικό σύστημα πρόνοιας, δηλαδή σε τομείς που έχουν αντίκτυπο στην απασχόληση. Δεν ισχύει το ίδιο για την Οδηγία που αφορά τις διακρίσεις λόγω θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας και γενετήσιου προσανατολισμού που το πεδίο ισχύος της περιλαμβάνει μόνο τον τομέα της απασχόλησης. Τέλος, αξίζει να αναφερθούμε και στην παλαιότερη Οδηγία 94/33/ΕΚ για την προστασία των νέων ηλικιακά εργαζομένων καθότι κατέστη καθοριστική ως προς την ισότιμη αντιμετώπιση τους στην εργασία και την απασχόληση και μάλιστα σε μία περίοδο που οι λεγόμενες «ατυπικές σχέσεις εργασίας» έχουν εισχωρήσει και αποτελούν ρυθμιστικό παράγοντα της σύγχρονης απασχόλησης. Σκοπός της Οδηγίας ήταν διασφαλιστεί ότι οι νέοι θα προστατεύονται από τη μισθολογική εκμετάλλευση και από κάθε είδους απασχόληση και εργασία που ενδέχεται να βλάψει την υγεία, την ασφάλεια τους ή ακόμη και την εκπαίδευση τους 29. ΙΙ. Η ΟΔΗΓΙΑ 2000/78/ΕΚ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΗ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ. Στις 27 Νοεμβρίου 2000 ψηφίστηκε από το Συμβούλιο η Οδηγία 2000/78/ΕΚ για τη διαμόρφωση γενικού πλαισίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και στην εργασία. Η απασχόληση και η εργασία αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία για τη διασφάλιση των ίσων ευκαιριών για όλους και συντελούν σε μεγάλο βαθμό στην πλήρη συμμετοχή των πολιτών στην οικονομική πολιτιστική και κοινωνική ζωή καθώς και στην προσωπική ανέλιξη. Υπό το πρίσμα αυτό,όπως φαίνεται και στις εισαγωγικές σκέψεις 30 της παρούσας Οδηγίας σε συνδυασμό με την Οδηγία 2000/43/ΕΚ περί εφαρμογής της ίσης μεταχείρισης προσώπων ασχέτως φυλετικής και εθνοτικής καταγωγής απαγορεύεται σε όλη την Κοινότητα κάθε άμεση ή έμμεση διάκριση λόγω θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού. 29 Γνωμοδότηση του Ν.Γαβαλά και Φ. Μπαγιέρη ΕΕργΔ Τ.68, 2009 σελ «η απόλυση των εργαζομένων λόγω ηλικίας υπό το φως της αρχής της προστασίας από τις ηλικιακές διακρίσεις του Ν.3304/2005» ΕΕργΔ Τ.68, 2009 σελ ΕΕ L 303/

19 Η Οδηγία 2000/78/ΕΚ παρεμβαίνει στις επιλογές που κάνουν τα πρόσωπα που σχετίζονται με την εργασία και την απασχόληση (εργοδότες, δημόσιοι λειτουργοί) με δύο τρόπους,μέσω των οποίων πραγματώνεται η αρχή της ίσης μεταχείρισης και η ουσιαστική ισότητα: Πρώτον, προβλέπει ότι τα πρόσωπα που βρίσκονται σε όμοιες καταστάσεις πρέπει να τυγχάνουν όμοιας μεταχείρισης και να μην υφίστανται δυσμενέστερη μεταχείριση λόγω κάποιου ιδιαίτερου «προστατευόμενου» χαρακτηριστικού που διαθέτουν. Η ηλικία είναι ένα από τα προστατευόμενα χαρακτηριστικά και αφορά τη διαφορετική ή προνομιακή μεταχείριση στην εργασία και στην απασχόληση βάσει της ηλικίας του θύματος. Δεύτερον, προβλέπει ότι τα πρόσωπα που βρίσκονται σε διαφορετικές καταστάσεις πρέπει να τυγχάνουν διαφορετικής μεταχείρισης στο βαθμό που αυτό απαιτείται προκειμένου να τους επιτρέπεται η αξιοποίηση συγκεκριμένων ευκαιριών σε ισότιμη βάση με άλλα πρόσωπα. Συνεπώς για τη θέσπιση συγκεκριμένων κανόνων ή την εφαρμογή συγκεκριμένων πρακτικών, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη τα ίδια ακριβώς προστατευόμενα χαρακτηριστικά. 31 α) Η απαγόρευση των άμεσων διακρίσεων λόγω ηλικίας Την έννοια των άμεσων διακρίσεων την παρέχει η Οδηγία στο άρθρο 2 παρ.2 α, σύμφωνα με το οποίο άμεση διάκριση συντρέχει, όταν για λόγους θρησκεία ή πεποιθήσεων, ειδικών αναγκών, αναπηρίας, ηλικίας και γενετήσιου προσανατολισμού, ένα πρόσωπο υφίσταται μεταχείριση λιγότερο ευνοϊκή από αυτήν της οποίας τυγχάνει, έτυχε ή θα ετύγχανε ένα άλλο πρόσωπο, σε ανάλογη κατάσταση 32. Από τη διατύπωση του νόμου προκύπτουν, συνοπτικά, τα εξής 33 : Πρώτον: Το πραγματικό της άμεσης διάκρισης πληρούται όταν ένα πρόσωπο, για έναν από τους λόγους που δεν επιτρέπεται να αποτελέσουν κριτήριο διάκρισης, υφίσταται ήδη μία δυσμενέστερη μεταχείριση και όχι απλώς όταν είναι εκτεθειμένος σε έναν λιγότερο ή περισσότερο συγκεκριμένο κίνδυνο να υποστεί μια τέτοια μεταχείριση. Ωστόσο, έχει διατυπωθεί η άποψη, κυρίως στη γερμανική θεωρία, σύμφωνα με την οποία η έννοια της διάκρισης,τόσο λόγω ηλικίας όσο λόγω 31 Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε- Συμβούλιο της Ευρώπης «Εγχειρίδιο σχετικά με την ευρωπαϊκή νομοθεσία κατά των διακρίσεων», 2010, σ Ομοίως η Οδηγία για την φυλετική ισότητα, η Οδηγία για την ισότητα των φύλων και η Οδηγία για την ισότητα των φύλων στον τομέα των αγαθών και των υπηρεσιών. 33 Ζερδελής «Η απαγόρευση διακρίσεων λόγω ηλικίας», ΕΕργΔ, Τ.68 ος 2009, σελ.1001,1065 επ. ανάτυπο σ

20 και των υπολοίπων προστατευόμενων από την Οδηγία χαρακτηριστικών, πληρούται όχι μόνο στην περίπτωση που κάποιος υφίσταται ήδη μια διάκριση αλλά και όταν συντρέχει κίνδυνος να υποστεί διάκριση λόγω ηλικίας 34. Η άποψη αυτή ωστόσο έχει δεχθεί κριτική 35 ότι βρίσκεται εκτός της έννοιας που η Κοινοτική Οδηγία αποδίδει στις άμεσες διακρίσεις καθώς διευρύνει το εννοιολογικό της περιεχόμενο και περιορίζει υπέρμετρα την συμβατική ελευθερία. Πάντως και οι υποστηρικτές 36 της άποψης αυτής δεν παραλείπουν να επισημαίνουν ότι σε κάθε περίπτωση ένας απλός και αφηρημένος κίνδυνος δεν αρκεί. Δεύτερον, απαιτείται ένας αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της δυσμενέστερης μεταχείρισης και των προστατευομένων από το νόμο στοιχείων. Ο αναγκαίος αυτός σύνδεσμος είναι δεδομένος και όταν το προστατευόμενο στοιχείο δεν αποτέλεσε την αποκλειστική ή έστω την κύρια αιτία της διάκρισης. Αρκεί ότι συνετέλεσε στη δυσμενέστερη μεταχείριση, με την έννοια ότι χωρίς και την αιτία αυτή δεν θα ελάμβανε χώρα η λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση. Δεν απαιτείται περαιτέρω η επιλήψιμη πρόθεση του εργοδότη. Τρίτον, η Οδηγία υιοθετεί την κλασσική για το Κοινοτικό δίκαιο εφαρμογή του συγκριτικού σχήματος προκειμένου να διερευνηθεί η συνδρομή μιας άμεσης διάκρισης. Η διαπίστωση της άμεσης διάκρισης προϋποθέτει τη σύγκριση με ένα άλλο πρόσωπο, σε σχέση με το οποίο το πρόσωπο που ασκεί αξιώσεις από την παράβαση της απαγόρευσης υφίσταται μια λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση οφειλόμενη σε έναν από τους λόγους που δεν επιτρέπεται να αποτελέσουν κριτήρια διάκρισης μεταξύ των οποίων και η ηλικία. Η καταγγελία για χαμηλή αμοιβή δεν αποτελεί ισχυρισμό περί διακριτικής μεταχείρισης εκτός κι αν αποδειχθεί ότι η αμοιβή είναι χαμηλότερη από την αμοιβή που λαμβάνει κάποιο άλλο πρόσωπο το οποίο απασχολείται από τον ίδιο εργοδότη για να επιτελεί όμοια εργασία. Βασική προϋπόθεση για την ανεύρεση του συγκρίσιμου προσώπου είναι να βρίσκεται σε ανάλογη κατάσταση με το πρόσωπο που ασκεί αξιώσεις από την παράβαση της απαγόρευσης. Από τη διατύπωση του νόμου προκύπτει ότι η σύγκριση γίνεται με ένα πρόσωπο που στο παρελθόν έτυχε ευνοϊκότερης μεταχείρισης. Κατά συνέπεια το συγκρινόμενο πρόσωπο δεν απαιτείται να απασχολείται στο ίδιο χρονικό διάστημα με το πρόσωπο που υφίσταται τη διάκριση απλώς θα πρέπει παρά τη μη συνύπαρξη χρονικά των εργασιακών σχέσεων, το πρόσωπο αυτό να βρισκόταν σε ανάλογη κατάσταση 37. Διαφορετικά στη περίπτωση που έχει επέλθει ουσιαστική 34 Ζερδελής Ο.π σημ.2 σελ Munchener Kommentar/ Thusing, AGG no.12 βλ. Ζερδελής ό.π. σημ.2 σελ Daubler/Bertzbach, Allgemeines Gleichbehandlungsgesetz,2007,no.30, βλ. Ζερδελής ο.π σημ.2 σελ Ζερδελής ο.π σημ. 2 σελ.12 20

21 μεταβολή των εργασιακών συνθηκών καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την ανεύρεση συγκρίσιμου προσώπου καθώς δεν υφίσταται η προϋπόθεση της «ανάλογης κατάστασης». Η Οδηγία βέβαια με τη διατύπωση «θα υφίστατο» αφήνει περιθώριο σύγκρισης και με υποθετικό πρόσωπο, δηλαδή με κάποιον που δεν υπάρχει ούτε υπήρξε στο παρελθόν εργαζόμενος ή υποψήφιος στην επιχείρηση σε ανάλογη κατάσταση, γεγονός βέβαια που διευκολύνει την παροχή προστασίας στο θύμα της διάκρισης κυρίως στις περιπτώσεις επιχειρήσεων των οποίων το προσωπικό χαρακτηρίζεται από ομοιογένεια ως προς το φύλο ή την εθνοτική καταγωγή 38. Όμως, στην περίπτωση της ηλικίας, η ανίχνευση της διακριτικής μεταχείρισης μέσω σύγκρισης με πρόσωπο σε ανάλογη κατάσταση δεν φαίνεται να μπορεί να οδηγήσει σε ασφαλή συμπεράσματα και συναντά αρκετές δυσκολίες. Η ηλικία είναι χαρακτηριστικό που παρουσιάζει συνεχή ρευστότητα από πρόσωπο σε πρόσωπο και κατά συνέπεια ο εντοπισμός του προσώπου που θα διαδραματίσει το ρόλο του δεύτερου όρου σύγκρισης να είναι ανέφικτος και αναποτελεσματικός. Για παράδειγμα στην περίπτωση των διακρίσεων λόγω φύλου, ο δεύτερος όρος σύγκρισης θα είναι κατά κανόνα οποιοδήποτε πρόσωπο ανήκει στο αντίθετο φύλο από εκείνο που υφίσταται τη διαφοροποίηση. Δεν μπορεί ωστόσο να ισχύσει κάτι ανάλογο και στην περίπτωση των διακρίσεων λόγω ηλικίας 39. Εν όψει των σοβαρών αυτών προβλημάτων που δημιουργεί η αναζήτηση του συγκρίσιμου προσώπου στο θέμα των ηλικιακών διακρίσεων, το ΔΕΕ αναπροσάρμοσε τη χρήση του συγκριτικού σχήματος σε όσες περιπτώσεις δεν ενδείκνυται η εφαρμογή του. Στην υπόθεση Palacios de la villa, το Δικαστήριο ερμηνεύοντας και εφαρμόζοντας τη διάταξη του άρθρου 2 παρ.2 στοιχ.α της Οδηγίας, έκρινε ότι υφίσταντο άμεσες ηλικιακές διακρίσεις οι εργαζόμενοι οι οποίοι κατ εφαρμογή συλλογικής σύμβασης εργασίας, υποχρεούνταν να αποχωρήσουν από την επιχείρηση με τη συμπλήρωση συγκεκριμένου ηλικιακού ορίου, επισημαίνοντας ότι «άλλα πρόσωπα σε ανάλογη κατάσταση» είναι όλοι οι άλλοι εργαζόμενοι που δεν υφίστανται παρόμοια διάκριση ή ακόμη σε άλλη υπόθεση Age Concern of England δεν έκανε αναφορά σε συγκεκριμένο συγκρίσιμο όρο. 38 Γιαννακούρος, «Η ίση μεταχείριση ανδρών και γυναικών κατά το Κοινοτικό και Ελληνικό Δίκαιο» σελ.83, Ν.Γαβαλά και Φ. Μπαγιέρη, ο.π σημ. 12 σ.1452επ. 21

