Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος

Transcript

1 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος Συν τονισ τεσ: Κ. Διαμαντοπούλου Α. Λάζαρης Κ. Παναγιωτοπούλου Εισ η γ η τ ε σ : Ι. Γκικόντη Κ. Διαμαντοπούλου Ε. Ελευθεριάδης Ε. Καραμητοπούλου Α. Λάζαρης Κ. Παναγιωτοπούλου Α. Παπανικολάου

2

3 ΣΥνοψη χρησιμων δεδομενων για την ιστολογικη Εκθεση του ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ Επώνυμο... Όνομα... Ημ/νία γέννησης... Νοσοκομείο... Αρ. ασθενούς... Αρ. Μητρώου Κοιν. Ασφ.... Ημ/νία εισαγωγής... Ημ/νία διάγνωσης... Αρ. Πρωτοκόλλου... Παθολογοανατόμος... Φύλο... Χειρουργός... Μακροσκοπική Εξέταση Βιοψία TURBT Εκκολπωματεκτομή Μερική κυστεκτομή Ριζική κυστεκτομή Περιοχή (-ες) βιοψίας ή TURBT... Εντόπιση όγκου... Βάρος TURBT... (γραμ) Μέγιστο μέγεθος όγκου...(χιλ.) Αριθμός όγκων... Δεξιοί θυροειδείς λεμφαδένες Ναι Όχι Αριστεροί θυροειδείς λεμφαδένες Ναι Όχι Δεξιοί λαγόνιοι λεμφαδένες Ναι Όχι Αριστεροί λαγόνιοι λεμφαδένες Ναι Όχι Διήθηση περικυστικού ιστού (pt3b) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται Όρια Δεν εκτιμάται Αρνητικά Θετικά Απόσταση από το εγγύς όριο...(χιλ) Περιοχή(-ες)... Μικροσκοπική Εξέταση Όγκος Ουροθηλιακό καρκίνωμα Για ουροθηλιακά WHO 1973 WHO 2004 Υπότυποι Καρκίνωμα πλακώδους επιθηλίου καρκινώματα: Grade 1 Χαμηλόβαθμο Αδενοκαρκίνωμα Grade 2 Μικροκυτταρικό καρκίνωμα Υψηλόβαθμο Σαρκωματοειδές καρκίνωμα Grade 3 Σάρκωμα Άλλο: Συσχετιζόμενο CIS Ναι Όχι Ορίστε... Αγγειακή διήθηση Ναι Όχι Καρκίνωμα in situ μόνο (ptis) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Μη διηθητικός θηλώδης όγκος (pta) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Διήθηση στο χόριο (pt1) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Διήθηση του έσω ημίσεος (1/2) του μυϊκού pt2a) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Διήθηση του έξω ημίσεος (1/2) του μυϊκού(pt2b) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Μικροσκοπική διήθηση περικυστικού ιστού(pt3a) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Eπιβεβαιωμένη διήθηση περικυστικού ιστού(pt3b) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Διήθηση σε προστάτη, μήτρα ή κόλπο(pt4a) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Διήθηση σε πυελικό ή κοιλιακό τοίχωμα (pt4b) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Όρια Δεν εκτιμάται Αρνητικά Θετικά Απόσταση από το εγγύς όριο...(χιλ) Περιοχή(-ες)... Δεξιοί λεμφαδένες Σύνολο Αρ θετικών ECS Αριστεροί λεμφαδένες Σύνολο Αρ θετικών ECS Θυροειδείς ΔΕ ΔΕ Λαγόνιοι ΔΕ ΔΕ Άλλοι: ΔΕ ΔΕ Oρίστε... ptnm στάδιο: pt... pn... pm... SNOMED κωδικοί T... M... ICDO Υπογραφή Παθολογοανατόμου... Ημερομηνία...

4 ΣΥνοψη χρησιμων δεδομενων για την ιστολογικη Εκθεση του ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΠΥΕΛΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΥΡΗΤΗΡΑ Επώνυμο... Όνομα... Ημ/νία γέννησης... Νοσοκομείο... Αρ. ασθενούς... Αρ. Μητρώου Κοιν. Ασφ.... Ημ/νία εισαγωγής... Ημ/νία διάγνωσης... Αρ. Πρωτοκόλλου... Παθολογοανατόμος... Φύλο... Χειρουργός... Μακροσκοπική Εξέταση Βιοψία Δεξιός ουρητήρας Αριστερός ουρητήρας Δεξιά νεφροουρητηρεκτομή Αριστερή νεφροουρητηρεκτομή Περιοχή (-ες) βιοψίας... Εντόπιση όγκου... Μέγιστο μέγεθος όγκου... (χιλ.) Αριθμός όγκων... Λεμφαδένες Ναι Όχι Ορίστε προέλευση... Όρια Δεν εκτιμάται Αρνητικά Θετικά Απόσταση από το εγγύς όριο...(χιλ) Περιοχή(-ες)... Μικροσκοπική Εξέταση Όγκος Ουροθηλιακό καρκίνωμα Για ουροθηλιακά WHO 1973 WHO 2004 Υπότυποι Καρκίνωμα πλακώδους επιθηλίου καρκινώματα: Grade 1 Χαμηλόβαθμο Αδενοκαρκίνωμα Grade 2 Μικροκυτταρικό καρκίνωμα Υψηλόβαθμο Σαρκωματοειδές καρκίνωμα Grade 3 Σάρκωμα Άλλο: Συσχετιζόμενο CIS Ναι Όχι Ορίστε... Αγγειακή διήθηση Ναι Όχι Καρκίνωμα in situ μόνο (ptis) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Μη διηθητικός θηλώδης όγκος (pta) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Διήθηση στον υποεπιθηλιακό συνδετικό ιστό (pt1) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Διήθηση του μυϊκού χιτώνα ( pt2) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) (Νεφρική πύελος)διήθηση νεφρικού περιπυελικού Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) λίπους ή νεφρικού περεγχύματος (pt3) (Ουρητήρας)Διήθηση περιουρητηρικού λίπους(pt3) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Διήθηση παρακείμενων οργάνων ή μέσω νεφρού περινεφρικού λίπους (pt4) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Όρια Δεν εκτιμάται Αρνητικά Θετικά Απόσταση από το εγγύς όριο...(χιλ) Περιοχή(-ες)... Λεμφαδένες Δεν εκτιμάται Σύνολο Αρ θετικών ECS Ναι Όχι ptnm στάδιο: pt... pn... pm... SNOMED κωδικοί T... M... ICDO Υπογραφή Παθολογοανατόμου... Ημερομηνία...

5 ΣΥνοψη χρησιμων δεδομενων για την ιστολογικη Εκθεση του ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΟΥΡΗΘΡΑΣ Επώνυμο... Όνομα... Ημ/νία γέννησης... Νοσοκομείο... Αρ. ασθενούς... Αρ. Μητρώου Κοιν. Ασφ.... Ημ/νία εισαγωγής... Ημ/νία διάγνωσης... Αρ. Πρωτοκόλλου... Παθολογοανατόμος... Φύλο... Χειρουργός... Μακροσκοπική Εξέταση Βιοψία TURT Εκκολπωματεκτομή Ουρηθρεκτομή Περιοχή (-ες) βιοψίας... Βάρος TURT...(γραμ) Εντόπιση όγκου... Αριθμός όγκων... Μέγιστο μέγεθος όγκου...(χιλ.) Λεμφαδένες Ναι Όχι Ορίστε προέλευση... Όρια Δεν εκτιμάται Αρνητικά Θετικά Απόσταση από το εγγύς όριο...(χιλ) Περιοχή(-ες)... Μικροσκοπική Εξέταση Όγκος Ουροθηλιακό καρκίνωμα Για ουροθηλιακά WHO 1973 WHO 2004 Υπότυποι Καρκίνωμα πλακώδους επιθηλίου καρκινώματα: Grade 1 Χαμηλόβαθμο Αδενοκαρκίνωμα Grade 2 Μικροκυτταρικό καρκίνωμα Υψηλόβαθμο Σαρκωματοειδές καρκίνωμα Grade 3 Σάρκωμα Άλλο: Συσχετιζόμενο CIS Ναι Όχι Ορίστε... Αγγειακή διήθηση Ναι Όχι Καρκίνωμα in situ μόνο (ptis, προσθέστε pu ή pd Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) για prostatic urethra ή ducts ) Μη διηθητικός θηλώδης όγκος (pta) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Διήθηση στον υποεπιθηλιακό συνδετικό ιστό (pt1) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Διήθηση του σπογγιώδους σώματος, προστάτη, Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) περιουρηθρικού μυός (pt2) Διήθηση του σηραγγώδους σώματος, εκτός προστατικής κάψας, Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) πρόσθιου κόλπου, αυχένα κύστης (pt3) Διήθηση παρακείμενων οργάνων (pt4) Ναι Όχι Δεν εκτιμάται(ptx) Όρια Δεν εκτιμάται Αρνητικά Θετικά Απόσταση από το εγγύς όριο...(χιλ) Περιοχή(-ες)... Λεμφαδένες Δεν εκτιμάται Σύνολο Αρ θετικών ECS Ναι Όχι ptnm στάδιο: pt... pn... pm... SNOMED κωδικοί T... M... ICDO Υπογραφή Παθολογοανατόμου... Ημερομηνία...

