ΆΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 5.1

Transcript

1 ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Ε.Π. «ΥΓΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑ» Προετοιμασία Εφαρμογής του Μέτρου 2.4 (Κατάρτιση του Προσωπικού για την Στήριξη της Αποασυλοποίησης της Κοινωνικο Οικονομικής Επανένταξης και της Συνεχούς Υποστήριξης των Ψυχικά Ασθενών) ΆΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 5. Η ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΣΙΟ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ...5. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Φορείς Παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (καταγραφή ανά είδος και νομό) Πίνακας των Υφιστάμενων Φορέων Ψυχικής Υγείας ανά Είδος και Νομό Δράσεις κατά τη Δεκαετία Αναλυτική Παρουσίαση Δράσεων Ψυχικής Υγείας Πρόγραμμα ΨΥΧΑΡΓΩΣ A Έργα σε εξέλιξη και βαθμός ολοκλήρωσής τους ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Ελληνικό Θεσμικό Πλαίσιο Σχετικά με την Ψυχική Υγεία Διεθνείς Τάσεις για την Ψυχική Υγεία Φιλοσοφία Μετασχηματισμου απο το Μοντέλο «Κλειστής» σε Μοντέλο «Ανοικτής» Περίθαλψης Αναγκαιότητα Παροχής των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στην Κοινότητα Διαδικασία Μετασχηματισμού ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ...33 Ελάχιστες Απαιτούμενες Δράσεις για τη Ψυχική Υγεία ΣΤΟΧΟI ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Στρατηγικοί Στόχοι σε Θέματα Αποασυλοποίησης Στρατηγικοί Στόχοι σε Θέματα Υποδομών στην Κοινότητα Στρατηγικοί Στόχοι σε Θέματα Κατάρτισης ΔΕΚΑΕΤΕΣ ΣΧΕΔΙΟ ΨΥΧΑΡΓΩΣ Εισαγωγή Τομεοποίηση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ασθενών κατά την περίοδο και ολοκληρωμένη προετοιμασία εξόδου τους στην κοινότητα Λειτουργική Αναβάθμιση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας

3 3.2.5 Ανάπτυξη Κοινοτικών Δομών και Προγραμμάτων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Φροντίδας Ψυχικής Υγείας και η Διασύνδεση των Υπηρεσιών σε Ολοκληρωμένα Δίκτυα στο Πλαίσιο των τομέων Ψυχικής Υγείας Διασφάλιση της συνέχειας της φροντίδας για τους πληθυσμούς στόχους στο επίπεδο της κοινότητας Προαγωγή της πρόληψης Ενέργειες που Προωθούν την Κοινωνική Αλληλεγγύη και Ενισχύουν τις Δράσεις Επανένταξης των Ψυχικά Ασθενών στόχων στην αγορά εργασίας Δράσεις που υπάγονται στον Τομέα της Πληροφορικής ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ Ειδικές δράσεις Ειδικές Δράσεις Αποασυλοποίησης ΠΡΟΒΛΕΠΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ Α ΣΚΕΛΟΣ ( )...57 Β ΣΚΕΛΟΣ ( ) ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΟΜΕΣ ΑΠΟΑΣΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ...85 ΑΠΟΪΔΡΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΨΥΧΙΚΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ...08 Πε. Σ. Υ. ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ...08 Α Πε. Σ. Υ. ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ...09 B Πε. Σ. Υ. ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ...0 Πε. Σ. Υ. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ... Πε. Σ. Υ. ΗΠΕΙΡΟΥ...2 Πε. Σ. Υ. ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ...3 Πε. Σ. Υ. ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ...4 Πε. Σ. Υ. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ...5 Πε. Σ. Υ. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ...6 ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ (Α Β Γ Πε. Σ. Υ. Αττικής)...7 Πε. Σ. Υ. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ...8 Πε. Σ. Υ. ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ...9 Πε. Σ. Υ. ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ...20 Β Πε. Σ. Υ. ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ...2 Πε. Σ. Υ. ΚΡΗΤΗΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ ΑΝΑ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΦΟΡΕΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

4 6.2 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΡΟΣΔΟΚΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ

5 ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Οι ραγδαίες αλλαγές του κοινωνικού, οικονομικού και πολιτισμικού προτύπου και τα νέα επιδημιολογικά δεδομένα στον τομέα της Ψυχικής Υγείας την τελευταία εικοσαετία έχουν καταστήσει αναγκαία την εμβάθυνση και τον εμπλουτισμό των εφαρμοζόμενων πολιτικών και στην Ελλάδα. Στη λογική αυτή, το πρότυπο της πολιτικής εκσυγχρονισμού στον Τομέα της Ψυχικής Υγείας που εφαρμόζεται έχει προβλεφθεί από την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση και έχει ήδη αρχίσει να υλοποιείται. Mε τον όρο «Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση» εννούμε το σύνολο των παρεμβάσεων που επιτρέπουν στον ψυχικά ασθενή να παραμείνει ενεργός πολίτης μέσα στην κοινότητα, μέσα στο οικογενειακό του περιβάλλον, με αυτονομία, οικονομική δράση και κοινωνική ένταξη. Να έχει δηλαδή μια ζωή εντελώς διάφορη από εκείνη που θα είχε ένας μακροχρόνια έγκλειστος στο Ψυχιατρείο. Η εφαρμογή της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, ξεκίνησε στην Ελλάδα βασισμένο στο νόμο για το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ν.397/83), στα πλαίσια του Κανονισμού 85/84 (Πρόγραμμα Ευρωπαικής Κοινότητας, ο οποίος έθεσε και τα θεμέλια της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης). Ο νόμος του 983 διευρύνθηκε με το Ν.207/92 και παγιώθηκε με το Ν.276/99 «Ανάπτυξη και Εκσυγχρονισμός των Υπηρεσιών Υγείας και άλλες διατάξεις». Ως κεντρικό άξονα έχει την αποασυλοποίηση και την κοινωνικο-οικονομική (επαν)ένταξη των ψυχικά ασθενών στην κοινότητα με τη δημιουργία κατάλληλων δομών και υπηρεσιών στην κοινότητα και την ενεργοποίηση άριστα καταρτισμένου προσωπικού να την υποστηρίζει. Η νέα αυτή αντίληψη επέφερε αλλαγές τόσο στη στάση και τις προσεγγίσεις των επαγγελματιών της Ψυχικής Υγείας, όσο και στη δομή και τους τύπους των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους ασθενείς και τους πολίτες γενικότερα. Επίσης καταδείχτηκε η αναγκαιότητα της ανάπτυξης δικτύου υπηρεσιών σε τομεακό επίπεδο. Έτσι, η περιφέρεια έχει διαιρεθεί σε Τομείς Ψυχικής Υγείας, όπου κάθε νομός αποτελεί ένα Τομέα (εκτός μερικών νομών με μικρό πληθυσμό, που εντάσσονται στον ίδιο Τομέα με όμορο, πολυπληθέστερο νομό. Εξαίρεση επίσης γίνεται για τους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης, οι οποίοι διαιρούνται σε περισσότερους του ενός Τομείς και σε Τομείς εξειδικευμένους για παιδιά και εφήβους). Στο επίπεδο των δομών και των υπηρεσιών, στόχος είναι η ανάπτυξη ενός πλήρους δικτύου υπηρεσιών στην κοινότητα που να διασφαλίζει σε επίπεδο υγειονομικής περιφέρειας λειτουργική επάρκεια ως προς τις ανάγκες του τοπικού πληθυσμού, στόχος πολύ ευρύτερος από την απλή αντιμετώπιση της ασθένειας. Σύμφωνα με την Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση τρεις είναι οι βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχημένη λειτουργία του δικτύου υπηρεσιών σε τομεακό επίπεδο οι οποίες θα 5

6 λειτουργήσουν και ως οδηγός για το σχεδιασμό, κατανόηση και υλοποίηση των δράσεων της περιόδου : Η πρώτη αφορά στην ανάπτυξη ανά τομέα επαρκών μονάδων και δράσεων Ψυχικής Υγείας. Αυτό σημαίνει την ανάπτυξη των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στο Γενικό Νοσοκομείο παράλληλα με τη σταδιακή κατάργηση των Ψυχιατρείων. Ταυτόχρονα αναπτύσσονται και άλλες Μονάδες και Κέντρα Ψυχικής Υγείας και υποστήριξης των ψυχικά ασθενών. Η δεύτερη αφορά στη στελέχωση των νέων δομών με ικανές ειδικοτήτες επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας (ψυχίατροι, ψυχιατρικοί νοσηλευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, παιδαγωγοί κ.α.). Η τρίτη αφορά στην ουμανιστική αντίληψη που διαπνέει οποιαδήποτε παρέμβαση για την αντιμετώπιση της ψυχικής ασθένειας. Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη και διάχυση σε όλους όσους συνεισφέρουν στον τομέα της Ψυχικής Υγείας αλλά και στην κοινωνία, της θεμελιώδους διαπίστωσης ότι η κοινωνία διαθέτει μια μοναδική ικανότητα να ενεργοποιεί και να αναζωογονεί και τα πιο αδύναμα μέλη της και να τα καθιστά οντότητες με δικαιώματα στη ζωή, στη διαφορά, στην κοινωνική προστασία, στις ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, στην ευτυχία και τη χαρά της κοινωνικής ζωής. Και όλα αυτά μπορεί να τα προσφέρει μόνο η κοινωνική αλληλεγγύη, χάρις στην οποία ο ασθενής, αφού έχει δεχτεί τις κατάλληλες γι αυτόν θεραπευτικές παρεμβάσεις, μπορεί να ζήσει ενταγμένος και να αποφύγει την απόκλιση, τον εγκλεισμό και τη δυστυχία του κοινωνικά αποκλεισμένου. Η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση δύναται να υλοποιηθεί μέσα από τις εξής δράσεις: «Αποασυλοποίηση και κοινωνικο-οικονομική (επαν)ένταξη ψυχικά ασθενών». «Ανάπτυξη-Συμπλήρωση-Επέκταση δομών στην κοινότητα, για την ολοκληρωμένη εφαρμογή της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης». «Ενέργειες πρόληψης, ενίσχυσης της κοινωνικής αλληλεγγύης και κοινωνικοοικονομικής (επαν)ένταξης». «Κατάρτιση του προσωπικού για τη στήριξη της αποασυλοποίησης, της κοινωνικοοικονομικής επανένταξης και της συνεχούς υποστήριξης των ψυχικά ασθενών»..2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΔΡΑΣΗΣ Η μεθοδολογική προσέγγιση της υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης θα εξελιχθεί σε τρεις φάσεις: Η πρώτη φάση, περιλαμβάνει μία συνοπτική περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στον Τομέα της Ψυχικής Υγείας στην Ελλάδα, του θεσμικού πλαισίου, καθώς και των μέτρων και δράσεων που την υλοποιούν, και κρίσιμοι φορείς που την επηρεάζουν. Η δεύτερη φάση προσδιορίζει τους στρατηγικούς στόχους αλλά και τις προτεραιότητες της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης Η τρίτη φάση προσδιορίζει τον αναλυτικό προγραμματισμό ανα περιφέρεια καθώς επίσης και τα αναμενόμενα αποτελέσματα. 6

7 2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 2. ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ανάλυση του Εσωτερικού Περιβάλλοντος της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης, θα βοηθήσει στην κατανόηση των στόχων που επιτεύχθηκαν στην προηγούμενη περίοδο, καθώς επίσης και στη χάραξη της στρατηγικής επίτευξης των στόχων για τη νέα. H ανάλυση του Εσωτερικού Περιβάλλοντος, περιλαμβάνει: την παρουσίαση του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των βασικών λειτουργιών και αρμοδιοτήτων Την Ανάλυση των παρεχομένων υπηρεσιών Την Αποτύπωση στοιχείων οργάνωσης, διαδικασιών, τεχνολογιών, γενικότερων υποδομών Την Αναγνώριση περιοχών που αναμένονται σημαντικές αλλαγές Την Ποσοτικοποίηση της υφιστάμενης κατάστασης Την Περιγραφή και τον τρόπος υλοποίησης παρεμβάσεων της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στο παρελθόν 2.. Φορείς Παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας (καταγραφή ανά είδος και νομό) Κεντρικός φορέας υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας στην Ελλάδα είναι το ΥπΥΠ, και πιο συγκεκριμένα η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας, της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας. Οι Υγειονομικές Περιφέρειες διαιρούνται σε Τομείς Ψυχικής Υγείας (Το.Ψ.Υ.), με κριτήρια γεωγραφικά και πληθυσμιακά, στους οποίους εντάσσονται οι Μονάδες Ψυχικής Υγείας (Μ.Ψ.Υ.) που οργανώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 276/99. Οι Μονάδες Ψυχικής (ΜΨΥ) Υγείας ανήκουν στα νοσοκομεία, σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, σε Κοινωνικούς Συνεταιρισμούς Περιορισμένης Ευθύνης, σε Πανεπιστημιακά Ψυχιατρικά Νοσοκομεία και σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης. Πιο αναλυτικά Μονάδες Ψυχικής Υγείας περιλαμβάνουν: Κέντρα Ψυχικής Υγείας. Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα. Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας: Παρέχουν υπηρεσίες πρόληψης και νοσηλείας ή ειδικής φροντίδας ψυχικής υγείας κατ οίκον σε συγκεκριμένο Τομέα Ψυχικής Υγείας ενώ μπορεί να εξυπηρετούν περισσότερους του ενός τομείς Ψυχικής Υγείας της αυτής ή άλλης Υγειονομικής Περιφέρειας. 7

8 Ψυχιατρικά Τμήματα Ενηλίκων ή Παίδων Γενικών Νομαρχιακών ή Περιφερειακών Νοσοκομείων. Πανεπιστημιακές Ψυχιατρικές Κλινικές Ενηλίκων ή Παιδιών και Εφήβων. Πανεπιστημιακά Ψυχιατρικά Νοσοκομεία. Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα Ψυχικής Υγείας. Πανεπιστημιακές Μονάδες με αντικείμενο την ψυχική υγεία. Ψυχιατρικά Νοσοκομεία ή Παιδοψυχιατρικά Νοσοκομεία. Ιδιωτικές Κλινικές. Κέντρα Εξειδικευμένης Περίθαλψης: Μπορεί να είναι Κέντρα Ημέρας, Νοσοκομεία Ημέρας, Κέντρα Παρέμβασης στην Κρίση για ενήλικες, παιδιά ή εφήβους. Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης: Είναι τα Οικοτροφεία, οι Ξενώνες, τα Προστατευόμενα Διαμερίσματα και οι Φιλοξενούσες Οικογένειες. Έχουν σκοπό την τοποθέτηση και ψυχιατρική παρακολούθηση, σε χώρους διαβίωσης, θεραπείας και υποστήριξης, για μακρόχρονη ή βραχεία παραμονή των ατόμων με ψυχικές διαταραχές και σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα, όταν δεν έχουν στέγη ή κατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον μετά από αίτησή τους, τη σύμφωνη γνώμη του θεράποντος ψυχιάτρου ή της θεραπευτικής ψυχιατρικής ομάδας. Ειδικότερα: Τα Οικοτροφεία και οι Ξενώνες αναπτύσσουν δραστηριότητες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης και συμμετέχουν από κοινού με άλλα νομικά πρόσωπα της περιοχής τους σε δραστηριότητες πολιτιστικές και εκπαιδευτικές, καθώς και κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης. Οι φιλοξενούσες οικογένειες μπορούν να ανήκουν στο φιλικό ή συγγενικό περιβάλλον του ασθενή, υπό την προϋπόθεση ότι δεν τελούν σε πρώτο βαθμό συγγένειας με τον ασθενή. Ειδικά Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης ή Ειδικές Μονάδες Αποκατάστασης και Επαγγελματικής Επανένταξης: Πρόκειται για τις υπηρεσίες αποκατάστασης και κοινωνικο-επαγγελματικής επανένταξης που παρέχονται από ένα ή περισσότερα τμήματα ή μονάδες των Ψυχιατρικών Νοσοκομείων, των Πανεπιστημιακών Ψυχιατρικών Νοσοκομείων και των νοσοκομείων του ν.δ. 2592/53 και του ν. 397/983. Τα Ειδικά Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης μπορεί να είναι: Θεραπευτικές Μονάδες Αποκατάστασης και Κέντρα Κοινωνικής Επανένταξης για ενήλικες, παιδιά ή εφήβους Κέντρα Προεπαγγελματικής Εκπαίδευσης και Επαγγελματικής Κατάρτισης για ενήλικους και εφήβους. Οι Ειδικές Μονάδες Αποκατάστασης και Επαγγελματικής Επανένταξης είναι: Τα Προστατευμένα Εργαστήρια. Τα Εργαστήρια Επαγγελματικής Εκπαίδευσης για ενήλικες οι εφήβους ηλικίας 5 ετών και άνω με χρόνιες ψυχικές διαταραχές και σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα. 8

9 Στα Προστατευμένα Εργαστήρια και τα Εργαστήρια Επαγγελματικής Εκπαίδευσης παρέχονται υπηρεσίες για την απόκτηση λειτουργικών, μαθησιακών και επαγγελματικών δεξιοτήτων στα άτομα με χρόνιες ψυχικές διαταραχές και σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα από το κατάλληλο προσωπικό με σκοπό τη θεραπεία, την κοινωνική επανένταξη και την τοποθέτησή τους στην ελεύθερη ή προστατευόμενη αγορά εργασίας ή σε Κοινωνικούς Συνεταιρισμούς Περιορισμένης Ευθύνης ή άλλες μορφές κοινωνικών ή δημοτικών επιχειρήσεων. Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.):Αποβλέπουν στην κοινωνικο-οικονομική ενσωμάτωση και επαγγελματική ένταξη των ατόμων με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα και συμβάλουν στη θεραπεία τους και στην κατά το δυνατό οικονομική τους αυτάρκεια. Οι Κοι.Σ.Π.Ε. είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου με περιορισμένη ευθύνη των μελών τους και έχουν εμπορική ιδιότητα. Μπορούν να είναι ταυτόχρονα παραγωγικές, καταναλωτικές εμπορικές, προμηθευτικές μεταφορικές, τουριστικές οικοδομικές, πιστωτικές, αναπτυξιακές κοινωνικές, εκπαιδευτικές και πολιτιστικές μονάδες και να αναπτύσσουν οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα Πίνακας των Υφιστάμενων Φορέων Ψυχικής Υγείας ανά Είδος και Νομό Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι φορείς ψυχικής υγείας ανά είδος και νομό όπως αυτοί διαμορφώνονται σήμερα. Κάθε στήλη του πίνακα αντιστοιχεί σε ένα νομό της χώρας. Ομάδες στηλών ανήκουν σε αντίστοιχες υγιειονομικές περιφέρειες. Σε κάθε γραμμή του πίνακα αποτυπώνεται και ένας φορέας ψυχικής υγείας. 9

10 ΠΕΣΥ ΝΟΜΟΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ Α' ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Β' ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠεΣΥ ΗΠΕΙΡΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Α' ΑΤΤΙΚΗΣ Β' ΑΤΤΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Γ' ΑΤΤΙΚΗΣ ΦΟΡΕΙΣ ΕΚΤΟΣ ΠεΣΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Α' ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Β' ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΒΡΟΥ ΡΟΔΟΠΗΣ ΞΑΝΘΗΣ ΔΡΑΜΑΣ ΚΑΒΑΛΑΣ ΚΙΛΚΙΣ ΣΕΡΡΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΕΛΛΑΣ ΗΜΑΘΙΑΣ ΠΙΕΡΙΑΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΚΟΖΑΝΗΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ ΑΡΤΑΣ ΠΡΕΒΕΖΑΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΛΕΥΚΑΔΟΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΖΑΚΥΝΘΟΥ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙ ΑΣ ΑΧΑΪΑΣ ΗΛΕΙΑΣ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ ΕΥΡΥΤΑΝΙΑΣ ΦΩΚΙΔΑΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΕΥΒΟΙΑΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΛΕΣΒΟΥ ΧΙΟΥ ΣΑΜΟΥ ΚΥΚΛΑΔΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΧΑΝΙΩΝ Δομές Ψυχικής Υγείας ΑΤΤΙΚΗΣ Ψυχιατρικά Νοσοκομεία 2 Ολοκληρωμένα Ψυχιατρικά - Παιδοψυχιατρικά Τμήματα Γενικών Νοσοκομείων 2 Μονάδες Νοσηλείας Ενηλίκων Μονάδες Βραχείας Νοσηλείας Ενηλίκων Μονάδες Οξέων Περιστατικών Ενηλίκων Κέντρα Παρέμβασης στην Κρίση Ενηλίκων Δορυφορικοί Ξενώνες Ενηλίκων 3 Μονάδες Νοσηλείας Εφήβων 2 Μονάδες Βραχείας Νοσηλείας Εφήβων Μονάδες Οξέων Περιστατικών Εφήβων Κέντρα Παρέμβασης στην Κρίση Εφήβων Δορυφορικοί Ξενώνες Εφήβων Μονάδες Νοσηλείας Παίδων Μονάδες Βραχείας Νοσηλείας Παίδων Μονάδες Οξέων Περιστατικών Παίδων Κέντρα Παρέμβασης στην Κρίση Παίδων Κέντρα Ψυχικής Υγείας Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα Κινητές Μονάδες 2 Κέντρα Ημέρας Μονάδες και Προγράμματα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης Ξενώνες Οικοτροφεία 4 7 Προστατευόμενα Διαμερίσματα Κέντρα / Μονάδες Κοινωνικής - Επαγγελματικής Επανένταξης Ολοκλήρωμένα Κέντρα για άτομα με διαταραχές αυτιστικού τύπου Κέντρα Ημέρας Εδώ θα μπει το excel Κέντρα Παρέμβασης στην Κρίση Ξενώνες / Οικοτροφεία Κέντρα Εκπαίδευσης και Έρευνας Κέντρα για την αντιμετώπιση της νόσου Άλτσχάιμερ Κέντρα αντιμετώπισης της κρίσης εξαρτησιογόνων ουσιών Κέντρα αντιμετώπισης της κρίσης αλκοολικών 0

11 2..3 Δράσεις κατά τη Δεκαετία Η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα άρχισε ουσιαστικά το 983. Κατά τη δεκαετία , οι δράσεις για τη μεταρρύθμιση του τομέα υγείας που πραγματοποιήθηκαν, βασίστηκαν στις «απαιτήσεις» της Ευρωπαικής Ένωσης (τότε ΕΟΚ) όπως αυτές εκφράζονταν μέσω του κανονισμού ΕΟΚ αριθμ. 85/84 Συμβουλίου ΕΚ Ο Κανονισμός 85/84, ο οποίος εγκρίθηκε στις 26 Μαρτίου 984, προέβλεπε έκτακτη οικονομική ενίσχυση για: Τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων κατάρτισης στην ευρύτερη περιφέρεια των Αθηνών (Πρόγραμμα Α). Τη μεταρρύθμιση του συστήματος ψυχιατρικής περίθαλψης στο σύνολο της επικράτειας της Ελλάδας (Πρόγραμμα Β). Στο πλαίσιο του Προγράμματος Α, η δράση εστιαζόταν στη δημιουργία υποδομής κατάρτισης στην ευρύτερη περιφέρεια Αθηνών, η οποία θα συμπλήρωνε τις ελλείψεις εκεί λόγω της εξαίρεσης της περιφέρειας από την παρέμβαση ΕΤΠΑ. Στόχος ήταν η ανέγερση, επέκταση, διαρρύθμιση και εξοπλισμός των κέντρων επαγγελματικής κατάρτισης. Η δράση στα πλαίσια του Προγράμματος Β απέβλεπε στην ανάπτυξη νέων δομών και υπηρεσιών σε ολόκληρη την επικράτεια με στόχο την κοινωνική και επαγγελματική αποκατάσταση των ατόμων που πάσχουν από ψυχικές και διανοητικές ασθένειες και μειονεξίες καθώς και τη βελτίωση των συνθηκών περίθαλψης των ασθενών στα δημόσια ψυχιατρικά νοσοκομεία. Με τον τρόπο αυτό θα αντιμετωπίζονταν οι σοβαρές ανεπάρκειες του ελληνικού συστήματος ψυχιατρικής περίθαλψης. Στον ίδιο Κανονισμό προβλέπονταν η χορήγηση Κοινοτικής βοήθειας συνολικού ποσού 20 εκατομμυρίων ECU κατανεμημένης ισότιμα μεταξύ των δύο προγραμμάτων. Η Κοινοτική χρηματοδότηση κάλυπτε το 55% και στην περίπτωση τεχνικής βοήθειας μέχρι και το 00% των δημόσιων δαπανών. Η χρηματοδότηση αυτή θα κάλυπτε: Την ανέγερση νέων κέντρων και την επέκταση και διαρρύθμιση υφιστάμενων κτιρίων (Προγράμματα Α και Β). Τον εξοπλισμό των κέντρων (Προγράμματα Α και Β). Δοκιμαστικά σχέδια για να αναδειχθούν οι πιο αποδοτικές μέθοδοι για την εφαρμογή του Προγράμματος Β. Σχέδια κατάρτισης (στην Ελλάδα και το εξωτερικό) για την αναπροσαρμογή των επαγγελματικών προσόντων του ιατρικού, θεραπευτικού και παραϊατρικού προσωπικού και των κοινωνικών λειτουργών (Πρόγραμμα Β). Η κοινοτική οικονομική βοήθεια θα χορηγείτο με βάση: Την υποβολή εκ μέρους των ελληνικών αρχών συνολικών σχεδίων δράσης αντίστοιχα για τα μέρη Α και Β για την περίοδο ισχύος του Κανονισμού. Την ετήσια υποβολή εκ μέρους των ελληνικών αρχών και την έγκριση από την Επιτροπή συγκεκριμένων αιτημάτων για οικονομική ενίσχυση στα πλαίσια των σχεδίων αυτών.

12 Παρά το γεγονός ότι οι δράσεις στο πλαίσιο των δύο προγραμμάτων μπορεί να μοιάζουν παρόμοιες, οι στόχοι του Προγράμματος Β απέβλεπαν στην υποστήριξη της δημιουργίας ενός εντελώς νέου συστήματος κοινωνικής και επαγγελματικής αποκατάστασης ατόμων που πάσχουν από ψυχικές και διανοητικές διαταραχές και μειονεξίες. Πυρήνας αυτού του νέου συστήματος ήταν η αντικατάσταση της ψυχιατρικής περίθαλψης που βασιζόταν στον παθητικό περιορισμό των ασθενών σε ψυχιατρεία από ένα σύστημα βασισμένο σε μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση, αυτής της ενεργούς αποκατάστασης των ασθενών. Η εκτέλεση των προγραμμάτων στο πλαίσιο του Κανονισμού 85/84 είχε αρχικά προδιαγραφεί να διαρκέσει έως το τέλος του 988. Οι δυσκολίες όμως του ελληνικού διοικητικού συστήματος να ανταποκριθεί στο απαιτούμενο έργο που απέρρεε κυρίως από τις δυσκίνητες διαδικασίες που ίσχυαν αναφορικά με τα δημόσια έργα και, εν μέρει, ιδίως στην περίπτωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, στη θεμελιώδη φύση της αλλαγής υπαγόρευσαν την επέκταση της χρηματοδότησης. Για τους λόγους αυτούς η περίοδος επεκτάθηκε για τρία περαιτέρω χρόνια έως την 3 η Δεκεμβρίου 99 με τον Κανονισμό 430/88 ο οποίος τροποποίησε τον Κανονισμό 85/84 και επέκτεινε το πεδίο εφαρμογής της παρέμβασης. Πιο αναλυτικά, ο Κανονισμός 430/88: Παρέτεινε τη χορήγηση Κοινοτικής βοήθειας μέχρι την 3 η Δεκεμβρίου 99. Επέκτεινε την Κοινοτική ενίσχυση σε δαπάνες που κάλυπταν την απόκτηση κτιρίων και οικοπέδων, αποκλειστικά για το Πρόγραμμα Β. Επέκτεινε την Κοινοτική ενίσχυση, στο πλαίσιο ενός ορίου 2% της συνολικής εκτιμώμενης βοήθειας και μέχρι ποσοστού 00% των σχετικών δαπανών, σε ενέργειες τεχνικής βοήθειας, αξιολόγησης και παρακολούθησης. Όρισε τη σύσταση Επιτροπής Παρακολούθησης από τις ελληνικές αρχές σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όρισε τη σύσταση ενός συστήματος παρακολούθησης από τις ελληνικές αρχές σε συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη συστηματική συγκέντρωση, επεξεργασία και διάδοση πληροφοριών σχετικά με την υλοποίηση των προγραμμάτων. Το 989, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ενώ η υλοποίηση της δράσης στο πλαίσιο του Προγράμματος «Α» σημείωνε σταθερή πρόοδο, η υλοποίηση της δράσης στο πλαίσιο του «Β» Προγράμματος καθυστερούσε σημαντικά. Πιο συγκεκριμένα, έγιναν οι ακόλουθες διαπιστώσεις και ακολούθησαν ανάλογες τροποποιήσεις. Το Πρόγραμμα «Α», διατήρησε όπως αναφέρθηκε ένα σταθερό ρυθμό προόδου κατά την περίοδο Συνολικά το Πρόγραμμα Α συμπεριλάμβανε την υλοποίηση 08 σχεδίων για την ανέγερση/διαρρύθμιση/επέκταση και τον εξοπλισμό κέντρων επαγγελματικής κατάρτισης στην ευρύτερη περιφέρεια Αθήνας. Τα σχέδια αφορούσαν: Στην ανέγερση και τον εξοπλισμό 0 νέων κέντρων επαγγελματικής κατάρτισης. Στη διαρρύθμιση ή/και επέκταση και τον εξοπλισμό 6 υφιστάμενων κέντρων. Στην προμήθεια σύγχρονου εξοπλισμού κατάρτισης σε κέντρα κατάρτισης. Περίπου 0,000 θέσεις κατάρτισης δημιουργήθηκαν και,400 επιμορφωτές και 800 άτομα διοικητικό προσωπικό εργάσθηκαν στα κέντρα κατάρτισης. Όλες οι δράσεις στο πλαίσιο του Προγράμματος Α έφτασαν στην αποτελεσματική τους ολοκλήρωση το Δεκέμβριο του

13 Το Πρόγραμμα Β, απέβλεπε κυρίως στη μείωση του αριθμού νέων εισαγωγών στα μεγάλα ψυχιατρικά νοσοκομεία, στο να μη καταστούν οι ασθενείς χρόνιοι και ιδρυματοποιημένοι και στην προώθηση της επανένταξης των μακροχρόνιων ασθενών στην κοινωνία. Οι βασικοί στόχοι του Προγράμματος Β ήταν: Η βαθμιαία αντικατάσταση του συστήματος ψυχιατρικής περίθαλψης ιδρυματικού χαρακτήρα από ένα αποκεντρωμένο δίκτυο ευέλικτων προληπτικών και θεραπευτικών ψυχιατρικών υπηρεσιών και δομών στην κοινότητα ή σε γενικά νοσοκομεία. Η αποϊδρυματοποίηση και η μείωση του αριθμού των μακροχρόνιων ασθενών στα ψυχιατρικά νοσοκομεία, μέσω της παροχής υπηρεσιών επαγγελματικής και κοινωνικής αποκατάστασης, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων κατάρτισης και στέγασης στην κοινότητα Η πραγματοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης για τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Στην πρώτη φάση υλοποίησης του Προγράμματος Β ( ), διαπιστώθηκε ότι η σχετικά περιορισμένη δράση που είχε προβλεφθεί για τη βελτίωση της απαράδεκτης κατάστασης που επικρατούσε στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο της Λέρου δεν είχε υλοποιηθεί όπως είχε σχεδιασθεί και οι συνθήκες που επικρατούσαν εκεί εξακολουθούσαν να είναι απαράδεκτες. Για να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή η Επιτροπή αποφάσισε το 989 την αναστολή της έγκρισης νέων δράσεων στα πλαίσια του Προγράμματος Β μέχρι να ικανοποιούνταν οι όροι που καθόρισε η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, συμπεριλαμβανομένης συγκεκριμένης δράσης για την επίλυση του προβλήματος στη Λέρο. Για το σκοπό αυτό, υπεβλήθη από τις ελληνικές αρχές νέα δράση για τη Λέρο, με τη μορφή διετούς ειδικού προγράμματος (99-992) με στόχο την αποκατάσταση, την αποϊδρυματοποίηση και την αναβάθμιση των συνθηκών διαβίωσης για ένα μεγάλο αριθμό ασθενών του ΨΝ Λέρου. Το ειδικό αυτό πρόγραμμα εγκρίθηκε από την Επιτροπή το Δεκέμβριο του 990. Μέχρι το φθινόπωρο του 99 υπήρχαν σαφείς ενδείξεις, επιβεβαιωμένες από μια ομάδα ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων, ότι η υλοποίηση της προβλεπόμενης δράσης στη Λέρο είχε πολύ θετικό αποτέλεσμα στην κατάσταση των ασθενών εκεί. Ως εκ τούτου, και ύστερα από την υποβολή εκ μέρους των ελληνικών αρχών ενός αναθεωρημένου προγράμματος Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης και τη δημιουργία συστήματος παρακολούθησης και αξιολόγησης, η Επιτροπή αποφάσισε το 99 να συνεχίσει την Κοινοτική χρηματοδότηση στο πλαίσιο του Προγράμματος Β του Κανονισμού. Από το 99 και μετά σημειώθηκε πολύ σημαντική επιτάχυνση της υλοποίησης του Προγράμματος Β. Αυτό αποδίδεται εν μέρει στην πείρα που απέκτησαν οι ελληνικές αρχές κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου υλοποίησης αλλά και στη συστηματοποίηση του έργου της παρακολούθησης, αξιολόγησης και ελέγχου που οργάνωσε η Επιτροπή. Το έργο αυτό περιλάμβανε τη θέσπιση συστήματος παρακολούθησης και αξιολόγησης το οποίο αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα προόδου. Το Πρόγραμμα Β ολοκληρώθηκε αποτελεσματικά τον Ιούνιο 995, με εξαίρεση τη δραστηριότητα παρακολούθησης και αξιολόγησης η οποία περατώθηκε το Μάρτιο 996. Παρά την ανάγκη παράτασης της αρχικής χρηματοδότησης για μία επιπλέον τριετία (988-99), ο Κανονισμός 85/84, μαζί με τη αναθεώρηση βάσει του Κανονισμού 430/88, συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη ενός δικτύου 3

14 προληπτικών, θεραπευτικών και ψυχιατρικών υπηρεσιών και δομών στην κοινότητα ή σε γενικά νοσοκομεία καθώς και στη μείωση των ασθενών μακράς παραμονής στα δημόσια ψυχιατρικά νοσοκομεία. Στον Πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η αλλάγή κατά την εικοσαετία Πίνακας :Συνοπτική παρουσίαση Αλλαγών κατά την 20ετία ΠΕΣΥ Ψυχιατρικά Νοσοκοπμεία Ξενώνες/ Διαμερίσματα Αν. Μακεδονίας και Θράκης Α Κεντρικής Μακεδονίας Β Κεντρικής Μακεδονίας Δυτικής Μακεδονίας Ηπείρου Θεσσαλίας Ιονίων Νήσων Δυτικής Ελλάδας Στερεάς Ελλάδας Α-Β-Γ Αττικής Πελοποννήσου Βόρειου Αιγαίου Νότιου Αιγαίου Κρήτης Η κατάσταση άλλαξε αξιοσημείωτα κατά την περίοδο Το 98 υπήρχε μόνο μία Ψυχιατρική Μονάδα σε Γενικό Νοσοκομείο (6 κλίνες) και 6 Κέντρα Ψυχικής Υγείας. Το 2000 υπήρχαν 30 μονάδες σε Γενικά Νοσοκομεία (365 κλίνες) και 28 Κέντρα Ψυχικής Υγείας. Επιπροσθέτως, υπήρχαν άλλες 0 Ψυχιατρικές Μονάδες σε Γενικά Νοσοκομεία (χωρίς εγκαταστάσεις εσωτερικών ασθενών), προσφέροντας συμβουλευτικές υπηρεσίες και υπηρεσίες εξωτερικών ιατρείων 4

15 Πίνακας : Ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα παροχής Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας κατά τα έτη 980 και 2000 Παροχές Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Χρόνιοι Ασθενείς στα δημόσια ψυχιατρικά νοσοκομεία (διαθέσιμες κλίνες) Ψυχιατρικά Τμήματα σε Γενικά Νοσοκομεία (κλίνες) Κέντρα Ψυχικής Υγείας 6 28 Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα 8 36 Κέντρα Ημέρας/Εργαστήρια/Συνετ αιρισμοί/ξενώνες/οικοτρο φεία

16 Ψυχιατρικά Νοσοκομεία Κέντρα Ψυχικής Υγείας Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα Χρόνιοι ασθενείς στα δημόσια ψυχιατρικά νοσοκομεία Κινητές Μονάδες Ψυχιατρικά Τμήματα σε Γενικά Νοσοκομεία Θέσεις σε πλαίσια Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης 6

17 2..4. Αναλυτική Παρουσίαση Δράσεων Ψυχικής Υγείας Πρόγραμμα ΨΥΧΑΡΓΩΣ A Στο πλαίσιο της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στην Ελλάδα λειτουργεί το Εθνικό Πρόγραμμα Δράσης ΨΥΧΑΡΓΩΣ το οποίο είναι ένα διαρκές δεκαετούς ανάπτυξηςπρόγραμμα που αφορά στην ανάπτυξη μονάδων και δράσεων ψυχικής υγείας, σε όλη την επικράτεια. Κατά την Α φάση υλοποίησής του η Μονάδα Υποστήριξης- Εμψύχωσης και Παρακολούθησης των φορέων υλοποίησης «Ψυχαργώς» είχε αναλάβει την παρακολούθηση του προγράμματος. Μακροπρόθεσμος στόχος του προγράμματος δράσεων είναι να μην υπάρχουν πλέον τα άσυλα των ψυχικά ασθενών και τα άτομα αυτά να επιστρέψουν στην κοινότητα. Αυτό επιτυγχάνεται με την εξασφάλιση κατάλληλων υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας, που εξασφαλίζουν στις ομάδες που απευθύνονται την πρόληψη, διάγνωση, θεραπεία, περίθαλψη, ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και κοινωνική επανένταξη με τρόπο ολιστικό. Το ΨΥΧΑΡΓΩΣ διαμορφώθηκε το 997 για την περίοδο Στο παρόν Σχέδιο Δράσης αποτυπώνεται η πρώτη του Αναθεώρηση, για την περίοδο Η Αναθεώρηση στοχεύει στην επικαιροποίηση των στοιχείων και δεδομένων, ώστε να διαμορφώνεται ακριβέστερα ο χρονικός προγραμματισμός και στην επανιεράρχηση των προτεραιοτήτων ανά περιφέρεια και τομέα καθώς και στην ενσωμάτωση αλλαγών, όπου αυτές προκύπτουν ως αναγκαίες μέσω της αποκτημένης εμπειρίας. Η περίοδος αποτέλεσε την Α Φάση υλοποίησης του Προγράμματος (με λήξη 3/2/200). Η πρώτη φάση του Προγράμματος ΨΥΧΑΡΓΩΣ εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα (ΕΠ): «Καταπολέμηση του αποκλεισμού από την αγορά εργασίας» ως ειδικού προγράμματος ολοκληρωμένης παρέμβασης για την κοινωνικοοικονομική ένταξη ατόμων με ψυχικά και νοητικά προβλήματα. Το ΕΠ χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο σε ποσοστό 80% και από το Ελληνικό Δημόσιο σε ποσοστό 20%. Η χρηματοδότησή του, σε ό,τι αφορούσε τουλάχιστον τα ΝΠΔΔ που υλοποίησαν ενέργειες, προκειμένου να είναι συνεχής και απρόσκοπτη επιτεύχθηκε μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Οι εγκεκριμένες ενέργειες στην Α φάση (έτη ) σύνολο 5,5 δις είχαν ως εξής: Βελτίωση δομών (Εκπαίδευση εκπαιδευτών),5 δις δρχ. Βελτίωση υποδομών (Αναβάθμιση κτιρίων, εξοπλισμός δομών) 2,5 δις δρχ. Ανάπτυξη και βελτίωση δεξιοτήτων των χρηστών (προκατάρτιση, κατάρτιση, απασχόληση),5 δις δρχ Επίσης, στο πλαίσιο του ίδιου ΕΠ εγκρίθηκε η δημιουργία και λειτουργία της προαναφερθείσας «Μονάδας Εμψύχωσης και Παρακολούθησης των Φορέων Υλοποίησης Ενεργειών και Δράσεων του ΨΥΧΑΡΓΩΣ, α φάση» η διάρκεια της οποίας ήταν 24 μήνες. 7

18 Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θες/νικης Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Πέτρας Ολύμπου Κρατικό Θεραπευτήριο Λέρου Συνεργαζόμενοι Φορείς Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Πολυγύρου Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Καβάλας Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Βόλου Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Καρδίτσας Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Τρικάλων Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας Επιστημονικός Υπεύθυνος Κος Π. Γρηγορίου Ψυχίατρος Κος Γουλιανός Ψυχίατρος Κα Κοτζάστρατη Εργοθεραπεύτρια Κα Ζέλλα Νοσηλεύτρια Κος Ευς. Τσιμπιτζίδης Στεγαστικές Υποδομές Ξενώνας Διεύθυνση Γ.Ν.Ν. Χαλκιδικής, Πολύγυρος Χαλκιδικής, ΤΚ 6300 Ξενώνας Δαγκλή 28& Κασσάνδρου, Καβάλα, ΤΚ Οικοτροφείο Ξενώνας Οικοτροφείο Νίκης 8, Ιωνία Θες/νικης, ΤΚ Ακροπόλεως 20, Άνω Πόλη Θες/νίκης Κωνσταντινουπ όλεως 36, ΤΚ 56429, Θες/νικη Κος Β. Νίκας Ξενώνας Φιλύρα, Αθανασάκη 8, ΤΚ 38222, Βόλος Κος Χ. Αννέλου Ξενώνας Γηροκομείο Κόκκινη Εκκλησία, ΤΚ 4300, Καρδίτσα Κος Μπερεδήμας Ξενώνας Μ. Κεφαλόβρυσο, ΤΚ 4200, Τρίκαλα Κα Αρνάλ Κος Λυγερινός Ξενώνας ος Κατερίνης Ξενώνας 2 ος Κατερίνης Ξενοδοχείο ΔΙΟΝΥΣΟΣ, Γεωργάκη Ολυμπίου 4, ΤΚ 6000, Κατερίνη Τέρμα Αγ. Γεωργίου, ΤΚ 6000 Κατερίνη Κος Ξηρομερίτης Ξενώνας Τσιμισκή 9, ΤΚ 4223,Λάρισα Κος Χατζηιωάννου Ψυχίατρος Κος Χατζηιωάννου Ψυχίατρος Κος Λουκάς Ψυχίατρος Ξενώνας Ξενώνας Ξενώνας Διαμέρισμα Κριθωνίου, ΤΚ Λέρος Διαμέρισμα Αγίων Σαράντα, ΤΚ 85400, Λέρος Διαμέρισμα Πάτελου, ΤΚ Λέρος Τηλέφωνο fax , FAX FAX , FAX , FAX fax fax , (Π.Ε.Κ.Ε.Κ.) , fax

19 Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Συνεργαζόμενοι Φορείς Επιστημονικός Υπεύθυνος Στεγαστικές Υποδομές Διεύθυνση Τηλέφωνο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Κερκύρας Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Πρεβέζης Κέντρο Υγείας Φιλιατών Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Άρτας Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων Ε.ΠΡΟ.Ψ.Υ. Ηπείρου Κος Χατζηιωάννου Ψυχίατρος Κος Τζανέτογλου, Οικονομίσκος Ψυχίατροι Κος Χατζηιωάννου Ψυχίατρος Κα Μπούκα Έφη Ψυχίατρος Κα Φάντη Ψυχίατρος Κος Χαβιάρας Ζαννής Ψυχίατρος Κος Κατσαρός Ψυχίατρος Κος Τσίγκας Ψυχίατρος Κα Α. Φωτιάδου Ψυχίατρος Κος Λυριντζής Ψυχολόγος Κος Καρούσος Ψυχίατρος Κος Καρούσος Ψυχίατρος Κος Μεγαλοοικονόμο υ Ψυχίατρος Κος Σπίνουλας Ψυχίατρος Ξενώνας Ξενώνας Ξενώνας Ξενώνας Ξενώνας Ξενώνας Ξενώνας Ξενώνας Ξενώνας «Χαραυγή» Ξενώνας Ξενώνας Οικοτροφείο Ξενώνας Διαμέρισμα Καμάρας, ΤΚ Λέρος Διαμέρισμα Χρηστού, ΤΚ Λέρος Διαμέρισμα Σπήλιων, ΤΚ Λέρος Σπηλιάδου 3,ΤΚ 4800 Πρέβεζα Ευρώπουλοι, Κέρκυρας Θιναλίου, Κερκύρας Φιλιάτες Θεσπρωτίας Κύπρου 0, ΤΚ Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Άρτας, Λόφος Περάνθης Άρτα Μπελογιάννη & Παπανδρέου, ΤΚ 45444, Ιωάννινα Γράμμου 43,ΤΚ 45444, Ιωάννινα Ιφιγένειας 55 & Γρυπάρη, Καλλιθέα ΤΚ 767 Ιφιγένειας 55 & Γρυπάρη, Καλλιθέα ΤΚ 767 Δωδεκανήσου 59, ΤΚ 236 Περιστέρι Ξενώνας Αχαίας 4, Περιστέρι ΤΚ 235 Κος Πανέττας Οικοτροφείο Περικλέους 56, Νεάπολη Νίκαια ΤΚ Κος Κόντης Ψυχίατρος Ξενώνας ος Μυλλέρου 7 Μεταξουργείο, , fax fax , , fax , , fax , fax , , fax , fax fax , ,

20 Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Συνεργαζόμενοι Φορείς Επιστημονικός Υπεύθυνος Στεγαστικές Υποδομές Διεύθυνση ΤΚ 0436 Τηλέφωνο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής Δρομοκαϊτειο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Τρίπολης Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Χαλκίδας Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Αγρινίου Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Χίου Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Ναυπλίου Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Καλαμάτας Περιφερειακό Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών Περιφερειακό Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Μεσολογγίου Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Κορίνθου Κα Κατσάνου Ψυχίατρος Ξενώνας 2ος Μυλλέρου 7 Μεταξουργείο, ΤΚ 0436 Κα Αφρ. Καψάλη Ξενώνας Νέα Λάμψακος, Εύβοια Κος Διαμαντής Κος Σκαμνέλος Ξενώνας Κέντρου 3, Αγρίνιο Κος Φωτόπουλος Ξενώνας Οίκος Αγάπης, Νεοχώρι, ΤΚ 8200 Χίος Κος Αστρινάκης Ψυχίατρος Κα Μουσούρη Ψυχίατρος Κα Βουρδάνου Ψυχολόγος Κος Πανταγούτσος Ψυχίατρος Ξενώνας Κων/νου Παλαιολόγου 3Β, Κορυδαλλός Ξενώνας Καραμήτσα 7 & Δροσοπούλου 224, ΤΚ 255 Πατήσια Ξενώνας Μιαούλη 24, Νίκαια Ξενώνας Εθνική Οδός Άργους Ναυπλίου, Περιοχή Ραμαντάνη, Πρώην Ιδ. Σχολείο Γκολέμη Νέα Τίρυνθα ΤΚ 200 Ναύπλιο Κα Παχή Ξενώνας Αθηνών 99, πρώην Γ.Ν.Ν Καλαμάτα Κος Μανωλέσος Ψυχίατρος Ξενώνας Σατωβριάνου, Πάτρα Κος Μπρούμας Ξενώνας Κύπρου & Λεβίδου, ΤΚ Μεσολόγγι Κος Λιάκουρας Ξενώνας 80 ο χλμ. Παλ. Εθνικής Οδού, ΤΚ 2000 Κος Θ. Μούγιας Ψυχίατρος Ξενώνας Κόρινθος Ηρώων Πολυτεχνείου 24 & Καρακάλου, ΟΣ όροφος, ΤΚ 2200 Τρίπολη , , fax , , fax , fax Γ.Ν.Ν. Κορίνθου τηλ Ψ.Ν. Τρίπολης τηλ

21 Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεραπευτήριο Ψυχικών Παθήσεων Χανίων Συνεργαζόμενοι Φορείς Περιφερειακό Παν/μιακό Γενικό Νοσοκομείο Ρίου Πατρών Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Πύργου Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Σπάρτης Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Αγρινίου Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Ρεθύμνου Περιφερειακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου «Βενιζέλειο- Πανάνειο» Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Γενικό Νομαρχιακό Νοσοκομείο Αγ. Νικολάου Επιστημονικός Υπεύθυνος Στεγαστικές Υποδομές Διεύθυνση Κος Θ. Μούγιας Ξενώνας Δ. Ψυχίατρος Αποστολοπούλ ου, ΤΚ 2200 Τρίπολη Κος Μανωλέσος Ξενώνας Στρατηγού Κωνσταντινόπο υλου 94, Αρόη Πάτρας Κος Μούγιας Ψυχίατρος Ξενώνας Πρώην κτίριο Ίππαρχον, Λεωφ. Πατρών- Πύργου 2700 Κος Τυροβόλου Ξενώνας Λεωνίδου 77, 2300 Σπάρτη Κος Διαμαντής, Κος Σκαμνέλος Ψυχίατρος Ξενώνας Ξενώνας Καφαντάρη 5, 3000 Αγρίνιο Κα Κοντουδάκη Ξενώνας Καλαθάς Ακρωτηρίου, Οικία Νοδαράκη Κος Χιωτάκης Ψυχίατρος Κος Χιωτάκης Ψυχίατρος Ξενώνας Ξενώνας Ξενώνας ΕΔΕΜ γωνία 28 ΗΣ Οκτωβρίου 7300, Κουνουπιδιανά Ακρωτηρίου Οικοτροφείο Αλκιωνίας., Καλαμάκι Ν. Κυδωνίας, 7300 Γαλατάς Κα Ε. Βαλεργάκη Ξενώνας Νέας Φωκαίας 62, 7400 Ρέθυμνο (Ενοικιαζόμενα Δελημπάση) Ξενώνας Γούβες, Ηράκλειο Ξενοδοχείο «Σόνια» Κος Παρίτσης Ξενώνας Σάσα, 720 Ηράκλειο Ξενώνας Στυλιανού Κούνδουρου Ελούντα Τηλέφωνο τηλ , Τηλ , Γ.Ν.Ν. Σπάρτης τηλ , , fax Τηλ Τηλ Τηλ Τηλ Γ.Ν.Ν. Ρεθύμνου τηλ , , fax Π.Π.Γ.Ν. Ηρακλείου Τηλ Γ.Ν.Ν. Ηρακλείου , fax

22 Διαπιστώσεις από την εφαρμογή της Α Φάσης του Προγράμματος Ψυχαργώς Μέχρι το τέλος του 200, το μεγαλύτερο βάρος του Προγράμματος ΨΥΧΑΡΓΩΣ δόθηκε στην αποασυλοποίηση ασθενών. Η εκκίνηση έγινε με τη λειτουργία 5 ξενώνων και 20 προστατευομένων διαμερισμάτων για την αποασυλοποίηση 470 ψυχικά ασθενών. Σήμερα, έχουν δημιουργηθεί 66 ξενώνες, 4 οικοτροφεία και 0 διαμερίσματα στα οποία εγκαταστάθηκαν 000 περίπου ασθενείς από όλα τα ψυχιατρεία της χώρας, οικοτροφείο για αυτιστικά άτομα, ξενώνας για πρόσφυγες ψυχικά ασθενείς και 35 εργαστήρια κατάρτισης ψυχικά ασθενών, ενώ προσελήφθησαν 200 άτομα για τις δομές αυτές (νέοι επαγγελματίες Ψυχικής Υγείας) που καταρτίστηκαν μέσω ειδικών προγραμμάτων εκπαίδευσης. Εξαιτίας του σεισμού του 999 μεγάλο μέρος του προϋπολογισμού που κατευθυνόταν προς τη δημιουργία νέων δομών διατέθηκε για την αποκατάσταση του 80% των κτιριακών υποδομών του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. Παρόλα αυτά, στο ίδιο χρονικό διάστημα δημιουργήθηκε ένα Κέντρο Ημέρας για πρόσφυγες ψυχικά ασθενείς, ένα Κέντρο Ημέρας για ψυχικά ασθενείς μουσουλμανικού θρησκεύματος, ένα Κέντρο Ημέρας για ψυχικά ασθενείς και κατασκευάστηκαν έξι νέα Ψυχιατρικά Τμήματα σε νέα κτίρια Γενικών Νοσοκομείων. Το παρόν Σχέδιο Δράσης εστιάζει στις δράσεις/έργα που πρόκειται να υλοποιηθούν κατά τη Β φάση του Προγράμματος, την περίοδο δηλαδή , στο τέλος της οποίας προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί η δεύτερη αναθεώρηση του Προγράμματος (για την περίοδο ). Το ΨΥΧΑΡΓΩΣ αποτελείται από δύο μέρη: Προγραμματισμό των δράσεων για την αποασυλοποίηση των ασθενών από τα Ψυχιατρικά Νοσοκομεία και διαμορφώνεται με βάση τη διασπορά των ασθενών κάθε Ψυχιατρείου στους τόπους από τους οποίους αυτοί προέρχονται (τόπος κατοικίας πριν από τον εγκλεισμό στο ψυχιατρείο). Δομές στην κοινότητα για την κάλυψη του συνόλου των αναγκών του Τομέα της Ψυχικής Υγείας και διαμορφώνεται σε περιφερειακή δράση, ενώ εξειδικεύεται σε επίπεδο νομού και τομέα. Οι δομές αυτές αναπτύσσονται σε Yποπρογράμματα προσαρμοσμένα ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες των επιμέρους ομάδων του πληθυσμού που καλούνται να εξυπηρετήσουν. Έτσι, κατά τη φάση υλοποίησής τους, ξεχωρίζουν τα εξής Yποπρογράμματα σχετικά με την ανάπτυξη δομών στην κοινότητα: για ασθενείς με ψυχικές διαταραχές. για τα άτομα με διαταραχές αυτιστικού τύπου. για τα εξαρτημένα από ουσίες άτομα. Ανάπτυξη δομών στην κοινότητα για τα άτομα με ψυχική διαταραχή και διαφορές πολιτισμικές και θρησκευτικές. Η διάκριση του συνολικού Προγράμματος σε εξειδικευμένα Υποπρογράμματα γίνεται αφενός για να υπάρχει διαφορετική και εξατομικευμένη προσέγγιση στις ιδιαιτερότητες κάθε ομάδας και αφετέρου για να επιτευχθεί η αποτελεσματική διοίκηση κάθε μέρους του έργου ώστε η σύνθεση των δράσεων να έχει θετικά αποτελέσματα για το σύνολο του πληθυσμού. 22