22 Περαιτέρω, άμεση διάκριση συντρέχει όχι μόνο όταν η διάκριση αναφέρεται ευθέως σε κάποιο προστατευόμενο χαρακτηριστικό αλλά και στις περιπτώσεις που η ηλικία δεν αναφέρεται μεν ρητώς ως λόγος διάκρισης, πλήν όμως ο δεδηλωμένος λόγος διαφοροποίησης είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με την ηλικία του προσώπου. Οι περιπτώσεις αυτές καλούνται «συγκεκαλυμμένες άμεσες διακρίσεις» 40. Επιπλέον, περίπτωση άμεσης διάκρισης είναι δυνατόν να έχουμε και όταν τη δυσμενέστερη μεταχείριση δεν την υφίσταται άμεσα το πρόσωπο που φέρει το «προβληματικό» γνώρισμα, αλλά τρίτα πρόσωπα που έχουν στενή σχέση μαζί του 41. Η τελευταία περίπτωση είναι σπανιότερη όταν ο λόγος διάκρισης είναι η ηλικία, εξαιτίας αποδεικτικών δυσχερειών στην αιτιώδη συνάφεια της «ηλικίας» και της δυσμενέστερης μεταχείρισης προσώπου λόγω αυτής. Ωστόσο, μέσω και της αποδοχής από το ΔΕΕ 42 της ύπαρξης άμεσης διάκρισης στην περίπτωση που υπάλληλος υφίσταται δυσμενή μεταχείριση από τον εργοδότη του λόγω της απαραίτητης φροντίδας που παρέχει στο ανάπηρο τέκνο του, συμπεραίνουμε ότι οι Οδηγίες κατά των διακρίσεων δεν έχουν εφαρμογή μόνο σε συγκεκριμένες κατηγορίες προσώπων αλλά εφαρμόζονται πρωτίστως σε σχέση με τους απαριθμούμενους από αυτές λόγους. β) η απαγόρευση των έμμεσων διακρίσεων λόγω ηλικίας Η διακριτική μεταχείριση υφίσταται όχι μόνο εξαιτίας της διαφορετικής μεταχείρισης προσώπων που βρίσκονται σε όμοιες καταστάσεις αλλά και λόγω της ίδιας μεταχείρισης προσώπων που βρίσκονται σε διαφορετικές καταστάσεις. Αυτή καλείται «έμμεση διάκριση», διότι δεν είναι η ίδια η μεταχείριση που διαφέρει αλλά περισσότερο οι συνέπειες της, οι οποίες βιώνονται διαφορετικά από πρόσωπα με διαφορετικά χαρακτηριστικά 43. Οι έμμεσες διακρίσεις διαφέρουν από τις άμεσες ακριβώς επειδή το επίκεντρο μετατίθεται από τη διαφορετική μεταχείριση στις διαφορετικές επιπτώσεις. Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ.2β της Οδηγίας, τα στοιχεία της έμμεσης διάκρισης είναι μια διάταξη, κριτήριο ή πρακτική εκ πρώτης όψεως ουδέτερης φύσης που θίγει μια ομάδα ή ένα πρόσωπο εξ αιτίας του «προστατευόμενου» χαρακτηριστικού, μεταξύ άλλων και της ηλικίας, σε σύγκριση με άλλα πρόσωπα που βρίσκονται σε όμοια κατάσταση, εκτός κι αν η εν λόγω διάταξη, κριτήριο ή πρακτική δικαιολογείται αντικειμενικά από ένα θεμιτό στόχο και τα μέσα για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι πρόσφορα και αναγκαία. 40 Ν.Γαβαλά και Φ. Μπαγιέρη, ο.π σημ.12 σελ. 1452επ. 41 Ζερδελής, ο.π σημ.2 σελ ΔΕΚ, , Υποθ. C - 303/06 43 Ο.π σημ.13 σελ

23 Ο έλεγχος κατά την εφαρμογή της σχετικής απαγόρευσης στην πράξη χωρεί σε δύο στάδια. Αρχικά,ελέγχεται αν μια διάταξη, πρακτική ή κριτήριο περιάγει πρόσωπα ορισμένης ηλικίας σε μειονεκτική θέση συγκριτικά με άλλα πρόσωπα σε όμοια κατάσταση. Η προσέγγιση που ακολουθείται στο συγκεκριμένο θέμα δεν διαφέρει από την προσέγγιση που ακολουθείται στην περίπτωση των άμεσων διακρίσεων. Εφόσον διαπιστωθεί ότι υφίσταται διακριτική μεταχείριση, σε ένα δεύτερο στάδιο εξετάζεται κατά πόσο η μειονεκτική μεταχείριση δικαιολογείται αντικειμενικά από ένα θεμιτό σκοπό, προκειμένου να μην καταλογιστεί τελικά στο πρόσωπο που έκανε χρήση του συγκεκριμένου μέτρου, του κριτηρίου ή της πρακτικής. Κατά συνέπεια έμμεση διάκριση μπορεί να έχουμε στις περιπτώσεις που ο εργοδότης συνεκτιμά ως κριτήρια επιλογής είτε κατά την πρόσληψη είτε κατά τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης είτε κατά την καταγγελία, διάφορα στοιχεία που σχετίζονται με την ηλικία. Έτσι, έμμεση διάκριση λόγω ηλικίας είναι δυνατόν να υφίσταται όταν η διαφορετική μεταχείριση στηρίζεται στην αρχαιότητα, στην επαγγελματική εμπειρία, στη δυνατότητα εξεύρεσης άλλης εργασίας, στα οικογενειακά βάρη κ.α. Η διαπίστωση ωστόσο της δυσμενούς μεταχείρισης δεν αρκεί καθώς θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να εξετάζεται αν αυτή είναι επιτρεπτή,αν δηλαδή δικαιολογείται αντικειμενικά από έναν θεμιτό σκοπό και τα μέσα επίτευξης του είναι πρόσφορα και αναγκαία. Το πρόσωπο κατά του οποίο στρέφεται η κατηγορία της διάκρισης φέρει το βάρος να αποδείξει ότι η δυσμενέστερη μεταχείριση δεν συνδέεται αιτιωδώς με την ηλικία αλλά δικαιολογείται αντικειμενικά από έναν θεμιτό σκοπό και τα μέσα επίτευξης του είναι πρόσφορα και αναγκαία. Τέλος, σημαντικό ζήτημα ανακύπτει σχετικά με την αποδεικτική δυσχέρεια των περιπτώσεων της έμμεσης διάκρισης λόγω ηλικίας. Το Δ.Ε.Κ και το Ε.Δ.Δ.Α παλαιότερα αναζητούσαν από τον ενάγοντα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό των προσώπων που θίγονται αρνητικά προέρχεται από τη συγκεκριμένη ομάδα με προστατευόμενο χαρακτηριστικό και στο τομέα διακρίσεων λόγω φύλου υπάρχουν πολλά παραδείγματα δικαστικών αποφάσεων που επιζητούν στατιστική σύγκριση 44. Πράγματι, η στατιστική σύγκριση είναι σε θέση να τεκμηριώσει με ασφάλεια ότι η δυσμενής μεταχείριση στηρίζεται σε έναν από τους λόγους που απαγορεύεται να αποτελέσουν κριτήρια διάκρισης υπό την προϋπόθεση όμως ότι τα στοιχεία στα οποία στηρίζεται είναι έγκυρα και οι συγκρινόμενες ομάδες είναι αντιπροσωπευτικές ΔΕΚ c-171/88, , Συλλογή 1989,σ.2743, 13 Ιουλίου 1989 «το μέτρο πρέπει να πλήττει πολύ μεγαλύτερο αριθμό γυναικών παρά ανδρών» ή ΔΕΚ c- 33/89 Συλλογή 1990 σ , «πολύ μεγαλύτερο ποσοστό ανδρών από γυναικών» 45 Ζερδελής, ό.π σημ.2 σελ.14 23

