ζγνωρίζω ωγραφίζω λύνω κόβω κολλάω εξερευνώ παί τη Στυµφαλία ζω

Transcript

1 γνωρίζω τη Στυµφαλία ζωγραφίζω λύνω κόβω κολλάω εξερευνώ παίζ ω

2 ι στον/ην ανήκε ο ι δ ά ρ τ ε Το τ Εικονογράφηση & σχεδιασµός: ΜΟΝΑ Α ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Άννα Παπαϊωάννου Επιµέλεια κειµένων: ΜΟΝΑ Α ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Άννα Παπαϊωάννου, Χριστίνα-Μαρία Πελεκανάκη, Κατερίνα Σκουλουδάκη Υλοποίηση και επιµέλεια παραγωγής: MARKETING & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΜΙΛΟΥ, ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Βασίλης Μπέτσης, Θανάσης Τσάλκος, Ελτίνα Αντωνίου ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΟΜΙΛΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ, ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΟΥΣΕΙΩΝ Έλια Βλάχου, Άννα Καλλινικίδου ΟΙΚΟΜ ΕΠΕ Ευάγγελος Παππάς, Εύη Αλεξανδροπούλου, Κατερίνα Συνοδινού Φωτογραφίες: Andrea Bonetti, ηµήτριος ηµόπουλος Το έντυπο αυτό εκδόθηκε με τη συγχρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του Προγράμματος LIFE-Stymfalia (LIFE12 NAT/GR/000275). 3

3 Η λίµνη Στυµφαλία Η λίµνη Στυµφαλία βρίσκεται στην ορεινή Κορινθία, σε υψόµετρο περίπου 600 µέτρων και έχει έκταση στρέµµατα. Εδώ, σύµφωνα µε τη µυθολογία, ο Ηρακλής αντιµετώπισε και αποµάκρυνε τις Στυµφαλίδες όρνιθες. Είναι µια από τις λίγες ορεινές λίµνες της Ελλάδας, ιδιαίτερος υγρότοπος µε µεγάλο πλούτο σε είδη ζώων και φυτών, καθώς και καταφύγιο σπάνιων ειδών πουλιών. Η περιοχή ανήκει στο Ευρωπαϊκό ίκτυο Προστατευόµενων Οικολογικών Περιοχών Natura Το Μουσείο Περιβάλλοντος Στυµφαλίας Το Μουσείο Περιβάλλοντος Στυµφαλίας είναι µέλος του ικτύου Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύµατος Οµίλου Πειραιώς. Βρίσκεται στην πλαγιά ενός από τους κατάφυτους λόφους που περιβάλλουν τη λίµνη Στυµφαλία. Οι επισκέπτες µπορούν εδώ να βρουν στοιχεία για το περιβάλλον της περιοχής και τη σηµασία του και να κατανοήσουν πώς αυτό επηρέασε την ανάπτυξη της ανθρώπινης δραστηριότητας, και ειδικότερα των παραδοσιακών επαγγελµάτων. Το πρόβληµα της λίµνης Τα τελευταία χρόνια, το νερό της λίµνης Στυµφαλίας έχει µειωθεί, ενώ µεγάλες είναι και οι ποσότητες λιπασµάτων που µπαίνουν σε αυτή. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα τον ευτροφισµό της λίµνης και την εξάπλωση των καλαµιών, που τώρα καλύπτουν το µεγαλύτερο µέρος της επιφάνειάς της. Έτσι, πολλά ψάρια και πουλιά δυσκολεύονται να κινηθούν ελεύθερα, να φτιάξουν τις φωλιές τους, αλλά και να ξεκουραστούν. Όσοι επισκέπτονται την περιοχή δεν βλέπουν δυστυχώς το νερό της λίµνης και αναρωτιούνται πού είναι. Το πρόγραµµα LIFE-Stymfa lia Ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2013 και περιλαµβάνει πολλές και διαφορετικές δράσεις, που όλες αποσκοπούν στην προστασία της λίµνης Στυµφαλίας και τη διατήρηση των φυσικών της στοιχείων, ώστε να υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες για τα θηλαστικά, τα πουλιά και τα ψάρια που κατοικούν σε αυτή. Για να συµβεί αυτό, θα πρέπει να κοπεί ένα µέρος των καλαµιών που καλύπτουν τη λίµνη. Τα καλάµια όµως που θα κοπούν, δεν θα πεταχτούν αλλά θα µετατραπούν σε ενέργεια. Πώς; Τα καλάµια, όπως και οτιδήποτε προέρχεται από τον φυτικό κόσµο, περιέχει βιοµάζα. Όταν η βιοµάζα καίγεται, αποδίδει θερµική ενέργεια, η οποία µπορεί να χρησιµοποιηθεί µε διάφορους τρόπους, (π.χ., να ζεστάνει ένα σπίτι). Στο LIFE-Stymfalia, λοιπόν, ανακαλύψαµε ότι το µυστικό για να προστατέψουµε τη λίµνη βρίσκεται στην ίδια τη λίµνη, Είναι τα καλάµια της! 4

