Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο"

Transcript

1 Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ενότητα 5: Φυτοπαθολογική μυκητολογία Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια Εντομολογίας 1

2 ΑνοιχτάΑκαδημαϊκάΜαθήματαστοΤΕΙΗπείρου Τμήμα: Τεχνολόγων Γεωπόνων Τίτλος Μαθήματος: Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ενότητα 5: Φυτοπαθολογική μυκητολογία Όνομα Καθηγητή: Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Βαθμίδα Καθηγητή: Καθηγήτρια Άρτα,

3 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 3

4 Χρηματοδότηση Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Ηπείρου» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. 4

5 Φυτοπαθολογική μυκητολογία 5

6 Σκοποί ενότητας Αναγνώριση των μυκηλιακών κατασκευών. Διάκριση των τρόπων αναπαραγωγής των μυκήτων. Ταξινόμηση των μυκήτων. 6

7 Περιεχόμενα ενότητας Ταξινόμηση των μυκήτων. Παρασιτισμός Σαπροφυτισμός. Βασίλειο των μυκήτων. 7

8 Ταξινόμηση μυκήτων 8

9 Ταξινόμηση Ευκάρυοι οργανισμοί κατατάσσονται σε 6 Βασίλεια ANIMALIA PLANTAE FUNGI (Ασκομύκητες, Βασιδιομύκητες, Ζυγομύκητες, ευτερομύκητες, Χυτριδιομύκητες) PROTOZOA (Μυξομύκητες, Πλασμωδιοφορομύκητες) CHROMISTA (Ωομύκητες) PROTISTA H πρόοδος που σημειώθηκε στη μελέτη της λεπτής δομής του κυττάρου, της βιοχημείας και κυρίως της μοριακής βιολογίας οδήγησαν τους συστηματικούς να κατατάξουν τους μύκητες σε τρία διαφορετικά βασίλεια 9

10 Ταξινόμηση: 3Bασίλεια «μυκήτων» «Κατώτεροι μύκητες»(παλαιά κατάταξη) PROTOZOA (Κλάσεις Myxomycetes, Plasmodiophoromycetes) CHROMISTA (Κλάση Oomycetes) Πραγματικοί (true) μύκητες FUNGI (Κλάσεις Chytridiomycetes, Zygomycetes, Ascomycetes, Basidiomycetes, Deuteromycetes) 10

11 Ταξινόμηση: 3Bασίλεια «μυκήτων» Ό,τι ανήκει στα Protozoa & Chromista (κατώτεροι μύκητες) θεωρείται σήμερα ως μικροοργανισμός που μοιάζει με μύκητα (fungal like) και ονομάζεται ψευδομύκητας (pseudo fungi) Οι πραγματικοί (ανώτεροι) μύκητες σχηματίζουν μυκήλιο, δεν έχουν χλωροπλάστες και τα κυτταρικά τους τοιχώματα περιέχουν γλυκάνες και χιτίνη 11

12 Ταξινόμηση: 3Bασίλεια «μυκήτων» Οι μύκητες (ψευδομύκητες & πραγματικοί μύκητες) ταξινομούνται σε φύλα (το επόμενο ταξινομικό άθροισμα μετά το Βασίλειο) Ταξινόμηση φυτοπαθογόνων μυκήτων σε Βασίλεια & Φύλα Protozoa: Myxomycota, Plasmodiophoromycota Chromista: Oomycota Fungi: Chytridiomycota, Zygomycota, Ascomycota, Basidiomycota Περαιτέρω ταξινόμηση γίνεται βάσει χαρακτήρων σε Κλάσεις, Τάξεις, Οικογένειες, Γένη, Είδη 12

13 Ταξινόμηση: 3Bασίλεια «μυκήτων» Κατά τη σύγχρονη ταξινόμηση έχει υιοθετηθεί η παλαιά Κλάση των Αδηλομυκήτων (Deuteromycetes, fungi imperfecti) Διατηρείται ανεπίσημα ως Mitosporic fungi και είναι άθροισμα τεχνητό, επειδή περιλαμβάνει τις αγενείς (ατελείς) μορφές των βασιδιομυκήτων και κυρίωςασκομυκήτων 13

14 Ονοματολογία Ταξινόμηση (παλαιά νέα) MYXOMYCOTA ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΤΩΝ ΚΑΤΩΤΕΡΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ ΑΝΩΤΕΡΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ EUMYCOTA ASCOMYCOTA BASIDIOMYCOTA DEUTEROMYCOTA MYXOMYCETES PLASMODIOPHOROMYCETES πρωτόζωα MASTIGOMYCOTINA CHYTRIDIOMYCETES Plasmodiophora brassicae Spongospora subterranea Ανώτεροι μύκητες Olpidium brassicae Synchytrium endo ZYGOMYCOTINA OOMYCETES χρώμιστα ZYGOMYCETES 14

15 Παρασιτισμός Σαπροφυτισμός 15

16 Βιολογική σχέση παρασίτου ξενιστή τρόποι παρασιτισμού μυκήτων Υποχρεωτικό σαπρόφυτο ονομάζεται το παθογόνο που τρέφεται από νεκρά υποστρώματα και προκαλεί ασθένεια στο φυτό με την παρουσία του και μόνο Υποχρεωτικό παράσιτο ονομάζεται το παθογόνο που παρασιτεί τα φυτά και άρα στη φύση ζει πάντα εις βάρος των ζωντανών φυτικών κυττάρων Δεν καλλιεργούνται σε τεχνητά νεκρά υποστρώματα Εδώ ανήκουν και οι ιοί (δεν θεωρούνται οργανισμοί) 16

17 Βιολογική σχέση παρασίτου ξενιστή τρόποι παρασιτισμού μυκήτων Προαιρετικά σαπρόφυτα ονομάζονται τα παθογόνα που ζουν κατά προτίμηση ως παράσιτα, όμως είναι ικανά να συλλέξουν θρεπτικά συστατικά από νεκρό υπόστρωμα τουλάχιστον για δεδομένο χρονικό διάστημα Προαιρετικά παράσιτα ονομάζονται τα παθογόνα που κατά κανόνα επιβιώνουν ως σαπρόφυτα και μόνο υπό ευνοϊκών για αυτά συνθηκών ή σε εξασθενημένα φυτά ή φυτικά όργανα μπορούν να παρασιτήσουν 17

18 Σαπροφυτισμός Παρασιτισμός των μυκήτων Υποχρεωτικά σαπρόφυτα (Fumago sp, ομύκητας«καπνιά» που τρέφεται από τις μελιττώδεις εκκρίσεις των εντόμων) Προαιρετικά παράσιτα (Botrytis cinerea, Alternaria, Pythium spp, Rhizoctonia solani) Υποχρεωτικά παράσιτα (ωίδια, σκωριάσεις, περονόσποροι) Προαιρετικά σαπρόφυτα (Verticillium dahliae, Fusicladium pyrorum, Phytophthora infestans) 18

19 Σαπροφυτισμός Παρασιτισμός Παρασιτισμός πιο εξελιγμένος τρόπος ζωής από το σαπροφυτισμό Το παράσιτο ξεπερνά εμπόδια και μηχανισμούς αντοχής του ξενιστή Υποχρεωτικό παράσιτο: τρέφεται από τα κύτταρα του ξενιστή, χωρίς να τα θανατώνει (υφίσταται λεπτή και εξειδικευμένη σχέση ξενιστή παθογόνου, μιας και το παθογόνο δύναται να προσβάλει μόνο ένα είδος ξενιστή ή/και ορισμένες μόνο ποικιλίες του) 19

20 Σαπροφυτισμός Παρασιτισμός Στα προαιρετικά παράσιτα δεν υπάρχει εξειδίκευση (το ίδιο παθογόνο προσβάλλει σε ευνοϊκές συνθήκες πολλά διαφορετικά είδη φυτών) Νεκρότροφο ονομάζεται το παθογόνο που σκοτώνει και αποδιοργανώνει το πρωτόπλασμα του φυτικού κυττάρου πριν φθάσει σε αυτό 20

21 Σαπροφυτισμός Παρασιτισμός Περισσότερες μεταδοτικές ασθένειες, τοποσότης ζημιάς που γίνεται στο φυτό είναι μεγαλύτερο από ό,τι θα αναμενόταν βάσει της αφαίρεσης ύδατος και θρεπτικών συστατικών Η πρόσθετη ζημιά οφείλεται σε βιολογικώς δραστικές ουσίες (ένζυμα, τοξίνες, φυτορμόνες), που εκκρίνονται από το παθογόνο ή από το φυτό ως αντίδραση στην παρουσία του παθογόνου 21

22 Βασίλειο των μυκήτων 22

23 Χαρακτηριστικά μυκήτων Ευκαρυωτικοί μ/ο Ετερότροφοι (έλλειψη φωτοσυνθετικού μηχανισμού) Κύτταρα με κυτταρικό τοίχωμα από χιτίνη ή κυτταρίνη Σχηματίζουν θαλλό (το βλαστικό σώμα τους) Παρουσιάζουν αγενή & εγγενή τρόπο αναπαραγωγής Διαβιούν σε ποικιλία θρεπτικών υποστρωμάτων 23

24 Περιβάλλον ανάπτυξης μυκήτων Οι περισσότεροι φυτοπαθογόνοι μύκητες ευνοούνται σε θερμοκρασίες o C(μεσοθερμόφιλοι) Οι περισσότεροι ζουν σε περιβάλλον με σχετική υγρασία πάνω από 85% Θεωρούνται οξύφιλοι και ευνοούνται σε υποστρώματα με ph Οι περισσότεροι είναι υποχρεωτικά αερόβιοι, ορισμένοι είναι προαιρετικά αναερόβιοι, ενώ δεν υπάρχουν υποχρεωτικά αναερόβιοι μύκητες 24

25 Θαλλός (1) Το βλαστικό σώμα των μυκήτων δεν διαφοροποιείται σε ρίζες, βλαστούς, φύλλα, κ.ά., όπως στα φυτά Σε ορισμένους μύκητες συνίσταται από άμορφη πρωτοπλασματική μάζα χωρίς κυτταρικό τοίχωμα και λέγεται αμοιβαδοειδής θαλλός Στην περίπτωση που ο αμοιβαδοειδής θαλλός έχει έως δύο πυρήνες ονομάζεται μυξαμοιβάδα (μυξομύκητες), ενώ όταν περιέχει περισσότερους από δύο πυρήνες ονομάζεται πλασμώδιο (πλασμωδιοφορομύκητες) 25

26 Θαλλός (2) Η πλειοψηφία των μυκήτων που απασχολούν τη Φυτοπαθολογία [μυκηλιακοί ή νηματοειδείς (filamentous) μύκητες], ο θαλλός παρουσιάζεται με τη μορφή νηματοειδών μικροσωληνίσκων που ονομάζονται υφές Οι υφές είναι κοίλες εσωτερικά και περιλαμβάνουν το κυτταρόπλασμα και τα κυτταρικά οργανίδια Το σύνολο των υφών αποτελεί το μυκήλιο 26

27 Κοινοκύτταρο Πολυκύτταρο μυκήλιο Υπάρχουν υφές με εγκάρσια χωρίσματα κατά διαστήματα που ονομάζονται septa (πολυκύτταρο μυκήλιο) και υφές χωρίς εγκάρσια χωρίσματα (κοινοκύτταρο μυκήλιο) Στο κοινοκύτταρο μυκήλιο υπάρχει περίπτωση δημιουργίας septum για την απομόνωση κάποιου τμήματος υφής, όταν υποστεί βλάβη ή είναι πολύ γηρασμένο ή υφίσταται η επίδραση τοξικών παραγόντων 27

28 Κοινοκύτταρο Πολυκύτταρο μυκήλιο Α. Κοινοκύτταρο μυκήλιο Β. Πολυκύτταρο μυκήλιο 28

29 Κοινοκύτταρο Πολυκύτταρο μυκήλιο μικροσκόπιο Κοινοκύτταρο μυκήλιο Πολυκύτταρο μυκήλιο 29

30 Υφές Νέα υφή προκύπτει με τη βλάστηση της αναπαραγωγικής μονάδας (συνήθως σπορίου) απότοοποίοσεευνοϊκές συνθήκες εκπτύσσεται μία βλαστική υφή, που επιμηκύνεται και διακλαδίζεται Αύξησητωνυφώνσυντελείταιστοεπάκριομέροςτους, ενώ το «παλιό» μυκήλιο συνήθως νεκρώνεται Στους ανώτερους μύκητες (ασκομύκητες, βασιδιομύκητες και αγενείς τους μορφές), τα septa φέρουν έναν ή περισσότερους πόρους μέσω των οποίων είναι δυνατή η ροή κυτοπλάσματος μεταξύ γειτονικών τμημάτων υφών ή ακόμα και η διέλευση οργανιδίων, έως και πυρήνων 30

31 Υφές 31

32 Σύνθεση κυτταρικών τοιχωμάτων Ανώτεροι μύκητες (ασκομύκητες, βασιδιομύκητες, αδηλομύκητες) & χιτριδιομύκητες: χιτίνη και μη κυτταρινικές β γλυκάνες Ωομύκητες (Pythium, Phytophthora): κυτταρίνη και β γλυκάνη Ζύμες που ταξινομούνται στους ασκομύκητες (Saccharomyces, Candida): μαννάνη και β γλυκάνη Ζύμες που ταξινομούνται στους βασιδιομύκητες (Rhodotorula): χιτίνη και μαννάνη 32

33 Αναπαραγωγή μυκήτων Αγενής Μυκήλιο Σκληρώτια* Ριζόμορφα* Αγενή σπόρια (τυπικός τρόπος: κονιδιοφόροι) * Οι μύκητες δεν κάνουν ιστούς, πολλές φορές όμως οι υφές πλέκονται και αναστομώνονται σχηματίζοντας ψευδο ιστούς Εγγενής Εγγενή Σπόρια Κατά την αγενή αναπαραγωγή δεν λαμβάνει χώρα ένωση πυρήνων, κάτι που συμβαίνει κατά την εγγενή αναπαραγωγή 33

34 Αναστομώσεις Ψευδοϊστοί Οι γειτονικές υφές των μυκήτων αναστομώνονται, ήτοι διεγείρονται και εκπτύσσουν πλάγιες διακλαδώσεις, οι οποίες έρχονται σε επαφή ή κάμπτονται και έρχονται σε επαφή τα επάκρια τμήματά τους Αυτό προκαλεί λύση κυτταρικών τοιχωμάτων και δημιουργία γέφυρας επικοινωνίας μεταξύ των υφών με ανταλλαγή γενετικού υλικού και κυττοπλάσματος 34

35 Αναστομώσεις Ψευδοϊστοί 35

36 Αναστομώσεις Ψευδοϊστοί Μέσω της αναστόμωσης, πολλοί ανώτεροι μύκητες σχηματίζουν ψευδοϊστούς Οι ψευδοϊστοί είναι οργανωμένα συμπλέγματα υφών, που συχνά αποκτούν μακροσκοπικές διαστάσεις, π.χ. καρποφορίες ανωτέρων μυκήτων 36

37 Βλαστικές & Αναπαραγωγικές δομές μυκήτων από ψευδοϊστούς (1) Μυκηλιακά κορδόνια (mycelial stands): σχοινοειδείς μυκηλιακές κατασκευές, στιςοποίεςέχουν παράλληλη διάταξη και αναστομώνονται μεταξύ τους σε πυκνά διαστήματα Σχηματίζονται προοδευτικά γύρω από μία ή περισσότερες υφές οδηγούς από τις οποίες εκπτύσσονται, αναστομούμενες και συμπλεκόμενες μεταξύ τους, πλάγιες υφές 37

38 Βλαστικές & Αναπαραγωγικές δομές μυκήτων από ψευδοϊστούς (2) Ριζόμορφα (rhizomorphs): σχοινοειδείς μυκηλιακές κατασκευές, στιςοποίεςέχουν παράλληλη διάταξη και αναστομώνονται μεταξύ τους σε πυκνά διαστήματα Μοιάζουν με ρίζες ανωτέρων φυτών και συγκροτούνται από παράλληλες μη διακλαδιζόμενες υφές 38

39 Βλαστικές & Αναπαραγωγικές δομές μυκήτων από ψευδοϊστούς (3) Σκληρώτια (sclerotia): σώματα σκληρής συστάσεως που σχηματίζονται από πλεκτεγχυματικές διαφοροποιήσεις υφών και συνήθως βρίσκονται σε κατάσταση ληθάργου Χρησιμεύουν σαν αποθησαυριστικά και ληθαργικά όργανα και επιτρέπουν στο μύκητα να επιβιώνει υπό δυσμενείς περιβαλλοντικές συνθήκες 39

40 Σκληρώτια 40

41 Εξειδικευμένες διαφοροποιήσεις υφών (1) Ριζοειδή (rhizoids): κοντές μυκηλιακές διακλαδώσεις του θαλλού, που θυμίζουν διακλαδώσεις ριζών, οι οποίες σχηματίζονται στη βάση μικρών μονοκύτταρων θαλλών ή μικρών σποριοφόρων Χρησιμεύουν για τη στερέωση του θαλλού και πρόσληψη νερού και θρεπτικών στοιχείων Σε κατώτερους μύκητες (Mastigomycotina, Zygomycotina) Συχνά τα ριζοειδή συνδέονται μεταξύ τους με εναέριες παραφυάδες (στόλωνες, stolons), όπως παρατηρείται στο μύκητα Rhizopus stolonifer 41

42 Εξειδικευμένες διαφοροποιήσεις υφών (1) 42

43 Εξειδικευμένες διαφοροποιήσεις υφών (2) Appressorium: απλή ή λοβώδης διόγκωση που εμφανίζεται σε βλαστικούς σωλήνες ή υφές και εξασφαλίζει την πρόσφυσή τους στην επιφάνεια του ξενιστή Η εφυμενίδα πολλών φυτών είναι ανθεκτική στη δράση των λυτικών ενζύμων, οπότε με την πρόσφυση του μύκητα (π.χ. Erysiphales) με το appressorium δημιουργείται λεπτή υφή διατρήσεως εκφύεται από τη βάση του Έτσι διαπερνά την εφυμενίδα και πραγματώνεται περαιτέρω η ανάπτυξη του μύκητα στον υποκείμενο φυτικό ιστό 43

44 Appressorium 44

45 Appressorium Αppressorium του μύκητα Glomus mosseae σε ρίζα σίκαλης χρωματισμένο με μπλε χρώμα (Pelikan) 20 µm 45

46 Εξειδικευμένες διαφοροποιήσεις υφών (3) Μυζητήρες (haustoria): πολλά υποχρεωτικά παράσιτα (Uredinales, Erysiphales, Peronosporales) σχηματίζουν εξειδικευμένες ενδοκυτταρικές διαφοροποιήσεις υφών Σχηματισμός μυζητήρων ξεκινά από μεσοκυτταρικές υφές ή από υφές διατρήσεως που προέρχονται από appressoria ή από εξωκυτταρικές υφές 46

47 Μυζητήρες (haustoria) 47

48 Appressorium & Haustoria Σχηματική απεικόνιση σπορίου (α), βλαστικής υφής (β), πλάκας συγκατήσεως (γ), υφή διείσδυσης (δ), μυζητήρων (ε) Πολυσχιδής μυζητήρας των Erysiphales 48

49 Εξειδικευμένες διαφοροποιήσεις υφών (4) Υφοπόδια (hyphopodia): βραχείς μυκηλιακοί κλάδοι μήκους ενός ή δύο κυττάρων που δημιουργούνται από εξωτερικές επιφανειακές υφές ορισμένων παρασιτικών μυκήτων Εξειδικευμένες μυζητικές δομές μυκήτων, των οποίων το μυκήλιό τους αναπτύσσεται επιφανειακά στους ιστούς των ξενιστών φυτών 49

50 Εξειδικευμένες διαφοροποιήσεις υφών (5) Μυκηλιακοί κρίκοι (clamp connections) ήαπλάκρίκοι: το δικαρυωτικό μυκήλιο των βασιδιομυκήτων στο σημείο των septa φέρει κατά κανόνα πλάγιεςκυκλικέςαναστομώσεις Δημιουργούνται κατά την πορεία της συζυγούς διαίρεσης των πυρήνων της δικάρυου υφής 50

51 Μυκηλιακοί κρίκοι (clamp connections) 51

52 Αναπαραγωγή μυκήτων (1) Αγενώς (asexually) Εγγενώς (sexually) Παρασεξουαλικός κύκλος Κατά τον αγενή και εγγενή τρόπο αναπαραγωγής προϋποθέτουν το σχηματισμό σπορίων 52

53 Αναπαραγωγή μυκήτων (2) Τα αγενή σπόρια είναι πολυπληθέστερα και κατέχουν σημαντικότερο ρόλο στη διασπορά και πολλαπλασιασμό των μυκήτων από ό,τι τα εγγενή σπόρια (εξαίρεση: βασιδιομύκητες) Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συσσωματώματα σωματικών υφών (π.χ. σκληρώτια) είναι δυνατό να λειτουργήσουν και ως αναπαραγωγικές μονάδες (propagules) 53

54 Διάκριση ΑΓΕΝΩΝ σπορίων Βάσει του τρόπου σχηματισμού τους Σε εκείνα που σχηματίζονται εντός εξειδικευμένων πολυπύρηνων κυττάρων, των (ζωο)σπορειαγγείων (sporangia) κατώτεροι μύκητες (Oomycetes) Σε εκείνα που σχηματίζονται εξωτερικά σε υφές ή εξειδικευμένους κλάδους υφών, των κονιδιοφόρων ανώτεροι μύκητες και χαρακτηρίζονται γενικά ως κονίδια (conidia) 54

55 Διάκριση ΑΓΕΝΩΝ σπορίων 55

56 Τύποι κονιδίων Λεπτότοιχα ή παχύτοιχα Υαλώδηήχρωματισμένα(κίτρινο, ερυθρό, καστανό, μαύρο) Λεία ή με απλές ή διακλαδιζόμενες νηματοειδείς εκφύσεις Μονοκύτταρα ή πολυκύτταρα 56

57 Τύποι κονιδίων Α. αλλαντοσπόριο, Β. αμεροσπόριο, Γ. διδυμοσπόριο,. φραγμοσπόριο, Ε. δικτυοσπόριο, Ζ. σκωληκοσπόριο, Η. ελικοσπόριο, Θ. Σταυροσπόριο (κατά Saccardo) 57

58 Αναπαραγωγή μυκήτων ΑΓΕΝΕΙΣ καρποφορίες* μυκήτων (1) Ελεύθεροι, ή να συνδέονται μεταξύ τους και να σχηματίζουν δέσμες σποριογόνος μυκηλιακός σχηματισμός, το σύννημα ή κορέμιο * Καρποφορία ονομάζεται το όργανο του μύκητα, που σχηματίζονται μέσα ή πάνω του τα σπόρια 58

59 Αναπαραγωγή μυκήτων ΑΓΕΝΕΙΣ καρποφορίες μυκήτων (1) σύννημα ή κορέμιο 59

60 Αναπαραγωγή μυκήτων ΑΓΕΝΕΙΣ καρποφορίες μυκήτων (2) Όταν μάζες κονιδιοφόρων εκφύονται από στρώμα υφών, τότε λέγεται σποριοδόχειο 60

61 Αναπαραγωγή μυκήτων ΑΓΕΝΕΙΣ καρποφορίες μυκήτων (3) Ορισμένοι παρασιτικοί μύκητες σχηματίζουν κάτω από την εφυμενίδα ή επιδερμίδα του ξενιστή μυκηλιακό στρώμα από το οποίο ορθώνονται πυκνές μάζες κονιδιοφόρων Στη συνέχεια σχίζεται η εφυμενίδα ή/και επιδερμίδα και ακολουθεί η ελευθέρωση κονιδίων Αυτή η παραλλαγή σποριοδοχείου καλείται ακέρβουλο 61

62 Αναπαραγωγή μυκήτων ΑΓΕΝΕΙΣ καρποφορίες μυκήτων (3) 62

63 Αναπαραγωγή μυκήτων ΑΓΕΝΕΙΣ καρποφορίες μυκήτων (4) Το πυκνίδιο είναι σφαιροειδής ή φιαλοειδής σύνθετος σποριοφόρος σχηματισμός που συνιστάται από ψευδοπαρεγχυματικό περίδιο, του οποίου η εσωτερική παρειά επενδύεται από ένα γόνιμο στρώμα που φέρει απλούς ή διακλαδιζόμενους κονιδιοφόρους Μπορεί να είναι κλειστά και να ανοίγουν δια ρήξεως όταν ωριμάσουν ή να φέρουν πόρο (οστιόλη) μέσω του οποίου ελευθερώνονται τα κονίδια, τα πυκνιδιοσπόρια υπό μορφή παχύρευστης, γλοιώδους ταινίας 63

64 Αναπαραγωγή μυκήτων ΑΓΕΝΕΙΣ καρποφορίες μυκήτων (4) 64

65 ΑΓΕΝΗΣ αναπαραγωγή μυκήτων ΣΠΟΡΙΑ αγενούς αναπαραγωγής Κονίδια Αρθοσπόρια Βλαστοσπόρια Ζωοσπόρια Σπορειαγγειοσπόρια Σε αυτό το στάδιο, η μορφήτων μυκήτων ονομάζεται ΑΤΕΛΗΣ (n χρωματοσώματα) Καρποφορίες αγενούς αναπαραγωγής Απλές Κονιδιοφόροι Σποριαγγειοφόροι Σύνθετες Πυκνίδιο Ακέρβουλο Σωρός Σποριοδοχείο κ.ά. 65

66 ΕΓΓΕΝΗΣ αναπαραγωγή μυκήτων Εγγενής αναπαραγωγή γίνεται με σπόρια που παράγονται από την ένωση δύο πυρήνων και περιλαμβάνει τις φάσεις της πλασμογαμίας, καρυογαμίας και μείωσης Τα αγενή σπόρια των μυκήτων χρησιμοποιούνται κυρίως για τη διασπορά τους, ενώ τα εγγενή για τη διατήρηση τους Ανώτεροι μύκητες πλασμογαμία υμένιο ικάρυο μυκήλιο καρυογαμία ασκοί βασίδια Από δικάρυα κύτταρα μείωση 66

67 Αναπαραγωγή μυκήτων Οι μύκητες με κύτταρα απουσίας τοιχωμάτων ταξινομούνται στα Myxomycota Όλοι οι υπόλοιποι (κύτταρα με τοιχώματα) ταξινομούνται στα Eumycota Οι χαρακτήρες της εγγενούς αναπαραγωγής θεωρούνται ως οι πλέον καθοριστικοί στην ταξινόμηση των μυκήτων Οι μεγάλες ομάδες των μυκήτων αναγνωρίζονται και από τους χαρακτήρες των υφών τους ή του θαλλού και τον αγενή τρόπο αναπαραγωγής τους 67

68 Αναπαραγωγή μυκήτων Ανώτεροι μύκητες, ανάλογα με τον τρόπο σχηματισμού των εγγενών σπορίων διακρίνονται σε Ascomycotina και Basidiomycotina Αδηλομύκητες (Deuteromycotina, fungi imperfecti): είναι ταξινομικά ως άθροισμα τεχνητό και περιλαμβάνει τις αγενείς (ατελείς) μορφές των ασκομυκήτων και βασιδιομυκήτων 68

69 Ονοματολογία Ταξινόμηση (παλαιά νέα) MYXOMYCOTA ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΤΩΝ ΚΑΤΩΤΕΡΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ ΑΝΩΤΕΡΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ EUMYCOTA ASCOMYCOTA BASIDIOMYCOTA DEUTEROMYCOTA MYXOMYCETES PLASMODIOPHOROMYCETES πρωτόζωα MASTIGOMYCOTINA CHYTRIDIOMYCETES Plasmodiophora brassicae Spongospora subterranea Ανώτεροι μύκητες Olpidium brassicae Synchytrium endo ZYGOMYCOTINA OOMYCETES χρώμιστα ZYGOMYCETES 69

70 ΕΓΓΕΝΗΣ αναπαραγωγή Ascomycotina Εσωτερικά του ασκού υπάρχουν συνήθως 8 ασκοσπόρια Τύποι ασκών από αριστερά προς δεξιά: σφαιροειδής, ωοειδής με μίσχο, με σέπτα, ροπαλοειδής, κυλινδρικός 70

71 Πορεία σχηματισμού ΑΣΚΟΥ 71

72 ΕΓΓΕΝΗΣ αναπαραγωγή Basidiomycotina Εξωτερικά του ροπαλοειδούς βασιδίου υπάρχουν 4 βασιδιοσπόρια, πάνω σε ισάριθμα στηρίγματα συνήθης μορφή Τύποι βασιδίων 72

73 Πορεία σχηματισμού ΒΑΣΙΔΙΟΥ 73

74 Διάκριση σπορίων ΕΓΓΕΝΟΥΣ Ζυγοσπόρια αναπαραγωγής Ωοσπόρια Ασκοσπόρια (Ασκοί) Ένας ασκός με 8 απλοειδή ασκοσπόρια Βασιδιοσπόρια (Βασίδια) Ένα βασίδιο με 4 βασιδιοσπόρια 74

75 Εγγενείς ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΕΣ (1) Ascomycotina Περιθήκια: σφαιροειδές ή απιοειδές ασκοκάρπιο που καταλήγει σε ένα πόρο, την οστιόλη (Pyrenomycetes) Οι ασκογόνες υφές σχηματίζονται στην επιφάνειες ενός γόνιμου στρώματος, το οποίο επενδύει το περίδιο 75

76 Περιθήκια 76

77 Εγγενείς ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΕΣ (2) Κλειστοθήκια: σφαιρικό ή σφαιροειδές ασκοκάρπιο εντελώς κλειστό, το οποίο ανοίγει δια ρήξεως όταν ωριμάσει (Plectomycetes) Ascomycotina 77

78 Κλειστοθήκια 78

79 Εγγενείς ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΕΣ (3) Αποθήκια: ανοικτό ασκοκάρπιο που φέρει ασκούς σε ένα εκτεθειμένο υμένιο Τυπική μορφή: σχήμα κοίλου δίσκου ή κυπέλλου (Discomycetes) Ascomycotina 79

80 Αποθήκια Discomycetes 80

81 Εγγενείς ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΕΣ (4) Ascomycotina Ψευδοθήκια ή ασκοστρώματα: πολλοί ασκομύκητες (Loculoascomycetes) σχηματίζουν τους ασκούς τους μέσα σε κοιλότητες στρωματικών καρποφοριών, τα οποία συντίθενται από σωματικές υφές που διαφοροποιούνται σε ψευδοπαρέγχυμα Πριν την εμφάνιση των ασκών μοιάζουν με σκληρώτια 81

82 Ψευδοθήκια ή ασκοστρώματα 82

83 Εγγενείς ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΕΣ (1) Basidiomycotina Τελειοσπόρια: βασίδια μεμονωμένα που προκύπτουν υπό μορφήβλαστικήςυφήςμεσέπτααπόεξειδικευμένοτύπο σπορίων, τα τελειοσπόρια (Teliomycetes: σκωριάσεις, άνθρακες, δαυλίτες) βασίδιο Στηρίγματα (4) τελειοσπόρια Βασιδιοσπόριο 83

84 Εγγενείς ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΕΣ (2) Basidiomycotina Υμένιο ή Βασιδιοκάρπια: πολλά μαζί βασίδια επί υμενίου που επενδύει επιφάνειες πόρων ή ελασμάτων, τα οποία δημιουργούνται σε ευμεγεθείς καρποφορίες (μανιτάρια) διαφόρων μορφολογικών τύπων (Hymenomycetes) 84

85 Μανιτάρια 85

86 Εγγενείς ΚΑΡΠΟΦΟΡΙΕΣ (3) Basidiomycotina Υμένιο τύπου gleba: βασίδια επί υμενίου που επενδύει την εσωτερική επιφάνεια του περιδίου μεγάλων κλειστών σφαιρικών καρποφοριών, οιοποίεςσυνιστούνταιαπό ψευδοπαρεγχυματικό ιστό (Gasteromycetes) Όχι φυτοπαθολογικού ενδιαφέροντος Με το σχηματισμό των βασιδιοσπορίων, το gleba αποδιοργανώνεται 86

87 Υμένιο τύπου gleba 87

88 ΕΓΓΕΝΕΙΣ καρποφορίες μυκήτων Καρποφορίες εγγενούς αναπαραγωγής Απλές Ασκοί Βασίδια Σύνθετες Αποθήκιο Κλειστοθήκιο Περιθήκιο Σωρός Σποριοφόρος Σε αυτό το στάδιο, η μορφή των μυκήτων ονομάζεται τέλεια (2n χρωματοσώματα) 88

89 Ιδιότητες & χαρακτηριστικά σπορίων Ξηροσπόρια: έχουν υδρόφοβη επιφάνεια και απελευθερώνονται με την πνοή του ανέμου Μυξοσπόρια: περιβάλλονται από κολλώδεις υδατοδιαλυτές ουσίες και με διάφορες μορφές νερού απομακρύνονται από τις καρποφορίες τους Εφήμερα: έχουν μικρό χρόνο που κρατούν τη βλαστική τους ικανότητα (λίγες ώρες μέχρι λίγα 24ωρα) Υπνοσπόρια: κρατούν για πολύ τη βλαστική τους ικανότητα 89

90 Ιδιότητες & χαρακτηριστικά σπορίων Απλανοσπόρια: χαρακτηρίζονται από παθητική κίνηση Ζωοσπόρια: έχουν αυτόνομη κίνηση που εξασφαλίζεται με τα μαστίγια Ενδογενή: παράγονται εσωτερικά σε καρποφορίες ή υφές Εξωγενή: παράγονται εξωτερικά (πάνω σε καρποφορίες) 90

91 Βιβλιογραφία Ανώνυμος, Εργαστηριακές σημειώσεις Φυτοπαθολογίας. Εκδόσεις Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 45 σελ. Ζωάκη-Μαλισιόβα Δ., Εργαστήρια Φυτοπροστασίας Ι. Εκδόσεις ΤΕΙ Ηπείρου, 93 σελ. Ζωάκη-Μαλισιόβα Δ., Μαθήματα Φυτοπροστασίας Ι. Διδακτικές σημειώσεις, Εκδόσεις ΤΕΙ Ηπείρου, 121 σελ. Ηλιόπουλος Α.Γ., Γενική Φυτοπαθολογία. Εκδόσεις Έμβρυο, 296 σελ. Τζάμος Ε.Κ., Φυτοπαθολογία. Εκδόσεις Σταμούλης, 557 σελ. 91

92 Σημείωμα Αναφοράς Copyright Τεχνολογικό Ίδρυμα Ηπείρου. Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα. Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο. Φυτοπαθολογική μυκητολογία. Έκδοση: 1.0. Άρτα, Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: < 92

93 Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού Μη Εμπορική Χρήση Όχι Παράγωγα Έργα 4.0 Διεθνές [1] ή μεταγενέστερη. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, Διαγράμματα κ.λπ., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί. [1] nc nd/4.0/deed.el 93

94 Τέλος Ενότητας Επεξεργασία: ρ Αντωνόπουλος ημήτριος Γεωπόνος-Φυτικής Παραγωγής ΓΠΑ Γεωπόνος-Γεωπονικής Βιοτεχνολογίας ΓΠΑ ΕΠΠΑΙΚ ΑΣΠΑΙΤΕ Μ Ε (MPhil) Φυτοπροστασίας ΓΠΑ Μ Ε (MSc) Ασφάλειας Τροφίμων WUR (PhD) Φυτοπαθολογίας ΓΠΑ Μετα- (Post-Doc) Φυτοπαθολογίας NCSU USA Μετα- (Post-Doc) Φυτοπαθολογίας ΓΠΑ-ΙΚΥ Άρτα,

Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο

Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ενότητα 7: Chromista (Peronosporaceae) Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια Εντομολογίας 1 ΑνοιχτάΑκαδημαϊκάΜαθήματαστοΤΕΙΗπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. (Μύκητες)

Γενική Μικροβιολογία. (Μύκητες) Γενική Μικροβιολογία (Μύκητες) Χαρακτηριστικά των μυκήτων Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί Δεν φωτοσυνθέτουν, είναι χημειοοργανότροφοι. Σημαντικοί αποικοδομητές! Μύκητες και τρόφιμα (Αλλοιώσεις τροφίμων) Μύκητες

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο

Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ενότητα 6: Protozoa & Chromista (Pythiaceae) Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια Εντομολογίας 1 ΑνοιχτάΑκαδημαϊκάΜαθήματαστοΤΕΙΗπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 4 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΚΗΤΩΝ (ΙΙ)

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 4 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΚΗΤΩΝ (ΙΙ) Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 4 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΚΗΤΩΝ (ΙΙ) Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή: ΑΝ. ΤΑΜΠΑΚΑΚΗ Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο

Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ενότητα 9: Basidiomycetes Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια Εντομολογίας 1 ΑνοιχτάΑκαδημαϊκάΜαθήματαστοΤΕΙΗπείρου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΤΕΣ (Α) ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. 9 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

ΜΥΚΗΤΕΣ (Α) ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. 9 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 9 η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΜΥΚΗΤΕΣ (Α) Οι μύκητες είναι ευκαρυωτικοί ετερότροφοι οργανισμοί οι οποίοι πολλαπλασιάζονται αγενώς και εγγενώς, και σχηματίζουν σπόρια. Έχουν περιγραφεί περίπου 9.000 είδη μυκήτων

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 5 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΜΥΚΗΤΩΝ

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 5 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΜΥΚΗΤΩΝ Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 5 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ ΜΥΚΗΤΩΝ Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή: ΑΝ. ΤΑΜΠΑΚΑΚΗ Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΥΚΗΤΩΝ

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΥΚΗΤΩΝ ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΥΚΗΤΩΝ Ευκαρυωτικοί οργανισμοί Ετερότροφοι οργανισμοί με υψηλή κυτταρική οργάνωση Μονοκύτταροι ή πολυκύτταροι οργανισμοί Διαθέτουν κυτταρικό τοίχωμα- άκαμπτο & ανθεκτικό Αυστηρά

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών Sclerotinia spp. - Rhizopus spp. κλάση: Ascomycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο προαιρετικά παράσιτα ή προαιρετικά σαπρόφυτα εγγενής αναπαραγωγή: ασκοί, ελεύθεροι ή σε καρποφορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5 ΩΟΜΥΚΗΤΕΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5 ΩΟΜΥΚΗΤΕΣ ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 5 ΩΟΜΥΚΗΤΕΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟ CHROMISTA (=STRAMENOPILA) Στο βασίλειο αυτό κατατάσσονται τα άλγη (φύκια) και οι ωομύκητες = οργανισμοί που μοιάζουν αλλά δεν είναι αληθινοί μύκητες

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών κλάση: Ascomycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο διακλαδιζόμενο σχηματίζουν πολύπλοκες μυκηλιακές κατασκευές προαιρετικά σαπρόφυτα ή προαιρετικά παράσιτα εξαίρεση τα ωίδια υποχρεωτικά

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 3 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΚΗΤΩΝ (Ι)

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 3 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΚΗΤΩΝ (Ι) Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 3 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΥΚΗΤΩΝ (Ι) Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή: ΑΝ. ΤΑΜΠΑΚΑΚΗ Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 2. Ωίδια

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 2. Ωίδια ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 2. κλάση: Ascomycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο διακλαδιζόμενο σχηματίζουν πολύπλοκες μυκηλιακές κατασκευές προαιρετικά σαπρόφυτα ή

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΔΕΥΤΕΡΟΜΥΚΗΤΕΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΔΕΥΤΕΡΟΜΥΚΗΤΕΣ ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 2 ΔΕΥΤΕΡΟΜΥΚΗΤΕΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΜΥΚΗΤΩΝ ΑΤΕΛΕΙΣ Ή ΔΕΥΤΕΡΟΜΥΚΗΤΕΣ Ή ΑΔΗΛΟΜΥΚΗΤΕΣ (DEYTEROMYCETES) Σε αυτή την κλάση κατατάσσονται: 1. Oι ατελείς μορφές των ασκομυκήτων κυρίως και

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΜΥΚΗΤΩΝ ΑΣΚΟΜΥΚΗΤΕΣ (ASCOMYCETES)

ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΜΥΚΗΤΩΝ ΑΣΚΟΜΥΚΗΤΕΣ (ASCOMYCETES) ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 3 ΑΣΚΟΜΥΚΗΤΕΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΜΥΚΗΤΩΝ ΑΣΚΟΜΥΚΗΤΕΣ (ASCOMYCETES) Στην κλάση αυτή κατατάσσονται οι μύκητες που στην τέλεια μορφή τους σχηματίζουν εγγενείς καρποφορίες που λέγονται

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 7 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΑΣΚΟΜΥΚΗΤΕΣ

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 7 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΑΣΚΟΜΥΚΗΤΕΣ Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 7 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΑΣΚΟΜΥΚΗΤΕΣ Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή: ΑΝ. ΤΑΜΠΑΚΑΚΗ Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο

Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ζωικοί Εχθροί Εργαστήριο Ενότητα 9: Προνύμφες & νύμφες των ολομετάβολων εντόμων Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια Εντομολογίας 1 ΑνοιχτάΑκαδημαϊκάΜαθήματαστοΤΕΙΗπείρου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 4 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΑΣΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 4 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΑΣΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ ΓΕΝΙΚΗ ΦΥΤΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 4 ΒΑΣΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΜΥΚΗΤΩΝ ΒΑΣΙ ΙΟΜΥΚΗΤΗΤΕΣ (BASIDIOMYCETES) Στην κλάση αυτή ταξινομούνται πολλοί παθογόνοι μύκητες με βάση τις εγγενείς καρποφορίες τους. Οι εγγενείς

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο

Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ενότητα 8: Ascomycetes Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια Εντομολογίας 1 ΑνοιχτάΑκαδημαϊκάΜαθήματαστοΤΕΙΗπείρου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ 34 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ 35 ΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ Απαντώνται πάνω σε δέντρα, στο δάσος μετά τη βροχή, μέσα σε τρόφιμα αλλά και στα πόδια των αθλητών. Οι περισσότεροι από αυτούς μοιάζουν με φυτά, αλλά δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΤΕΣ-ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΜΥΚΗΤΩΝ

ΜΥΚΗΤΕΣ-ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΜΥΚΗΤΩΝ ΜΥΚΗΤΕΣ-ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΜΥΚΗΤΩΝ ηµήτρης Μ. ήµου, Γεωπόνος, Μυκητολόγος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με τη λέξη µανιτάρια ονοµάζονται οι µακροσκοπικές καρποφορίες εγγενούς αναπαραγωγής ορισµένων µυκήτων,

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 9 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΒΑΣΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ (ΙΙ)-ΜΥΤΟΣΠΟΡΙΚΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 9 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΒΑΣΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ (ΙΙ)-ΜΥΤΟΣΠΟΡΙΚΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 9 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΒΑΣΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ (ΙΙ)-ΜΥΤΟΣΠΟΡΙΚΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΕΞΟΥΑΛΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή:

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών κλάση: Deuteromycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο σαπρόφυτα παράσιτα αναπαραγωγή: κυρίως αγενώς (ατελής μορφή) τέλεια μορφή: Ασκομύκητες (κυρίως), Βασιδιομύκητες τάξη: Moniliales

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών Pythium spp. Phytophthora spp. κλάση: Oomycetes θαλλός: κοινοκύτταρο μυκήλιο με πλούσια διακλάδωση κυτταρικά τοιχώματα με κυτταρίνη αντί για χιτίνη σαπρόφυτα παράσιτα περιβάλλον:

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο

Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Γενική Φυτοπαθολογία Εργαστήριο Ενότητα 10: Deuteromycetes ή fungi imperfecti Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια Εντομολογίας 1 ΑνοιχτάΑκαδημαϊκάΜαθήματαστοΤΕΙΗπείρου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ Ε.ΠΕΤΡΙΔΟΥ. Η παρουσίαση είναι βασισµένη στις παραδόσεις της αποχ. Καθηγήτριας κυρίας Μπουρτζή - Χατζοπούλου

ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ Ε.ΠΕΤΡΙΔΟΥ. Η παρουσίαση είναι βασισµένη στις παραδόσεις της αποχ. Καθηγήτριας κυρίας Μπουρτζή - Χατζοπούλου ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ Ε.ΠΕΤΡΙΔΟΥ Η παρουσίαση είναι βασισµένη στις παραδόσεις της αποχ. Καθηγήτριας κυρίας Μπουρτζή - Χατζοπούλου ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ 2 ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ Eυκαρυωτικοί οργανισµοί Μονοκύτταροι

Διαβάστε περισσότερα

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 3. Περονόσποροι

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 3. Περονόσποροι ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 3. κλάση: Oomycetes θαλλός: κοινοκύτταρο μυκήλιο με πλούσια διακλάδωση κυτταρικά τοιχώματα με κυτταρίνη αντί για χιτίνη σαπρόφυτα παράσιτα

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών κλάση: Oomycetes θαλλός: κοινοκύτταρο μυκήλιο με πλούσια διακλάδωση κυτταρικά τοιχώματα με κυτταρίνη αντί για χιτίνη σαπρόφυτα παράσιτα περιβάλλον: υψηλή υγρασία αγενής αναπαραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία Ενότητα 13 : Γεωργία Ακριβείας, η Γεωργία του Μέλλοντος Επισκόπηση Μαθήματος Μελετίου Γεράσιμος 1

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας 5 ο Εργαστήριο: Τήξεις Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 6 η : Ωίδια Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 2: Στοιχεία Μικροβιολογίας και Βιοχημείας των Βιομηχανικών Ζυμώσεων(3/5), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 1 η : Εισαγωγή Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 8 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΛΕΙΧΗΝΕΣ ΒΑΣΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ (Ι)

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 8 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΛΕΙΧΗΝΕΣ ΒΑΣΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ (Ι) Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 8 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΛΕΙΧΗΝΕΣ ΒΑΣΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ (Ι) Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή: ΑΝ. ΤΑΜΠΑΚΑΚΗ Τμήμα: ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 22 η : Κηλιδώσεις σιτηρών Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων

Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Αρχές Βιοτεχνολογίας Τροφίμων Ενότητα 2: Στοιχεία Μικροβιολογίας και Βιοχημείας των Βιομηχανικών Ζυμώσεων(3/5), 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης και Τεχνολογίας Τροφίμων Διδάσκων: Δρ. Σεραφείμ Παπανικολαου Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 1 : Ακουστική οδός Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα Λογοθεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 6 : Στοματική κοιλότητα - Φάρυγγας (Μέρος Β ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Φυτοπαθολογία Θεωρία

Γενική Φυτοπαθολογία Θεωρία Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Γενική Φυτοπαθολογία Θεωρία Ενότητα 3: Σημειολογία Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια Εντομολογίας 1 ΑνοιχτάΑκαδημαϊκάΜαθήματαστοΤΕΙΗπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Φυτοπαθολογία Θεωρία

Γενική Φυτοπαθολογία Θεωρία Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Γενική Φυτοπαθολογία Θεωρία Ενότητα 8: Θρέψη μικροοργανισμών, διατροφική εξάρτηση & κύκλος παρασιτικής ασθένειας Δρ Δήμητρα Ζωάκη Μαλισιόβα Καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 12 η : Σηψιρριζίες- Σήψεις λαιμού καπνού Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 10 : Φυσιολογία φωνής (Μέρος Β ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 9 : Φυσιολογία φωνής (Μέρος Α ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 2 η : Σκωριάσεις Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 2 : Περιγραφή του ωτός Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας 4 ο Εργαστήριο: Αδρομυκώσεις Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 7 : Λάρυγγας (Μέρος Α ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές Ενότητα 16: Ασκήσεις Πράξης Ζακοπούλου Βικτωρία 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα Λογοθεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών

φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών φυτοπαθολογία ανθοκηπευτικών κλάση: Deuteromycetes θαλλός: πολυκύτταρο μυκήλιο σαπρόφυτα παράσιτα αναπαραγωγή: κυρίως αγενώς (ατελής μορφή) τέλεια μορφή: Ασκομύκητες (κυρίως), Βασιδιομύκητες τάξη: Tuberculariales

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 6 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΧΥΤΡΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ, ΖΥΓΟΜΥΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΓΚΛΟΜΕΡΟΜΥΚΗΤΕΣ

Γενική Μικροβιολογία. Ενότητα 6 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΧΥΤΡΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ, ΖΥΓΟΜΥΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΓΚΛΟΜΕΡΟΜΥΚΗΤΕΣ Γενική Μικροβιολογία Ενότητα 6 η ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ: ΧΥΤΡΙΔΙΟΜΥΚΗΤΕΣ, ΖΥΓΟΜΥΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΓΚΛΟΜΕΡΟΜΥΚΗΤΕΣ Όνομα καθηγητή: Δ. ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Όνομα καθηγητή: Γ. ΖΕΡΒΑΚΗΣ Όνομα καθηγητή: ΑΝ. ΤΑΜΠΑΚΑΚΗ Τμήμα:

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου

Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Ανατομία - Φυσιολογία Ακοής Ομιλίας Λόγου Ενότητα 5 : Στοματική κοιλότητα Φάρυγγας (Μέρος Α ) Ναυσικά Ζιάβρα 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα

Διαβάστε περισσότερα

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής Διπλ. Ναυπηγός Μηχανολόγος Μηχανικός M.Sc. Διασφάλιση

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 7: ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 12: Κριτήρια Σύγκλισης Σειρών. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 12: Κριτήρια Σύγκλισης Σειρών. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Κριτήρια Σύγκλισης Σειρών Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων

Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λοιμώδη Νοσήματα Υγιεινή Αγροτικών Ζώων Ενότητα 1 : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΛΟΙΜΩΔΗ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΥΓΙΕΙΝΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΖΩΩΝ Ιωάννης Σκούφος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΧ ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΧ ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΧ 1 ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΧ ΓΕΝΙΚΗ ΜΥΚΗΤΟΛΟΓΙΑ Ι ) ΓΕΝΙΚΟΤΗΤΕΣ Οι µύκητες είναι κατώτερα φυτά στερούµενα χλωροφύλλης, πολυκυττάριοι ή µονοκυττάριοι οργανισµοί. Ανήκουν στους ευκαρυωτικούς

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία Ελληνική ημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία Ενότητα 1 : Εισαγωγή Μελετίου Γεράσιμος 1 Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2)

Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2) Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2) Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ Ενότητα # (5): Δεσμοί και Τροχιακά Ακρίβος Περικλής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 7 η : Τήξεις Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας 1 ο εργαστήριο: Σκωριάσεις Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Εκκλησιαστικό Δίκαιο. Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ.

Εκκλησιαστικό Δίκαιο. Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 23 η : Τρίτη Επανάληψη Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 14 η : Πρώτη Επανάληψη (Β Μέρος) Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας 2 ο Εργαστήριο: Άνθρακες και Δαυλίτες Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία της μετάφρασης

Ιστορία της μετάφρασης ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6: Μεταφραστές και πρωτότυπα. Ελένη Κασάπη ΤΜΗΜΑ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργική Εκπαίδευση Ενότητα 9

Γεωργική Εκπαίδευση Ενότητα 9 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 9: Σχεδιασμός εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τον αγροτικό χώρο Αφροδίτη Παπαδάκη-Κλαυδιανού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Κυτταρο-Ιστοκαλλιέργεια

Κυτταρο-Ιστοκαλλιέργεια Κυτταρο-Ιστοκαλλιέργεια Ενότητα 4 η Σωματική εμβρυογένεση Όνομα καθηγητή: Σ. Κίντζιος Τμήμα: Βιοτεχνολογίας Στόχοι ενότητας 1. Είδη ιστοκαλλιέργειας. 2. Καλλιέργεια μεριστώματος. 3. Καλλιέργεια οφθαλμών.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 5 η Άσκηση Συγχώνευση & απαρίθμηση Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΖΩΝΤΑΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Species Plantarum (1753) Systema Naturae (1758) Περιέγραψε όλα τα γνωστά στην εποχή του είδη, φυτικά και ζωικά. 'Ηθελε, με τον τρόπο αυτό, να καταγράψει όλους τους

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρία. Ειδική Φυτοπαθολογία Οπωροκηπευτικών και Φυτών Μεγάλης Καλλιέργειας

Θεωρία. Ειδική Φυτοπαθολογία Οπωροκηπευτικών και Φυτών Μεγάλης Καλλιέργειας Θεωρία Ειδική Φυτοπαθολογία Οπωροκηπευτικών και Φυτών Μεγάλης Καλλιέργειας Pythium - Phytophthora 1 Οι Ωομύκητες έχουν κοινοκύτταρο μυκήλιο με πλούσια διακλάδωση 2 Οι Ωομύκητες έχουν κυτταρίνη αντί για

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Ενότητα 2: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Λοίζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Ενότητα 2: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Λοίζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Ενότητα 2: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Λοίζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 3: Έλεγχοι στατιστικών υποθέσεων Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 1: Καταχώρηση δεδομένων Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργικά Συστήματα

Λειτουργικά Συστήματα 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Λειτουργικά Συστήματα Ενότητα 10 : Ιδεατή Μνήμη Αλγόριθμοι Αντικατάστασης Σελίδων Δημήτριος Λιαροκάπης 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ

Διαβάστε περισσότερα

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι

Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Μικροβιολογία Τροφίμων Ι Ενότητα 8: Αντιμικροβιακα Εμπόδια Βιολογικές Δομές, 2ΔΩ Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής Του Ανθρώπου Διδάσκοντες: Γεώργιος - Ιωάννης Νύχας Ευστάθιος Πανάγου Μαθησιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Στα ευκαρυωτικά συγκατελέγονται ορισμένοι τύποι μικροοργανισμών καθώς και τα φυτά και τα ζώα Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί είναι τα πρώτιστα (όπου

Στα ευκαρυωτικά συγκατελέγονται ορισμένοι τύποι μικροοργανισμών καθώς και τα φυτά και τα ζώα Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί είναι τα πρώτιστα (όπου Κεφάλαιο 5 1 Στα ευκαρυωτικά συγκατελέγονται ορισμένοι τύποι μικροοργανισμών καθώς και τα φυτά και τα ζώα Ευκαρυωτικοί μικροοργανισμοί είναι τα πρώτιστα (όπου ανήκουν τα πρωτόζωα γνωστά ως παράσιτα και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ Σχολή Αγροτικής Παραγωγής, Υποδομών και Περιβάλλοντος ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Προπτυχιακό ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1855 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 5 ο ΤΙΤΛΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορική II. Ενότητα 5 : Δομές Δεδομένων και αφηρημένοι. τύποι δεδομένων. Δρ. Γκόγκος Χρήστος

Πληροφορική II. Ενότητα 5 : Δομές Δεδομένων και αφηρημένοι. τύποι δεδομένων. Δρ. Γκόγκος Χρήστος 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Πληροφορική II Ενότητα 5 : Δομές Δεδομένων και αφηρημένοι τύποι δεδομένων Δρ. Γκόγκος Χρήστος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Τμήμα Χρηματοοικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής Ενότητα 9: Μέτρηση Αγωγιμότητας Διαλυμάτων Περικλής Ακρίβος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας. Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Βιοστατιστική (Ε) Ενότητα 2: Περιγραφική στατιστική Δρ.Ευσταθία Παπαγεωργίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων Το περιεχόμενο του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΣΤΑ ΣΗΕ Λαμπρίδης Δημήτρης Κατσανού Βάνα Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστική Κόστους Ενότητα 8: Κοστολογική διάρθρωση Κύρια / Βοηθητικά Κέντρα Κόστους.

Λογιστική Κόστους Ενότητα 8: Κοστολογική διάρθρωση Κύρια / Βοηθητικά Κέντρα Κόστους. Λογιστική Κόστους Ενότητα 8: Κοστολογική διάρθρωση Κύρια / Βοηθητικά Κέντρα Κόστους. Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική των επιχειρήσεων

Διοικητική των επιχειρήσεων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Διοικητική των επιχειρήσεων Ενότητα 5 : Εισαγωγή στη λήψη αποφάσεων Καραμάνης Κωνσταντίνος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Λογιστικής

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστική. 5 ο Μάθημα: Βασικές Έννοιες Εκτιμητικής. Γεώργιος Μενεξές Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Στατιστική. 5 ο Μάθημα: Βασικές Έννοιες Εκτιμητικής. Γεώργιος Μενεξές Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στατιστική 5 ο Μάθημα: Βασικές Έννοιες Εκτιμητικής Γεώργιος Μενεξές Τμήμα Γεωπονίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής Ενότητα 4: Τοποθέτηση d ηλεκτρονίων σε οκτάεδρα Σύμπλοκα Περικλής Ακρίβος Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA

ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA Εικ.1. Ελάτη προσβεβληµένη από το µύκητα Armillaria mellea. ιακρίνονται οι λευκές µυκηλιακές πλάκες στη βάση του κορµού. Μαίναλο. Εικ.2. Μυκηλιακές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 10 o

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 10 o ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 10 o ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ Μύκητες Ωίδιο τριανταφυλλιάς, Σκωρίαση τριανταφυλιάς, Σκωρίαση γαρυφαλλιάς, Μελανή κηλίδωση τριανταφυλλιάς, Σκωρίαση χρυσάνθεμου, Βοτρύτης, Αδρομυκώσεις,

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Εισαγωγή στους Αλγορίθμους Ενότητα 5 η Άσκηση - Συγχώνευση Διδάσκων Χρήστος Ζαρολιάγκης Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Πατρών Email: zaro@ceid.upatras.gr Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα: ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

Ενότητα: ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Τίτλος Μαθήματος: Γενική Μικροβιολογία Ενότητα: ΕΥΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΑΡΥΩΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ Διδάσκων: Καθηγητής Ιωάννης Σαββαΐδης Τμήμα: Χημείας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ευκαρυωτικά και Προκαρυωτικά Κύτταρα Οι διάφορες βιοχημικές

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων Ενότητα 2: Οργάνωση και Διοίκηση Εισαγωγή Μαυρίδης Δημήτριος Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 15: Ολοκληρώματα Με Ρητές Και Τριγωνομετρικές Συναρτήσεις Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής

Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 15: Ολοκληρώματα Με Ρητές Και Τριγωνομετρικές Συναρτήσεις Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Ολοκληρώματα Με Ρητές Και Τριγωνομετρικές Συναρτήσεις Λουκάς Βλάχος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε

Διαβάστε περισσότερα

Εκκλησιαστικό Δίκαιο

Εκκλησιαστικό Δίκαιο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8η: Ο νέος αντιρατσιστικός νόμος και ο ν.4301/2014 Κυριάκος Κυριαζόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστική. 6 ο Μάθημα: Διαστήματα Εμπιστοσύνης και Έλεγχοι Υποθέσεων. Γεώργιος Μενεξές Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Στατιστική. 6 ο Μάθημα: Διαστήματα Εμπιστοσύνης και Έλεγχοι Υποθέσεων. Γεώργιος Μενεξές Τμήμα Γεωπονίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Στατιστική 6 ο Μάθημα: Διαστήματα Εμπιστοσύνης και Έλεγχοι Υποθέσεων Γεώργιος Μενεξές Τμήμα Γεωπονίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας 7 ο Εργαστήριο: Ασθένειες φυλλώματος και σήψεις κόκκων Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

1 η Διάλεξη. Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων

1 η Διάλεξη. Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων 1 η Διάλεξη Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων 1 Περιεχόμενα 1 η Άσκηση... 3 2 η Άσκηση... 3 3 η Άσκηση... 3 4 η Άσκηση... 3 5 η Άσκηση... 4 6 η Άσκηση... 4 7 η Άσκηση... 4 8 η Άσκηση... 5 9 η Άσκηση... 5 10

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 21 η : Κηλιδώσεις φύλλων μηδικής - Ασκοχυτώσεις ψυχανθών Αναστασία Λαγοπόδη

Διαβάστε περισσότερα

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας

Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μυκητολογικές ασθένειες φυτών μεγάλης καλλιέργειας Ενότητα 5 η : Περονόσποροι Αναστασία Λαγοπόδη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα