Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 20 Ιανουαρίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Ιαν. Αυγ. Αυγ. Δεκ. Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 2 Ιανουαρίου 217 Ελληνική Οικονομία Διακοπή Αποπληθωρισμού: Τιμές Ενέργειας, Φορολογική Επιβάρυνση και Υποτονική Ζήτηση. Η σταδιακή συμπίεση του ποσοστού ανεργίας που διαμορφώθηκε τον Οκτώβριο του προηγούμενου έτους στο 23,% σε σχέση με 24,5% τον Οκτώβριο του 215 και η διακοπή του αποπληθωριστικού φαινόμενου σε μέσα επίπεδα το 216 (για πρώτη φορά από το 213 με βάση τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή) συνάδουν με την ήπια ύφεση του πρώτου εξαμήνου και τη σταδιακή έξοδο από αυτήν στο δεύτερο εξάμηνο της περασμένης χρονιάς. Οι αιτίες, ωστόσο, για τις οποίες η υποτονική ενεργός ζήτηση δεν καθήλωσε το ρυθμό μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή σε αρνητικό έδαφος είναι, πρωτίστως, η σημαντική αύξηση των φορολογικών συντελεστών στην κατανάλωση, και δευτερευόντως, οι αυξητικές τάσεις στις διεθνείς τιμές ενέργειας το τελευταίο δίμηνο του προηγούμενου έτους. Ειδικότερα, σχετικά με την πορεία του πληθωρισμού, στο Γράφημα 1 παρουσιάζεται η πορεία του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (Εν.ΔΤΚ) και του Εν.ΔΤΚ με σταθερούς φορολογικούς συντελεστές ενώ με τις ράβδους απεικονίζεται η διαφορά του πρώτου από τον δεύτερο. Η διαφορά αυτή συνιστά ένα μέτρο της επιβάρυνσης του τιμαρίθμου από την έμμεση φορολογία βάσει της υποθέσεως ότι οι μεταβολές στους φορολογικούς συντελεστές μετακυλίονται στους καταναλωτές την ίδια στιγμή και εξ ολοκλήρου. Ποιο μέρος αυτής της φορολογικής επιβάρυνσης θα μετακυληθεί στον καταναλωτή και ποιο εν τέλει θα απορροφηθεί από τον παραγωγό θα εξαρτηθεί από την ελαστικότητα της ζήτησης για κάθε προϊόν και υπηρεσία. Όσο μικρότερη η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή, τόσο μικρότερο ποσοστό του φόρου θα απορροφήσουν οι παραγωγοί και συνεπώς μεγαλύτερη η επιβάρυνση για τους καταναλωτές 1. 6,% 5,% 4,% 3,% 2,% 1,%,% -1,% -2,% -3,% Πηγή: Eurostat Γράφημα 1. Εκτίμηση του Βάρους της Έμμεσης Φορολογίας επί του Πληθωρισμού (υπό την υπόθεση της πλήρους μετακύλισης) Διαφορά των δύο μεταβλητών Εν. Πληθωρισμός Εν. Πληθωρισμός με Σταθερούς Φορ. Συντελεστές Όπως φαίνεται στο Γράφημα 1, οι αυξήσεις που παρατηρήθηκαν στην έμμεση φορολογία και κυρίως στον ΦΠΑ το 215 και 216 αποτέλεσαν βασικό παράγοντα για την αποκλιμάκωση των αποπληθωριστικών τάσεων, ενώ η συνολική τους επιβάρυνση στο επίπεδο τιμών είναι μεγάλης διάρκειας και μεγέθους αν και μικρότερη σε σύγκριση με εκείνη που επικράτησε την περίοδο των προηγούμενων προσαρμογών του ΦΠΑ το Επιπλέον, όπως παρατηρείται στο Γράφημα 2, οι αυξήσεις που παρατηρήθηκαν στον ειδικό φόρο κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης τον Οκτώβριο του 216, σε συνδυασμό με τις αυξήσεις στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο του 216 αποτυπώνονται στην αύξηση του υποδείκτη της ενέργειας του δείκτη τιμών καταναλωτή που λαμβάνει θετικές τιμές σε αυτό το τρίμηνο. Αγοραστική Δύναμη, Επενδύσεις και Καταλύτες της Ανάπτυξης το 217. Οι ανωτέρω εξελίξεις στο κόστος ενέργειας συνεπάγονται ότι ένας παράγοντας στήριξης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών την τελευταία τριετία αποδυναμώνεται. Συνεπώς, για την πραγματοποίηση ισχυρού ρυθμού ανάπτυξης 2,7% το 217, που προαπαιτείται για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του προγράμματος προσαρμογής για τα φορολογικά έσοδα και το πρωτογενές πλεόνασμα, θα πρέπει να ενισχυθεί η επενδυτική δαπάνη στην ελληνική οικονομία. Η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης του προγράμματος, η διασφάλιση της δέσμευσης για τη μορφή των μεσοπρόθεσμων μέτρων διευθέτησης του χρέους και επακόλουθα η συμπερίληψη των ελληνικών κρατικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ αποτελούν τους καταλύτες για την αύξηση των επενδύσεων το 217 καθώς και για την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας 3% 2% 1% % -1% -2% 6% 4% 2% -2% -4% -3% -6% Ιαν.215 Ιούλ.215 Ιαν.216 Ιούλ π Διεθνείς Τιμές Πετρελαίου (% ετήσια μεταβολή), δεξιός άξονας Πηγή: Eurostat, Bloomberg Γράφημα 2. Τιμές Ενέργειας και Πληθωρισμός Τιμές ενέργειας του Δείκτη Τιμών Παραγωγού Τιμές ενέργειας του Εν. Δείκτη Τιμών Καταναλωτή % 1 Ως εκ τούτου, η υπόθεση ότι οι αλλαγές στους φορολογικούς συντελεστές μετακυλίονται στον καταναλωτή πλήρως ισχύει μόνο στην περίπτωση απολύτως ανελαστικής ζήτησης. 2 Στην περίοδο η έμμεση φορολογία έχει αρνητική επίδραση στον πληθωρισμό λόγω της μείωσης του ΦΠΑ στις υπηρεσίες εστίασης που υιοθετήθηκε τον Αύγουστο του 213.

2 Ιαν-12 Απρ-12 Ιουλ-12 Οκτ-12 Ιαν-13 Απρ-13 Ιουλ-13 Οκτ-13 Ιαν-14 Απρ-14 Ιουλ-14 Οκτ-14 Ιαν-15 Απρ-15 Ιουλ-15 Οκτ-15 Ιαν-16 Απρ-16 Ιουλ-16 Οκτ-16 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων που θα έχει πολλαπλασιαστική επίδραση στην καταναλωτική δαπάνη και των επομένων ετών. Η καθυστέρηση στην υλοποίηση των ανωτέρω θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τη δυναμική της ανάκαμψης αλλά και τη δυνατότητα επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων. Καταλύτες Ανάπτυξης: Πώς βοηθούν και γιατί πρέπει να επισπευσθούν. Μία ασθενική ανάκαμψη είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε λιγότερα από τα αναμενόμενα φορολογικά έσοδα και περισσότερες από τις αναμενόμενες κοινωνικές μεταβιβάσεις. Παράλληλα, διακρίνονται ήδη ορισμένοι κίνδυνοι που καθιστούν την επίσπευση της αξιολόγησης άκρως απαραίτητη. Πρώτον, οι αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες στο πρώτο εννεάμηνο του νέου έτους σε συνδυασμό με την άνοδο του ευρωσκεπτικισμού μπορεί να φέρουν σε δεύτερο πλάνο το ζήτημα της διευθέτησης του ελληνικού χρέους. Δεύτερον, η διαφαινόμενη ενίσχυση των πληθωριστικών τάσεων στη Ζώνη του Ευρώ, αν και οφείλεται περισσότερο στις τιμές ενέργειας, οι οποίες σύμφωνα με τις τελευταίες προβλέψεις του ΔΝΤ θα αυξηθούν κατά 19,9% το 217 (έναντι πτώσης 15,9% το 216), μπορεί να μειώσουν την πιθανότητα επέκτασης του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης μετά το τέλος του έτους, περιορίζοντας τα οφέλη από τη συμμετοχή των ελληνικών κρατικών ομολόγων ιδιαίτερα εάν υπάρξει περαιτέρω καθυστέρηση. φορολογικών κινήτρων, οριστικοποίηση κανόνων για εξωδικαστικούς συμβιβασμούς) θα οδηγήσει σε μία αναδιάταξη του επιχειρηματικού χάρτη της χώρας που αφενός θα προσελκύσει νέους επενδυτές και αφετέρου θα εξυγιάνει, όπου αυτό είναι εφικτό, αρκετές επιχειρήσεις ώστε να σχεδιάσουν εκ νέου την επιχειρηματική τους στρατηγική. Εθνικός και Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλώτη 216: O εθνικός δείκτης τιμών καταναλωτή παρέμεινε αμετάβλητος τον Δεκέμβριο του 216 (,%, σε ετήσια βάση), για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο του 213, υποδηλώνοντας ότι οι πληθωριστικές πιέσεις από την έμμεση φορολογία αλλά και την αυξητική τάση των τιμών του πετρελαίου που παρατηρήθηκε τους δύο τελευταίους μήνες του 216 αντισταθμίζουν πλήρως την όποια αρνητική επίδραση από την υποτονική ζήτηση. Ειδικότερα, η επίπτωση του ενεργειακού κόστους στον δείκτη τιμών του καταναλωτή υπολογίζεται σε,73 εκατοστιαίες μονάδες τον Δεκέμβριο του 216. Ωστόσο, για το σύνολο του 216 ο εθνικός δείκτης τιμών καταναλωτή διατηρήθηκε σε αρνητικό έδαφος ήτοι -,8%, έναντι -1,7% το ,% 2,% 1,% Γράφημα 3. Πληθωρισμός με βάση τον Εθνικό Δκτ και Δομικός Πληθωρισμός Όσο ταχύτερα λοιπόν τεθούν σε λειτουργία οι ανωτέρω καταλύτες τόσο ευχερέστερη είναι η επίτευξη του αναπτυξιακού σκοπού του προγράμματος για τους εξής λόγους.,% -1,% -2,% -3,% Πρώτον, η βελτίωση των δεικτών εμπιστοσύνης και η αποκλιμάκωση των περιθωρίων επιτοκίων (spread ελληνικού γερμανικού) - ως αποτέλεσμα της συμμετοχής στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης - σε επίπεδο που επιτρέπει την πρόσβαση στις διεθνείς αγορές εκτιμάται (Alpha Bank Research, Δελτίο ) ότι μπορεί να συμβάλει κατά μία περίπου εκατοστιαία μονάδα στο ρυθμό μεγέθυνσης του ΑΕΠ το 217. Δεύτερον, η επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων σύμφωνα με το τρίτο πρόγραμμα θα επιφέρει σημαντική άνοδο των επενδύσεων, τόσο άμεσα στο πλαίσιο της χρηματοοικονομικής συναλλαγής, όσο και έμμεσα μέσω των δαπανών στη φάση υλοποίησης των σχετικών επενδυτικών σχεδίων (πχ. προμηθευτές, πρώτες ύλες, κατασκευαστές). Τρίτον, η εισαγωγή των απαιτούμενων νομοθετικών παρεμβάσεων που συνδέονται με την δεύτερη αξιολόγηση για την αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (μεταξύ άλλων διασαφήνιση του καθεστώτος αναδιαρθρώσεως δανείων με την εισαγωγή νέων εργαλείων, υιοθέτηση Πληθωρισμός Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ, ΤτΕλλάδος Δομικός Πληθωρισμός Αντίθετα ο εναρμονισμένος πληθωρισμός έμεινε στάσιμος στο,% το 216, έναντι -,8% το 215, ενώ ο δομικός εναρμονισμένος πληθωρισμός (δηλαδή εξαιρουμένων των οπωροκηπευτικών και καυσίμων), διαμορφώθηκε στο -,1% (-,5% το 215). Με βάση τις τελευταίες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός το 217 θα διαμορφωθεί σε θετικό έδαφος, στο 1,1%. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην θετική επίπτωση που θα συνεχίσουν να έχουν οι αυξημένοι συντελεστές έμμεσης φορολογίας και η αύξηση στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου. Συνεπώς, το 217 φθίνει η θετική επίπτωση που είχε η πτώση των τιμών στο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, καθώς ήδη από τον Ιανουάριο του 217 εφαρμόστηκε νέα αύξηση στους φόρους σε διάφορες κατηγορίες αγαθών, όπως τσιγάρα, καφές, φορολογικό τέλος στις τηλεπικοινωνίες. 2

3 Σεπ-12 Δεκ-12 Μαρ-13 Ιουν-13 Σεπ-13 Δεκ-13 Μαρ-14 Ιουν-14 Σεπ-14 Δεκ-14 Μαρ-15 Ιουν-15 Σεπ-15 Δεκ-15 Μαρ-16 Ιουν-16 Σεπ-16 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων 1,2%,7%,2% -,3% -,8% Γράφημα 4. Διαφορά Εν. Πληθωρισμού και Εν Πληθωρισμού με σταθερούς Φορολογικούς Συντελεστές, σε Επιλεγμένες Χώρες Ευρωζώνη Ισπανία Πορτογαλία Ελλάδα Πηγή: Eurostat Επιπλέον, στο Γράφημα 4 παρουσιάζεται συγκριτικά η διαφορά ανάμεσα στον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή και στον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή με σταθερούς φορολογικούς συντελεστές στην Ευρωζώνη, την Ελλάδα και επιλεγμένες χώρες. Παρατηρείται ότι η Ελλάδα παρουσιάζει το 215 αλλά και το 216 την μεγαλύτερη διαφορά ανάμεσα στις δύο μεταβλητές, ενώ στην Ισπανία είναι μηδενική και στην Πορτογαλία αρνητική το 216. Η μέγιστη δυνατή επίπτωση, δηλαδή, των φόρων επί του πληθωρισμού στην Ελλάδα είναι η μεγαλύτερη συγκριτικά με τις παραπάνω χώρες και πολύ πάνω από τον μέσο όρο στην Ευρωζώνη. Η Αγορά Εργασίας στο 1μηνο του 216: Μειώθηκε οριακά το ποσοστό των ανέργων στο 23,% του εργατικού δυναμικού τον Οκτώβριο του 216, έναντι 23,1% τον Σεπτέμβριο του 216, και 27,7% τον Οκτώβριο του 213, όταν σημειώθηκε το δεύτερο ιστορικά υψηλότερο επίπεδο (εποχικά διορθωμένα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, Έρευνα Εργατικού Δυναμικού). Ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά 1,4% τον Οκτώβριο, σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης κατά 1,8% τον Σεπτέμβριο, ενώ παράλληλα συρρικνώθηκε ο αριθμός των ανέργων κατά 6,8%, με αποτέλεσμα οι μεταβλητές αυτές να συμβάλουν αμφότερες στη μείωση του ποσοστού της ανεργίας σε ετήσια βάση. 5% 4% 3% 2% 1% % Γράφημα 5. Ποσοστιαία Ετήσια Μεταβολή Αριθμού Ανέργων και Ποσοστό Ανεργίας -1% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Οκτώβριος 216: 23,% % ετήσια μεταβολή αριθμού ανέργων, αριστερός άξονας Ποσοστό Ανεργίας, δεξιός άξονας 29% 27% 25% 23% 21% 19% 17% 15% Επίσης, μειώθηκε και ο μη ενεργός-αλλά ικανός κατά το πλείστον για εργασία-πληθυσμός κατά 7,6 χιλ. τον Οκτώβριο 216, σε ετήσια βάση. Παράλληλα, βελτιώθηκε σημαντικά στο δεκάμηνο του 216 ο Δείκτης Οικονομικής Εξάρτησης (που μετρά σε πόσους άνεργους και μη οικονομικά ενεργά άτομα αντιστοιχεί ο κάθε απασχολούμενος) σε 1,19 στο δεκάμηνο 216, από 1,25 που αντιστοιχούσε στο δεκάμηνο του 215. Αναφορικά με την εξέλιξη του ποσοστού ανεργίας ανά γεωγραφική περιφέρεια παρατηρούμε ότι, ανάμεσα στις επτά αποκεντρωμένες διοικήσεις, τέσσερεις βρίσκονται άνω του μέσου όρου, όπως φαίνεται στον Πίνακα1. Πίνακας 1. Ποσοστό Ανεργίας ανά Γεωγραφική Περιφέρεια Οκτ.215 Ιούν.216 Σεπ.216 Οκτ.216 Μακεδονία-Θράκη 25, 23,7 23,8 24,1 Ήπειρος-Δ.Μακεδονία 27,9 27, 26,9 26,7 Θεσσαλία-Στ.Ελλάδα 26,9 24,7 25, 24,6 Πελοπόννησος, Δ.Ελλάδα, Ιόνιο 23,8 23,4 23,4 23,4 Ατιική 24,8 23,1 22,3 22,4 Αιγαίο 14,4 18,2 17,8 19, Κρήτη 25,8 21,8 22,6 19,8 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Τέλος, σημειώνεται ότι, με βάση τις ροές μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα (στοιχεία ΕΡΓΑΝΗ), οι νέες προσλήψεις το 216 αναλογούσαν κατά 54,7% σε ευέλικτες μορφές εργασίας, ποσοστό μειωμένο-πάντως-σε σχέση με το 215 (55,5%). Η τάση μείωσης του ποσοστού των ανέργων εκτιμάται ότι θα συνεχισθεί και το 217, χάρη στην επιστροφή της οικονομίας σε θετικό ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ και τη σταθεροποίηση του οικονομικού κλίματος που ήδη παρατηρείται. Ιδιωτική Κατασκευαστική Δραστηριότητα στο 1μηνο 216: Στο δεκάμηνο 216, η ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα σε όρους όγκου (χιλ. m 3 ) μειώθηκε κατά 5,1%. Τούτο οφείλεται στην αρνητική επίδοση στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Από τον Ιούλιο όμως μέχρι και τον Οκτώβριο παρατηρείται συνεχής άνοδος της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, που αποτυπώνεται στην έντονη αυξητική τάση του κινητού μέσου τριών μηνών. Γράφημα 6. Όγκος Οικοδομικής Δραστηριότητας 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% -1% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Όγκος (σε χιλ. κυβ.μέτρα), δεξ. άξονας % ετήσια μεταβολή, αριστ. άξονας κινητός μέσος 6 μηνών χιλ. m

4 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Τον Οκτώβριο του 216, ο όγκος των οικοδομών αυξήθηκε κατά 5,7%, σε ετήσια βάση. Η αύξηση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην επίδραση βάσης καθώς τον Οκτώβριο του 215 κατέγραψε σημαντική πτώση κατά 38,2%. Τέλος, οι προσδοκίες των επιχειρήσεων στις ιδιωτικές κατασκευές βελτιώνονται. Είναι δηλωτικό ότι ο σχετικός δείκτης προσδοκιών αυξήθηκε τον Δεκέμβριο στις 8,9 μονάδες, από 8,4 τον Νοέμβριο και διαμορφώθηκε σε αισθητά υψηλότερο επίπεδο έναντι του Δεκεμβρίου του 215 (56,7 μονάδες). Στην επικαιροποιημένη έκθεσή του για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας (World Economic Outlook) το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) διαπιστώνει θετικές εξελίξεις στο διεθνές οικονομικό σκηνικό. Σύμφωνα με το ΔΝΤ η παγκόσμια οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 3,4% το 217 και 3,6% το 218, από ποσοστό 3,1% το 216. Η βελτίωση των αναπτυξιακών ρυθμών αποδίδεται κατά μεγάλο ποσοστό στη βελτίωση του οικονομικού κλίματος σε ορισμένες μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες. Ωστόσο, η σημαντική ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας θα προέλθει από τις καλύτερες επιδόσεις των ΗΠΑ, της Κίνας, της Ευρώπης και της Ιαπωνίας. Όσον αφορά στις αναπτυγμένες οικονομίες, το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 1,9% το 217 και 2,% το 218, εκτιμήσεις που είναι βελτιωμένες κατά,1% και,2% αντίστοιχα σε σχέση με τις προβλέψεις του περασμένου Οκτωβρίου. Σημειώνεται ότι το ΔΝΤ προχώρησε σε αναθεώρηση των εκτιμήσεων του για τις ΗΠΑ, λόγω της δημοσιονομικής πολιτικής που θέλει να υιοθετήσει ο νέος Πρόεδρος, προειδοποιώντας ταυτόχρονα για τους κινδύνους που εγκυμονούν για την παγκόσμια οικονομία οι προεκλογικές εξαγγελίες για επιβολή μεγάλων δασμών στα κινεζικά προϊόντα ή για ριζική αναθεώρηση της συνθήκης ελεύθερου εμπορίου στη Βόρεια Αμερική. Ειδικότερα, το ΔΝΤ προβλέπει ότι στις ΗΠΑ το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,3% το 216 και κατά 2,5% το 217, έναντι 1,6% και για τα δύο έτη στην Ευρωζώνη. Βασικοί κίνδυνοι για την παγκόσμια οικονομία αποτελούν: α) H μετανάστευση, β) Οι σχέσεις ΗΠΑ και Ευρώπης, γ) Τα υψηλά επίπεδα δημόσιου και ιδιωτικού χρέους, δ) Η κλιματική αλλαγή, οι οποία επηρεάζει ιδιαίτερα χώρες με χαμηλά εισοδήματα, ε) η συνεχιζόμενη χαμηλή οικονομική ανάπτυξη και οι αποπληθωριστικές πιέσεις σε ορισμένες προηγμένες οικονομίες, στ) η εκκρεμότητα αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση και οι επικείμενες εθνικές εκλογικές σε αρκετές ευρωπαικές χώρες. Σε ορισμένες προηγμένες οικονομίες οι οποίες λειτουργούν υπό καθεστώς οιονεί πλήρους απασχόλησης, όπως για παράδειγμα η Γερμανία και οι ΗΠΑ, η δημοσιονομική πολιτική προτείνεται να επικεντρωθεί, όχι στην ενίσχυση της βραχυπρόθεσμης ζήτησης, αλλά στην αύξηση της δυνητικής παραγωγής μέσω επενδύσεων σε υποδομές, καθώς και σε μια δίκαιη φορολογική μεταρρύθμιση. Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις εξακολουθούν να αποτελούν συμφωνα με την έκθεση του ΔΝΤ, προτεραιότητα σε όλες τις χώρες εξαιτίας της συνεχιζόμενης οριακής αύξησης της παραγωγικότητας, αν και σε πολλές περιπτώσεις ενδείκνυται η δημοσιονομική στήριξη η οποία μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητα των μεταρρυθμίσεων χωρίς να επιδεινώσει τις δημοσιονομικές θέσεις των κυβερνήσεων. Brexit Ευρωπαϊκή Ένωση Στην πολυαναμενόμενη ομιλία της 17ης Ιανουαρίου η πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) διετύπωσε τις κάτωθι αρχές στις οποίες θα στηριχθεί το σχέδιο εξόδου της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ): α) Περιορισμός του κύματος μετανάστευσης από την ΕΕ, έλεγχος στην ελεύθερη κυκλοφορία εργαζομένων, κατάργηση της δικαιοδοσίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. β) Μη συμμετοχή του ΗΒ στην ενιαία αγορά και στο ενδεχόμενο πλήρους εντάξεως σε τελωνειακή ένωση με την ΕΕ, καθώς αποτελεί εμπόδιο σε νέες διμερείς εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες. γ) Το ΗΒ θα επιθυμούσε την υπογραφή νέας συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με την ΕΕ, χωρίς δασμολογικές επιβαρύνσεις για συγκεκριμένους τομείς στο πλαίσιο μιας νέας ισότιμης εμπορικής σχέσης. δ) Το City του Λονδίνου να μπορεί να παρέχει χρηματοοικονομικές υπηρεσίες σε διασυνοριακό επίπεδο. ε) Το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων με την ΕΕ θα υποβληθεί για κύρωση από το Κοινοβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου. ΕΚΤ Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Η ΕΚΤ, στις , δημοσίευσε τα πρακτικά της συνεδρίασης της 7 ης -8 ης Δεκεμβρίου 216. Σε αυτά αναφέρεται ότι, η ανάκαμψη στη ΖτΕ εξακολουθεί με 4

5 Ιαν-14 Νοε-13 Μαρ-14 Ιαν-14 Μαρ-14 Μαϊ-14 Μαϊ-14 Ιουλ-14 Ιουλ-14 Σεπ-14 Σεπ-14 Νοε-14 3 p e r. M o v. Avg. (Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή ) Νοε-14 Ιαν-15 Ιαν-15 Μαρ-15 Μαρ-15 Μαϊ-15 Μαϊ-15 Ιουλ-15 Ιουλ-15 Σεπ-15 Σεπ-15 Νοε-15 Νοε-15 Ιαν-16 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Σεπ-16 Νοε-16 Νοε-16 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων μέτριο αλλά σταθερό ρυθμό. Ειδικότερα, στο τρίτο τρίμηνο 216, η οικονομική δραστηριότητα αυξήθηκε κατά,3% σε τριμηνιαία βάση και αναμένεται να επιταχυνθεί στο τέταρτο τρίμηνο του 216 και στο πρώτο τρίμηνο του 217. Είναι ενδεικτικό ότι ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) διαμορφώθηκε στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 5,5 ετών (Δεκέμβριος: 18,3 μονάδες). Επιπλέον, η ιδιωτική κατανάλωση συνεχίζει να αυξάνεται καθώς το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών ενισχύεται από την αύξηση της απασχόλησης και τα χαμηλά επιτόκια. Περαιτέρω, οι επενδύσεις παραμένουν σε χαμηλό σχετικά επίπεδο, με εξαίρεση τις επενδύσεις σε κατοικίες οι οποίες έχουν αποκτήσει δυναμική. Ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί τους επόμενους μήνες, κυρίως λόγω της υποχώρησης του αποτελέσματος βάσης από την τιμή της ενέργειας, αλλά ο δομικός πληθωρισμός δεν φαίνεται να αποκτά ανοδική τάση. Ομοίως, ο ρυθμός αύξησης των μισθών παραμένει χαμηλός καθώς η ανεργία μειώνεται μεν αλλά εξακολουθεί να παραμένει σε σχετικά υψηλό επίπεδο (Νοέμβριος: 9,8%). Οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ εκτιμούν ότι η αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής αντανακλάται στις σημαντικά βελτιωμένες συνθήκες ρευστότητας στη ΖτΕ, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση του κόστους δανεισμού για τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Εντούτοις, επισημαίνεται η ανάγκη τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι αναγκαίες επενδύσεις, να δημιουργηθούν θέσεις απασχόλησης και να υπάρξει υψηλότερος διατηρήσιμος ρυθμός ανάπτυξης. Επιπλέον, θεωρείται σημαντικό τα κράτη-μέλη να προωθήσουν ένα διαφορετικό μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής, το οποίο να στοχεύει στην ανάκαμψη, παραμένοντας, παράλληλα, προσηλωμένα στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Αναφορικά με τους κινδύνους που περιβάλλουν τις προοπτικές ανάπτυξης της ΖτΕ, η ΕΚΤ περιέλαβε: α) Την αυξημένη αβεβαιότητα που αφορά το οικονομικό κόστος από την απόφαση αποχώρησης του Ην. Βασιλείου από την ΕΕ, το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ και την πορεία των αναδυόμενων αγορών. Το υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τις αποταμιεύσεις και τις επενδύσεις των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. β) Την ενδεχόμενη υψηλή μεταβλητότητα στην αγορά κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ, η οποία θα μπορούσε να συμπαρασύρει τις παγκόσμιες αγορές κρατικών ομολόγων και συναλλάγματος. Τέλος, στα πρακτικά της συνεδρίασης αναφέρεται ότι, εάν κριθεί αναγκαίο, η ΕΚΤ θα μεταβάλει τον χρονικό ορίζοντα και το μέγεθος του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Βιομηχανική παραγωγή Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε, το Νοέμβριο, κατά 3,2% σε ετήσια βάση, μετά από αύξηση κατά,8% τον Οκτώβριο (βλ. Γράφημα 7). Σημειώνεται ότι, αύξηση σημείωσαν όλες οι επιμέρους ομάδες της βιομηχανικής παραγωγής: κεφαλαιουχικά αγαθά, διαρκή και μη διαρκή καταναλωτικά αγαθά, ενδιάμεσα αγαθά, παραγωγή ενέργειας. Επιπλέον, ο κινητός μέσος όρος τριών μηνών της ετήσιας ποσοστιαίας μεταβολής, ο οποίος είναι απαλλαγμένος εν πολλοίς από τη μεταβλητότητα που χαρακτηρίζει τα στοιχεία της βιομηχανικής παραγωγής, ακολουθεί ανοδική τάση από τον Ιούνιο του 216 και μετά. Ομοίως, όπως φαίνεται στο Γράφημα 8, από τον Αύγουστο και μετά, ανοδική τάση παρουσιάζει ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ESI, και ο αντίστοιχος PMI Markit, προοιωνίζοντας διατήρηση της βιομηχανικής παραγωγής σε υψηλό επίπεδο κατά τους επόμενους μήνες. Γράφημα 7. Ετήσια ποσοστιαία Μεταβολή Βιομηχανικής Παραγωγής 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, -,5-1, -1,5-2, Πηγή: Eurostat Γράφημα 8. Δείκτες Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία Πηγή: Bloomberg Εμπορικό Ισοζύγιο Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή Κινητός μέσος 3 μηνών Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ESI) PMI Markit Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της Eurostat, το Νοέμβριο, το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου της ΖτΕ αυξήθηκε στα 22,7 δισ. από 19,9 δισ. τον Οκτώβριο. Σε ετήσια βάση, το πλεόνασμα έχει αυξηθεί κατά 1,5 δισ. (ή, 7,1%). Τόσο σε μηνιαία όσο και σε ετήσια βάση, οι εξαγωγές αυξήθηκαν περισσότερο σε σχέση με τις εισαγωγές, συνεπεία κυρίως της διολίσθησης του ευρώ. 3,2% 1,8%

6 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Γερμανία ΑΕΠ Το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε το 216 με τον υψηλότερο ρυθμό από το 211, κατά 1,9% σε ετήσια βάση (215: 1,7%). Η οικονομική δραστηριότητα στηρίχθηκε κυρίως: α) στην αυξημένη καταναλωτική δαπάνη, αποτέλεσμα της σημαντικής αύξησης της απασχόλησης. Είναι ενδεικτικό ότι ο αριθμός των απασχολουμένων είναι ο υψηλότερος από το β) στις αυξημένες δημόσιες δαπάνες για την αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών και γ) στην αναζωπύρωση του κατασκευαστικού κλάδου. Σύμφωνα με εκτίμηση της Bundesbank (Δεκέμβριος 216), το 217, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ θα διαμορφωθεί περί το 1,6%, καθώς η καταναλωτική δαπάνη θα παραμείνει ισχυρή, βασισμένη στην άνοδο των μισθών, ενώ παράληλα η διολίσθηση του Ευρώ θα ενισχύσει τις εξαγωγές. Σημειώνεται ότι, το ΑΕΠ της Γερμανίας συμβάλλει περί το 3% στο ΑΕΠ της ΖτΕ. Δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) Ο δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) για την ανάπτυξη της οικονομίας της Γερμανίας τους επόμενους έξι μήνες, αυξήθηκε στις 16,6 μονάδες, τον Ιανουάριο. Επιπλέον, ο δείκτης των επενδυτών για την τρέχουσα συγκυρία αυξήθηκε σημαντικά, στις 77,3 μονάδες τον Ιανουάριο, ευρισκόμενος σε υψηλό 5,5 ετών. Επίσης, αύξηση σημείωσε η εμπιστοσύνη των επενδυτών για τις προοπτικές ανάπτυξης της ΖτΕ, φθάνοντας τις 23,2 μονάδες τον Ιανουάριο (Δεκέμβριος: 15,8 μονάδες), παρά την πολιτική αβεβαιότητα λόγω των επικείμενων εκλογών σε μεγάλες οικονομίες της ΖτΕ, όπως στη Γαλλία και την Ολλανδία, το πρώτο εξάμηνο του 217. Η ενίσχυση των επενδυτικών προσδοκιών για την οικονομία της Γερμανίας και της ΖτΕ, οφείλεται στα καλύτερα των αναμενομένων στοιχεία για το ΑΕΠ της Γερμανίας το 216 και τη βιομηχανική παραγωγή στη ΖτΕ το Νοέμβριο, αντίστοιχα. Τα μέτρα αυτά για την τόνωση της εσωτερικής ζήτησης έχουν ως απώτερο στόχο τη μείωση της εξάρτησης της οικονομίας της Κίνας από τον όγκο των εξαγωγών της. Η πολιτική αυτή συνδέεται με το γεγονός ότι οι εξαγωγές συνεχίζουν να επηρεάζονται αρνητικά από την καθυστέρηση της παγκόσμιας ανάκαμψης, ενώ αναμένεται να δεχθούν περαιτέρω αρνητική επίδραση, αν υλοποιηθούν τα μέτρα προστατευτισμού για την οικονομία των ΗΠΑ έναντι των εισαγωγών από την Κίνα τα οποία έχουν εξαγγελθεί από τον Donald Trump. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δεκεμβρίου του 216 για το εμπορικό ισοζύγιο της Κίνας, το εμπορικό πλεόνασμα (βλ. Γράφημα 9) υποχώρησε στα 4,82 δισ. δολ. ΗΠΑ τον Δεκέμβριο του 216, το οποίο ήταν το χαμηλότερο από τον Απρίλιο του 216, έναντι 59,63 δισ. δολ. ΗΠΑ τον Δεκέμβριο του 215. Παράλληλα, οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 6,1%, σε ετήσια βάση. Επίσης, οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 3,1%, έναντι αύξησης κατά 4,7% τον Νοέμβριο του 216, λόγω της εντονότερης ζήτησης για εισαγωγή πρώτων υλών. Αυτή η ζήτηση προέρχεται από την ενισχυμένη βιομηχανική παραγωγή και την αύξηση της κατασκευής έργων υποδομής, ως αποτέλεσμα των μέτρων της κυβέρνησης για τόνωση της εσωτερικής ζήτησης, όπως προαναφέρθηκε. 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, 59,6 Γράφημα 9. Εμπορικό πλεόνασμα (δισ.δολ.ηπα) 56,7 28,2 25,3 39,2 44,8 45,6 48,5 5,1 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Πηγή: Τελωνειακή Αρχή Κίνας 4,9 48,5 44,2 4,8 ΚΙΝΑ Οικονομική δραστηριότητα Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στο World Economic Outlook του Ιανουαρίου του 217, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στην Κίνα το 217 αναμένεται να είναι εντονότερος σε σχέση με τις προβλέψεις του Οκτωβρίου 216. Συγκεκριμένα, το ΔΝΤ εκτιμά ότι το 217 το ΑΕΠ της κινεζικής οικονομίας θα αυξηθεί κατά 6,5%, σε ετήσια βάση, έναντι 6,2% σύμφωνα με τις προηγούμενες προβλέψεις και 6,7% το 216. Το ΔΝΤ βασίζει την υψηλότερη εκτίμησή του στην εντονότερη θετική επίδραση που αναμένεται να έχουν τα μέτρα που έχει λάβει η κυβέρνηση της Κίνας τα τελευταία χρόνια για την τόνωση της εσωτερικής ζήτησης. Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι συνολικές καθαρές τοποθετήσεις (αγορές μείον πωλήσεις) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) στο ευρώ (Γράφημα 1) την εβδομάδα που έληξε στις , μειώθηκαν κατά συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από την προηγούμενη εβδομάδα. 6

7 Αριθμός συμβολαίων Φεβ-15 Μαρ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 Σεπ-15 Οκτ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν-16 Φεβ-16 Μαρ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Αυγ-16 Σεπ-16 Οκτ-16 Νοε-16 Δεκ-16 Ιαν-17 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Γράφημα 1. Specs θέσεις εναντίον (short) του ευρώ αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDScredit default swaps) πενταετούς διάρκειας το οποίο διαμορφωνόταν στα 31,9 bps στις 18 Ιανουαρίου από 3,9 bps που ήταν στις 11 Ιανουαρίου Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Ευρώ: Το ευρώ εμφανίζεται ενισχυμένο σε εβδομαδιαία βάση έναντι του δολαρίου-ηπα, κινούμενο υψηλότερα κατά 3,4% από το χαμηλό των τελευταίων 14 ετών ($1,342) που κατέγραψε στις 3 Ιανουαρίου. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 17 Ιανουαρίου διαμορφωνόταν στα 1,695 USD/EUR από 1,54 USD/EUR που ήταν στις 9 Ιανουαρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να καταγράφει από την αρχή του έτους κέρδη 1,7% έναντι του δολαρίου. Το ενδιαφέρον των επενδυτών στραμμένο στην ομιλία της επικεφαλής της Fed Janet Yellen στο Commonwealth Club του Σαν Φρανσίσκο, καθώς θα προσπαθήσουν να ανιχνεύσουν τις προθέσεις της Ομοσπονδιακής τραπέζης σχετικά με την πορεία των επιτοκίων. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ (Γράφημα 11) την εβδομάδα μέχρι τις 13 Ιανουαρίου στο πλαίσιο εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα 1.284,531 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,2 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προχώρησε σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας εκατ. και Asset-backed securities αξίας 89 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ πραγματοποίησε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας εκατ. δισ Γράφημα 11. Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ 7 Εφαρμογή προγράμματος: 97 εβδομάδες Ελβετικό Φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάση σταθεροποίησης έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,727 φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ ενισχύεται από την αρχή του έτους κατά,9%, έναντι του φράγκου. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε σημαντική παρέμβασή της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 531,4 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 13 Ιανουαρίου από 529,66 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα που έληξε στις 6 Ιανουαρίου. Στερλίνα: Μικτή εμφανίζεται η εβδομαδιαία εικόνα της στερλίνας, καθώς στις 17 Ιανουαρίου κατέγραφε κέρδη έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2337 USD/GBP) και απώλειες έναντι του ευρώ (,8654 GBP/EUR). Σωρευτικά η στερλίνα διαπραγματεύεται από την αρχή του έτους χαμηλότερα κατά 1,6% έναντι του ευρώ και υψηλότερα,1% έναντι του δολαρίου. Η επιφυλακτικότητα από την πλευρά των επενδυτών διατηρείται, καθώς παραμένει η αβεβαιότητα για την έκβαση των διαπραγματεύσεων, γεγονός που Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 1ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 226 διαμορφωνόταν το πρωί της 17ης Ιανουαρίου μεταξύ 77,88-78,24, ήτοι απόδοση 7,%-7,7%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 1ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις υψηλό αποδόσεως 19,27%. Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα Γράφημα 12. Αποδόσεις 1ετών ομολόγων,28 Γερμανία,29,44 Ολλανδία,39,8 Γαλλία,76 1,89 1,89 1,46 1,38 3,96 3,81 6,78 7, /1/217 17/1/217 Η διαφορά απόδοσης μεταξύ του Ελληνικού 1ετούς και Γερμανικού ομολόγου (spread) ανήλθε στις 674 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 1ετούς Γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του 7

8 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, ανήλθε στο,29% (Γράφημα 12). Το 1ετές ομόλογο της Πορτογαλίας στις 17 Ιανουαρίου κατέγραφε απόδοση 3,81%, της Ισπανίας 1,38% και της Ιταλίας 1,89%. Η διαφορά απόδοσης του 1ετούς Πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του Γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση στις 352 μ.β. ενώ του 1ετούς Ιταλικού ομολόγου στις 159 μ.β. Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 1-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,34% στις Κύπρος Τουριστικές αφίξεις Οι τουριστικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 12,2%, σε ετήσια βάση, τον Δεκέμβριο του 216, στα άτομα από άτομα τον Δεκέμβριο του 215. Για το σύνολο του 216, οι αφίξεις τουριστών ανήλθαν σε ιστορικά υψηλό επίπεδο, στα άτομα από επισκέπτες το 215, έχοντας παρουσιάζει αύξηση κατά 19,8%, σε ετήσια βάση. Τον Δεκέμβριο του 216, τη σημαντικότερη συμβολή στην αύξηση των συνολικών τουριστικών αφίξεων είχαν οι διεθνείς αφίξεις από τη Ρωσία που αυξήθηκαν σε άτομα από τον Δεκέμβριο του 215 και από το Ισραήλ που αυξήθηκαν σε άτομα από τον Δεκέμβριο του 215. Απεναντίας, μειωμένες ήταν οι αφίξεις τουριστών από το Βέλγιο, τη Δανία, την Ελβετία, την Ουκρανία και την Πολωνία Γράφημα 13. Τουριστικές αφίξεις (άτομα) Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Προϋπολογισμός Στο ενδεκάμηνο του 216, το πλεόνασμα του προϋπολογισμού σχεδόν εξαπλασιάσθηκε, σε ετήσια βάση, στα 65,5 εκατ. (,3% του ΑΕΠ) από 11,5 εκατ. (,1% του ΑΕΠ) στο ενδεκάμηνο του 215. Η έντονη αύξηση του πλεονάσματος ήταν αποτέλεσμα της αύξησης των εσόδων και της μείωσης των δαπανών. Αναλυτικότερα, τα έσοδα του προϋπολογισμού αυξήθηκαν κατά 2,3%, κυρίως λόγω της αύξησης των εσόδων από τον ΦΠΑ, αλλά και λόγω των υψηλότερων εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Αντιθέτως, οι δαπάνες του προϋπολογισμού υποχώρησαν κατά,7%, κυρίως ως αποτέλεσμα της μείωσης των δαπανών για συντάξεις και για τόκους. Ρουμανία Πληθωρισμός Τον Δεκέμβριο του 216, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός συνέχισε να διαμορφώνεται σε αρνητικό επίπεδο. Ειδικότερα, ο εναρμονισμένος πληθωρισμός αυξήθηκε οριακά στο -,1% τον Δεκέμβριο του 216 από -,2% τον Νοέμβριο του 216, ενώ στο σύνολο του 216 διαμορφώθηκε, κατά μέσο όρο, σε -1,1%. 1,,5, -,5-1, -1,5-2, -2,5-3, -3,5 Γράφημα 14. Εναρμονισμένος πληθωρισμός Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Δεκ-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε σημαντικά και ανήλθε στα 3,4 δισ. στο ενδεκάμηνο του 216 από 1,2 δισ. στο ενδεκάμηνο του 215. Η αύξηση αυτή προήλθε κυρίως από το υψηλότερο εμπορικό έλλειμμα καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 5,5% και οι εισαγωγές κατά 7,9%, καθώς και από την αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων, αλλά και από τη μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των τρεχουσών μεταβιβάσεων. Γράφημα 15. Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών (εκατ.ευρώ) Ιαν.-Νοέμ.15 Ιαν.-Φεβ.16 Ιαν.-Μάι.16 Ιαν.-Αύγ.16 Ιαν.-Νοέμ.16 Πηγή: National Bank of Romania -,1% 8

9 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -4,3-5,5-9,1-7,3-3,2,4 -,2 Ιδιωτική Κατανάλωση -1,7-6,5-9,9-7,9-2,6,6 -,2 Δημόσια Κατανάλωση 2, -4,2-7, -7,2-6,4-1,2, Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -13,8-19,3-2,7-23,4-8,4-4,6 -,2 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -18,2 4,4,8 1,1 1,5 7,7 3,4 Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -2,2-3,4-8,2-9,4-2,4 7,6,3 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 1,2 4,7 3,3 1,5 -,9-1,3-1,7 Ανεργία (%) 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 4,2, -3,1-4, -3,9-3,1-2, Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -1,3-5,8-3,3 -,9 1,4,3,4 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 126,7 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -12,4-11,4-1, -3,8-2, -2,1 -,1 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού π ρογράμματος π ροσαρμογής της Ελλάδας Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία έτος έτος Q3 Q4 Q1 Q2 διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Κύκλος Εργασιών στο Λιανικό Εμπόριο -1,1-2,8-5,9-2,9-5, -5,8-2,5 (Ιαν-Οκτ.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 3,1 13,8-2,2 2,1 -,3 19,5 1,9 (Ιαν.-Δεκ.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -5,8 -,2-22,2 5,9-11,9-22,2 5,1 (Ιαν-Οκτ.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 1,8 -,5 2,1 1,1 7,3 4,8 (Ιαν.-Οκτ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 49,9 45,4 37,5 48,6 49,1 49,5 49,3 (Δεκ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 1, 89,4 8,7 87,3 9,2 89,9 94,6 (Δεκ.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 94,6 81,9 71,9 82,9 9,6 91,9 9,1 (Δεκ.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -54, -5,7-6,6-61,6-67,5-71,2-64,4 (Δεκ.) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -3,1-2, -1,9-2, -2,1-2, -1,3 (Νοε.) Επιχειρήσεις -3,7 -,9 -,8 -,9-1,4-1,,2 (Νοε.) - Βιομηχανία -3,3 2,4 2,8 2,4 -,3,2,6 (Νοε.) - Κατασκευές -1,2 -,9, -,9 1,,8,7 (Νοε.) - Τουρισμός -,6,6,6,6,9,4 2, (Νοε.) Νοικοκυριά -2,9-3,1-3,2-3,1-3, -3, -2,8 (Νοε.) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,8-2,3-2,8-2,3-1,7-1,5 -,7 (Νοε.) - Στεγαστικά Δάνεια -3, -3,5-3,5-3,5-3,4-3,4-3,4 (Νοε.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,3-1,7-1,8 -,6 -,9 -,9 -,9 (Νοέμ.) Δομικός Πληθωρισμός -,7 -,5 -,5,3,2,3 -,1 (Νοέμ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -7,5-5, -5,8-5, -4,7-2,7-1,5 (3ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές,4 -,3-1,9,7 -,8 -,2 1,8 (3ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση,6 -,3-4,1 -,4 -,8-1,2 5,1 (3ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -1,2,,8 2,5-2,1 -,9 -,6 (3ο 3μηνο) Επενδύσεις -4,6 -,1-4,4 12,2-9,5 17,9 12,6 (3ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,7 3,1-7, -2,2-1,5-3,2 1,2 (3ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,6,3-14,1-2,7-8,7 4,9 12, (3ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,8 24,8 6, 6,2 5,5 6,1 2,1 (Ιαν-Οκτ.) Εισαγωγές Αγαθών 49,1 42, 9,2 1,6 9,7 1,2 33,6 (Ιαν-Οκτ.) Εμπορικό Ισοζύγιο -22,3-17,2-3,2-4,4-4,2-4,1-13,4 (Ιαν-Οκτ.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7 -,2 5,6-1,7-2,4 -,4 1,2 (Ιαν-Οκτ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του. 9