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΙI

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΙI ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΙI Ταχ. Δ/νση : Πειραιώς 40 Ταχ.Κώδικας : 101 82 - Αθήνα TELEFAX : Πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΝΟΜΟ Προοίμιο. Επίσημη Εφημερίδα Ε.Ε.: L 204 της 26/07/2006, σελ. 23. Για σκοπούς εναρμόνισης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2183(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2183(INI) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 14.10.2013 2013/2183(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τον χάρτη πορείας της ΕΕ κατά της ομοφοβίας και των

Διαβάστε περισσότερα

Η κατοχύρωση της αρχής της ισότητας στην ελληνική έννομη τάξη. i) Το γενικό συνταγματικό πλαίσιο της αρχής της ισότητας

Η κατοχύρωση της αρχής της ισότητας στην ελληνική έννομη τάξη. i) Το γενικό συνταγματικό πλαίσιο της αρχής της ισότητας Η κατοχύρωση της αρχής της ισότητας στην ελληνική έννομη τάξη Α) Η αρχή της ισότητας στο ελληνικό Σύνταγμα i) Το γενικό συνταγματικό πλαίσιο της αρχής της ισότητας Το Σύνταγμα της Ελλάδος του 1975 κατοχυρώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ

ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ Νομοθεσία απασχόλησης για θέματα αναπηρίας Η εργασία είναι δικαίωμα όλων των ανθρώπων συμπεριλαμβανομένου των ανθρώπων με αναπηρία όπως αυτό ορίζεται και προστατεύεται

Διαβάστε περισσότερα

ΙΙΙ. (Προπαρασκευαστικές πράξεις) ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΙΙΙ. (Προπαρασκευαστικές πράξεις) ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 21.9.2010 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης C 253 E/1 ΙΙΙ (Προπαρασκευαστικές πράξεις) ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΘΕΣΗ (ΕΕ) αριθ. 13/2010 ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΣΕ ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ με σκοπό την έγκριση του κανονισμού του Ευρωπαϊκού

Διαβάστε περισσότερα

9481/17 ΚΑΛ/νικ/ΚΚ 1 DG B 1C

9481/17 ΚΑΛ/νικ/ΚΚ 1 DG B 1C Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 1 Ιουνίου 2017 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2008/0140 (CNS) 9481/17 ΕΚΘΕΣΗ Αποστολέας: Αποδέκτης: Προεδρία SOC 413 ANTIDISCRIM 27 JAI 520 MI 437 FREMP 66 Επιτροπή

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων. Ενότητα 11: Διαχείριση ίσων ευκαιριών και διαφορετικότητας Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων. Ενότητα 11: Διαχείριση ίσων ευκαιριών και διαφορετικότητας Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων Ενότητα 11: Διαχείριση ίσων ευκαιριών και διαφορετικότητας Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 28 ΑΝΑΡΤΗΤΕΟ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ. Αθήνα 12/04/2011. Αριθ. Πρωτ.Γ31/58

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 28 ΑΝΑΡΤΗΤΕΟ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ. Αθήνα 12/04/2011. Αριθ. Πρωτ.Γ31/58 ΑΝΑΡΤΗΤΕΟ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Αθήνα 12/04/2011 Αριθ. Πρωτ.Γ31/58 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ Ταχ.Διεύθυνση: Αγ.Κωνσταντίνου

Διαβάστε περισσότερα

Το Νομικό Πλαίσιο της ΕΕ για την Ισότητα

Το Νομικό Πλαίσιο της ΕΕ για την Ισότητα Το Νομικό Πλαίσιο της ΕΕ για την Ισότητα ERA Ακαδημία Ευρωπαϊκού Δικαίου Νοέμβριος 2018 Θεσσαλονίκη Δρ. Πάνος Καποτάς Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστήμιο του Πόρτσμουθ Επισκόπηση Παρουσίασης 1. Ορολογία και

Διαβάστε περισσότερα

Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες

Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες Το Βήµα 12/10/1997 Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΙΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ, ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ ΣΥΝΑΝΤΑ ΥΣΚΟΛΙΕΣ Η δεκαετία του 1990 έχει ελάχιστες

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη της εκτίμησης επιπτώσεων

Περίληψη της εκτίμησης επιπτώσεων EL EL EL ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 2.7.2008 SEC(2008) 2181 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ που συνοδεύει την Πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την εφαρμογή της αρχής της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΙI

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΙI ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δ/ΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΙI Ταχ. Δ/νση : Πειραιώς 40 Ταχ.Κώδικας : 101 82 - Αθήνα TELEFAX : Πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Επισκόπηση της ισχύουσας ενωσιακής νομοθεσίας για την ισότητα και ορισμοί των βασικών εννοιών

Επισκόπηση της ισχύουσας ενωσιακής νομοθεσίας για την ισότητα και ορισμοί των βασικών εννοιών Επισκόπηση της ισχύουσας ενωσιακής νομοθεσίας για την ισότητα και ορισμοί των βασικών εννοιών Nicola Countouris Το δίκαιο της ΕΕ για την Ισότητα των Φύλων, EC/ERA Σεμινάριο για τα μέλη του Δικαστικού Σώματος,

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 07 Απριλίου 2017 Αρ. Πρωτ.: οικ /499

Αθήνα, 07 Απριλίου 2017 Αρ. Πρωτ.: οικ /499 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΕΝΤΑΞΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ - ΤΜΗΜΑ Ι Αθήνα,

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 21.3.2018 COM(2018) 168 final 2018/0078 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ με την οποία η Επιτροπή εξουσιοδοτείται να εγκρίνει, εξ ονόματος της Ένωσης, το Παγκόσμιο Σύμφωνο

Διαβάστε περισσότερα

9011/15 ΔΑ/μκρ 1 DG B 3A

9011/15 ΔΑ/μκρ 1 DG B 3A Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 4 Ιουνίου 2015 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2008/0140 (CNS) 9011/15 ΕΚΘΕΣΗ Αποστολέας: Αποδέκτης: Προεδρία SOC 330 ANTIDISCRIM 6 JAI 338 MI 326 FREMP 114 Επιτροπή

Διαβάστε περισσότερα

Η διαφορετικότητα είναι μια σύνθετη έννοια, η οποία δεν θα πρέπει να συγχέεται με την έννοια της ποικιλομορφίας.

Η διαφορετικότητα είναι μια σύνθετη έννοια, η οποία δεν θα πρέπει να συγχέεται με την έννοια της ποικιλομορφίας. Diversity Διαφορετικότητα Ο σεβασμός στην διαφορετικότητα του άλλου καθώς και η έμπρακτή αποδοχή της, συμβάλει στην δημιουργία κοινωνιών οι οποίες χαρακτηρίζονται από ιδέες ισότητας, αλληλοσεβασμού και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΙΣΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΙΣΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1920

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΙΣΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΙΣΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1920 1 ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΙΣΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΙΣΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1920 Παρατηρήσεις και προτάσεις επί του ΣχΝ «Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2000/43/ΕΚ περί εφαρμογής της αρχής της ίσης

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 14.12.2015 COM(2015) 646 final 2015/0296 (CNS) Πρόταση ΟΔΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 ««««««««««««Έγγραφο συνόδου 2009 15.2.2005 B6-.../2005 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ εν συνεχεία των ερωτήσεων για προφορική απάντηση B6-.../05 και B6-.../05 σύμφωνα με το άρθρο 108, παράγραφος

Διαβάστε περισσότερα

Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων

Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων 17.10.2016 2016/2204(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τις γυναίκες και

Διαβάστε περισσότερα

1 Business Europe (2014), Future of Social Europe. Challenges and the Way Ahead Lapeyre J. (2015),

1 Business Europe (2014), Future of Social Europe. Challenges and the Way Ahead Lapeyre J. (2015), Κοινωνικός διάλογος και συμμετοχή των εργαζομένων Ο κοινωνικός διάλογος αποτελεί συστατικό στοιχείο για το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο και για τη σωστή λειτουργία της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς.

Διαβάστε περισσότερα

Η Σύμβαση της Χάγης της 13 ης Ιανουαρίου 2000 σχετικά με τη διεθνή προστασία των ενηλίκων

Η Σύμβαση της Χάγης της 13 ης Ιανουαρίου 2000 σχετικά με τη διεθνή προστασία των ενηλίκων ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Γ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Η Σύμβαση της Χάγης της 13 ης Ιανουαρίου 2000 σχετικά με τη διεθνή προστασία των

Διαβάστε περισσότερα

Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση

Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση Για μεγάλο χρονικό διάστημα, τη νομική βάση για τα θεμελιώδη δικαιώματα σε επίπεδο ΕΕ αποτελούσε ουσιαστικά η αναφορά που γίνεται από τις Συνθήκες στην

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Γούλας δικηγόρος, Δ.Ν. Ερευνητής Κ.Δ.Ε.Ο.Δ. Εντεταλμένος διδασκαλίας (π.δ. 407/80) στη Νομική Σχολή Δ.Π.Θ.

Δημήτρης Γούλας δικηγόρος, Δ.Ν. Ερευνητής Κ.Δ.Ε.Ο.Δ. Εντεταλμένος διδασκαλίας (π.δ. 407/80) στη Νομική Σχολή Δ.Π.Θ. Δημήτρης Γούλας δικηγόρος, Δ.Ν. Ερευνητής Κ.Δ.Ε.Ο.Δ. Εντεταλμένος διδασκαλίας (π.δ. 407/80) στη Νομική Σχολή Δ.Π.Θ. Θεσσαλονίκη, 8.11.2018 Πολλαπλότητα των πηγών Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων

Διαβάστε περισσότερα

Έγγραφο συνόδου ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. εν συνεχεία δηλώσεων του Συμβουλίου και της Επιτροπής. σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού

Έγγραφο συνόδου ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. εν συνεχεία δηλώσεων του Συμβουλίου και της Επιτροπής. σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Έγγραφο συνόδου B8-0296/2017 10.5.2017 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ εν συνεχεία δηλώσεων του Συμβουλίου και της Επιτροπής σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Ο ΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση Ο ΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 24.6.2010 COM(2010)331 τελικό 2010/0179 (CNS) C7-0173/10 Πρόταση Ο ΗΓΙΑ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της οδηγίας 2006/112/ΕΚ σχετικά µε το κοινό σύστηµα φόρου προστιθέµενης

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟN ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΑΜΟΙΒΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ H ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΙΣΗΣ ΑΞΙΑΣ ΝΟΜΟ ---------------------------------------------------- Επίσημη Εφημερίδα Ε.Ε.: L 204

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 15.1.2013 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (12/2013) Θέμα: Αιτιολογημένη γνώμη του Κοινοβουλίου της Πολωνίας σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού

Διαβάστε περισσότερα

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/0431(APP)

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/0431(APP) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 2011/0431(APP) 3.9.2012 *** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για τη θέσπιση

Διαβάστε περισσότερα

Η απαγόρευση διακρίσεων σε βάρος των ηλικιωμένων στο πεδίο της απασχόλησης και της εργασίας

Η απαγόρευση διακρίσεων σε βάρος των ηλικιωμένων στο πεδίο της απασχόλησης και της εργασίας Η απαγόρευση διακρίσεων σε βάρος των ηλικιωμένων στο πεδίο της απασχόλησης και της εργασίας Δημήτριος Γ. Γούλας Διδάκτωρ Νομικής, δικηγόρος Ειδικός επιστήμονας Νομικής Σχολής Δ.Π.Θ. dgoulas@gmail.com Η

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 9 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως στην προώθηση της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών

Ο ρόλος του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως στην προώθηση της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών Ομιλία Επιτρόπου Διοικήσεως σε ημερίδα που διοργάνωσαν από κοινού η Επιτροπή Αιρετών Γυναικών της Ένωσης Δήμων Κύπρου και το Γραφείο Επιτρόπου Διοικήσεως με θέμα την Ισότητα των δύο φύλων Τετάρτη 12/09/2012

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ. Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 17.11.2003 COM(2003) 700 τελικό 2003/0274 (COD) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της απόφασης αριθ. 1419/1999/ΕΚ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 28.3.2019 COM(2019) 157 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την πορεία της προσχώρησης των κρατών μελών στη Διεθνή σύμβαση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού

Διαβάστε περισσότερα

Το έγγραφο αυτό συνιστά βοήθηµα τεκµηρίωσης και δεν δεσµεύει τα κοινοτικά όργανα

Το έγγραφο αυτό συνιστά βοήθηµα τεκµηρίωσης και δεν δεσµεύει τα κοινοτικά όργανα 1986L0378 EL 09.03.1997 001.001 1 Το έγγραφο αυτό συνιστά βοήθηµα τεκµηρίωσης και δεν δεσµεύει τα κοινοτικά όργανα B Ο ΗΓΙΑΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 24ης Ιουλίου 1986 για την εφαρµογή της αρχής της ίσης µεταχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 2 Ιουλίου 2010 (OR. en) 11160/4/10 REV 4. Διοργανικός φάκελος: 2007/0152 (COD)

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 2 Ιουλίου 2010 (OR. en) 11160/4/10 REV 4. Διοργανικός φάκελος: 2007/0152 (COD) ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 2 Ιουλίου 2010 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2007/0152 (COD) 11160/4/10 REV 4 SOC 422 MIGR 61 CODEC 581 PARLNAT 56 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέμα: Θέση του

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 19.12.2018 COM(2018) 891 final 2018/0435 (COD) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 428/2009 του

Διαβάστε περισσότερα

NOMOΘEΣIA ΓIA THN IΣOTHTA TΩN ΦΥΛΩN

NOMOΘEΣIA ΓIA THN IΣOTHTA TΩN ΦΥΛΩN NOMOΘEΣIA ΓIA THN IΣOTHTA TΩN ΦΥΛΩN ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Ευρωπαϊκή Επιτροπή Δεν είναι υπεύθυνη ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ούτε κάποιο άτομο που ενεργεί εκ μέρους της Επιτροπής για την ενδεχόμενη χρήση των

Διαβάστε περισσότερα

: Trier (Germany) : The fight against discrimination Η ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

: Trier (Germany) : The fight against discrimination Η ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Τόπος ιεξαγωγής : Trier (Germany) Ηµεροµηνία : 26 και 27/11/2007 Τίτλος Σεµιναρίου : The fight against discrimination Συµµετοχή : Ισιδώρα Παπαφράγκου Πρόεδρος Εφετών. Σχόλια Η ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΓΕΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3611, 14/6/2002

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3611, 14/6/2002 Ο περί Εργοδοτουμένων με Μερική Απασχόληση (Απαγόρευση Δυσμενούς Μεταχείρισης) Νόμος του 2002 εκδίδεται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με το Άρθρο 52 του Συντάγματος.