6

7 Συνοπτική ερμηνεία των χρήσιμων δεδομένων για την ιστοπαθολογική έκθεση των όγκων της αποχετευτικής μοίρας του ουροποιητικού συστήματος (νεφρική πύελος, ουρητήρας, ουροδόχος κύστη, ουρήθρα) Κ. Διαμαντοπούλου, Επιμελήτρια Α, ΓΝΑ ΚΑΤ Οι όγκοι της νεφρικής πυέλου, του ουρητήρα και της ουροδόχου κύστης αποτελούν το δεύτερο συχνότερο τύπο ουρολογικού όγκου μετά τον καρκίνο του προστάτη. Η πλειοψηφία των όγκων αυτών αναπτύσσονται στην ουροδόχο κύστη και οι περισσότεροι αφορούν σε μεταβατικά ή ουροθηλιακά καρκινώματα, συχνά με ευρύ φάσμα διαφοροποιήσεων (πλακώδους, αδενικού και νευροενδοκρινικού τύπου), κυρίως όσον αφορά τα διηθητικά καρκινώματα. Οι κατευθυντήριες γραμμές για την εξέταση αυτών των όγκων είναι χρήσιμες και θα πρέπει να υιοθετηθούν για τους εξής λόγους: 1. Η σταδιοποίηση και βαθμοποίηση των όγκων συμβάλλει στο σχηματισμό κλινικού πλάνου χειρισμού και παρακολούθησης. 2. Ο ακριβής χαρακτηρισμός του όγκου είναι σημαντικός για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας της θεραπείας και της σύγκρισης των αποτελεσμάτων των στρωματοποιημένων για στάδιο και βαθμό ασθενών. 3. Η υιοθέτηση σταθερής προσέγγισης στην εκτίμηση της κατάταξης και του κινδύνου των όγκων είναι απαραίτητη για οικονομικές και επιδημιολογικές μελέτες. Στις παρακάτω σελίδες περιλαμβάνεται η ελάχιστη αναγκαία πληροφορία για όγκους της νεφρικής πυέλου, του ουρητήρα, της ουροδόχου κύστης και της ουρήθρας. Η προσπάθεια αυτή βασίζεται σε παράγοντες κλινικού χειρισμού και λαμβάνει υπόψη τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του συστήματος κατάταξης του WHO 2004, το οποίο δεν είναι σε ευρεία κλινική χρήση. Τα ενδεχόμενα αποτελέσματα της υιοθέτησης αυτής στη φροντίδα του ασθενούς και στην ερμηνεία των επιδημιολογικών δεδομένων χρήζουν περαιτέρω μελέτης. Απαραίτητες κλινικές πληροφορίες στο παραπεμπτικό Περιλαμβάνουν τον τύπο του χειρουργικού παρασκευάσματος (βιοψία, διουρηθρική εκτομή, μερική ή ολική εκτομή) καθώς και το σημείο εξαίρεσης. Σε περίπτωση ύπαρξης ιστορικού προηγούμενων ουροθηλιακών όγκων και αντίστοιχης θεραπείας, τα μικροσκοπικά ευρήματα θα ερμηνευθούν βάσει των πληροφοριών αυτών. Η ενδοκυστική χημειοθεραπεία (Mitomycin C) και ιδιαίτερα η ακτινοθεραπεία μπορούν να 187

8 188 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος προκαλέσουν έντονη κυτταρολογική ατυπία σε φυσιολογικά κύτταρα, αλλοίωση που μπορεί να παραμείνει επί μακρόν λόγω της αργής αποκατάστασης των φυσιολογικών ουροθηλίων. Προετοιμασία των παρασκευασμάτων πριν τις διατομές Η επαρκής μονιμοποίηση και ο προσεκτικός χειρισμός μεγάλων παρασκευασμάτων με θηλώδεις όγκους πριν τις διατομές είναι σημαντικός, καθώς αυτοί οι όγκοι είναι συχνά εύθρυπτοι και καρκινικά κύτταρα μεταφέρονται, με αποτέλεσμα η εκτίμηση της πιθανής διήθησης να είναι ιδιαίτερα δυσχερής. Νεφρός με όγκο νεφρικής πυέλου Ο νεφρός ανοίγεται επιμήκως ώστε να χωριστεί συμμετρικά σε πρόσθιο και οπίσθιο ήμισυ, προσέχοντας να μην διατμηθούν οι πύλες. Έτσι αποκαλύπτεται ο όγκος της νεφρικής πυέλου και εκτίθεται επαρκώς προς μονιμοποίηση. Ουρητήρας Οι ουρητήρες παραλαμβάνονται είτε σε συνέχεια με το νεφρό ως τμήμα της ριζικής νεφροουρητηρεκτομής, είτε ως τμηματική εκτομή. Γενικά δεν χρειάζεται άμεση διάτμηση, καθώς η μονιμοποίηση μη ανοιγμένων ουρητηρικών παρασκευασμάτων είναι συνήθως επαρκής. Η διάνοιξη του νεφρού σύμφωνα με τα ανωτέρω διευκολύνει τη μονιμοποίησή του. Ουροδόχος κύστη και ουρήθρα H μερική κυστεκτομή, λόγω του κοίλου σχήματός της, μπορεί να επωφεληθεί της μονιμοποίησης, κατόπιν εφαρμογής καρφιτσών. Η ριζική κυστεο-ουρηθρεκτομή μονιμοποιείται επαρκώς κατόπιν έγχυσης φορμόλης μέσα στην κοιλότητα. Εναλλακτικά, αν γίνει παραλαβή φρέσκου ιστού από συγκατατεθειμένο ασθενή, η ο.κύστη μπορεί να ανοιχτεί συνήθως κατά μήκος της πρόσθιας επιφάνειας. Στην κυστεο-ουρηθρουστερεκτομή γίνεται διάνοιξη κατά την οπίσθια επιφάνεια της μήτρας. Η ουρήθρα, η ευρισκόμενη σε συνέχεια με την ο.κύστη, δεν χρειάζεται συνήθως διάνοιξη πριν τη μονιμοποίηση. Εκκολπωματεκτομή Συνήθως δεν χρειάζεται διάτμηση πριν τη μονιμοποίηση, εκτός αν ο όγκος είναι ιδιαίτερα μεγάλος. Χειρισμός παρασκευασμάτων και επιλογή κύβων παραφίνης Όλα τα παρασκευάσματα μετριούνται κατά τις τρεις διαστάσεις. Είναι χρήσιμο να σημαίνονται με μελάνι τα σχετικά όρια εκτομής των ριζικών και μερικών εκτομών, ειδικά όταν ο όγκος εκτείνεται εγγύς σε αυτά. Εκτός από τους όγκους, θα πρέπει να λαμβάνονται τομές από επίπεδο βλεννογόνο με οποιαδήποτε ομαλή λευκωπή ή ερυθρωπή κοκκιώδη περιοχή, που γενικά είναι ενδεικτική πλακώδους μετάπλασης ή καρκινώματος in situ. Επίσης, χρήσιμο είναι το παρασκεύασμα να φωτογραφίζεται. Μακροσκοπική εξέταση Νεφρός/νεφρική πύελος και ουρητήρας Το παρασκεύασμα θα πρέπει να περιγραφεί ως ριζική νεφρο-ουρητηρεκτομή με ή χωρίς τμήμα ουροδόχου κύστης καθώς και να αναφέρεται αν είναι δεξιά ή αριστερή.

9 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος 189 To παρασκεύασμα θα πρέπει να προσανατολιστεί, ώστε να καταδειχτεί ο ουρητήρας, εκτεινόμενος κατά μήκος από τη νεφρική πύελο μέχρι το μέσο όριο. Είναι σκόπιμο να λαμβάνεται τομή από τα αγγεία των πυλών σε περίπτωση μικροσκοπικής ανεύρεσης νεφροκυτταρικού καρκινώματος. Η παρουσία, το μέγεθος και η εντόπιση του όγκου, που διατείνει τη νεφρική πύελο θα πρέπει να αναφέρονται, όπως και η απόσταση από τα ουρητηρικά όρια εκτομής. Επίσης θα πρέπει να αναφέρονται πιθανοί λεμφαδένες των πυλών και τυχόν συνεξαιρεθέν επινεφρίδιο. Ο νεφρός διατέμνεται γενικά επιμήκως, ώστε να αποκαλυφθούν η νεφρική πύελος και οι κάλυκες, ενώ στον ουρητήρα λαμβάνονται εγκάρσιες τομές ώστε να αναδειχτεί καλύτερα το πιθανό βάθος διήθησης. Ουροδόχος κύστη και ουρήθρα Για μερικές κυστεκτομές, θα πρέπει να αναφέρονται το μέγεθος και η όψη του όγκου (θηλώδης / ελκωτικός) καθώς και η απόσταση της αλλοίωσης από το εγγύς εγχειρητικό όριο. Θα πρέπει επίσης να αναφέρονται το βάθος διήθησης και επέκταση στο περικυστικό λίπος, όπως ορίζει η υποδιαίρεση της pt3 κατηγορίας. Σε περίπτωση ριζικής κυστεκτομής σε άνδρα, όπου εκτός της ο.κύστης, τελικών ουρητήρων και ποικίλου μήκους ουρήθρας περιλαμβάνεται επίσης ο προστάτης και οι σπερματοδόχες κύστεις, το παρασκεύασμα προσανατολίζεται με τον προστάτη προς τα κάτω. Αντίστοιχα σε περίπτωση ριζικής κυστεκτομής σε γυναίκα, η συνεξαιρεθείσα μήτρα τοποθετείται προς τα πίσω. Αν τα επιπλέον αυτά όργανα απουσιάζουν, το στενωμένο ουρηθρικό στόμιο εύκολα ανευρίσκεται και η ανώτερη/κατώτερη επιφάνεια της ο.κύστης καλύπτεται από τον ορογόνο του πυελικού περιτοναίου. Η ο.κύστη και τα προσαρτημένα όργανα θα πρέπει να μετρώνται στις τρεις διαστάσεις και τα κυκλοτερή εγχειρητικά όρια θα πρέπει να σημαίνονται, όταν χρειάζεται. Οι ουρητήρες πρέπει να ανευρίσκονται και τα μήκη και οι διάμετροι να αναγράφονται πιθανή διάταση θα σηματοδοτήσει την πλευρά του καρκίνου της ο.κύστης. Τα ουρητηρικά και ουρηθρικά εγχειρητικά όρια, του προστάτη συμπεριλαμβανομένου, θα πρέπει να λαμβάνονται σε αυτό το σημείο. Η σχέση μεταξύ ο.κύστης και παρακείμενων οργάνων (προστάτη, μήτρας) θα πρέπει να περιγράφεται. Στη συνέχεια, το παρασκεύασμα μπορεί να χωριστεί σε ανώτερο και κατώτερο ή δεξιό και αριστερό τμήμα τέμνοντας κατά μήκος οδηγού-μήλης, που έχει εισαχθεί από την ουρήθρα. Κατ άλλο τρόπο, οι τομές μπορούν αρχικά να ληφθούν μέσω του προστάτη κάθετα στην ουρήθρα και αυτές οι παράλληλες τομές να συνεχιστούν μέσω της ο.κύστης. Η λεπτομερής λήψη τομών από τον προστάτη και η αντιπροσωπεύση των προστατικών εγχειρητικών ορίων μπορεί να είναι χρήσιμη στην ανεύρεση είτε διήθησης από ουροθηλιακό καρκίνωμα είτε σύγχρονου προστατικού αδενοκαρκινώματος. To προστατικό αδενοκαρκίνωμα, χωρίς στοιχεία υποψίας, ανευρίσκεται σε υψηλό ποσοστό (άνω του 51%), όταν ο προστάτης εγκλείεται ολόκληρος σε μεγάλες τομές χρησιμοποιώντας πρωτόκολλα ανάλογα των ριζικών προστατεκτομών. Ο προστάτης μπορεί επίσης να δειγματιστεί σε μικρά blocks, πχ ένα για κάθε πλευρά ανά ολόκληρη φέτα. Είναι χρήσιμο να ονομάζονται τα blocks σύμφωνα με τη θέση και να παραμένουν οι υπόλοιπες φέτες σε αλληλουχία για καλύτερη εκτίμηση του κρατημένου ιστού σε περίπτωση που οι πρώτες τομές αναδείξουν καρκίνωμα προστάτη. Αφού η κοιλότητα της ο.κύστης αποκαλυφθεί, το μέγεθος, η όψη (θηλώδης, οζώδης, ελκωτική), η εντόπιση και το βάθος διήθησης κάθε όγκου πρέπει να αναφέρεται κατόπιν λήψης αλληλοδιάδοχων τομών κάθετα στο τοίχωμα της ο.κύστης. Η παρουσία όγκου εντός του περικυστικού λίπους πρέπει να σημειώνεται ως μακροσκοπική διήθηση, που ανεβάζει τον όγκο στην κατηγορία pt3b. Τα σημεία εκβολής των ουρητήρων

10 190 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος στην ο.κύστη πρέπει να ανευρίσκονται και να καταγράφεται η σχέση τους με τον όγκο. Ο περικυστικός λιπώδης ιστός θα πρέπει να εξετάζεται για λεμφαδένες, αν και αυτοί ανευρίσκονται σπάνια. Οι πυελικές λεμφαδενεκτομές γενικά αποστέλλονται ξεχωριστά. Εκκολπωματεκτομή Ο αυχένας, ως εγχειρητικό όριο, ταυτοποιείται. Αν υπάρχει όγκος μακροσκοπικά, το βάθος διήθησης θα πρέπει να σημειώνεται. Επιλογή τομών Νεφρός/νεφρική πύελος και ουρητήρας Τομές (blocks) θα πρέπει να ληφθούν προς επιβεβαίωση των μακροσκοπικών ευρημάτων αι περιλαμβάνουν: ουρητηρικά όρια εκτομής όρια εκτομής νεφρικής φλέβας όγκος (να περιλαμβάνεται το μέγιστο βάθος διήθησης) επίπεδος βλεννογόνος νεφρικής πυέλου και ουρητήρων μακράν του όγκου νεφρικό παρέγχυμα ανευρεθέντες λεμφαδένες (ασύνηθες) επινεφρίδιο (συχνά δεν περιλαμβάνεται) Ουροδόχος κύστη και ουρήθρα Τομές προς επιβεβαίωση των μακροσκοπικών ευρημάτων περιλαμβάνουν: ουρητηρικά και ουρηθρικά όρια εκτομής εγχειρητικά όρια εκτομής για παρασκευάσματα μερικής κυστεκτομής όγκος (να περιλαμβάνεται το μέγιστο βάθος διήθησης και όποιο κοντινό εγχειρητικό/ορογονικό όριο εκτομής) ουροδόχος κύστη από τρίγωνο, άνω, δεξιό και αριστερό πλάγιο, κάτω τοίχωμα, θόλος και υπολείμματα ουραχού επιμήκη τομή μέσω ουρητηροκυστικής συμβολής για εκτίμηση καρκινώματος in situ ή διήθησης από διηθητικό καρκίνωμα προστατική ουρήθρα, προστάτης (να περιλαμβάνονται blocks από την περιφερική ζώνη για ανάδειξη σύγχρονου προστατικού αδενοκαρκινώματος και όρια) και σπερματοδόχοι κύστεις ή μήτρα, σάλπιγγες και ωοθήκες ό,τι ψηλαφητούς λεμφαδένες στο περικυστικό λίπος: αυτό είναι ασύνηθες και δεν προτείνεται τακτικός έλεγχος λίπους για μη ψηλαφητούς λεμφαδένες Ουσιώδεις πληροφορίες Τα περισσότερο ευρέως χρησιμοποιημένα και χρησιμοποιούμενα συστήματα ταξινόμησης των ουροθηλιακών μη-μυοδιηθητικών όγκων νεφρικής πυέλου, ουρητήρα, ουροδόχου κύστης και ουρήθρας παρατίθενται σε συγκριτικό πίνακα: WHO 1973 WHO 1999 WHO/ISUP 1998, WHO2004 Θήλωμα Θήλωμα Θήλωμα Grade 1 καρκίνωμα Grade 2 καρκίνωμα Grade 3 καρκίνωμα Θηλώδες νεόπλασμα χαμηλού κακοήθους δυναμικού (PNLMP) Grade 1 καρκίνωμα Grade 2 καρκίνωμα Grade 3 καρκίνωμα Papillary neoplasm of low malignant potential (PNLMP) Χαμηλόβαθμο καρκίνωμα Υψηλόβαθμο καρκίνωμα

11 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος 191 Περίληψη των ουσιωδών πληροφοριών για καρκίνωμα ουροδόχου κύστης Μακροσκοπική περιγραφή 1. Ταυτοποίηση παρασκευάσματος: όνομα ασθενούς, αριθμός πρωτοκόλλου κλπ 2. Κατάσταση παρασκευάσματος: νωπό, σε μονιμοποιητικό, σε πάγο, διανοιγμένο, μη διανοιγμένο, με εισηγμένο καθετήρα Folley κ.λπ. 3. Καλή συνολική περιγραφή συμπεριλαμβανομένης της φύσης του παρασκευάσματος (chips, μερική κυστεκτομή, ολική κυστεκτομή κ.λπ.), βάρος, μέτρηση τριών διαστάσεων κ.λπ. 4. Περιγραφή αναγνωρίσιμων χαρακτηριστικών αν υπάρχουν (μακροσκοπική εντόπιση καρκινώματος κ.λπ.) 5. Περιγραφή άλλων οργάνων: προστάτης, ουρητήρες, ουρήθρα, μήτρα, κόλπος κ.λπ. 6. Κύβος παραφίνης κλειδί: αναφέρεται στο τέλος 7. Σε περίπτωση χρησιμοποίησης μελάνης, δώστε κωδικό Διαγνωστικές πληροφορίες 1. Τοπογραφία: Ορισμός του τύπου του παρασκευάσματος: ουροδόχος κύστη, ουροδόχος κύστη και προστάτης, ουροδόχος κύστη με κόλπο και μήτρα κ.ο.κ. 2. Τύπος επέμβασης: Διουρηθρική εκτομή κύστης (TURB), μερική κυστεκτομή, ολική κυστεκτομή, ριζική κυστεοπροστατεκτομή, πρόσθια εξεντέρωση κ.ο.κ. 3. Τύπος όγκου: Ο τύπος του όγκου θα πρέπει να αναφέρεται και αν πρόκειται για ουροθηλιακό καρκίνωμα αν είναι θηλώδες ή όχι 4. Βαθμός κακοηθείας όγκου (grade): Χρησιμοποιήστε το κατά WHO ή κατά Murphy s grading σύστημα (Third Series AFIP Fascicle #11) 5. Eπέκταση του όγκου στην ουροδόχο κύστη (στάδιο διήθησης) Χωρίς διήθηση Διήθηση του χορίου (υποεπιθηλιακού συνδετικού ιστού) Διήθηση της μυικής στοιβάδας Διήθηση του παρακυστικού ιστού Παρουσία ή απουσία λεμφικής/αγγειακής διήθησης Όγκος αναπτυσσόμενος σε εκκόλπωμα (αναφέρατε αν υπάρχει μυικός χιτώνας ή όχι) Σημείωση: H παρουσία ινολιπώδους ιστού δεν αποτελεί ένδειξη διήθησης παρακυστικού/πρόσθετου ιστού καθώς ο ινολιπώδης ιστός μπορεί να υπάρχει στο χόριο ή και ανάμεσα στις δεσμίδες του μυικού χιτώνα. Αν κάποιος δεν είναι σίγουρος εάν η παρουσία διηθητικού όγκου σε σχέση με μυικές ίνες αντιπροσωπεύει διήθηση του μυικού χιτώνα ή της βλεννογονίου μυικής στοιβάδας, ας σχολιάσει ανάλογα το πρόβλημα. Ενδοεπιθηλιακές ανωμαλίες Αναφέρατε εστιακότητα ή πολυεστιακότητα Αν οι ενδοεπιθηλιακές ανωμαλίες δεν είναι συνεχόμενες με θηλώδες ή διηθητικό νεόπλασμα ή είναι διαφορετικού βαθμού αναπλασίας, τότε απαιτούνται διαφορετικές διαγνώσεις Αναφέρατε παρουσία παζετοειδούς επέκτασης καρκινώματος in situ (CIS) στο βλεννογόνο. Αυτό δεν είναι δυσπλασία ακόμη κι αν τα κύτταρα δεν καταλαμβάνουν όλο το πάχος του βλεννογόνου