23 2..5 Έργα σε εξέλιξη και βαθμός ολοκλήρωσής τους Στον Πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται τα Έργα-γέφυρες μεταξύ Α και Β Φάση Ψυχαργώς καθώς και βαθμός ολοκλήρωσής τους. Πίνακας 2..5:Έργα -Γέφυρες Ελληνική Εταιρεία Προστασίας Αυτιστικών Ατόμων Ελληνικό Κέντρο για τη Θεραπεία του παιδιού και της οικογένειας «Το Περιβολάκι» Ελληνικό Συμβούλιο για τους πρόσφυγες Σύλλογος Οικογενειών για την Ψυχική Υγεία (Σ.Ο.Ψ.Υ) (προετοιμάζεται η λειτουργία του) Πανελλήνια Ένωση για την Ψυχοκοινωνική Αποκατάσταση και για την Επαγγελματική Επανένταξη (Π.Ε.Ψ.Α.Ε.Ε.) Ελληνικό Κέντρο Διαπολιτισμικής Ψυχιατρικής & Περίθαλψης Αστική Μη κερδοσκοπική Εταιρεία «ΑΝΟΔΟΣ» Ψ-Σύνθεσις Αστική Μη κερδοσκοπική Εταιρεία «ΚΛΙΜΑΚΑ» Ξενώνας για αυτιστικά παιδιά στη Ζίτσα Ιωαννίνων (λειτουργεί) Κέντρο ημέρας για αυτιστικά παιδιά (λειτουργεί) Ξενώνας για πρόσφυγες με ψυχικές διαταραχές Κέντρο Ημέρας για πρόσφυγες με ψυχικές διαταραχές) λειτουργεί Ξενώνας Κέντρο Ημέρας-Εργαστήριο (λειτουργεί) Ειδικό Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης (λειτουργεί) Κέντρο Ημέρας (λειτουργεί) Κέντρο Ημέρας Κέντρο Ημέρας για τους Μουσουλμάνους από το πρόγραμμα «Ψυχαδέλφεια» (λειτουργεί) Κέντρο Ημέρας για τους Αθίγγανους από το Πρόγραμμα «Ψυχαδέλφεια» (λειτουργεί) Ειδικό Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης (λειτουργεί μερικώς) 23

24 Ειδικές δράσεις αποασυλοποίησης που αφορούν το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο «Δρομοκαείτιο». Οι δράσεις αυτές περιγράφονται στους πίνακες που ακολουθούν: ΔΟΜΕΣ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ-ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΜΙΣΘΩΣΗΣ-ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΞΕΝΩΝΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ- ΤΗΛΕΦΩΝΟ Φερρών-Αθήνα (ΣΕΜΕΛΗ) Τηλ Μαιζώνος 74, Αθήνα Τηλ , Φλωρίνης Αχαρνών Σκυλίτση 4 Π. Άρεως Αλκαμένους 04 & Πιπίνου Αθήνα (Ταϋγέτη) Χέυδεν 29 - Αθήνα Χελμού 3 - Χαλάνδρι Αφροδίτης 2 Αργυρούπολη Αγ. Παρασκευής Χαλάνδρι Αθ. Διάκου 36 Αγ. Βαρβάρα - Αιγάλεω ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Παπαδόπουλος Απόφ. Δ.Σ. 9/7-3-0 Χ.Γκαρνέτας Απόφ: Δ.Σ. 9/ Κόντης Πράξη Πρ. 990/ Καρίκη Ν. Εσώτ 209 Απόφ. Δ.Σ. 32/ Σκαλιώτη Άννα Απόφ. Δ.Σ. 25/ Κ. Βαχτσεβάνος Πράξη Πρ. 855/ Κ. Βαχτσεβάνος Πράξη Πρ. 855/ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΚΤΙΡΙΟΥ 5/2/998 5/2/ /0/999 20/0/2002 /2/200- /2/2006 2/2/200 2/2/2006 2/5/200 2/5/2006 3/9/200 2/9/2006 4/9/200 3/9/2006 9/8/200 9/8/2006 5//200 5//2006 3/2/200 2/2/2006 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ-ΑΣΘΕΝΕΙΣ Λειτουργεί από 27/0/99, φιλοξενεί 5 Άνδρες Λειτουργεί από 8//99, φιλοξενεί 5 Γυναίκες Γίνεται προετοιμασία ασθενών. Έλλειψη στελέχωσης νοσοκομειακού προσωπικού. Πρόκειται να φιλοξενηθούν 0 άτομα (6 Άνδρες και 4 Γυναίκες) Γίνονται ανακατασκευές στους χώρους υγιεινής μετά από αίτηση της επιστημονικής υπευθύνου. Πρόκειται να φιλοξενηθούν 9- Γυναίκες Λειτουργεί από 2/7/200, φιλοξενεί 2 Γυναίκες Έλλειψη νοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού. Πρόκειται να φιλοξενηθούν περίπου 0 άτομα Έλλειψη νοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού. Πρόκειται να φιλοξενηθούν περίπου 0 άτομα 24

25 ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ- ΤΗΛΕΦΩΝΟ Κεραμικού 47 Αθήνα Τηλ Πτολεμαίου 6 Λαμπρινή Μαιζώνος 39 - Αθήνα Αρκαδίου 23 Κορυδαλλός Τηλ , Ελ. Βενιζέλου 34 - Παλλήνη ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Α. Τσόλκα Πράξ. Πρ.324/ Σ. Τσιτουρίδης Πραξ. Πρ.324/ Χ. Γκαρνέτας Εσωτ. 500 Απόφ. Δ.Σ. 7/ Μ. Μεταξά Απόφ. Δ.Σ. 26/ Νικολοπούλου Εσώτ Πράξη Πρ. 994/ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΚΤΙΡΙΟΥ 26/9/ /9/ /7/ /7/2005 /3/200 /3/ /3/200 25/3/2006 6/9/200-5/9/2006 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ-ΑΣΘΕΝΕΙΣ Λειτουργεί από 20/3/200, φιλοξενεί 5 Άνδρες Λειτουργεί από 3/9/200, φιλοξενεί 3 Άνδρες Βρίσκεται στη διαδικασία εξοπλισμού. Πρόκειται να φιλοξενηθούν 8-20 άτομα Λειτουργεί από 8/6/200 και φιλοξενεί Άνδρες και 2 Γυναίκες Έλλειψη νοσηλευτικού και λοιπού προσωπικού. Έχει γίνει αναφορά για εξοπλισμό. Πρόκειται να φιλοξενηθούν 20 Γυναίκες ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΑ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ- ΤΗΛΕΦΩΝΟ Θηραμένους 32 - Αιγάλεω Σμόλικα 8 Σεπόλια Ισόγειο ος Όροφος 2 ος Όροφος Περγάμου 23 Πλ. Αττικής Κεφαλληνίας 99 Κυψέλη ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ Κ. Κόντης Π.Π. 324/ Κ. Κόντης Π.Π. 324/ Τηλ Εσωτ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΜΙΣΘΩΣΗΣ ΚΤΙΡΙΟΥ 28/6/ /6/ /2/200-24/2/2006 0//2000 0//2005 3/3/200 4/3/2006 Παπαδόπουλος 9/2/200 9/2/2006 8/8/200 8/8/2006 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ-ΑΣΘΕΝΕΙΣ Λειτουργεί από /5/200, φιλοξενεί 3 Άνδρες και 2 Γυναίκες Ισόγειο ος λειτουργεί από τον Ιούλιο του 200, φιλοξενεί: Στο Ισόγειο 3 άνδρες, στον ο 3 γυναίκες. Ο 2 ος λειτουργεί από //2002 και φιλοξενεί 3 Άνδρες Λειτουργεί από 5/7/200, φιλοξενεί 4 Άνδρες 25

26 Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης από Νομικά πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου στο πλαίσιο του Προγράμματος Άμεσης Υποστήριξης Δρομοκαϊτείου (Π.Α.Υ.Δ.) Εταιρείες Εταιρεία ψυχοκοινωνικής υγείας Παιδιού και Εφήβου (ΕΨΥΠΕ) Εταιρεία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας Εταιρεία Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Αποκατάστασης Ασθενών (ΕΨΥΚΑ) Θεσσαλική Εταιρεία Ψυχικής Υγείας Περίθαλψης και Αποκαταστάσης Εταιρεία Προαγωγής Ψυχικής Υγείας Ηπείρου (ΕΠΡΟΨΥΠ) Εταιρεία Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ψυχικής Υγείας (ΕΠΑΨΥ) Αστική μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Κλίμακα» Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Μονάδες. Ξενώνας, Τριφυλλίας 5 Χαλάνδρι, ΤΚ 52 3 Τηλ Ξενώνας, Φιλίππου 39 Χαλάνδρι (Πάτημα), ΤΚ Τηλ Ξενώνας, Μεσσηνίας 20 Καστέλα Τηλ Οικοτροφείο, Περιοχή Αϊ-Γιάννης Μακρύ Γιαλό, Πιερία Τηλ Ξενώνας, Αγίου Όρους 6 Α ΤΚ 43 35, Ανθούπολη Λάρισας Τηλ./fax Ξενώνας: Δεν έγινε Ξενώνας, Αναστασίου Σκούφου 6, Παλαιά Πεντέλη Τηλ Ξενώνας, Νέγρη 3 και Κορυζή Λ. Συγγρού Τηλ Ξενώνας, Βουτυρά Πατήσια Τηλ

27 2.2 ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Η Ψυχιατρική Μεταρρύθμιση είναι μια συλλογική προσπάθεια της Πολιτείας, των ψυχιάτρων, των επαγγελματιών Ψυχικής Υγείας και της Κοινωνίας, για την οριστική αντιμετώπιση των αναγκών του ανθρώπου που δημιουργούνται από την ψυχική ασθένεια. Παρακάτω αναφέρεται το Θεσμικό Πλαίσιο, οι Φορείς Υλοποίησης και οι Υποδομές Ψυχικής Υγείας Ελληνικό Θεσμικό Πλαίσιο Σχετικά με την Ψυχική Υγεία Η θεσμική κατοχύρωση της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης στον Τομέα της Ψυχικής Υγείας στην Ελλάδα πραγματοποιείται τόσο μέσα από διεθνείς αναγνωρισμένες έρευνες και πρακτικές όσο και μέσα από ένα ευρύ νομικό πλαίσιο το οποίο διαρκώς ανανεώνεται και εμπλουτίζεται με νέες καινοτόμες διατάξεις και δράσεις. Μέσα από το πλαίσιο αυτό αναγνωρίζεται η ανάγκη λήψης μέτρων τέτοιων που θα εξασφαλίζουν το δικαίωμα των ψυχικά ασθενών σε μια αξιοπρεπή ζωή όσο πιο κοντά μέσα στην κοινότητα. Πιο αναλυτικά, λαμβάνεται υπ όψιν: Η διεθνής έρευνα, η οποία καταδεικνύει ότι η ψυχική ασθένεια τείνει να καταστεί η πρώτη ασθένεια την επόμενη δεκαετία, γεγονός που οφείλεται στο σύγχρονο τρόπο ζωής, τις συνθήκες διαβίωσης του ανθρώπου, την ανεργία και τις κοινωνικές και πολιτισμικές διαφορές. Σε εθνικό επίπεδο, το γεγονός ότι η εμφάνιση προβλημάτων ψυχικής υγείας σε ειδικούς πληθυσμούς (πρόσφυγες, μετανάστες) αυξάνεται συνεχώς. Το αίτημα για παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών σε ειδικούς πληθυσμούς (άτομα με αυτισμό, ποινικοί παραβάτες με προβλήματα ψυχικής υγείας). Η ανάδειξη της αφανούς ζήτησης στα παιδιά και τους νέους με μαθησιακά προβλήματα και οι ψυχογηριατρικές ανάγκες των ψυχικά ασθενών και του γενικού πληθυσμού. Η συνεχής αύξηση της επιβάρυνσης του ψυχοπαθολογικού παράγοντα στους χρήστες ναρκωτικών και τους αλκοολικούς. H στρατηγική και οι στόχοι της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας του ΥπΥΠ, όπως αυτοί εκφράζονται μέσα από το Πρόγραμμα ΨΥΧΑΡΓΩΣ, ταυτίζονται με το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υγεία-Πρόνοια » του Γ ΚΠΣ. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, υλοποιείται μέσα από τον Άξονα Προτεραιότητας 2 για την Ψυχική Υγεία, και τα Μέτρα που τον συγκροτούν. Το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι στόχοι και τα μέτρα του ΨΥΧΑΡΓΩΣ είναι συνεπές με τις κατευθύνσεις τις Ευρωπαϊκής Ένωσης, τις Κοινοτικές Πολιτικές και τους Γενικούς Στόχους του Σχεδίου Ανάπτυξης της χώρας. Ακόμα, λαμβάνονται υπ όψιν οι διατάξεις: Απόφασης Δ/σης Ψυχικής Υγείας Υ5β/ΟΙΚ.974/ για «Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης Μονάδων και Δράσεων Ψυχικής Υγείας». Εγγράφου Δ/σης Ψυχικής Υγείας Υ5β/οικ.975/ για την «Έγκριση από άποψη σκοπιμότητας της ένταξης μέρους του δεκαετούς Προγράμματος ΨΥΧΑΡΓΩΣ στο Γ ΚΠΣ με τον τίτλο «Β φάση ΨΥΧΑΡΓΩΣ». 27

28 Προεδρικού Διατάγματος 95/2000 Οργανισμός του ΥπΥΠ. Απόφασης Α3α/οικ.876 Υπουργείου Οικονομικών, Υγείας και Πρόνοιας για τον καθορισμό του τρόπου Οργάνωσης και Λειτουργίας των Μονάδων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (Οικοτροφεία, Ξενώνες) και των Προγραμμάτων Προστατευόμενων Διαμερισμάτων του άρθρου 9 του Ν. 276/99. Νόμου 276/99 για την «Ανάπτυξη και Εκσυγχρονισμός των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας και άλλες Διατάξεις». Κανονισμού Ευρωπαϊκής Κοινότητας, 85/84. Νόμου για το Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ν.397/83). Ν.Δ. 2592/53. Το σύνολο των νόμων και διατάξεων σχετικών με την Ψυχική Υγεία αναφέρονται στην ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της Ψυχιατρικής Μεταρρύθμισης. Δηλαδή την αποασυλοποίηση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού χρόνιων ψυχικά ασθενών που διαβιούν σήμερα σε κλειστές δομές, την ανάπτυξη ανοιχτών κοινοτικών δομών πρόληψης και θεραπείας και την υλοποίηση ενεργειών κοινωνικής και οικονομικής επανένταξης των ψυχικά ασθενών. Οι θετικές κατακτήσεις από την υλοποίηση των δράσεων του Κανονισμού 85/84, η επέκταση των δράσεων αυτών κατά το μεταβατικό στάδιο (997-98), η ανάπτυξη της Α φάσης του ΨΥΧΑΡΓΩΣ και οι καινοτομικές δράσεις στο πλαίσιο των Κοινοτικών Πρωτοβουλιών, έχουν συσσωρεύσει τεχνογνωσία στους φορείς και τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας και έχουν δημιουργήσει το υπόβαθρο για την μελλοντική ανάπτυξη ολοκληρωμένων δράσεων με αυξημένα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά Διεθνείς Τάσεις για την Ψυχική Υγεία Η προαγωγή των υπηρεσιών του τομέα της Ψυχικής Υγείας έχει λάβει διεθνώς νέες διαστάσεις. Ο Οργανισμός Παγκόσμιας Υγείας (ΟΠΥ) έχει επιδοθεί τα τελευταία χρόνια σε ενέργειες που συμβάλλουν στην ενδυνάμωση των συνθηκών Ψυχικής Υγείας σε όλα τα Κράτη Μέλη του. Σε μια από τις τελευταίες αποφάσεις του καλεί τα κράτη-μέλη να υιοθετήσουν τις προτάσεις που συμπεριλαμβάνονται στην Παγκόσμια Αναφορά Υγείας 200, Νέα Κατανόηση, Νέα Ελπίδα, η οποία αφιερώνεται στην Ψυχική Υγεία. Στην αναφορά γίνεται σαφής και με έμφαση η δήλωση ότι η προάσπιση της Ψυχικής Υγείας, η οποία παραμελήθηκε ως τώρα, είναι καίρια για το συνολικό καλό των ατόμων, των κοινωνιών και των κρατών και ως εκ τούτου θα πρέπει να προσεγγισθεί υπό το φως των νέων εξελίξεων. Επίσης, στην ίδια αναφορά, υπογραμμίζεται η ανάγκη προαγωγής της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας. Η αναφορά ασχολείται με ψυχικές διαταραχές, σχιζοφρένεια, νοητική υστέρηση παιδιών και εφήβων, εξάρτηση από αλκοόλ και ναρκωτικά, τη νόσο Αλτσχάιμερ και την επιληψία. Όλες αυτές οι παθήσεις συνήθως δημιουργούν σοβαρή ανικανότητα. Η αναφορά αποτελεί μία περιεκτική έρευνα του τι είναι γνωστό σχετικά με τις τρέχουσες και τις μελλοντικές δυσκολίες σχετικά με τις ψυχικές παθήσεις και τους κυριότερους παράγοντες που συντελούν σε αυτές. Ασχολείται με την αποτελεσματικότητα της πρόληψης, τις μεθόδους θεραπείας και τα εμπόδια που παρουσιάζονται. Επίσης, ασχολείται διεξοδικά με τον τρόπο παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας αλλά και με το σχεδιασμό των υπηρεσιών αυτών. Τέλος, η αναφορά 28