Διδάσκων: Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Διδάσκων: Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας"

Transcript

1 Διδάσκων: Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 1 1

2 «Γλώσσα», «Ομιλία» «Επικοινωνία» Η γλώσσα αναφέρεται στο σύνολο των λεκτικών σημείων και των κοινών κανόνων μίας κοινωνίας ή μίας ομάδας. Η ομιλία είναι η εκφορά προφορικού λόγου, ενώ η επικοινωνία περιλαμβάνει βασικές έννοιες, όπως υποκίνηση, επιθυμία, κοινωνικές και συναισθηματικές σχέσεις. Η επικοινωνία λαμβάνει υπόψη το σύνολο των περιεχομένων του λόγου, συμπεριλαμβανομένων των υπερτμηματικών γλωσσολογικών δεικτών (κυματισμοί της γλώσσας ) ή των εξωγλωσσολογικών (κίνηση, εκφράσεις, βλέμματα ) που τον συνοδεύουν. 2

3 Η γλώσσα είναι μια λειτουργία της έκφρασης και επικοινωνίας της σκέψης με τη χρήση σημάτων, που έχουν ίδια αξία για όλους τους ανθρώπους, που ανήκουν στην ίδια φυλή ή κοινωνία ή έθνος και έχουν ειδικούς κανόνες και όρους χρησιμοποίησης αυτών των σημάτων ( Καραπέτσας Α., 1988) 3

4 Η γλώσσα, ως όργανο και πράξη επικοινωνίας, βασιζόμενη σε ειδικούς κανόνες δίνει στον άνθρωπο κοινωνική ύπαρξη και υπόσταση (Α.Καραπέτσας, 1988). 4

5 Μορφές γλώσσας Ομιλία Κινήσεις, χειρονομίες, στάσεις 5

6 Η γλώσσα των ζώων -Υπάρχει? 6

7 Υπάρχει πλήρης ουσιαστική διαφοροποίηση μεταξύ της ανθρώπινης γλωσσικής δραστηριότητας και επικοινωνίας με αυτής των ζώων. 7

8 Η μάθηση της γλώσσας εξαρτάται από την ωρίμανση και ολοκλήρωση του ατόμου μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο (Καραπέτσας, 1988). Μωρό < 1 έτους Παιδιά σε απομόνωση 8

9 Σημαντικός παράγοντας στην εκμάθηση της γλώσσας η μίμηση 9

10 Βάσει της μίμησης, τα παιδιά στην αρχή επαναλαμβάνουν τις λέξεις, έπειτα τις φράσεις. 10

11 Επίπεδα ανάλυσης της γλώσσας Το φωνολογικό σύστημα, την άρθρωση και πρόσληψη των φθόγγων (φωνητική), Σχηματισμός λέξεων (μορφολογία) Σχηματισμός φράσεων και προτάσεων (σύνταξη), Σημασία των γλωσσικών εκφράσεων (σημασιολογία), Χρήση της γλώσσας (πραγματολογία). 11

12 Μέρη της γλώσσας 2 βασικά μέρη 1.δομική οργάνωση (φωνολογία, η μορφολογία και η γραμματική με το συντακτικό,) 2.περιεχόμενο(σημασιολογία και η πραγματολογία.) 12

13 Στάδια γλωσσικής εξέλιξης 1.Το προγλωσσικό στάδιο. Πραγματοποιείται η φωνολογική ανάπτυξη. 2.Το λεκτικό στάδιο. Πραγματοποιείται η γραμματική - συντακτική ανάπτυξη. 3.Το εννοιολογικό στάδιο. Πραγματοποιείται η σημασιολογική ανάπτυξη. 13

14 Ι.Προγλωσσικό στάδιο - Φωνολογική ανάπτυξη Το παιδί σε αυτό το στάδιο ( 0-12 μηνών) μαθαίνει να αναγνωρίζει, να διαχωρίζει, να εσωτερικεύει, ν' αφομοιώνει και ν' αναπαράγει τους ήχους της ανθρώπινης ομιλίας. Το κλάμα και οι παραγόμενοι ήχοι φαίνονται να είναι μια καθαρά ανακλαστική λειτουργία των βιολογικών ή των ψυχολογικών αναγκών του παιδιού και μια δοκιμή της λειτουργίας των φωνητικών χορδών. 14

15 Προγλωσσικό στάδιο - Φωνολογική ανάπτυξη Κλάμα: είναι διαφορετικό ανάλογα με την ανάγκη που θέλει να εκφράσει. Γουργούρισμα( α,α,α,γ,γ,γ,) : τέλος του 1ου μήνα και εκφράζει ικανοποίηση. Ψελλισμός :αρχίζει τον 3ο ή τον 6ο μήνα(οι εκφερόμενοι ήχοι φαίνονται σαν συνεχή σύμφωνα ή συνδυασμοί συμφώνων και φωνηέντων,(μπα,αγ,γκ). Την περίοδο αυτή τα παιδιά προσλαμβάνουν πολλούς και ποικίλους ήχους. Μέσω αυτών των ήχων πραγματοποιείται η ακουστική εξάσκηση των ακουστικών κέντρων του φλοιού του εγκεφάλου, από τα οποία πραγματοποιείται αργότερα η αναγνώριση των διαφόρων ήχων. 15

16 Μέχρι τον 8ο μήνα εμφανίζεται και ο συνδυασμός των συμφώνων με τα φωνήεντα, παράλληλα με την αντίληψη, διάκριση και αναγνώριση των φθόγγων. 9ο - 12ο μήνα: πραγματοποιείται η διάκριση και η αντίληψη της ομιλίας καθώς και η σύνδεση των λέξεων με αντικείμενα και καταστάσεις. π.. μαμ=φαγητό ο,ο ή ρο,ρο = νερό. 16

17 Προγλωσσικό στάδιο - Φωνολογική ανάπτυξη Γίνεται μίμηση των λέξεων που ακούγονται στο περιβάλλον. Συνεχίζεται η εξάσκηση στην άρθρωση και την ακρόαση των ακουστικών προτύπων. 17

18 Προγλωσσικό στάδιο - Φωνολογική ανάπτυξη 1 έτους : Οι πρώτες του λέξεις έχουν την αξία των φράσεων.( «λολό- να το νερό,ή έχω πιει νερό, ή θέλω νερό») 18

19 Προγλωσσικό στάδιο - Φωνολογική ανάπτυξη Η αλλαγή από το ψέλλισμα στις λέξεις προϋποθέτουν τη νευρολογική ωρίμανση (E.Lenneberg, 1967) 19

20 Προγλωσσικό στάδιο - Φωνολογική ανάπτυξη 20 μηνων : το παιδί έχει κατακτήσει ένα λεξιλόγιο 50 λέξεων 20

21 2.Λεκτικό στάδιο Η συντακτική ανάπτυξη Αρχίζει μετά το 12ο μήνα και ολοκληρώνεται μέχρι την περίοδο που το παιδί πάει στο σχολείο. Σχηματισμός απλών προτάσεων, με δυο, τρεις λέξεις που εμφανίζεται περίπου τον 18ο μήνα. Εμφάνιση γραμματικής και συντακτικού στη διάρθρωση της ομιλίας. 21

22 2.Λεκτικό στάδιο Η συντακτική ανάπτυξη Το λεξιλόγιο αρχίζει γρήγορα να γίνεται πλουσιότερο. Το λεκτικό στάδιο διακρίνεται σε δύο επιμέρους στάδια. 22

23 2.Λεκτικό στάδιο Η συντακτική Α. στάδιο ανάπτυξη Οι προτάσεις είναι απλές. Χρησιμοποιούνται ουσιαστικά, ρήματα, επίθετα. Έχουν τηλεγραφική μορφή. Αποφεύγεται η χρήση ιστορικών χρόνων και του πληθυντικού αριθμού. 23

24 2.Λεκτικό στάδιο Η συντακτική Β στάδιο ανάπτυξη Φτιάχνει προτάσεις που ποτέ δεν άκουσε. προθέσεις, χρήση του πληθυντικού αριθμού σ' όλες τις πτώσεις,παρελθοντικούς χρόνους, ερωτήσεις 24

25 3.Εννοιολονικό στάδιο - Σημασιολογική ανάπτυξη Η αρχή του σταδίου συμβαδίζει χρονικά με την είσοδο του παιδιού στο σχολείο και ολοκληρώνεται στην ηλικία των 8 χρόνων. Στο στάδιο αυτό επιτυγχάνεται η εννοιολογική κατάκτηση της γλώσσας και η συσχέτιση των εννοιών με τις λέξεις και μεμονωμένα και μέσα στην πρόταση. 25

26 3.Εννοιολονικό στάδιο - Σημασιολογική ανάπτυξη Μέσω του φωνητικοακουστικού συστήματος, εμπλουτίζεται το λεξιλόγιο Σημαντική η επίδραση του κοινωνικού περίγυρου. Ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου επιτρέπει την ανάπτυξη της εσωτερικής γλώσσας και της σκέψης. 26

27 Piaget Μέχρι τον 1ο χρόνο της ζωής έχουν αναπτυχθεί οι γνωστικές ικανότητες που είναι απαραίτητες για την εκμάθηση της γλώσσας. 27

28 Skinner Η γλωσσική κατάκτηση επιτυγχάνεται μέσω της Μίμησης και της Ενίσχυσης. Σημαντικό το περιβάλλον στη μάθηση της γλώσσας. Οι γονείς παρέχουν τα δικά τους γλωσσικά μοντέλα τα οποία το παιδί προσλαμβάνει και αφομοιώνει μέσω της ενίσχυσης. 28

29 Skinner Τα παιδιά στην αρχή χρησιμοποιούν, όταν τύχει, πολλούς ήχους. Μερικοί ήχοι, όμως, επιβραβεύονται από τους γονείς. Αυτό έχει ως συνέπεια τη δημιουργία σχέσεων και επικοινωνίας του παιδιού και του οικογενειακού περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τον Skinner, με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται συνεξαρτήσεις. Οι ήχοι, δηλαδή, που δεν ενισχύονται σιγά σιγά εξασθενίζουν και σβήνουν, ενώ οι άλλοι που ενισχύονται προοδευτικά παίρνουν μια έννοια και σημασία για το άτομο. Το άτομο δηλαδή διαμορφώνει μια συνείδηση ότι αυτοί οι ήχοι προκαλούν ένα ευχάριστο ή δυσάρεστο αποτέλεσμα στον περίγυρο του. 29

30 Όμως. Η κατάκτηση της γλώσσας προϋποθέτει την καλή και φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου και συνεπώς των αισθήσεων, των κινήσεων, της παρατήρησης, της προσοχής, της μνήμης και άλλων ανώτερων νοητικών λειτουργιών. 30

31 Για τη σωστή ανάπτυξη της γλώσσας,παίζει ρόλο η καλή λειτουργία του εγκεφάλου και κυρίως του αριστερού ημισφαιρίου. Παράλληλα, με τη σωστή ημισφαιρική λειτουργικότητα είναι απαραίτητη και η κοινωνική επίδραση (Α.Καραπέτσας, 1988). 31

32 Κατανόηση του προφορικού λόγου. 32

33 Προσωδία και τονικοί κυματισμοί της γλώσσας Η οπτική αποκωδικοποίηση μίας εικόνας, αρχικά, ενέχει την εξαγωγή της φιγούρας σε σχέση με το φόντο. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, μία από τις πρώτες λειτουργίες αποκωδικοποίησης της έννοιας του λόγου είναι η εξαγωγή των σχετικών λέξεων ή ομάδων λέξεων από το ηχητικό συνεχές, το «ακουστικό σύνολο» που φτάνει στο αυτί μας. Αν πάρουμε ως παράδειγμα την εκμάθηση μίας ξένης γλώσσας, θα παρατηρήσουμε ότι όταν κάποιος κατέχει μόνο τις βασικές γνώσεις της γλώσσας, ζητά από τον συνομιλητή του να μιλά πιο αργά, να πραγματοποιεί, δηλαδή, μεγαλύτερες παύσεις μεταξύ των λέξεων, προκειμένου να διευκολυνθεί αυτή η κατάτμηση, η απομόνωση δηλαδή της κάθε ηχητικής ενότητας. Διαφορετικά, το μόνο που μπορεί ο ίδιος να αντιληφθεί είναι μία αλληλουχία ήχων, εκ των οποίων αδυνατεί να εξαγάγει τις λέξεις, τις οποίες, ωστόσο, είναι σε θέση να αναγνωρίσει και να κατανοήσει ως μεμονωμένες λέξεις (Bertalanffy,1968, Jackendoff, 1997). 33

34 Διάκριση των φωνολογικών αντιθέσεων της γλώσσας Τα ακούοντα νεογέννητα έχουν τη δυνατότητα να διακρίνουν όλα τα φωνολογικά χαρακτηριστικά όλων των γλωσσών. Από τη γέννηση και μετά, η δυνατότητα αυτή μειώνεται σταδιακά. Κατά την ηλικία των 6 μηνών, οι δυνατότητες διαφοροποίησης των ήχων που δεν ανήκουν στη μητρική γλώσσα είναι ακόμη πιο μειωμένες καθώς τα βρέφη αρχίζουν να ειδικεύονται στους ήχους της μητρικής τους γλώσσας.(α.καραπέτσας, 2013). 34

35 Διάκριση των φωνολογικών αντιθέσεων της γλώσσας Πρόκειται για δυνατότητες που αποτελούν μέρος του εξοπλισμού που διαθέτει ο άνθρωπος από τη γέννησή του και υπόκεινται σε μία φυσιολογική ωρίμανση. Η ωρίμανση αυτή θα βοηθήσει το παιδί να εξειδικευτεί στην γλώσσα του περιβάλλοντός του, ώστε να θεσπιστούν οι διαδικασίες αναγνώρισης κι αποκωδικοποίησης του νοήματος (Blevins, 1995). 35

36 Λεξιλόγιο Όταν το παιδί αρχίζει να μιλάει, παράγει κάποιες μεμονωμένες λέξεις ενώ, στη συνέχεια, το λεξιλόγιό του διευρύνεται μεταξύ της ηλικίας των 18 μηνών και 4 ετών. Όσον αφορά στο βασικό λεξιλόγιο της μητρικής του γλώσσας, η εκμάθηση λαμβάνει χώρα μέσω της διείσδυσης των γνώσεων και της επανάληψης, και καθώς οι λέξεις αποτελούνται από μία αυθαίρετη σειρά ήχων, το παιδί δεν πρόκειται να εφεύρει κάτι: θα αναγνωρίσει τις λέξεις που έχει ήδη ακούσει κι αποκωδικοποιήσει. Συνεπώς, ο ρόλος της μνήμης είναι σημαντικός, καθώς η κάθε λέξη πρέπει να είναι τυπωμένη στη μνήμη ως έχει, και να συνδέεται με το σύνολο των γνώσεων που της προσδίδουν οι έννοιες. 36

37 Λεξιλόγιο Η οργάνωση του λεξιλογίου σε τάξεις γίνεται βάσει ενός τυπικού υποδείγματος, γύρω από το οποίο ταξινομούνται τα υπόλοιπα υποδείγματα, σε μία απόσταση μικρότερη ή μεγαλύτερη από το αντιπροσωπευτικό πρωτότυπο του συνόλου της τάξης. Ανάλογα με την εμπειρία και την εκμάθηση δημιουργούνται αρχικά τα αρχέτυπα. 37

38 Λεξιλόγιο Έτσι, εάν ζητήσουμε από ορισμένα υποκείμενα να αναφέρουν ονομασίες πουλιών, υπάρχουν ορισμένες που επαναλαμβάνονται με μία εκπληκτική συχνότητα, όπως σπουργίτι, περιστέρι, κλπ. (οι λεγόμενες τυπικές ονομασίες), ενώ σε κάποιες άλλες γίνεται σπάνια ή ακόμη και ποτέ αναφορά, όπως κότα, χήνα ή στρουθοκάμηλος. Τα τελευταία, αν και πληρούν τα ίδια λογικά κριτήρια ένταξης στην τάξη «πουλιά» (πούπουλα, ωοτοκία, φωλιές, κλπ.) απέχουν πολύ σε αναλογικό πλάνο (μέγεθος, απουσία μνημών όπου τα πουλιά αυτά πετούν, το ότι ανήκουν σε ένα άλλο φυσικό δίκτυο πιο «διατροφικό» ).( Καραπέτσας Α., 2013) 38

39 Λεξιλόγιο Συνεπώς, το λεξιλόγιο οργανώνεται ανά τάξεις, γύρω από ένα ή περισσότερα αρχέτυπα που προσδιορίζουν τα στοιχεία της τάξης με αναλογικά κριτήρια. Εν κατακλείδι, το λεξιλόγιο, και όλες οι συστατικές γνώσεις της έννοιας των λέξεων της γλώσσας, οργανώνονται σταδιακά κατά την παιδική ηλικία μέσω της γλωσσικής έκθεσης και μέσω γνώσεων που προέρχονται αποκλειστικά από το περιβάλλον (Goldinger, 1997, 1998). 39

40 Σύνταξη. Οι διαδικασίες κατάκτησης της μορφολογίας, της σύνταξης και των κανόνων που διέπουν τη γλώσσα δεν ανατρέχουν άμεσα στη μνημονική αποθήκευση, κι έτσι δεν απαιτούν τις ίδιες δεξιότητες με τη θέσπιση του βασικού λεξιλογίου. Οι μηχανισμοί που τίθενται σε λειτουργία αναφορικά με τη σύνταξη είναι η εξαγωγή των κανόνων, μέσα από χιλιάδες προτάσεις, στις οποίες εκτίθεται το υποκείμενο και η αυτόματη εφαρμογή τους κατά την γλωσσική παραγωγή (Gibson, 1998). 40

41 Σύνταξη Το παιδί εντοπίζει τις δομές της γλώσσας του περιβάλλοντός του μέσα από τις φράσεις των ομιλητών που το περιστοιχίζουν κι εξάγει προοδευτικά τους γενικούς νόμους που διέπουν τη γλώσσα του. Κατά την ηλικία των 4-6 ετών, παρατηρούνται στο παιδί κάποιες κοινότυπες συντακτικές αδεξιότητες, οι οποίες αποτελούν τη φυσιολογική διαδικασία ανακάλυψης των κανόνων της γλώσσας, καθώς το παιδί παράγει φράσεις μη κανονικές, μέσω της καταχρηστικής γενικοποίησης ενός υφιστάμενου κανόνα. Στην περίπτωση αυτή γίνεται λόγος για «καλά σφάλματα», όπου το παιδί κατασκευάζει μία φράση εφαρμόζοντας τους κανόνες που νόμιζε ότι προηγουμένως μπόρεσε να εξαγάγει (Gibson, E. 1998, Α.Καραπέτσας, 2013). 41

42 Σύνταξη Συχνά, παραδείγματος χάρη, συναντούμε φράσεις όπως: «Μου δώνεις λίγο το αλάτι;», «Αυτοί αγαπουσιόντουσαν», κλπ. Αυτά τα «λογικά» σφάλματα αποδεικνύουν ότι το παιδί γνωρίζει, σέβεται κι εφαρμόζει τους γενικούς κανόνες. Πρόκειται για σφάλματα τα οποία διασφαλίζουν τη σωστή κατασκευή του μορφοσυντακτικού συστήματος, σύμφωνα με τις συνήθεις στρατηγικές. Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι το παιδί κατασκευάζει τις γνώσεις του με αναλογίες (το «αγαπουσιόντουσαν» είναι ένας συνδυασμός του «αγαπούσαν» με την κατάληξη που το παιδί θεωρεί ότι ταιριάζει το «δώνεις» προκύπτει από την προστακτική «δώσε μου» ). 42

43 Σύνταξη Αυτές οι δεξιότητες απορρέουν από συγκεκριμένα εγκεφαλικά δίκτυα, τα οποία το παιδί διαθέτει από τη γέννησή του. Προκειμένου όμως να μπορέσουν αυτές οι γλωσσικές λειτουργίες να εκδηλωθούν, θα πρέπει οι δομές τους να είναι άψογες και να έχουν αποκτηθεί μέσω της έκθεσης σε μία δομημένη γλώσσα. 43

44 Σύνταξη Έτσι, πολύ συχνά παρατηρείται το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά που δεν εκτίθενται σε μία γλώσσα πραγματικά δομημένη, όπως για παράδειγμα, οικογένειες που μετοίκισαν σε μία ξένη χώρα και δεν μιλούν στα παιδιά τους στη μητρική τους γλώσσα, αλλά στη γλώσσα της χώρας υποδοχής τους. Οι γονείς, μην κατέχοντας πλήρως τους κυματισμούς στη χροιά της ξένης, ή αλλιώς δεύτερης γλώσσας, και μη διαθέτοντας μία σωστή συντακτική δομή, αδυνατούν να προτείνουν στο παιδί ένα εκμεταλλεύσιμο γλωσσολογικό «μοντέλο», έτσι ώστε το ίδιο να εξαγάγει εύκολα τις μορφοσυντακτικές «σταθερές» (Gibson, 1998). 44

45 Σύνταξη Εν τέλει, όλες αυτές οι δεξιότητες, τόσο φωνολογικές όσο και λεξικολογικές και συντακτικές, αναπτύσσονται για μεγάλο διάστημα στο παιδί, με προσωπικούς ρυθμούς, πολύ εξατομικευμένους, που επηρεάζονται από τη γενετική προδιάθεση, το περιβάλλον καθώς και πολλούς παράγοντες, τόσο οργανικούς όσο και ψυχοσυναισθηματικούς, που προσδίδουν στον καθένα μία μοναδική γλωσσική εξέλιξη (Blevins, J. 1995). 45

46 Δομική οργάνωση της γλώσσας Η φωνολογική, η συντακτική και η σημασιολογική ανάπτυξη συγκροτούν το δομικό στοιχείο της γλώσσας.η κατάκτηση των 3 αυτών τομέων ορίζεται ως γλωσσική ικανότητα (linguistic competence). 46

47 Λειτουργική οργάνωση Ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιείται η γλώσσα αφορά στο λειτουργικό στοιχείο της γλωσσικής λειτουργίας και ονομάζεται γλωσσική απόδοση (linguistic performance). 47

48 Όλες οι γλώσσες διαθέτουν έναν περιορισμένο κατάλογο μη σημαινόντων στοιχείων (τα φωνήματα, τα γράμματα ή γραφήματα, κλπ.), στοιχεία τα οποία επίσης αποκαλούμε υπολεξικολογικά και τα οποία πρέπει να συνδυαστούν σύμφωνα με συγκεκριμένους κανόνες ώστε να δημιουργήσουν τις λέξεις, οι οποίες φέρουν το νόημα. Στην προφορική γλώσσα, αυτοί οι συνδυαστικοί κανόνες αποκαλούνται «φωνοτακτικοί κανόνες». Τα βρέφη ευαισθητοποιούνται πρόωρα σε αυτούς τους κανόνες, τους οποίους κι αφομοιώνουν από τους πρώτους κιόλας μήνες της έκθεσης τους στη μητρική τους γλώσσα. Θα τους επεξεργαστούν, μαζί με τους προσωδιακούς δείκτες ώστε να απομονώσουν τις λέξεις στο εσωτερικό του συνεχούς του προφορικού λόγου (Botez, 1996). 48

49 Οι λέξεις είναι άπειρες και πρέπει να συνδυάζονται μεταξύ τους. Ο νέος αυτός συνδυασμός οφείλει να σέβεται τους συντακτικούς κανόνες της γλώσσας, δίνοντας έτσι με τη σειρά του τη δυνατότητα παραγωγής άπειρων φράσεων, φορέων νοημάτων. Το ίδιο ισχύει για κάθε στυλ χρησιμοποιούμενης γλώσσας, είτε πρόκειται για την προφορική, τη γραπτή ή τη νοηματική γλώσσα. 49

50 Στη γλώσσα διακρίνουμε δύο επίπεδα: -ένα μη σημαίνον επίπεδο, το αποκαλούμενο υπέρλεξιλογικό, ένα είδος βασικών στοιχείων που χρησιμεύουν στην κατασκευή της γλώσσας, του οποίου το εγκεφαλικό υπόστρωμα υποστηρίζεται αυστηρώς από το αριστερό ημισφαίριο, -ένα επίπεδο-φορέα της έννοιας (λέξεις, φράσεις, λόγος), το αποκαλούμενο εννοιολογικό επίπεδο, του οποίου το εγκεφαλικό υπόστρωμα, παρότι ανήκει ουσιαστικά στο αριστερό ημισφαίριο, είναι στην πραγματικότητα αμφίπλευρο, καθώς το δεξί ημισφαίριο συμμετέχει στην εννοιολογική διεργασία της γλώσσας. 50

51 Οι διαδικασίες που δίνουν τη δυνατότητα πρόσβασης από το ένα επίπεδο στο άλλο είναι πάντα κάποιοι συνδυαστικοί μηχανισμοί, ή κάποιοι μηχανισμοί διαχωρισμού για την αντίθετη περίπτωση, όταν δηλαδή πρέπει να περάσουμε από τις λέξεις στα φωνήματα (Jackendoff, 2002). Τα διαρθρωτικά σημεία είναι όλα όσα δεσμεύονται από την εγκεφαλική οργάνωση, επισημαίνοντας την ισχυρή πολιτισμική επιρροή σε όλα τα επίπεδα, που κυριαρχεί στην πραγματολογία της γλώσσας. Η πραγματολογία αναφέρεται στη λειτουργική χρήση της γλώσσας από πλευράς των υποκειμένων, κατά την λεκτική επικοινωνία (Botez, 1996). 51

52 Ας εξετάσουμε, για παράδειγμα, τη φράση «Μπορείτε να μου δώσετε το αλάτι;». Σε επίπεδο πραγματολογικό, δηλαδή σε μία επικοινωνιακή κατάσταση, η φράση αυτή σημαίνει: «Θέλω το αλάτι, δεν το φτάνω, είναι όμως δίπλα σας και θα σας ευχαριστούσα αν μου το δίνατε» (και συνεπώς, η απάντηση: «Ναι, μπορώ» δεν είναι προσαρμοσμένη πραγματολογικά, παρότι είναι συντακτικά σωστή). Η σημασία του λόγου δεν εκπίπτει από το ζεύγος λεξιλόγιο/σύνταξη, τα οποία την αφήνουν να εννοηθεί χωρίς όμως να τη συνοψίζουν. Η ίδια ερώτηση θα μπορούσε να είχε τεθεί τελείως διαφορετικά, ανάλογα με τις συνθήκες της διατύπωσης, το επικοινωνιακό πλαίσιο, τη μόρφωση και την ποιότητα των σχέσεων μεταξύ των συνομιλητών: «Δώσε μου το αλάτι», ή «Το αλάτι, σε παρακαλώ», ή «Δεν υπάρχει αλάτι;», ή «Είναι άνοστο», κλπ. 52

53 Γλωσσικά υποσυστήματα ΦΩΝΟΛΟΓΙΑ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΣΥΝΤΑΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Σε διαρθρωτικό επίπεδο, παρατηρούμε ότι τα υπέρ-λεξιλογικά, λεξιλογικά και συντακτικά επίπεδα αποτελούν όλα τους από ένα απομονωμένο υποσύστημα στο εσωτερικό των «γλωσσικών δεξιοτήτων», 53

54 Αυτό έχει μία πολύ σημαντική συνέπεια όσον αφορά ενδεχόμενες νευροψυχολογικές διαταραχές στον τομέα της γλώσσας, είτε πρόκειται για «αναπτυξιακές» διαταραχές, είτε για ανωμαλίες ή για ελεγχόμενες εγκεφαλικές βλάβες οποιασδήποτε αιτίας: παρατηρούμε την ύπαρξη απομονωμένων διαταραχών που αγγίζουν επιλεκτικά το ένα ή το άλλο γλωσσολογικό υποσύστημα, αλλά ακόμη και το συνδυασμό διαταραχών διαφορετικής έντασης σε δύο (ή στο σύνολο) από τα τρία αυτά υποσυστήματα (Bickerton, D. 1990). 54

55 Διάφοροι τύποι γλώσσας Η ίδια η γλώσσα χωρίζεται σε κοινωνικοποιημένη, εγωκεντρική και εσωτερική γλώσσα( Α.Καραπέτσας, 2013). 55

56 Διάφοροι τύποι γλώσσας Η «κοινωνικοποιημένη» γλώσσα, έχει ως κύρια λειτουργία την ανταλλαγή, τη σχέση και την επικοινωνία. Μπορεί να αποκωδικοποιηθεί από τον συνομιλητή, βάσει της ορθολογικής κατανόησης και της χρήσης ενός αυθαίρετου αλλά κοινού κώδικα, μέσω ενός περίπλοκου συστήματος κανόνων. 56

57 Διάφοροι τύποι γλώσσας Η «εγωκεντρική» γλώσσα, χαρακτηριστική για ένα νέο παιδί (νηπιακής και σχολικής ηλικίας), διαθέτει τα βασικά δομικά στοιχεία μίας γλώσσας (χρήση ενός κοινού κώδικα τον οποίο αποκωδικοποιεί ο συνομιλητής και χρήση τυπικών κανόνων). Δεν χρησιμοποιείται για λόγους επικοινωνίας, αλλά υλοποιεί το σχεδιασμό και την οργάνωση της ενέργειας, υποστηρίζει την κατανόηση και την ανάλυση μίας κατάστασης. Υφίσταται σε κάθε ηλικία, ακόμη και στον ενήλικα, και είναι πάντα συνδεδεμένη με την επίλυση του προβλήματος που δυσκολεύει το υποκείμενο. 57