12 192 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος Επέκταση του όγκου σε παρακείμενα όργανα (ριζική κυστεοπροστατεκτομή, ριζική κυστεκτομή, πρόσθια εξεντέρωση): Προστάτης - Ευθεία επέκταση στον προστάτη από καρκίνωμα στον αυχένα της κύστης - Διήθηση της προστατικής ουρήθρας - Διήθηση των προστατικών πόρων με ή χωρίς διήθηση στρώματος Ουρητήρας και ουρήθρα - Αναφέρατε ό,τι δυσπλαστικές / νεοπλασματικές αλλοιώσεις του βλεννογόνου, συμπεριλαμβανομένης της παζετοειδούς επέκτασης του CIS - Αναφέρατε διήθηση υποκείμενου χορίου ή μυικής στοιβάδας Σπερματοδόχοι κύστεις - Αναφέρατε επέκταση του καρκινώματος είτε μέσω επιθηλίου είτε με απευθείας επέκταση του διηθητικού όγκου Κόλπος/Μήτρα - Αναφέρατε απευθείας επέκταση ή μεταστάσεις σε όποιο απ αυτά τα όργανα Εγχειρητικά όρια Αναφέρατε κατάσταση ουρητηρικών ορίων και ποια πλευρά (ΑΡ ή ΔΕ) είναι θετική Αναφέρατε κατάσταση ουρηθρικού ορίου Αναφέρατε εμπλοκή παρακυστικού ορίου Αναφορά σημαντικών συσχετιζόμενων καταστάσεων πχ παρουσία ή απουσία προστατικού αδενοκαρκινώματος και σε περίπτωση ανεύρεσης, καταγραφή grade, stage και όρια Λεμφαδενικές μεταστάσεις Αναφέρατε παρουσία ή απουσία μεταστάσεων στους λεμφαδένες, συμπεριλαμβανομένου του σχετικού αριθμού προς τον ολικό και την παρουσία εξωκαψικής επέκτασης (ECS) καθώς και το μέγεθος της μεγαλύτερης μετάστασης. Συμπληρωματικά στοιχεία 1. Διήθηση βλεννογονίου μυικής στοιβάδας, αν υπάρχει 2. Γενετικές ανωμαλίες 3. Κυτταρομετρία 4. Μορφομετρία 5. Αυξητικοί παράγοντες και υποδοχείς 6. Στάδιο: Υπάρχουν δυο συστήματα σταδιοποίησης Η τροποποίηση κατά Marshall του συστήματος Jewett and Strong (A-D) Το σύστημα AJCC/TNM (T1-T4, M, N) SNOMED coding ΕΚΘΕΣΗ ΜΙΚΡΩΝ ΒΙΟΨΙΩΝ Βιοψίες Συνήθως εγκλείεται όλο το υλικό και λαμβάνονται 3 επίπεδα. TURBT Συζητείται το ολικό της έγκλεισης των αποστελλομένων ιστοτεμαχιδίων. Μακροσκοπικά και μικροσκοπικά ισχύει αναλογικά ό,τι έχει προαναφερθεί στο χειρισμό παρασκευάσματος κυστεκτομής και ουσιωδών πληροφοριών.

13 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος 193 Ταχεία βιοψία Αυτή συνήθως ζητείται σε περίπτωση εκτίμησης ουρητηρικών ή ουρηθρικών ορίων. Ενθαρρύνεται η λήψη ουρηθρικών βιοψιών πριν το χειρουργείο, λόγω μηχανικών αλλοιώσεων, που υφίστανται τα τοιχώματα των ουρητήρων και ουρήθρας κατά τη διάρκεια αυτού. Βιβλιογραφία 1. Standards and datasets for reporting cancers: Dataset for tumours of the urinary collecting system (Renal pelvis, ureter, bladder and urethra) January 2007, The Royal College of Pathologists BAUS/BAUS section of oncology. British Uro-oncology Group. NCRI Bladder Clinical Studies Group Rosai s and Ackerman s Pathology Mosby Editions 2005 Appendix D Bladder carcinoma pp2833-4

14 194 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ των όγκων του νεφρού κατά who Νεφροκυτταρικό καρκίνωμα Διαυγοκυτταρικό Clear cell renal cell carcinoma 8310/3 Πολύχωρο διαυγοκυτταρικό Multilocular clear cell renal cell carcinoma 8310/3 Θηλώδες Papillary renal cell carcinoma 8260/3 Χρωμόφοβο Chromophobe renal cell carcinoma 8317/3 Καρκίνωμα των αθροιστικών πόρων του Carcinoma of the collecting ducts of 8319/3 Bellini Bellini Μυελοειδές νεφρικό καρκίνωμα Renal medullary carcinoma 8319/3 Καρκινώματα με μετάθεση Xp11 Xp11 translocation carcinomas Καρκίνωμα σχετιζόμενο με νευροβλάστωμα Βλεννώδες σωληνώδες και ατρακτοκυτταρικό καρκίνωμα Carcinoma associated with neuroblastoma Mucinous tubular and spindle cell carcinoma Νεφροκυτταρικό καρκίνωμα, αταξινόμητο Renal cell carcinoma, unclassified 8312/3 Θηλώδες αδένωμα Papillary adenoma 8260/0 Ογκοκύτωμα Oncocytoma 8290/0 Μετανεφρικοί όγκοι Μετανεφρικό αδένωμα Metanephric adenoma 8325/0 Μετανεφρικό αδενοϊνωμα Metanephric adenofibroma 9013/0 Μετανεφρικός στρωματικός όγκος Metanephric stromal tumour 8935/1 Νεφροβλαστικοί όγκοι Νεφρογενή υπολείμματα Nephrogenic rests Νεφροβλάστωμα Nephroblastoma 8960/3 Κυστικό εν μέρει διαφοροποιημένο νεφροβλάστωμα Cystic partially differentiated 8959/1 nephroblastoma Μεσεγχυματικοί όγκοι Απαντώμενοι κυρίως σε παιδιά Διαυγοκυτταρικό σάρκωμα Clear cell sarcoma 9044/3 Ραβδοειδής όγκος Rhabdoid tumour 8963/3 Συγγενές μεσοβλαστικό νέφρωμα Congenital mesoblastic nephroma 8960/1 Οστεοποιούμενος νεφρικός όγκος των Ossifying renal tumour of infants 8967/0 παιδιών Απαντώμενοι κυρίως σε ενήλικες Occurring Mainly in Adults Λειομυοσάρκωμα (συμπεριλαμβάνεται η νεφρική φλέβα) Leiomyosarcoma (including renal vein) 8890/3

15 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος 195 Αγγειοσάρκωμα Angiosarcoma 9120/3 Ραβδομυοσάρκωμα Rhabdomyosarcoma 8900/3 Κακόηθες ινώδες ιστιοκύτωμα Malignant fibrous histiocytoma 8830/3 Αιμαγγειοπερικύτωμα Haemangiopericytoma 9150/1 Οστεοσάρκωμα Osteosarcoma 9180/3 Αγγειομυολίπωμα Angiomyolipoma 8860/0 Επιθηλιοειδές αγγειομυολίπωμα Epithelioid angiomyolipoma Λειομύωμα Leiomyoma 8890/0 Αιμαγγείωμα Haemangioma 9120/0 Λεμφαγγείωμα Lymphangioma 9170/0 Όγκος των παρασπειραματικών κυττάρων Juxtaglomerular cell tumour 8361/0 Όγκος των διάμεσων κυττάρων της Renomedullary interstitial cell tumour 8966/0 μυελώδους μοίρας του νεφρού Σβάννωμα Schwannoma 9560/0 Μονήρης ινώδης όγκος Solitary fibrous tumour 8815/0 Μικτοί μεσεγχυματικοί και επιθηλιακοί όγκοι Κυστικό νέφρωμα Cystic nephroma 8959/0 Μικτός επιθηλιακός και στρωματικός όγκος Mixed epithelial and stromal tumour Συνοβιακό σάρκωμα Synovial sarcoma 9040/3 Νευροενδοκρινείς όγκοι Καρκινοειδές Carcinoid 8240/3 Νευροενδοκρινές καρκίνωμα Neuroendocrine carcinoma 8246/3 Αρχέγονος νευροεκτοδερμικός όγκος Primitive neuroectodermal tumour 9364/3 Νευροβλάστωμα Neuroblastoma 9500/3 Φαιοχρωμοκύτωμα Phaeochromocytoma 8700/0 Όγκοι του αιμοποιητικού και λεμφικού ιστού Λέμφωμα Λευχαιμία Lymphoma Leukaemia Πλασματοκύττωμα Plasmacytoma 9731/3 Όγκοι γεννητικών κυττάρων Τεράτωμα Teratoma 9080/1 Χοριοκαρκίνωμα Choriocarcinoma 9100/3 Μεταστατικοί όγκοι

16 196 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΩΝ όγκων ΤΩΝ ΟΥΡΟΦΟΡΩΝ ΟΔΩΝ Ουροθηλιακοί όγκοι Διηθητικό ουροθηλιακό καρκίνωμα Infiltrating urothelial carcinoma 8120/3 με πλακώδη διαφοροποίηση with squamous differentiation με αδενική διαφοροποίηση with glandular differentiation με τροφοβλαστική διαφοροποίηση with trophoblastic differentiation Τύπου φωλεών Nested Μικροκυστικό Microcystic Μικροθηλώδες Micropapillary 8131/3 Λεμφοεπιθηλιακού τύπου Lymphoepithelioma-like 8082/3 Ομοιάζον με λέμφωμα Lymphoma-like Πλασμακυτταροειδές Plasmacytoid Σαρκωματοειδές Sarcomatoid 8122/3 Γιγαντοκυτταρικό Giant cell 8031/3 Αδιαφοροποίητο Undifferentiated 8020/3 Μη διηθητικές ουροθηλιακές νεοπλασίες Ενδοεπιθηλιακό ουροθηλιακό καρκίνωμα Urothelial carcinoma in situ 8120/2 Μη διηθητικό θηλώδες ουροθηλιακό καρκίνωμα, υψηλόβαθμο Non-invasive papillary urothelial carcinoma, high grade 8130/23 Μη διηθητικό θηλώδες ουροθηλιακό καρκίνωμα, χαμηλόβαθμο Μη διηθητικό θηλώδες ουροθηλιακό νεόπλασμα χαμηλού κακοήθους δυναμικού Non-invasive papillary urothelial carcinoma, low grade Non-invasive papillary urothelial neoplasm of low malignant potential 8130/ /1 Ουροθηλιακό θήλωμα Urothelial papilloma 8120/0 Ανεστραμμένο ουροθηλιακό θήλωμα Inverted urothelial papilloma 8121/0 Νεοπλάσματα πλακώδους επιθηλίου Καρκίνωμα πλακώδους επιθηλίου Squamous cell carcinoma 8070/3 Ακροχορδονώδες καρκίνωμα Verrucous carcinoma 8051/3 Θήλωμα πλακώδους επιθηλίου Squamous cell papilloma 8052/0 Αδενικά νεοπλάσματα Αδενοκαρκίνωμα Adenocarcinoma 8140/3 Εντερικού τύπου Enteric Βλεννώδες Mucinous 8480/3 Τύπου σφραγιστήρος δακτυλίου Signet-ring cell 8490/3 Διαυγοκυτταρικό Clear cell 8310/3 Λαχνωτό αδένωμα Villous adenoma 8261/0

17 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος 197 Νευροενδοκρινείς όγκοι Μικροκυτταρικό καρκίνωμα Small cell carcinoma 8041/3 Καρκινοειδές Carcinoid 8240/3 Παραγαγγλίωμα Paraganglioma 8680/1 Μελανοκυτταρικοί όγκοι Μελάνωμα Malignant melanoma 8720/3 Σπίλος Nevus Μεσεγχυματικοί όγκοι Ραβδομυοσάρκωμα Rhabdomyosarcoma 8900/3 Λειομυοσάρκωμα Leiomyosarcoma 8890/3 Αγγειοσάρκωμα Angiosarcoma 9120/3 Οστεοσάρκωμα Osteosarcoma 9180/3 Κακόηθες ινώδες ιστιοκύτωμα Malignant fibrous histiocytoma 8830/3 Λειομύωμα Leiomyoma 8890/0 Αιμαγγείωμα Haemangioma 9120/0 Άλλο Other Όγκοι του αιμοποιητικού και λεμφικού ιστού Λέμφωμα Lymphoma Πλασματοκύττωμα Plasmacytoma 9731/3 Διάφοροι όγκοι Καρκίνωμα αδένων του Skene, Cowper και Littre Μεταστατικοί όγκοι και όγκοι επεκτεινόμενοι από άλλα όργανα Carcinoma of Skene, Cowper and Littre glands Metastatic tumours and tumours extending from other organs

18 198 Ομάδα Νεφρολογικής Παθολογικής Ανατομικής ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΟρολογίαΣ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΟΥ πέους Κακοήθεις επιθηλιακοί όγκοι του πέους Malignant epithelial tumours of the penis Καρκίνωμα πλακώδους επιθηλίου Squamous cell carcinoma 8070/3 Βασικοκυτταροειδές καρκίνωμα Basaloid carcinoma 8083/3 Μυρμηκιώδες (κονδυλωματώδες) καρκίνωμα Warty (condylomatous) carcinoma 8051/3 Ακροχορδονώδες καρκίνωμα Verrucous carcinoma 8051/3 Θηλώδες καρκίνωμα χωρίς ειδικούς χαρακτήρες Papillary carcinoma, NOS 8050/3 Σαρκωματοειδές καρκίνωμα Sarcomatous carcinoma 8074/3 Μικτά καρκινώματα Mixed carcinomas Αδενοπλακώδες καρκίνωμα Adenosquamous carcinoma 8560/3 Καρκίνωμα από κύτταρα Merkel Merkel cell carcinoma 8247/3 Μικροκυτταρικό καρκίνωμα νευροενδοκρινικού Small cell carcinoma of neuroendocrine 8041/3 τύπου type Καρκίνωμα σμηγματογόνων αδένων Sebaceous carcinoma 8410/3 Διαυγοκυτταρικό καρκίνωμα Clear cell carcinoma 8310/3 Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα Basal cell carcinoma 8090/3 Πρόδρομες αλλοιώσεις Precursor lesions Ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία βαθμού ΙΙΙ Intraepithelial neoplasia grade III 8077/2 Νόσος του Bowen Bowen disease 8081/2 Ερυθροπλακία του Queyrat Erythroplasia of Queyrat 8080/2 Νόσος του Paget Paget disease 8542/3 Μελανοκυτταρικοί όγκοι Melanocytic tumours Μελανοκυτταρικοί σπίλοι Melanocytic nevi 8720/0 Μελάνωμα Melanoma 8720/3 Μεσεγχυματογενείς όγκοι Mesenchymal tumours Όγκοι του αιμοποιητικού συστήματος Haematopoietic tumours Δευτεροπαθείς όγκοι Secondary tumours

19 ΣΥνοψη χρησιμων δεδομενων για την ιστολογικη Εκθεση του ΝΕΦΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ Επώνυμο... Όνομα... Ημ/νία γέννησης... Νοσοκομείο... Αρ. μητρώου... Φύλο... Ημ/νία παραλαβής... Ημ/νία διάγνωσης... Αρ. Πρωτοκόλλου... Παθολογοανατόμος... Χειρουργός... Φύση του παρασκευάσματος και ελάχιστα απαραίτητα μακροσκοπικά στοιχεία Δεξ. νεφρός Αρ. νεφρός Μερική εκτομή Ριζική εκτομή Ανοιχτή Λαπαροσκοπική Παρουσία επινεφριδίου Ναί Όχι Παρουσία γειτονικών οργάνων Ναί Όχι Λεμφαδενεκτομή Ναί Όχι Μέγιστη διάμετρος όγκου... (χιλ) Εντόπιση όγκου... Διήθηση της νεφρικής φλέβας ή της κάτω κοίλης Ναί Όχι Αδύνατη εκτίμηση κάτω του διαφράγματος Διήθηση της κάτω κοίλης άνω του διαφράγματος Ναί Όχι Αδύνατη εκτίμηση Ελάχιστα απαραίτητα μικροσκοπικά στοιχεία Ιστολογικός τύπος Διαυγοκυτταρικό Διαφοροποίηση Grade 1 Θηλώδες Grade 2 Χρωμόφοβο Grade 3 Αθροιστικών σωληναρίων Grade 4 Αταξινόμητο Άλλο Πηκτική νέκρωση Ναί Όχι Μικροαγγ. Διήθηση Ναί Όχι Όγκος 4 εκ, εντοπισμένος στο νεφρό (pt1a) Όχι Αδύνατη εκτίμηση Όγκος >4 εκ και <7 εκ, εντοπισμένος στο νεφρό (pt1b) Όχι Αδύνατη εκτίμηση Όγκος >7 εκ, εντοπισμένος στο νεφρό (pt2) Όχι Αδύνατη εκτίμηση Διήθηση του περινεφρικού λίπους (pt3a) Όχι Αδύνατη εκτίμηση Διήθηση του περιπυελικού λίπους (pt3a) Όχι Αδύνατη εκτίμηση Διήθηση του επινεφριδίου (pt3a) Όχι Αδύνατη εκτίμηση Μακροσκοπική διήθηση της νεφρικής φλέβας ή της κάτω κοίλης φλέβας κάτω του διαφράγματος (pt3b) Όχι Αδύνατη εκτίμηση Μακροσκοπική διήθηση της κάτω κοίλης φλέβας άνω του διαφράγματος (pt3c) Όχι Αδύνατη εκτίμηση Διήθηση της περιτονίας του Gerota (pt4) Όχι Αδύνατη εκτίμηση Όρια Αρνητικά Θετικά Απόσταση απο το εγγύτερο όριο... (χιλ) Εντόπιση... Λεμφαδένες Ολικοί Αριθμός θετικών ptnm στάδιο: pt... pn... pm... SNOMED κωδικοί T... M... ICDO Υπογραφή Παθολογοανατόμου... Ημερομηνία...

20

21 Συνοπτική ερμηνεία των χρήσιμων δεδομένων για την ιστοπαθολογική έκθεση νεφροκυτταρικού καρκινώματος Ε. Καραμητοπούλου, Β Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής ΕΚΠΑ Το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα είναι λιγότερο συχνό από το καρκίνωμα της ουροδόχου κύστης ή του προστάτη, αλλά έχει διπλάσια θνητότητα. Η παθολογοανατομική εκτίμηση μπορεί να παρέχει σημαντικές προγνωστικές πληροφορίες και να βοηθήσει στην ταυτοποίηση εκείνων των ασθενών που θα χρειασθούν νεοεπικουρική θεραπεία. Απαραίτητες κλινικές πληροφορίες Προπαρασκευή Περιλαμβάνουν πληροφορίες για τυχόν οικογενειακό ιστορικό καρκινώματος του νεφρού, παρουσία εντοπισμένης ή μεταστατικής νόσου, τον προσδιορισμό της πλευράς της νεφρεκτομής (δεξιά, αριστερή), τον τύπο της εγχειρήσεως (τμηματική ή ριζική, ανοιχτή ή λαπαροσκοπική νεφρεκτομή) και για το εάν έχει προηγηθεί προεγχειρητικός εμβολισμός. Ο νεφρός ανοίγεται κατά μήκος ώστε να χωρισθεί σε δύο (πρόσθιο και οπίσθιο) σχετικά συμμετρικά και ίσα τμήματα, λαμβάνοντας προφυλάξεις ώστε να μη διαταμεί η πύλη. Εξαιτίας της ύπαρξης του περινεφρικού λίπους και της πυκνότητας του νεφρικού παρεγχύματος, χρειάζονται αρκετές επιπλέον τομές ώστε να επιτευχθεί επαρκής μονιμοποίηση. Χειρισμός του παρασκευάσματος Μακροσκοπική εξέταση Το παρασκεύασμα πρέπει να περιγραφεί προσδιορίζοντας εάν πρόκειται για τμηματική ή ριζική νεφρεκτομή και αναφέροντας την πλευρά του παρασκευάσματος. Εάν έχουν εξαιρεθεί λεμφαδένες ή θρόμβοι από την κάτω κοίλη φλέβα, στέλνονται συνήθως χωριστά. Η προσεκτική μακροσκοπική επισκόπιση του παρασκευάσματος είναι πολύ σημαντική. Είναι σύνηθες να ζυγίζεται και να μετράται το παρασκεύασμα, παρότι το μέγεθος και το βάρος εξαρτώνται κατά πολύ από την ποσότητα του περινεφρικού λίπους. Εντούτοις, το περινεφρικό λίπος δεν θα πρέπει να αφαιρείται, γιατί αυτό παρεμποδίζει την εκτίμηση τυχόν διήθησης απο τον όγκο. Το παρασκεύασμα προσανατολίζεται ταυτοποιώντας τον ουρητήρα και την νεφρική φλέβα και αρτηρία στην περιοχή της πύλης. Η παρουσία ή απουσία επινεφριδίου στο περινεφρικό λίπος και τυχόν κατά συνέχεια ιστού νεοπλασματική διήθηση αυτού (σταδιοποιείται ως pt3a κατα ΤΝΜ) θα πρέπει να ελεγχθεί. Εάν ο όγκος φαίνεται να επεκτείνεται κοντά σε ένα χειρουργικό 201

22 202 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος όριο, τότε η συγκεκριμένη επιφάνεια θα πρέπει να σημανθεί με μελάνη. Τα χειρουργικά όρια των παρασκευασμάτων τμηματικής νεφρεκτομής πρέπει πάντα να σημαίνονται με μελάνη. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στην επισκόπηση της νεφρικής φλέβας για ταυτοποίηση τυχόν διήθησης από τον όγκο. Η παρουσία λεμφαδένων στην περιοχή της πύλης θα πρέπει επίσης να ελεγχθεί. Η εντόπιση, η εμφάνιση και το μέγεθος του όγκου πρέπει να καταγράφονται. Τυχόν παρουσία νεοπλασματικής διήθησης του περινεφρικού λίπους ή του λίπους της νεφρικής πυέλου πρέπει να ελεγχθεί. Επίσης πρέπει να ταυτοποιηθεί τυχόν διήθηση μεγάλων κλάδων (κλάδοι με μυϊκό τοίχωμα) της νεφρικής φλέβας στην περιοχή της νεφρικής πυέλου. Τυχόν νεοπλασματική επέκταση στην περιτονία του Gerota ή σε γειτονικά όργανα πρέπει να καταγραφεί (pt4). Δειγματοληψία Δείγματα για μικροσκοπική εξέταση θα πρέπει να λαμβάνονται από: - όλους τους υπάρχοντες λεμφαδένες - το επινεφρίδιο (εάν υπάρχει) - τα χειρουργικά όρια του ουρητήρα και της νεφρικής φλέβας - τυχόν περιοχές διήθησης της νεφρικής φλέβας ή των μεγαλυτέρων κλάδων αυτής - ύποπτες εστίες διήθησης της νεφρικής πυέλου - το περινεφρικό και πυελικό λίπος σε θέσεις άμεσα γειτνιάζουσες με το νεόπλασμα - τον όγκο μαζί με γειτονικό νεφρικό παρέγχυμα - περιοχές του όγκου με ανοιχτόχρωμη εμφάνιση (πιθανή σαρκωματοειδής εξαλλαγή) - περιοχές γειτονικές σε νεοπλασματική νέκρωση (με την νέκρωση) - την κοντινότερη απόσταση όγκου και χειρουργικού ορίου - μια τομή όγκου για κάθε εκατοστό της μεγίστης διαμέτρου αυτού - δορυφορικές εστίες και άλλες αλλοιώσεις - μη νεοπλασματικό νεφρικό παρέγχυμα μακριά απο τον όγκο Ελάχιστα απαραίτητα στοιχεία - Σταδιοποίηση του όγκου με βάση την 6η έκδοση του συστήματος ΤΝΜ το οποίο περιλαμβάνει την υποσταδιοποίηση του pτ1 (< ή > 4 εκ). Μια νεοπλασματική εστία στον συνδετικό ιστό στην περιοχή λεμφικής απορροής ταξινομείται σαν λεμφαδενική μετάσταση εάν έχει το σχήμα και τα ομαλά όρια του λεμφαδένα, ακόμη και σε απουσία υπολλειπόμενου λεμφαδενικού ιστού. Διήθηση του περινεφρικού και του περιπυελικού λίπους σταδιοποιείται ως pt3a, ενώ μακροσκοπική διήθηση της νεφρικής φλέβας και των κλάδων αυτής ως pt3b. - Ταυτοποίηση νεοπλασματικής νέκρωσης η οποία ορίζεται ως ηκτική νέκρωση και διαφοροποίηση της από περιοχές υαλίνωσης, αιμορραγίας ή ίνωσης (προσοχή σε περίπτωση προεγχειρητικού εμβολισμού). - Όσον αφορά τους ιστολογικούς υποτύπους του νεφροκυτταρικού καρκινώματος, η ταξινόμηση Heidelberg/Rochester ορίζει τις μορφολογικές οντότητες με βάση τις γενετικές ανωμαλίες και περιλαμβάνει το κλασσικό διαυγοκυτταρικό, το θηλώδες, το χρωμόφοβο και το καρκίνωμα τωναθροιστικών σωληναρίων, όπως και καλοήθεις οντότητες όπως το ογκοκύττωμα. Τα σαρκωματοειδή καρκινώματα δεν συνιστούν χωριστή κατηγορία, καθώς όλοι οι τύποι του νεφροκυτταρικού καρκινώματος μπορούν να υποστούν σαρκωματώδη εξαλλαγή. Ένα 5% των όγκων παραμένει αταξινόμητο (αυτό περιλαμβάνει και σαρκωματοειδείς όγκους όταν

23 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος 203 δεν είναι δυνατόν να ταυτοποιηθεί ο αρχικός ιστολογικός τύπος). Η πιο πρόσφατη ταξινόμηση της WHO περιλαμβάνει μια εκτεταμένη λίστα ιστολογικών τύπων, συμπεριλαμβανομένων της υποταξινόμησης των θηλωδών καρκινωμάτων σε ύπο 1 και 2 και άλλων προσφάτως περιγραφέντων οντοτήτων, η πλειονότητα των οποίων είναι σπάνια. - Το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο σύστημα διαβάθμισης του βαθμού κακοηθείας είναι το σύστημα κατά Fuhrman το οποίο βασίζεται στην διαβάθμιση της πυρηνικής πολυμορφίας. Η προγνωστική του αξία έχει καταδειχθεί κυρίως για το διαυγοκυτταρικό, το θηλώδες και το χρωμόφοβο καρκίνωμα. Σύνοψη των ελάχιστων απαραίτητων στοιχείων Κλινικά - Προσδιορισμός της πλευράς - Τύπος εκτομής Παθολογοανατομικά Μακροσκοπικά - Μέγεθος του όγκου - Εντόπιση του όγκου - Επέκταση του όγκου, κατα συνέχεια ιστού, στο περινεφρικό ή περιπυελικό λίπος ή στο συνεξαιρεθέν επινεφρίδιο - Διήθηση της νεφρικής φλέβας ή των κλάδων αυτής - Διήθηση της περιτονίας του Gerota - Διήθηση γειτονικών οργάνων - Μεταστατική διήθηση του επινεφριδίου (διαχωρισμός από απευθείας επέκταση) Μικροσκοπικά - Ιστολογικός τύπος - Βαθμός κακοηθείας - Σταδιοποίηση του όγκου (ΤΝΜ) - Νεοπλασματική νέκρωση - Μικροαγγειακή διήθηση - Χειρουργικά όρια - Επιχώριοι λεμφαδένες (αριθμός διηθημένων / ολικός αριθμός) Προαιρετικά στοιχεία - Διήθηση του αθροιστικού συστήματος - Υποχαρακτηρισμός της διήθησης των περινεφρικών ιστών (pt3a): διήθηση του περινεφρικού ή περιπυελικού λίπους (το τελευταίο έχει πιθανώς χειρότερη πρόγνωση από το πρώτο) ή του συνεξαιρεθέντος επινεφριδίου (ακόμη χειρότερη πρόγνωση). - Προσδιορισμός του αρχιτεκτονικού προτύπου στο μέτωπο διήθησης (διηθητικό, απωθητικό) - Απόσταση από το ενδοπαρεγχυματικό χειρουργικό όριο για τμηματικές νεφρεκτομές - Οποιαδήποτε άλλη σημαντική αλλοίωση του μη νεοπλασματικού νεφρικού παρεγχύματος

24 204 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος Πίνακας 1: Σύστημα διαβάθμισης Fuhrman Mayo Clinic Grade 1 Πυρηνικό σχήμα Στρογγυλό, Ομοιόμορφο Μικρό, στρογγυλό Πυρήνια Δέν αναγνωρίζονται Δυσδιάκριτα, ορατά μόνο μεx400 Grade 2 Πυρηνικό σχήμα Ελαφρά ανώμαλο Στρογγυλό έως ελαφρά ανώμαλο Πυρήνια Ορατά μόνο με μεγάλη μεγέθυνση, x400 Ελαφρά μεγεθυσμένα, ορατά με μεγέθυνση x200 Grade 3 Πυρηνικό σχήμα Πολύ ανώμαλα όρια Στρογγυλό έως ανώμαλο Πυρήνια Έντονα ορατά με μεγέθυνση x100 Έντονα ορατά με μεγέθυνση x100 Grade 4 Πυρηνικό σχήμα bizarre, πολυλοβωτοί, ατρακτοειδή κύτταρα Σημείωση Πυρήνια Έντονα Έντονα TNM Παθολογοανατομικό στάδιο Επικρατεί ο υψηλότερος βαθμός ανεξάρτητα απο την έκταση Μεγεθυσμένοι, πολύμορφοι, γιγαντοκυτταρικές μορφές Ο υψηλότερος βαθμός πρέπει να καταλαμβάνει τουλάχιστον ένα HPF pt- Πρωτοπαθής όγκος ptx Ο πρωτοπαθής όγκος δεν μπορεί να αξιολογηθεί pt0 :έν υπάρχει ένδειξη πρωτοπαθούς όγκου pt1 Όγκοι 7 εκ., εντοπισμένοι στον νεφρό pt1a Όγκος 4 εκ pt1b Όγκος >4 εκ, αλλα <7 εκ pt2 Όγκος >7 εκ, εντοπισμένος στον νεφρό pt3 Ο όγκος εκτείνεται σε μεγάλες φλέβες ή στο συνεξαιρεθέν επινεφρίδιο (κατά συνέχεια ιστού), ή στο περινεφρικό λίπος, χωρίς να διηθεί την περιτονία του Gerota pt3a ο όγκος διηθεί κατα συνέχεια ιστού το επινεφρίδιο ή περινεφρικούς ιστούς περιλαμβανομένου του περιπυελικού ιστού), χωρίς να διηθεί την περιτονία του Gerota pt3b ο όγκος διηθεί μακροσκοπικά την νεφρική φλέβα ή την κάτω κοίλη φλέβα ή το τοίχωμα της κάτω από το διάφραγμα pt3c ο όγκος επεκτείνεται στην κάτω κοίλη φλέβα ή στο τοίχωμα της πάνω από το διάφραγμα pt4 Ο όγκος διηθεί κατα συνέχεια ιστού την περιτονία του Gerota και εκτείνεται πέρα από αυτήν pn- Επιχώριοι λεμφαδένες pnx Οι επιχώριοι λεμφαδένες δεν μπορούν να εκτιμηθούν pn0 Δεν υπάρχει λεμφαδενική μετάσταση pn1 Μετάσταση σε έναν επιχώριο λεμφαδένα pn2 Μετάσταση σε περισσότερους απο έναν λεμφαδένες pm- Απομακρυσμένες μετστάσεις pmx Απομακρυσμένη μετάσταση δεν μπορεί να εκτιμηθεί

25 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος 205 pm0 Δεν υπάρχουν απομακρυσμένες μεταστάσεις pm1 Τεκμηριώνονται απομακρυσμένες μεταστάσεις Βιβλιογραφία 1. Sobin LH, Wittekind C. TNM Classification of Malignant Tumours (6th edition). New York: Wiley-Liss; Fleming S, Griffiths DF. Best Practice No 180. Nephrectomy for renal tumour; dissection guide and dataset. J Clin Pathol 2005; 58: Ficarra V, Martignoni G, Lohse C, et al. External validation of the Mayo Clinic Stage, Size, Grade and Necrosis (SSIGN) score to predict cancer specific survival using a European series of conventional renal cell carcinoma. J Urol 2006; 175: Sengupta S, Lohse CM, Leibovich BC, et al. Histologic coagulative tumor necrosis as a prognostic indicator of renal cell carcinoma aggressiveness. Cancer 2005; 104: Kovacs G, Akhtar M, Beckwith BJ, et al. The Heidelberg classification of renal cell tumours. L Pathol 1997; 183: Storkel S, Eble JN, Adlakha K, et al. Classification of renal cell carcinoma: Workgroup No 1. Union Internationale Contre le Cancer (UICC) and the American Joint Committee on cancer (AJCC). Cancer 1997; 80: Eble J, Sauter G, Epstein J, et al. Pathology and genetics of Tumours of the Urinary System and Male Genital Organs. Lyon: IARC Press, Fuhrman SA, Lasky LC, Limas C. Prognostic significance of morphologic parameters in renal cell carcinoma. Am J Surg Pathos 1982; Patard JJ, Leray E, Rioux-Leclercq N, et al. Prognostic value of histologic subtypes in renal cell carcinoma: a multicenter experience. J Clin Oncol 2005; 23: Palapattu GS, Pantuck AJ, Dorey F, et al. Collecting system invasion in renal cell carcinoma: impact on prognosis and future staging strategies. J Urol 2003: 170: Thompson RH, Leibovich BC, Cheville JC, et al. Is renal sinus fat invasion the same as perinephric fat invasion for pt3a renal cell carcinoma? J Urol 2005; 174: Thomas DH, Verghese A, Kynaston HG, et al. Analysis of the prognostic implications of different tumour margin types in renal cell carcinoma. Histopathology 2003; 43: Han KR, Bui MH, Pantuck AJ, et al. TNM T3a renal cell carcinoma: adrenal gland involvement is not the same as renal fat invasion. J Urol 2003; 169:

26

27 ΣΥΝΟΨΗ ΧΡΗΣΙΜΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΝΕΟΠΛΑΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣ Επώνυμο... Όνομα... Ημ/νία γέννησης... Νοσοκομείο... Αρ. Ασθενούς... Αρ. Μητρ. Κοιν. Ασφ/σης... Ημ/νία παραλαβής... Ημ/νία διάγνωσης... Αρ. Πρωτοκόλλου... Παθολογοανατόμος... Χειρουργός... Φύλο... ΕΙΔΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΟΣ /ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Βιοψία Δεξιά Ορχεκτομή Δεξιά Οπισθ/κός λεμφ/κός καθ/σμός Αριστερά Αριστερά Μερική Εντόπιση όγκου... Μέγιστη διάμετρος όγκου...(mm) Λεμφαδένες Ναι Όχι Προέλευση... Χειρουργικά όρια Αρνητικά Θετικά Θέση/ θέσεις... Απόσταση από πλησιέστερα όρια...(mm) ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Τύπος Όγκου/ Όγκων Όγκος από γεννητικά κύτταρα Κλασσικό σεμίνωμα Σπερματοκυτταρικό σεμίνωμα Εμβρυϊκό καρκίνωμα Όγκος λεκιθικού ασκού Χοριοκαρκίνωμα Τεράτωμα Άλλος (προσδιορισμός)... Όχι από γεννητικά κύτταρα Όγκος από κύτταρα Leydig Όγκος από κύτταρα Sertoli Αδιαφοροποίητος όγκος γεν- νητικής χορδής/ στρώματος Άλλος (προσδιορισμός) Τοπική διήθηση pt0 Δεν ανιχνεύεται όγκος ( π.χ. ουλή στον όρχι) Ναι Όχι ptis Μόνο ενδοσωληναριακή νεοπλασία γεννητικών κυττάρων Ναι Όχι pt1 Όγκος περιορισμένος όρχι/επιδιδυμίδα χωρίς αγγειακή διήθηση, με διήθηση ινώδους χιτώνα όχι όμως ελυτροειδούς Ναι Όχι pt2 Όγκος περιορισμένος όρχι/επιδιδυμίδα με διήθηση ελυτροειδούς Ναι Όχι pt2 Όγκος περιορισμένος όρχι/επιδιδυμίδα με διήθηση αγγείου Ναι Όχι pt3 Ο όγκος διηθεί σπερματικό τόνο με ή χωρίς διήθηση αγγείου Ναι Όχι pt4 Ο όγκος διηθεί όσχεο με ή χωρίς διήθηση αγγείου Ναι Όχι Όρια Θετικά Θέση/ θέσεις... Αρνητικά Απόσταση από πλησιέστερα όρια...(mm) Αγγλική ταξινόμηση (BTTP):Εάν σεμίνωμα, διήθηση ορχικού δικτύου Ναι Οχι ptnm στάδιο: pt pn pm. SNOMED κωδικοί T... M... ICDO Υπογραφή... Ημερομηνία.../.../...

28

29 Συνοπτική ερμηνεία των χρήσιμων δεδομένων για την ιστοπαθολογική έκθεση των νεοπλασμάτων των όρχεων και των υπολειμματικών μαζών μετά τη χημειοθεραπεία Αθ. Παπανικολάου, Διευθυντής, ΓΝΘ «Γ. Γεννηματάς» Κλινικά στοιχεία Είδος παρασκευάσματος o Υποκαψική, απλή, μερική ή ριζική ορχεκτομή o Λεμφαδενεκτομή o Υπολειμματική μάζα μετά χημειοθεραπεία Ανατομική θέση προέλευσης παρασκευάσματος Ιστορικό προηγηθέντος νεοπλάσματος των όρχεων Ορολογικοί νεοπλασματικοί δείκτες Παθολογοανατομικά στοιχεία Παρασκευάσματα ορχεκτομής Προετοιμασία παρασκευάσματος ορχεκτομής πριν την διατομή του όρχι Προσεκτική διατομή της κάψας του όρχι Μονιμοποίηση για 24 ώρες Μακροσκοπική περιγραφή Είδος παρασκευάσματος Διαστάσεις παρασκευάσματος, μήκος σπερματικού τόνου Αξιολόγηση ελυτροειδούς κοιλότητας και χιτώνων αυτής (συλλογή υγρού, συμφύσεις κλπ) Διατομή όρχεως, από το πρόσθιο χείλος, δια μέσου ορχικού δικτύου και επιδιδυμίδας Αριθμός, εντόπιση και περιγραφή του όγκου/ όγκων Διάμετρος όγκου Σχέση όγκου με χιτώνες όρχεως, ορχικό δίκτυο(εάν αναγνωρίζεται), επιδιδυμίδα, σπερματικό τόνο Κατάσταση χειρουργικών ορίων Μακροσκοπική εικόνα γειτονικού ορχικού παρεγχύματος Τομές Από το χειρουργικό όριο, την μεσότητα και την βάση του σπερματικού τόνου (λήψη πριν την διατομή του όγκου) 209

30 210 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος Από όλες τις θέσεις με διαφορετική μακροσκοπική εικόνα του όγκου (ελάχιστος αριθμός τομών: μία ανά εκατοστό διαμέτρου του όγκου) Από τις θέσεις που φανερώνουν την σχέση του όγκου με τους χιτώνες του όρχεως, το ορχικό δίκτυο, την επιδιδυμίδα και τον σπερματικό τόνο Από το γειτονικό ορχικό παρέγχυμα και την κάψα Από το εγγύτερο χειρουργικό όριο (μερική ορχεκτομή) Ιστολογική διάγνωση Ιστολογικός τύπος νεοπλάσματος/νεοπλασμάτων Εκατοστιαία σύνθεση των μικτών νεοπλασμάτων Διήθηση ορχικού δικτύου ή επιδιδυμίδας ( κλασσικό σεμίνωμα) Διήθηση κατά συνέχεια ιστού του σπερματικού τόνου Αγγειακή (φλεβών/λεμφαγγείων) διήθηση (στο σύστημα ΤΝΜ δεν σχολιάζεται διότι η διήθηση αγγείων συμβάλει στην σταδιοποίηση) Κατάσταση χειρουργικών ορίων σπερματικού τόνου (ριζικές ορχεκτομές) Κατάσταση χειρουργικών ορίων παρασκευάσματος (μερικές ορχεκτομές) Στάδιο νεοπλάσματος κατά ΤΝΜ (pt stage) Κατάσταση επιχώριων λεμφαδένων (pn stage) Παρουσία ή απουσία ενδοσωληναριακής νεοπλασίας γεννητικών κυττάρων Σχολιασμός κατ επιλογή Παρουσία και ποσοστό άωρου τερατώματος στον όγκο Παρουσία φυσιολογικής σπερματογένεσης στον όρχι Παρασκευάσματα λεμφαδενεκτομής ή εκτομής υπολειμματικών μαζών μετά χημειοθεραπεία Μακροσκοπική περιγραφή λεμφαδενεκτομής Διαστάσεις παρασκευάσματος Αριθμός λεμφαδένων Αριθμός λεμφαδένων με πιθανή μετάσταση Τομές Από όλους τους λεμφαδένες Ιστολογική διάγνωση Αριθμός λεμφαδένων με ή χωρίς μετάσταση Ιστολογικός τύπος νεοπλάσματος/νεοπλασμάτων Μακροσκοπική περιγραφή υπολειμματικής μάζας μετά χημειοθεραπεία Διαστάσεις παρασκευάσματος Μαρκάρισμα χειρουργικών ορίων Περιγραφή όγκου/όγκων και λεμφαδένων Παρουσία ή απουσία άλλων οργάνων Τομές Από όλες τις θέσεις με διαφορετική μακροσκοπική εικόνα του όγκου/όγκων Από το εγγύτερο χειρουργικό όριο Από όλους του μακροσκοπικά αρνητικούς λεμφαδένες για μικρομεταστάσεις Ιστολογική διάγνωση Ιστολογικός τύπος νεοπλάσματος/νεοπλασμάτων Βιωσιμότητα νεοπλάσματος/νεοπλασμάτων Κατάσταση χειρουργικών ορίων Κώδικες Ταξινόμηση κατά ΤΝΜ Κωδικοποίηση κατά ICD-O

31 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος 211 Παθολογοανατομική έκθεση βιοψιών όρχεως Μακροσκοπική έκθεση Σωστή επιλογή μονιμοποιητικού (Bouin για υπογονιμότητα, φορμόλη για ενδοσωληναριακή νεοπλασία) Περιγραφή και εγκλεισμός όλου του υλικού σε μπλοκ παραφίνης Μικροσκοπικά ευρήματα Αριθμός (κατά προσέγγιση) σπερματικών σωληναρίων Αξιολόγηση της σπερματογένεσης και του διάμεσου ιστού του όρχεως Παρουσία ή απουσία ενδοσωληναριακής νεοπλασίας γεννητικών κυττάρων Παρουσία ή απουσία μικροδιήθησης Βιβλιογραφία 1. P. Harndren Dr, A. Freeman editors.dataset for histopathology reports for testicular tumors and post-chemotherapy residual masses (2 nd edition)( monograph on the Internet). London: The Royal College of Pathologists;2007.Availablefrom: asp?pageid= Horwich A, Shipley J, Huddart R. Testicular germ-cell cancer. Lancet 2006;367: Fossa SD. Long-term sequelae after cancer therapy survivorship after treatment for testicular cancer. Acta Oncol 2004;43(2): International Germ Cell Consensus Classification: a prognostic factorbased staging system formetastatic germ cell cancers. International Germ Cell Cancer Collaborative Group. J Clin Oncol1997;15: Sobin LH, Wittekind C. TNM Classification of Malignant Tumours (6 th edition). New York:Wiley-Liss; Price P, Hogan SJ, Bliss JM, Horwich A. The growth rate of metastatic nonseminomatous germcell testicular tumours measured by marker production doubling time II. Prognostic significancein patients treated by chemotherapy. Eur J Cancer 1990;26: Winstanley AM, Mikuz G, Debruyne F, Schulman CC, Parkinson MC. Handling and reporting ofbiopsy and surgical specimens of testicular cancer. Eur Urol 2004;45: Berney DM. A practical approach to the reporting of germ cell tumours of the testis. Curr Diag Pathol 2005;11: Schmoll HJ, Souchon R, Krege S, Albers P, Beyer J, Kollmannsberger C et al. Europeanconsensus on diagnosis and treatment of germ cell cancer: a report of the European Germ CellCancer Consensus Group (EGCCCG). Ann Oncol 2004;15: Heidenreich A, Weissbach L, Holtl W, Albers P, Kliesch S, Kohrmann KU, et al. Organ sparingsurgery for malignant germ cell tumor of the testis. J Urol 2001;166: _

32 212 Ομάδα Παθολογικής Ανατομικής Ουροποιητικού και Γεννητικού Συστήματος Άρρενος ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΩΝ ΟΓΚΩΝ ΤΟΥ ΟΡΧΕΩΣ Όγκοι από γεννητικά (βλαστικά) κύτταρα Αταξινόμητη ενδοσωληναριακή νεοπλασία από γεννητικά κύτταρα Όγκοι ενός ιστολογικού τύπου (αμιγείς όγκοι) Germ cell tumours Intratubular germ cell neoplasia, unclassified Tumours of one histologic type (pure forms) 9064/2 Σεμίνωμα Seminoma 9061/3 Σεμίνωμα με συγκυτιοτροφοβλαστικά κύτταρα Seminoma with syncytiotrophoblastic cells Σπερματοκυτταρικό σεμίνωμα Spermatocytic seminoma 9063/3 Σπερματοκυτταρικό σεμίνωμα με σάρκωμα Spermatocytic seminoma with sarcoma Εμβρυϊκό καρκίνωμα Embryonal carcinoma 9070/3 Όγκος λεκιθικού ασκού Yolk sac tumour 9071/3 Τροφοβλαστικοί όγκοι Trophoblastic tumours Χοριοκαρκίνωμα - choriocarcinoma 9100/3 Άλλα τροφοβλαστικά νεοπλάσματα - Trophoblastic neoplasms other than choriocarcinoma Μονοφασικό χοριοκαρκίνωμα Monophasic choriocarcinoma Παραπλακουντιακός τροφοβλαστικός Placental site trophoblastic tumour 9104/1 όγκος Τεράτωμα Teratoma 9080/3 Δερμοειδής κύστη Dermoid cyst 9084/0 Μονοδερμικό τεράτωμα Monodermal teratoma Τεράτωμα με κακοήθειες σωματικού Teratoma with somatic type malignancies 9084/3 τύπου Μικτοί όγκοι Tumours of more than one histological type (mixed forms) Μικτό εμβρυϊκό καρκίνωμα και τεράτωμα Mixed embryonal carcinoma and 9081/3 teratoma Μικτό τεράτωμα και σεμίνωμα Mixed teratoma and seminoma 9085/3 Χοριοκαρκίνωμα και τεράτωμα/εμβρυϊκό Choriocarcinoma and teratoma/ 9101/3 καρκίνωμα embryonal carcinoma Άλλα Others Όγκοι γεννητικής ταινίας/στρώματος Sex cord/ gonadal stromal tumours Αμιγείς όγκοι Pure forms Όγκος από κύτταρα Leydig Leydig cell tumour 8650/1 Κακοήθης όγκος από κύτταρα Leydig Malignant Leydig cell tumour 8650/3 Όγκος από κύτταρα Sertoli Sertoli cell tumour 8640/3