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 18 Ιουλίου 2006 Αρ. Πρωτ.: Υ190

Αθήνα, 18 Ιουλίου 2006 Αρ. Πρωτ.: Υ190 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ Αθήνα, 18 Ιουλίου 2006 Αρ. Πρωτ.: Υ190 ΠΡΟΣ: 1. Όλους τους Υπουργούς και Υφυπουργούς 2. Τον Γενικό Γραμματέα της Κυβέρνησης 3. Όλους τους Γενικούς Γραμματείς Υπουργείων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 20 Νοεμβρίου 2012 (OR. en) 14796/12 Διοργανικός φάκελος: 2012/0078 (NLE) SOC 818 ME 8 COWEB 155

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 20 Νοεμβρίου 2012 (OR. en) 14796/12 Διοργανικός φάκελος: 2012/0078 (NLE) SOC 818 ME 8 COWEB 155 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 20 Νοεμβρίου 2012 (OR. en) 14796/12 Διοργανικός φάκελος: 2012/0078 (NLE) SOC 818 ME 8 COWEB 155 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέμα: ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ «ΣΥΜΦΩΝΟ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ» Α' - ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ «ΣΥΜΦΩΝΟ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ» Α' - ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΝΟΜΟΥ «ΣΥΜΦΩΝΟ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΣΥΜΒΙΩΣΗΣ» Α' - ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 1. Η σύναψη γάμου ή συμφώνου συμβίωσης στη χώρα μας νοείται και επιτρέπεται μόνο μεταξύ ετερόφυλων ζευγαριών. Ως αποτέλεσμα,

Διαβάστε περισσότερα

9317/17 ΚΑΛ/ακι/ΜΙΠ 1 D 2A

9317/17 ΚΑΛ/ακι/ΜΙΠ 1 D 2A Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 19 Μαΐου 2017 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2016/0190 (CNS) 9317/17 JUSTCIV 113 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Προεδρία αριθ. προηγ. εγγρ.: WK 5263/17 Αριθ.

Διαβάστε περισσότερα

Οι διακρίσεις στην απασχόληση παραμένουν μεγάλες σήμερα παρά τις σημαντικές προσπάθειες που έχουν γίνει στη χώρα μας τα τελευταία 30 χρόνια.

Οι διακρίσεις στην απασχόληση παραμένουν μεγάλες σήμερα παρά τις σημαντικές προσπάθειες που έχουν γίνει στη χώρα μας τα τελευταία 30 χρόνια. Αγαπητοί φίλοι και φίλες, Οι διακρίσεις στην απασχόληση παραμένουν μεγάλες σήμερα παρά τις σημαντικές προσπάθειες που έχουν γίνει στη χώρα μας τα τελευταία 30 χρόνια. Οι διακρίσεις συνδέονται άμεσα με

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3828, 31/3/2004 Ο ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΣΧΕΤΑ ΑΠΟ ΦΥΛΕΤΙΚΗ Ή ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3828, 31/3/2004 Ο ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΣΧΕΤΑ ΑΠΟ ΦΥΛΕΤΙΚΗ Ή ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004 Ο ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΣΧΕΤΑ ΑΠΟ ΦΥΛΕΤΙΚΗ Ή ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2004 Για σκοπούς μερικής εναρμόνισης με την πράξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας με τίτλο: «Οδηγία 2000/43/ΕΚ του Συμβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων 12.11.2008 2008/0140(CNS) ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας

Διαβάστε περισσότερα

Αρ. Φακ.: Α.Κ.Ι. 101/2007, Α.Κ.Ι. 2/2008 και Α.Κ.Ι. 20/2008

Αρ. Φακ.: Α.Κ.Ι. 101/2007, Α.Κ.Ι. 2/2008 και Α.Κ.Ι. 20/2008 Αρ. Φακ.: Α.Κ.Ι. 101/2007, Α.Κ.Ι. 2/2008 και Α.Κ.Ι. 20/2008 Έκθεση της Αρχής Ισότητας αναφορικά με καταγγελία για διάκριση λόγω ηλικίας στις διατάξεις που ρυθμίζουν το όριο υποχρεωτικής αφυπηρέτησης των

Διαβάστε περισσότερα

Η Συνθήκη του Άµστερνταµ: οδηγίες χρήσης

Η Συνθήκη του Άµστερνταµ: οδηγίες χρήσης Αναδηµοσίευση στο Civilitas.GR 2007* Η Συνθήκη του Άµστερνταµ: οδηγίες χρήσης Ελευθερία, ασφάλεια και δικαιοσύνη Θεµελιώδη δικαιώµατα και καταπολέµηση των διακρίσεων ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εισαγωγή Ιστορικό Οι αρχές

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/2324(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/2324(INI) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων 2012/2324(INI) 8.5.2013 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας 2000/78/ΕΚ του Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2000

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων 15.6.2011 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (49/2011) Θέµα: Αιτιολογηµένη γνώµη της Γερουσίας της Ιταλικής ηµοκρατίας σχετικά µε την πρόταση κανονισµού του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Στρασβούργο, 8.3.2016 SWD(2016) 53 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο Πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 Επιτροπή Αναφορών 2009 2009/2016(INI) 10.3.2009 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την ειδική έκθεση που συνέταξε ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εν συνεχεία

Διαβάστε περισσότερα

10116/14 ΜΧΡ/νικ/ΚΣ 1 DG D 2B

10116/14 ΜΧΡ/νικ/ΚΣ 1 DG D 2B ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 21 Μαΐου 2014 (OR. en) 10116/14 FREMP 100 JAI 352 POLGEN 72 ASILE 16 COHOM 88 COPEN 157 CULT 85 DATAPROTECT 78 DROIPEN 78 ECOFIN 501 INF 206 JUSTCIV 130 MI 448

Διαβάστε περισσότερα

European Year of Citizens 2013 Alliance

European Year of Citizens 2013 Alliance European Year of Citizens 2013 Alliance MANIFESTO Η ενεργός συμμετοχή του ευρωπαίου πολίτη είναι άμεσα συνδεδεμένη με την επιδίωξη των Ευρωπαϊκών συλλογικών στόχων και αξιών που προβλέπονται στις Συνθήκες

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 14.12.2016 COM(2016) 798 final 2016/0399 (COD) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την προσαρμογή διαφόρων νομικών πράξεων στον τομέα της

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστικά απασχόλησης στην ΕΕ

Στατιστικά απασχόλησης στην ΕΕ Στατιστικά απασχόλησης στην ΕΕ Κύρια στατιστικά στοιχεία Ποσοστά απασχόλησης κατά φύλο, ηλικία και μορφωτικό επίπεδο Το 2014, στις χώρες της ΕΕ (EU-28) το ποσοστό απασχόλησης για τα άτομα ηλικίας 15 έως

Διαβάστε περισσότερα

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Επίσηµη Εφηµερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 92/100 ΑΠΟΦΑΣΗ (ΕΕ) 2017/652 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 29ης Μαρτίου 2017 σχετικά με την πρόταση πρωτοβουλίας πολιτών με τίτλο «Minority SafePack one million signatures for diversity in Europe» Η ΕΥΡΩΠΑΪΚH ΕΠΙΤΡΟΠΗ,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0000(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2012/0000(INI) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων 29.11.2012 2012/0000(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την εκπαιδευτική και εργασιακή κινητικότητα των γυναικών στην

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρημένης) σύμβασης για την προστασία της μητρότητας,»

ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρημένης) σύμβασης για την προστασία της μητρότητας,» ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 183 «για την αναθεώρηση της (αναθεωρημένης) σύμβασης για την προστασία της μητρότητας,» Η γενική Συνδιάσκεψη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, που συγκλήθηκε στη Γενεύη από το Διοικητικό

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 28.11.2014 COM(2014) 715 final 2014/0339 (COD) Πρόταση ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την κατάργηση ορισμένων πράξεων στον τομέα της αστυνομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 26 Φεβρουαρίου 2013 (OR. en) 6206/13 Διοργανικός φάκελος: 2012/0262 (NLE) JUSTCIV 22 ATO 17 OC 78

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 26 Φεβρουαρίου 2013 (OR. en) 6206/13 Διοργανικός φάκελος: 2012/0262 (NLE) JUSTCIV 22 ATO 17 OC 78 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 26 Φεβρουαρίου 2013 (OR. en) 6206/13 Διοργανικός φάκελος: 2012/0262 (NLE) JUSTCIV 22 ATO 17 OC 78 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέμα: ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ που

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 14 Ιανουαρίου 2013 (OR. en) 16977/12 ιοργανικός φάκελος: 2012/0298 (APP) FISC 183 ECOFIN 1000 OC 699

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 14 Ιανουαρίου 2013 (OR. en) 16977/12 ιοργανικός φάκελος: 2012/0298 (APP) FISC 183 ECOFIN 1000 OC 699 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 14 Ιανουαρίου 2013 (OR. en) 16977/12 ιοργανικός φάκελος: 2012/0298 (APP) FISC 183 ECOFIN 1000 OC 699 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέµα: Σχέδιο ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο B8-0064/ σύμφωνα με το άρθρο 216 παράγραφος 2 του Κανονισμού

ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο B8-0064/ σύμφωνα με το άρθρο 216 παράγραφος 2 του Κανονισμού Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Έγγραφο συνόδου B8-0064/2018 26.1.2018 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σύμφωνα με το άρθρο 216 παράγραφος 2 του Κανονισμού σχετικά με την προστασία των μειονοτήτων και την απαγόρευση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νοµικών Θεµάτων 26.4.2012 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (0046/2012) Αφορά: Αιτιολογηµένη γνώµη του γερµανικού Οµοσπονδιακού Συµβουλίου (Bundesrat) σχετικά µε την πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2117(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2117(INI) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 2.10.2013 2013/2117(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τον πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης η αστική και διοικητική δικαιοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

Προτάσεις κανονισμών σχετικά με το περιουσιακό καθεστώς των συντρόφων

Προτάσεις κανονισμών σχετικά με το περιουσιακό καθεστώς των συντρόφων ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Γ: ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Προτάσεις κανονισμών σχετικά με το περιουσιακό καθεστώς των συντρόφων ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

5538/11 GA/ag,nm DG C 1 B

5538/11 GA/ag,nm DG C 1 B ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 11 Φεβρουαρίου 2011 (OR. en) 5538/11 Διοργανικός φάκελος: 2010/0384 (NLE) PI 3 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέμα: ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την έγκριση ενισχυμένης

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΕΤΙΚΟΣ ΣΕΞΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ

ΦΥΛΕΤΙΚΟΣ ΣΕΞΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΦΥΛΕΤΙΚΟΣ ΣΕΞΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ Στόχος Η δηµιουργία του κατάλληλου ψυχολογικού υπόβαθρου έτσι ώστε τα παιδιά:! Να κατανοήσουν την αξία της διαφορετικότητας,! Να αναπτύξουν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Ι. Επί του ερωτήματος, που ετέθη. Μου ζητήθηκε να γνωμοδοτήσω, επί του κάτωθι ερωτήματος. «Η ψήφιση του Ν.4472/2017 και συγκεκριμένα του άρθρου 19 αυτού, αναφορικά με τις συνδικαλιστικές

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 21.3.2013 COM(2013) 152 final 2013/0085 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την εξουσιοδότηση των κρατών μελών να κυρώσουν, προς το συμφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τη

Διαβάστε περισσότερα

34. ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΤΙΤΛΟΣ Ι. Άρθρο 1

34. ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΤΙΤΛΟΣ Ι. Άρθρο 1 C 310/382 EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 16.12.2004 34. ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΘΕΣΜΙΚΑ ΚΑΙ ΛΟΙΠΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ, ΕΚΤΙΜΩΝΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΖΩΗ

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΖΩΗ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΖΩΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΔΡΟΣ ΕΡΑΤΩΣ ΚΟΖΑΚΟΥ-ΜΑΡΚΟΥΛΛΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 15 ΙΟΥΝΙΟΥ 2015, 11:00 πμ ΣΠΙΤΙ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ IΘΑΚΗΣ 29, 112 57 ΑΘΗΝΑ url: http://www.aueb.gr/statistical-institute ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ & ΕΡΕΥΝΑΣ Ιθάκης 29 Αθήνα 112 57

Διαβάστε περισσότερα

«Οι βασικές αρχές και οι στόχοι του Ελληνικού Δικτύου για την καταπολέμηση των διακρίσεων»

«Οι βασικές αρχές και οι στόχοι του Ελληνικού Δικτύου για την καταπολέμηση των διακρίσεων» «Οι βασικές αρχές και οι στόχοι του Ελληνικού Δικτύου για την καταπολέμηση των διακρίσεων» Ημερίδα: «Το Δικαίωμα στην Εργασία και η καταπολέμηση των διακρίσεων: Η σημερινή πραγματικότητα στην Ελλάδα και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2014-2019 Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων 9.3.2015 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την έκθεση για την υλοποίηση, τα αποτελέσματα και τη συνολική αξιολόγηση του Eυρωπαϊκού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται)

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται) ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (Οι αριθμοί παραπέμπουν στις παραγράφους και στις σελίδες, όπου ενδείκνυται) ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η αρχή της ισότητας στις εργασιακές σχέσεις Εισαγωγή.... σ. 1 Εννοιολογικός προσδιορισμός της

Διαβάστε περισσότερα

Έγγραφο συνόδου ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟ. στην έκθεση

Έγγραφο συνόδου ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟ. στην έκθεση Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Έγγραφο συνόδου 12.1.2018 A8-0395/2017/err01 ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΟ στην έκθεση σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τον έλεγχο αναλογικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού 2008/2136(INI) 1.12.2008 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τη δημιουργία Κοινού Αεροπορικού Χώρου με το Ισραήλ (2008/2136(INI)) Επιτροπή Μεταφορών