58 Διάφοροι τύποι γλώσσας Η εσωτερική γλώσσα, είναι μία γλώσσα συνδεδεμένη με το συλλογισμό και δεν έχει καμία επικοινωνιακή λειτουργία. Τα στοιχεία της είναι ένα αόριστο συνονθύλευμα, που εκφράζει «καθαρές» έννοιες κι έχει να κάνει με τη διαχείριση τους. (Botez,1996) 58

59 Τα παιδιά μεταφέρουν τη γλώσσα που αναπτύχθηκε με την κοινωνική επαφή με τους ενήλικες στο να κατευθύνουν και να ελέγξουν τη δική τους συμπεριφορά με λόγο που κατευθύνεται προς αυτά [μέσα τους]. 2) H εγωκεντρική γλώσσα λαμβάνει χώρα κατά την απουσία άλλων ανθρώπων. [Levina,Luria] 3) Τα παιδιά τείνουν πρώτα να περιγράψουν τη θέση και να δηλώσουν τη δυσκολία που συναντούν, πριν αρχίσουν να σχεδιάζουν μια πιθανή λύση.[luria] 59

60 Διάφοροι τύποι γλώσσας Ο εγωκεντρικός λόγος εσωτερικεύεται και η γλώσσα προσλαμβάνει μια ενδοπροσωπική λειτουργία πέρα απ την διαπροσωπική χρήση [Vygotsky]. Στην αρχή η ενδοπροσωπική χρήση του λόγου γίνεται έκδηλα με τη μορφή εγωκεντρικής γλώσσας, αλλά με τον καιρό αυτός γίνεται αποσπασματικός ή αντικαθίσταται από ψιθύρισμα ή γίνεται συντομευμένος εσωτερικός λόγος. [Luria] 60

61 Σκέψη και Γλώσσα Η γλώσσα επιτρέπει τη μετάφραση της σκέψης σε λέξεις. Η σκέψη προέρχεται από τη συνολική και συγχρονισμένη λειτουργία των διάφορων γνωστικών ενεργειών. 61

62 Σκέψη και Γλώσσα Η γλώσσα παρέχει στη σκέψη μία ιδέα τυποποίησης, με σημαντικά πλεονεκτήματα όσον αφορά στην ισχύ της και στις δυνατότητες χειρισμού αυτής. 62

63 Σκέψη και Γλώσσα Πέραν τούτου, υπάρχει μία παθολογία της γλώσσας που δε συνοδεύεται από διαταραχές της σκέψης (δυσφασίες), ενώ υπάρχουν επίσης, διαταραχές της σκέψης χωρίς να εμφανίζονται διαταραχές στην γλωσσική ικανότητα (ορισμένες ψυχώσεις και διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, σύνδρομο Williams). 63

64 Σκέψη και Γλώσσα Οι κλινικές μελέτες μας δείχνουν πράγματι, σε καθημερινή βάση, ότι τα παιδιά που παρουσιάζουν σοβαρές διαταραχές στη δόμηση της γλώσσας αποδεικνύουν ότι διαθέτουν ικανότητες απολύτως φυσιολογικές σε ορισμένους μη λεκτικούς τομείς της γνώσης. Όπως δείχνουν τα αποτελέσματά των μελετών, σε ειδικές ασκήσεις λογικής, (π.χ.ασκήσεις της κλίμακας επιδόσεων των τεστ Wechsler) 64

65 Σκέψη και Γλώσσα Σημειώνονται φυσιολογικές επιδόσεις ακόμη και υψηλότερες των φυσιολογικών. Τα παιδιά αυτά αποτελούν την απόδειξη ότι η ανάπτυξη σύνθετων στρατηγικών κι αφηρημένων συλλογισμών υψηλού επιπέδου είναι εφικτή ανεξάρτητα από τις γλωσσικές τους ικανότητες. 65

66 Μουσική και Γλώσσα Η Γλώσσα της Μουσικής και η Μουσική της Γλώσσας Είναι η μουσική μια μορφή γλώσσας? 66

67 Μουσική και Γλώσσα Κοινή νευροβιολογική βάση Συστήματα- κώδικες επικοινωνίας που οργανώνονται με παρόμοιο τρόπο Κοινό φυσικό μέσο μετάδοσης ακουστικο- προφορικό 67

68 Μουσική και Γλώσσα Κοινή νευροβιολογική βάση Βασικές αναλυτικές μουσικές διαδικασίες αντίληψη του ρυθμού επεξεργάζονται κυρίως από το αριστερό ημισφαίριο ( υπ. για τη γλωσσική επεξεργασία, Platel et al., 1997) Οι 2 κώδικες μοιράζονται κοινές εγκεφαλικές περιοχές, περιοχές υπεύθυνες για τη γλωσσική και ακουστική επεξεργασία κροταφικός λοβός (Koelsch et al., 2002) 68

69 Μουσική και Γλώσσα Κοινός τρόπος δόμησης Τόσο η μουσική όσο και η γλώσσα χρησιμοποιούν αλληλουχίες, αντιληπτικά διακριτών μεταξύ τους, ηχητικών σημάτων ( φθόγγων) προκειμένου να μεταδώσουν μηνύματα ή/και συναισθήματα ( Παπαδέλης, 2008). 69

70 Μουσική και Γλώσσα Η επεξεργασία τους βασίζεται σε κοινά ακουστικά χαρακτηριστικά( Παπαδέλης, 2008). Η ακοή και τα όργανα που σχετίζονται με αυτήν αποτελούν την κύρια κοινή αίσθηση επεξεργασίας τόσο της γλώσσας αλλά και της μουσικής( Καρτασίδου, 2004). Μέσω της ακοής, προσλαμβάνονται τα ηχητικά σήματα και μετά βάσει των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων του ήχου, γίνεται προσπάθεια οργάνωσης της πρωτογενούς ακουστικής πληροφορίας. 70

71 Μουσική και Γλώσσα Τα φυσικά χαρακτηριστικά του ήχου ( συχνότητα, ποιότητα, πυκνότητα και διάρκεια)είναι κοινά και στη γλώσσα και τη μουσική ( Μαυροπούλου, Βαρελάς, 2005). Οι ιδιότητες του ύψους, της έντασης, της χροιάς παίζουν σημαντικό ρόλο και στα δύο υποσυστήματα.( ομιλία διάφοροι τόνοι, κανείς δεν μιλά μονότονα, δε χρησιμοποιεί δηλαδή ένα μόνο τόνο στην ομιλία) Το τονικό ύψος αποτελεί μία σημαντική ακουστική παράμετρο τόσο για την αντίληψη της μουσικής όσο και του λόγου. 71

72 Μουσική και Γλώσσα Η ένταση, η συχνότητα, η χροιά, η διάρκεια του ήχου είναι αυτά τα χαρακτηριστικά που επιτρέπουν στο άτομο να διακρίνει το ηχητικό σήμα ομιλίας από το ηχητικό μουσικό σήμα. 72

73 Ο ρυθμός Άξονας των λειτουργιών του ανθρώπινου σώματος Ο ακούσιος ρυθμός της αναπνοής, της καρδιάς, του βαδίσματος, της ομιλίας. Βασική πηγή οργάνωσης της μουσικής και της γλώσσας (Μαυροπούλου, Βαρελάς, 2005) 73

74 Ο ρυθμός Ο λεκτικός και ο μη λεκτικός ρυθμός αντικατοπτρίζουν ανθρώπινα συναισθήματα Χαρά : υψηλές νότες, γρήγοροι ρυθμοί Δισταγμός :χαμηλές, αργός ρυθμός. 74

75 Μουσική και Γλώσσα Τα παιδιά δείχνουν φυσική ικανότητα στην εκμάθηση κανόνων που διέπουν τα 2 υποσυστήματα, γλώσσα και μουσική, μέσω της έκθεσής τους σε αυτά. Το αυθόρμητο τραγούδι και ο αυθόρμητος λόγος εμφανίζονται περίπου την ίδια ηλικία ( 1 με 2 ετών) 75

76 Μουσική και Γλώσσα Η προσληπτική ικανότητα προηγείται της παραγωγικής. Τα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν προτάσεις με συγκεκριμένα νοήματα προτού παράγουν τις δικές τους προτάσεις. Παρόμοια, στη μουσική, αντιδρούν στα μουσικά ερεθίσματα προτού μπορέσουν να παράγουν τη δική τους μουσική (Μαυροπούλου, Βαρελάς, 2005). 76

77 Μουσική και Γλώσσα Συμπερασματικά, οι δύο κώδικες αν και συνιστούν αυτόνομα συστήματα, εντούτοις παρουσιάζουν αρκετές ομοιότητες δεδομένης της κοινής τους δομής, του μέσου μετάδοσής και του τρόπου επεξεργασίας τους. 77

78 Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας 78

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ Ενότητα 1: Επικοινωνία, Λόγος, Ομιλία (2ο Μέρος) Οκαλίδου Αρετή Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Οι διαταραχές του λόγου και τις οµιλίας στην παιδική ηλικία. Αναστασία Λαµπρινού Δεκέµβριος 2001

Οι διαταραχές του λόγου και τις οµιλίας στην παιδική ηλικία. Αναστασία Λαµπρινού Δεκέµβριος 2001 Οι διαταραχές του λόγου και τις οµιλίας στην παιδική ηλικία Αναστασία Λαµπρινού Δεκέµβριος 2001 Γλώσσα- είναι µία ταξινοµική αρχή, ένας κώδικας επικοινωνίας, ένα κοινωνικό φαινόµενο έξω από το άτοµο. Οµιλία-

Διαβάστε περισσότερα

«Δοκιμασία Εκφραστικού Λεξιλογίου σε τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά ηλικίας 6 8 ετών»

«Δοκιμασία Εκφραστικού Λεξιλογίου σε τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά ηλικίας 6 8 ετών» «Δοκιμασία Εκφραστικού Λεξιλογίου σε τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά ηλικίας 6 8 ετών» Γλώσσα: Το φυσικό εκείνο σύστημα επικοινωνίας που χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο και έχει ως βάση του τον έναρθρο λόγο.

Διαβάστε περισσότερα

29. Βοηθητικό ρόλο στους μαθητές με δυσγραφία κατέχει η χρήση: Α) ηλεκτρονικών υπολογιστών Β) αριθμομηχανών Γ) λογογράφων Δ) κανένα από τα παραπάνω

29. Βοηθητικό ρόλο στους μαθητές με δυσγραφία κατέχει η χρήση: Α) ηλεκτρονικών υπολογιστών Β) αριθμομηχανών Γ) λογογράφων Δ) κανένα από τα παραπάνω ΔΥΣΓΡΑΦΙΑ Ερωτήσεις 1. Η δυσγραφία μπορεί να χωριστεί στις δύο ακόλουθες κατηγορίες: Α) γενική και μερική Β) γενική και ειδική Γ) αναπτυξιακή και επίκτητη Δ) αναπτυξιακή και μαθησιακή 2. Η αναπτυξιακή

Διαβάστε περισσότερα

Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών.

Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών. Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών. Κανείς δεν φαντάζεται ότι ο λόγος θα εμφανισθεί απότομα, στην τελική του μορφή μ ένα χτύπημα μιας μαγικής ράβδου, σαν μια μηχανή έτοιμη για χρήση. Η εγκατάσταση του πολύπλοκού

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 1 Δυσαριθμησία Αξιολόγηση Διάγνωση 2 Όροι και Ορισμοί των Μαθηματικών Διαταραχών Έχουν χρησιμοποιηθεί όροι

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΓΕΝΝΗΣΗ 6 ΕΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ

Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΓΕΝΝΗΣΗ 6 ΕΤΩΝ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Η ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΓΕΝΝΗΣΗ 6 ΕΤΩΝ ΗΛΙΚΙΑ γέννηση ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Αναγνωρίζει και προτιμά τη φωνή της μητέρας καθώς και ήχους της γλώσσας. Μιμείται ήχους της γλώσσας. 2 μηνών Συνδυάζει

Διαβάστε περισσότερα

- Καθυστέρηση λόγου (LLI)

- Καθυστέρηση λόγου (LLI) Πολλά άτομα με βαρηκοΐα/κώφωση (Είναι η μερική ή ολική απώλεια των ηχητικών ερεθισμάτων μέσω της ακουστικής οδού. Γίνεται λοιπόν κατανοητό πως προκύπτει δυσκολία επεξεργασίας και παραγωγής των ήχων συνεπώς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ Ενότητα 1: Επικοινωνία, Λόγος, Ομιλία (1 ο Μέρος) Οκαλίδου Αρετή Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Γλώσσα : Ορισμός, Ανάπτυξη & Διαταραχές. Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος»

Γλώσσα : Ορισμός, Ανάπτυξη & Διαταραχές. Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» Γλώσσα : Ορισμός, Ανάπτυξη & Διαταραχές Μαρίτσα Καμπούρογλου Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» Προϋποθέσεις Προγράμματος Παρέμβασης Η καλή κατανόηση της φύσης της διαταραχής Η σε βάθος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ. Πολυδύναµο Καλλιθέας Φεβρουάριος 2008 Αναστασία Λαµπρινού

ΕΙΔΙΚΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ. Πολυδύναµο Καλλιθέας Φεβρουάριος 2008 Αναστασία Λαµπρινού ΕΙΔΙΚΗ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ Πολυδύναµο Καλλιθέας Φεβρουάριος 2008 Αναστασία Λαµπρινού Ειδική αναπτυξιακή διαταραχή, η οποία συνδέεται µε ελλείµµατα στην έκφραση ή/και στην κατανόηση Ειδική: δυσκολία χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραση του θεραπευτικού προγράμματος <<Ασκήσεις λόγου>> σε ηλικιωμένους με Ήπια Νοητική Διαταραχή

Επίδραση του θεραπευτικού προγράμματος <<Ασκήσεις λόγου>> σε ηλικιωμένους με Ήπια Νοητική Διαταραχή lysitsas.kon@gmail.com 9th Panhellenic Conference on Alzheimer's Disease and 1st Mediterranean on Neurodegenerative Diseases Επίδραση του θεραπευτικού προγράμματος σε ηλικιωμένους με

Διαβάστε περισσότερα

Ανάγνωση. Ικανότητα γρήγορης και αυτόματης αναγνώρισης λέξεων. Γνώση γραμμάτων και αντιστοιχίας γραμμάτων φθόγγων. Κατανόηση κειμένου

Ανάγνωση. Ικανότητα γρήγορης και αυτόματης αναγνώρισης λέξεων. Γνώση γραμμάτων και αντιστοιχίας γραμμάτων φθόγγων. Κατανόηση κειμένου Ανάγνωση Ικανότητα γρήγορης και αυτόματης αναγνώρισης λέξεων Γνώση γραμμάτων και αντιστοιχίας γραμμάτων φθόγγων Γνώση σημασίας λέξεων (λεξιλόγιο πρόσληψης) Κατανόηση κειμένου Οικειότητα με γραπτέςλέξειςκαι

Διαβάστε περισσότερα

Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας;

Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας; Για τους γονείς και όχι μόνο από το Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας; Ακουστικός, οπτικός ή μήπως σφαιρικός; Ανακαλύψτε ποιος είναι ο μαθησιακός τύπος του παιδιού σας, δηλαδή με ποιο τρόπο μαθαίνει

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Μάθηση και κατάκτηση των Μαθηματικών ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ 1/2 Με τον όρο αριθμητική νοείται η μάθηση πρόσθεσης, αφαίρεσης,

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου

Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου Αναπτυξιακά ορόσημα λόγου 0-6 μηνών 7-12 μηνών 13-18 μηνών 19-24 μηνών 2-3 ετών 3-4 ετών 4-5 ετών 5-6 ετών 6-7 ετών 0-6 μηνών Επαναλαμβάνει τους ίδιους ήχους Συχνά μουρμουρίζει, γελά και παράγει ευχάριστους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Μαρίτσα Καμπούρογλου, Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» ΑΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΜΙΛΗΣΕΙ... Η γλωσσική παρέμβαση Είναι η διαδικασία μέσω της

Διαβάστε περισσότερα

Η γλώσσα ως σύστημα και ως χρήση. Ασπασία Χατζηδάκη, Επίκουρη καθηγήτρια ΠΤΔΕ

Η γλώσσα ως σύστημα και ως χρήση. Ασπασία Χατζηδάκη, Επίκουρη καθηγήτρια ΠΤΔΕ Η γλώσσα ως σύστημα και ως χρήση Ασπασία Χατζηδάκη, Επίκουρη καθηγήτρια ΠΤΔΕ 2009-10 Τι είναι γλώσσα; Γλώσσα είναι το σύστημα ήχων ( φθόγγων ) και εννοιών που χρησιμοποιούν οι ανθρώπινες κοινότητες για

Διαβάστε περισσότερα

Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της Γ2. Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε

Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της Γ2. Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε Ατομικές διαφορές στην κατάκτηση της Γ2 Ασπασία Χατζηδάκη, Επ. Καθηγήτρια Π.Τ.Δ.Ε 2011-12 Α. Παράμετροι που επηρεάζουν την εκμάθηση μιας Γ2 Πολλές παράμετροι επηρεάζουν τη διαδικασία αυτή. Σύμφωνα με τον

Διαβάστε περισσότερα

Κλινική Νευροψυχολογία του παιδιού

Κλινική Νευροψυχολογία του παιδιού Κλινική Νευροψυχολογία του παιδιού Α εξάμηνο Διδάσκων : Α. Β. Καραπέτσας Ακαδημαϊκό έτος 2015-2016 1 ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ 2 Μία από τις πρώτες έρευνες που μελετούν και επιβεβαιώνουν ότι τα άτομα με μουσική

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο Ένα Επίπεδο 1 Στόχοι και Περιεχόμενο

Κεφάλαιο Ένα Επίπεδο 1 Στόχοι και Περιεχόμενο Κεφάλαιο Ένα Επίπεδο 1 Στόχοι και Περιεχόμενο 1.1 Στόχοι Οι σπουδαστές στο Επίπεδο 1 του ICCLE είναι ικανοί να κατανοούν βασικά γλωσσικά στοιχεία που σχετίζονται με συνήθη καθημερινά θέματα. Είναι ικανοί

Διαβάστε περισσότερα

Πότε πρέπει να αρχίζει η λογοθεραπεία στα παιδιά - λόγος και μαθησιακές δυσκολίες

Πότε πρέπει να αρχίζει η λογοθεραπεία στα παιδιά - λόγος και μαθησιακές δυσκολίες Η διάγνωση των διαταραχών λόγου πρέπει να γίνεται έγκαιρα, μόλις οι γονείς αντιληφθούν οτι κάτι ισως δεν πάει καλά και πρέπει να παρουσιάσουν το παιδί τους στον ειδικό. Ο ειδικός θα λάβει μέτρα για την

Διαβάστε περισσότερα

2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΝΓ

2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΝΓ 2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΝΓ 2.1. Πρόγραμμα Σπουδών Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας του Νηπιαγωγείου Στόχοι - Άξονες Περιεχομένου Κατανόηση θέματος που εκφέρεται στην ΕΝΓ.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΓΛΩΣΣΙΑ ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΛΟΓΟΥ -ΟΜΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ : ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ

ΔΙΓΛΩΣΣΙΑ ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΛΟΓΟΥ -ΟΜΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ : ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΔΙΓΛΩΣΣΙΑ ΜΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΛΟΓΟΥ -ΟΜΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ : ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ Σπουδάστρια: Αθηνά Κατσαντώνη (9923) Εποπτεύων καθηγητής: κ ος Πέσχος Δημήτριος. Τριμελής

Διαβάστε περισσότερα

Προβλήματα ομιλίας στην παιδική ηλικία

Προβλήματα ομιλίας στην παιδική ηλικία Προβλήματα ομιλίας στην παιδική ηλικία Το μικρό μας δεν μιλάει όπως τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Τι μπορεί να συμβαίνει; Το κοινωνικό περιβάλλον, οι συνθήκες ζωής, και οι παραδόσεις επηρεάζουν θετικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ Ενότητα 3: Χαρακτηριστικά της Γλώσσας, Ορολογία, Κλάδοι της Γλωσσολογίας Οκαλίδου Αρετή Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Στάδια Ανάπτυξης Λόγου και Οµιλίας

Στάδια Ανάπτυξης Λόγου και Οµιλίας Στάδια Ανάπτυξης Λόγου και Οµιλίας Το παιδί ξεδιπλώνει τις γλωσσικές ικανότητες του µε το χρόνο. Όλα τα παιδιά είναι διαφορετικά µεταξύ τους και το κάθε ένα έχει το δικό του ρυθµό. Τα στάδια ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 1 επίκτητη και ειδική ή εξελικτική δυσλεξία Η δυσλεξία ως πρόβλημα της ανάγνωσης, διακρίνεται σε δύο μεγάλες

Διαβάστε περισσότερα

Προσέγγιση των Μαθησιακών Δυσκολιών και Εφαρμογή του Τεστ Αθηνά

Προσέγγιση των Μαθησιακών Δυσκολιών και Εφαρμογή του Τεστ Αθηνά Παρουσίαση Πτυχιακής Εργασίας με θέμα: Προσέγγιση των Μαθησιακών Δυσκολιών και Εφαρμογή του Τεστ Αθηνά Ιωάννινα Νοέμβριος2012 Επόπτης καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Εκπονήτριες: Αρμυριώτη Βασιλική (11071)

Διαβάστε περισσότερα

13 ο ΠΑΓΚΥΠΡΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2010 Εργαστήριο

13 ο ΠΑΓΚΥΠΡΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2010 Εργαστήριο 13 ο ΠΑΓΚΥΠΡΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ Σάββατο 6 Οκτωβρίου 2010 Εργαστήριο «Δυσλεξία: Μια λέξη δύσκολη και μόνο να την πεις φαντάσου το μαρτύριο όμως να τη ζεις» Μαρία Χριστοπούλου, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου,

Διαβάστε περισσότερα

ιαταραχές Επικοινωνίας & Λόγου στον Αυτισμό Μαρίτσα Καμπούρογλου, Λογοπεδικός Μαρία Παπαντωνίου, Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος»

ιαταραχές Επικοινωνίας & Λόγου στον Αυτισμό Μαρίτσα Καμπούρογλου, Λογοπεδικός Μαρία Παπαντωνίου, Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» ιαταραχές Επικοινωνίας & Λόγου στον Αυτισμό Μαρίτσα Καμπούρογλου, Λογοπεδικός Μαρία Παπαντωνίου, Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ (1) Πώς αναπτύσσεται η Επικοινωνία και η Γλώσσα;

Διαβάστε περισσότερα

Δυσλεξία και Ξένη Γλώσσα

Δυσλεξία και Ξένη Γλώσσα Δυσλεξία και Ξένη Γλώσσα Βιβέτα Λυμπεράκη Ξένια Κωνσταντινοπούλου Καθηγήτριες αγγλικών ειδικής αγωγής Ποιοί μαθητές αναμένεται να αντιμετωπίσουν δυσκολία στις ξένες γλώσσες Μαθητές που: παρουσιάζουν δυσκολίες

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολογήστε την ικανότητα του μαθητή στην κατανόηση των προφορικών κειμένων και συγκεκριμένα να:

Αξιολογήστε την ικανότητα του μαθητή στην κατανόηση των προφορικών κειμένων και συγκεκριμένα να: Αξιολογήστε την ικανότητα του μαθητή στην κατανόηση των προφορικών κειμένων και συγκεκριμένα να: Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Ανταποκρίνονται στην ακρόαση του προφορικού

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας

Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας Δρ Γεωργία Αθανασοπούλου Σχ. Σύμβουλος Δυτικής Αττικής και Ν. Φωκίδας Η ΓΛΩΣΣΑ! Η γλώσσα είναι το μέσο με το οποίο σκεφτόμαστε και επικοινωνούμε με τους άλλους, αλλά και ένα μέσο με το οποίο δημιουργούμε

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η Λογοθεραπεία. Φωνής Ομιλίας. Εξελικτική. Ο ρόλος του. λογοθεραπευτή, αξιολόγησης, του. αντιμετώπισης

Τι είναι η Λογοθεραπεία. Φωνής Ομιλίας. Εξελικτική. Ο ρόλος του. λογοθεραπευτή, αξιολόγησης, του. αντιμετώπισης ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Τι είναι η Λογοθεραπεία Λογοθεραπείαα είναι ο επιστημονικός κλάδος που ασχολείται με τιςς διαταραχές: Λόγου (τη γενικότερη λεκτική επικοινωνία) Φωνής (το επίπεδο του λάρυγγα και των φωνητικών

Διαβάστε περισσότερα

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές Ενότητα 1: Εισαγωγικές Επισημάνσεις Ζακοπούλου Βικτωρία 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

Παρεμβάσεις για τις μαθησιακές δυσκολίες

Παρεμβάσεις για τις μαθησιακές δυσκολίες Παρεμβάσεις για τις μαθησιακές δυσκολίες α) Εξατομικευμένα προγράμματα Μοντέλα με στόχο τις φωνολογικές δεξιότητες Μοντέλα με στόχο την αποκωδικοποίηση και την ευχέρεια Μοντέλα με έμφαση στις δεξιότητες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικες πληροφοριες Πέτρος Γαλάνης Δρ. ΕΚΠΑ, Δάσκαλος Ε.Α. (ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Δ Αθήνας) Τι είναι η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ); Ο όρος «Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ)

Διαβάστε περισσότερα

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία

5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία 5. Λόγος, γλώσσα και ομιλία Στόχοι της γλωσσολογίας Σύμφωνα με τον Saussure, βασικός στόχος της γλωσσολογίας είναι να περιγράψει τις γλωσσικές δομές κάθε γλώσσας με στόχο να διατυπώσει θεωρητικές αρχές

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (2)

Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (2) Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (2) Αντίληψη της ομιλίας Απεικόνιση της πρότασης «θα σας διηγηθώ την ιστορία των δύο νέων» κυματομορφή Φασματόγραμμα Συνάρθρωση Οι φθόγγοι αλληλεπικαλύπτονται μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ & ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Ονοματεπώνυμο του παιδιού Ημερομηνία σύνταξης της παιδαγωγικής έκθεσης Ημερομηνία γέννησης του παιδιού

Διαβάστε περισσότερα

Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου

Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο. Μαρία Παπαδοπούλου Γραμματισμός στο νηπιαγωγείο Μαρία Παπαδοπούλου ΠΩΣ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ; ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ Η διδακτέα ύλη αντιμετωπίζεται με «ακαδημαϊκό» τρόπο. Θεωρητική προσέγγιση

Διαβάστε περισσότερα

Η φωνολογική επίγνωση. Ευφημία Τάφα

Η φωνολογική επίγνωση. Ευφημία Τάφα Η φωνολογική επίγνωση Ευφημία Τάφα Γλωσσική ανάπτυξη Κλάμα ή γέλιο (0-2 μηνών) Βαβίσματα (2-4 μηνών) Συγκεκριμένοι ήχοι (6 μηνών περίπου) Πρώτες λέξεις (1 ο έτος) Τηλεγραφικός λόγος (2 ο έτος) 1000 λέξεις

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (1)

Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (1) Γνωστική Ψυχολογία ΙΙ (ΨΧ 05) Γλώσσα (1) Ποιοι μιλούν Η γλώσσα των ζώων Είναι αυτόγλώσσα; Η Dr Pepperberg και ο Alex (ο παπαγάλος) 3 Δομή της γλώσσας Πώς μελετούν τη γλώσσα η γνωστική ψυχολογία, η νευροψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ Ενότητα 4: Χαρακτηριστικά της Ομιλίας Φωνητική και Φωνολογία (2ο Μέρος) Οκαλίδου Αρετή Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Αιτία παραποµπής Ε Ω ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ.

Αιτία παραποµπής Ε Ω ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΕ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΤΟΥ ΠΑΙ ΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΗΣ. Στοιχεία εξέτασης Στοιχεία εξεταζοµένου παιδιού Ονοµατεπώνυµο: 1043 1043 (1043) Φύλο: Αγόρι Ηµ/νια γέννησης: 16-07-2011 Μητρική γλώσσα: Ελληνικά Προτίµηση χεριού: εξί Ηµ/νια εξέτασης: 21-11-2016 Χρονολογική

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ Οι άνθρωποι κάνουμε πολύ συχνά ένα μεγάλο και βασικό λάθος, νομίζουμε ότι αυτό που λέμε σε κάποιον άλλον, αυτός το εκλαμβάνει όπως εμείς το εννοούσαμε. Νομίζουμε δηλαδή ότι ο «δέκτης» του μηνύματος το

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορία της παιδικής συμπεριφοράς γεννιέται από την συνύφανση αυτών των δύο γραμμών (Vygotsky 1930/ 1978, σελ. 46).

Η ιστορία της παιδικής συμπεριφοράς γεννιέται από την συνύφανση αυτών των δύο γραμμών (Vygotsky 1930/ 1978, σελ. 46). 1896 1934 2 ξεχωριστές στην καταγωγή τους γραμμές ανάπτυξης: Α) Μία πρωτόγονη, φυσική γραμμή ανάπτυξης,, αυτόνομης εκδίπλωσης των βιολογικών δομών του οργανισμού, και Β) μία πολιτισμική, ανώτερη ψυχολογική

Διαβάστε περισσότερα

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Tα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν προβλήματα στις βασικές ψυχολογικές διαδικασίες που περιλαμβάνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ EΠEAEK Αναμόρφωση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ - Αυτεπιστασία Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ειρήνη Δερμιτζάκη -Μάριος Γούδας Διάλεξη 9: To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Χαλάνδρι 02/05/2010 Αριστοτέλους 42 Χαλάνδρι Τ.Κ. 15234 Τηλ./210-6800823 e-mail: papdimit@yahoo.gr ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Η ανάπτυξη της γλώσσας αποτελεί µια πολύχρονη, πολύπλοκη και προοδευτική

Διαβάστε περισσότερα

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών 1 η Τάξη Στόχοι Τα παιδιά: Αναπτύσσουν, σε κάθε ευκαιρία, τον προφορικό λόγο. Ως ομιλητές απαντούν σε απλές ερωτήσεις, ανακοινώνουν, περιγράφουν,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΡΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ. 1) Στάση του μαθητή/τριας κατά τη διάρκεια του μαθήματος: Δεν την κατέχει. Την κατέχει μερικώς. επαρκώς

ΦΟΡΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ. 1) Στάση του μαθητή/τριας κατά τη διάρκεια του μαθήματος: Δεν την κατέχει. Την κατέχει μερικώς. επαρκώς ΦΟΡΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Όνομα μαθητή/μαθήτριας:... Ισχύουσα Διάγνωση:... Στήριξη από ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό (ψυχολόγο, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, κτλ.):... Σχολικό Έτος:... Σχολείο:.... Τάξη/Τμήμα:...

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Α τάξης Γυμνασίου

ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ. Α τάξης Γυμνασίου ΠΡΟΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α τάξης Γυμνασίου 1 Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Γενικοί Στόχοι Ειδικοί Στόχοι Α. ΣΤΟΧΟΙ Β. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ/ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ και Γ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Δ. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Ε.

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Ενότητα 9: Γνωστική ανάπτυξη του παιδιού και εφαρμογές στην Προσχολική Αγωγή: γλώσσα και προσχολική αγωγη Διδάσκων: Μανωλίτσης

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός

Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός Αφροδίτη Οικονόμου Νηπιαγωγός afoikon@uth.gr Μαρία Παπαδοπούλου Αν. Καθηγήτρια, Π.Τ.Π.Ε., Π.Θ. mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι

Διαβάστε περισσότερα

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού.

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. ημήτρης Γουλής Ο παραδοσιακός όρος αλφαβητισμός αντικαταστάθηκε από τον πολυδύναμο

Διαβάστε περισσότερα

12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών

12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών 12 Σταθμισμένα διερευνητικά ανιχνευτικά εργαλεία κριτήρια μαθησιακών δυσκολιών Διαδικασίες διαχείρισης περίπτωσης Στάδιο 1 Εντοπισμός Στάδιο 2 Αξιολόγηση Στάδιο 3 Παρέμβαση Στάδιο 4 Υποστήριξη Παρακολούθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΛΥΔΙΑ ΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΠΡΑΤΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΠΑΥΛΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΛΥΔΙΑ ΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΠΡΑΤΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΠΑΥΛΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΛΥΔΙΑ ΝΑΣΤΑΣΙΑ ΜΠΡΑΤΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΠΑΥΛΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗΣ Ιστορική αναδρομή Ο πρώτος που αναγνώρισε αυτό το σύνδρομο ήταν ο John Langdon Down, το 1866. Μέχρι τα μέσα του 20 ου αιώνα, η αιτία που

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ. Μαρίτσα Καμπούρογλου, Λογοπεδικός. Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος»

ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ. Μαρίτσα Καμπούρογλου, Λογοπεδικός. Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Μαρίτσα Καμπούρογλου, Λογοπεδικός Ίδρυμα για το Παιδί «Η Παμμακάριστος» ΑΝ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΜΙΛΗΣΕΙ... Στόχοι της γλωσσικής παρέμβασης Νηπιακή ηλικία : Η ανάπτυξη να παραλληλιστεί με την

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014-2015

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014-2015 ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014-2015 ΘΕΜΑ: Αξιολόγηση και Εκπαίδευση των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. Προσαρμογές αναλυτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΨΧ 00)

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΨΧ 00) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ (ΨΧ 00) Πέτρος Ρούσσος ΔΙΑΛΕΞΗ 6 Τι είναι Νοημοσύνη; Η ικανότητα του ατόμου να αφομοιώνει νέες πληροφορίες, να επωφελείται από τις εμπειρίες του και να προσαρμόζεται ρμ σε νέες

Διαβάστε περισσότερα

Επίπεδο Γ2. Χρήση γλώσσας (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά. Ερώτημα 1 (5 μονάδες)

Επίπεδο Γ2. Χρήση γλώσσας (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά. Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Γ2 (20 μονάδες) Διάρκεια: 30 λεπτά Ερώτημα 1 (5 μονάδες) Ο φίλος σας έγραψε μία μελέτη σχετικά με τρόπους βελτίωσης της αναγνωστικής ικανότητας των μαθητών. Επειδή, όμως, είναι ξένος, κάνει ακόμη λάθη,

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ικανότητα για προφορική έκφραση σε συνδυασμό με την ικανότητα για προσεκτική και κριτική ακρόαση αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες για αποτελεσματική επικοινωνία. Τα Ελληνόπουλα της

Διαβάστε περισσότερα

Προκλήσεις κατά την ένταξή τους

Προκλήσεις κατά την ένταξή τους Προκλήσεις κατά την ένταξή τους Από τη Χρυσάνθη Σταύρου Β.Δ.Σχολής Κωφών Συντονίστρια Προγράμματος Στήριξης Παιδιών με Απώλεια Ακοής στη Μέση Εκπαίδευση Εισαγωγή Βαρήκοα παιδιά, παιδιά μα κοχλιακά εμφυτεύματα

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη περίπτωσης εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης - MultiBlog. Ισπανική γλώσσα. 33 φοιτητές (ενήλικες > 25 ετών) και 2 εκπαιδευτικοί

Μελέτη περίπτωσης εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης - MultiBlog. Ισπανική γλώσσα. 33 φοιτητές (ενήλικες > 25 ετών) και 2 εκπαιδευτικοί Μελέτη περίπτωσης εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης - MultiBlog Σελίδα 1 μελέτη περίπτωσης πληροφορίες 1. Γενικές Πληροφορίες Πρόσβαση στο Πανεπιστήμιο για ενήλικες (ηλικία άνω 25 Επίπεδο (ηλικία των μαθητών)

Διαβάστε περισσότερα

Πώς μαθαίνουν οι μαθητές;

Πώς μαθαίνουν οι μαθητές; Τεχνικές για την καλλιέργεια δεξιοτήτων ανάγνωσης και γραφής Ευγενία Νιάκα Σχολική Σύμβουλος Πώς μαθαίνουν οι μαθητές; Οι μαθητές δεν απορροφούν «σαν σφουγγάρια», ούτε αποδέχονται άκριτα κάθε νέα πληροφορία.

Διαβάστε περισσότερα

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές

Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Φωνολογική Ανάπτυξη και Διαταραχές Ενότητα 6: Φώνημα Ζακοπούλου Βικτωρία 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου Τμήμα Λογοθεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΑΥΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΑΥΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ Πηγές πληροφόρησης : συνέντευξη γονέων, ανταλλαγή απόψεων με άλλους ειδικούς, που ασχολούνται με το παιδί, άτυπη παρατήρηση και καταγραφή στοιχείων συμπεριφοράς, αποτελέσματα παιδαγωγικής αξιολόγησης.

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκων : Επίκουρος Καθηγητής Στάθης Παπασταθόπουλος. Τμήμα: Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας

Διδάσκων : Επίκουρος Καθηγητής Στάθης Παπασταθόπουλος. Τμήμα: Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Τίτλος Μαθήματος: ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Ι Ενότητα: Η ΘΕΩΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΤΟΥ L. S. Vygotsky Διδάσκων : Επίκουρος Καθηγητής Στάθης Παπασταθόπουλος Τμήμα: Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή με θέμα: «Μαθησιακές δυσκολίες στη σχολική ηλικία και εφαρμογή του Τεστ Πρώιμης Ανίχνευσης Δυσλεξίας».

Πτυχιακή με θέμα: «Μαθησιακές δυσκολίες στη σχολική ηλικία και εφαρμογή του Τεστ Πρώιμης Ανίχνευσης Δυσλεξίας». Πτυχιακή με θέμα: «Μαθησιακές δυσκολίες στη σχολική ηλικία και εφαρμογή του Τεστ Πρώιμης Ανίχνευσης Δυσλεξίας». Επιβλέπων καθηγητής:κ.χριστοδουλίδης Παύλος Επιμέλεια: Κατσάνου Αλεξάνδρα (Α.Μ:11074) Στόχος

Διαβάστε περισσότερα

6. ΠΡΟΣΟΧΗ. Ο William James (1890) και άλλοι από τους πρώτους ψυχολόγους μελέτησαν την προσοχή με τη μέθοδο της ενδοσκόπησης.

6. ΠΡΟΣΟΧΗ. Ο William James (1890) και άλλοι από τους πρώτους ψυχολόγους μελέτησαν την προσοχή με τη μέθοδο της ενδοσκόπησης. 6. ΠΡΟΣΟΧΗ Σε τι αναφέρεται η προσοχή; Η προσοχή είναι μία αυτόνομη διεργασία του κεντρικού νευρικού συστήματος κατά την οποία οι αισθήσεις εστιάζουν σε συγκεκριμένα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. ΙΣΤΟΡΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Ψυχολογία Μάθημα 2 ο. Γνωστικές Θεωρίες για την Ανάπτυξη: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση

Εκπαιδευτική Ψυχολογία Μάθημα 2 ο. Γνωστικές Θεωρίες για την Ανάπτυξη: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση Εκπαιδευτική Ψυχολογία Μάθημα 2 ο Γνωστικές Θεωρίες για την Ανάπτυξη: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση Αντιπαράθεση φύσης ανατροφής η ανάπτυξη είναι προκαθορισμένη κατά την γέννηση από την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΟ CLOUD COMPUTING ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΟ CLOUD COMPUTING ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΟ CLOUD COMPUTING ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ - Καθορισμός του πλαισίου μετάβασης στο περιβάλλον του cloud computing - Αναγνώριση ευκαιριών και ανάλυση κερδών/κόστους από την

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ:

ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ: ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ: Γενικές Δυσκολίες Μάθησης Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες «Μαθησιακές δυσκολίες αφορούν σε μία ομάδα ανομοιογενών διαταραχών οι οποίες εκδηλώνονται με εγγενείς δυσκολίες σε πρόσκτηση

Διαβάστε περισσότερα

Μουσικοκινητική Αγωγή

Μουσικοκινητική Αγωγή Μουσικοκινητική Αγωγή Τι είναι η Μουσικοκινητική Αγωγή Αρχές της Μουσικοκινητικής Αγωγής (Carl Orff) Παιδαγωγικές βάσεις της Μουσικοκινητικής Αγωγής Ποιοι οι στόχοι της Μουσικοκινητικής Αγωγής Αυτοσχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» Τομέας Νέων Ελληνικών

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» Τομέας Νέων Ελληνικών ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» Τομέας Νέων Ελληνικών ΚΕΙΜΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ Συνοχή & Συνεκτικότητα 1ο ΜΕΡΟΣ Στοιχεία Θεωρίας Α. Συνοχή Συνοχή ονομάζεται η λειτουργία του λόγου που αναφέρεται στη σύνδεση των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΑΚΟΗΣ Ενότητα 9: Σημασιολογική οργάνωση του λόγου νοητό λεξικό Οκαλίδου Αρετή Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ»

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» Δρ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΩΤΣΙΔΗ (PhD, MSc, MA) Κλινικός & Συμβουλευτικός Ψυχολόγος 1 ΔΟΜΗ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Ορισμοί, οφέλη,

Διαβάστε περισσότερα

ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στις τάξεις Γ & Δ

ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στις τάξεις Γ & Δ ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στις τάξεις Γ & Δ Μαρία Θ. Παπαδοπούλου, PhD Σχολική Σύμβουλος 6ης Περιφέρειας Π.Ε. ν. Λάρισας Ελασσόνα, 19 Νοεμβρίου 2012 Επιμέρους τομείς στο γλωσσικό μάθημα 1. Προφορικός Λόγος

Διαβάστε περισσότερα

=> Οι μαθησιακές δυσκολίες αποτελούν έναν ανομοιογενή πληθυσμό

=> Οι μαθησιακές δυσκολίες αποτελούν έναν ανομοιογενή πληθυσμό Μαθησιακές Δυσκολίες ΟΡΙΣΜΟΣ - Παρόλο που ο όρος χρησιμοποιείται εδώ και 40 χρόνια περίπου, δεν υπάρχει συμφωνία πάνω στα αποδεκτά κριτήρια που ορίζουν τις μαθησιακές δυσκολίες είτε στον κλινικό είτε στον

Διαβάστε περισσότερα

MULTICOM 112. Οδηγίες χρήσης

MULTICOM 112. Οδηγίες χρήσης MULTICOM 112 Οδηγίες χρήσης Σκοπός Στόχος του προγράμματος Multicom-112 είναι να βοηθήσει το προσωπικό των επιχειρησιακών κέντρων να αναπτύξουν βασικές γλωσσικές δεξιότητες μέχρι το σημείο όπου θα είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ Μέσω κανόνων Πλεονεκτήματα: κέρδος χρόνου, δυνατότητα επαναλήψεων, εκμετάλλευση των γνωστικών ικανοτήτων των μαθητών, λιγότερη διδακτική προετοιμασία.

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Χωρικής Αντίληψης και Σκέψης

Ανάπτυξη Χωρικής Αντίληψης και Σκέψης Ανάπτυξη Χωρικής Αντίληψης και Σκέψης Clements & Sarama, 2009; Sarama & Clements, 2009 Χωρική αντίληψη και σκέψη Προσανατολισμός στο χώρο Οπτικοποίηση (visualization) Νοερή εικονική αναπαράσταση Νοερή

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Διδάσκων : Αργύρης Καραπέτσας Καθηγητής Νευροψυχολογίας Νευρογλωσσολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 1 ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ Α.Β.Καραπέτσας 2 Η γλώσσα είναι μια φυσιολογική κατάσταση του ανθρώπου

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική παρέμβαση στον αφηγηματικό λόγο νηπίου με γλωσσική διαταραχή

Εκπαιδευτική παρέμβαση στον αφηγηματικό λόγο νηπίου με γλωσσική διαταραχή Εκπαιδευτική παρέμβαση στον αφηγηματικό λόγο νηπίου με γλωσσική διαταραχή Κατερίνα Σιδηροπούλου Νηπιαγωγός Ειδικής Αγωγής ΠΕ 61 10 ο Νηπιαγωγείο Συκεών Χαρακτηριστικά του αφηγηματικού λόγου Συμβάλει στην

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός. A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης

Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός. A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης 1. MΕΘΟΔΟΣ Ο όρος μέθοδος, έτσι όπως χρησιμοποιείται στην Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία, έχει ποικίλες σημασίες. Διαφοροποιείται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ:

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΑTEI Ηπείρου Σχολή Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας Τμήμα: Λογοθεραπείας ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΜΕΤΑΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΦΩΝ ΤΕΣΤ»

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλα γλωσσικής επεξεργασίας: σύνταξη

Μοντέλα γλωσσικής επεξεργασίας: σύνταξη Μοντέλα γλωσσικής επεξεργασίας: σύνταξη Μάθημα: Εισαγωγή στις επιστήμες λόγου και ακοής Ιωάννα Τάλλη, Ph.D. Σύνταξη Είναι ο τομέας της γλώσσας που μελετά τη δομή των προτάσεων, δηλαδή ποια είναι η σειρά

Διαβάστε περισσότερα

Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Μαθησιακές Δυσκολίες Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 1 Θεματικές ενότητες του μαθήματος Θεωρητικό πλαίσιο της διαδικασίας εκμάθησης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ. Ιωάννης Βρεττός

Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ. Ιωάννης Βρεττός Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Ιωάννης Βρεττός Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Γνώρισμα της προσωπικότητας ή ασκήσιμη συμπεριφορά; ΜΗ ΛΕΚΤΙΚΑ ΚΑΝΑΛΙΑ Κινήσεις μέσα στον χώρο Κινήσεις των χεριών και του σώματος Οι κινήσεις

Διαβάστε περισσότερα

FOUNDERS CLUB. Πλήρες Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Τελειόφοιτους & Νέους Επαγγελματίες Λογοθεραπευτές

FOUNDERS CLUB. Πλήρες Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Τελειόφοιτους & Νέους Επαγγελματίες Λογοθεραπευτές FOUNDERS CLUB Πλήρες Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για Τελειόφοιτους & Νέους Επαγγελματίες Λογοθεραπευτές Το Πρόγραμμα Founders Club είναι το πληρέστερο πρόγραμμα ιδιωτικής εκπαίδευσης Λογοθεραπείας που υπάρχει.

Διαβάστε περισσότερα

Τρόποι εξάσκησης της μνήμης και μέθοδοι καλυτέρευσης

Τρόποι εξάσκησης της μνήμης και μέθοδοι καλυτέρευσης Η μνήμη είναι μια νοητική ικανότητα με την οποία αποθηκεύουμε, αναγνωρίζουμε και ανακαλούμε, αλλά και αναπλάθουμε πληροφορίες ή εμπειρίες. Με άλλα λόγια, με τη μνήμη αποθηκεύουμε και διατηρούμε δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

Αερόστατο Διαδικτυακή εκπαιδευτική πύλη ψυχαγωγίας και μάθησης για μικρά παιδιά

Αερόστατο Διαδικτυακή εκπαιδευτική πύλη ψυχαγωγίας και μάθησης για μικρά παιδιά Αερόστατο Διαδικτυακή εκπαιδευτική πύλη ψυχαγωγίας και μάθησης για μικρά παιδιά www.mikrapaidia.gr Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου / Ε.Κ. «Αθηνά» Πλεονεκτήματα της χρήσης εκπαιδευτικού λογισμικού από

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΣΙΑΚEς ΔΥΣΚΟΛIΕς: ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕ ΧΟΡΗΓΗΣΗ

ΜΑΘΗΣΙΑΚEς ΔΥΣΚΟΛIΕς: ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΕΙ ΗΠΕIΡΟΥ ΣΧΟΛH ΕΠΑΓΓΕΛΜAΤΩΝ ΥΓΕIΑς ΚΑΙ ΠΡOΝΟΙΑς ΤΜHΜΑ: ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕIΑς ΜΑΘΗΣΙΑΚEς ΔΥΣΚΟΛIΕς: ΔΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΕ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΑΘΗΝΑ ΤΕΣΤ ΕΙΣΗΓΗΤHς: ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛIΔΗς ΠΑYΛΟς ΣΠΟΥΔΑΣΤEς: ΜΑΚΑΡΟYΝΑ ΚΑΛΛΙOΠΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο γραπτός λόγος είναι μια βασική μορφή επικοινωνίας του ανθρώπου που τον βοηθά να αντλήσει, αλλά και να μεταδώσει γνώσεις και πληροφορίες. Απαραίτητη για το σκοπό αυτό είναι η κατάκτηση των δεξιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα