Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης"

Transcript

1 Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης Τομ. 2015, 2015 Διερεύνηση δυσκολιών Παραγωγικής Μορφολογικής Επίγνωσης που αφορούν σε δοκιμασίες παραγωγικών τύπων με και χωρίς θεματική αλλαγή σε δυσλεξικούς και μη δυσλεξικούς μαθητές Μότση Σοφία Σταυρόπουλος Βασίλειος /edusc.190 Copyright 2015 Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης To cite this article: Μότση, & Σταυρόπουλος (2015). Διερεύνηση δυσκολιών Παραγωγικής Μορφολογικής Επίγνωσης που αφορούν σε δοκιμασίες παραγωγικών τύπων με και χωρίς θεματική αλλαγή σε δυσλεξικούς και μη δυσλεξικούς μαθητές. Πανελλήνιο Συνέδριο Επιστημών Εκπαίδευσης, 2015,

2 Διερεύνηση δυσκολιών Παραγωγικής Μορφολογικής Επίγνωσης που αφορούν σε δοκιμασίες παραγωγικών τύπων με και χωρίς θεματική αλλαγή σε δυσλεξικούς και μη δυσλεξικούς μαθητές Μότση Σοφία Φιλόλογος-Ειδική Παιδαγωγός, M.Ed. Σταυρόπουλος Βασίλειος Εκπ/κός ΠΕ70-Διδάκτορας ΠΤΔΕ Παν. Θεσσαλίας Περίληψη Η ανάπτυξη της Μορφολογικής Επίγνωσης (ΜΕ) αποτελεί σύνθετη διαδικασία και εξελίσσεται με βάση την ηλικία. Τα ευρήματα της σχετικής με το θέμα ερευνητικής αρθρογραφίας συγκλίνουν στο ότι οι σύνθετοι τύποι παράγωγων λέξεων επηρεάζουν τη ΜΕ των μαθητών με δυσλεξία και ειδικότερα εκείνοι με ορθογραφικές ή φωνολογικές αλλαγές ως προς το θέμα. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να διερευνήσει τις δυσκολίες Παραγωγικής Μορφολογικής Επίγνωσης (ΠΜΕ) μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με και χωρίς δυσλεξία σε δοκιμασίες παραγωγικών τύπων με και χωρίς θεματική αλλαγή. Οι δοκιμασίες ΠΜΕ στις οποίες εξετάστηκαν οι συμμετέχοντες αφορούσαν σε συμπλήρωση πρότασης με παράγωγη λέξη από τη λεξική βάση που δινόταν, και αντίστροφα, σε σχηματισμό της λεξικής βάσης από παράγωγη λέξη. Όλες οι δοκιμασίες περιελάμβαναν ισόποσο αριθμό παραγωγικών τύπων με και χωρίς θεματική αλλαγή. Από τη σχετική ανάλυση των αποτελεσμάτων διαπιστώθηκε ότι οι μαθητές χωρίς δυσλεξία σημείωσαν συνολικά καλύτερες επιδόσεις συγκριτικά με εκείνες των μαθητών με δυσλεξία, ενώ ανεξάρτητα από την τάξη φοίτησης, οι μαθητές με δυσλεξία σημείωσαν χαμηλότερες επιδόσεις σε έργα ΠΜΕ με φωνολογική αλλαγή ως προς το θέμα συγκριτικά με εκείνες των μαθητών χωρίς δυσλεξία. Επιπλέον, παρατηρήθηκαν αναπτυξιακές διαφορές στο σύνολο των δοκιμασιών. Λέξεις-Kλειδιά: δυσλεξία, παραγωγική μορφολογική επίγνωση, μορφολογική ανάπτυξη, παραγωγικοί τύποι, θεματική αλλαγή Abstract Development of Morphological Awareness is a complex and age-based process. Relevant research findings concluded that complex types of derivative words affect the morphological awareness of students with dyslexia and, especially, derived words with spelling and phonological changes. The purpose of this study is to investigate the difficulties in Productive Morphological Awareness (PMA) of secondary school students with and without dyslexia in productive types with and without thematic phonological change. The derivational morphology tasks in which participants examined related sentences completion by appropriate derived words, as well as production of the appropriate lexical base of derived forms. All tasks included equivalent number of transparently-related derivation words and non transparentlyrelated words. Research findings showed that non-dyslexic students had the best performance in the tests of PMA compared with their dyslexic counterparts. Also, regardless of class attendance, dyslexic students showed lower performance in tasks

3 of PMA with thematic phonological change compared with their non-dyslexic counterparts. Moreover, developmental differences were observed in all the tests. Key words: dyslexia, productive morphological development, productive types, thematic change awareness, morphological Εισαγωγή Η Μορφολογία αποτελεί τομέα της γραμματικής που ασχολείται με τη μελέτη της ανάλυσης και του σχηματισμού των λέξεων. Πιο συγκεκριμένα, μελετά την εσωτερική δομή της λέξης, η οποία είναι η βασική μονάδα του επιπέδου αυτού της γλώσσας αλλά όχι και η μικρότερη (Φιλιππάκη-Warburton, 1992). Η μικρότερη σημασιολογική μονάδα της γλώσσας, ο ελάχιστος, δηλαδή, γλωσσικός τύπος που είναι φορέας σημασίας, είναι το μόρφημα (Μπαμπινιώτης, 1985). Τα μορφήματα, ως φορείς μορφής και σημασίας, συμμετέχουν στην κατασκευή της λέξης (Ράλλη, 2005) φέροντας ταυτόχρονα φωνολογικές, σημασιολογικές και συντακτικές πληροφορίες (Casalis, Cole, & Sopo, 2004). Συνακόλουθα, η Μορφολογική Επίγνωση (ΜΕ) είναι μία επιμέρους μεταγλωσσική ικανότητα που αναφέρεται στην αναγνώριση και το χειρισμό της μορφολογικής δομής των λέξεων, στη διαχείριση, δηλαδή, των μονάδων νοήματος που ονομάζονται μορφήματα (Μανωλίτσης, 2006). Πρόκειται δηλαδή για την ικανότητα των ατόμων να αναγνωρίζουν τι αντιπροσωπεύουν τα διαφορετικά μορφήματα -δομικά στοιχεία της λέξης- και στην ικανότητα να χρησιμοποιούν τα ήδη γνωστά τους μορφήματα με νέους τρόπους για την παραγωγή νέων σημασιών (Μαγουλά & Κατσούδα, 2011). Η συστηματική μελέτη της ΜΕ ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια, και ειδικότερα μετά το 2000 παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των μελετών που εξετάζουν τον τομέα αυτόν της μεταγλωσσικής ανάπτυξης, καθώς αποκαλύφθηκαν οι πρώτες ενδείξεις για τη σχέση της με την ανάπτυξη της ανάγνωσης (Μανωλίτσης, 2006). Η Παραγωγική Μορφολογική Επίγνωση (ΠΜΕ) με τη σειρά της αναφέρεται στη γνώση και συνειδητοποίηση της μορφολογικής δομής των παράγωγων λέξεων και στο σκόπιμο χειρισμό των μορφηματικών τους συστατικών. Η παραγωγική μορφολογία (ΠΜ) περιλαμβάνει την προσθήκη ή την αφαίρεση επιθημάτων και προθημάτων που αλλάζουν τόσο την έννοια και συχνά τη γραμματική κατηγορία της λέξης (Mahony, Singson, & Mann, 2000), ενώ είναι πιο σύνθετη σε σχέση με την κλιτική μορφολογία, λόγω του μεγαλύτερου αριθμού των τροποποιήσεων που συμμετέχουν σε αυτήν (Verhoeven & Perfetti, 2003). Σύμφωνα με τις απόψεις πολλών ερευνητών η συνειδητοποίηση της ΠΜ ακολουθεί μεγάλη αναπτυξιακή κλίμακα (Carlisle, 2000 Casalis & Louis-Alexandre, 2000 Tyler & Nagy, 1989), ενώ συχνά τα παιδιά στο λύκειο πλέον χειρίζονται πιο ικανοποιητικά την έννοια των παραγωγικών καταληκτικών μορφημάτων (Colé & Fayol, 2000). Τα παιδιά στη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας διαθέτουν ικανότητα ΠΜΕ παρόλο που αυτή δεν είναι ακόμα αναπτυγμένη σε ικανοποιητικό βαθμό, αντίθετα με την ικανότητα της κλιτικής μορφολογικής επίγνωσης όπου διαθέτουν μεγαλύτερη ευχέρεια (Carlisle,1995). Τόσο η κλιτική όσο και η παραγωγική μορφολογία, αναπτύσσονται σε όλη τη διάρκεια της φοίτησης στο δημοτικό, με την ΠΜ, ωστόσο, να αναπτύσσεται σε όλη τη διάρκεια φοίτησης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ή και αργότερα (Berninger, Abbott, Nagy, & Carlisle, 2010 Casalis & Louis-Alexandre, 2000 Nagy, Diakidoy, & Anderson, 1993 Kirby et al., 2012 Kuo & Anderson, 2006). Πιο συγκεκριμένα, οι κλιτικοί τύποι κατακτώνται στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, όμως η γνώση της ΠΜ

4 αρχίζει αργότερα και ακολουθεί μεγάλη αναπτυξιακή πορεία. Τα παιδιά συνήθως στις πρώτες τάξεις διαθέτουν μόνο στοιχειώδεις γνώσεις παραγωγικών μορφών (Anglin, 1993). Στις γ και δ τάξεις του δημοτικού αναπτύσσουν εν μέρει πιο σαφή γνώση της δομής και του νοήματος των παράγωγων μορφών (Anglin, 1993 Carlisle, 2000 Tyler & Nagy, 1989), και η επίγνωση αυτή συνεχίζει να εξελίσσεται μέχρι και την ενηλικίωση (Carlisle 2003 Nagy et al., 1993). H αποκάλυψη της σχέσης της ΜΕ με την ανάγνωση είχε ως επακόλουθο να εγείρει το ενδιαφέρον των ερευνητών για τη διερεύνηση της ΜΕ σε φτωχούς αναγνώστες (π.χ. Carlisle, Stone & Katz, 2001 Casalis et al, 2004 Deacon, Parrila & Kirby, 2006 Shankweiler et al., 1995 Shu, McBride-Chang, Wu, & Liu, 2006 Tsesmeli & Seymour, 2006 Siegel, 2008). Ωστόσο, συγκριτικά λίγες μελέτες έχουν διερευνήσει τη ΜΕ σε άτομα με δυσλεξία (Casalis et al., 2004). Από τα στοιχεία που προέρχονται από τις σχετικές έρευνες προκύπτει ως συμπέρασμα ότι οι σύνθετοι τύποι παράγωγων λέξεων επηρεάζουν τη μορφολογική γνώση των μαθητών με δυσλεξία και τους δημιουργούν σημαντικές δυσκολίες σε αυτόν τον τομέα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα αντίστοιχων μελετών οι μαθητές των τελευταίων τάξεων του δημοτικού και μεγαλύτερων τάξεων που παρουσιάζουν δυσλεξία είναι αναμενόμενο να δυσκολεύονται στην επεξεργασία και το χειρισμό παράγωγων λέξεων, οι οποίες είναι πολυσύλλαβες και πολυμορφηματικές (Berninger et al., 2010). Συχνά αποτυγχάνουν να αναγνωρίσουν ότι παράγωγες λέξεις είναι συμπληρώσεις στα ήδη γνωστά θέματα λέξεων (Carlisle, 1987), ενώ έχει αποδειχθεί ότι παρουσιάζουν μεγαλύτερη δυσκολία στη διαχείριση παράγωγων λέξεων με φωνολογικές αλλαγές ως προς το θέμα, δηλαδή σε παράγωγες λέξεις που είναι αδιαφανείς (Carlisle et al., 2001 Fowler & Liberman, 1995 Leong, 1989a Mann, 2000). Καθώς η ΠΜΕ βρίσκεται σε εξέλιξη καθ όλη τη διάρκεια φοίτησης των μαθητών στο δημοτικό και ολοκληρώνεται κατά τη φοίτησή τους στο γυμνάσιο και το λύκειο, προκαλεί ενδιαφέρον η διερεύνηση των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι μαθητές στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση όσον αφορά σε αυτόν τον τομέα, και δη των μαθητών εκείνων που παρουσιάζουν δυσλεξία και είναι πιο επιβαρυμένοι σε γλωσσικές λειτουργίες. Στον ελληνικό χώρο δεν έχει διερευνηθεί εκτενώς η αποτελεσματικότητα μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με και χωρίς δυσλεξία σε έργα ΠΜ και, καθώς η έρευνα σε αυτόν τον τομέα είναι περιορισμένη, κρίνεται σημαντικό να παραχθούν δεδομένα γι αυτό το θέμα για μια γλώσσα με τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής και μάλιστα για μια ομάδα μαθητών με την ιδιαιτερότητα που παρουσιάζουν οι μαθητές με δυσλεξία. Συνακόλουθα, στο πλαίσιο της παρούσης έρευνας γίνεται προσπάθεια να διερευνηθεί αν οι επιδόσεις και των μαθητών με δυσλεξία όσον αφορά στις δεξιότητες ΠΜΕ βελτιώνονται ανάλογα με την τάξη φοίτησής τους, αν δηλαδή ακολουθούν και εκείνοι την τάση που προβλέπεται για τα παιδιά χωρίς μαθησιακές δυσκολίες. Με βάση την ανασκόπηση της συναφούς με το θέμα ερευνητικής αρθρογραφίας και την ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης του θέματος στο πλαίσιο του ελληνικού εκπαιδευτικού συγκείμενου, δομούνται οι υποθέσεις της έρευνας ως εξής: 1η υπόθεση: Οι μαθητές χωρίς δυσλεξία (της Β τάξης Γυμνασίου και της Β τάξης Λυκείου) θα σημειώσουν καλύτερες επιδόσεις στις δοκιμασίες του κριτηρίου συνολικά συγκριτικά με τους μαθητές με δυσλεξία (της Β τάξης Γυμνασίου και της Β τάξης Λυκείου). 2η υπόθεση: Ανεξάρτητα από την τάξη φοίτησης, οι μαθητές με δυσλεξία θα σημειώσουν χαμηλότερες επιδόσεις σε έργα ΠΜΕ με φωνολογική μεταβολή ως προς το θέμα συγκριτικά με εκείνες των μαθητών χωρίς δυσλεξία.

5 3η υπόθεση: Ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη δυσλεξίας, αναμένεται οι μαθητές της Β Λυκείου να σημειώσουν καλύτερες επιδόσεις από τους μαθητές της Β Γυμνασίου στις δοκιμασίες του κριτηρίου συνολικά. Μέθοδος Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 60 μαθητές δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Από αυτούς οι 30 μαθητές ήταν με δυσλεξία (15 μαθητές Β τάξης Γυμνασίου και 15 μαθητές Β τάξης Λυκείου) και οι άλλοι 30 μαθητές χωρίς δυσλεξία (15 μαθητές Β τάξης Γυμνασίου και 15 μαθητές Β τάξης Λυκείου). Όλοι οι μαθητές που συγκρότησαν το δείγμα της μελέτης (Ν = 60) φοιτούσαν σε δημόσια σχολεία και συμμετείχαν εθελοντικά στην έρευνα, ενώ οι γονείς/κηδεμόνες τους είχαν ενημερωθεί για τη διεξαγωγή της και είχαν συναινέσει ως προς τη συμμετοχή τους. Οι δυσλεξικοί μαθητές που συμμετείχαν διέθεταν σχετική Γνωμάτευση από δημόσιο φορέα, είχαν την ελληνική γλώσσα ως μητρική γλώσσα, ενώ επιπλέον κριτήριο αποτέλεσε και η τάξη φοίτησής τους. Τα ίδια κριτήρια ίσχυσαν και για το τυπικό δείγμα μαθητών, ενώ για τη διασφάλιση της έλλειψης μαθησιακών δυσκολιών ή δυσλεξίας από μέρους τους τούς χορηγήθηκε το λεκτικά αδέσμευτο Raven Progressive Matrices (RAVEN) τεστ και το Τεστ Ανάγνωσης: Τεστ-Α (Παντελιάδου & Αντωνίου, 2007). Οι δοκιμασίες που χρησιμοποιήθηκαν χαρακτηρίζονται πειραματικές και αξιολόγησαν τις δεξιότητες ΠΜΕ των μαθητών με δυσλεξία και χωρίς δυσλεξία που συμμετείχαν στην έρευνα. Οι δοκιμασίες αφορούν σε: α) συμπλήρωση προτάσεων με την κατάλληλη παράγωγη λέξη από τη λέξη-βάση που δίνεται σε πλαίσιο πρότασης, β) εύρεση και συμπλήρωση της λεξικής βάσης από την αντίστοιχη παράγωγη λέξη που δίνεται σε πλαίσιο πρότασης. Όλες οι δοκιμασίες περιελάμβαναν ισόποσο αριθμό παραγωγικών τύπων με και χωρίς θεματική αλλαγή. Η ανάλυση των δεδομένων πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του στατιστικού προγράμματος SPSS (version 21). Η βαθμολόγηση των απαντήσεων του εργαλείου έγινε με βάση δίτιμη κλίμακα, όπου 0 η τιμή για την λανθασμένη και 1 για τη σωστή απάντηση. Η αξιοπιστία του εργαλείου σύμφωνα με το δείκτη Cronbach s alpha ήταν πολύ καλή (α=0,92) και επιβεβαιώθηκε η κανονικότητα της κατανομής που θέλει τιμή p>0,05, καθόσον z=1,317 και p=0,062. Προκειμένου να μελετηθεί η κύρια επίδραση της ομάδας (μαθητές με δυσλεξίαμαθητές χωρίς δυσλεξία), της τάξης ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη δυσλεξίας (Β Γυμνασίου-Β Λυκείου), καθώς και η αλληλεπίδραση των δύο αυτών παραγόντων τόσο στη συνολική βαθμολογία της κλίμακας όσο και στις επιμέρους διαστάσεις της εφαρμόστηκε Ανάλυση Διακύμανσης Διπλής Κατεύθυνσης με Αλληλεπίδραση (Twoway ANOVA). Αρχικά μελετάται η τυχούσα αλληλεπίδραση και, στη συνέχεια, οι κύριες επιδράσεις. Υπολογίστηκε η Μ.Τ. και το Τυπικό Σφάλμα (Τ.Σ.). Το μέγεθος των επιδράσεων καθώς και των αλληλεπιδράσεων υπολογίστηκε με τον συντελεστή eta-squared (η2). Οι διαφορές που θεωρήθηκαν στατιστικά σημαντικές αναφέρονται σε επίπεδο σημαντικότητας p<0.001, p<0.01 και p<0.05. Αποτελέσματα Ως προς τη συνολική βαθμολογία, βρέθηκε στατιστικά σημαντική αλληλεπίδραση ομάδας και τάξης [F(1,59)=11,153, p=0,001, η2 =0,166]. Σύμφωνα με το Γράφημα 1, παρατηρείται καλύτερη επίδοση των μαθητών με δυσλεξία που φοιτούν στη Β Λυκείου (Μ.Τ.=0,89, Τ.Σ.=0,02), με τους αντίστοιχους που φοιτούν στη Β Γυμνασίου (Μ.Τ.=0,69, Τ.Σ.=0,02), ενώ αυτή η διαφορά είναι μικρότερη στην αντίστοιχη περίπτωση των μη δυσλεξικών μαθητών [Β Γυμνασίου: Μ.Τ.=0,87,

6 Τ.Σ.=0,02, Β Λυκείου: Μ.Τ.=0,96, Τ.Σ.=0,02). Επιπλέον, η διαφοροποίηση στην επίδοση των δυσλεξικών και μη δυσλεξικών μαθητών είναι μεγαλύτερη εντός της ομάδας της Β Γυμνασίου (Μ.Τ.=0,69, Τ.Α.=0,02 και Μ.Τ.=0,87, Τ.Σ.=0,02 αντίστοιχα) συγκριτικά με την αντίστοιχη της Β Λυκείου (Μ.Τ.=0,89, Τ.Σ.=0,02 και Μ.Τ.=0,96, Τ.Σ.=0,02). Γράφημα 1. Αλληλεπίδραση ομάδας και τάξης ως προς τη συνολική βαθμολογία της κλίμακας Αναφορικά με τις κύριες επιδράσεις, οι μαθητές της Β Λυκείου ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη δυσλεξίας παρουσιάζουν καλύτερη επίδοση (Μ.Τ.=0,92, Τ.Σ.=0,12) συγκριτικά με τους μαθητές της Β Γυμνασίου (Μ.Τ.=0,78, Τ.Σ.=0,12) [F(1,59)=66,341, p<0,001, η2 =0,542], ενώ, ανεξάρτητα από τάξη, οι μαθητές χωρίς δυσλεξία σημειώνουν καλύτερη συνολική επίδοση (Μ.Τ.=0,91, Τ.Σ.=0,12) συγκριτικά με τους μαθητές με δυσλεξία (Μ.Τ.=0,79, Τ.Σ.=0,12) [F(1,59)=49,558, p<0,001, η2 =0,469]. Στη δοκιμασία που αφορά στη συμπλήρωση προτάσεων με την παράγωγη λέξη και θεματική αλλαγή, εντοπίστηκαν μόνο κύριες επιδράσεις που αφορούσαν σε ομάδα και τάξη (Γράφημα 2). Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές της Β Λυκείου ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη δυσλεξίας παρουσιάζουν καλύτερη επίδοση (Μ.Τ.=0,83, Τ.Σ.=0,03) συγκριτικά με τους μαθητές της Β Γυμνασίου (Μ.Τ.=0,58, Τ.Σ.=0,03) [F(1,59)=37,322, p<0,001, η2 =0,400], ενώ, ανεξάρτητα από τάξη, οι μαθητές χωρίς δυσλεξία σημειώνουν καλύτερη συνολική επίδοση (Μ.Τ.=0,81, Τ.Σ.=0,03) συγκριτικά με τους μαθητές με δυσλεξία (Μ.Τ.=0,59, Τ.Σ.=0,03) [F(1,59)=29,785, p<0,001, η2 =0,347].

7 Γράφημα 2. Κύριες επιδράσεις ομάδας και τάξης σε συμπλήρωση προτάσεων με παράγωγη από τη λέξη-βάση με θεματική αλλαγή Στη δοκιμασία που αφορά στη συμπλήρωση παράγωγης λέξης χωρίς θεματική αλλαγή, εντοπίστηκε σημαντική αλληλεπίδραση [F(1,59)=6,021, p<0,05, η2 =0,097], καθώς και κύριες επιδράσεις που αφορούσαν σε ομάδα [F(1,59)=7,521, p<0,05, η2 =0,118] και τάξη [F(1,59)=35,021, p<0,001, η2 =0,385]. Σύμφωνα με το Γράφημα 3, παρατηρείται καλύτερη επίδοση των μαθητών με δυσλεξία που φοιτούν στη Β Λυκείου (Μ.Τ.=0,98, Τ.Σ.=0,02), με τους αντίστοιχους που φοιτούν στη Β Γυμνασίου (Μ.Τ.=0,79, Τ.Σ.=0,02), ενώ αυτή η διαφορά είναι μικρότερη στην αντίστοιχη περίπτωση των μη δυσλεξικών μαθητών [Β Γυμνασίου: Μ.Τ.=0,91, Τ.Σ.=0,02, Β Λυκείου: Μ.Τ.=0,99, Τ.Σ.=0,02). Επιπλέον, η διαφοροποίηση στην επίδοση των δυσλεξικών και μη δυσλεξικών μαθητών είναι μεγαλύτερη εντός της ομάδας της Β Γυμνασίου (Μ.Τ.=0,79, Τ.Α.=0,02 και Μ.Τ.=0,91, Τ.Σ.=0,02 αντίστοιχα) συγκριτικά με την αντίστοιχη της Β Λυκείου (Μ.Τ.=0,98, Τ.Σ.=0,02 και Μ.Τ.=0,99, Τ.Σ.=0,02). Στη δοκιμασία που αφορά στις προτάσεις συμπλήρωσης της λέξης-βάσης με θεματική αλλαγή, εντοπίστηκαν μόνο κύριες επιδράσεις που αφορούσαν σε ομάδα και τάξη (Γράφημα 4). Πιο συγκεκριμένα, οι μαθητές της Β Λυκείου ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη δυσλεξίας παρουσιάζουν καλύτερη επίδοση (Μ.Τ.=0,87, Τ.Σ.=0,03) συγκριτικά με τους μαθητές της Β Γυμνασίου (Μ.Τ.=0,57, Τ.Σ.=0,03) [F(1,59)=46,633, p<0,001, η2 =0,454] ενώ, ανεξάρτητα από τάξη, οι μαθητές χωρίς δυσλεξία σημειώνουν καλύτερη συνολική επίδοση (Μ.Τ.=0,81, Τ.Σ.=0,03) συγκριτικά με τους μαθητές με δυσλεξία (Μ.Τ.=0,63, Τ.Σ.=0,03) [F(1,59)=16,537, p<0,001, η2 =0,228].

8 Γράφημα 3. Αλληλεπίδραση ομάδας και τάξης σε συμπλήρωση προτάσεων με παράγωγη από τη λέξη-βάση χωρίς θεματική αλλαγή Γράφημα 4. Κύριες επιδράσεις ομάδας και τάξης σε προτάσεις συμπλήρωσης της λέξης-βάσης με θεματική αλλαγή

9 Στη δοκιμασία που αφορά στις προτάσεις συμπλήρωσης με λέξη-βάση χωρίς θεματική αλλαγή, εντοπίστηκε σημαντική αλληλεπίδραση [F(1,59)=6,534, p<0,05, η2 =0,104], ενώ η μόνη κύρια επίδραση αφορούσε σε τάξη [F(1,59)=13,663, p<0,05, η2 =0,196]. Σύμφωνα με το Γράφημα 5, παρατηρείται καλύτερη επίδοση των μαθητών με δυσλεξία που φοιτούν στη Β Λυκείου (Μ.Τ.=0,97, Τ.Σ.=0,03), με τους αντίστοιχους που φοιτούν στη Β Γυμνασίου (Μ.Τ.=0,75, Τ.Σ.=0,03), ενώ αυτή η διαφορά είναι μικρότερη στην αντίστοιχη περίπτωση των μη δυσλεξικών μαθητών [Β Γυμνασίου: Μ.Τ.=0,91, Τ.Σ.=0,03, Β Λυκείου: Μ.Τ.=0,95, Τ.Σ.=0,03). Επιπλέον, ανεξάρτητα από την ύπαρξη ή μη δυσλεξίας, οι μαθητές της Β Λυκείου παρουσιάζουν καλύτερη επίδοση (Μ.Τ.=0,96, Τ.Α.=0,02) συγκριτικά με τους μαθητές της Β Γυμνασίου (Μ.Τ.=0,83, Τ.Σ.=0,02). Γράφημα 5. Αλληλεπίδραση ομάδας και τάξης σε προτάσεις συμπλήρωσης της λέξης-βάσης χωρίς θεματική αλλαγή Συζήτηση Η έρευνα αφορά στη διερεύνηση δυσκολιών ΠΜΕ στο πλαίσιο δοκιμασιών παραγωγικών τύπων με και χωρίς θεματική αλλαγή σε δυσλεξικούς και μη δυσλεξικούς μαθητές. Με βάση τα αποτελέσματα, η πρώτη ερευνητική υπόθεση επιβεβαιώνεται. Οι μαθητές χωρίς δυσλεξία και των δύο τάξεων (Β Γυμνασίου και Β Λυκείου) σημείωσαν καλύτερες επιδόσεις συνολικά συγκριτικά με εκείνες των μαθητών με δυσλεξία και των δύο τάξεων αντίστοιχα (Β Γυμνασίου και Β Λυκείου). Το εύρημα βρίσκεται σε συμφωνία με αντίστοιχα άλλων ερευνών που εντόπισαν ότι τα παιδιά με αναγνωστικές δυσκολίες ή δυσλεξία διαθέτουν δυσανάλογες δυσκολίες σε δοκιμασίες ΠΜΕ συγκρινόμενα με τυπικούς αναγνώστες ίδιας ή μικρότερης ηλικίας (Carlisle, 1987 Fowler & Liberman, 1995 Leong, 1989 a,b). Πιο συγκεκριμένα, αποτελέσματα έρευνας της Carlisle (1987) έδειξαν ότι η γνώση ΠΜ των μαθητών της Θ τάξης με

10 αναγνωστικές δυσκολίες ήταν χαμηλότερου επιπέδου συγκρινόμενη με εκείνη μαθητών μικρότερων τάξεων χωρίς αναγνωστικές δυσκολίες (ΣΤ και Η τάξεων). Αλλά και οι Shankweiler και συνεργάτες (1995) απέδειξαν ότι ομάδα εφήβων μαθητών (16 ετών) με αναγνωστικές δυσκολίες σημείωσαν χαμηλότερες επιδόσεις σε παραγωγικές μορφολογικές δεξιότητες συγκριτικά με έφηβους (14 ετών) τυπικούς αναγνώστες. Σύμφωνα δε με μελέτη των Tsesmeli και Seymour (2006) επιβεβαιώνεται ότι δυσλεξικοί μαθητές (ηλικίας 13+) σημειώνουν χαμηλότερη επίδοση σε σχέση με εκείνη συνομήλικων συμμαθητών τους χωρίς δυσλεξία σε δοκιμασίες ΜΕ και ΠΜΕ, ωστόσο η επίδοσή τους αντιστοιχούσε σε μεγάλο βαθμό με τα αποτελέσματα που σημείωσαν μικρότερης ηλικίας μαθητές ίδιου αναγνωστικού επιπέδου. Επιπλέον, τα δεδομένα της έρευνας επιβεβαιώνουν και τη δεύτερη ερευνητική υπόθεση. Ανεξαρτήτως, λοιπόν, της τάξη φοίτησης, οι μαθητές με δυσλεξία σημείωσαν χαμηλότερες επιδόσεις σε δοκιμασίες ΠΜΕ με φωνολογική μεταβολή ως προς το θέμα συγκριτικά με εκείνες των μαθητών χωρίς δυσλεξία. Συμπεραίνεται, επομένως, ότι ο σχηματισμός παράγωγων λέξεων ή ο σχηματισμός της λεξικής βάσης παράγωγων τύπων όταν απαιτείται φωνολογική θεματική αλλαγή αναδεικνύεται δυσκολότερος στόχος για τους μαθητές με δυσλεξία συγκριτικά με εκείνους χωρίς δυσλεξία. Ωστόσο, δυσκολότερος στόχος αποδεικνύεται κυρίως για τους μαθητές με δυσλεξία της Β τάξης γυμνασίου, ενώ σημαντική βελτίωση παρατηρείται με την πάροδο του χρόνου, καθώς οι μαθητές με δυσλεξία της Β τάξης λυκείου φαίνεται να μπορούν να διαχειριστούν σε πιο ικανοποιητικό βαθμό το μηχανισμό πιο σύνθετων παραγωγικών μετασχηματισμών, ακόμα και όταν απαιτούνται φωνολογικές αλλαγές Ο κρίσιμος ρόλος της θεματικής αλλαγής αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι στις δοκιμασίες με φωνολογική θεματική αλλαγή οι μαθητές με δυσλεξία της Β Γυμνασίου συγκέντρωσαν βαθμολογία κάτω του μέσου όρου (<0,50), αλλά και οι μαθητές της Β Λυκείου με δυσλεξία στις ίδεις δοκιμασίες σημείωσαν πιο χαμηλές επιδόσεις συγκριτικά με τις επιδόσεις τους στις δοκιμασίες του κριτηρίου χωρίς φωνολογική θεματική μεταβολή. Παρόμοια αποτελέσματα προέρχονται, επίσης, και από άλλες έρευνες οι οποίες επιβεβαιώνουν τη φτωχή επίδοση των μαθητών με αναγνωστικές δυσκολίες ή δυσλεξία σε δοκιμασίες ΠΜΕ που περιέχουν ή ζητούν λέξεις με φωνολογική μεταβολή ως προς το θέμα (Leong, 1989a Casalis et al., 2004 Tsesmeli & Seymour, 2006). Τέλος, και η τρίτη ερευνητική υπόθεση επιβεβαιώνεται με βάση τα ευρήματα της μελέτης. Από τα αποτελέσματα διαπιστώθηκαν αναπτυξιακές διαφορές σε όλες τις δοκιμασίες του κριτηρίου, καθώς οι μαθητές με και χωρίς δυσλεξία της Β τάξης Λυκείου σημείωσαν συνολικά καλύτερες επιδόσεις σε όλα τις δοκιμασίες ΠΜΕ που αξιολογήθηκαν συγκριτικά με εκείνες των μαθητών με και χωρίς δυσλεξία της Β τάξης Γυμνασίου αντίστοιχα. Οι περισσότερες έρευνες που εξετάζουν τις αναπτυξιακές διαφορές ΜΕ έχουν εστιάσει κυρίως σε μαθητές πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι δεν παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες, και έχουν καταλήξει ότι πράγματι οι επιδόσεις των παιδιών σε αυτόν τον τομέα βελτιώνονται με το επίπεδο της τάξης (Casalis & Louis-Alexandre, 2000 Leong, 2000 Mahony et al., 2000 Carlisle & Fleming, 2003 Τσεσμελή, 2009). Συνεπώς, τα ευρήματα της έρευνας επιβεβαιώνουν την αναπτυξιακή πορεία της ΠΜΕ των μαθητών με και χωρίς δυσλεξία κατά τη διάρκεια της φοίτησής τους στη Β/θμια εκπαίδευση, ενώ παρέχονται και οι πρώτες ενδείξεις για την αναπτυξιακή πορεία της ΠΜΕ σε μαθητές με δυσλεξία κάτι που ισχύει και για τους τυπικούς μαθητές με βάση τα ευρήματα αντίστοιχων ερευνών (Nagy et al., 1993 Casalis & Louis-Alexandre,

11 2000 Leong, 2000 Kuo & Anderson, 2006 Berninger et al., 2010 Kirby et al., 2012 Carlisle, 2003 Tσεσμελή, 2009). Συμπερασματικά, διαπιστώθηκε ότι οι μαθητές χωρίς δυσλεξία σημείωσαν συνολικά καλύτερες επιδόσεις στις δοκιμασίες ΠΜΕ που αξιολογήθηκαν συγκριτικά με εκείνες των μαθητών με δυσλεξία. Επίσης, οι μαθητές με δυσλεξία έγινε φανερό πως δυσκολεύτηκαν περισσότερο από τους μαθητές χωρίς δυσλεξία σε δοκιμασίες που απαιτούσαν φωνολογική αλλαγή ως προς τo θέμα τους. Ενώ, διαπιστώθηκαν αναπτυξιακές διαφορές καθώς οι μαθητές με και χωρίς δυσλεξία της Β τάξης Λυκείου σημείωσαν συνολικά καλύτερες επιδόσεις συγκριτικά με εκείνες των μαθητών με και χωρίς δυσλεξία της Β τάξης Γυμνασίου αντίστοιχα. Στους περιορισμούς της έρευνας συγκαταλέγεται το σχετικά μικρό μέγεθος του δείγματος των μαθητών που συμμετείχαν σε αυτήν. Έτσι λοιπόν, τα αποτελέσματα αναδεικνύουν κάποιες πρώτες ενδείξεις και σχετικές τάσεις και, ως εκ τούτου, η διατύπωση γενικεύσεων σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρείται ασφαλής. Μελλοντικές έρευνες θα μπορούσαν να συμπεριλάβουν μεγαλύτερο αριθμό μαθητών και περισσότερων τάξεων, να διερευνήσουν και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των απαντήσεων των μαθητών, ενώ το φύλο των μαθητών αποτελεί σημαντικό παράγοντα που θα μπορούσε να ληφθεί υπόψη και συνεξεταστεί. Βιβλιογραφικές αναφορές Anglin, J.M. (1993). Vocabulary development: A morphological analysis. Monographs of the Society of Research in Child Development, 58 (10), (Serial No. 238), i+iii+v-vi Berninger, V.W., Abbott, R.D., Nagy, W., & Carlisle, J. (2010). Growth in phonological, orthographic and morphological awareness in Grades 1 to 6. Journal of Psycholinguistic Research, 39, Carlisle, J.F. (2003). Morphological matters in learning to read: a commentary. Reading Psychology, 24, Carlisle, J.F. (2000). Awareness of the structure and meaning of morphologically complex words: impact on reading. Reading & Writing, 12, Carlisle, J.F. (1995). Morphological awareness and early reading achievement. In L. Feldman (Ed.), Morphological aspects of language processing (pp ). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc. Carlisle, J.F. (1988). Knowledge of derivational morphology and spelling ability in fourth, sixth and eighth graders. Applied Psycholinguistics, 9, Carlisle, J.F. (1987). The use of Morphological knowledge in Spelling Derived Forms by Learning Disabled and Normal Students. Annals of Dyslexia, 37, Carlisle, J.F., Stone, C.A., & Katz, L.A. (2001). The effects of phonological transparency on reading derived words. Annals of Dyslexia, 51, Carlisle, J.F., & Fleming, J. (2003). Lexical processing of morphologically complex words in the elementary years. Scientific Studies of Reading, 7, Casalis, S., & Louis-Alexandre, M.F. (2000). Morphological analysis, phonological analysis and learning to read French: A longitudinal study. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 12, Casalis, S., Cole, P., & Sopo, D. (2004). Morphological awareness in developmental dyslexia. Annals of Dyslexia, 54, Colé P. & Fayol M. (2000). Reconnaissance de mots écrits et apprentissage de la lecture : le rôle des connaissances morphologiques. Dans : M. Kail & M. Fayol (éds.), L Acquisition du langage : Le langage en développement. Au-delà de trois ans. Paris, Presses universitaires de France.

12 Deacon, S.H., Parrila, R., & Kirby, J.R. (2006). Processing of derived forms in highfunctioning dyslexics. Annals of Dyslexia, 56, Elbro, C., & Arnbak, E. (1996). The role of morpheme recognition and morphological awareness in dyslexia. Annals of Dyslexia, 46, Fowler, A.E., & Liberman, I.Y. (1995). The role of phonology and orthography inmorphological awareness. In L.B. Feldman (Eds.), Morphological aspects of language processing (pp ). Hillsdale, N.J.: Lawrence Erlbaum Associates. Kirby, J.R., Deacon, S.H., Bowers, P.N., Izenberg, L., Wade-Woolley, L., & Parrila, R. (2012). Children s morphological awareness and reading ability. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 25, Kuo, L., & Anderson, R.C. (2006). Morphological awareness and learning to read: a cross-language perspective. Educational Psychologist, 41, Leong, C.K. (1989a). Productive knowledge of derivational rules in poor readers. Annals of Dyslexia, 39, Leong, C.K. (1989b). The effects of morphological structure on reading proficiency A developmental study. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 1, Leong, C.K. (2000). Rapid processing of base and derived forms of words and grades 4, 5 and 6 children's spelling. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 12, Μαγουλά, Ε., & Κατσούδα, Γ. (2011). Μορφολογική επίγνωση και ορθογραφία: η περίπτωση των ρημάτων σε λλω. Στο Δ. Κουτσογιάννης, Δ. Παπαδοπούλου, & Α. Ρεβυθιάδου (Επιμ.), Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα (σελ ). Πρακτικά της 31ης ετήσιας συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας του Τμ. Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη. Μανωλίτσης, Γ. (2006). Η σχέση της μορφολογικής επίγνωσης με την αναγνωστική ικανότητα κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξής της. Στο Δ. Κουτσογιάννης, Α. Χαραλαμπόπουλος, & Ν. Λιόσης (Επιμ.), Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα (σελ ). Πρακτικά της 26ης ετήσιας συνάντησης του Τομέα Γλωσσολογίας του Τμ. Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη. Μπαμπινιώτης, Γ. (1985). Ιστορική Γραμματική της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: χ.ε. Mahony, D., Singson, M., & Mann, V. (2000). Reading ability and sensitivity to morphological relations. Reading & Writing, 12, Mann, V.A. (2000). Introduction to special issue on morphology and the acquisition of alphabetic writing systems. Reading and Writing: An Interdisciplinary Journal, 12, Nagy, W.E., Diakidoy, I.-A. N., & Anderson, C.R. (1993). The acquisition of morphology: Learning the contribution of suffixes to the meanings of derivatives. Journal of Reading Behavior, 25, Nagy, W.E, Berninger, V.W., & Abbott, R.D. (2006). Contributions of morphology beyond phonology to literacy outcomes of upper elementary and middle-school students. Journal of Educational Psychology, 98, Παντελιάδου, Σ., & Αντωνίου, Φ. (2007). Τεστ Ανάγνωσης ΤεστΑ. Αθήνα: ΕΠΕΑΕΚΥΠΕΠΘ. Ράλλη, Α. (2005). Μορφολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη. Shankweiler, D., Crain, S., Katz, L., Fowler, A.E., Liberman, A.E., Brady, S.A., Thornton, R., Lundquist, E., Dreyer, L., Fletcher, J.M., Stuebing, K.K., Shaywitz, S.E., & Shaywitz, B.A. (1995). Cognitive profiles of reading-disabled children:

13 comparisons of language skills in phonology, morphology and syntax, Psychological Science, 6, Shu, H., McBride-Chang, C., Wu, S., & Liu, H. (2006). Understanding Chinese developmental dyslexia: morphological awareness as a core cognitive construct. Journal of Educational Psychology, 98, Siegel, L.S. (2008). Morphological awareness skills of English language learners and children with dyslexia. Topics in Language Disorders, 28, Τσεσμελή, Σ. (2009). Η ανάπτυξη της μορφολογικής ενημερότητας σε παιδιά δημοτικού σχολείου. Επιστήμες Αγωγής, 2, Tsesmeli, N.S., & Seymour, P.H.K. (2006). Derivational morphology and spelling in dyslexia. Reading & Writing, 19, Tyler, A., & Nagy, W.E. (1989). The acquisition of English derivational morphology. Journal of Memory and Language, 28, Verhoeven, L., & Perfetti, C.A. (2003). The role of morphology in learning to read. Scientific Studies of Reading, 7, Φιλιππάκη-Warburton Ε. (2000). Γραμματική και σχολική παιδεία. Γλωσσικός Υπολογιστής, 2, Powered by TCPDF (

Η ανάπτυξη της μορφολογικής επίγνωσης στα Ελληνικά: μία διερευνητική μελέτη

Η ανάπτυξη της μορφολογικής επίγνωσης στα Ελληνικά: μία διερευνητική μελέτη Η ανάπτυξη της μορφολογικής επίγνωσης στα Ελληνικά: μία διερευνητική μελέτη Σ. Παντελιάδου και Κ. Μ. Ρόθου ΠΤΕΑ, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας spadel@uth.gr και rothou@uth.gr Abstract: The present study explores

Διαβάστε περισσότερα

: M: 34 , :, (...),, 2 :,,, 3 :,,,...

: M: 34 , :, (...),, 2 :,,, 3 :,,,... : M: 34 : 1 :, (....),, 2 :,,, 3 :,,,..., 2014 0 ,.,,,....,......,.,,,,.,,,... 1 ...!.... 4 M... 6... 7 1. 11 1.1.... 11 1.2.... 12 1.3.. 14 2.... 17 2.1.... 17 2.2.... 19 2.3.... 21 3.... 25 3.1.... 25

Διαβάστε περισσότερα

Η παραγωγή αναφορικών προτάσεων από κυπριόπουλα παιδιά με Γλωσσική Διαταραχή

Η παραγωγή αναφορικών προτάσεων από κυπριόπουλα παιδιά με Γλωσσική Διαταραχή Σχολή Επιστημών Υγείας Πτυχιακή εργασία Η παραγωγή αναφορικών προτάσεων από κυπριόπουλα παιδιά με Γλωσσική Διαταραχή Κωνσταντίνα Χατζηκαλλή Λεμεσός, Ιούνιος 2018 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ

Διαβάστε περισσότερα

Μορφολογική Επίγνωση μαθητών δημοτικού στις ρηματικές κατηγορίες του Χρόνου, του Ποιού Ενεργείας και της Έγκλισης

Μορφολογική Επίγνωση μαθητών δημοτικού στις ρηματικές κατηγορίες του Χρόνου, του Ποιού Ενεργείας και της Έγκλισης K. Fragkopoulou, F. Kalamida, T. Kardamas, K. Kordouli, M. Marinis, Ch. Panagiotou & N. Vassalou (eds.). Theoretical and Applied Linguistics, 3 (2015) Μορφολογική Επίγνωση μαθητών δημοτικού στις ρηματικές

Διαβάστε περισσότερα

Μορφολογική επίγνωση: µια µεταγλωσσική ικανότητα συνειδητού χειρισµού της µορφολογικής δοµής των λέξεων

Μορφολογική επίγνωση: µια µεταγλωσσική ικανότητα συνειδητού χειρισµού της µορφολογικής δοµής των λέξεων Eπιστηµονικό Bήµα, τ. 14, - εκέµβριος 2010 Μορφολογική επίγνωση: µια µεταγλωσσική ικανότητα συνειδητού χειρισµού της µορφολογικής δοµής των λέξεων Ιωάννης Γρηγοράκης άσκαλος, Υποψήφιος ιδάκτορας Π.Τ.Π.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών

12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών 12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών Διαδικασίες διαχείρισης περίπτωσης Στάδιο 1 Εντοπισμός Στάδιο 2 Αξιολόγηση Στάδιο 3 Παρέμβαση Στάδιο 4 Υποστήριξη Παρακολούθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. ΘΕΜΑ: «ιερεύνηση της σχέσης µεταξύ φωνηµικής επίγνωσης και ορθογραφικής δεξιότητας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας»

ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. ΘΕΜΑ: «ιερεύνηση της σχέσης µεταξύ φωνηµικής επίγνωσης και ορθογραφικής δεξιότητας σε παιδιά προσχολικής ηλικίας» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ «ΠΑΙ ΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΙ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΥΛΙΚΟ» ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ που εκπονήθηκε για τη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΔΥΣΑΝΑΓΝΩΣΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΑΜΗΛΗ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑ

ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΔΥΣΑΝΑΓΝΩΣΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΑΜΗΛΗ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΔΥΣΑΝΑΓΝΩΣΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΑΜΗΛΗ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΗ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΜΝΗΜΗ ΧΑΜΗΛΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΩ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΜΑΙΝ ΣΕ ΤΥΠΙΚΩΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΩ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΜΑΙΝ ΣΕ ΤΥΠΙΚΩΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Σχολή Επιστημών Υγείας Πτυχιακή εργασία ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΩ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΜΑΙΝ ΣΕ ΤΥΠΙΚΩΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Γεωργίου Μύρια Λεμεσός, Μάιος 2018 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Διερεύνηση κινήτρων μάθησης Χημείας και Φυσικής μεταξύ φοιτητών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Διερεύνηση κινήτρων μάθησης Χημείας και Φυσικής μεταξύ φοιτητών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Διερεύνηση κινήτρων μάθησης Χημείας και Φυσικής μεταξύ φοιτητών Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης Περίληψη Κύριος στόχος της παρούσας εργασίας είναι η διερεύνηση (ανάδειξη και σύγκριση) των κινήτρων φοιτητών τριτοβάθμιας

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη της Διακριτικής Ικανότητας του Τεστ Δυσκολιών Γραπτής Έκφρασης σε Μαθητές Δηµοτικού

Μελέτη της Διακριτικής Ικανότητας του Τεστ Δυσκολιών Γραπτής Έκφρασης σε Μαθητές Δηµοτικού Γραφή και γραφές στον 21 ο αιώνα Μελέτη της Διακριτικής Ικανότητας του Τεστ Δυσκολιών Γραπτής Έκφρασης σε Μαθητές Δηµοτικού Περίληψη Ιωάννης Κ. Δηµάκος Πανεπιστήµιο Πατρών, Παιδαγωγικό Τµήµα Δ. Ε. Νικολέτα

Διαβάστε περισσότερα

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές Ενότητα 5: Φωνολογική ενημερότητα Ζακοπούλου Βικτωρία 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ 10 ΧΡΟΝΩΝ

ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ 10 ΧΡΟΝΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ 10 ΧΡΟΝΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ονοματεπώνυμο Κεντούλλα Πέτρου Αριθμός Φοιτητικής Ταυτότητας 2008761539 Κύπρος

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΩΝ ΑΠΣ: ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ

Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΩΝ ΑΠΣ: ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΩΝ ΑΠΣ: ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ Κωνσταντίνα Ειρήνη ΚΟΥΦΟΥ, Υποψήφια Διδάκτωρ Π.Τ.Π.Ε. Κρήτης, εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας

Διαβάστε περισσότερα

"H υπόθεση φωνολογικού ελλείµµατος στη δυσλεξία- Εκπαιδευτικές προεκτάσεις"

H υπόθεση φωνολογικού ελλείµµατος στη δυσλεξία- Εκπαιδευτικές προεκτάσεις Περίληψη εισήγησης "H υπόθεση φωνολογικού ελλείµµατος στη δυσλεξία- Εκπαιδευτικές προεκτάσεις" Βούλγαρης ηµήτριος Dr Ειδικής Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Η αναπτυξιακή δυσλεξία αποτελεί αντικείµενο έρευνας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΨΕΥΔΟΛΕΞΕΩΝ ΑΠΟ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΤΥΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΨΕΥΔΟΛΕΞΕΩΝ ΑΠΟ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΤΥΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Σχολή Επιστημών Υγείας Πτυχιακή εργασία ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΨΕΥΔΟΛΕΞΕΩΝ ΑΠΟ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ ΤΥΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Άντρια Πολυκάρπου Λεμεσός, Μάιος 2017 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Τίτλος Ονοματεπώνυμο συγγραφέα Πανεπιστήμιο Ονοματεπώνυμο δεύτερου (τρίτου κ.ο.κ.) συγγραφέα Πανεπιστήμιο Η κεφαλίδα (μπαίνει πάνω δεξιά σε κάθε σελίδα): περιγράφει το θέμα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΣΤΙΣ ΕΠΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΣΤΙΣ ΕΠΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΣΤΙΣ ΕΠΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ανδρέας Κυθραιώτης- Πέτρος Πασιαρδής Τμήμα Επιστημών της Αγωγής Πανεπιστήμιο Κύπρου Συνέδριο Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

Σωτήρης Τοκαμάνης, Φιλόλογος, ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Ν. Ηρακλείου

Σωτήρης Τοκαμάνης, Φιλόλογος, ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Ν. Ηρακλείου Σωτήρης Τοκαμάνης, Φιλόλογος, ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Ν. Ηρακλείου Διαγνωστική προσέγγιση των Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών. 1. Τα κριτήρια και οι διαδικασίες ταυτοποίησης Στον όρο «Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες» εμπερικλείονται

Διαβάστε περισσότερα

Παπαγεωργίου Γιώτα Ψυχολόγος

Παπαγεωργίου Γιώτα Ψυχολόγος «Μαθησιακές υσκολίες» Παπαγεωργίου Γιώτα Ψυχολόγος Μαθησιακές υσκολίες = προβλήµατα που εµφανίζονται στη διάρκεια της εκπαίδευσης επηρεάζοντας τη µάθηση, την επίδοση κ τη συµπεριφορά Τα παιδιά διαφέρουν

Διαβάστε περισσότερα

Ορθογραφική ακρίβεια και ορθογραφική συνέπεια στην απόδοση. λεξικών και παραγωγικών μορφημάτων της ελληνικής γλώσσας από

Ορθογραφική ακρίβεια και ορθογραφική συνέπεια στην απόδοση. λεξικών και παραγωγικών μορφημάτων της ελληνικής γλώσσας από Πανεπιστήμιο Πατρών Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών επιστημών Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Τομέας Ψυχολογίας ΠΜΣ: Επιστήμες της Αγωγής Κατεύθυνση: Μαθησιακές Δυσκολίες-Δυσλεξία Ορθογραφική

Διαβάστε περισσότερα

dzenimag@primedu.uoa.gr, ek_kout@yahoo.com

dzenimag@primedu.uoa.gr, ek_kout@yahoo.com ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΓΝΩΣΗ: Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΩΣ ΠΡΩΤΗ ΓΛΩΣΣΑ Ευγενία Μαγουλά & Αικατερίνη Κουτουμάνου Πανεπιστήμιο Αθηνών dzenimag@primedu.uoa.gr, ek_kout@yahoo.com

Διαβάστε περισσότερα

Το υπουργείο μας. Ατυχήματα - πρώτες βοήθειες στο σχολείο

Το υπουργείο μας. Ατυχήματα - πρώτες βοήθειες στο σχολείο Αθήνα 29 Το υπουργείο μας Ατυχήματα - πρώτες βοήθειες στο σχολείο Χρήστος Τριπόδης Αναστάσιος Χριστάκης Παναγιώτα Γ. Ψυχογιού Νικόλαος Τριπόδης Αθήνα 29 Ατυχήματα - πρώτες βοήθειες στο σχολείο Συγγραφείς:

Διαβάστε περισσότερα

Μορφολογικές κατηγορίες νοητικού λεξικού του SLDT στα ελληνικά και η σχέση τους με την προνοσηρή νοημοσύνη

Μορφολογικές κατηγορίες νοητικού λεξικού του SLDT στα ελληνικά και η σχέση τους με την προνοσηρή νοημοσύνη Μορφολογικές κατηγορίες νοητικού λεξικού του SLDT στα ελληνικά και η σχέση τους με την προνοσηρή νοημοσύνη Ελισάβετ Νεοφυτίδου Ψυχολόγος, ΚΕ.ΣΥ.Ψ.Υ Α.Π.Θ Η αναζήτηση κατάλληλων μεθόδων και εξιδεικευμένων

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκοντας Φυσικές Επιστήμες

Διδάσκοντας Φυσικές Επιστήμες Διδάσκοντας Φυσικές Επιστήμες Διερεύνηση του προσωπικού ενδιαφέροντος των αριστούχων μαθητών της Γ Λυκείου για το γνωστικό αντικείμενο της Φυσικής, με τη χρήση του C.L.A.S.S. Χριστίνα Ηλ. Κωσταρά και Κωνσταντίνος

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D σχετιζόμενα με το βρογχικό άσθμα στα παιδιά και στους έφηβους Κουρομπίνα Αλεξάνδρα Λεμεσός [2014] i ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΕΦΗΒΟΥΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ Φίλιππος Λουκά Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΑΝΩ ΤΩΝ 65 ΕΤΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ

ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΑΝΩ ΤΩΝ 65 ΕΤΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ Σχολή Επιστημών Υγείας Πτυχιακή εργασία ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΑΝΩ ΤΩΝ 65 ΕΤΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ Παναγιώτα Παπαϊωάννου Λεμεσός, Μάιος 2018 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΠΑΡΤΕΝΕΡ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΠΑΡΤΕΝΕΡ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Πρώτο Διεθνές Συνέδριο 23-25 Μαρτίου Κινητικές Διαταραχές Ομιλίας σε παιδιά και ενήλικες Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΠΑΡΤΕΝΕΡ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Δρ. Λουΐζα Βωνιάτη PhD.,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΥΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΟΣ ΑΕΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΥΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΟΣ ΑΕΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Πρακτικά 17 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής (2), σελ. 11-1 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΥΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΟΣ ΑΕΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μαθησιακές Δυσκολίες Εκπαιδευτική αξιολόγηση. Πηνελόπη Κονιστή ΠΕ 70 Med Ειδικής Αγωγής pkonisti@gmail.com

Μαθησιακές Δυσκολίες Εκπαιδευτική αξιολόγηση. Πηνελόπη Κονιστή ΠΕ 70 Med Ειδικής Αγωγής pkonisti@gmail.com Μαθησιακές Δυσκολίες Εκπαιδευτική αξιολόγηση Πηνελόπη Κονιστή ΠΕ 70 Med Ειδικής Αγωγής pkonisti@gmail.com Τι είναι Μαθησιακές Δυσκολίες; Καμπύλη Νοημοσύνης Δείκτης Νοημοσύνης ποσοστό % κατηγορία πάνω από

Διαβάστε περισσότερα

Βογινδρούκας Ι., Πρωτόπαππας Α., Γρηγοριάδου Ε., Παππή Α., Παπάζη Μ., Παπαρίζος Κ., Σελήνη Ε., Σταμπουλάκη Χ., Χελάς Ε.

Βογινδρούκας Ι., Πρωτόπαππας Α., Γρηγοριάδου Ε., Παππή Α., Παπάζη Μ., Παπαρίζος Κ., Σελήνη Ε., Σταμπουλάκη Χ., Χελάς Ε. «ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΑΣ ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟΥ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ) ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΚΑΙ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ASPERGER» Βογινδρούκας Ι., Πρωτόπαππας Α.,

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Πρωινού και Απογευματινού Προγράμματος Αλφαβητισμού. στο Γυμνάσιο

Αξιολόγηση του Πρωινού και Απογευματινού Προγράμματος Αλφαβητισμού. στο Γυμνάσιο Αξιολόγηση του Πρωινού και Απογευματινού Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο 1. Ταυτότητα Έρευνας Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού (Υ.Π.Π.), στο πλαίσιο της προσπάθειάς του για αντιμετώπιση της

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του ενδιαφέροντος και των γνώσεων για το θέµα στην παραγωγή γραπτών κειµένων

Ο ρόλος του ενδιαφέροντος και των γνώσεων για το θέµα στην παραγωγή γραπτών κειµένων Γραφή και γραφές στον 21 ο αιώνα Ο ρόλος του ενδιαφέροντος και των γνώσεων για το θέµα στην παραγωγή γραπτών κειµένων Περίληψη Ιωάννης Κ. Δηµάκος Πανεπιστήµιο Πατρών, Παιδαγωγικό Τµήµα Δ. Ε. Παναγιώτα

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημολογικές πεποιθήσεις για τα μαθηματικά και επίδοση σε αριθμητικά έργα με το μηδέν

Επιστημολογικές πεποιθήσεις για τα μαθηματικά και επίδοση σε αριθμητικά έργα με το μηδέν Επιστημολογικές πεποιθήσεις για τα μαθηματικά και επίδοση σε αριθμητικά έργα με το μηδέν Σοφοκλέους Παρασκευή Πανεπιστήμιο Κύπρου & Φιλίππου Γιώργος Πανεπιστήμιο Κύπρου Περίληψη Σημαντικό μέρος της έρευνας

Διαβάστε περισσότερα

Τρέχον τίτλος: ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ. Μαθησιακές Δυσκολίες στην Ανάγνωση και η Αντιμετώπισή τους. Αγγελική Μουζάκη

Τρέχον τίτλος: ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ. Μαθησιακές Δυσκολίες στην Ανάγνωση και η Αντιμετώπισή τους. Αγγελική Μουζάκη Τρέχον τίτλος: ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ Μαθησιακές Δυσκολίες στην Ανάγνωση και η Αντιμετώπισή τους Αγγελική Μουζάκη Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Σχολή Επιστημών Αγωγής Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Πρώτο Έτος Αξιολόγησης (Ιούλιος 2009)

Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Πρώτο Έτος Αξιολόγησης (Ιούλιος 2009) Αξιολόγηση Προγράμματος Αλφαβητισμού στο Γυμνάσιο Πρώτο Έτος Αξιολόγησης (Ιούλιος 2009) 1. Ταυτότητα της Έρευνας Το πρόβλημα του λειτουργικού αναλφαβητισμού στην Κύπρο στις ηλικίες των 12 με 15 χρόνων

Διαβάστε περισσότερα

1. Σκοπός της έρευνας

1. Σκοπός της έρευνας Στατιστική ανάλυση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων των εξετάσεων πιστοποίησης ελληνομάθειας 1. Σκοπός της έρευνας Ο σκοπός αυτής της έρευνας είναι κυριότατα πρακτικός. Η εξέταση των δεκτικών/αντιληπτικών

Διαβάστε περισσότερα

Αντωνία Κωσταρή. Εισαγωγή 2. Προφίλ του παιδιού..3. επίγνωσης...4. Επίλογος..7. Βιβλιογραφικές αναφορές.7

Αντωνία Κωσταρή. Εισαγωγή 2. Προφίλ του παιδιού..3. επίγνωσης...4. Επίλογος..7. Βιβλιογραφικές αναφορές.7 «Ενδυνάμωση δεξιοτήτων μνήμης και φωνολογικής επίγνωσης μαθητή με δυσλεξία» Περιεχόμενα Αντωνία Κωσταρή Εισαγωγή 2 Προφίλ του παιδιού..3 Παρέμβαση-μέτρα για ενδυνάμωση δεξιοτήτων μνήμης και φωνολογικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΟΥΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΟΥΣ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Σ. ΛΑΠΠΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικά άτυπης αξιολόγησης

Χαρακτηριστικά άτυπης αξιολόγησης Προσαρμογή Διδακτικών Στόχων σε μαθητές με Μαθησιακές Δυσκολίες Νιάκα Ευγενία Ειδική παιδαγωγός, Σχολική Σύμβουλος Τι λάβαμε υπόψη; Το ατομικό ιστορικό των μαθητών Την αξιολόγηση της διεπιστημονικής ομάδας

Διαβάστε περισσότερα

ιερεύνηση των ψυχοµετρικών χαρακτηριστικών µιας δοκιµασίας ορθογραφικής δεξιότητας µαθητών της Β, Γ,, και Ε τάξης του δηµοτικού σχολείου

ιερεύνηση των ψυχοµετρικών χαρακτηριστικών µιας δοκιµασίας ορθογραφικής δεξιότητας µαθητών της Β, Γ,, και Ε τάξης του δηµοτικού σχολείου ιερεύνηση των ψυχοµετρικών χαρακτηριστικών µιας δοκιµασίας ορθογραφικής δεξιότητας µαθητών της Β, Γ,, και Ε τάξης του δηµοτικού σχολείου Αγγελική Μουζάκη Παιδαγωγικό Τµήµα ηµοτικής Εκπαίδευσης Πανεπιστήµιο

Διαβάστε περισσότερα

Οι επιδόσεις Ελλήνων στο Mini Mental State Examination με βάση την ηλικία και τη νοητική κατάσταση από την παιδική στην τρίτη ηλικία.

Οι επιδόσεις Ελλήνων στο Mini Mental State Examination με βάση την ηλικία και τη νοητική κατάσταση από την παιδική στην τρίτη ηλικία. CLINICAL TRIALS ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ 25 Οι επιδόσεις Ελλήνων στο Mini Mental State Examination με βάση την ηλικία και τη νοητική κατάσταση από την παιδική στην τρίτη ηλικία. Τσάνταλη, Ε. 1,2,3, Οικονομίδης,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ βιβλιο_layout 1 24/12/2015 11:50 πμ Page 7 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 13 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 1. Εισαγωγή... 21 2. Τα αλφάβητα και οι λειτουργίες τους... 24 2.1 Το ελληνικό αλφάβητο: χαρακτήρες και χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΙΚΑΝΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN

Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΙΚΑΝΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN Σχολή Επιστημών Υγείας Πτυχιακή εργασία Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΙΚΑΝΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΥΝΔΡΟΜΟ DOWN Μαγδαληνή Κουντούρη Λεμεσός, 2018 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές Ενότητα 3: Φωνολογικό σύστημα Ζακοπούλου Βικτωρία 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα Λογοθεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

Σπουδαστές Γιαννουλάκης Αντρέας Α.Μ. 11796 Τσουρουνάκης 'Αγγελος Α.Μ. 12133 Μουτουσίδου Πόπη Α.Μ. 12279 Εισηγητής: Ταφιάδης Χρ.

Σπουδαστές Γιαννουλάκης Αντρέας Α.Μ. 11796 Τσουρουνάκης 'Αγγελος Α.Μ. 12133 Μουτουσίδου Πόπη Α.Μ. 12279 Εισηγητής: Ταφιάδης Χρ. ΤΕΙ ΗΠΕΙΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Σπουδαστές Γιαννουλάκης Αντρέας Α.Μ. 11796 Τσουρουνάκης 'Αγγελος Α.Μ. 12133 Μουτουσίδου Πόπη Α.Μ. 12279 Εισηγητής: Ταφιάδης Χρ. Διονύσης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΓΛΙΚΑ Ι. Ενότητα 7α: Impact of the Internet on Economic Education. Ζωή Κανταρίδου Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής

ΑΓΓΛΙΚΑ Ι. Ενότητα 7α: Impact of the Internet on Economic Education. Ζωή Κανταρίδου Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής Ενότητα 7α: Impact of the Internet on Economic Education Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΟΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ΩΣ ΤΟ 2013.

ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΟΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ΩΣ ΤΟ 2013. ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΟΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ΩΣ ΤΟ 2013. Πρακτικές και καινοτομίες στην εκπαίδευση και την έρευνα. Άγγελος Μπέλλος Καθηγητής Μαθηματικών

Διαβάστε περισσότερα

Σ.Κ.Ε.Π. - Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους Αθήνα, Ιούνιος 2015

Σ.Κ.Ε.Π. - Σύνδεσμος Κοινωνικής Ευθύνης για Παιδιά και Νέους Αθήνα, Ιούνιος 2015 Η Επίδραση της Επαφής και της Διαδραστικής Συνεργασίας με Νέους με Αναπηρίες στη Στάση των Μαθητών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης: Ένα Πιλοτικό Πρόγραμμα Παρέμβασης Σ.Κ.Ε.Π. - Σύνδεσμος Κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ: ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΑΠΡΑΞΙΑ

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΑΠΡΑΞΙΑ Σχολή Επιστημών Υγείας Πτυχιακή εργασία ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΛΕΚΤΙΚΗ ΑΠΡΑΞΙΑ Χαρίκλεια Χαρωνίτη Λεμεσός, Μάϊος 2018 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Μαθησιακές Δυσκολίες ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

Μαθησιακές Δυσκολίες ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Μαθησιακές Δυσκολίες Τίτλος: Μαθησιακές δυσκολίες στην ανάγνωση και η αντιμετώπισή τους Αγγελική Μουζάκη Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Ο κόσμος μας σήμερα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ. Ακολουθούν περιγραφές των Σεμιναρίων που οργανώνονται:

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ. Ακολουθούν περιγραφές των Σεμιναρίων που οργανώνονται: ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ «Οικογένεια και Αυτισμός» «Επαγγελματικός Προσανατολισμός» «Μαθησιακές Δυσκολίες: Ανίχνευση, Σχεδιασμός, Παρέμβαση & Αποκατάσταση» «Μαθησιακές Δυσκολίες και Σχολικός Εκφοβισμός» «Εξερευνώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑΣ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΠΑΙΔΙΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑΣ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΠΑΙΔΙΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑΣ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΠΑΙΔΙΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟΥ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Υπεύθυνος Καθηγητής: Γραµµατικόπουλος Βασίλειος

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία. Κ. Αλεξανδρής Αν. Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΑΠΘ

Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία. Κ. Αλεξανδρής Αν. Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΑΠΘ Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία Κ. Αλεξανδρής Αν. Καθηγητής, ΤΕΦΑΑ, ΑΠΘ Μεταπτυχιακή Διπλωματική Εργασία Οδηγός Εκπόνησης Μεταπτυχιακής Εργασία ς Βασικά Σημεία Καθορισμός Θέματος Επιλογή Επιβλέποντα Πρωτογενή

Διαβάστε περισσότερα

Ξάνθη Στυλιανή, Δασκάλα Ειδικής Αγωγής σε τμήμα ένταξης στο 1 ο Δημ. Σχ. Καισαριανής Μεταπτυχιακό & Διδακτορικό στη Γνωσιακή Επιστήμη,

Ξάνθη Στυλιανή, Δασκάλα Ειδικής Αγωγής σε τμήμα ένταξης στο 1 ο Δημ. Σχ. Καισαριανής Μεταπτυχιακό & Διδακτορικό στη Γνωσιακή Επιστήμη, Ξάνθη Στυλιανή, Δασκάλα Ειδικής Αγωγής σε τμήμα ένταξης στο 1 ο Δημ. Σχ. Καισαριανής Μεταπτυχιακό & Διδακτορικό στη Γνωσιακή Επιστήμη, sxanthi@sch.gr ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΕΡΓΑ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας:

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Συστηματική περιγραφή και κατανόηση των ψυχολογικών φαινομένων. Η ψυχολογική έρευνα χρησιμοποιεί μεθόδους συστηματικής διερεύνησης για τη συλλογή, την ανάλυση και την ερμηνεία

Διαβάστε περισσότερα

Επώνυµα / Όνοµα Λοϊζίδου Ιερείδου Νάταλη ιεύθυνση ηµητρίου Χαραλάµπους, 3, 3020 Λεµεσός

Επώνυµα / Όνοµα Λοϊζίδου Ιερείδου Νάταλη ιεύθυνση ηµητρίου Χαραλάµπους, 3, 3020 Λεµεσός Βιογραφικό Σηµείωµα Προσωπικές πληροφορίες Επώνυµα / Όνοµα Λοϊζίδου Ιερείδου Νάταλη ιεύθυνση ηµητρίου Χαραλάµπους, 3, 3020 Λεµεσός Τηλέφωνα επικοινωνίας (357) 25372130, (357) 99851998 Ηλεκτρονικό ταχυδροµείο

Διαβάστε περισσότερα

Εγκυρότητα και Αξιοπιστία. Χριστίνα Καραμανίδου, PhD

Εγκυρότητα και Αξιοπιστία. Χριστίνα Καραμανίδου, PhD Εγκυρότητα και Αξιοπιστία Χριστίνα Καραμανίδου, PhD Η έννοια της εγκυρότητας Η εγκυρότητα της έρευνας είναι το βασικό κριτήριο με βάση το οποίο θα ληφθεί η απόφαση για αξιοποίηση ή όχι των ευρημάτων. Η

Διαβάστε περισσότερα

των αποτελεσμάτων της έρευναςσυμπεράσματα-επαναληψιμότητα

των αποτελεσμάτων της έρευναςσυμπεράσματα-επαναληψιμότητα ΣΥΓΓΡΑΦΗ: Παρουσίαση Αποτελεσμάτωνσυζήτηση των αποτελεσμάτων της έρευναςσυμπεράσματα-επαναληψιμότητα έρευνας Καμπάς Αντώνης Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Εξειδίκευσης του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστικές και ακαδημαϊκές δεξιότητες παιδιών με δυσκολίες μάθησης στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου

Γνωστικές και ακαδημαϊκές δεξιότητες παιδιών με δυσκολίες μάθησης στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου Γνωστικές και ακαδημαϊκές δεξιότητες παιδιών με δυσκολίες μάθησης στις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου Μιχάλης Βάμβουκας 1, Ιωάννης Σπαντιδάκης 2 και Αγγελική Μουζάκη 3 1 2 3 Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Ονοματεπώνυμο: Μιχαέλλα Σάββα Λεμεσός 2014 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με Μεγάλο Αριθμό/Ποσοστό Παιδιών με Αυξημένες Πιθανότητες για Λειτουργικό Αναλφαβητισμό

Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με Μεγάλο Αριθμό/Ποσοστό Παιδιών με Αυξημένες Πιθανότητες για Λειτουργικό Αναλφαβητισμό Αξιολόγηση του Προγράμματος Στήριξης Δημοτικών Σχολείων με Μεγάλο Αριθμό/Ποσοστό Παιδιών με Αυξημένες Πιθανότητες για Λειτουργικό Αναλφαβητισμό 1. Ταυτότητα της έρευνας (Σεπτέμβριος 2018) Η αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Στόχοι. ο προσδιορισμός δεξιοτήτων με την υψηλότερη προβλεπτική αξία για την πρόγνωση της μετέπειτα σχολικής επίδοσης

Στόχοι. ο προσδιορισμός δεξιοτήτων με την υψηλότερη προβλεπτική αξία για την πρόγνωση της μετέπειτα σχολικής επίδοσης Η μελέτη Διερεύνηση της σχέσης μεταξύ γλωσσικών & γνωστικών δεξιοτήτων και δεξιοτήτων γραμματισμού στην προσχολική ηλικία και των αναγνωστικών και ορθογραφικών δεξιοτήτων κατά τη σχολική ηλικία Στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

Α. Τηλεοπτικές συνήθειες-τρόπος χρήσης των Μ.Μ.Ε.

Α. Τηλεοπτικές συνήθειες-τρόπος χρήσης των Μ.Μ.Ε. 38 ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Ένας από τους βασικούς στόχους της παρούσας έρευνας ήταν η εύρεση εκείνων των χαρακτηριστικών των εφήβων τα οποία πιθανόν συνδέονται με τις μελλοντικές επαγγελματικές τους επιλογές. Ως

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης

Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας και Αξιολόγησης Ερευνητικό Πρόγραμμα «Αξιολόγηση Προγράμματος Ταχύρρυθμης Εκμάθησης της Ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας στα δημόσια σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης της Κύπρου» 1. Ταυτότητα της Έρευνας Με απόφαση του Υπουργικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΑΜΗΝΟ: Δ / Ακ. Έτος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ & ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΞΑΜΗΝΟ: Δ / Ακ. Έτος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ & ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ & ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Προγραμματισμός Μαθήματα 1-3: Εισαγωγή στην εκπαιδευτική έρευνα. Επίπεδα έρευνας, δεοντολογία εκπαιδευτικής έρευνας. Ερευνητικές διαδικασίες: Ερευνητικά πλαίσια,

Διαβάστε περισσότερα

Η εκμάθηση της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας από μαθητές της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης

Η εκμάθηση της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας από μαθητές της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης 736 Η εκμάθηση της Ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας από μαθητές της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Ελλάδα Abstract The subject of this research is to examine the level

Διαβάστε περισσότερα

Η αποτελεσματικότητα των νέων εγχειριδίων για το γλωσσικό μάθημα του δημοτικού σχολείου αναφορικά με τις δεξιότητες γραμματισμού των μαθητών

Η αποτελεσματικότητα των νέων εγχειριδίων για το γλωσσικό μάθημα του δημοτικού σχολείου αναφορικά με τις δεξιότητες γραμματισμού των μαθητών Η αποτελεσματικότητα των νέων εγχειριδίων για το γλωσσικό μάθημα του δημοτικού σχολείου αναφορικά με τις δεξιότητες γραμματισμού των μαθητών Φτερνιάτη Άννα, Μόνιμη Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

12/11/16. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 1/2. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 2/2

12/11/16. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 1/2. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 2/2 Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 1/2... είναι ένα εκπαιδευτικό θέμα ή ζήτημα που ένας ερευνητής παρουσιάζει και αιτιολογεί σε μία έρευνητική μελέτη θέμα πρόβλημα σκοπός - ερωτήματα Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα»

Διαβάστε περισσότερα

Μια δοκιμασία για την αξιολόγηση της ορθογραφίας

Μια δοκιμασία για την αξιολόγηση της ορθογραφίας Μια δοκιμασία για την αξιολόγηση της ορθογραφίας Η απόφαση για την ανάγκη παροχής εξατομικευμένης διδασκαλίας απαιτεί την υιοθέτηση συγκεκριμένων ποσοτικών κριτηρίων αναφορικά με την παρουσία σημαντικών

Διαβάστε περισσότερα

Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Μαθησιακές Δυσκολίες Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 1 Θεματικές ενότητες του μαθήματος Θεωρητικό πλαίσιο της διαδικασίας εκμάθησης

Διαβάστε περισσότερα

4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών

4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών 4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών Στο προηγούμενο κεφάλαιο (4.1) παρουσιάστηκαν τα βασικά αποτελέσματα της έρευνάς μας σχετικά με την άποψη, στάση και αντίληψη των μαθητών γύρω από θέματα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΙΚΑ (2 Years, Diploma)

ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΙΚΑ (2 Years, Diploma) ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΙΚΑ (2 Years, Diploma) ΤΙΤΛΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΟΥ ΑΠΟΝΕΜΕΤΑΙ: «Βρεφονηπιοκομικά» ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΠΟΥΔΩΝ: 2 Ακαδημαϊκά Έτη ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: Ελληνικά Ο ΚΛΑΔΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΜΕΝΟΣ ΑΠΟ

Διαβάστε περισσότερα

þÿ ÀÌ Ä º± µä À ¹ ¼ ½

þÿ ÀÌ Ä º± µä À ¹ ¼ ½ Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Economic Sciences and Business http://hephaestus.nup.ac.cy Master Degree Thesis 2016 þÿ ÀÌ Ä º± µä À ¹ ¼ ½ þÿµºà±¹ µåä¹ºì ¹ ¹º ĹºÌ ÃÍÃÄ ¼± þÿãä ½ º±Ä±½µ¼

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Η ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΤΙΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΙ Η ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ ΤΙΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας Κρίστια Κυριάκου ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΟΥ,ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ Της Κρίστιας Κυριάκου ii Έντυπο έγκρισης Παρουσιάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη των Στάσεων Των Μαθητών Γυμνασίου στη Φυσική με τις ΤΠΕ

Μελέτη των Στάσεων Των Μαθητών Γυμνασίου στη Φυσική με τις ΤΠΕ Μελέτη των Στάσεων Των Μαθητών Γυμνασίου στη Φυσική με τις ΤΠΕ Κ. Νικολοπούλου 1, Β. Γιαλαμάς 2 1 Β/θμια Εκπαίδευση & Πανεπιστήμιο Αθηνών, klnikolopoulou@ath.forthnet.gr 2 Πανεπιστήμιο Αθηνών, gialamasbasilis@yahoo.gr

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 15. Παραγοντική ανάλυση διακύµανσης. Παραγοντική

Κεφάλαιο 15. Παραγοντική ανάλυση διακύµανσης. Παραγοντική Κεφάλαιο 15 Παραγοντική ανάλυση διακύµανσης 1 Παραγοντική ανάλυση διακύµανσης Παραµετρικό στατιστικό κριτήριο για τη µελέτη των επιδράσεων περισσότερων από µια ανεξάρτητων µεταβλητών στην εξαρτηµένη καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Παρεμβάσεις για τις μαθησιακές δυσκολίες

Παρεμβάσεις για τις μαθησιακές δυσκολίες Παρεμβάσεις για τις μαθησιακές δυσκολίες α) Εξατομικευμένα προγράμματα Μοντέλα με στόχο τις φωνολογικές δεξιότητες Μοντέλα με στόχο την αποκωδικοποίηση και την ευχέρεια Μοντέλα με έμφαση στις δεξιότητες

Διαβάστε περισσότερα

Learning in Europe: Individualised Learning in Swedish Schools

Learning in Europe: Individualised Learning in Swedish Schools Erasmus+ / Δράση ΚΑ1 3 ο Γυμνάσιο Ηράκλειου Ενσωμάτωση Καινοτόμων Εκπαιδευτικών Μεθόδων στο Εκπαιδευτικό Έργο Κωδικός Αριθμός Ευρωπαϊκού Προγράμματος: 2017-1-EL01-KA101-035535 Σχολικά Έτη 2017-18 και 2018-19

Διαβάστε περισσότερα

«Δοκιμασία Εκφραστικού Λεξιλογίου σε τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά ηλικίας 6 8 ετών»

«Δοκιμασία Εκφραστικού Λεξιλογίου σε τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά ηλικίας 6 8 ετών» «Δοκιμασία Εκφραστικού Λεξιλογίου σε τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά ηλικίας 6 8 ετών» Γλώσσα: Το φυσικό εκείνο σύστημα επικοινωνίας που χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο και έχει ως βάση του τον έναρθρο λόγο.

Διαβάστε περισσότερα

Γιαννάκης Βασιλειάδης, Γιώργος Σαββίδης, Μαίρη Κουτσελίνη Τµήµα Επιστηµών της Αγωγής, Πανεπιστήµιο Κύπρου ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Γιαννάκης Βασιλειάδης, Γιώργος Σαββίδης, Μαίρη Κουτσελίνη Τµήµα Επιστηµών της Αγωγής, Πανεπιστήµιο Κύπρου ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αναγνωστικός Αλφαβητισµός σε Μαθητές Ε Τάξης ηµοτικού ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟΣ: ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΣΕ ΜΑΘΗΤΕΣ Ε ΤΑΞΗΣ ΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΣΕ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΜΗ ΣΥΝΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΝΕΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή εργασία Η ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Μαρία Χρίστου Λεμεσός 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Γνώση και στάση νοσηλευτών στη διαχείριση του πόνου καρκινοπαθών που νοσηλεύονται Παναγιώτης Χαραλάμπους Λεμεσός, 2014 i ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητική ομάδα

Ερευνητική ομάδα Δρ Αλεξάνδρα Πετρίδου Δρ Μαρία Νικολαΐδου Δρ Χρίστος Γιασεμής 2011-2012 Ερευνητική ομάδα 2011-2012 Εποπτεία: Δρ Λεωνίδας Κυριακίδης - Αναπληρωτής Καθηγητής Π. Κύπρου Δρ Γιασεμίνα Καραγιώργη Προϊστάμενη

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικό Πρόγραμμα Αξιολόγησης Προγραμμάτων Επιμόρφωσης Στελεχών της Εκπαίδευσης ( )

Ερευνητικό Πρόγραμμα Αξιολόγησης Προγραμμάτων Επιμόρφωσης Στελεχών της Εκπαίδευσης ( ) Ερευνητικό Πρόγραμμα Αξιολόγησης Προγραμμάτων Επιμόρφωσης Στελεχών της Εκπαίδευσης (2008-2010) 1. Ταυτότητα της Έρευνας Μέσα στα πλαίσια των Προγραμμάτων Επιμόρφωσης των Στελεχών της Εκπαίδευσης (Π.Ε.Σ.Ε.)

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την administrator Κυριακή, 31 Ιούλιος :53 - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 31 Ιούλιος :41

Συντάχθηκε απο τον/την administrator Κυριακή, 31 Ιούλιος :53 - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 31 Ιούλιος :41 Η ένταξη του παιδιού στο σχολείο είναι πολύ σημαντικό γεγονός για όλη την οικογένεια. Η απόκτηση γνώσεων θεωρείται αναγκαία και επιθυμητή για κάθε άνθρωπο... Όλα όμως τα παιδιά δεν απολαμβάνουν και δεν

Διαβάστε περισσότερα

Η αυθεντική ηγεσία και ο ρόλος της στις αλλαγές. Ονοματεπώνυμο: Μουμτζής Ευάγγελος- Δημήτριος Σειρά: 9 Επιβλέπων Καθηγητής: Ολίβια Κυριακίδου

Η αυθεντική ηγεσία και ο ρόλος της στις αλλαγές. Ονοματεπώνυμο: Μουμτζής Ευάγγελος- Δημήτριος Σειρά: 9 Επιβλέπων Καθηγητής: Ολίβια Κυριακίδου Η αυθεντική ηγεσία και ο ρόλος της στις αλλαγές Ονοματεπώνυμο: Μουμτζής Ευάγγελος- Δημήτριος Σειρά: 9 Επιβλέπων Καθηγητής: Ολίβια Κυριακίδου Δεκέμβριος 2012 Στόχος Έρευνας Στόχος της έρευνας είναι να σκιαγραφηθούν

Διαβάστε περισσότερα

Η Χρήση Μέσων Οπτικής Ανατροφοδότησης στην Εξάσκηση Μεταγλωσσικών Φωνολογικών Δεξιοτήτων σε Παιδιά με Δυσκολίες στον Γραπτό Λόγο.

Η Χρήση Μέσων Οπτικής Ανατροφοδότησης στην Εξάσκηση Μεταγλωσσικών Φωνολογικών Δεξιοτήτων σε Παιδιά με Δυσκολίες στον Γραπτό Λόγο. Η Χρήση Μέσων Οπτικής Ανατροφοδότησης στην Εξάσκηση Μεταγλωσσικών Φωνολογικών Δεξιοτήτων σε Παιδιά με Δυσκολίες στον Γραπτό Λόγο. (*) Γιώργος Φούρλας, Λογοπεδικός, Μ.Εd., M.Sc.CCC, MRCSLT. λόγος, Ινστιτούτο

Διαβάστε περισσότερα

Μονοπαραγοντική Ανάλυση Διακύμανσης Ανεξάρτητων Δειγμάτων

Μονοπαραγοντική Ανάλυση Διακύμανσης Ανεξάρτητων Δειγμάτων Μονοπαραγοντική Ανάλυση Διακύμανσης Ανεξάρτητων Δειγμάτων 1 Μονοπαραγοντική Ανάλυση Διακύμανσης Παραμετρικό στατιστικό κριτήριο για τη μελέτη της επίδρασης μιας ανεξάρτητης μεταβλητής στην εξαρτημένη Λογική

Διαβάστε περισσότερα

Η Επίδραση των Events στην Απόδοση των Μετοχών

Η Επίδραση των Events στην Απόδοση των Μετοχών Χρηματοοικονομικά και Διοίκηση Μεταπτυχιακή διατριβή Η Επίδραση των Events στην Απόδοση των Μετοχών Άντρεα Φωτίου Λεμεσός, Μάιος 2018 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές Ενότητα 6: Φώνημα Ζακοπούλου Βικτωρία 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα Λογοθεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ:

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΑTEI Ηπείρου Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας Τμήμα: Λογοθεραπείας ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΜΕΤΑΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΦΩΝ ΤΕΣΤ»

Διαβάστε περισσότερα

Η διδασκαλία των μορφολογικών διαδικασιών της παραγωγής και της σύνθεσης της αρχαίας ελληνικής υπό το πρίσμα των Α.Π.Σ.: μια κριτική θεώρηση

Η διδασκαλία των μορφολογικών διαδικασιών της παραγωγής και της σύνθεσης της αρχαίας ελληνικής υπό το πρίσμα των Α.Π.Σ.: μια κριτική θεώρηση Η διδασκαλία των μορφολογικών διαδικασιών της παραγωγής και της σύνθεσης της αρχαίας ελληνικής υπό το πρίσμα των Α.Π.Σ.: μια κριτική θεώρηση Κωνσταντίνα Ειρήνη Κουφού & Μαρίνα Τζακώστα Abstract Aim of

Διαβάστε περισσότερα

Σύγκριση Πραγματολογικών Ικανοτήτων σε Παιδιά Σχολικής Ηλικίας με Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές και Νοητική Υστέρηση

Σύγκριση Πραγματολογικών Ικανοτήτων σε Παιδιά Σχολικής Ηλικίας με Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές και Νοητική Υστέρηση ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Λ Λ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Σύγκριση Πραγματολογικών Ικανοτήτων σε Παιδιά Σχολικής Ηλικίας με Διάχυτες Αναπτυξιακές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ' ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Λογοθεραπεία: «Αντιμετώπιση Προβλημάτων Προφορικού και Γράπτου Λόγου» (Μαθησιακές Δυσκολίες) Θέμα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση της συμπεριφοράς παιδιών προσχολικής ηλικίας

Αξιολόγηση της συμπεριφοράς παιδιών προσχολικής ηλικίας Πολλές μορφές συμπεριφοράς των παιδιών κατά την προσχολική ηλικία αναπτύσσονται με ταχύ ρυθμό, όπως και άλλες όψεις της ανάπτυξης (π.χ. γνωστική, κινητική), με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα μεγάλο εύρος

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015)

Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015) Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης Οκτώβριος 2014 Πρόγραμμα Επιμόρφωσης για τη Διδασκαλία της Νέας Ελληνικής Γλώσσας - Φάση Α (2014-2015) Γλωσσική Εκπαίδευση - Εκπαίδευση στον Γραμματισμό:

Διαβάστε περισσότερα

648 Πρακτικά Συνεδρίου - ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

648 Πρακτικά Συνεδρίου - ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ 648 Πρακτικά Συνεδρίου - ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗ- ΤΕΣ ΠΟΥ ΦΟΙΤΟΥΝ ΣΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ, ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ, ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟ ΦΥΛΟ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ

Διαβάστε περισσότερα