Οδηγός για Μελέτες Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από παράκτια έργα

Transcript

1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΙΚΑΠΑΒ «Ολική προσέγγιση για την αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης Οδηγός για Μελέτες Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από παράκτια έργα Δημήτρης Κλείτου Διευθυντής MER Lab Ltd BSc, MSc Marine Biology / Ecology Florida Atlantic University, USA PhD student Marine Biology, University of Plymouth, UK Το Έργο με Αρ. Πρωτοκόλλου ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ/ΠΡΟΙΟΝ/0609/74 συγχρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της ΕΕ

2 ΣΤΟΧΟΙ ΔΕ9 Σύνταξη πρωτοκόλλου: Οδηγός περιγραφής της υφιστάμενης οικολογικής κατάστασης (Baseline 1. Βιβλιογραφική ανασκόπηση σε πρωτόκολλα εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων από έργα στο θαλάσσιο χώρο, δημοσιευμένες μελέτες, ευρωπαϊκές οδηγίες κ.ά. 2. Σύνταξη Πρωτοκόλλου / Οδηγού για τις μελέτες εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων από έργα στο θαλάσσιο χώρο. ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ Π21: Οδηγός περιγραφής της υφιστάμενης οικολογικής κατάστασης (Baseline Ecological Assessment) θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών Π22: Αποτελέσματα βιβλιογραφικής ανασκόπησης

3 ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΟΔΗΓΟΥ: Χρήση και Περιεχόμενα Οδηγού Προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και ανθρωπογενείς επιδράσεις Μελέτες εκτίμησης επιπτώσεων στο περιβάλλον από θαλάσσια έργα - νομοθεσίες και διαδικασίες που ισχύουν στην Κύπρο Καθορισμός περιεχομένων (scoping) ΜΕΕΠ για θαλάσσια έργα Κατευθυντήριες οδηγίες περιγραφής υφιστάμενης οικολογικής κατάστασης (ecological baseline assessment) θαλάσσιου περιβάλλοντος Διασφάλιση ποιότητας και συμβουλές καλής πρακτικής προς την Αρμόδια Αρχή και τους μελετητές

4 ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΔΗΓΟΥ ΣΤΟΧΟΣ Αναγνώριση και συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων παραμέτρων, μεθοδολογιών και πρακτικών που θα πρέπει να εξετάζονται για την περιγραφή της υφιστάμενης οικολογικής κατάστασης (baseline ecological assessment) θαλάσσιων και παράκτιων περιοχών κατά τη διάρκεια εκπόνησης ΜΕΕΠ για έργα που ενδεχομένως να επηρεάζουν τα παράκτια οικοσυστήματα της Κύπρου. Ο Οδηγός αναμένεται να αποτελέσει βοηθητικό υλικό στην ετοιμασία από το Τμήμα Περιβάλλοντος Εξειδικευμένων Οδηγών Καθορισμού Περιεχομένων (scoping) ΜΕΕΠ για κατηγορίες θαλάσσιων έργων.

5 ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Έργα που σχετίζονται με την προστασία της ακτογραμμής ή επέκτασης αυτής (π.χ. κυματοθραύστες, πρόβολοι) Λιμενικές εγκαταστάσεις Έργα που σχετίζονται με τον τομέα ενέργειας (π.χ. αγωγοί, πλατφόρμες και προβλήτες) Έργα που σχετίζονται με την απόρριψη αποβλήτων ή αερίων ή και ραδιενεργών ουσιών στη θάλασσα (π.χ. σταθμοί επεξεργασίας λυμάτων, μονάδες αφαλάτωσης, ηλεκτροπαραγωγικοί σταθμοί, ιχθυογεννητικοί σταθμοί, τσιμεντοποιεία κ.α.) Εκβάθυνση ή εργασίες εξόρυξης θαλάσσιων περιοχών και εναπόθεση αυτού του υλικού σε άλλες θαλάσσιες περιοχές Θαλάσσια υδατοκαλλιέργεια Αρνητικές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον Ποιότητα του νερού και ιζήματος Μεταβολή υδροδυναμικών χαρακτηριστικών Ιζηματαπόθεση Ρύπανση από απορρίψεις ή διάχυση ή τυχαία απορροή Βιολογικές επιπτώσεις από τη μεταφορά νόσων, ξενικών ειδών. Αισθητική ρύπανση Απώλεια, διαχωρισμός ή κατακερματισμός παράκτιων οικοσυστημάτων Απώλεια θαλάσσιας χλωρίδας, πανίδας ή / και ενδιαιτημάτων Θόρυβος & Δόνηση ενόχληση για διάφορα είδη (π.χ. ψάρια, θαλάσσια θηλαστικά)

6 ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ (SCOPING) ΜΕΕΠ ΓΙΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΚΤΙΑ ΕΡΓΑ Καθορισμός του σκοπού και στόχων της ΜΕΕΠ Αναγνώριση και καθορισμός της περιοχής μελέτης και ευρύτερης περιοχής μελέτης Αναγνώριση των απαραίτητων αδειών που πρέπει να παρθούν από κρατικά τμήματα για τη διεξαγωγή των δειγματοληψιών ή τη συλλογή δειγμάτων (π.χ. η συλλογή βλαστών P. oceanica ΤΑΘΕ) Αναγνώριση των σημαντικότερων φυσικών και βιολογικών παραμέτρων του θαλάσσιου περιβάλλοντος καθώς και των ενδεχόμενων σχέσεων μεταξύ των παραμέτρων που θα πρέπει να διερευνηθούν (π.χ. Υδρολογία, βενθικές βιοκοινότητες και ενδιαιτήματα). Αξιολόγηση και χαρακτηρισμός της υφιστάμενης οικολογικής κατάστασης. Στην περίπτωση που τα υφιστάμενα δεδομένα είναι ελλιπή ή ανύπαρκτα ή εάν χρονολογούνται πέραν των τριών ετών, τότε οι αιτητές / μελετητές θα πρέπει να προβούν εκ νέου στη συλλογή τους. Παραπομπή στις εγκεκριμένες μεθοδολογίες που πρέπει να ακολουθηθούν για την περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης θαλάσσιου περιβάλλοντος. Αναγνώριση των πιθανών επιπτώσεων στο στάδιο κατασκευής, λειτουργίας ή τερματισμού του θαλάσσιου ή παράκτιου έργου Αναγνώριση σημαντικών αναπτύξεων μέσα στη ζώνη επηρεασμού οι οποίες πιθανόν να προκαλέσουν συνεργιστικές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον

7 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ (ECOLOGICAL BASELINE Καθορισμός περιοχής μελέτης Καθορισμός του δειγματοληπτικού πλάνου, δειγματοληπτικές μεθόδους και εργαλεία Συλλογή βιολογικών παραμέτρων που αφορούν τις βενθικές βιοκοινότητες σκληρού και κινητού υποστρώματος, των λιβαδιών P. oceanica, και εκτίμηση οικολογικής κατάστασης εφαρμόζοντας βιοτικούς δείκτες Υποστηρικτικά στοιχεία μελετών βένθους που αφορούν φυσικοχημικές παραμέτρους του ιζήματος και των χαρακτηριστικών της στήλης νερού Ανάλυση δεδομένων, βάσεις δεδομένων και χαρτογράφηση αποτελεσμάτων

8 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ (ECOLOGICAL BASELINE Καθορισμός περιοχής μελέτης Καθορισμός του δειγματοληπτικού πλάνου, δειγματοληπτικές μεθόδους και εργαλεία Συλλογή βιολογικών παραμέτρων που αφορούν τις βενθικές βιοκοινότητες σκληρού και κινητού υποστρώματος, των λιβαδιών P. oceanica, και εκτίμηση οικολογικής κατάστασης εφαρμόζοντας βιοτικούς δείκτες Γιατί είναι σημαντικά τα δεδομένα αναφοράς; Υποστηρικτικά στοιχεία μελετών βένθους που αφορούν φυσικοχημικές παραμέτρους του ιζήματος και των χαρακτηριστικών της στήλης νερού Ανάλυση δεδομένων, βάσεις δεδομένων και χαρτογράφηση αποτελεσμάτων

9 Καθορισμός σε συνεργασία με την Α.Α Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη: Η μορφή και το είδος του έργου Καθορισμός περιοχής μελέτης (Π.Μ) Τα υδροδυναμικά και βιοτικά χαρακτηριστικά της περιοχής Οι αναμενόμενες επιπτώσεις από αυτό. Ενδεχομένως να τροποποιηθεί κατά τη διάρκεια συλλογής προκαταρκτικών δεδομένων (π.χ. χαρτογράφηση οικοσυστημάτων / ενδιαιτημάτων και εφαρμογή μοντέλων).

10 Ο καθορισμός του δειγμ. πλάνου εξαρτάται από: Τον τύπο του έργου Την ετερογένεια του θαλάσσιου υποστρώματος Τα διαθέσιμα για την περιοχή δεδομένα Η περιγραφή της υφιστάμενης οικολογικής κατάστασης μιας θαλάσσιας περιοχής γίνεται με συνδυασμό: Τηλεσκοπικών (remote sensing) και ηχοβολιστικών μεθόδων (acoustic surveys) (π.χ. για χαρτογραφήσεις βενθικών οικοσυστημάτων) Δειγματοληψίες πεδίου Καθορισμός του δειγματοληπτικού πλάνου, δειγματοληπτικές μεθόδους και εργαλεία ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ.

11 Τηλεσκοπικές (remote sensing) και Ηχοβολιστικές Μέθοδοι (acoustic surveys) Στόχοι: Χαρτογράφηση του θαλάσσιου πυθμένα Αναγνώριση της χωρικής έκτασης των βενθικών οικοσυστημάτων Καθορισμός του δειγματοληπτικού πλάνου Πότε εφαρμόζονται; Αν μέσω της διαδικασίας Scoping παρατηρηθεί πως: Δεν υπάρχουν υφιστάμενα δεδομένα για την περιοχή μελέτης Υπάρχουν ανεπαρκή δεδομένα

12 «Ολική «Ολική προσέγγιση για για την την αξιολόγηση της της οικολογικής κατάστασης παράκτιων περιοχών: η η περίπτωση του του κόλπου κόλπου Βασιλικού» Τηλεσκοπικές (remote sensing) Δορυφορικές εικόνες υψηλής ανάλυσης Ψηφιακές γεωαναφερόμενες αεροφωτογραφίες (+) Καλύπτουν μεγάλες χωρικές εκτάσεις Έχουν μικρό κόστος (-) Εξαρτούνται από καιρικές συνθήκες Περιορίζονται σε βάθος < m Ηχοβολιστικές Μέθοδοι (acoustic surveys) Υπάρχουν διάφορα συστήματα στην αγορά,και τα πιο γνωστά είναι: Ηχοβολιστικά πλευρικής σάρωσης (Side Scan Sonar - SSS) Ακουστικά συστήματα διάκρισης πυθμένα (Acoustic Ground Discrimination Systems - AGDS) Ηχοβολιστικά πολλαπλής δέσμης (Multibeam Echo Sounders) Ηχοβολιστικοί τομογράφοι υποδομής πυθμένα (Subbottom profilers) Θαλάσσια μαγνητόμετρα (Magnetometers). (+) Εφαρμόζονται σε διάφορα βάθη (-) Αυξημένο κόστος Απαιτείται εκπαίδευση και εξειδίκευση

13 Τηλεσκοπικές (remote sensing) και Ηχοβολιστικές Μέθοδοι (acoustic surveys) Χαρτογράφηση λιβαδιών P. oceanica Side Scan Sonar + αεροφωτογραφίες ή και δορυφορικές εικόνες + GIS

14 Καθορισμός δειγματοληπτικού πλάνου Υπάρχουν επαρκή και αξιόπιστα δεδομένα για την περιοχή Σενάριο χαμηλού επιπέδου / λίγων δειγματοληψιών (low sampling scenario) Δεν έχει γίνει χαρακτηρισμός της περιοχής Σενάριο υψηλού επιπέδου / πολλών δειγματοληψιών (high sampling scenario)

15 Τύποι Δειγματοληψιών 1. Προσέγγιση του κοινού πλέγματος (systematic grid approach) (για ομοιογενείς περιοχές)

16

17 Τύποι Δειγματοληψιών 2. Προσέγγιση τυχαίας στρωματοποιημένης δειγματοληψίας (για ετερογενείς περιοχές)

18

19 Τύποι Δειγματοληψιών 3. Προσέγγιση στοχευμένων δειγματοληψιών (για περιοχές με σημαντικά οικολογικά χαρακτηριστικά)

20

21 Τύποι Δειγματοληψιών 4. Δειγματοληψίες σε διατομές (transect sampling)

22

23 Μέθοδοι δειγματοληψιών και δειγματοληπτικά εργαλεία Οπτικές μέθοδοι Επισκόπηση με κολύμβηση χρησιμοποιώντας αναπνευστήρα (snorkelling) & ελεύθερη κατάδυση Αυτόνομη Κατάδυση (+) (+) Περισσότερο χρόνο στην επιφάνεια και κάλυψη μεγαλύτερων αποστάσεων. Οι οργανισμοί είναι πιο προσεγγίσιμοι ή / και αδιάφοροι στον ελεύθερο δύτη (-) Εφαρμόσιμη μόνο σε ρηχά σημεία Εξαρτάται από τις φυσικές ικανότητες του δύτη ερευνητή. Περισσότερο χρόνο στον πυθμένα Παρατηρήσεις σε είδη συμπεριλαμβανομένων και των κρυπτικών οργανισμών Συλλογή ποσοτικών δειγμάτων (π.χ. πυρηνολήπτες) Μετρήσεις αφθονίας βενθικών ειδών (-) Βάθη μικρότερα των 30 m Συμμετοχή περισσότερων από 2 δύτες Πιθανοί κίνδυνοι για τους δύτες Χρονικοί περιορισμοί ειδικότερα σε μεγάλα βάθη Εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες

24 Μέθοδοι δειγματοληψιών και δειγματοληπτικά εργαλεία Οπτικές μέθοδοι

25 Μέθοδοι δειγματοληψίες και δειγματοληπτικά εργαλεία Οπτικές μέθοδοι Τηλεκατευθυνόμενες υποβρύχιες φωτογραφίσεις λήψη υψηλής ποιότητας εικόνων του βυθού. Σκληρά & Κινητά υποστρώματα, συνήθως μεγάλου βάθους Μη καταστροφική μέθοδος Συλλογή πλήρων ή ημι-ποσοτικών δεδομένων π.χ. καταγραφή ειδών, εκτίμηση αφθονίας ή ποσοστού κάλυψης κ.α. Remotely Operated Vehicles camera sledges Συστήματα φωτογράφησης Sediment Profile Imaging

26 Μέθοδοι δειγματοληψίες και δειγματοληπτικά εργαλεία Δειγματοληπτικά εργαλεία Άρπαγες Van-Veen Day Grab Πυρηνολήπτες Δράγες Τράτες

27 Συλλογή βιολογικών παραμέτρων που αφορούν τις βενθικές βιοκοινότητες σκληρού και κινητού υποστρώματος, των λιβαδιών P. oceanica, και εκτίμηση οικολογικής κατάστασης εφαρμόζοντας βιοτικούς δείκτες

28 Βενθικές βιοκοινότητες σκληρού υποστρώματος Χαρτογράφηση προστατευόμενων ενδιαιτημάτων, βιοκοινοτήτων και ειδών Αναγνώριση βενθικών μακροφυκών και ζωικών ειδών και εκτίμηση του ποσοστού κάλυψης / βιομάζας και αφθονίας Αξιολόγηση των οικολογικών αλληλοεπιδράσεων (π.χ. τροφικά πλέγματα, πεδία αναπαραγωγής κ.α.) Ανάλυση του φωτογραφικού υλικού Εφαρμογή βιοτικών δεικτών βιοποικιλότητας, αφθονίας, ομοιομορφίας και δεικτών αξιολόγησης της οικολογικής κατάστασης

29 Βενθικές βιοκοινότητες κινητού υποστρώματος Δειγματοληψίες ιζήματος (πυρηνολήπτες / άρπαγες) Διαλογή οργανισμών Συντήρηση σε αιθανόλη ή φορμόλη Συστηματική ταξινόμηση βενθικών οργανισμών Πρόσφατες κλείδες συστηματικής ταξινόμησης Συνεχιζόμενη εκπαίδευση ταξινόμου Επιβεβαιώσεις ειδών με άλλα πιστοποιημένα εργαστήρια SOS Διασφάλιση ποιότητας!

30 Χαρτογράφηση λιβαδιών P. oceanica Πυκνότητα βλαστών Ποσοστό κάλυψης Οργανισμοί ανάμεσα από τους βλαστούς του P. oceanica Οργανισμοί πάνω στα φύλλα του P. oceanica Έκθεση βλαστών Φαινολογικές αναλύσεις Λόγος ξηρής βιομάζας επίφυτων και φύλλων P. οceanica Λεπιδοχρονολόγηση Μέθοδος μήκος μεσογονάτιου διαστήματος Χαρακτηρισμός του τύπου λειμώνα στα βαθύτερα όρια Λιβάδια P. oceanica

31 Εκτίμηση Οικολογικής Κατάστασης Θαλάσσιων Περιοχών Α. Βιοκοινότητες σκληρού υποστρώματος ΕΕΙ Β. Βιοκοινότητες κινητού υποστρώματος ΒΕΝΤΙΧ Γ. Λιβάδια P.οceanica PREI

32 Υποστηρικτικά στοιχεία μελετών βένθους που αφορούν φυσικοχημικές παραμέτρους του ιζήματος και των χαρακτηριστικών της στήλης νερού

33 Παράμετροι Ιζήματος Σύσταση ιζήματος (Τύπος, ταξινόμηση ιζήματος) Κοκκομετρική ανάλυση (αυτοματοποιημένο κοκκομέτρη, κοσκινα, laser) Λογισμικό GRADISTAT Οργανικό υλικό Loss on ignition Ενεργός οξύτητα (ph) και οξειδοαναγωγικό δυναμικό (Redox)

34 Παράμετροι Ιζήματος Θρεπτικά συστατικά, βαρέα μέταλλα και άλλες ουσίες που προκαλούν ρύπανση

35 Φυσικοχημικές παράμετροι στήλης νερού Θαλάσσια ρεύματα και κύματα / κυματισμοί Acoustic Doppler Current Profiler Θερμοκρασία, αλατότητα, διαλυμένο οξυγόνο, ενεργός οξύτητα (ph) και οξειδοαναγωγικό δυναμικό CTD (Conductivity, Temperature, Depth) YSI meters ή άλλα ηλεκτρόδια π.χ. οξυγονόμετρα, πεχάμετρα

36 Φυσικοχημικές παράμετροι στήλης νερού Αιωρούμενα σωματίδια στη στήλη του νερού και θολερότητα Θολόμετρα (turbidity sensors) Δίσκος Secchi Συλλογή & φιλτραρίσματος νερού με φίλτρα τα οποία ζυγίζονται πριν και μετά τη δειγματοληψία Ιζηματοπαγίδες

37 Φυσικοχημικές παράμετροι στήλης νερού Θρεπτικά συστατικά, βαρέα μέταλλα και άλλες ρυπογόνες ουσίες. Θρεπτικά Συστατικά: Φωσφορικά:, Αμμωνία/Νιτρώδη/Νιτρικά, Μέταλλα και μεταλλοειδή: π.χ. αργίλιο (ΑΙ), άργυρο (Ag), αρσενικό (As), βόριο (Β), βάριο (Ba), βηρύλλιο (Be), ασβέστιο (Ca), κάδμιο (Cd), χρώμιο (Cr), χαλκό (Cu), σίδηρο (Fe), υδράργυρο (Hg), κάλιο (Κ), λίθιο (Li), μαγνήσιο (Mg), μαγγάνιο (Μη), μολυβδαίνιο (Μο), νατρίο (Na), νικέλιο (Νi), μόλυβδο (Pb), αντιμόνιο (Sb), σελήνιο (Se), κασσίτερο (Sn), τιτάνιο (Ti), ουράνιο (U), βανάδιο (V) και ψευδάργυρο (Ζη). Οργανικά υλικά: χημικά αποτελούμενα από αλυσίδες ατόμων άνθρακα, όπως υδρογονάνθρακες, φαινόλη, PAHs και ναφθενικά οξέα.

38 Φυσικοχημικές παράμετροι στήλης νερού Θρεπτικά συστατικά, βαρέα μέταλλα και άλλες ρυπογόνες ουσίες.

39 Α. ΜΙΚΡΟΒΙΑ / ΒΑΚΤΗΡΙΑ Βιολογικές παράμετροι στήλης νερού Β. ΦΥΤΟΠΛΑΓΚΤΟ Γ. ΖΩΟΠΛΑΓΚΤΟ

40 Στόχοι μελέτης & Αρχικές υποθέσεις Στατιστικές αναλύσεις: Περιγραφικές μονοδιάστατες στατιστικές (descriptive statistics, univariate analysis) Πολυμεταβλητές αναλύσεις (multivariate analysis) Significance tests Ανάλυση δεδομένων, βάσεις δεδομένων και χαρτογράφηση αποτελεσμάτων Στατιστικά πακέτα: STATΙSTICA, SPPS, R, PRIMER (SIMPER, ΑΝΟSIM, MDS, CLUSTER, Diverse κλπ) Βάσεις δεδομένων για διαχείριση πολλαπλών δεδομένων Χαρτογραφική απεικόνιση αποτελεσμάτων GIS

41 ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ Διαχωρισμός των έργων του Παραρτήματος Ι σε κατηγορίες και υποκατηγορίες. Καθορισμός των περιεχομένων (scoping) θα πρέπει να γίνει τόσο σε επίπεδο κατηγορίας / υποκατηγορίας όσο και σε επίπεδο έργου. Σύνταξη Οδηγών από Αρμόδια Αρχή σε συνεργασία με εξειδικευμένους εμπειρογνώμονες, δημόσια διαβούλευση, καταγραφή απόψεων κοινού και ανασύνταξη.

42 ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ Συνιστάται η σύνταξη απλών, κατανοητών και συνάμα επιστημονικών Οδηγών: Περιεχόμενα ΜΕΕΠ για θαλάσσια και παράκτια έργα Παράμετροι και επιστημονικές μεθοδολογίες Υφιστάμενα Δεδομένα

43 ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ Καθορισμός ελάχιστων προσόντων μελετητών που υπογράφουν τις ΜΕΕΠ για έργα. Στην περίπτωση εκπόνησης ΜΕΕΠ για παράκτια και θαλάσσια έργα είναι απαραίτητο να συμμετάσχει στην Ομάδα Μελέτης Θαλάσσιος Βιολόγος / Θαλάσσιος Οικολόγος που θα διαθέτει μεταπτυχιακό και επαγγελματική στην υλοποίηση ΜΕΕΠ. Δημιουργία δικτύου συνεργασίας με βασικούς εμπειρογνώμονες και ειδικούς σε συναφή θέματα πού θα μπορούν να αξιολογήσουν ΜΕΕΠ και να παρέχουν συμβουλές στο Τμήμα Περιβάλλοντος.

44 ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ Περιβαλλοντική παρακολούθηση στο στάδιο κατασκευής και λειτουργίας του έργου θα πρέπει να θεσμοθετηθεί. Θα πρέπει να τηρούνται και να ενισχυθούν τα μέτρα μετριασμού των επιπτώσεων και τα μέτρα αποκατάστασης του περιβάλλοντος. Θα πρέπει να υπάρχουν κυρώσεις: (α) στους μελετητές όταν χρησιμοποιήσουν ψευδή δεδομένα, (β) στους αιτητές του έργου εφόσον δεν τηρούνται οι όροι εντολής των περιβαλλοντικών αδειών και (γ) στα μέλη της Επιτροπής Αξιολόγησης των Περιβαλλοντικών Μελετών σε περίπτωση που εγκρίνουν ΜΕΕΠ με ελλιπή στοιχεία και αυτό έχει προκαλέσει σημαντικές περιβαλλοντικές αρνητικές επιπτώσεις.

45 ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ Θα πρέπει να απευθύνονται και να ενημερώνουν το Τμήμα Περιβάλλοντος σε όλα τα στάδια ΜΕΕΠ, να καθοριστούν τα περιεχόμενα (scoping) του έργου, να αναγνωριστούν τυχόν κενά και ελλείψεις στα υφιστάμενα δεδομένα Θα πρέπει να διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις και εμπειρία για τη διεξαγωγή των δειγματοληπτικών εκστρατειών, ταξινόμηση οργανισμών, χαρακτηρισμό της οικολογικής ποιότητας. Στην περίπτωση όπου παρουσιάζονται αδυναμίες θα πρέπει να ζητηθεί η γνώμη, καθοδήγηση ή υπηρεσίες άλλων εμπειρογνωμόνων. Στην περίπτωση των θαλάσσιων και παράκτιων έργων, η παρουσία Θαλάσσιου Βιολόγου στην Ομάδα Μελέτης κρίνεται απαραίτητη.

46 ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΚΑΛΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΡΜΟΔΙΑ ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣ ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ Ο εξοπλισμός που θα χρησιμοποιηθεί πρέπει να είναι κατάλληλος για τη διερεύνηση του υπό μελέτη στόχου. Θα πρέπει να έχουν στη διάθεση τους επάρκεια χρόνου αφού είναι απαραίτητη προϋπόθεση ειδικότερα στην περίπτωση όπου οι παράμετροι πρέπει να διερευνηθούν σε συγκεκριμένες εποχές και χρονικές περιόδους. Θα πρέπει να επικεντρώνονται όχι μόνο στη διερεύνηση παραμέτρων που εκτιμώνται εύκολα και είναι χαμηλού κόστους αλλά και σε αυτές που ενδεχομένως να παρουσιάζουν κάποια πολυπλοκότητα ή τεχνικές δυσκολίες προσδιορισμού. Ενδεχομένως τέτοιες παραλήψεις να οδηγήσουν σε ελλιπή περιγραφή της υφιστάμενης οικολογικής κατάστασης και κατά συνέπεια λανθασμένη εκτίμηση των επιπτώσεων στο θαλάσσιο περιβάλλον.

47 ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ Δημήτρης Κλείτου (Κύριος Ερευνητής) Περικλής Κλείτου Μαρία Ρούσου Πολίνα Πολυκάρπου Ειρήνη Κωνσταντίνου Δρ Χρυστάλλα Στυλιανού Νεοκλής Αντωνίου Δέσπω Ζαβρού

48 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!