4 Μίνι Λεξικό Βιοποικιλότητα Tο σύνολο των γονιδίων, των ειδών και των οικοσυστηµάτων που υπάρχουν στον πλανήτη µας, δηλαδή η ποικιλία της ζωής. Ευτροφισµός Ο ευτροφισµός είναι ασθένεια των στάσιµων νερών, γιατί εµφανίζεται κυρίως στις λίµνες. Είναι λέξη ελληνική από το ευ + τροφή. Όπου εµφανίζεται, έχουν δηµιουργηθεί οι συνθήκες, ώστε τα φυτά να έχουν πλούσια και καλή τροφή. Ευτροφικές λίµνες είναι αυτές, που τα νερά τους ευνοούν την ανάπτυξη πολλών µικροσκοπικών φυτών, λόγω της παρουσίας θρεπτικών συστατικών σε αφθονία. Συνέπεια αυτού είναι οι λίµνες να υποφέρουν τελικά, αφού η εισροή θρεπτικών ουσιών αυξάνεται αρκετά πέρα από το όριο που θα έπρεπε να υπάρχει στη φυσική κατάσταση της λίµνης. Οικοσύστηµα Σύνολο που αποτελείται από το φυσικό περιβάλλον (έδαφος, νερό, αέρας, µικροκλίµα) και τους οργανισµούς (ζώα, φυτά, µικροοργανισµοί) που ζουν σε αυτό. Υγρότοπος Οι συγκεντρώσεις νερού µικρού βάθους, είτε αυτές είναι στάσιµες είτε τρεχούµενες, καθώς επίσης και οι περιοχές των οποίων η στάθµη του υπόγειου νερού απέχει πολύ λίγο από την επιφάνεια του εδάφους. Υδρόβια πουλιά Τα πουλιά που ζουν µέσα ή πολύ κοντά στο νερό. LIFE Χρηµατοδοτικό εργαλείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, µε σκοπό την έρευνα και την προστασία του περιβάλλοντος. NATURA 2000 Tο οικολογικό δίκτυο των προστατευόµενων περιοχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σκοπός του δικτύου Natura 2000 είναι η προστασία των απειλούµενων ειδών και φυσικών περιοχών. Κατ επέκταση, το δίκτυο αποτελεί µέσο για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και των οικοσυστηµάτων. 5

5 Τα πιο σηµαντικά είδη της λίµνης Στυµφαλίας ΨΑΡΙΑ Ντάσκα (Pelasgus stympha licus) Ζει σε πηγές µε καθαρό νερό και σε υγροτόπους. Τρώει ασπόνδυλους οργανισµούς, όπως έντοµα, καθώς και υδρόβια βλάστηση. ΠΤΗΝΑ Βαλτόπαπια (Aythya nyroca) Πολύ σηµαντικό είδος, που φτάνει στην Ελλάδα την άνοιξη για να φωλιάσει. Προτιµάει κυρίως λίµνες µε έλη ή υγροτόπους κοντά στη θάλασσα. Ψάχνει την τροφή της στην επιφάνεια του νερού ή βουτάει σε ρηχά νερά κοντά σε πυκνή βλάστηση. Πορφυροτσικνιάς (Ardea purpurea) Λεπτός, µε χάρη, κεραµιδί χρώµα και µαύρες λωρίδες στον λαιµό, είναι πραγµατικό στολίδι για τη Στυµφαλία. Φωλιάζει σε µερικούς µόνο υγροτόπους και τρέφεται µε έντοµα του νερού, αµφίβια και ψάρια. Μικροτσικνιάς (Ixobrychus minutus) Ζει σε υγροτόπους µε γλυκά νερά, βάλτους, λίµνες, και γενικά όπου υπάρχει πυκνή βλάστηση από πυκνά καλάµια. Τρώει κυρίως βατράχια, ψάρια και 6

6 ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ Μικρός Ρινόλοφος Μεγάλος Ρινόλοφος (Rhinolophus hipposideros) (Rhinolophus ferrumquinum) Η µικρή αυτή νυχτερίδα κρύβεται και κοιµάται τη µέρα σε σπηλιές, εγκαταλειµµένα σπίτια, καθώς και άλλα σκοτεινά µέρη. Τη νύχτα κυνηγάει µικρά έντοµα όπως κουνούπια και αράχνες. Αργά το φθινόπωρο οι νυχτερίδες αυτές βρίσκουν µια σπηλιά στην οποία κάνει πολύ κρύο, κρέµονται χωρίς να ακουµπούν η µια την άλλη, και πέφτουν σε χειµερία νάρκη. Η µεγαλύτερη νυχτερίδα στο είδος της. Ζει σε πλατύφυλλα δάση και βοσκοτόπια. Συνήθως κυνηγά έντοµα σε ακτίνα µικρότερη των 8 χιλιοµέτρων από τη σπηλιά της. Πιάνει µεγάλα ιπτάµενα έντοµα, τα οποία συνήθως τρώει στον αέρα. Μερικές φορές πιάνει και µεγάλα σκαθάρια στο έδαφος. Τον χειµώνα πέφτει σε χειµερία νάρκη, αλλά καµιά φορά, όταν οι εξωτερικές θερµοκρασίες είναι υψηλές, µπορεί και να κυνηγήσει. Βίδρα Τσακάλι Ανήκει στην ίδια οικογένεια µε τις νυφίτσες και τα κουνάβια, γι αυτό και µοιάζουν µεταξύ τους. Μεγάλο υδρόβιο ζώο, νυκτόβιο, παιχνιδιάρικο, που τρέφεται κυρίως µε ψάρια. Η φωλιά της βρίσκεται κοντά στο νερό, είναι υπόγεια, και έχει πάντα δύο ανοίγµατα. Η καταστροφή και η ρύπανση του νερού, η διατάραξη του φυσικού περιβάλλοντος και τα µολυσµένα ψάρια είναι οι κύριοι λόγοι που οι βίδρες δεν καταφέρνουν να φτάσουν σε µεγάλη ηλικία. 7 Μεσαίου µεγέθους σαρκοφάγο ζώο, που ορισµένες φορές µπορεί να εµπλουτίζει τη διατροφή του µε φυτά και φρούτα. Ζυγίζει περίπου 15 κιλά,έχει φουντωτή ουρά και το χρώµα του είναι συνήθως σκουρόχρωµο µε λίγες κίτρινες αποχρώσεις.

7 ΚΡΥΠΤΟΛΕΞΟ Βρες τις λέξεις! βαλτόπαπια, καλαµιώνες, νερόκοτα, πουρνάρι, βίδρα, αγριογούρουνο, µικροτσικνιάς, ντάσκα, αλκυόνα, νανοβουτηχτάρι, νυχτερίδα, ρινόλοφος, ιτιά, νατούρα (Natura), υδρόβια, βιοποικιλότητα, Στυµφαλία 8

8 ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ Βοήθησε τις βαλτόπαπιες να βρουν τον δρόµο για τη λίµνη 9

9 ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ Bρες τις λέξεις! 10

10 ΒΡΕΣ ΤΟ! Αντιστοίχισε τα ίχνη µε το κατάλληλο ζώο/φυτό βίδρα αγριογούρουνο πουρνάρι λεύκα 11

11 ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Χρωµάτισε τα πουλιά της Στυµφαλίας Πορφυροτσικνιάς Υφάντρα 12

12 Λευκοτσικνιάς Ψαρόνι Κοκκινολαίµης 13

13 Η Λίµνη Στυµφα λία

14

15

16 ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ Ζωγράφισε φύλλα στα δέντρα της Στυµφαλίας Πλάτανος Λεύκα 18

17 ΚΟΨΕ & ΠΑΙΞΕ Φτιάξε τις δικές σου δακτυλόκουκλες µε τα πουλιά της Στυµφαλίας Μικροτσικνιάς Κουκουβάγια 19

18 20

19 ΧΟΥΧΟΥΡΙΣΤΗΣ -strix aluco- Το πιο κοινό είδος νυκτόβιου αρπακτικού στην Ελλάδα. Τρέφεται κυρίως µε τρωκτικά, αλλά πιάνει επίσης ερπετά και µικρά πουλιά. Ζωγράφισε Κόψε Φόρεσε 21

20 22

21 ΕΠΙΣΚΕΨΗ στο Μουσείο Περιβάλλοντος Στυµφαλίας Βάλε εδώ µια φωτογραφία της λίµνης Στυµφαλίας. Τι σου έκανε εντύπωση στο Μουσείο Περιβάλλοντος Στυµφαλίας; 23

22 ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 24

23 25

24 ΛΥΣΕΙΣ ΚΡΥΠΤΟΛΕΞΟ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ Λ Α Γ Ο Σ Λ Π ΣΛΟ Υ Ρ Ν Α Ρ Ι Μ Ν Τ Α Σ Κ Α Η Κ Β Α Λ Τ Ο Π Α Π Ι Α Σ Ι ΚΥΝΑΙΝΟΛΟΦΛΑΒΡΕΣ ΤΟ! βίδρα αγριογούρουνο πουρνάρι λεύκα 26

25 Αυτοκόλλητα Πουρνάρι Κόλλησε τα αυτοκόλλητα στη φωτογραφία της Λίµνης. Κουκουβάγια Ντάσκα Καλάµι Βιοποικιλότητα Μικροτσικνιάς Καλάµι Κοκκινολαίµης Καλάµι Βαλτόπαπια Όρος Ολίγυρτος Μικρός Ρινόλοφος Ντάσκα Καλάµι Βαλτόπαπια Αλκυόνα Λίµνη Στυµφαλία Καλάµι

26 Ντάσκα Καλάµι Μικροτσικνιάς Πορφυροτσικνιάς Μεγάλος Ρινόλοφος Καλάµι πρασινοκέφαλη πάπια Υφάντρα Μουσείο Περιβάλλοντος Στυµφαλίας Καλάµι Βαλτόπαπια Λευκοτσικνιάς Καλάµι Βαλτόπαπια Ψαρόνι Καλάµι

27