Διαβάστε περισσότερα

12306/17 ΠΧΚ/σα 1 DGD 1B

12306/17 ΠΧΚ/σα 1 DGD 1B Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 19 Σεπτεμβρίου 2017 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2017/0234 (NLE) 12306/17 JAI 800 ASIM 102 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΗΜΕΙΟΥ «Ι/A» Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του

Διαβάστε περισσότερα

Τα θεμελιώδη δικαιώματα γίνονται πραγματικότητα για τους πολίτες χάρη στον Χάρτη της ΕΕ

Τα θεμελιώδη δικαιώματα γίνονται πραγματικότητα για τους πολίτες χάρη στον Χάρτη της ΕΕ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Βρυξέλλες, 8 Μαΐου 2013 Τα θεμελιώδη δικαιώματα γίνονται πραγματικότητα για τους πολίτες χάρη στον Χάρτη της ΕΕ Οι θετικές επιπτώσεις του Χάρτη Θεμελιωδών ικαιωμάτων της

Διαβάστε περισσότερα

EΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ. Βρυξέλλες, 24 Απριλίου 2014 (OR. en) 2013/0268 (COD) PE-CONS 30/14 JUSTCIV 32 PI 17 CODEC 339

EΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ. Βρυξέλλες, 24 Απριλίου 2014 (OR. en) 2013/0268 (COD) PE-CONS 30/14 JUSTCIV 32 PI 17 CODEC 339 EΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Βρυξέλλες, 24 Απριλίου 2014 (OR. en) 2013/0268 (COD) PE-CONS 30/14 JUSTCIV 32 PI 17 CODEC 339 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέμα: ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Επιτροπή Νομικών Θεμάτων και η Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Επιτροπή Νομικών Θεμάτων και η Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων και η Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων 3.6.2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με την πρόταση οδηγίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0043/437. Τροπολογία. Steeve Briois εξ ονόματος της Ομάδας ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0043/437. Τροπολογία. Steeve Briois εξ ονόματος της Ομάδας ENF 7.2.2019 A8-0043/437 437 Αιτιολογική σκέψη 5 (5) Οι οριζόντιες αρχές, όπως ορίζονται στο άρθρο 3 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και στο άρθρο 10 της ΣΛΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των αρχών της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων 16 εκεµβρίου 2002 PE 316.394/10-24 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 10-24 Σχέδιο γνωµοδότησης (PE 316.394) Luciana Sbarbati σχετικά µε την πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 15.6.2011 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ (50/2011) Θέμα: Αιτιολογημένη γνώμη της Γερουσίας της Ιταλικής Δημοκρατίας όσον αφορά την πρόταση κανονισμού του

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 8.3.2019 COM(2019) 112 final 2019/0062 (NLE) Πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη θέση που πρέπει να ληφθεί, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στη Γενική Επιτροπή

Διαβάστε περισσότερα

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες η αποχαρακτηρισμένη έκδοση του προαναφερόμενου εγγράφου.

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες η αποχαρακτηρισμένη έκδοση του προαναφερόμενου εγγράφου. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 29 Μαΐου 2019 (OR. en) 14707/03 DCL 1 JUSTCIV 242 AΠΟΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ του εγγράφου: 14707/03 /EU RESTRICTED Με ημερομηνία: 17 Νοεμβρίου 2003 νέος χαρακτηρισμός:

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΕΓΚΡΙΘΗΚΑΝ P8_TA(2015)0177 Αναστολή της εφαρμογής των έκτακτων εμπορικών μέτρων όσον αφορά τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη ***I Τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

Συνθήκη της Λισαβόνας

Συνθήκη της Λισαβόνας Συνθήκη της Λισαβόνας Α. Εισαγωγή Στις 13 Δεκεμβρίου 2007, οι αρχηγοί των είκοσι επτά χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπέγραψαν τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Με τη Συνθήκη τροποποιούνται οι δύο βασικές Συνθήκες

Διαβάστε περισσότερα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση των 25. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των 732. Ευρωεκλογές 13 Ιουνίου.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση των 25. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των 732. Ευρωεκλογές 13 Ιουνίου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση των 25 Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των 732 Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2003. Γενική ιεύθυνση Πληρоφόρησης και ηβσίων Σ έσεων. www.europarl.eu.int VO Communication - QA-55-03-536-GR-C - ISBN:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΗΜΕΙΟΥ «I/A» Γενικής Γραμματείας την ΕΜΑ / το Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ.:6110/11 FREMP 9 JAI 77 COHOM 34 JUSTCIV 16 JURINFO 4 Θέμα:

ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΗΜΕΙΟΥ «I/A» Γενικής Γραμματείας την ΕΜΑ / το Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ.:6110/11 FREMP 9 JAI 77 COHOM 34 JUSTCIV 16 JURINFO 4 Θέμα: ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 11 Φεβρουαρίου 2001 (14.02) (OR. en) 6387/11 FREMP 13 JAI 101 COHOM 44 JUSTCIV 19 JURINFO 5 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΣΗΜΕΙΟΥ «I/A» της: Γενικής Γραμματείας προς: την ΕΜΑ / το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 23.9.2015 COM(2015) 490 final ANNEX 7 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ στην ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Διαχείριση της προσφυγικής

Διαβάστε περισσότερα

11843/11 ΠΜ/γν 1 DG G 2B

11843/11 ΠΜ/γν 1 DG G 2B ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 20 Ιουνίου 2011 (23.06) (OR. en) 11843/11 SOC 585 COHOM 174 MI 317 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: Γενικής Γραμματείας του Συμβουλίου προς: τις αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ.:10326/11

Διαβάστε περισσότερα

14797/12 IKS/nm DG B4

14797/12 IKS/nm DG B4 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 20 Νοεμβρίου 2012 (OR. en) 14797/12 Διοργανικός φάκελος: 2012/0080 (NLE) SOC 819 SM 17 EEE 108 ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ Θέμα: ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για

Διαβάστε περισσότερα

L 283/36 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΟΔΗΓΙΕΣ

L 283/36 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΟΔΗΓΙΕΣ L 283/36 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 28.10.2008 ΟΔΗΓΙΕΣ ΟΔΗΓΙΑ 2008/94/ΕΚ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 22ας Οκτωβρίου 2008 περί προστασίας των μισθωτών σε περίπτωση αφερεγγυότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΔΡΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ - Διαβούλευση που οργανώνει η Γενική Διεύθυνση "MARKT"

ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΔΡΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ - Διαβούλευση που οργανώνει η Γενική Διεύθυνση MARKT ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΔΡΑΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ - Διαβούλευση που οργανώνει η Γενική Διεύθυνση "MARKT" Εισαγωγή Αρχική παρατήρηση: Το παρακάτω έγγραφο συντάχθηκε από τις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΙΣ. Θεσσαλονίκη, Ιουνίου 2019

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΔΙΚΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΙΣ. Θεσσαλονίκη, Ιουνίου 2019 Το σεμινάριο κατάρτισης χρηματοδοτείται από το «Πρόγραμμα Δικαιώματα, Ισότητα και Ιθαγένεια 2014-2020» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Συμφιλίωση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΙΣΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα