ΜΔΛΔΣΖ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ 145 KW Δ ΤΝΓΔΖ ΜΔ ΣΟ ΓΗΚΣΤΟ.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΜΔΛΔΣΖ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ 145 KW Δ ΤΝΓΔΖ ΜΔ ΣΟ ΓΗΚΣΤΟ."

Transcript

1 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΖΜΑ ΖΛΔΚΣΡΟΛΟΓΗΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΜΔΛΔΣΖ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ 145 KW Δ ΤΝΓΔΖ ΜΔ ΣΟ ΓΗΚΣΤΟ. ΓΖΜΖΣΡΑΚΔ ΦΧΣΗΟ ΕΑΜΠΟΤΡΑ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ ΔΠΗΒΛΔΦΖ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ ΠΟΣΟΛΗΑ, Καζεγεηήο Δθαξκνγώλ ΚΑΒΑΛΑ 2010

2 ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΖΜΑ ΖΛΔΚΣΡΟΛΟΓΗΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΜΔΛΔΣΖ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΨΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ 145KW Δ ΤΝΓΔΖ ΜΔ ΣΟ ΓΗΚΣΤΟ ΓΖΜΖΣΡΑΚΔ ΦΧΣΗΟ ΕΑΜΠΟΤΡΑ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΑ ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ ΠΟΣΟΛΗΑ Καζεγεηήο Δθαξκνγώλ ΚΑΒΑΛΑ

3 ΔΤΥΑΡΗΣΖΡΗΟ ΖΜΔΗΧΜΑ Θα ζέιακε λα εθθξάζνπκε ηηο επραξηζηίεο καο ζηνλ ππεύζπλν θαζεγεηή ηεο πηπρηαθήο καο θύξην Πνηόιηα Κσλζηαληίλν, αιιά θαη ηνπο εηζεγεηέο καο γηα ηε βνήζεηα πνπ καο παξείραλ θαηά ηελ ζπγγξαθή απηήο ηεο πηπρηαθήο εξγαζίαο. Δπίζεο θαη όινπο ηνπο θαηά θαηξνύο θαζεγεηέο καο, γηα ηε γλώζε πνπ καο πξόζθεξαλ απιόρεξα όια απηά ηα ρξόληα. 2

4 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ... 3 ΠΡΟΛΟΓΟ... 6 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν ΑΝΑΝΔΧΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ (ΑΠΔ) Ζ Έλλνηα θαη ην Πεξηερφκελν ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο Κπξηφηεξα Δίδε Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο Αηνιηθή Δλέξγεηα Ζιηαθή Δλέξγεηα Τδξνειεθηξηθή ελέξγεηα Δλέξγεηα απφ Βηνκάδα Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα Γεληθά πκπεξάζκαηα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ν ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΑΝΑΝΔΧΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Οη ΑΠΔ ζηελ ΔΛΛΑΓΑ Δλεξγεηαθή Πνιηηηθή θαη ηξαηεγηθή ηεο Υψξαο καο Κνηλσληθννηθνλνκηθά θαη Πεξηβαιινληηθά Οθέιε απφ ηελ Αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ Κνηλσληθννηθνλνκηθά νθέιε απφ ηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ ζηελ ρψξα καο Πεξηβαιινληηθά νθέιε απφ ηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 ν ΖΛΗΑΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Ζιηαθή Δλέξγεηα Γεληθά Ζιηαθή Δλέξγεηα & Ζιηαθά πζηήκαηα Υαξαθηεξηζηηθά Μεγέζε Ζιηαθή Αθηηλνβνιία ηελ Δπηθάλεηα Σεο Γεο Ππθλφηεηα Ζιηαθήο Αθηηλνβνιίαο Θέζε Ήιηνπ Καη Ζιηαθνχ πιιέθηε Γηαθχκαλζε Σεο Ζιηαθήο Αθηηλνβνιίαο Μεηξήζεηο ηεο Ζιηαθήο Αθηηλνβνιίαο - ηαηηζηηθά ηνηρεία ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 ν ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΖΛΔΚΣΡΗΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΑΠΟ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΨΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ Γεληθά Αξρή Λεηηνπξγίαο Σν Φσηνβνιηατθφ Φαηλφκελν Πιενλεθηήκαηα θαη Μεηνλεθηήκαηα ησλ Φ/Β πζηεκάησλ Οξηζκνί Σερλνινγία Φ/Β πζηεκάησλ Πξαθηηθνί Καλφλεο Δγθαηάζηαζεο ησλ Φ/Β Γελλεηξηψλ Κφζηνο θαη Άδεηα Δγθαηάζηαζεο Φ/Β πζηήκαηνο

5 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 ν ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΨΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ Γεληθά Μνλάδεο Φσηνβνιηατθψλ πζηεκάησλ Φσηνβνιηατθφ Πιαίζην Δίδε Ζιηαθψλ Κπςειψλ Τπνινγηζκφο Απφδνζεο Ζιηαθήο Κπςέιεο χλδεζε Φσηνβνιηατθψλ Πιαηζίσλ ηήξημε Φσηνβνιηατθψλ Πιαηζίσλ Αληηζηξνθέαο Σάζεο Αληηζηξνθείο Σάζεο γηα πλδεδεκέλα ζην Γίθηπν πζηήκαηα Αληηζηξνθείο Σάζεο γηα Απηφλνκα πζηήκαηα πζζσξεπηήο (Μπαηαξία) Υαξαθηεξηζηηθά Μεγέζε Μπαηαξίαο Ζ Υσξεηηθφηεηα Μηαο Μπαηαξίαο Γελ Δίλαη ηαζεξή Σχπνη Μπαηαξηψλ Φ/Β πζηεκάησλ Ρπζκηζηήο Φφξηηζεο Βνεζεηηθά πζηήκαηα Γηαζηαζηνιφγεζε Απηφλνκνπ Φσηνβνιηατθνχ πζηήκαηνο Κφζηνο Φσηνβνιηατθψλ πζηεκάησλ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6 ν ΜΔΛΔΣΖ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΨΚΟΤ ΣΑΘΜΟΤ ΟΝΟΜΑΣΗΚΖ ΗΥΤΟ 145 KW Δηζαγσγή Γηάηαμε Φσηνβνιηατθψλ Πιαηζίσλ Φσηνβνιηατθά Πιαίζηα Βέιηηζηε Κιίζε Φσηνβνιηατθψλ Πιαηζίσλ Βέιηηζηε Απφζηαζε Μεηαμχ πζηνηρηψλ Βάζεηο ηήξημεο Φ/Π Αληηζηξνθείο (Inverters) πλδεζκνινγία Καισδηψζεηο Τπνζηαζκφο Αλπςψζεσο 0,4V/20KV Γεληθφο Πίλαθαο Υ.Σ Τ/ 0,4/20 KV πγθξφηεκα Πηλάθσλ Μ.Σ Τ/ 0,4/20 KV Τπφγεην Γίθηπν Γηαζχλδεζεο Τ/ 0,4/20KV Με Τπνζηαζκφ Εεχμεο Γεληθή Γηάηαμε Ζιεθηξηθή χλδεζε Μ.Σ., Μεηαμχ Σνπ Τ/ Εεχμεο Καη Σεο Δλαέξηαο Γξακκήο Γηαλνκήο Ζιεθηξηθέο πλδέζεηο Υ.Σ Καιψδηα Δπηθνηλσληψλ Καλάιηα Καισδίσλ Καλάιηα Μνλνπνιηθψλ Καισδίσλ Μ.Σ κε Αγσγνχο Υαιθνχ (XLPE) θαη Αγσγνχο Γεηψζεσο Καλάιηα Αγσγνχ Γείσζεο Καλάιηα Όδεπζεο Καισδίσλ Υ.Σ Αληηθεξαπληθή Πξνζηαζία χζηεκα Γείσζεο Φ/Β ηαζκνχ Γείσζε Οηθίζθνπ Διέγρνπ & Οηθίζθσλ Τ/ 0,4/20KV Θεκειηαθή Γείσζε Οηθίζθνπ Διέγρνπ &Τπαίζξησλ Τ/ 0,4/20KV Πεξηκεηξηθή Γείσζε Οηθίζθνπ Διέγρνπ

6 6.5.3 Ηζνδπλακηθέο πλδέζεηο Οηθίζθνπ Διέγρνπ Ζιεθηξνινγηθφο Δμνπιηζκφο Οηθίζθνπ Διέγρνπ Πεδία Μ.Σ Ζιεθηξνινγηθφο Δμνπιηζκφο Υ.Σ χζηεκα πιινγήο Μεηξήζεσλ & Γίθηπν Δπηθνηλσληψλ Πξνυπνινγηζηηθφ Κφζηνο Γηθηχνπ Γηαζχλδεζεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 ν ΘΔΜΑΣΑ ΓΗΑΤΝΓΔΖ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΨΚΧΝ ΤΣΖΜΑΣΧΝ Πνηφηεηα Σεο Παξερφκελεο Σάζεο Απφ Σν Γίθηπν Γηαλνκήο Τπνρξεψζεηο Σσλ Γηαλνκέσλ Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο Γηα Δμαζθάιηζε Σεο Πνηφηεηαο Σεο Παξερφκελεο Σάζεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 8 ν ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΗΣΟΔΛΗΓΔ Παξάξηεκα «Δμνηθείσζε κε ηνπο Όξνπο»

7 ΠΡΟΛΟΓΟ Σηο ηειεπηαίεο ηξεηο δεθαεηίεο νιφθιεξε ε αλζξσπφηεηα δνθηκάδεηαη απφ ηηο ζπλέπεηεο ησλ ζαξσηηθψλ αιιαγψλ πνπ παξαηεξνχληαη ζην θιηκαηνινγηθφ ηνπίν ηνπ πιαλήηε. Σαπηφρξνλα, νη θπβεξλήζεηο ηνπ θφζκνπ εθδειψλνπλ φιν θαη πην έληνλα ην ελδηαθέξνλ ηνπο γηα ηε κείσζε ηεο εμάξηεζήο ηνπο απφ ηηο ζπκβαηηθέο πεγέο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, φπσο είλαη ην πεηξέιαην. Σα γεγνλφηα απηά θαζηζηνχλ πνιχ πην επηηαθηηθή ηελ εμεχξεζε ελαιιαθηηθψλ πεγψλ παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, νη νπνίεο ζα είλαη θηιηθέο πξνο ην πεξηβάιινλ. Μία αμηφπηζηε απάληεζε ζηελ αλαδήηεζε απηή θαίλεηαη λα είλαη νη Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο (ΑΠΔ), νη νπνίεο ην ηειεπηαίν δηάζηεκα θεξδίδνπλ ζπλερψο έδαθνο. ρεηηθά κε ηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ ΑΠΔ αλαθχπηεη ην εξψηεκα ηνπ πφζν θαιά ζα κπνξέζνπλ λα αληηθαηαζηήζνπλ ηηο ζπκβαηηθέο πεγέο ελέξγεηαο, θαζψο θαη ηνπ πφζν απνδνηηθή νηθνλνκηθά είλαη ε ρξεζηκνπνίεζε ησλ ΑΠΔ. Ζ παξνχζα εξγαζία εζηηάδεηαη ζηε ρξεζηκνπνίεζε κίαο κνξθήο ΑΠΔ θαη πην ζπγθεθξηκέλα ηεο Ζιηαθήο ελέξγεηαο κέζσ ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ. Σα ζπζηήκαηα απηά δεζκεχνπλ ηελ ειηαθή ελέξγεηα θαη ηε κεηαηξέπνπλ απεπζείαο ζε ειεθηξηθή, κέζσ θαηάιιεισλ δηαηάμεσλ. Καηαγξάθεηαη ε πξφνδνο πνπ ζεκεηψζεθε ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ, θαζψο θαη ην εξεπλεηηθφ ελδηαθέξνλ πνπ ππάξρεη ζήκεξα σο πξνο ηελ αλάπηπμε φιν θαη πην απνδνηηθψλ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ, ηα νπνία απνηεινχλ ηε κηθξφηεξε ιεηηνπξγηθή κνλάδα ελφο θσηνβνιηατθνχ ζπζηήκαηνο. Δπίζεο πεξηγξάθνληαη φια ηα επηκέξνπο ηκήκαηα ελφο θσηνβνιηατθνχ ζπζηήκαηνο. Χο case study ζα αζρνιεζνχκε κε ηε κειέηε ελφο δηαζπλδεκέλνπ κε ην Γίθηπν θσηνβνιηατθνχ ζηαζκνχ 145, h νλνκαζηηθή ηζρχο ηνπ νπνίνπ είλαη 145kW. 6

8 ΑΝΑΝΔΩΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ (ΑΠΔ) 1.1 Ζ Έννοια και ηο Πεπιεσψμενο ηυν Ανανεϊζιμυν Πηγϊν Δνέπγειαρ Ζ παγθφζκηα επηηξνπή γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηελ αλάπηπμε δηαηχπσζαλ ηελ εμήο έλλνηα ηεο βηψζηκεο ε αεηθφξνπ αλάπηπμεο «βηψζηκε είλαη ε αλάπηπμε ε νπνία ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο ηεο ζεκεξηλήο γεληάο ρσξίο λα ρεηξνηεξεχεη ηελ ηθαλφηεηα ησλ κειινληηθψλ γελεψλ λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο δηθέο ηνπο αλάγθεο». Ζ δπλαηφηεηα ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο είλαη ππαξθηή φζν ππάξρνπλ αλαλεψζηκνη πφξνη ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ θαη αμηνπνηνχληαη ζην κέγηζην βαζκφ. Ζ επξχηεξε έλλνηα ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο αλαθέξεηαη ζε θα8ε πεγή πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη αλαλεψλεηαη κέζσ θπζηθψλ θαηλνκέλσλ κφληκνπ θχθινπ. Πξφθεηηαη γηα θαζαξέο κνξθέο ελέξγεηαο, πνιχ θηιηθέο κε ην πεξηβάιινλ, πνπ δελ απνδεζκεχνπλ πδξνγνλάλζξαθεο, δηνμείδην ηνπ άλζξαθα ή ηνμηθά θαη ξαδηελεξγά απφβιεηα φπσο νη ππφινηπεο πεγέο ελέξγεηαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε κεγάιε θιίκαθα. Δλψ γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπο δελ απαηηείηαη θάπνηα ελεξγεηηθή παξέκβαζε φπσο εμφξπμε, άληιεζε θαχζε αιιά απιψο ε εθκεηάιιεπζε ηεο ήδε ππάξρνπζαο ξνήο ελέξγεηαο ζηε θχζε. Απηφ ζεκαίλεη πσο πξφθεηηαη γηα αλεμάληιεηεο πεγέο ελέξγεηαο πνπ βαζίδνληαη ζε δηάθνξεο θπζηθέο δηαδηθαζίεο φπσο: ν ήιηνο, ν άλεκνο, νη πδαηνπηψζεηο, ε ελέξγεηα ησλ θπκάησλ, ξεπκάησλ, σθεαλψλ, ε βηνκάδα θαη ε γεσζεξκία. Οη ΑΠΔ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ είηε άκεζα (θπξίσο γηα ζέξκαλζε), είηε κεηαηξεπφκελεο ζε άιιεο κνξθέο ελέξγεηαο (θπξίσο ειεθηξηζκφ ή κεραληθή 7

9 ελέξγεηα). Τπνινγίδεηαη φηη ην ηερληθά εθκεηαιιεχζηκν ελεξγεηαθφ δπλακηθφ απφ ηηο αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο είλαη πνιιαπιάζην ηεο παγθφζκηαο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο. Ζ πςειή φκσο κέρξη πξφζθαηα, ηηκή ησλ λέσλ ελεξγεηαθψλ εθαξκνγψλ, ηα ηερληθά πξνβιήκαηα εθαξκνγήο, θαζψο θαη νη πνιηηηθέο θαη νηθνλνκηθέο ζθνπηκφηεηεο πνπ ζπλδένληαη κε ηελ δηαηήξεζε ηνπ παξφληνο επηπέδνπ αλάπηπμεο ζηνλ ελεξγεηαθφ ηνκέα, εκπφδηζαλ ηελ εθκεηάιιεπζε έζησ θαη κέξνπο απηνχ ηνπ δπλακηθνχ. Σν ελδηαθέξνλ γηα ηελ επξχηεξε αμηνπνίεζε ησλ ΑΠΔ, θαζψο θαη γηα ηελ αλάπηπμε αμηφπηζησλ θαη νηθνλνκηθά απνδνηηθψλ ηερλνινγηψλ πνπ δεζκεχνπλ ην δπλακηθφ ηνπο, παξνπζηάζηεθε αξρηθά κεηά ηελ πξψηε πεηξειατθή ρξήζε ηνπ 1979 σο απνηέιεζκα θπξίσο ησλ απαλσηψλ πεηξειατθψλ θξίζεσλ ηεο επνρήο, θαη παγηψζεθε ηελ ηειεπηαία δεθαεηία, κεηά ηε ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ παγθφζκησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ απφ ηελ ρξήζε θιαζηθψλ πεγψλ ελέξγεηαο. Ηδηαίηεξα αθξηβέο ζηελ αξρή, μεθίλεζαλ ζαλ πεηξακαηηθέο εθαξκνγέο. ήκεξα φκσο ιακβάλνληαη ππφςε ζηνπο επίζεκνπο ζρεδηαζκνχο ησλ αλεπηπγκέλσλ θξαηψλ γηα ηελ ελέξγεηα, ιφγσ ηεο εμέιημεο ησλ ηερλνινγηψλ ηνπο θαη ηεο δηεχξπλζεο ηεο παξαγσγηθήο βάζεο ηερλνινγίαο ζε αλαπηπζζφκελεο ρψξεο, κε αληίζηνηρε κείσζε ηνπ θφζηνπο επέλδπζεο θαη παξαγσγήο. Απνηεινχλ επίζεο γηα ηα θξάηε ζηξαηεγηθή επηινγή, αθνχ έρνπλ σξηκάζεη θαη είλαη αζθαιείο, αληαγσληζηηθέο θαη ειθπζηηθέο ζε ηδηψηεο θαη επελδπηέο. Δλψ ε εθαξκνγή ηνπο ζπκβάιεη ζηε βειηίσζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ δεηθηψλ θαη εηδηθφηεξα ζηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ CO2 θαη ζηελ απεμάξηεζε απφ ην εηζαγφκελν πεηξέιαην. Μπνξνχλ δειαδή λα απαληήζνπλ απνηειεζκαηηθά ζην ηξίπηπρν ησλ πξνβιεκάησλ πνπ απαζρνινχλ ηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο : α) Δπάξθεηα απνζεκάησλ β) Αζθάιεηα αλεθνδηαζκνχ γ) Πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Δμάιινπ, ζηελ πξνψζεζε ησλ Α.Π.Δ ζηελ παγθφζκηα ελεξγεηαθή αγνξά ζπλέβαιε ην γεγνλφο φηη κπνξνχλ λα ζπκβάιινπλ ζηελ ελεξγεηαθή απηάξθεηα κηθξψλ θαη αλαπηπζζφκελσλ ρσξψλ, απνηειψληαο ηελ ελαιιαθηηθή πξφηαζε ζε ζρέζε κε ηελ νηθνλνκία ηνπ πεηξειαίνπ. Δίλαη πξνθαλέο φηη ρψξεο κε κεγάια απνζέκαηα ζηηο πξσηαξρηθέο κνξθέο ελέξγεηαο έρνπλ ζπλήζσο ηελ ηάζε λα ρξεζηκνπνηνχλ απηφ ην πιενλέθηεκα σο κέζν γηα πνιηηηθφ θαη νηθνλνκηθφ έιεγρν ησλ ππνινίπσλ. 8

10 Παξάδεηγκα ηέηνησλ ζπλεπεηψλ είλαη ε πνιηηηθή θαη νηθνλνκηθή θαηάζηαζε πνπ έρεη εδξαησζεί ζηε Μέζε Αλαηνιή. Οη Α.Π.Δ φκσο απνηεινχλ επέιηθηεο εθαξκνγέο πνπ κπνξνχλ λα παξάγνπλ ελέξγεηα αλάινγε κε ηηο αλάγθεο ηνπ επί ηφπνπ πιεζπζκνχ, θαηαξγψληαο παξάιιεια ηελ αλάγθε γηα ηεξάζηηεο κνλάδεο ελεξγεηαθήο παξαγσγήο, αιιά θαη γηα κεηαθνξά ηεο ελέξγεηαο ζε κεγάιεο απνζηάζεηο. Σαπηφρξνλα ππνβνεζείηαη ε απνθέληξσζε θαη ε αλάπηπμε ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο ζε θάζε πεξηνρή φπνπ εγθαζίζηαληαη ηέηνηνπ είδνπο κνλάδεο. Σν πνην ζεκαληηθφ φθεινο πνπ κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ ζε κηα νηθνλνκία ζρεηίδεηαη κε ηελ βειηίσζε ηεο απαζρφιεζεο. Οη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο παξνπζηάδνπλ θαηαπιεθηηθφ δπλακηθφ σο πξνο ηε δεκηνπξγία θαη δηαθχιαμε ζέζεσλ εξγαζίαο. Μειέηε ηνπ WWF γηα ηε Βηνκάδα <<Biomass Study>> εληνπίδεη έλα δπλακηθφ απαζρφιεζεο ηεο ηάμεσο ζέζεσλ εξγαζίαο πιήξνπο απαζρφιεζεο ζηηο ρψξεο ηνπ ΟΟΑ κφλν θαη κφλν απφ απηή ηε ζπγθεθξηκέλε αλαλεψζηκε πεγή ελέξγεηαο. Οη ελ ιφγσ ζέζεηο εξγαζίαο ππνινγίδεηαη φηη ζα δεκηνπξγεζνχλ θπξίσο ζε αγξνηηθέο, αδχλακεο απφ πιεπξάο ππνδνκψλ, πεξηνρέο θαη ζα είλαη σο εθ ηνχηνπ εμαηξεηηθά ζεκαληηθέο. Έλα επηπξφζζεην πιενλέθηεκα είλαη ν απιφο ζηελ θαηαζθεπή θαη ηε ζπλάξηεζε εμνπιηζκφο ηνπο. Δμάιινπ, ην κεδεληθφ θφζηνο πξψηεο χιεο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο κηθξέο έσο ειάρηζηεο απαηηήζεηο ζπλάξηεζεο πνπ εκθαλίδνπλ, ζπλεπάγεηαη πεξηνξηζκέλν θφζηνο ιεηηνπξγίαο. Έηζη αληηζηαζκίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ην κέρξη ζήκεξα κεηνλέθηεκα ηνπ απμεκέλνπ θφζηνπο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ εγθαηάζηαζε ησλ κνλάδσλ εθκεηάιιεπζεο ηνπο. Δπηπξφζζεηα ζηα ηερληθά πιενλεθηήκαηα ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο πεξηιακβάλνληαη: Ζ δπλαηφηεηα δηαθνξνπνίεζεο ησλ ελεξγεηαθψλ θνξέσλ, ηερλνινγηψλ θαη ππνδνκψλ παξαγσγήο ζεξκφηεηαο, θαπζίκσλ θαη ειεθηξηζκνχ θαη ε αχμεζε ηεο επειημίαο ησλ ζπζηεκάησλ ειεθηξνπαξαγσγήο, ψζηε λα αληαπνθξίλνληαη ζηε κεηαβαιιφκελε δήηεζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Γηα θάζε ρψξα ε επηινγή κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ δηαζέζηκσλ ελεξγεηαθψλ πφξσλ εμαξηάηαη έληνλα απφ ηνπο θπζηθνχο πεξηνξηζκνχο πνπ ηίζεληαη γηα θάζε ηχπν πφξνπ (πδαηηθφ δπλακηθφ, αηνιηθφ δπλακηθφ αλά πεξηνρή, κέγηζηε κέζε ειηαθή έθζεζε αλά κνλάδα επηθάλεηαο θιπ). Γηα θάζε πφξν ινηπφλ ππάξρεη έλα θαηψθιη ηεο 9

11 βέιηηζηεο απφδνζεο. Παξαθάησ αλαθέξνληαη επηγξακκαηηθά ηα νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά θξηηήξηα ηα νπνία είλαη αλαγθαία πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ ηερληθά νη αλαλεψζηκεο πεγέο ζε κηα ρψξα.: A. Οηθνλνκηθφο αληαγσληζκφο (θφζηνο KWh) B. Δπηπηψζεηο ζηελ απαζρφιεζε C. Δπαηζζεζία ζηηο ηηκέο ησλ πξψησλ πιψλ (πεηξέιαην, θαη άιια νξπθηά) D. Πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο E. Κνηλσληθή απνδνρή 1.2 Κςπιψηεπα Δίδη Ανανεϊζιμυν Πηγϊν Δνέπγειαρ Σα θπξηφηεξα είδε Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο θαίλνληαη ζην παξαθάησ ζρεδηάγξακκα. Αηνιηθή Γεσζεξκηθή Ζιηαθή Κπξηφηεξα είδε Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο Βηνκάδα Τδξνειεθηξηθή ρεδ. 1-1: Κπξηόηεξα είδε Α.Π.Δ. 10

12 1.2.1 Αηνιηθή Δλέξγεηα Γηα ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο ρξεζηκνπνηνχληαη εηδηθέο δηαηάμεηο πνπ εθζέηνπλ έλαλ δξνκέα (πηεξσηή ηχπνπ έιηθαο, κε έλα ή πεξηζζφηεξα πηεξχγηα) ζην ξεχκα ηνπ αλέκνπ, ιακβάλνληαο έηζη κέξνο ηεο θηλεηηθήο ελέξγεηαο ηνπ κε απνηέιεζκα ηελ πεξηζηξνθηθή θίλεζε ηνπ δξνκέα. Οη δηαηάμεηο απηέο ιέγνληαη αεξνθηλεηήξεο ή αλεκνγελλήηξηεο φηαλ ν άμνλάο ηνπο θηλεί ειεθηξνγελλήηξηα παξαγσγήο ξεχκαηνο. Με ηελ ρξήζε αεξνθηλεηήξσλ αηνιηθή ελέξγεηα κεηαηξέπεηαη ζε πεξηζηξνθηθή θίλεζε ηνπ δξνκέα ηνπ αεξνθηλεηήξα θαη ηνπ άμνλά ηνπ. Ζ ζεκαληηθφηεξε νηθνλνκηθά εθαξκνγή ησλ αλεκνγελλεηξηψλ είλαη ε ζχλδεζή ηνπο ζην ειεθηξηθφ δίθηπν κηαο ρψξαο. ηε πεξίπησζε απηή, έλα αηνιηθφ πάξθν, δειαδή κηα ζπζηνηρία πνιιψλ αλεκνγελλεηξηψλ, εγθαζίζηαηαη θαη ιεηηνπξγεί ζε κηα πεξηνρή κε πςειφ αηνιηθφ δπλακηθφ θαη δηνρεηεχεη ην ζχλνιν ηεο παξαγσγήο ηνπ ζην ειεθηξηθφ ζχζηεκα. Τπάξρεη βέβαηα θαη ε δπλαηφηεηα νη αλεκνγελλήηξηεο λα ιεηηνπξγνχλ απηφλνκα γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζε πεξηνρέο πνπ δελ ειεθηξνδνηνχληαη, κεραληθήο ελέξγεηαο γηα ρξήζε ζε αληιηνζηάζηα, θαζψο θαη ζεξκφηεηαο. Όκσο ε ηζρχο πνπ παξάγεηαη ζε εθαξκνγέο απηνχ ηνπ είδνπο είλαη πεξηνξηζκέλε, ην ίδην θαη ε νηθνλνκηθή ηνπο ζεκαζία. Ζ αηνιηθή ελέξγεηα ρξεζηκνπνηείηαη ζπλεζέζηεξα: a) Γηα παξαγσγή ειεθηξηζκνχ ζε πεξηνρέο ζπλδεδεκέλεο ζην δίθηπν είηε (i) γηα ηελ θάιπςε ίδησλ αλαγθψλ (ii) γηα ηελ πψιεζε ηνπ ξεχκαηνο ζηελ εηαηξία εθκεηάιιεπζεο ηνπ δηθηχνπ (αλεμάξηεηε παξαγσγή) b) Γηα παξαγσγή ειεθηξηζκνχ ζε πεξηνρέο πνπ δελ είλαη ζπλδεδεκέλεο ζην δίθηπν, γηα ιεηηνπξγία είηε (i) κφλεο ηνπο ζε ζπζζσξεπηέο (stand alone) ή (ii) ζε ζπλδπαζκφ κε ζηαζκφ ειεθηξνπαξαγσγήο κε ληίδει (diesel Wind generator autonomous system) c) Γηα ζέξκαλζε π.ρ. ζε ζεξκνθήπηα, κε δηαδνρηθή κεηαηξνπή ηεο ζε ειεθηξηζκφ θαη αθνινχζσο ζε ζεξκφηεηα κα ηελ ρξήζε ειεθηξηθήο αληίζηαζεο ή κε ηελ θίλεζε αληιηψλ ζεξκφηεηαο. 11

13 Δηθφλα 1-1: Αλεκνγελλήηξηεο. Οη αλεκνγελλήηξηεο δηαθξίλνληαη ζε κηθξέο κεζαίεο ή κεγάιεο αλάινγα κε ηελ ηζρχ πνπ απνδίδνπλ. Μηα κεγάιε αλεκνγελλήηξηα κπνξεί λα έρεη ηζρχ έσο θαη 4000KW. Σα πηεξχγηα κηαο ηέηνηαο αλεκνγελλήηξηαο έρνπλ κήθνο πεξίπνπ 40 κέηξα θαη έηζη ε επηθάλεηα πνπ θαιχπηεηαη απφ ηελ πεξηζηξνθή είλαη πεξίπνπ φζν έλα πνδνζθαηξηθφ γήπεδν. Ο πχξγνο κηαο κεγάιεο εγθαηάζηαζεο έρεη χςνο άλσ ησλ 90 κέηξσλ, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη φηη καδί κε ηα πηεξχγηα ε εγθαηάζηαζε μεπεξλά ηα 130 κέηξα. Καηεγνξία Ηζρύο (KW) Γηάκεηξνο (m) Πεξίνδνο (sec) Μικρές Μεζαίες Μεγάλες Πολύ μεγάλες , Πίλαθαο 1-1: Δλδεηθηηθά ζηνηρεία θαηεγνξηψλ αλεκνγελλεηξηψλ. 0,3 0,4 0,6 0,9 1,1 1,4 2,1 3,1 3,9 4,8 5,7 12

14 Σα ηειεπηαία 20 ρξφληα, ππάξρεη κεγάιε ηερλνινγηθή εμέιημε ε νπνία θαη ζηνρεχεη ζηελ αλάπηπμε λέσλ πιηθψλ, ζηελ βειηίσζε ηεο αεξνδπλακηθήο ησλ πηεξχγησλ ψζηε λα επηηπγράλνληαη θαιχηεξνη βαζκνί απνδφζεσο αιιά θαη ζηελ κείσζε ησλ ζνξχβσλ. Δηδηθά ν ζφξπβνο πνπ πξνθαινχλ νη αλεκνγελλήηξηεο έρεη κεησζεί ειαηησζεί δξαζηηθά. ε απφζηαζε 500 κέηξσλ πνπ είλαη ε ειάρηζηε επηηξεπηή απφζηαζε απφ θαηνηθεκέλεο πεξηνρέο, ν ζφξπβνο δελ γίλεηαη αληηιεπηφο θαη απηφ ράξε ζηελ βειηίσζε ηνπ κεραλνινγηθνχ ηνπο εμνπιηζκνχ πνπ δίλεη έκθαζε ζηελ απνθπγή ησλ θξαδαζκψλ. Μάιηζηα ην θφζηνο ηεο ζρεηηθήο ηερλνινγίαο είλαη πνιχ θνληά ζε εθείλν ηεο παξαγσγήο ελέξγεηαο απφ νξπθηά θαχζηκα, γεγνλφο πνπ αλνίγεη ην δξφκν γηα ηελ εμάπισζε ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο παγθνζκίσο. Υάξε ζηελ πξφνδν ηεο ηερλνινγίαο ην εηδηθφ θφζηνο παξαγσγήο αηνιηθήο ελέξγεηαο έρεη πέζεη είδε ζην ήκηζπ απφ ην 1990 θαη αλακέλεηαη φηη ε απφθιηζε κεηαμχ ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο αηνιηθήο ελέξγεηαο θαη ηνπ θφζηνπο ελέξγεηαο απφ νξπθηά θαχζηκα ζα ζπλερίζεη λα κεηψλεηαη. Δπίζεο ην πεξηβαιινληηθφ φθεινο είλαη ηεξάζηην θαζψο κηα αλεκνγελλήηξηα ηζρχνο 1500KW πνπ ιεηηνπξγεί επί 20 ρξφληα απαιιάζζεη ηελ αηκφζθαηξα απφ ηφλνπο CO2 πνπ ζα εθιχνληαλ θαηά ηελ θαχζε ιηγλίηε πξνθεηκέλνπ λα παξαρζεί ηζνδχλακε ελέξγεηα. Με κηα αλεκνγελλήηξηα 1500KW απνθεχγεη ρξήζε 8000 ηφλσλ ιηγλίηε. Αλ απηή ηελ πνζφηεηα ηε ζπζζσξεχακε ζα δεκηνπξγνχζακε έλα βνπλφ πνπ ε θνξπθή ηνπ ζα είρε πεξίπνπ ην χςνο ηεο αλεκνγελλήηξηαο. Ζ αηνιηθή ελέξγεηα ρξεζηκνπνηνχληαλ ζε κεγάιν εχξνο θαηά ην παξειζφλ, θπξίσο γηα ηελ άξδεπζε, φκσο ε επέθηαζε ησλ δηθηχσλ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζηηο αγξνηηθέο πεξηνρέο εθηφπηζε ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ απηέο ηηο εθαξκνγέο κε ηελ εγθαηάζηαζε ειεθηξηθψλ αληιηψλ. Με ηελ πξψηε φκσο ελεξγεηαθή θξίζε, αλαλεψζεθε πιήξσο ην ελδηαθέξνλ ηεο βηνκεραλίαο θαη ησλ παλεπηζηεκηαθψλ εξεπλεηηθψλ νκάδσλ γηα ηελ αηνιηθή ελέξγεηα. Σφηε φξρεζαλ λα εκθαλίδνληαη ηα πξψηα εκπνξηθά κνληέια Γαληθήο αιιά θαη Ακεξηθαληθήο θπξίσο θαηαζθεπήο, κε κέζε ηζρχ αλά Α/Γ πνπ δελ ππεξέβαηλε ηα 50KW θαη χςνο ππιψλα πνπ έθηαλε ηα 15 κέηξα. ήκεξα ε βηνκεραλία ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο είλαη ε πιένλ ηαρχηαηα αλαπηπζζφκελε βηνκεραλία αλαλεψζηκσλ πεγψλ παγθνζκίσο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί 13

15 φηη ην 2002 εγθαηαζηά8εθαλ 6.868MW λέαο αηνιηθήο ηζρχνο πνπ αληηζηνηρεί ζε επελδχζεηο 6,8 δηζ. θζάλνληαο ηε δηεζλή εγθαηεζηεκέλε αηνιηθή ηζρχ ζηα MW. Ήδε ε αηνιηθή ελέξγεηα θαιχπηεη ην 2% ηεο Δπξσπατθήο παξαγφκελεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, κε ζηφρν ηελ θάιπςε ηνπ 10% κέζα ζηα επφκελα 10 ρξφληα θαη ην 12% ησλ ειεθηξηθψλ αλαγθψλ ηνπ πιαλήηε κέρξη θαη ην Πίλαθαο 1-2: Παγθφζκηα Αηνιηθή Δλέξγεηα Οιηθή Δγθαηεζηεκέλε Υσξεηηθφηεηα (MW) θαη Πξφβιεςε

16 1.2.2 Ζιηαθή Δλέξγεηα Τπάξρνπλ δηάθνξεο ηερλνινγίεο πνπ κπνξνχλ λα δεζκεχζνπλ ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία θαη λα ηελ κεηαηξέςνπλ ζε θαηάιιειε ελέξγεηα γηα λα αμηνπνηεζεί είηε ζε επίπεδν ειεθηξνπαξαγσγήο είηε ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνχ ή απιά γηα ζέξκαλζε λεξνχ αιιά θαη άιιεο γεληθφηεξεο νηθηαθέο ρξήζεηο. Αλάινγα κε ηε κεηαηξνπή ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο γηα ηελ ηειηθή ρξήζε ηεο, ηα ζπζηήκαηα αμηνπνίεζήο ηεο δηαθξίλνληαη ζηα αθφινπζα: A. Σα Δλεξγεηηθά ειηαθά ζπζηήκαηα: ηα νπνία κεηαηξέπνπλ ηελ ειηαθή αθηηλνβνιία ζε ζεξκφηεηα, θαη ελζσκαηψλνληαη θπξίσο ζηηο θαηαζθεπέο θηηξίσλ. Μπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηφζεο ζε νηθηαθέο ρξήζεηο φζν θαη ζε βηνκεραληθέο ρξήζεηο γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ ζεξκηθψλ θνξηίσλ ηνπ ρεηκψλα. B. Σα παζεηηθά ειηαθά θαη πβξηδηθά ζπζηήκαηα πνπ αθνξνχλ αξρηηεθηνληθέο ιχζεηο φπνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θάπνηα θαηάιιεια δνκηθά πιηθά γηα ηε κεγηζηνπνίεζεο απεπζείαο εθκεηάιιεπζεο ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο γηα ζέξκαλζε, θιηκαηηζκφ ή θσηηζκφ ζηα θηίξηα. C. Σα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ άκεζε κεηαηξνπή ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο ζε ειεθηξηθή θαη ρξεζηκνπνηνχληαη απνθιεηζηηθά ζε επίπεδν ειεθηξνπαξαγσγήο. ήκεξα ε ρξήζε ηεο άκεζεο ειηαθήο ελέξγεηαο ζπλεηζθέξεη κφλν θαηά έλα κηθξφ πνζνζηφ ζηηο ζπλνιηθέο απαηηήζεηο ζε ειεθηξηθή ελέξγεηα θαη ζέξκαλζε. Παξά ηελ απμαλφκελε αλάπηπμή ηεο ηα ηειεπηαία ρξφληα, ην πνζνζηφ πνπ ηηο αλαινγεί είλαη ρακειφηεξν ηνπ 0,01%. Ο ιφγνο είλαη ην πςειφ θφζηνο πνπ ραξαθηεξίδεη απηήλ ηε κνξθή ελέξγεηαο. Χζηφζν γίλεηαη αμηφινγε έξεπλα γηα ηελ εμεχξεζε λέσλ πιηθψλ πνπ ζα κεηψζνπλ ην θφζηνο κηαο επελδχζεηο ψζηε λα απμεζεί ε παξαγσγή θσηνβνιηατθήο ελέξγεηαο. 15

17 Δηθφλα 1-2: Φσηνβνιηατθά Πεδία Τδξνειεθηξηθή ελέξγεηα Έλα πιήξεο πδξνειεθηξηθφ ζχζηεκα ζπκπεξηιακβάλεη ηελ πεγή χδαηνο, ηε ζσιήλσζε φδεπζεο ηνπ χδαηνο απφ ηελ πεγή ζηνλ πδξνζηξφβηιν, ην ζχζηεκα ειέγρνπ / ξχζκηζεο ηεο ξνήο, ηνλ πδξνζηξφβηιν, ηελ γελλήηξηα ξεχκαηνο, ηνλ ξπζκηζηή ηεο γελλήηξηαο θαη ηέινο ηηο θαισδηψζεηο γηα ηελ κεηαθνξά / δηαλνκή ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Αθφκε κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε δπν ζπζηήκαηα: Σα ειεχζεξα ζπζηήκαηα δίρσο απνζήθεπζε θαη ηα κεγαιχηεξα ζπζηήκαηα φπνπ θαη εθαξκφδεηαη απνζήθεπζε κε θξάγκα. Σα εξγνζηάζηα παξαγσγήο πδξνειεθηξηθήο ελέξγεηαο είλαη εγθαηεζηεκέλα ζε πεξηνρέο κε ηξερνχκελν λεξφ (θξάγκαηα θνηιάδσλ, ιίκλεο, πνηάκηα) θαη εθκεηαιιεχνληαη ηελ ξνή ελφο πνηακνχ ή θαλαιηνχ γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Ζ θηλεηηθή θαη δπλακηθή ελέξγεηα ηεο ξνήο ηνπ λεξνχ κεηαηξέπεηαη ζε κεραληθή ελέξγεηα πεξηζηξνθήο θαη ζηελ ζπλέρεηα ζε ειεθηξηθή ελέξγεηα. Απφ ηελ ζπλνιηθή εθάζηνηε ξνή, έλα ζηαζεξφ ηκήκα δελ αμηνπνηείηαη αιιά παξαθάκπηεη ην ζηξφβηιν ψζηε λα δηαζψδεηαη ζε απηφ ν ηρζπνπιεζπζκφο ηνπ πδαηνξεχκαηνο. Σν θφζηνο ηνπ ζπζηήκαηνο ελφο πδξνειεθηξηθνχ ζηαζκνχ πνηθίιε αλάινγα κε ηελ πδαηφπησζε (κεγάιε ή κηθξή) θαη ηελ δπλακηθφηεηά ηνπ. Σν θφζηνο αλά KW 16

18 κεηψλεηαη κε ηελ αχμεζε ηνπ χςνπο ηεο πδαηφπησζεο θαη κε ηελ δπλακηθφηεηα ηεο κνλάδαο. Όζνλ αθνξά ηελ αλάιπζε ηνπ θφζηνπο, ηα έξγα πνιηηηθνχ κεραληθνχ ζπληζηνχλ θαηά κέζσ φξν ην 60% ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ελψ ην ππφινηπν 40% αληηζηνηρεί ζηνλ κεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ. Ζ πδξνειεθηξηθή ηερλνινγία είλαη κηα απφ ηηο θχξηεο ελεξγεηαθέο ηερλνινγίεο θαζψο θαιχπηεη πεξί ην 20% ησλ παγθφζκησλ αλαγθψλ ζε ειεθηξηζκφ, ελψ ζηηο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο θηάλεη ην 40%. Ζ δπλακηθφηεηα ησλ κεγάισλ πδξνειεθηξηθψλ ζρεκάησλ κπνξεί λα είλαη πνιιαπιάζηα απηήο ησλ ζπκβαηηθψλ ζηαζκψλ. Οη πδξνειεθηξηθνί ζηαζκνί είλαη ηδηαίηεξα απνδνηηθνί, αμηφπηζηνη θαη κε κεγάιν ρξφλν δσήο. Δίλαη ξπζκηδφκελνη θαη εηζάγνπλ έλα ζηνηρείν απνζήθεπζεο ζην ζχζηεκα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Δηθφλα 1-3: Τδξνειεθηξηθφο ηαζκφο. Δμ νξηζκνχ, έλαο πδξνειεθηξηθφο ζηαζκφο απνηειεί έλα έξγν απφιπηα ζπκβαηφ κε ην πεξηβάιινλ, πνπ κπνξεί λα ζπκβάιεη αθφκε θαη ζηε δεκηνπξγία λέσλ πδξνβηφηνπσλ κηθξήο θιίκαθαο. Σν ζχλνιν ησλ επί κέξνπο ζπληζησζψλ ηνπ έξγνπ κπνξεί λα εληαρζεί αηζζεηηθά αιιά θαη ιεηηνπξγηθά ζηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ 17

19 πεξηβάιινληνο, αμηνπνηψληαο ηα ηνπηθά πιηθά κε παξαδνζηαθφ ηξφπν θαη αλαβαζκίδνληαο ην γχξσ ρψξν. Άιισζηε ην θχξην θξηηήξην γηα ηελ θαηαζθεπή ή φρη ελφο πδξνειεθηξηθνχ εξγνζηάζηνπ δελ είλαη κφλν ε δπλαηφηεηα παξαγσγήο θηελήο θαη θαζαξήο γηα ην πεξηβάιινλ ελέξγεηαο, αιιά ε ζσζηφηεξε, νηθνινγηθή επέκβαζε ζηε θχζε γηα δηαηήξεζε ηεο θχζεο ηεο πεξηνρήο θαη ηελ ζσζηή πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμε ηεο ρψξαο. Σα πδξνειεθηξηθά έξγα παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα φπσο είλαη ε δπλαηφηεηα άκεζεο ζχλδεζεο απφδεπμεο ζην δίθηπν, ή ε απηφλνκε ιεηηνπξγία ηνπο, ε αμηνπηζηία ηνπο, ε παξαγσγή ελέξγεηαο άξηζηεο πνηφηεηαο ρσξίο δηαθπκάλζεηο, ε άξηζηε δηαρξνληθά ζπκπεξηθνξά ηνπο, ε κεγάιε δηάξθεηα δσήο, ν πξνβιέςηκνο ρξφλνο απφζβεζεο ησλ αλαγθαίσλ επελδχζεσλ πνπ νθείιεηαη ζην πνιχ ρακειφ θφζηνο ζπληήξεζεο θαη ιεηηνπξγίαο αιιά θαη ηέινο ζηελ αλππαξμία θφζηνπο πξψηεο χιεο. Πξέπεη λα ζεκεησζεί εδψ, φηη ελψ ε ειεθηξηθή ελέξγεηα παξάγεηαη ηε ζηηγκή πνπ απαηηείηαη απφ ηνπο θαηαλαισηέο, ην λεξφ ην νπνίν απνηακηεχεηαη ζε ηακηεπηήξεο γηα κειινληηθή ρξήζε γηα παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ άξδεπζε θαηά ηελ δηάξθεηα μεξψλ πεξηφδσλ, ζαλ απφζεκα λεξνχ, εκπινπηηζκφ Δλέξγεηα από Βηνκάδα Χο βηνκάδα λνείηαη ε αλαλεψζηκε ελεξγεηαθή πεγή πνπ πξνέξρεηαη απφ νξγαληθή χιε. Απηή ε νξγαληθή χιε πεξηιακβάλεη ην μχιν, ηα ππνιείκκαηα απφ αγξνηηθέο θαη δαζηθέο δξαζηεξηφηεηεο, ηα ππνιείκκαηα απφ ηηο αγξνηηθέο 18

20 βηνκεραλίεο, ηα πξντφληα ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ, θαζψο θαη θάζε άιιν πιηθφ πνπ δηαζέηεη νξγαληθφ θνξηίν, φπσο θαη ηα ππνιείκκαηα θηελνηξνθηθψλ νκάδσλ θαη ηιχο απφ εγθαηαζηάζεηο βηνινγηθνχ θαζαξηζκνχ. Δηθφλα 1-4: Δίδε Βηνκάδαο. θνπφο ηεο ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο ηεο βηνκάδαο είλαη ε παξαγσγή ζεξκφηεηαο θαη ειεθηξηζκνχ. Αλάινγα κε ηελ εθάζηνηε δηαζέζηκε πξψηε χιε επηιέγεηαη θαη ε θαηάιιειε δηεξγαζία γηα ηελ βέιηηζηε ελεξγεηαθή ηεο αμηνπνίεζε. Οη δηεξγαζίεο νη νπνίεο είλαη δηαζέζηκεο γηα ηελ ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε ηεο βηνκάδαο δηαθξίλνληαη ζε δχν θαηεγνξίεο: ηηο ζεξκνρεκηθέο θαη ηεο βηνρεκηθέο. Ζ πξψηε θαηεγνξία πεξηιακβάλεη ηελ θαχζε, ηελ αεξηνπνίεζε θαη ηελ ππξφιπζε. Ζ δεχηεξε θαηεγνξία πεξηιακβάλεη ηελ αλαεξφβηα ρψλεπζε θαη ηελ αιθννιηθή δχκσζε. Ζ βηνκάδα απνηειεί κηα ζεκαληηθή, αλεμάληιεηε αιιά θαη θηιηθή ζην πεξηβάιινλ πεγή ελέξγεηαο, ε νπνία είλαη δπλαηφλ λα ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηελ ελεξγεηαθή επάξθεηα, αληηθαζηζηψληαο ηα ζπλερψο εμαληινχκελα απνζέκαηα νξπθηψλ θαπζίκσλ. Ζ ρξήζε ηεο σο πεγή ελέξγεηαο δελ είλαη λέα. απηήλ εμάιινπ 19

21 ζπγθαηαιέγνληαη ηα θαπζφμπια θαη νη μπιάλζξαθεο πνπ κέρξη θαη ην ηέινο ηνπ πεξαζκέλνπ αηψλα, θάιππηαλ ην 97% ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ ηεο ρψξαο καο Γεσζεξκηθή Δλέξγεηα Γεσζεξκηθή ελέξγεηα νλνκάδεηαη ε ζεξκηθή ελέξγεηα πνπ πξνέξρεηαη απφ ην εζσηεξηθφ ηεο γεο θαη εκθαλίδεηαη κε ηε κνξθή ζεξκνχ λεξνχ ή αηκνχ. Ζ ελέξγεηα απηή ζρεηίδεηαη κε ηελ εθαηζηεηφηεηα θαη ηηο εηδηθφηεξεο γεσινγηθέο θαη γεσηεθηνληθέο ζπλζήθεο ηεο θάζε πεξηνρήο. Δίλαη κηα ήπηα θαη ζρεηηθά αλαλεψζηκε ελεξγεηαθή πεγή, πνπ κε ηα ζεκεξηλά ηερλνινγηθά δεδνκέλα κπνξεί λα θαιχςεη ζεκαληηθέο ελεξγεηαθέο αλάγθεο. Οη γεσζεξκηθέο πεξηνρέο ζπρλά εληνπίδνληαη απφ ηνλ αηκφ πνπ βγαίλεη απφ ζρηζκέο ηνπ θινηνχ ηεο γεο ή απφ ηελ παξνπζία ζεξκψλ πεγψλ. Γηα λα πθίζηαηαη δηαζέζηκν ζεξκφ λεξφ ή αηκφ ζε κηα πεξηνρή πξέπεη λα ππάξρεη θάπνηνο ππφγεηνο ηακηεπηήξαο απνζήθεπζεο ηνπ θνληά ζε έλα ζεξκηθφ θέληξν. ηελ πεξίπησζε απηή, ην λεξφ ηνπ ηακηεπηήξηα πνπ ζπλήζσο είλαη βξφρηλν λεξφ πνπ έρεη δηεηζδχζεη ζηνπο βαζχηεξνπο νξίδνληεο ηεο γεο, ζεξκαίλεηαη θαη αλεβαίλεη πξνο ηελ επηθάλεηα. Σα ζεξκηθά απηά ξεπζηά εκθαλίδνληαη ζηελ επηθάλεηα είηε κε ηε κνξθή ζεξκνχ λεξνχ ή αηκνχ φπσο πξναλαθέξζεθε είηε αληινχληαη κε γεψηξεζε θαη αθνχ ρξεζηκνπνηεζεί ε ζεξκηθή ηνπο ελέξγεηα, γίλεηαη επαλέγρπζε ηνπ ξεπζηνχ ζην έδαθνο κε δεχηεξε γεψηξεζε. Έηζη εληζρχεηαη ε καθξνβηφηεηα ηνπ ηακηεπηήξηα θαη απνθεχγεηαη ε ζεξκηθή ξχπαλζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Δίλαη κηα αλαλεψζηκε κνξθή ελέξγεηαο πνπ πεγάδεη απφ ην εζσηεξηθφ ηεο γεο. Μεηαθέξεηαη ζηελ επηθάλεηα κε ζεξκηθή επαγσγή θαη κε ηελ είζνδν ζηνλ θινηφ ηεο γεο ιεησκέλνπ κάγκαηνο απφ ηα βαζχηεξα ζηξψκαηά ηεο. Γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο, δεζηφ λεξφ ζε ζεξκνθξαζίεο πνπ θπκαίλνληαη απφ 150νC κέρξη πεξηζζφηεξν απφ 370νC κεηαθέξεηαη ζε γεσηξήζεηο απφ ππφγεηεο δεμακελέο ζε εηδηθέο δεμακελέο θαη κε ηελ απειεπζέξσζε ηεο πίεζεο κεηαηξέπεηαη ζε αηκφ. Ο αηκφο δηαρσξίδεηαη απφ ηα ξεπζηά δηνρεηεχνληαη ζε πεξηθεξεηαθά ηκήκαηα ηεο δεμακελήο γηα λα βνεζήζνπλ λα δηαηεξεζεί ε πίεζε. Αλ ε δεμακελή ρξεζηκνπνηεζεί γηα άκεζε ρξήζε ηεο ζεξκφηεηαο ηα γεσζεξκηθά ξεπζηά ηξνθνδνηνχλ έλαλ 20

22 ελαιιαθηήξα ζεξκφηεηαο θαη λα επηζηέςνπλ ζηε γε. Σν δεζηφ λεξφ απφ ηελ έμνδν ηνπ ελαιιαθηήξα ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ζέξκαλζε θηεξίσλ, ζεξκνθεπίσλ θ.α. Τπάξρνπλ δπν θχξηεο εθαξκνγέο ηεο γεσζεξκηθή ελέξγεηαο. Ζ πξψηε βαζίδεηαη ζηε ρξήζε ηεο ζεξκφηεηαο ηεο γεο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο θαη άιιεο ρξήζεηο (ζέξκαλζε θηεξίσλ, ζεξκνθεπίσλ). Απηή ε ζεξκφηεηα κπνξεί λα πξνέξρεηαη απφ γεσζεξκηθά γθάηδεξ πνπ θζάλνπλ κε θπζηθφ ηξφπν σο ηελ επηθάλεηα ηεο γεο ή γεψηξεζε ζηνλ θινηφ ηεο γεο ζε πεξηνρέο πνπ ε ζεξκφηεηα βξίζθεηαη αξθεηά θνληά ζηελ επηθάλεηα. Απηέο νη πεγέο είλαη ζπλήζσο απφ κεξηθέο εθαηνληάδεο κέρξη 3000 κέηξα θάησ απφ ηελ επηθάλεηα ηεο γεο. Ζ δεχηεξε εθαξκνγή ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο εθκεηαιιεχεηαη ηηο ζεξκέο κάδεο εδάθνπο ή ππνγείσλ πδάησλ γηα λα θηλήζνπλ ζεξκηθέο αληιίεο γηα εθαξκνγέο ζέξκαλζε θαη ςχμεο. Ζ θπξηφηεξε ζεξκηθή ρξήζε ηεο γεσζεξκηθήο ελέξγεηαο ζήκεξα, ηφζν ζηελ Διιάδα φζν θαη παγθφζκηα, αθνξά ζηε ζέξκαλζε ζεξκνθεπίσλ. Μπνξεί επίζεο λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηηο πδαηνθαιιηέξγεηεο, δεδνκέλνπ φηη πνιιά είδε πδξνβίσλ νξγαληζκψλ, φπσο ρέιηα, γαξίδεο ή θχθηα αλαπηχζζνληαη γξεγνξφηεξα ζε απμεκέλεο ζεξκνθξαζίεο(25 έσο 30νC). Άιιε δηαδεδνκέλε ρξήζε ηεο γεσζεξκίαο είλαη ε ζέξκαλζε νηθηζκψλ. Ζ ζεξκηθή ελέξγεηα πνπ δεζκεχεηαη απφ ηε γεσζεξκηθή πεγή δηνρεηεχεηαη πξνο ηνπο ρξήζηεο κε ηελ βνήζεηα ελφο δηθηχνπ αγσγψλ (ηειεζέξκαλζε). ηηο άλπδξεο λεζησηηθέο θαη παξαζαιάζζηεο πεξηνρέο, κηα άιιε εθαξκνγή κπνξεί λα είλαη ζεξκηθή αθαιάησζε ζαιαζζηλνχ λεξνχ, ελψ ζηηο πεξηπηψζεηο γεσζεξκηθψλ ξεπζηψλ πςειήο ζεξκνθξαζίαο (>150νC) κπνξεί λα γίλεη παξαγσγή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο κε ηελ εθηφλσζε αηκνχ. Ζ Διιάδα δηαζέηεη κεγάιν αξηζκφ επηβεβαησκέλσλ γεσζεξκηθψλ πεδίσλ πνπ είλαη δηάζπαξηα ζε νιφθιεξε ζρεδφλ ηε ρψξα, φπσο ζηε Υξπζνχπνιε Καβάιαο, Ν.Κεζζάλε Ξάλζεο, Νηγξίηα εξξψλ, Λαγθαδά, Θεζζαινλίθε, Διαηνρψξα Υαιθηδηθήο, ηχςε θαη Άξγελλν Λέζβνπ, Μήιν, αληνξίλε θαη Νίζπξν. Ζ ζπζηεκαηηθή εθκεηάιιεπζε ηνπο κπνξεί λα επηθέξεη ζηε ρψξα καο ζεκαληηθά νθέιε. Ζ εθκεηάιιεπζε ηεο γεσζεξκίαο ζπκβάιεη ζηελ: 21

23 1. Δμνηθνλφκεζε ζπλαιιάγκαηνο, κε κείσζε ησλ εηζαγσγψλ πεηξειαίνπ. 2. Δμνηθνλφκεζε θπζηθψλ πφξσλ, θπξίσο κε ηελ ειάηησζε θαηαλάισζεο ησλ εγρψξησλ απνζεκάησλ ιηγλίηε. 3. Καζαξφηεξε αηκφζθαηξα Δηθφλα 1-5: Γεσζεξκηθφ Δξγνζηάζην. 1.3 Γενικά Σςμπεπάζμαηα Ο ελεξγεηαθφο ηνκέαο θάζε ρψξαο εμειίζζεηαη ζπλερψο. Σα βαζηθά κεγέζε κεηαβάιινληαη κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ, λέεο αλάγθεο ππνδνκψλ δεκηνπξγνχληαη, λένη πφξνη αλαθαιχπηνληαη θαη ηέινο ε πξφνδνο ησλ επηζηεκψλ θαη ηεο ηερλνινγίαο νδεγνχλ ζηελ πηνζέηεζε λέσλ ιχζεσλ θαη επηβάιινπλ ηελ αλαλέσζε ηνπ ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ ζε ζρεηηθά ζχληνκα ρξνληθά δηαζηήκαηα. Καηά ηελ πεξίνδν ν ειιεληθφο ελεξγεηαθφο ηνκέαο πξνζαξκφζζεθε ζηαδηαθά ζηα λέα δεδνκέλα θαη δεκηνπξγήζεθε ε ππνδνκή γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ απμαλφκελσλ ελεξγεηαθψλ απαηηήζεσλ ησλ θαηαλαισηψλ. Ζ παξαγσγή ελέξγεηαο φκσο βαζίζηεθε ζηα παξαδνζηαθά θαχζηκα, δειαδή ζηνλ ιηγλίηε, ζην πεηξέιαην θαη ζηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ πδξνειεθηξηθά έξγα. Καηά ηελ δεθαεηία ηνπ 1990, ηδηαίηεξα δε κεηά ην 1997, παξαηεξείηαη κηα επηβξάδπλζε ηεο αλνδηθήο ηάζεο ηεο 22

24 θαηαλάισζεο ζε νξηζκέλνπο ηνκείο, φπσο π.ρ. ζηνλ βηνκεραληθφ θαη ζηνλ αγξνηηθφ, ελψ ζπλερίδεηαη ε αχμεζε ζηελ θαηαλάισζε ζηνλ νηθηαθφ, ζηνλ εκπνξηθφ θαη ζηηο κεηαθνξέο. Παξάιιεια, αξρίδεη ζηαδηαθά ε εηζαγσγή ζην ελεξγεηαθφ ζχζηεκα ηεο ρψξαο λέσλ ελεξγεηαθψλ πεγψλ, φπσο ην θπζηθφ αέξην θαη ν ειεθηξηζκφο απφ ΑΠΔ. Δπηπιένλ, ε ζχζηαζε θαη ελεξγνπνίεζε ηεο Ρπζκηζηηθήο Αξρήο Δλέξγεηαο (ΡΑΔ) αιιά θαη ηνπ άιινπ αλεμάξηεηνπ Γηαρεηξηζηή ηνπ πζηήκαηνο Μεηαθνξάο Ζιεθηξηθήο Δλέξγεηαο (ΓΔΜΖΔ) θαηά ηα επξσπατθά πξφηππα θαη ε πιήξεο λνκνζεηηθή ηνπο θάιπςε έρνπλ ζέζεη ηα ζεκέιηα γηα ηελ δεκηνπξγία λέσλ δνκψλ πνπ ζα επηηξέςνπλ ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηνπ ηνκέα. Δμάιινπ, ε απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο θαη ε δεκηνπξγία αληαγσληζηηθψλ ζπλζεθψλ εθηηκάηαη φηη ζα βνεζήζεη ηελ έληαμε θαη άιισλ πεγψλ ελέξγεηαο ζην παξαγσγηθφ δπλακηθφ, φπσο νη ΑΠΔ, ηφζν γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνχ φζν θαη ζεξκηθήο ελέξγεηαο. Δπίζεο ε γεσθπζηθή δηακφξθσζε ηεο Διιάδαο είλαη κηα άιιε ζεκαληηθή παξάκεηξνο πνπ επεξεάδεη ηελ αλάπηπμε ηεο ελεξγεηαθήο αγνξάο. Οη γεσγξαθηθέο θαη θιηκαηνινγηθέο ηδηαηηεξφηεηεο ηεο ρψξαο έρνπλ δεκηνπξγήζεη ζπλζήθεο πνπ επηηξέπνπλ ηελ αλάπηπμε απνθεληξσκέλσλ ζηαζκψλ παξαγσγήο ελέξγεηαο. Ζ Διιάδα ζπλδπάδεη έλα εμαηξεηηθά πινχζην ελεξγεηαθφ παξαγσγηθφ δπλακηθφ ζε ζχγθξηζε κε ηηο άιιεο ρψξεο θαη είλαη ζίγνπξν πσο κε ηηο θαηάιιειεο λνκνζεηηθέο παξεκβάζεηο, ηελ χπαξμε νηθνλνκηθψλ θηλήηξσλ θαη ηελ δεκηνπξγία επξχηεξνπ επελδπηηθνχ ελδηαθέξνληνο, ν ελεξγεηαθφο ηνκέαο ζηελ ρψξα καο, κπνξεί λα εμειηρζεί ζε ζεκαληηθφ πφιν έιμεο γηα ηελ δεκηνπξγία πξφηππσλ ελεξγεηαθψλ ππνδνκψλ ζηηο ΑΠΔ. 23

25 ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΑΝΑΝΔΩΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ 2.1 Οι ΑΠΔ ζηην ΔΛΛΑΓΑ Δίλαη απηνλφεηε, ζήκεξα ηδηαίηεξα, είθνζη πεξίπνπ ρξφληα κεηά ηελ πεηξειατθή θξίζε, ε ζεκαζία ηεο ελέξγεηαο θαη ηεο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο γηα ηελ αλάπηπμε ζηηο ζχγρξνλεο θνηλσλίεο θαη νηθνλνκίεο. Ζ ρξήζε ηεο ελέξγεηαο απμάλεηαη δηαξθψο. Σελ εηθνζαεηία ζηηο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, ε δήηεζε γηα ελέξγεηα απμήζεθε θαηά 35% αλά θάηνηθν, ελψ ζηελ Διιάδα ε αχμεζε μεπέξαζε ην 100%,θαη θαηά ηα θαηλφκελα, πξφθεηηαη λα απμεζεί αθφκε ζε παγθφζκην επίπεδν, θαζψο κεγάιν κέξνο ηεο αλζξσπφηεηαο πξνζπαζεί αθφκε λα εμειεθηξηζηεί [Πεγή-ΡΤΘΜΗΣΗΚΖ ΑΡΥΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ-ΡΑΔ]. 'απηφ ην πιαίζην, θαη κε ην πξνεγνχκελν ηεο ελεξγεηαθήο θξίζεο, νδεγεζήθακε παγθνζκίσο, αιιά θαη ζε θνηλνηηθφ επίπεδν ζε πξνζπάζεηεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, ρσξίο ηαπηφρξνλε κείσζε ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο. Σν πξφβιεκα είλαη εληνλφηεξν ζε ρψξεο εμαξηεκέλεο ελεξγεηαθά, φπσο ε ρψξα καο. Ζ Διιάδα απάληεζε αξθεηά λσξίο ζηελ αλάγθε ρξεζηκνπνίεζεο ληφπησλ θαπζίκσλ κε ηελ επηινγή ηνπ ιηγλίηε γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Ζ επηινγή απηή παξνπζηάδεη δχν ζεκαληηθά κεηνλεθηήκαηα: ν ιηγλίηεο είλαη θησρφο ελεξγεηαθά θαη ξππνγφλνο πεξηβαιινληηθά. Έηζη παξφηη ην θφζηνο ηεο ελέξγεηαο ζπγθξαηήζεθε θαη κεηψζεθε ε ελεξγεηαθή εμάξηεζε ηεο ρψξαο καο, βξηζθφκαζηε ζήκεξα αληηκέησπνη κε δπν θαζνξηζηηθέο ζπλέπεηεο : Α. Ζ Διιάδα είλαη ε κφλε ρψξα ηνπ ΟΟΑ (Οξγαληζκφο Οηθνλνκηθήο πλεξγαζίαο θαη Αζθάιεηαο) φπνπ ε αχμεζε ηνπ ΑΔΠ είλαη κηθξφηεξε απφ ηελ 24

26 ελεξγεηαθή αχμεζε, φπνπ δειαδή ε απαηηνχκελε ελέξγεηα αλά κνλάδα πξντφληνο είλαη πςειή θαη απμάλεηαη ζηαζεξά ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο εηθνζαεηίαο. Β. Ζ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζπκκεηέρεη άκεζα ζηελ παξαγσγή δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα θαη κάιηζηα ε ζπκκεηνρή απηή απμάλεη κε ην ρξφλν (απφ 32% ην 1970 ζε 50% ην 1990). Σν δήηεκα ηεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο ζπλδέεηαη άκεζα κε ην πξφβιεκα ηνπ πεξηνξηζκνχ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα CΟ 2 θαη άιισλ αεξίσλ πνπ πξνθαινχλ ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ, αιιά θαη κε ην πξφβιεκα ηεο θαηαζπαηάιεζεο πφξσλ, ρσξίο λα εμαζθαιίδνπκε ηελ απαηηνχκελε ελέξγεηα αλά κνλάδα πξντφληνο. Ζ εμνηθνλφκεζε κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί ζε ηξία επίπεδα: ζηελ παξαγσγή ηεο, ζηελ αμηνπνίεζε ησλ θαπζίκσλ θαη ζηελ θαηαλάισζε. Σν ππνπξγείν ΠΔ.ΥΧ.Γ.Δ. αληηκεησπίδεη ην πξφβιεκα ηεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, παξάιιεια κε ην πξφβιεκα ηεο κείσζεο ησλ εθπνκπψλ CΟ 2. Έηζη, ζην πιαίζην ησλ δηεζλψλ ππνρξεψζεσλ ηεο ρψξαο έλαληη ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ παγθνζκίνπ θιίκαηνο απφ ηηο επηπηψζεηο ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ ζεξκνθεπίνπ, ζπληάρζεθε ήδε εζληθφ πξφγξακκα πνπ πξνδηαγξάθεη ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο ζηνπο ηξεηο πξναλαθεξζέληεο ηνκείο. Δηδηθφηεξα, ην Τ.ΠΔ.ΥΧ.Γ.Δ πξνσζεί έλα ζπλνιηθφ ζρέδην δξάζεο γηα ηνλ νηθηζηηθφ ηνκέα ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο, ν ηνκέαο απηφο επζχλεηαη άκεζα γηα ην 40% πεξίπνπ ησλ ζπλνιηθψλ εθπνκπψλ CΟ 2, θαη κηα πνιηηηθή εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο κέζσ κεραληζκψλ νξζνινγηθήο δηαρείξηζεο θαη κέζσ ηεο πξνψζεζεο ηεο ρξήζεο αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο, κπνξεί λα ζπκβάιιεη κεζνπξφζεζκα ζηε ζηαζεξνπνίεζε θαη ζηνλ πεξηνξηζκφ ησλ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα. Ζ δξάζε απηή ζηνρεχεη παξάιιεια ζηε κείσζε ησλ ελεξγεηαθψλ απαηηήζεσλ ζηνλ νηθηζηηθφ ηνκέα θαηά 50%. Με ηνλ ηξφπν απηφ αληαπνθξηλφκαζηε θαη ζηηο απαηηήζεηο ζρεηηθψλ θνηλνηηθψλ πιαηζίσλ ή νδεγηψλ, ηδηαίηεξα δε ηεο θνηλνηηθήο νδεγίαο SAVE (93/76/ΔΟΚ) πνπ αθνξά ζηε ζηαζεξνπνίεζε θαη κείσζε ησλ εθπνκπώλ CO 2, ε νπνία εμεηδηθεύεη ζπγθεθξηκέλα κέηξα θαη ξπζκίζεηο πνπ πξέπεη λα νινθιεξσζνύλ ην ηαρύηεξν δπλαηόλ. Σν ζρέδην δξάζεο αθνξά ζηε δηακφξθσζε πνιηηηθήο θηλήηξσλ 25

27 γηα ηελ πξηκνδφηεζε ηεο ρξεζηκνπνίεζεο ήπησλ κνξθψλ ελέξγεηαο ζηα θηίξηα ηεο ρψξαο, αιιά θαη γηα ηελ πξνψζεζε δνκηθψλ θαηαζθεπψλ θαη εγθαηαζηάζεσλ πνπ ζα έρνπλ ζαλ ηειηθφ ζηφρν ηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο. Ήδε νινθιεξψλεηαη ε κειέηε κε ηε ζπλεξγαζία ζπλαξκνδίσλ θνξέσλ, εξεπλεηηθψλ θέληξσλ, παλεπηζηεκίσλ θαη εηδηθψλ. χληνκα ην Τ.ΠΔ.ΥΧ.Γ.Δ ζα παξνπζηάζεη ηηο ζπλνιηθέο πξνηάζεηο, ηφζν γηα ην πθηζηάκελν θηηξηαθφ απφζεκα ηεο ρψξαο, ηα ζηεγαζηηθά πξνγξάκκαηα νξγαλσκέλεο δφκεζεο, ηα λεναλαγεηξφκελα θηίξηα θαηά θαηεγνξία ρξήζε θαη πεξηνρέο, θαζψο θαη γηα ηνπο παξαδνζηαθνχο νηθηζκνχο. Δπίζεο, ζα παξνπζηάζεη ηηο πξνηάζεηο ηνπ γηα ηα δεκφζηα θνηλσθειή θηίξηα, ηα νπνία θαη ζα απνηειέζνπλ ηνλ βαζηθφ ηνκέα παξέκβαζεο, ψζηε λα ιεηηνπξγήζνπλ σο πξφηππα. Δπφκελν θαη πνιχ ζεκαληηθφ βήκα απνηειεί ε πξνψζεζε ηεο δηάδνζεο ησλ ζηφρσλ ηεο πνιηηηθήο κέζσ ηεο ελεκέξσζεο ησλ πνιηηψλ θαη ηεο επαηζζεηνπνίεζήο ηνπο ζε ζέκαηα πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο κέζσ πξαθηηθψλ νξζνινγηθήο ρξήζεο θαη εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, θαζψο επίζεο κέζσ πξνγξακκάησλ εθπαίδεπζεοεπηκφξθσζεο ησλ ζηειερψλ καο πνπ ζα θιεζνχλ λα εθαξκφζνπλ ηηο λέεο δηαηάμεηο θαη θαλνληζκνχο. Καηεμνρήλ επηδίσμή ηνπ Τ.ΠΔ.ΥΧ.Γ.Δ είλαη ε εμαζθάιηζε ηεο δπλαηφηεηαο ειέγρνπ θαη παξαθνινχζεζεο ηεο εθαξκνγήο ησλ δηαηάμεσλ λφκσλ ή δηαηαγκάησλ, θαζψο θαη φιεο ηεο δηαδηθαζίαο παξαγσγήο δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο κε απφιπην ζεβαζκφ ζηνπο θπζηθνχο καο πφξνπο. ηνπο άμνλεο απηνχο ζα θηλεζεί ην Τ.ΠΔ.ΥΧ.Γ.Δ, ηφζν ζηνλ νηθηζηηθφ ηνκέα, φζν θαη ζε φια ηα επίπεδα ζρεδηαζκνχ, ψζηε λα εδξαηψζνπλ κε ηελ πεπνίζεζε φηη ην πεξηβάιινλ θαη ε ελέξγεηα είλαη εμίζνπ πνιχηηκα, αιιά δελ δηθαηνχκαζηε λα ζπζηάζνπκε ην πξψην κε ηε ζπαηάιε ηεο δεχηεξεο. Όηη είλαη δπλαηή ε αλάπηπμε πνπ δελ ζα δεζκεχεη ην κέιινλ, δελ ζα εμαληιεί ηνπο θπζηθνχο πφξνπο, αιιά ζα ηνπο δηαρεηξίδεηαη κε ην πιένλ νξζνινγηθφ ηξφπν, ζηεξηγκέλε ζε πνιηηηζηηθέο αλαθνξέο θαη κλήκεο ηνπ ηφπνπ. ηελ Διιάδα ε αμηνπνίεζε ησλ ΑΠΔ κέρξη ζήκεξα είλαη πνιχ κηθξή θαη ζε κεξηθέο πεξηπηψζεηο αλχπαξθηε. Καη απηφ παξφηη ε Διιάδα είλαη ρψξα ηδηαίηεξα πξνηθηζκέλε κε φιεο ζρεδφλ ηηο κνξθέο ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο. 26

28 Ζ ειηνθάλεηα ζηε ρψξα καο είλαη ε κεγαιχηεξε ζηελ Δπξψπε ηζρπξνί άλεκνη επηθξαηνχλ ζηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο ελψ έρεη αμηφινγν γεσζεξκηθφ θαη πδξνδπλακηθφ δπλακηθφ, θαζψο θαη δπλακηθφ βηνκάδαο. Απφ κειέηεο πνπ έρνπλ γίλεη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο ζε ΑΠΔ πξνθχπηεη φηη κε ζπληεξεηηθέο εθηηκήζεηο ην ζπλνιηθφ δπλακηθφ είλαη πεξίπνπ 20 θνξέο κεγαιχηεξν απφ απηφ πνπ εθκεηαιιεχεηαη ζήκεξα. πγθεθξηκέλα: [Πεγή-ΡΑΔ] Ζ ρξήζε ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο γηα ζέξκαλζε λεξνχ ζα κπνξνχζε λα ηξηπιαζηαζηεί. Ζ αηνιηθή ελέξγεηα κπνξεί λα ζπλεηζθέξεη ην 10% ηεο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κέρξη ην έηνο 2000 αληαγσληδφκελε νηθνλνκηθά ηηο ζπκβαηηθέο πεγέο. Σν δπλακηθφ ηεο γεσζεξκίαο ρακειήο ελζαιπίαο απφ ηα ήδε γλσζηά πεδία αλέξρεηαη ζε ΜW. Σν ηερλννηθνλνκηθά εθκεηαιιεχζηκν δπλακηθφ ησλ κηθξψλ πδξνειεθηξηθψλ έξγσλ ζα κπνξνχζε λα δψζεη 6000 GWh/έηνο. Σν 50% ηεο δηαζέζηκεο θάζε ρξφλν πνζφηεηαο δαζηθψλ θαη γεσξγηθψλ ππνιεηκκάησλ έρεη δπλακηθφ ίζν κε 2 ΜΣΗΠ (εθαηνκκχξηα ηφλνη ηζνδχλακνπ πεηξειαίνπ). Δπίζεο απφ ηα 10 εθαη. ζηξέκκαηα πεξηζσξηαθήο γεο πνπ κέλνπλ αθαιιηέξγεηα, κπνξεί λα παξαρζεί εχθνια κε ελεξγεηαθέο θαιιηέξγεηεο βηνκάδα δπλακηθνχ ίζνπ ηνπιάρηζηνλ κε 8 ΜΣΗΠ. Δάλ ην 10% ησλ θαηνίθσλ εθαξκφζνπλ παζεηηθά ειηαθά ζπζηήκαηα, είλαη δπλαηφλ λα επηηεπρζεί εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο (απφ ηε ζέξκαλζε) ηεο ηάμεο ηνπ 0.5% ηεο πξσηνγελνχο ειεθηξηθήο θαηαλάισζεο. 27

29 Δλδεηθηηθά αθνινπζνχλ δπν πίλαθεο πξσηνγελνχο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ : ΠΗΝΑΚΑ 2-1. Πξσηνγελήο παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ γηα ην 1993 Ζιηαθή-Φσηνβνιηαηθά Αηνιηθή ελέξγεηα Μηθξά πδξνειεθηξηθά (<10θw) Γεσζεξκία ΔΓΚΑΣΑΣΑΖ 100 ΚW KW 54 MW 2 ΜW ΠΑΡΑΓΧΓΖ 198 MWh MWh ΜWh - Πίλαθαο 2-2. πληεξεηηθφο ζηφρνο πξσηνγελνχο παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ γηα ην 2007 Ζιηαθή-Φσηνβνιηαηθά Αηνιηθή ελέξγεηα Μηθξά πδξνειεθηξηθά <10ΜW Bηνκάδα Γεσζεξκία [Πεγή-ΡΑΔ] ΔΓΚΑΣΑΣΑΖ 10 ΜW 600 MW 304 MW 628 MW 2 MW ΠΑΡΑΓΧΓΖ 16,000 MWh 1,684 GWh 1,870 GWh 2660 GWh -- 28

30 2.2 Δνεπγειακή Πολιηική και Σηπαηηγική ηηρ Φϊπαρ μαρ ηε ρψξα καο, ηα πξνγξάκκαηα αλάπηπμεο ησλ ΑΠΔ ππνζηεξίδνληαη θαη πξνσζνχληαη απφ πιεπξάο επίζεκεο πνιηηείαο, απφ ην Κέληξν Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο (ΚΑΠΔ), πνπ είλαη έλα εηδηθφ ηκήκα, ηεο Γεληθήο Γξακκαηείαο Έξεπλαο θαη Σερλνινγίαο ( ΓΓΔΣ ) ηνπ Τπνπξγείνπ Βηνκεραλίαο, ηα Πεξηθεξεηαθά Δλεξγεηαθά Γξαθεία ηεο ΓΔΖ, ηα Ηδξχκαηα Σερλνινγίαο θαη Έξεπλαο, ηα Παλεπηζηήκηα, ηα ΣΔΗ, ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε θ.α. Δθηφο απηψλ, έληνλε είλαη, ήδε, ε δξαζηεξηφηεηα ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, ζε φιν ην θάζκα ησλ εθαξκνγψλ ησλ ΑΠΔ, πξσηίζησο δε ζηηο αλεκνγελλήηξηεο. Ζ αλάπηπμή ηνπο εληζρχεηαη απφ ζρεηηθά πξνγξάκκαηα ηεο Δ.Δ., ε νπνία επηρνξεγεί φρη κφλν ηελ έξεπλα αιιά ζηεξίδεη θαη εθαξκνγέο κεγάιεο ηζρχνο, ζε βηνκεραληθέο κνλάδεο, μελνδνρεία θ.α. εκαληηθφ βήκα πξνψζεζεο ησλ ΑΠΔ ζηε ρψξα καο, κέζα ζηελ ηειεπηαία δεθαεηία, απνηέιεζε ε ράξαμε ζπγθεθξηκέλεο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο θαη ε ζεζκνζέηεζε λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ εγθαηάζηαζεο θαη αμηνπνίεζήο ηνπο. Ζ αμηνπνίεζε ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο (ΑΠΔ) θαη ε δηεχξπλζε ηεο δηείζδπζήο ηνπο ζην εζληθφ ελεξγεηαθφ ζχζηεκα απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθνχο ζηφρνπο ηεο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο ηεο ρψξαο. Ζ ππνζηήξημε απηήο ηεο πνιηηηθήο ζπκβαδίδεη ηφζν κε ηηο αλακελφκελεο ηάζεηο εμέιημεο ζηνλ ηνκέα ησλ ΑΠΔ. Πψο απηή ε πνιηηηθή ζα εθθξαζζεί ηα επφκελα ρξφληα απφ ηελ Πνιηηεία; Με δχν θπξίσο ηξφπνπο, δειαδή κε ηελ ελίζρπζε ησλ επελδχζεσλ ζε ΑΠΔ θαη κε ηε βειηίσζε ηνπ ζεζκηθνχ θαη ηερληθνχ πιαηζίνπ πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ έξγσλ. Σν Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Δλέξγεηαο ηνπ Β' Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο πεξηιακβάλεη έλα νινθιεξσκέλν ππνπξφγξακκα γηα ηηο ΑΠΔ θαη πξνβιέπεη ρξεκαηνδνηήζεηο πεξίπνπ 100 εθαηνκκπξίσλ ΔCU ζε έλαλ πξνυπνινγηζκφ 191 εθαηνκκπξίσλ ΔCU γηα ην ζχλνιν ηνπ ππνπξνγξάκκαηνο [Πεγή- ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΑΝΑΠΣΤΞΖ-ΤΠΑΝ]. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ, πεξίπνπ 86%, πξννξίδεηαη γηα επελδχζεηο, ελψ ην ππφινηπν θαηεπζχλεηαη ζε κέηξα δεκηνπξγίαο θαηάιιεινπ ζεζκηθνχ θαη νξγαλσηηθνχ πιαηζίνπ, αλάπηπμεο εθαξκνζκέλεο ηερλνινγηθήο ππνδνκήο θαη πξνζδηνξηζκνχ ηνπ ηερληθά θαη νηθνλνκηθά εθκεηαιιεχζηκνπ δπλακηθνχ. Ζ ζπκκεηνρή ησλ ηδησηηθψλ θεθαιαίσλ ζηελ πξαγκαηνπνίεζε επελδχζεσλ είλαη απαξαίηεηε. 29

31 Σύκθσλα κε ηε θηινζνθία ηνπ Επηρεηξεζηαθνύ Πξνγξάκκαηνο Ελέξγεηαο, ζεκαληηθό κέξνο ησλ πξνβιεπόκελσλ έξγσλ ζα αλαιεθζεί από ηνλ ηδησηηθό ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο θαη από ηνπηθνύο αλαπηπμηαθνύο θνξείο, πνπ ζα θιεζνύλ λα επσθειεζνύλ από ηηο πξνζθεξόκελεο εληζρύζεηο ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο εθαξκνγώλ ησλ ΑΠΕ, πνπ είλαη: γεσζεξκηθέο εθαξκνγέο ζηνλ αγξνηηθφ, βηνκεραληθφ θαη ηξηηνγελή ηνκέα, θαζψο θαη ζηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κνλάδεο κηθξψλ πδξνειεθηξηθψλ εγθαηαζηάζεηο εθκεηάιιεπζεο ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε γεσξγηθψλ θαη δαζηθψλ ππνιεηκκάησλ θαζψο θαη ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ ζε αγξνηηθέο βηνκεραλίεο, ζεξκνθήπηα θαη νηθηζκνχο εγθαηαζηάζεηο παζεηηθψλ θαη ελεξγεηηθψλ ειηαθψλ ζπζηεκάησλ ζε θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο θαη επηιεθηηθέο εθαξκνγέο θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ παξαγσγή βηνθαπζίκσλ θαη αλάπηπμε ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ ελίζρπζε ηεο εθκεηάιιεπζεο ΑΠΔ ζε εγθαηαζηάζεηο αθαιάησζεο Τν θαλνληζηηθό θαη ξπζκηζηηθό πιαίζην πινπνίεζεο ησλ έξγσλ ΑΠΕ ζα ππνβνεζεζεί κέζσ ππνζηεξηθηηθώλ κειεηώλ, ζύληαμεο πξνηάζεσλ ζεζκηθώλ ξπζκίζεσλ θαη δηακόξθσζεο πξνηάζεσλ πνιηηηθήο γηα ζέκαηα όπσο : ε δηαρείξηζε θαη εθκεηάιιεπζε πδάηηλσλ θαη άιισλ θπζηθψλ πφξσλ νη ηξφπνη ζπιινγηθήο εθκεηάιιεπζεο πθηζηακέλνπ δπλακηθνχ (π.ρ. γεσζεξκία) νη αλαγθαίεο εθζηξαηείεο ελεκέξσζεο θαη Πιεξνθφξεζεο ηα πξνβιήκαηα εγθαηάζηαζεο ειηαθψλ ζπζηεκάησλ ζε θηίξηα θ.ιπ, Η δεκηνπξγία ηεο θαηάιιειεο ππνδνκήο πνπ ζα επηηξέςεη ηελ πξνώζεζε ηεο έξεπλαο θαη ηεο κεηαθνξάο ηερλνινγίαο, θαζώο θαη ηεο αλάπηπμεο ηεο εγρώξηαο βηνκεραλίαο πξνσζείηαη κε ζηόρν εθαξκόζηκεο θαη βηώζηκεο ηερλνινγίεο ΑΠΕ. Η δξαζηεξηόηεηα απηή θηλείηαη πξνο ηξεηο ζπγθεθξηκέλεο θαηεπζύλζεηο: 30

32 ηελ αλάπηπμε εξγαζηεξηαθήο θαη ππνινγηζηηθήο ππνδνκήο ζε επηιεγκέλεο εθαξκνγέο ηελ πινπνίεζε επηιεγκέλσλ επηδεηθηηθψλ έξγσλ κε ζηφρν ηε δηάδνζε ηελ εθπφλεζε κειεηψλ πξνηππνπνίεζεο θαη πηζηνπνίεζεο, θαζψο θαη ησλ απαξαίηεησλ βαζηθψλ κειεηψλ Επηπιένλ, ε νινθιήξσζε ηεο ππνδνκήο ζηνλ ηνκέα ησλ ΑΠΕ εληνπίδεηαη ζηνπο παξαθάησ θύξηνπο άμνλεο δξάζεο: ζπζηεκαηηθή θαηαγξαθή ηνπ ηερληθά θαη νηθνλνκηθά εθκεηαιιεχζηκνπ δπλακηθνχ ησλ ΑΠΔ εληνπηζκφο θαη ππφδεημε ησλ πθηζηακέλσλ αηρκψλ επελδπηηθνχ ελδηαθέξνληνο, θαζψο θαη δηεξεχλεζε ηεο δπλακηθήο θαη ησλ ηάζεσλ ηεο αγνξάο ζηνλ ηνκέα ησλ ΑΠΔ παξνρή ρξήζηκεο πιεξνθφξεζεο πξνο φινπο ηνπο ελδηαθεξφκελνπο θνξείο θαη ππνςήθηνπο επελδπηέο. εκαληηθφ βήκα πξνο ηελ επίιπζε ησλ δηαδηθαζηηθψλ, νξγαλσηηθψλ θαη ηηκνινγηαθψλ πξνβιεκάησλ έγηλε πξφζθαηα κε ηελ ςήθηζε ηνπ λφκνπ γηα ηε "Ρύζκηζε ζεκάησλ ειεθηξνπαξαγσγήο από αλαλεώζηκεο πεγέο ελέξγεηαο θαη από ζπκβαηηθά θαύζηκα. χκθσλα κε ην Νφκν εθζπγρξνλίδεηαη ην θαζεζηψο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ζηαζκψλ απηνπαξαγσγψλ θαη αλεμάξηεησλ παξαγσγψλ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ. Δπηπιένλ, βειηηψλεηαη ζεκαληηθά ην θαζεζηψο ηηκνιφγεζεο ηεο παξαγφκελεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ δηαηίζεηαη κέζσ ηνπ δηθηχνπ ηεο ΓΔΖ, έηζη ψζηε λα πξνζεγγίδεηαη ην κέζν ηηκνιφγην ησλ ρσξψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Ο λένο κεραληζκφο ησλ ηηκψλ πψιεζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο αλακέλεηαη λα σζήζεη αμηφινγνπο επελδπηέο πξνο ην ρψξν ησλ ΑΠΔ, θαζψο αξθεηέο εθαξκνγέο αξρίδνπλ λα απνθηνχλ νηθνλνκηθφ ελδηαθέξνλ. Γηα παξάδεηγκα, ε εγθαηάζηαζε αλεκνγελλεηξηψλ ζε λεζησηηθέο πεξηνρέο κε δηαζπλδεδεκέλεο κε ην εζληθφ δίθηπν θαη ε αλάπηπμε ησλ κηθξψλ πδξνειεθηξηθψλ ζε νξεηλέο πεξηνρέο αλακέλεηαη λα αλαπηπρζεί απφ θνξείο εθηφο ΓΔΖ, πνπ ζαλ 31

33 νξγαληζκφο κεγάινπ κεγέζνπο δελ είλαη ν πιένλ θαηάιιεινο λα αζρνιεζεί κε απνθεληξσκέλα κηθξά έξγα. Γηαπηζηψλεηαη, ινηπφλ, φηη νη δηακνξθνχκελεο ζήκεξα ηάζεηο ζηε ράξαμε ηεο επξσπατθήο θαη ειιεληθήο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο ελζαξξχλνπλ θαη εληζρχνπλ ηελ αλάπηπμε θαη δηάδνζε ησλ ΑΠΔ, θαζψο απηέο αληηκεησπίδνληαη πιένλ φρη απιά σο κνξθέο ελέξγεηαο ζπκπιεξσκαηηθέο ησλ ζπκβαηηθψλ θαη ππξεληθψλ θαπζίκσλ, αιιά σο ζεκαληηθνί άμνλεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο, απνθέληξσζεο ησλ ελεξγεηαθψλ ζπζηεκάησλ θαη ζπληνληζκέλεο πξνζπάζεηαο βειηίσζεο ησλ πεξηβαιινληηθψλ ζπλζεθψλ. 2.3 Κοινυνικοοικονομικά και Πεπιβαλλονηικά Οθέλη απψ ηην Ανάπηςξη ηυν ΑΠΔ Κνηλσληθννηθνλνκηθά νθέιε από ηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ ζηελ ρώξα καο Ζ ζπζζσξεπκέλε εκπεηξία ηεο ηειεπηαίαο 15εηίαο, ηφζν ζε δηεζλέο επίπεδν ( κφλν ζηελ Δ.Δ. ιεηηνπξγνχλ ήδε πάλσ απφ ΜW ζηαζκψλ ΑΠΔ, απφ ηνπο νπνίνπο ηα ΜW είλαη αηνιηθά πάξθα), φζν θαη ζηελ Διιάδα, φπνπ ιεηηνπξγνχλ ήδε πεξίπνπ 450 ΜW αλαλεψζηκσλ, θπξίσο αηνιηθά πάξθα, δείρλεη θαζαξά, θαη πέξα απφ θάζε ακθηβνιία, φηη ε ίδξπζε θαη ιεηηνπξγία έξγσλ ΑΠΔ εκπνξηθήο θιίκαθαο δεκηνπξγεί ηζρπξνχο πφινπο αλάπηπμεο θαη πεξηβαιινληηθήο αλαβάζκηζεο θαη πξνζπνξίδεη πνιιαπιά, κεηξήζηκα θαη νπζηαζηηθά νθέιε ζηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο, ζηηο πεξηνρέο ησλ νπνίσλ εγθαζίζηαληαη ηα έξγα απηά. Πην ζπγθεθξηκέλα, θαη κε βάζε ηα θαηαγεγξακκέλα απνινγηζηηθά ζηνηρεία ησλ ελ ιεηηνπξγία έξγσλ ΑΠΔ ζηελ Διιάδα ( 2003 ), ηα έξγα απηά: [Πεγή-ΡΑΔ] α) πκβάιινπλ ζεκαληηθά ζηελ ηνπηθή απαζρόιεζε. Έηζη π.ρ. γηα κία εγθαηεζηεκέλε ηζρχ αηνιηθψλ πάξθσλ 50 ΜW, απαηηνχληαη : αλζξσπνκήλεο απαζρφιεζεο ζηελ θάζε θαηαζθεπήο ηνπο. Σν 30-40% απηήο ηεο απαζρφιεζεο πξνέξρεηαη απφ ην ληφπην εξγαηηθφ δπλακηθφ. 32

34 13-16 κφληκνη εξγαδφκελνη ζηελ θάζε ιεηηνπξγίαο ηνπο, νη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο νπνίνπο (50-100%) είλαη ληφπηνη. Ζ ζπκβνιή ησλ έξγσλ ΑΠΔ ζηελ απαζρφιεζε, ηφζν ζε ηνπηθφ φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν, γίλεηαη πξαγκαηηθά εληππσζηαθή εάλ ζπκπεξηιεθζνχλ νη πξννπηηθέο εγρψξηαο θαηαζθεπήο / ζπλαξκνιφγεζεο κεγάισλ ηκεκάησλ ηνπ ειεθηξνκεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ ησλ έξγσλ απηψλ, φπσο είλαη νη ππιψλεο ησλ αλεκνγελλεηξηψλ, νη κεηαζρεκαηηζηέο, θ.α. Οη πξννπηηθέο απηέο, νη νπνίεο έρνπλ ήδε αξρίζεη λα πινπνηνχληαη ζηελ Διιάδα ( εξγνζηάζην ΡΟΚΑ ζηελ Σξίπνιε, ΒΗΟΜΔΚ ζην Αιηβέξη),κπνξνχλ λα εθηνμεχζνπλ ηε ζρεηηδφκελε κε ηηο ΑΠΔ απαζρφιεζε, ηδηαίηεξα ζηελ ηνπηθή, ζηα χςε : ζχκθσλα κε ηα έγθπξα θαη ηεθκεξησκέλα απνινγηζηηθά ζηνηρεία ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, θάζε 50 ΜW αηνιηθήο ελέξγεηαο πνπ εγθαζίζηαληαη δεκηνπξγνχλ ζήκεξα ηνπιάρηζηνλ λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, θπξίσο ζηε βηνκεραληθή παξαγσγή ηνπ απαηηνχκελνπ ειεθηξνκεραλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ. β) Ζ ιεηηνπξγία έξγσλ ΑΠΔ πξνζθέξεη έλα κόληκν θαη ζεκαληηθό εηήζην έζνδν ζηνπο ηνπηθνύο Γήκνπο (2% επί ηνπ ηδίξνπ ηνπο), αιιά θαη ζηελ ηνπηθή νηθνλνκία γεληθφηεξα. Έηζη π.ρ., κία εγθαηεζηεκέλε ηζρχο αηνιηθψλ πάξθσλ 50 ΜW : Έρεη θφζηνο θαηαζθεπήο 55 εθαη., απφ ηα νπνία ην 15-20% δαπαλάηαη ηνπηθά, ζε εξγνιαβίεο, πξνκήζεηεο, κηζζνχο ζηελ θάζε θαηαζθεπήο, θ.η.ι. Έρεη ηδίξν, απφ ηελ πψιεζε ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πνπ παξάγεη, πεξίπνπ 10 εθαη. ην ρξφλν, απφ ηα νπνία ηα ην ρξφλν (δει. ην 2%) εηζθέξνληαη δηα λφκνπ σο έζνδν ζηνπο ηνπηθνχο Γήκνπο, γηα φιε ηελ δηάξθεηα δσήο ησλ αηνιηθψλ πάξθσλ, δει. γηα ηνπιάρηζηνλ 20 ρξφληα. Απαηηεί, γηα ηηο αλάγθεο ιεηηνπξγίαο ησλ αηνιηθψλ πάξθσλ, έλα (1) εθαη. ην ρξφλν, απφ ηα νπνία ην 30-50% αθνξά ηνπηθέο δαπάλεο ( κηζζνχο κφληκνπ πξνζσπηθνχ, ηνπηθέο εξγνιαβίεο ζπληήξεζεο θαη επηζθεπψλ, θ.α.). γ) Ζ θαηαζθεπή έξγσλ ΑΠΔ ζε κία πεξηνρή ζπλνδεύεηαη από ηελ παξάιιειε πινπνίεζε ζεηξάο αληηζηαζκηζηηθώλ νθειώλ, ηα νπνία είλαη : Καηαζθεπάδνληαη ή βειηηψλνληαη, ρσξίο θφζηνο γηα ηνπο δεκφηεο, ζεκαληηθά έξγα ππνδνκήο ζηελ επξχηεξε πεξηνρή (νδηθφ-ειεθηξηθφ δίθηπν, ηειεπηθνηλσλίεο). 33

35 Καηαζθεπάδνληαη, σο αληηζηαζκηζηηθά νθέιε (ρσξίο θφζηνο) γηα ηνπο Γήκνπο, δηάθνξα θνηλσθειή έξγα, φπσο θνηλνηηθνί δξφκνη, ζρνιεία, παηδηθνί ζηαζκνί θ.α., ελψ πξνζθέξνληαη θαη αλάινγεο ρνξεγίεο. Πξνσζνχληαη λέεο, ελαιιαθηηθέο θαη ηδηαίηεξα θεξδνθφξεο κνξθέο ηνπξηζκνχ ζηελ πεξηνρή, φπσο π.ρ. ν νηθνηνπξηζκφο (επηζθέςεηο ζε αηνιηθά πάξθα) Πεξηβαιινληηθά νθέιε από ηελ αλάπηπμε ησλ ΑΠΔ Σα έξγα ΑΠΔ ζπληεινχλ απνθαζηζηηθά ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο κηαο πεξηνρήο, αθνχ πεξηνξίδνπλ ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ηηο εθπνκπέο επηβιαβψλ γηα ηελ πγεία ξππαληηθψλ νπζηψλ, πνπ πξνθαινχληαη απφ ηελ θαχζε νξπθηψλ θαπζίκσλ ( άλζξαθα, πεηξειαίνπ, αεξίνπ ). Έηζη ε θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία αηνιηθψλ πάξθσλ 50 ΜW ζηελ ρψξα καο, έρεη σο απνηέιεζκα ηελ απνηξνπή έθιπζεο ζηελ αηκφζθαηξα πεξίπνπ ηφξλσλ ην ρξφλν δηνμεηδίνπ ηνπ ζείνπ, 180 ηφξλσλ ην ρξφλν νμεηδίσλ ηνπ αδψηνπ, 120 ηφξλσλ ην ρξφλν αησξνχκελσλ ζσκαηηδίσλ θαη ηφξλσλ ην ρξφλν δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα ( αεξίνπ πνπ είλαη ππεχζπλν γηα ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ). [Πεγή- ΚΑΠΔ] Τπελζπκίδεηαη φηη ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ ζεσξείηαη πηα, ζε παγθφζκην επίπεδν, ππεχζπλν ( ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ ) γηα ηηο ππεξβνιηθά απμεκέλεο ζεξκνθξαζίεο, ηδηαίηεξα ην θαινθαίξη, γηα ηελ απμεκέλε μεξαζία ( κείσζε ηεο ζηάζκεο ησλ πδξνθφξσλ νξηδφλησλ θαη ησλ επηθαλεηαθψλ λεξψλ ), αιιά θαη γηα ηελ αχμεζε ηεο έληαζεο θαηξηθψλ θαηλνκέλσλ, φπσο νη μαθληθέο θαη θαηαζηξεπηηθέο πιεκκχξεο, θ.α. Έγθπξεο κειέηεο ηεο Δ.Δ. έδεημαλ φηη κία ζεκαληηθή ππνθαηάζηαζε ησλ ζπκβαηηθψλ θαπζίκσλ κε αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο θαη θπξίσο κε αηνιηθά πάξθα πνπ βξίζθνληαη ήδε ζην ζηάδην ζρεδηαζκνχ, ζα κπνξνχζε λα ζπκβάιεη, ζηελ κείσζε ησλ εθπνκπψλ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα ζηελ ειεθηξνπαξαγσγή ηνπιάρηζηνλ θαηά 11%, θαη επνκέλσο λα πεξηνξίζεη αληίζηνηρα θαη ηηο δπζκελείο επηπηψζεηο απφ ην θαηλφκελν ηνπ ζεξκνθεπίνπ. 34

36 ΖΛΗΑΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ 3.1 Ζλιακή Δνέπγεια Γενικά Ζ εθκεηάιιεπζε ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο πξαγκαηνπνηνχληαλ ήδε απφ ηα αξραία ρξφληα. Ζ παξαγσγή ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο έρεη ηηο βάζεηο ηεο ζηηο ζεξκνππξεληθέο αληηδξάζεηο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηελ πχξηλε κάδα ηνπ ήιηνπ, ζε απφζηαζε πεξίπνπ κίαο αζηξνλνκηθήο κνλάδαο (AU) απφ ηε γε (1 AU km). Σα ηεξάζηηα πνζά ελέξγεηαο πνπ παξάγνληαη απφ ηνλ ήιην, δηαζθνξπηδφκελα πξνο θάζε θαηεχζπλζε, θαηαθζάλνπλ κε ηε κνξθή αθηηλνβνιίαο θαη ζηε γε. Γηα ηελ απνηειεζκαηηθή αμηνπνίεζε ηεο ελέξγεηαο απηήο, επηβάιιεηαη λα είλαη γλσζηέο νη πιεξνθνξίεο γηα ηε ζέζε ηνπ ήιηνπ αλαθνξηθά κε έλα ζεκείν ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο. Με ηνλ ηξφπν απηφ γίλεηαη αθξηβψο γλσζηφ ην πνζφ ηεο αθηηλνβνιίαο πνπ θζάλεη ζε θάπνηα επηθάλεηα, ε νπνία κπνξεί λα έρεη ηπραία θιίζε θαη πξνζαλαηνιηζκφ, ζε νπνηνδήπνηε ζεκείν ηεο γεο. ηελ επνρή καο, εηδηθφηεξα, κε ηελ πξφνδν ηεο επηζηήκεο θαη ηεο δηαζηεκηθήο, νη απαηηνχκελεο πιεξνθνξίεο ζπιιέγνληαη κε πεξηζζφηεξε αθξίβεηα. Σν ζπλνιηθφ πνζφ ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ θζάλεη ζε θάπνην ζεκείν ηεο γεο, είλαη ζπλάξηεζε ηεο ζρεηηθήο θίλεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο γεο - ήιηνπ. Ζ γε πεξηθέξεηαη γχξσ απφ ηνλ ήιην, θαηαγξάθνληαο ειιεηπηηθή ηξνρηά, κέζα ζε έλα έηνο. Ο ήιηνο θάζε θνξά θαηαιακβάλεη κηα απφ ηηο εζηίεο ηεο ειιεηπηηθήο ηξνρηάο, ε νπνία έρεη κηθξή εθθεληξηθφηεηα. 35

37 ρήκα 3-1: Υαξαθηεξηζηηθέο ζρεηηθέο ζέζεηο ησλ κειψλ ηνπ ζπζηήκαηνο γεο-ήιηνπ. ην ρήκα 3.1, αθήιην νλνκάδεηαη ε κεγαιχηεξε απφζηαζε κεηαμχ γεο-ήιηνπ θαη παξαηεξείηαη πεξίπνπ ζηηο 4-6 Ηνπιίνπ θάζε έηνπο, ελψ ζηηο 2-3 Ηαλνπαξίνπ θάζε έηνπο ε απφζηαζε ησλ δχν απηψλ νπξάλησλ ζσκάησλ ιακβάλεη ηε κηθξφηεξε δπλαηή απφζηαζε, πνπ νλνκάδεηαη πεξηήιην. ην ίδην ζρήκα θαίλεηαη θαη ε κεηαβνιή ηεο γσλίαο κεηαμχ ηεο επζείαο πνπ ελψλεη ηα θέληξα γεο θαη ήιηνπ κε ην εθιεηπηηθφ επίπεδν. Ζ γσλία απηή είλαη ζπλερψο κεηαβαιιφκελε, αθνχ ην επίπεδν ηνπ ηζεκεξηλνχ δε ζπκπίπηεη κε ην επίπεδν ηεο ηξνρηάο ηεο γεο (ειιεηπηηθφ επίπεδν), θαη δίδεη ηε ζέζε ηνπ ήιηνπ θαηά ηελ ειηαθή κεζεκβξία ζε ζρέζε κε ην επίπεδν ηνπ ηζεκεξηλνχ θαη νλνκάδεηαη ειηαθή απφθιηζε δ. Σν πψο κεηαβάιιεηαη, θαίλεηαη θαιχηεξα ζην ρήκα

38 ρήκα 3-2: Υαξαθηεξηζηηθέο ζέζεηο γεο θαη ήιηνπ κε βάζε ηηο νπξαλνγξαθηθέο ζπληεηαγκέλεο. Γεληθά, ε πνζφηεηα ελέξγεηαο πνπ θζάλεη απφ ηνλ ήιην ζηα εμσηεξηθά ζηξψκαηα ηεο αηκφζθαηξαο ηνπ πιαλήηε καο, είλαη ζηαζεξή. Δηδηθφηεξα, ε πνζφηεηα ελέξγεηαο απφ ηνλ ήιην πνπ θζάλεη, αλά κνλάδα ρξφλνπ, ζε κηα κνλαδηαία επηθάλεηα θάζεηε ζηε δηεχζπλζε ηεο αθηηλνβνιίαο, γηα ηελ κέζε απφζηαζε γεοήιηνπ, είλαη ζηαζεξή θαη νλνκάδεηαη ειηαθή ζηαζεξά Gsc, κε ηηκή W/m2. Δίλαη ζεκαληηθφ λα ζεκεηψζνπκε πσο ε εκεξήζηα πεξηζηξνθή γχξσ απφ ηνλ άμνλά ηεο, πξνθαιεί κεηαβνιέο ζηελ πνζφηεηα ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ θζάλεη απφ ηνλ ήιην. Όπσο θαίλεηαη θαη ζην ρήκα 3.2, απηφο ν άμνλαο είλαη ππεχζπλνο θαη γηα ηελ ελαιιαγή ησλ επνρψλ θαη άξα πξνθαιεί θαη επνρηαθέο κεηαβνιέο ζηελ ειηαθή αθηηλνβνιία θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. Χζηφζν, παξαηεξείηαη πσο ε γσλία κεηαμχ ηνπ άμνλα πεξηζηξνθήο ηεο γεο θαη ηνπ θάζεηνπ άμνλα ζην ειιεηπηηθφ επίπεδν παξακέλεη ζηαζεξή. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη κε ην επίπεδν ηνπ ηζεκεξηλνχ ηεο γεο κε ην ειιεηπηηθφ επίπεδν [3.1]. Να ζεκεησζεί φηη γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε νπνηαζδήπνηε ζρέζεο πνπ απνζθνπεί ζηνλ ππνινγηζκφ ησλ ειηαθψλ γσληψλ, ρξεζηκνπνηείηαη ν ειηαθφο ρξφλνο θαη φρη ε ηνπηθή ψξα, νπφηε είλαη απαξαίηεην λα πξαγκαηνπνηεζνχλ νη θαηάιιειεο κεηαηξνπέο ψζηε λα ζπζρεηηζζνχλ νη δχν απηνί ρξφλνη. Ζιηαθή ελέξγεηα ραξαθηεξίδεηαη ην ζχλνιν ησλ δηαθφξσλ κνξθψλ ελέξγεηαο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ Ήιην. Σέηνηεο είλαη ην θσο, ε ζεξκφηεηα θαζψο θαη δηάθνξεο αθηηλνβνιίεο. Ζ ειηαθή ελέξγεηα ζην ζχλνιφ ηεο είλαη πξαθηηθά 37

39 αλεμάληιεηε, αθνχ πξνέξρεηαη απφ ηνλ ήιην, θαη σο εθ ηνχηνπ δελ ππάξρνπλ πεξηνξηζκνί ρψξνπ θαη ρξφλνπ γηα ηελ εθκεηάιιεπζή ηεο. Όζνλ αθνξά ηελ εθκεηάιιεπζε ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο, ζα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη ρσξίδεηαη ζε ηξεηο θαηεγνξίεο εθαξκνγψλ: α) ηα παζεηηθά ειηαθά ζπζηήκαηα, β) ηα ελεξγεηηθά ειηαθά ζπζηήκαηα θαη γ) ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα. Σα παζεηηθά θαη ηα ελεξγεηηθά ειηαθά ζπζηήκαηα εθκεηαιιεχνληαη ηε ζεξκφηεηα πνπ εθπέκπεηαη κέζσ ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο, ελψ ηα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ζηεξίδνληαη ζηε κεηαηξνπή ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζε ειεθηξηθφ ξεχκα κέζσ ηνπ θσηνβνιηατθνχ θαηλνκέλνπ. ρεδ 3-1: Καηεγνξίεο εθαξκνγψλ ειηαθήο ελέξγεηαο. 38

40 Γηαηί λα ζηξαθνύκε ζηελ ειηαθή ελέξγεηα; Γηα λα θαιπθζνχλ δχν ηνπιάρηζηνλ αλάγθεο. Ζ αλάγθε ζε ελέξγεηα θαη ε αλάγθε λα πξνζηαηεπηεί ην πεξηβάιινλ. Κάζε θηινβαηψξα ειεθηξηζκνχ πνπ πξνκεζεπφκαζηε απφ ην δίθηπν ηεο ΓΔΖ θαη παξάγεηαη απφ νξπθηά θαχζηκα, επηβαξχλεη ηελ αηκφζθαηξα κε έλα ηνπιάρηζηνλ θηιφ δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα. Σν δηνμείδην ηνπ άλζξαθα είλαη, σο γλσζηφλ, ην ζεκαληηθφηεξν «αέξην ηνπ ζεξκνθεπίνπ» πνπ ζπκβάιεη ζηηο επηθχλδπλεο θιηκαηηθέο αιιαγέο. Ζ ζηξνθή ζηηο θαζαξέο πεγέο ελέξγεηαο, φπσο ε ειηαθή, απνηειεί ηε κφλε δηέμνδν γηα ηελ απνηξνπή ησλ θιηκαηηθψλ αιιαγψλ πνπ απεηινχλ ζήκεξα ηνλ πιαλήηε. Δπηπιένλ, ε ρξήζε ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο ζπλεπάγεηαη ιηγφηεξεο εθπνκπέο άιισλ επηθίλδπλσλ ξχπσλ (φπσο ηα θαξθηλνγφλα κηθξνζσκαηίδηα, ηα νμείδηα ηνπ αδψηνπ, νη ελψζεηο ηνπ ζείνπ, θ.ιπ). Οη ξχπνη απηνί επηθέξνπλ ζνβαξέο βιάβεο ζηελ πγεία θαη ην πεξηβάιινλ. Ζ ειηαθή ελέξγεηα είλαη κηα θαζαξή, αλεμάληιεηε, ήπηα θαη αλαλεψζηκε ελεξγεηαθή πεγή. Ζ ειηαθή αθηηλνβνιία δελ ειέγρεηαη απφ θαλέλαλ θαη απνηειεί έλαλ αλεμάληιεην εγρψξην ελεξγεηαθφ πφξν, πνπ παξέρεη αλεμαξηεζία, πξνβιεςηκφηεηα θαη αζθάιεηα ζηελ ελεξγεηαθή ηξνθνδνζία. πκθέξεη ε ειηαθή ελέξγεηα; Ναη, ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο φπνπ παξέρνληαη θίλεηξα θαη ππάξρεη μεθάζαξε πνιηηηθή ζηήξημεο ηεο ειηαθήο ηερλνινγίαο. Όηαλ, γηα παξάδεηγκα, παξέρεηαη εληζρπκέλε ηηκή ηεο πσινχκελεο ειηαθήο θηινβαηψξαο (φπσο ηζρχεη πιένλ θαη ζηε ρψξα καο), ηφηε, ν θαηαλαισηήο φρη κφλν θάλεη απφζβεζε ηεο επέλδπζεο αιιά έρεη θαη έλα ινγηθφ θέξδνο απφ ηελ παξαγσγή θαη ηξνθνδνζία πξάζηλεο ελέξγεηαο ζην δίθηπν. ηηο πεξηπηψζεηο πάιη ησλ απηφλνκσλ θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ ζε εθαξκνγέο εθηφο δηθηχνπ, ε αληαγσληζηηθή ηερλνινγία είλαη νη παλάθξηβεο ζηε ιεηηνπξγία ηνπο, ζνξπβψδεηο θαη ξππνγφλεο ειεθηξνγελλήηξηεο, νπφηε ηα θσηνβνιηατθά είλαη κηα ζπκθέξνπζα ελαιιαθηηθή ιχζε. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ε εθκεηάιιεπζε ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο ζηα λεζηά, φπνπ ε 39

41 παξαγσγή ειεθηξηζκνχ απφ ζπκβαηηθέο πεγέο είλαη ηδηαίηεξα αθξηβή, ελψ ηαπηφρξνλα ε ειηνθάλεηα είλαη ζπρλφηεξε. 3.2 Ζλιακή Δνέπγεια & Ζλιακά Σςζηήμαηα Δίλαη ε ελέξγεηα πνπ πξνέξρεηαη απφ ηνλ ήιην θαη αμηνπνηείηαη κέζσ ηερλνινγηψλ πνπ εθκεηαιιεχνληαη ηε ζεξκηθή θαη ειεθηξνκαγλεηηθή αθηηλνβνιία ηνπ ήιηνπ κε ρξήζε κεραληθψλ κέζσλ γηα ηε ζπιινγή, απνζήθεπζε θαη δηαλνκή ηεο. Δλαο ηνκέαο πνπ αμηνπνηεί ηελ ειηαθή ελέξγεηα, είλαη ν Σνκέαο Πξνψζεζεο ησλ Παζεηηθψλ Ζιηαθψλ πζηεκάησλ ζε θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο γηα ζέξκαλζε θαη θιηκαηηζκφ. Σν ΚΑΠΔ παξέρεη ηελ απαηηνχκελε ηερληθή βνήζεηα θαη ηερλνινγία, κειεηά ηε ζθνπηκφηεηα θαη ην φθεινο ηεο εγθαηάζηαζεο θαη πξαγκαηνπνηεί έξεπλα κε πνιιέο εθαξκνγέο. H Διιάδα, ρψξα κε κεγάιε ειηνθάλεηα, πξνζθέξεηαη γηα ηελ αμηνπνίεζε ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο. Ζ κέζε εκεξήζηα ελέξγεηα πνπ δίλεηαη απφ ηνλ ήιην ζηελ Διιάδα είλαη 4,6 KWh/m². H επηθάλεηα ησλ εγθαηαζηεκέλσλ ζπιιεθηψλ ζηε ρψξα καο αλέξρεηαη πεξίπνπ ζε m². Ζ ηηκή απηή απνηειεί πνζνζηφ 50% πεξίπνπ, ηεο επηθάλεηαο ζπιιεθηψλ εγθαηεζηεκέλσλ ζε νιφθιεξε ηελ Δπξψπε. Οη ζπιιέθηεο απηνί, θχξηα αθνξνχλ ζε κηθξά νηθηαθά ζπζηήκαηα. 40

42 Ζ δπλαηφηεηα παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ηφζν ζε απνκαθξπζκέλεο φζν θαη ζε θαηνηθεκέλεο πεξηνρέο, ρσξίο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ, θάλεη ειθπζηηθή ηε ρξήζε θσηνβνιηατθψλ ζπζηεκάησλ ζηελ Διιάδα. Tα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα κεηαηξνπήο ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο ζε ειεθηξηθή. Έλα ηππηθφ Φ/Β ζχζηεκα απνηειείηαη απφ : Δηθ 3-1: Απνκαθξπζκέλε κνλάδα παξνρήο ελέξγεηαο. ην Φ/Β πιαίζην (είδνο ειηαθνχ ζπιιέθηε) ην ζχζηεκα απνζήθεπζεο ηεο ελέξγεηαο (κπαηαξίεο) ηα ειεηξνληθά ζπζηήκαηα πνπ ειέγρνπλ ηελ ειεθηξηθή ελέξγεηα πνπ παξάγεη ε Φ/Β ζπζηνηρία. Μία ηππηθή ζπζηνηρία απνηειείηαη απφ έλα ή πεξηζζφηεξα Φ/Β πιαίζηα ειεθηξηθά ζπλδεδεκέλα κεηαμχ ηνπο. Όηαλ ηα Φ/Β πιαίζηα εθηεζνχλ ζηελ ειηαθή αθηηλνβνιία ηφηε απηά κεηαηξέπνπλ έλα 10% πεξίπνπ ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο ζε ειεθηξηθή. Δπηπιένλ, ε κεηαηξνπή ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο ζε ειεθηξηθή γίλεηαη αζφξπβα, αμηφπηζηα θαη δίρσο θακηά επηβάξπλζε γηα ην πεξηβάιινλ. 41

43 Δηθ 3-2: Φσηνβνιηατθά Πιαίζηα. Σα Φ/Β πιαίζηα απνηεινχληαη απφ θαηάιιεια επεμεξγαζκέλνπο δίζθνπο ππξηηίνπ (ειηαθά ζηνηρεία = solar cells) πνπ βξίζθνληαη εξκεηηθά ζθξαγηζκέλνη κέζα ζε πιαζηηθή χιε γηα λα πξνζηαηεχνληαη απφ ηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο (π.ρ. πγξαζία). Ζ κπξνζηηλή φςε ηνπ πιαηζίνπ πξνζηαηεχεηαη απφ αλζεθηηθφ γπαιί. Ζ θαηαζθεπή απηή, πνπ δελ μεπεξλά ζε πάρνο ηα 4 κε 5 ρηιηνζηά ηνπ κέηξνπ, ηνπνζεηείηαη ζπλήζσο ζε πιαίζην αινπκηλίνπ, φπσο ζηνπο παινπίλαθεο ησλ θηηξίσλ. Σα εζσηεξηθά είλαη δηαζπλδεδεκέλα ελ ζεηξά θαη παξαιιήισ αλάινγα κε ηελ εθαξκνγή. ηηο πεξηζζφηεξεο εθαξκνγέο ζην δηθφ καο παξάιιειν, πνιιά πιενλεθηήκαηα παξέρεη ην ζηαζεξφ κνληάξηζκα ησλ Φ/Β, κε θαηεχζπλζε πξνο ην λφην θαη θπζηθά κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ε πξνζαξκνγή γίλεηαη θάησ απφ ηελ θαηάιιειε γσλία ξνπήο. Σα πιενλεθηήκαηα είλαη ηα εμήο: Δχθνιν θαη νιηγνδάπαλν κνληάξηζκα κε ην κηθξφηεξν θφζηνο. Καιή κεραληθή ζηαζεξφηεηα ηεο εγθαηάζηαζεο αθφκα θαη θάησ απφ ηζρπξνχο αλέκνπο. Πνηθηιία δπλαηνηήησλ γηα κηα αηζζεηηθά ηθαλνπνηεηηθή ελζσκάησζε ζηηο πθηζηάκελεο θηηξηαθέο δνκέο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, ε απφδνζε ησλ Φ/Β ζε ελέξγεηα κπνξεί λα βειηησζεί κε ηελ θαηάιιειε θαηεχζπλζε ηνπο πξνο ηνλ ήιην θαη κάιηζηα παξαηεξείηαη κεγαιχηεξε βειηίσζε φζν κεγαιχηεξν είλαη ην εχξνο ηεο επζείαο αθηηλνβνιίαο ζην ζχλνιν ηεο αθηηλνβνιίαο. Σερληθά ε ζπλερήο ζηξνθή πξνο ηνλ ήιην απαηηεί κηα ζηαζεξή θαηαζθεπή κε θίλεζε θαη ξχζκηζε ηεο θαηεχζπλζεο. Απηφ βέβαηα ζπλδέεηαη πάληα κε κεγαιχηεξν θφζηνο ζε ζρέζε κε ην ζηαζεξφ κνληάξηζκα, αιιά θαη κε ηελ θαηαλάισζε πξφζζεηνπ ξεχκαηνο. Ζ δηεμαγσγή κε δχν άμνλεο ιεηηνπξγεί κε δχν πξνσζηήξεο, ψζηε λα πξνζαξκνζηεί θαη ε θαηεχζπλζε 42

44 (δει. ε πεξηζηξνθή γχξσ απφ θάζεην άμνλα) θαη ε θιίζε (ξνπή γχξσ απφ νξηδφληην άμνλα) ησλ Φ/Β ζηε ζέζε ηνπ ήιηνπ θαη λα θέξεη ηελ θαιχηεξε δπλαηή απφδνζε. Αληίζεηα, ζηελ κνλναμνληθή δηεμαγσγή ρξεζηκνπνηείηαη έλαο θπξηφο, πνιηθφο (δει. θαηεπζπλφκελνο πξνο ην βνξξά) άμνλαο κε έλαλ κφλν πξνσζηήξα. Απηνχ ηνπ είδνπο ε δηεμαγσγή έρεη κηθξφηεξε απφδνζε ζε ελέξγεηα, ζε ζρέζε κε ηε δηεμαγσγή ησλ δχν αμφλσλ. Ζ ειηαθή αθηηλνβνιία πάλσ ζηελ ειηαθή γελλήηξηα εληζρχεηαη, θαηά θχξην ιφγν θαη κε έλαλ θαζξέθηε, δειαδή κέζσ ηεο ζπγθέληξσζεο ηνπ ειηαθνχ θσηφο. Βέβαηα ε ρξήζε αλαθιαζηήξσλ έρεη λφεκα κφλν ζηελ θηλνχκελε εγθαηάζηαζε. Ζ κνξθή απηή δελ κπφξεζε λα επηθξαηήζεη ζηελ ρψξα καο γηαηί: Ζ ζπγθέληξσζε ηνπ ειηαθνχ θσηφο αμίδεη κφλν ππφ ζπλζήθεο θηλνχκελνπ κνληαξίζκαηνο θαη πςεινχ κέξνπο επζείαο αθηηλνβνιίαο. Οη θσηνθπςέιεο ζεξκαίλνληαη έληνλα κέζσ ηεο ζπγθέληξσζεο ηεο αθηηλνβνιίαο, έηζη ψζηε φηαλ ν βαζκφο ζπγθέληξσζεο είλαη κεγαιχηεξνο ηνπ 2, ρσξίο ελεξγή ςχμε ζε θπςέιεο απφ Silitium, πξνμελνχληαη δεκηέο ζηηο θπςέιεο. Ζ παξαγσγή θαζξεθηψλ είλαη θζελφηεξε απφ φ,ηη ε παξαγσγή Φ/Β, αιιά δε θέξλνπλ ηφζν κεγάιε πξφζζεηε απφδνζε. Δπίζεο, εθηφο απηνχ, απαηηνχλ πνιχ ρψξν ζην κνληάξηζκα φηαλ είλαη ζε θηλνχκελε εγθαηάζηαζε. ην δηθφ καο παξάιιειν, ζα εληζρπφηαλ αθφκε πεξηζζφηεξν ην κεηνλέθηεκα ηνπ θηλνχκελνπ κνληαξίζκαηνο. Όηαλ ε χπαξμε επζείαο (άκεζεο) αθηηλνβνιίαο είλαη κεγάιε, δει. θπξίσο ην θαινθαίξη, παξάγεηαη πνιχ ξεχκα, ελψ φηαλ είλαη ρακειή ε αθηηλνβνιία κε κεγάιν πνζνζηφ ζε δηάρπηε αθηηλνβνιία ην ρεηκψλα, δελ επηηπγράλεηαη ε πξφζζεηε απφδνζε. Ζ ελζσκάησζε ησλ Φ/Β πιαηζίσλ ζηα θηίξηα κπνξεί λα έρεη πνιιαπιά νθέιε. Δθηφο απφ ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνχ ηα Φ/Β πιαίζηα κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη σο δνκηθά ζηνηρεία γηα ηελ θάιπςε ηεο νξνθήο, γηα ηελ επέλδπζε ηεο πξφζνςεο ή θαη σο ζθίαζηξα. Σν λέν απηφ ζηνηρείν ζηελ αξρηηεθηνληθή, ζα κπνξνχζε λα νδεγήζεη ζε πξσηφηππεο ιχζεηο γηα ηελ εκθάληζε ησλ θηηξίσλ. 43

45 Γηα ηελ θαηάιιειε ηνπνζέηεζε ελφο ειηαθνχ ζπζηήκαηνο, ππνινγίδεηαη πξψηα ην κέγεζνο ηεο γελλήηξηαο ξεχκαηνο, αλάινγα κε ηελ πθηζηάκελε αλάγθε γηα ελέξγεηα ζε θάζε πεξίπησζε. Σν ειηαθφ ζχζηεκα ζα πξέπεη λα πξνκεζεχεη ελέξγεηα ζε επαξθή πνζφηεηα, ψζηε λα θαιχπηεη ην ξεχκα πνπ θαηαλαιψλνπλ ζηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο ιάκπεο, ζπζθεπέο, θαζψο επίζεο θαη ηελ ελέξγεηα πνπ θαηαλαιψλεη ε ίδηα ε εγθαηάζηαζε. Παζεηηθά ειηαθά ζπζηήκαηα: Με ηε ρξήζε παζεηηθψλ ειηαθψλ ζπζηεκάησλ κπνξνχκε λα πεηχρνπκε παξαγσγή δεζηνχ λεξνχ: Δηθ 3-3: Φσηνβνιηατθά Πάλει ζε ζθεπή λεζηνχ. ε βηνκεραλίεο πνπ απαηηνχλ δεζηφ λεξφ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξαγσγηθήο ηνπο δηαδηθαζίαο, φπσο ζαπσλνπνηεία, βπξζνδεςεία, παξαγσγή γαιαθηνθνκηθψλ πξντφλησλ, βαθεία, δπζνπνηεία θ.ι.π. ε ζεξκνθήπηα γηα ζέξκαλζε ρψξνπ θαη εδάθνπο. ε κεγάια θηίξηα ηδησηηθά θαη δεκφζηα, φπσο λνζνθνκεία, πνιπθαηνηθίεο, θ.ι.π. Δλψ ην δπλακηθφ ησλ παζεηηθψλ ζπζηεκάησλ ζέξκαλζεο θαη ςχμεο είλαη πνιχ κεγάιν, νη εθαξκνγέο ζηελ Διιάδα είλαη πνιχ ιίγεο. Μέρξη ζήκεξα αξηζκνχλ ιίγν παξαπάλσ απφ 250. Σν κεγαιχηεξν πνζνζηφ απνηειείηαη απφ ηδησηηθά θηίξηα ηνπ νηθηαθνχ ηνκέα ελψ ζε δεχηεξε βαζκίδα κεγέζνπο αθνινπζνχλ ηα 44

46 εθπαηδεπηηθά θηίξηα. Οη ππφινηπεο εθαξκνγέο θαιχπηνπλ άιιεο ρξήζεηο. Σα πεξηζζφηεξα θηίξηα έρνπλ θηηζζεί ζηε Εψλε Α (φπσο νξίδεηαη απφ ηνλ ηζρχνληα Καλνληζκφ Θεξκνκφλσζεο) θαη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπο ζηελ Κξήηε. Σα ππφινηπα εληνπίδνληαη ζηε Μαθεδνλία θαη θπξηφηεξα ζηε Θεζζαινλίθε θαη ηα πεξίρσξά ηεο θαη ζηελ Αηηηθή. Σα ζπζηήκαηα πνπ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί είλαη ζην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηνπο πνιχ απιά. Γελ έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί πιηθά ή δνκηθά ζηνηρεία πξνεγκέλεο ηερλνινγίαο αθφκε θαη ζε θηίξηα πνπ έηπραλ ρξεκαηνδφηεζεο απφ ηα επηδεηθηηθά πξνγξάκκαηα ηεο 17εο Γ.Γ. ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Οη βαζηθνί παξάγνληεο αλαραίηηζεο ηεο εθαξκνγήο ησλ είλαη νη αθφινπζνη: Έιιεηςε γλψζεσλ κεηαμχ ησλ αξρηηεθηφλσλ θαη ησλ κεραληθψλ γεληθφηεξα. Έιιεηςε ελεκέξσζεο ηνπ θνηλνχ. Έιιεηςε βηνκεραλνπνηεκέλσλ πξντφλησλ απαξαίηεησλ γηα ηελ θαηαζθεπή θαη νξζή ιεηηνπξγία ησλ παζεηηθψλ ζπζηεκάησλ θαζψο θαη ηππνπνίεζεο ησλ δνκηθψλ ζηνηρείσλ. Γεληθή ηάζε ησλ ηδησηψλ αιιά θαη ηνπ Γεκνζίνπ ζηελ ηνπνζέηεζε φζν ην δπλαηφλ κηθξφηεξνπ αξρηθνχ θεθαιαίνπ κε ζπλέπεηα ην απμεκέλν θφζηνο ιεηηνπξγίαο ησλ θηηξίσλ. Ζ θαηαλάισζε ελέξγεηαο ζηνλ θηηξηαθφ ηνκέα απνηειεί ην 30% πεξίπνπ ηεο ζπλνιηθήο ηειηθήο θαηαλάισζεο ζε εζληθφ επίπεδν. Τπάξρεη δε, ζνβαξή απμεηηθή ηάζε ε νπνία νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν ζην κεγάιν ξπζκφ εγθαηάζηαζεο θιηκαηηζηηθψλ ζπζθεπψλ. πγρξφλσο πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ν θηηξηαθφο ηνκέαο ζπκκεηέρεη κε 40% ζηελ εθπνκπή ηνπ CO2 ζε εζληθφ επίπεδν. πλεπψο κηα πνιηηηθή κείσζεο ηνπ CO2 απφ πιεπξάο πνιηηείαο έηζη ψζηε λα αθνινπζήζεη ηηο δεζκεχζεηο ηεο πλδηάζθεςεο ηνπ Ρίν, ζα πξέπεη λα αληηκεησπίζεη θαηά θχξην ιφγν ηνλ θηηξηαθφ ηνκέα. Μία ηέηνηα πνιηηηθή δεκηνπξγεί ζπλεπψο πνιχ ζεηηθέο πξνυπνζέζεηο γηα ηε δηεχξπλζε ηεο εθαξκνγήο ηνπο. Ο θηηξηαθφο ηνκέαο ζηελ Διιάδα απαξηζκεί πεξίπνπ θηίξηα (ζηνηρεία 1988, Δζληθή ηαηηζηηθή Τπεξεζία). Απ' απηά κφιηο ην 3% νηθνδνκήζεθε κεηά ην 1981 πνπ ίζρπε ν Καλνληζκφο Θεξκνκφλσζεο. Απφ ηα ζηνηρεία απηά 45

47 ζπλεπάγεηαη αθ' ελφο φηη ππάξρεη κεγάιε δπλαηφηεηα κείσζεο ηεο θαηαλαιηζθφκελεο ελέξγεηαο ζε ζέξκαλζε θαη ςχμε θαη αθ' εηέξνπ ζπλάγεηαη φηη ν ξπζκφο επηβεβιεκέλεο αληηθαηάζηαζεο ή αλαθαίληζεο ηνπ θηηξηαθνχ απνζέκαηνο απμάλεηαη. 3.3 Φαπακηηπιζηικά Μεγέθη ηε ζπλέρεηα, ζα πεξηγξαθνχλ βαζηθά κεγέζε, ηα νπνία ζα βνεζήζνπλ ζηελ θαηαλφεζε ηεο δηαδηθαζίαο ππνινγηζκνχ ηεο αθηηλνβνιίαο πνπ θζάλεη ζηε γε θαη κπνξεί λα αμηνπνηεζεί. Ζ δηαδηθαζία απηή πξνυπνζέηεη κεξηθέο ηξηγσλνκεηξηθέο ζρέζεηο κεηαμχ ηεο ζέζεο ηνπ ήιηνπ ζηνλ νπξαλφ θαη ησλ ζπληεηαγκέλσλ ηεο επηθάλεηαο ζηε γε, άξα ρξεηάδεηαη ε γλψζε κεξηθψλ βαζηθψλ γσληψλ. ρήκα 3-3: Οη βαζηθέο γσλίεο ηνπ Ήιηνπ αλαπαξηζηψκελεο ζε νξηδφληην ζχζηεκα ζπληεηαγκέλσλ. Θα γίλεη αξρή κε ηε δεληζηαθή γσλία. Πξψηα φκσο ζα νξηζηεί ην δεληζηαθφ ζεκείν ή δελίζ, πνπ νξίδεηαη σο ην ζεκείν ηνκήο κε ηνλ νπξάλην ζφιν ηεο θαζέηνπ ζηε ζέζε φπνπ βξίζθεηαη ν παξαηεξεηήο. Σν αληηδηακεηξηθφ απηνχ ηνπ ζεκείνπ νλνκάδεηαη λαδίξ. Έηζη, ε δεληζηαθή γσλία δ νξίδεηαη σο ε γσλία κεηαμχ ηνπ ηνπηθνχ 46

48 δελίζ (θαηαθφξπθνο) θαη ηεο επζείαο πνπ ελψλεη ηε ζέζε ηνπ παξαηεξεηή θαη ηνπ ήιηνπ (ρήκα 3.3). Αθφκα, φκσο, ε ζέζε ηνπ ήιηνπ σο πξνο ην νξηδφληην επίπεδν γηα έλα νξηζκέλν ζεκείν ηεο γεο νξίδεηαη απφ ηηο γσλίεο «χςνπο», κεηαμχ 0 θαη 90, θαη ηνπ «αδηκνπζίνπ», κεηαμχ 0 θαη 180 (Νφηνο 0, Βνξξάο 180, Αλαηνιή 90, Γχζε 90 ). Οη γσλίεο απηέο θαίλνληαη ζην ρήκα 3.3 θαη ζπκβνιίδνληαη β θαη ζ αληίζηνηρα. Οη γσλίεο ηνπ (ειηαθνχ) χςνπο β θαη ηεο δεληζηαθήο γσλίαο δ, είλαη ζπκπιεξσκαηηθέο, δειαδή ηζρχεη β = 90 δ (ρήκα 3.3). Ζ σξηαία γσλία σ είλαη απηή πνπ δίδεη ηε ζηηγκηαία ζέζε ηεο γεο ζε ζρέζε κε ηελ πεξηζηξνθή ηεο γχξσ απφ ηνλ άμνλά ηεο. Ζ γε πξαγκαηνπνηεί κηα πιήξε πεξηζηξνθή (360 ) ζε 24 ψξεο, άξα θάζε ψξα πξαγκαηνπνηεί κηα κεηαθίλεζε ζε ηφμν 15. πλεπψο, ε σξηαία γσλία αιιάδεη 15 θάζε ψξα. Μεηξάηαη ζηνπο πφινπο ηνπ νπξάληνπ ζφινπ κεηαμχ ηνπ κεζεκβξηλνχ ηνπ παξαηεξεηή (ηνπηθφο κεζεκβξηλφο) θαη ηνπ ειηαθνχ κεζεκβξηλνχ. Ζ γσλία απηή ζπκβαηηθά ιακβάλεη ζεηηθέο ηηκέο γηα ηηο ψξεο πξν κεζεκβξίαο θαη αξλεηηθέο κεηά ην κεζεκέξη. ρήκα 3-4: Ζ ζέζε ηνπ ήιηνπ σο πξνο ην νξηδφληην επίπεδν πεξηγξάθεηαη απφ ηηο γσλίεο ηνπ ειηαθνχ χςνπο β θαη ηνπ αδηκνπζίνπ ζ. Ζ γσλία απφθιηζεο δ έρεη ήδε αλαθεξζεί θαη είλαη ε γσλία πνπ ζρεκαηίδεηαη κεηαμχ ηεο επζείαο πνπ ελψλεη ηα θέληξα γεο-ήιηνπ θαη ηνπ επηπέδνπ ηνπ ηζεκεξηλνχ 47

49 ηεο Γεο, θαζνξίδνληαο ηε ηξνρηά ηνπ ήιηνπ ζηνλ νπξαλφ. Οη αθξαίεο ηηκέο πνπ ιακβάλεη είλαη δ = +23,45 θαηά ην ζεξηλφ ειηνζηάζην θαη δ = -23,45 θαηά ην ρεηκεξηλφ ειηνζηάζην (βι. ρήκαηα 3.1 θαη 3.2), ελψ κπνξεί πξνζεγγηζηηθά λα ππνινγηζηεί (ζε αθηίληα) γηα θάζε εκέξα ηνπ έηνπο απφ ηνλ ηχπν: φπνπ n ν αξηζκφο ηεο εκέξαο ηνπ έηνπο (π.ρ. n=1 γηα ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ, n=34 γηα ηελ 3 ε Φεβξνπαξίνπ θιπ). 3.4 Ζλιακή Ακηινοβολία Σηην Δπιθάνεια Τηρ Γηρ Ζ ζρεηηθή ζέζε γεο-ήιηνπ επεξεάδεη ην πνζφ ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ ζα θαηαθζάζεη ζηε γε. Ση ζπκβαίλεη, φκσο, φηαλ ε αθηηλνβνιία απηή θζάζεη ζηε γε; Σν πξψην πνπ ζα ζπκβεί είλαη ε αιιειεπίδξαζε ηεο αθηηλνβνιίαο κε ηα ζηξψκαηα ηεο αηκφζθαηξαο. Δθεί ιακβάλνπλ ρψξα δηάθνξα πνιχπινθα θαηλφκελα απνξξφθεζεο ελέξγεηαο απφ ηα δηάθνξα κφξηα πνπ ππάξρνπλ δηαζθνξπηζκέλα, κε απνηέιεζκα ε αθηηλνβνιία λα κεηαηξέπεηαη ζε ζεξκφηεηα θαηά έλα κέξνο θαη λα πθίζηαηαη ζθέδαζε, ε νπνία νδεγεί ζηε κεηαβνιή ηεο επζχγξακκεο δηάδνζήο ηεο. Δίλαη εχινγν λα ππνηεζεί πσο φζν ππθλφηεξε είλαη ε θαηαλνκή ησλ δηαζθνξπηζκέλσλ κνξίσλ (θέληξα ζθέδαζεο) ζηα ζεκεία ηεο αηκφζθαηξαο, ηφζν πην πνιχπινθε θαζίζηαηαη ε παξαθνινχζεζε ηνπ θαηλνκέλνπ. Σν θαηλφκελν γίλεηαη αθφκε πην πνιχπινθν εάλ ιεθζεί ππφςε ην γεγνλφο φηη ζηελ αηκφζθαηξα κπνξεί λα ππάξρνπλ ζε δηάθνξεο ρξνληθέο πεξηφδνπο (νπφηε θαη έρνπκε αλάινγε δηαθχκαλζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ θζάλεη ζηε γε) δηαθνξεηηθνί ηχπνη θαη ζπγθεληξψζεηο ξχπσλ, αέξησλ ή ζηεξεψλ (πγξαζία, ζθφλε, πάρνο ζηξψκαηνο φδνληνο θηι). Αλάκεζα ζε φια ηα παξαπάλσ, πξέπεη λα ιεθζεί ππφςε ην γεγνλφο φηη ε ειηαθή αθηηλνβνιία δηαζρίδεη κηα κεγάιε απφζηαζε κέζα ζε αέξηα ζηξψκαηα, ηα νπνία έρνπλ κηα ζπγθεθξηκέλε κάδα, ε νπνία νλνκάδεηαη αέξηνο κάδα, θαη επεξεάδεη ηνλ ηξφπν δηάδνζεο ηεο αθηηλνβνιίαο. Σέινο, ε πεξηζηξνθή ηεο γεο γχξσ απφ ηνλ εαπηφ 48

50 ηεο επεξεάδεη ηε γσλία κε ηελ νπνία ε αθηηλνβνιία πξνζπίπηεη ζε θάπνην ζεκείν ηεο. Απηφ κπνξεί λα επεξεάζεη ην βαζκφ αμηνπνίεζεο ηεο πξνζπίπηνπζαο αθηηλνβνιίαο. ην ζεκείν απηφ, είλαη δπλαηφ λα δηαθξηζεί ε ειηαθή αθηηλνβνιία πνπ θζάλεη ζηε γε, κε βάζε ηνλ ηξφπν δηάδνζήο ηεο κέζα απφ ηελ αηκφζθαηξα. Γηαθξίλνληαη ηξεηο ηχπνη αθηηλνβνιίαο: ε άκεζε, ε δηάρπηε θαη ε νιηθή. Ζ άκεζε αθηηλνβνιία είλαη ην ηκήκα ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ θζάλεη ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο ρσξίο ή κε ειάρηζηε ζθέδαζε ζηελ αηκφζθαηξα. Γηαδίδεηαη επζχγξακκα, κε κηα γσλία, θαη ππνηάζζεηαη ζηνπο λφκνπο ηεο νπηηθήο. Ζ κέηξεζή ηεο πξαγκαηνπνηείηαη κε έλα φξγαλν πνπ νλνκάδεηαη ππξειηφκεηξν, ην νπνίν κεηξάεη ηελ άκεζε αθηηλνβνιία ζε επίπεδν θάζεην ζηε δηεχζπλζε γεο-ήιηνπ. Δμαξηάηαη απφ κηα ζεηξά παξαγφλησλ, φπσο ε απφζηαζε γεο-ήιηνπ, ε γσλία απφθιηζεο δ, ην ειηαθφ χςνο β, ην γεσγξαθηθφ πιάηνο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ηφπνπ, ην πςφκεηξν ηνπ ηφπνπ απηνχ, ηελ θιίζε ηνπ εδάθνπο θαζψο θαη ηε ζθέδαζε θαη ηελ απνξξφθεζε ζηελ αηκφζθαηξα. Ζ δηάρπηε αθηηλνβνιία είλαη ην κέξνο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ θζάλεη ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο κε αιιαγκέλε δηεχζπλζε, αθνχ έρεη ππνζηεί ζθέδαζε ζηελ αηκφζθαηξα ή αλάθιαζε ζην έδαθνο. Έηζη, θζάλεη ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο κε δηαθνξεηηθέο ηπραίεο δηεπζχλζεηο απφ φιν ηνλ νπξάλην ζφιν. Ζ δηάρπηε αθηηλνβνιία κεηξάηαη κε έλα φξγαλν γλσζηφ σο ππξαλφκεηξν. Δμαξηάηαη απφ ην ειηαθφ χςνο β, ην πςφκεηξν ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ηφπνπ, ηε ιεπθαχγεηα ηνπ εδάθνπο, ε νπνία ζρεηίδεηαη κε ηελ αλάθιαζε ηεο αθηηλνβνιίαο ζην έδαθνο, θαη ην πνζφ θαη ην είδνο ησλ λεθψλ πνπ ππάξρνπλ ζηελ αηκφζθαηξα. Ζ νιηθή αθηηλνβνιία νξίδεηαη σο ην άζξνηζκα ησλ παξαπάλσ ηκεκάησλ ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ πξνζπίπηνπλ ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο. Γηα ηε κέηξεζε ηεο ρξεζηκνπνηείηαη ην ππξαλφκεηξν. 49

51 3.5 Πςκνψηηηα Ζλιακήρ Ακηινοβολίαρ Έρεη ήδε αλαθεξζεί πσο ε ειηαθή αθηηλνβνιία πνπ θζάλεη ζηελ επηθάλεηα ηεο γεο, εμαξηάηαη απφ ηηο κεηεσξνινγηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ θάζε θνξά, αιιά θαη απφ ηε ζέζε ηνπ ήιηνπ ζηνλ νπξαλφ. Ζ ηειεπηαία θαζνξίδεη θαη ην κήθνο πνπ ζα δηαλχζεη ε αθηηλνβνιία δηακέζνπ ησλ ζηξσκάησλ ηεο γήηλεο αηκφζθαηξαο. Οη ίδηνη παξάγνληεο θαζνξίδνπλ θαη ηελ ππθλφηεηα ηζρχνο ή ηελ έληαζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο, ζε W/m2, πνπ θζάλεη ζηε γε. Ζ νιηθή ειηαθή αθηηλνβνιία πνπ θζάλεη ζηε γε απνηειείηαη απφ ιηγφηεξν απφ 60% άκεζε αθηηλνβνιία, ελψ ην ππφινηπν 40% απνηειείηαη απφ δηάρπηε αθηηλνβνιία. Σν κήθνο ηεο δηαδξνκήο ηεο αθηηλνβνιίαο ζηελ αηκφζθαηξα εμαξηάηαη απφ ηε δεληζηαθή γσλία δ. Γηα νξηζκέλεο ζπκβαηηθέο ζπλζήθεο, ε ππθλφηεηα ηζρχνο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο θαίλεηαη ζηνλ Πίλαθα Θέζη Ήλιος Και Ζλιακοω Σςλλέκηη Δπεηδή ε ζέζε ηνπ ήιηνπ ζηνλ νπξαλφ, ιφγσ ηεο πεξηζηξνθήο ηεο γεο, επεξεάδεη ηελ ππθλφηεηα ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ θζάλεη ζηε γε, ε θιίζε ηνπ ειηαθνχ ζπιιέθηε επεξεάδεη ην πνζνζηφ ηεο αθηηλνβνιίαο πνπ πξνζπίπηεη πάλσ ζηελ επηθάλεηά ηνπ. 50

52 ρήκα 3-5: Θέζε ειηαθνχ ζπιιέθηε σο πξνο ηνλ Ήιην. Ζ γσλία θ είλαη ε γσλία πξφζπησζεο ηεο αθηηλνβνιίαο. Πίλαθαο 3-1: Πξφηππεο ηηκέο ηεο ππθλφηεηαο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. Ζ θιίζε ελφο ειηαθνχ ζπιιέθηε σο πξνο ηνλ ήιην, κπνξεί λα πεξηγξαθεί κε ηελ θιίζε σο πξνο ην νξηδφληην επίπεδν βζ θαη ηελ αδηκνχζηα γσλία ηνπ ζπιιέθηε ζζ. Σα κεγέζε απηά θαίλνληαη ζην ρήκα 3.5. Οη ζπιιέθηεο ζπλήζσο ηνπνζεηνχληαη ζε ζηαζεξή θιίζε θαη αδηκνχζηα γσλία. Σα κεγέζε απηά επηιέγνληαη κε ηξφπν ψζηε νη ειηαθέο αθηίλεο λα πξνζπίπηνπλ φζν ην δπλαηφλ θαηαθφξπθα πάλσ ζηελ επηθάλεηα ηνπ ζπιιέθηε. Ζ γσλία πξφζπησζεο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζπκβνιίδεηαη κε θ θαη θαίλεηαη ζην πξνεγνχκελν ζρήκα. 51

53 Ζ ζρέζε πνπ ηζρχεη κεηαμχ ησλ κεγεζψλ πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηε ζέζε ηνπ Ήιηνπ θαη ηνπ ζπιιέθηε, είλαη ε εμήο: Γηα ην βφξεην εκηζθαίξην, έρεη ππνινγηζζεί πσο ε βέιηηζηε θιίζε ηνπ ζπιιέθηε βζ, γηα φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, είλαη ίζε κε ηνλ γεσγξαθηθφ παξάιιειν ηνπ ηφπνπ εγθαηαζηάζεσο θαη ε αδηκνχζηα γσλία ζζ = 0 (πξνο ην λφην). Χζηφζν, ιφγσ ηεο ειηαθήο απφθιηζεο δ απφ επνρή ζε επνρή, ε βέιηηζηε θιίζε κεηαβάιιεηαη θαη απηή. πλεπψο, γηα ην θαινθαίξη ε θιίζε κπνξεί λα επηιέγεηαη κηθξφηεξε απφ ηελ παξάιιειν ή κεγαιχηεξε γηα ην ρεηκψλα (βι. ρήκα 3.6). ρήκα 3-6: Βέιηηζηε θιίζε ηνπ ζπιιέθηε γηα νξηζκέλεο επνρέο ηνπ έηνπο. 3.7 Γιακωμανζη Τηρ Ζλιακήρ Ακηινοβολίαρ Ζ ειηαθή αθηηλνβνιία κεηαβάιιεηαη απφ επνρή ζε επνρή, αιιά θαη θαηά ηε δηάξθεηα ελφο 24ψξνπ. Έρεη παξαηεξεζεί πσο ην κέγηζην ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζεκεηψλεηαη θαηά ην ειηαθφ κεζεκέξη, φηαλ δειαδή ν ήιηνο βξίζθεηαη ζην πςειφηεξν ζεκείν ηεο ηξνρηάο ηνπ ζηνλ νπξαλφ ζε ζρέζε κε ηνλ νξίδνληα, 52

54 αλεμάξηεηα απφ ηελ επνρή. Αο ζεκεησζεί πσο ην ειηαθφ κεζεκέξη, δε ζπκπίπηεη πάληα κε ην σξνινγηαθφ κεζεκέξη. ην ρήκα 3.7 θαίλεηαη ε δηαθχκαλζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο γηα έλα 24σξν, γηα νξηζκέλεο ραξαθηεξηζηηθέο εκεξνκελίεο ηνπ έηνπο. Σν ζρήκα αλαθέξεηαη ζε ζπλζήθεο φπνπ δελ επηθξαηεί θαζφινπ λέθσζε, γηα απηφ θαη δηαθξίλεηαη κηα ζρεηηθά νκαιή δηαθχκαλζε ηεο αθηηλνβνιίαο. Χο «ψξα εκέξαο» ζεσξείηαη ε «ειηαθή ψξα» θαη σο «κεζεκέξη» ην «ειηαθφ κεζεκέξη». ρήκα 3-7: Ζκεξήζηα δηαθχκαλζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο, ρσξίο ηελ επίδξαζε λέθσζεο. ην ρήκα 3.8 θαίλεηαη ν ηξφπνο πνπ επηδξά ε παξνπζία λεθψλ ζηε δηαθχκαλζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. Σν ζρήκα απηφ παξηζηά κηα ηππηθή πεξίπησζε ηεο επίδξαζεο λεθψλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο ζηε κεηαβνιή ηεο ειηαθήο δηαθχκαλζεο. Γηαθξίλεηαη φηη πνιιέο θνξέο ε αθηηλνβνιία μεπεξλά ζε πνζφηεηα αληίζηνηρεο ηηκέο ηεο αθηηλνβνιίαο ρσξίο λέθσζε. Απηφ ζπκβαίλεη θαζψο ε παξνπζία λεθψλ κεηψλεη ηελ άκεζε αθηηλνβνιία, αιιά απμάλεη ζεκαληηθά ηε δηάρπηε. Πξνθαλψο, ε παξνπζία λεθψλ έρεη σο απνηέιεζκα ηε κείσζε ηεο κεηαηξεπφκελεο ειηαθήο ελέξγεηαο ζε ειεθηξηθή θαη άξα κείσζε ηεο παξαγφκελεο ηζρχνο. 53

55 3.8 Μεηπήζειρ ηηρ Ζλιακήρ Ακηινοβολίαρ - Σηαηιζηικά Σηοισεία Οη ππνινγηζκνί γηα ηελ επηινγή ησλ δηαζηάζεσλ ησλ Φ/Β ζπιιεθηψλ βαζίδνληαη ζε ζηαηηζηηθά ζηνηρεία κεηξήζεσλ ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζε κηα νξηζκέλε πεξηνρή, κε θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ην γεσγξαθηθφ πιάηνο ηεο. Οη κεηξήζεηο γίλνληαη κε ηα ππξαλφκεηξα, ηα νπνία κεηξνχλ ηελ ζπλνιηθή ειηαθή αθηηλνβνιία, ζπλήζσο ζην νξηδφληην επίπεδν ή θαη ζε επηθάλεηα νξηζκέλεο θιίζεο. Σν ππξαλφκεηξν κεηξά αζξνηζηηθά ηελ ελέξγεηα γηα φια ηα κήθε θχκαηνο ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. Με εηδηθά φξγαλα είλαη δπλαηή ε κέηξεζε ησλ επί κέξνπο ζπληζησζψλ ηεο αθηηλνβνιίαο, δειαδή ρσξηζηά ηεο απ επζείαο (αθηηληθήο), ηεο δηάρπηεο θαη ηεο εμ αλαθιάζεσο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο. Άιια ρξήζηκα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία είλαη ε ζπρλφηεηα ηεο κέζεο πξαγκαηηθήο ειηνθάλεηαο, δειαδή ν κέζνο φξνο ησλ σξψλ αλά εκέξα πνπ ν ήιηνο δελ θαιχπηεηαη απφ ζχλλεθα, φπσο επίζεο θαη αξηζκφο ησλ ειηνθεγγψλ εκεξψλ, ζηελ δηάξθεηα ησλ νπνίσλ ν ήιηνο δελ θαιχπηεηαη θαζφινπ απφ ζχλλεθα. Σέινο, ρξήζηκνο είλαη θαη ν ζπληειεζηήο θαζαξφηεηαο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ζέζεο. 54

56 ΠΑΡΑΓΩΓΖ ΖΛΔΚΣΡΗΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΑΠΟ ΦΩΣΟΒΟΛΣΑΪΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ 4.1 Γενικά Απσή Λειηοςπγίαρ Σα ειηαθά θσηνβνιηατθά ζηνηρεία, γλσζηά σο «θσηνβνιηατθά» ή «Φ/Β», απνηεινχλ κία πξνζέγγηζε πςειήο ηερλνινγίαο γηα ηελ άκεζε κεηαηξνπή ηνπ ειηαθνχ θσηφο ζε ειεθηξηθή ελέξγεηα. Ο φξνο "θσηo" πξνέξρεηαη απφ ην θσο, ην δε "βνιη" νθείιεηαη ζηνλ AlessandroVolta ( ), έλαλ πξσηνπφξν ζηε κειέηε ηνπ ειεθηξηζκνχ. Σα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα ρξεζηκνπνηνχλ εκηαγσγά πιηθά ζε κνξθή θπςέιεο(cell) δηαθφξσλ cm2 ζε κέγεζνο. Απφ ηελ φςε ηεο θπζηθήο ζηεξεάο θαηάζηαζεο, κηαθπςέιε είλαη νπζηαζηηθά κηα εθηεηακέλε ζε κέγεζνο δίνδνο p n, κε ηελ έλσζε (junction) ησλ δχν ζηξσκάησλ λα βξίζθεηαη θνληά ζηελ πάλσ επηθάλεηα (βι. ζρήκα Ηζνδχλακν Κχθισκα Φ/Β ζηνηρείνπ). Ζ θπςέιε κεηαηξέπεη άκεζα ην ειηαθφ θσο ζε ζπλερέο ειεθηξηθφ ξεχκα (Becquerel 1839). Πνιπάξηζκεο θπςέιεο ζπλδένληαη καδί ζε έλα πιαίζην (module) ψζηε λα παξάγνπλ ηελ απαηηνχκελε ηζρχ. 4.2 Το Φυηοβοληαφκψ Φαινψμενο Ζ ιεηηνπξγία ησλ ειηαθψλ ζηνηρείσλ βαζίδεηαη ζηελ ηθαλφηεηα ησλ εκηαγσγψλ λα κεηαηξέπνπλ ακέζσο ην ειηαθφ θσο ζε ειεθηξηζκφ κε ηε βνήζεηα ηνπ θσηνβνιηατθνχ θαηλνκέλνπ. Σα ειηαθά ζηνηρεία είλαη δίνδνη εκηαγσγνχ κε ηελ κνξθή ελφο δίζθνπ, φπνπ ε έλσζε p-n εθηείλεηαη ζε φιν ην πιάηνο ηνπ δίζθνπ θαη δέρεηαη ηελ αθηηλνβνιία. Κάζε θσηφλην ηεο αθηηλνβνιίαο κε ελέξγεηα ίζε ή 55

57 κεγαιχηεξε απφ ην ελεξγεηαθφ δηάθελν ηνπ εκηαγσγνχ, έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα απνξξνθεζεί ζε έλα ρεκηθφ δεζκφ θαη λα ειεπζεξψζεη ην ειεθηξφλην. Γεκηνπξγείηαη έηζη θαη γηα φζν δηαξθεί ε αθηηλνβφιεζε, κηα πεξίζζεηα απφ δεχγε θνξέσλ ειεχζεξσλ ειεθηξνλίσλ-νπψλ, πέξα απφ ηηο ζπγθεληξψζεηο πνπ αληηζηνηρνχλ ζηηο ζπλζήθεο ηζνξξνπίαο. Οη θνξείο απηνί, θαζψο θπθινθνξνχλ ζην ζηεξεφ κπνξεί λα βξεζνχλ ζηελ πεξηνρή ηεο έλσζεο p-n, νπφηε ζα δερηνχλ ηελ επίδξαζε ηνπ ελζσκαησκέλνπ ειεθηξνζηαηηθνχ πεδίνπ. Έηζη, ηα ειεχζεξα ειεθηξφληα εθηξέπνληαη πξνο ην ηκήκα ηχπνπ n θαη νη νπέο εθηξέπνληαη πξνο ην ηκήκα ηχπνπ p, κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγεζεί κηα δηαθνξά δπλακηθνχ αλάκεζα ζηνπο αθξνδέθηεο ησλ ηκεκάησλ ηεο δηφδνπ. Γειαδή ε δηάηαμε απνηειεί κηα πεγή ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο, πνπ δηαηεξείηαη φζν δηαξθεί ε πξφζπησζε ηνπ ειηαθνχ θσηφο πάλσ ζηελ επηθάλεηα ηνπ ζηνηρείνπ. Η εθδήισζε ηεο δηαθνξάο δπλακηθνύ αλάκεζα ζηηο δπν όςεηο ηνπ θσηηδόκελνπ δίζθνπ, ε νπνία αληηζηνηρεί ζε νξζή πόισζε ηεο δηόδνπ, νλνκάδεηαη θσηνβνιηατθό θαηλόκελν. Ζ απνδνηηθή ιεηηνπξγία ησλ ειηαθψλ θσηνβνιηατθψλ ζηνηρείσλ παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζηεξίδεηαη ζηελ πξαθηηθή εθκεηάιιεπζε ηνπ παξαπάλσ θαηλνκέλνπ. ρήκα 4-1: Σν θσηνβνιηαηθφ θαηλφκελν 56

58 4.3 Πλεονεκηήμαηα και Μειονεκηήμαηα ηυν Φ/Β Σςζηημάηυν Σα πιενλεθηήκαηα ησλ Φ/Β ζπζηεκάησλ έγθεηληαη ζε: κεδεληθή ξχπαλζε αζφξπβε ιεηηνπξγία αμηνπηζηία θαη κεγάιε δηάξθεηα δσήο (πνπ θζάλεη ηα 30 ρξφληα) απεμάξηεζε απφ ηελ ηξνθνδνζία θαπζίκσλ γηα ηηο απνκαθξπζκέλεο πεξηνρέο δπλαηφηεηα επέθηαζεο αλάινγα κε ηηο αλάγθεο ειάρηζηε ζπληήξεζε Σν βαζηθφ ηνπο κεηνλέθηεκα είλαη φηη έρνπλ πςειφ αξρηθφ θφζηνο επέλδπζεο αληίζεηα κε ηηο ζπκβαηηθέο ελεξγεηαθέο ηερλνινγίεο πνπ ζπλήζσο έρνπλ ζρεηηθά κηθξφηεξν αξρηθφ επελδπηηθφ θφζηνο. Χζηφζν, ην αζήκαλην ιεηηνπξγηθφ ηνπο θφζηνο αληηζηαζκίδεη ην παξαπάλσ κεηνλέθηεκα ζε βάζνο ρξφλνπ. 4.4 Οπιζμοί Απαξαίηεηεο έλλνηεο γηα ηε γλψζε θαη θαηαλφεζε ησλ Φ/Β ζπζηεκάησλ είλαη νη παξαθάησ: Φσηνβνιηατθό θαηλόκελν νλνκάδεηαη ε άκεζε κεηαηξνπή ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο ζε ειεθηξηθή ηάζε. Φσηνβνιηατθό ζηνηρείν νλνκάδεηαη ε ειεθηξνληθή δηάηαμε πνπ παξάγεη ειεθηξηθή ελέξγεηα φηαλ δέρεηαη αθηηλνβνιία. Λέγεηαη αθφκα Φ/Β θχηηαξν ή Φ/Β θπςέιε (PV cell). ρήκα 4-2: θσηνβνιηαηθφ ζηνηρείν 57

59 Φσηνβνιηατθό πιαίζην νλνκάδεηαη έλα ζχλνιν Φ/Β ζηνηρείσλ πνπ είλαη ειεθηξνληθά ζπλδεδεκέλα. Απνηειεί ηε βαζηθή δνκηθή κνλάδα ηεο Φ/Β γελλήηξηαο (PV module). ρήκα 4-3: θσηνβνιηαηθφ πιαίζην Φσηνβνιηατθό πάλει νλνκάδεηαη έλα ζχλνιν Φ/Β πιαηζίσλ, πνπ έρνπλ πξνθαηαζθεπαζηεί θαη ζπλαξκνινγεζεί ζε εληαία θαηαζθεπή, έηνηκε γηα λα εγθαηαζηαζεί ζε Φ/Β εγθαηάζηαζε (PV panel). Φσηνβνιηατθή ζπζηνηρία νλνκάδεηαη κηα νκάδα απφ Φ/Β πιαίζηα ή παλέια κε ειεθηξηθή αιιεινζχλδεζε, ηνπνζεηεκέλα ζπλήζσο ζε θνηλή θαηαζθεπή ζηήξημεο (PV array). ρήκα 4-4: θσηνβνιηηθή ζπζηερία Φσηνβνιηατθή γελλήηξηα νλνκάδεηαη ην ηκήκα κηαο Φ/Β εγθαηάζηαζεο πνπ πεξηέρεη Φ/Β ζηνηρεία θαη παξάγεη ζπλερέο ξεχκα (PV generator). Αληηζηξνθέαο (inverter)νλνκάδεηαη ε ειεθηξνληθή ζπζθεπή πνπ κεηαηξέπεη ην ζπλερέο ξεχκα ζε ελαιιαζζφκελν. 58

60 Ρπζκηζηήο θόξηηζεο (charge controller) νλνκάδεηαη ε ζπζθεπή πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζε απηφλνκα ζπζηήκαηα γηα λα ξπζκίδεη ηε θφξηηζε ησλ ζπζζσξεπηψλ. Σρήκα 4-5: 1.Φσηνβνιηατθά πιαίζηα, 2.Πίλαθαο ειέγρνπ, 3.Αληηζηξνθέαο(inverter), 4.Μεηξεηήο ΓΔΗ. 4.5 Τεσνολογία Φ/Β Σςζηημάηυν Οη ηερλνινγίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ θαηαζθεπή κηαο θσηνβνιηατθήο θπςέιεο βαζίδνληαη θπξίσο ζε: 1. Μνλνθξπζηαιιηθφ ππξίηην (Single Crystalline Silicon). 2. Λεπηά ζηξψκαηα (κεκβξάλεο) ελψζεσλ, φπσο ην γαιιηνχρν αξζέλην (Thin Films). 3. Άκνξθν ππξίηην (Amorphous Silicon). Κάπνηεο ηερλνινγίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ιηγφηεξν ζήκεξα είλαη απηή ηνπ πνιπθξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ (Polycrystalline), θαζψο θαη απηή πνπ ρξεζηκνπνηεί νπηηθά θξχζηαιια γηα λα απμήζεη ηελ έληαζε ηεο ειηαθήο αθηηλνβνιίαο πνπ πξνζπίπηεη ζηελ θπςέιε δεκηνπξγψληαο ηηο θπςέιεο εζηίαζεο (Concentrated Cells). Ζ πην δηαδεδνκέλε ηερλνινγία ζήκεξα είλαη ε απηή ηνπ θξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ. Ζ δηαδηθαζία παξαγσγήο θειηψλ έρεη πςειφ θφζηνο, αιιά νδεγεί ζηνλ κεγαιχηεξν βαζκφ απφδνζεο ζε ζρέζε κε απηφλ ησλ ππνινίπσλ ηερλνινγηψλ πνπ αλαθέξζεθαλ. 59

61 Μηα θσηνβνιηατθή εγθαηάζηαζε κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα λα ηξνθνδνηήζεη κε ξεχκα κηα πεξηνρή πνπ είλαη απνθνκκέλε απφ ην δίθηπν παξνρήο ξεχκαηνο (Stand Alone System), ή γηα λα παξέρεη ηζρχ ζην δίθηπν εθφζνλ έρνπλ ηθαλνπνηεζεί νη ειεθηξηθέο ηεο αλάγθεο (Grid Connected System). Δθαξκφδεηαη, επίζεο, ε ρξήζε ησλ θσηνβνιηατθψλ ζε ζπλδπαζκφ κε γελλήηξηα, δεκηνπξγψληαο έηζη έλα πβξηδηθφ ζχζηεκα (Hybrid System) ζε πεξηπηψζεηο φπνπ απαηηείηαη αδηάιεηπηε παξνρή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Σέινο, ε απινχζηεξε πεξίπησζε ρξήζεο θσηνβνιηατθψλ είλαη απηή θαηά ηελ νπνία ηξνθνδνηείηαη άκεζα θάπνην θνξηίν ζπλερνχο ξεχκαηνο. Σα θσηνβνιηατθά κπνξνχλ λα ηνπνζεηεζνχλ ζε νηθφπεδα, ζηέγεο (επίπεδεο θαη θεθιηκέλεο) ή θαη ζε πξνζφςεηο θηηξίσλ. Παξέρνληαη ζε δηάθνξα κεγέζε θαη κπνξνχλ π.ρ. λα ππνθαηαζηήζνπλ ηκήκα κηαο θεξακνζθεπήο (κεηψλνληαο αληίζηνηρα ην θφζηνο) ή ηαπαινζηάζηα ζε κία πξφζνςε. Μπνξνχλ επηπιένλ λα παίμνπλ θαη ην ξφιν ζθηάζηξσλ πάλσ απφ παξάζπξα (βνεζψληαο έηζη θαη ζηε κείσζε ησλ εμφδσλ γηα επηπιένλ θιηκαηηζκφ). Σέινο, παξέρνληαη θαη ζε δηάθνξα ρξψκαηα θαη δηαθάλεηεο (θαηφπηλ παξαγγειίαο) γηα εηδηθέο αξρηηεθηνληθέο εθαξκνγέο. Έλα θηίξην είλαη θαηάιιειν λα δερζεί θσηνβνιηατθά αξθεί λα πιεξνχληαη νη εμήο πξνυπνζέζεηο: 1. Να ππάξρεη επαξθήο ειεύζεξνο θαη αζθίαζηνο ρώξνο. Με έλαλ εκπεηξηθφ θαλφλα ππνινγίδνπκε πσο ρξεηάδεηαη πεξίπνπ 1-1,5 ηεηξαγσληθφ κέηξν γηα θάζε 100 Watt (γηα ζπλεζηζκέλα θξπζηαιιηθά θσηνβνιηατθά ηνπ εκπνξίνπ). Υξεηάδεηαη πεξίπνπ 7-10 η.κ/kw γηα θεξακνζθεπή θαη 15 η.κ/kw γηα δψκα ή νηθφπεδν. Γηα άκνξθα θσηνβνιηατθά, ην ζπλνιηθφ θφζηνο ζα είλαη πεξίπνπ ην ίδην ή θαη κηθξφηεξν, ζα απαηηεζεί φκσο πεξίπνπ δηπιάζηα επηθάλεηα. 2. Σα θσηνβνιηατθά έρνπλ ηε κέγηζηε απόδνζε όηαλ έρνπλ λόηηνπξνζαλαηνιηζκό. Απνθιίζεηο απφ ην Νφην έσο θαη 45 είλαη επηηξεπηέο, κεηψλνπλ φκσο ηελ απφδνζε. 3. Ζ ζσζηή θιίζε ηνπ θσηνβνιηατθνχ ζε ζρέζε κε ην νξηδφληην επίπεδν. πλήζσο επηιέγεηαη κηα θιίζε πνπ λα δίλεη ηα θαιχηεξα απνηειέζκαηα θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. ηελ Διιάδα, ε βέιηηζηε θιίζε είλαη γχξσ ζηηο 30. Δλδεηθηηθά, παξαζέηνπκε ηνλ παξαθάησ ράξηε φπνπ απεηθνλίδεηαη ε ειεθηξηθή ελέξγεηα πνπ ζα παξήγαγε έλα θσηνβνιηατθφ ζχζηεκα ηζρχνο 1kWp ζε έλα έηνο έρνληαο βέιηηζην 60

62 πξνζαλαηνιηζκφ. Παξαηεξνχκε φηη νιφθιεξε ε επηθξάηεηα είλαη ζε δψλεο κε παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κεγαιχηεξεο ησλ 1100kWh/kWp. Σρήκα 4-6:. Φσηνβνιηατθό Γπλακηθό ηεο Διιάδνο. 4.6 Ππακηικοί Κανψνερ Δγκαηάζηαζηρ ηυν Φ/Β Γεννηηπιϊν Απφ ην πιήζνο ησλ ζρεηηθψλ αλαιχζεσλ θαη ππνινγηζκψλ πνπ έρνπλ γίλεη, έρνπλ εμαρζεί νη αθφινπζνη πξαθηηθνί θαλφλεο, πνπ εθαξκφδνληαη ζηηο ζπλήζεηο ζρεηηθά κηθξέο εγθαηαζηάζεηο γηα ηηο νπνίεο δελ δηθαηνινγνχληαη εηδηθέο αλαιχζεηο: Ζ κέγηζηε εηήζηα πξνζπίπηνπζα ειηαθή ελέξγεηα επηηπγράλεηαη κε θιίζε (β) ηνπ ζπιιέθηε ίζε κε ην γεσγξαθηθφ πιάηνο(θ) ηεο ζέζεο εγθαηάζηαζεο, δειαδή β=θ. Αιιά, ε κέγηζηε ελέξγεηα ζέξνπο επηηπγράλεηαη κε θιίζε θαηά 15ν κηθξφηεξε ηνπ γεσγξαθηθνχ πιάηνπο, δειαδή β=θ-150, ελψ ε κέγηζηε ελέξγεηα ρεηκψλα κε θιίζε θαηά 15ν κεγαιχηεξε, δειαδή β=θ+15. Οπσζδήπνηε απνθιίζεηο απφ ηηο παξαπάλσ ηηκέο δελ πξνθαινχλ κεγάιεο κεηψζεηο ηεο ελέξγεηαο: π.ρ. απφθιηζε ηνπ β θαηά ± 15% κεηψλεη ηελ ελέξγεηα κφλν θαηά 5%. 61

63 Ο βέιηηζηνο πξνζαλαηνιηζκφο ηνπ ζπιιέθηε είλαη ν λφηηνο (γ=00) γηα ην βφξεην εκηζθαίξην θαη ν βφξεηνο (γ=1800) γηα ην λφηην. Όκσο, απνθιίζεηο κέρξη 20ν πξνθαινχλ κηθξέο κεηψζεηο ηεο πξνζπίπηνπζαο ελέξγεηαο. 4.7 Κψζηορ και Άδεια Δγκαηάζηαζηρ Φ/Β Σςζηήμαηορ Σν θόζηνο ελφο Φ/Β ζπζηήκαηνο ππνινγίδεηαη ζε επξψ αλά εγθαηεζηεκέλν kw ( /kw) θαη εμαξηάηαη απφ: Σελ ηερλνινγία ησλ πάλει πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. Σν κέγεζνο ηνπ Φ/Β ζπζηήκαηνο θαζψο φζν κηθξφηεξε είλαη ε ηζρχο, ηφζν κεγαιχηεξν είλαη ην θφζηνο ηνπ θάζε εγθαηεζηεκέλνπ kw. Σελ απφζηαζε ηεο εγθαηάζηαζεο απφ ην δίθηπν ηεο ΓΔΖ, θαζψο πξέπεη λα ππνινγηζηεί θαη ην θφζηνο ηεο επέθηαζεο ηνπ δηθηχνπ. Σε δπζθνιία ηεο εγθαηάζηαζεο, θαζψο δπζπξφζηηεο πεξηνρέο ή ρψξνη εγθαηάζηαζεο κε ηδηαίηεξε κνξθνινγία εδάθνπο απμάλνπλ ην θφζηνο. Οη άδεηεο πνπ απαηηνχληαη ζηελ Διιάδα γηα ηελ εγθαηάζηαζε Φ/Β ζπζηήκαηνο εμαξηψληαη απφ ην κέγεζνο ηεο εγθαηάζηαζεο. Πην αλαιπηηθά, έρνπκε: Γηα εγθαηαζηάζεηο άλσ ησλ 150kWp, απαηηείηαη ε ιήςε άδεηαο παξαγσγήο, εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο. Γηα εγθαηαζηάζεηο απφ 20kWp έσο 150kWp, δελ απαηηνχληαη άδεηεο παξαγσγήο, εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο. ηελ πεξίπησζε απηή φκσο απαηηείηαη ε ιήςε άδεηαο εμαίξεζεο ε νπνία εθδίδεηαη απφ ηε ΡΑΔ (Ρπζκηζηηθή Αξρή Δλέξγεηαο) κεηά απφ ηελ ππνβνιή θαθέινπ ηερληθήο κειέηεο. Γηα εγθαηαζηάζεηο έσο 20kWp δελ απαηηνχληαη άδεηεο παξαγσγήο, εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο, σζηφζν απαηηείηαη πξηλ ηελ εγθαηάζηαζε ε ελεκέξσζε ηνπ αξκφδηνπ δηαρεηξηζηή (ΓΔΜΖΔ θαη ΓΔΖ), γηα ηε ζέζε, ηελ εγθαηεζηεκέλε ηζρχ θαη ηελ ηερλνινγία ησλ εγθαηαζηάζεσλ απηψλ. 62

64 ΦΩΣΟΒΟΛΣΑΪΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ 5.1 Γενικά Σα θσηνβνιηατθά ζπζηήκαηα κπνξνχλ λα ρσξηζηνχλ ζε δπν θαηεγνξίεο : Σα δηαζπλδεδεκέλα ζην δίθηπν ζπζηήκαηα. Σα απηφλνκα ζπζηήκαηα. Καη ηα δπν έρνπλ πνιιέο νκνηφηεηεο κεηαμχ ηνπο. Ζ θχξηα δηαθνξά ηνπο είλαη φηη ζηα πξψηα ππάξρεη ζχλδεζε κε ην δίθηπν ηεο Γ.Δ.Ζ. θαη ε ελέξγεηα πνπ παξάγεηαη πεξλάεη ζε απηφ, ελψ ζηα δεχηεξα δελ ππάξρεη ηέηνηα ζχλδεζε θαη ε ελέξγεηα πνπ παξάγεηαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηδία θαηαλάισζε. 5.2 Μονάδερ Φυηοβοληαφκϊν Σςζηημάηυν Καη ηα δπν ζπζηήκαηα απνηεινχληαη απφ επηκέξνπο κνλάδεο νη νπνίεο ζπλήζσο είλαη νη εμήο : Γηαζπλδεδεκέλα ζπζηήκαηα. - Φσηνβνιηατθφ πιαίζην. - Πίλαθαο ειέγρνπ. - Αληηζηξνθέαο ηάζεο. - Μεηξεηήο Γ.Δ.Ζ. 63

65 Απηφλνκα ζπζηήκαηα. - Φσηνβνιηατθφ πιαίζην. - Πίλαθαο ειέγρνπ. - Ρπζκηζηήο θφξηηζεο. - πζζσξεπηήο. - Αληηζηξνθέαο ηάζεο. ην ζρήκα 3-1 θαίλνληαη νη δηαηάμεηο ησλ δπν απηψλ ζπζηεκάησλ Φσηνβνιηατθό Πιαίζην Σν θσηνβνιηατθφ πιαίζην απνηειείηαη απφ πνιιέο θσηνβνιηατθέο θπςέιεο πνπ είλαη ζπλδεδεκέλεο κεηαμχ ηνπο. Ζ θ/β θπςέιε είλαη ε ζηνηρεηψδεο κνλάδα ελφο θ/β ζπζηήκαηνο γηαηί εθεί κεηαηξέπεηαη ε ειηαθή ελέξγεηα ζε ειεθηξηθή. Τπάξρνπλ πνιιά είδε θ/β θπςειψλ δηαζέζηκα ζηελ αγνξά θαη πνιιά άιια ππφ αλάπηπμε. Υξεζηκνπνηνχληαη δηάθνξα πιηθά θαη δηαηάμεηο κε ζηφρν ηε κέγηζηε παξαγσγή ελέξγεηαο απφ ηε ζπζθεπή κε φζν ην δπλαηφλ ρακειφηεξν θφζηνο. Έρνπλ θαηαζθεπαζζεί θπςέιεο ζε εξγαζηεξηαθφ πεξηβάιινλ κε απφδνζε πνπ μεπεξλά ην 30%. Χζηφζν ε απφδνζε απηψλ πνπ θπθινθνξνχλ ζην εκπφξην είλαη πεξίπνπ ε κηζή. 64

66 ρήκα 5-1 : Γηαζπλδεδεκέλν θαη απηφλνκν ζχζηεκα (ΔΝΑ ΠΡΑΚΣΙΚΟ ΟΓΗΓΟ ΓΙΑ ΣΑ ΦΩΣΟΒΟΛΣΑΪΚΑ, ύλδεζκνο εηαηξεηώλ θσηνβνιηατθώλ) Δίδε Ζιηαθώλ Κπςειώλ Σα είδε θπςειψλ, πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά θχξην ιφγν ζηελ αγνξά είλαη ηα εμήο : Μνλνθξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ. Πνιπθξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ. Λεπηήο κεκβξάλεο (Thin-film). Τβξηδηθά. Κπςέιεο κνλνθξπζηαιιηθνύ ππξηηίνπ Καηαζθεπάδνληαη απφ θαζαξφ κνλνθξπζηαιιηθφ ππξίηην ην νπνίν πξνέξρεηαη απφ έλα κηθξφ «γφλν» θξχζηαιιν, πνπ απνζπάηαη κε αξγφ ξπζκφ απφ ηελ ηεγκέλε κάδα ηνπ ιηγφηεξνπ θαζαξνχ πνιπθξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ. Απνηεινχληαη απφ έλα 65

67 ιεπηφ ζηξψκα θαζαξνχ θξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ ηνπ νπνίνπ ην πάρνο είλαη κm. Δπίζεο γίλεηαη ηνπνζέηεζε κεηαιιηθνχ πιέγκαηνο ην νπνίν ιεηηνπξγεί σο ειεθηξηθή επαθή θαη έηζη επηηπγράλεηαη ε ιεηηνπξγία ηνπ σο ειηαθή θπςέιε. Οη κνλνθξπζηαιιηθέο ειηαθέο θπςέιεο παξνπζηάδνπλ ηελ πςειφηεξε απφδνζε θαη ην πςειφηεξν θφζηνο απφ φιεο ηηο θπςέιεο ππξηηίνπ. Δηθφλα 5-1: θπςέιε κνλνθξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ Κπςέιεο πνιπθξπζηαιιηθνύ ππξηηίνπ Οη θπςέιεο απηέο θαηαζθεπάδνληαη απφ κεγάιεο νξζνγψληεο ξάβδνπο θαζαξνχ ππξηηίνπ ζε εηδηθνχο θιηβάλνπο ζηνπο νπνίνπο ςχρεηαη αξγά ηήγκα ππξηηίνπ γηα ηε δεκηνπξγία κεγάισλ θξπζηάιισλ. Δπεηδή πξνθχπηνπλ απεπζείαο απφ νξζνγψληεο ξάβδνπο νη πνιπθξπζηαιιηθέο θπςέιεο είλαη ζπλήζσο ηεηξάγσλεο κνξθήο θαη κεγαιχηεξνπ κεγέζνπο απφ απηέο απφ κνλνθξπζηαιιηθφ ππξίηην θαζψο θαη έρνπλ θαη ιίγν ρακειφηεξε απφδνζε απφ απηέο. Δηθφλα 5-2: θπςέιεο πνιπθξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ 66

68 Κπςέιεο ιεπηήο κεκβξάλεο Ζ ηερλνινγία ησλ ιεπηψλ κεκβξαλψλ ρξεζηκνπνηεί πνιχ ιεπηά ζηξψκαηα (πάρνπο ιίγσλ κηθξψλ) ηνπ εκηαγσγνχ θαη κε ηνλ ηξφπν απηφ κεηψλεηαη ην θφζηνο. Σα πην γλσζηά πιηθά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο θπςέιεο απηέο είλαη : Άκνξθν ππξίηην (a-si). Copper Indium Diselenide (CIS). Cadmium Telluride (CdTe). Gallium Arsenide (GaAs). Με ηα δπν πξψηα λα είλαη ηα ζεκαληηθφηεξα. Σν άκνξθν ππξίηην δηαθέξεη απφ ην θξπζηαιιηθφ ζην φηη ηα άηνκα δελ είλαη ηνπνζεηεκέλα ζε αθξηβείο απνζηάζεηο κεηαμχ ηνπο θαη νη γσλίεο ησλ δεζκψλ ηνπο δελ είλαη ζπγθεθξηκέλεο. ήκεξα έλα εκπνξηθφ θ/β πιαίζην κε θπςέιεο άκνξθνπ ππξηηίνπ έρεη απφδνζε 6-8%, ελψ νη θπςέιεο κνλνθξπζηαιιηθνχ ή πνιπθξπζηαιιηθνχ ππξηηίνπ έρνπλ απνδφζεηο πνπ θπκαίλνληαη ζην 11-14%. Λεπηφ ζηξψκα άκνξθνπ ππξηηίνπ ηνπνζεηείηαη ζε θχιιν γπαιηνχ, ην νπνίν έρεη θαιπθζεί απφ δηάθαλν νμείδην ηνπ θαζζηηέξνπ. ηελ πίζσ επηθάλεηα ηνπνζεηείηαη κεηαιιηθφο αγσγφο θαη ζηε ζπλέρεηα ε φιε δηάηαμε θφβεηαη κε laser γηα ηελ παξαγσγή κηαο ζεηξάο ειεθηξηθά ζπλδεδεκέλσλ άιια μερσξηζηψλ ζηνηρείσλ θαη ζην ηέινο γίλεηαη ε ελζσκάησζε ηνπο ζε κηα θ/β κνλάδα. Τβξηδηθέο θπςέιεο Γηα λα επηηεπρζεί νπζηψδεο βειηίσζε ηεο απφδνζεο ησλ θσηνβνιηατθψλ θπςειψλ έπξεπε λα γίλεη θάπνηα ζεκαληηθή αιιαγή. ε κηα πξνζπάζεηα λα γίλεη απηφ έγηλε κειέηε ζηε ρξήζε πβξηδηθψλ δνκψλ, ζηηο νπνίεο θπςέιεο κε δηαθνξεηηθά ραξαθηεξηζηηθά απνξξφθεζεο θσηφο ζπλδένληαη καδί. Απηφ επηηξέπεη λα πεηχρνπκε θαιχηεξα ραξαθηεξηζηηθά ρξεζηκνπνηψληαο ηα ήδε ππάξρνληα πιηθά θαη δηαδηθαζίεο. Σα πιενλεθηήκαηα ηεο ρξήζεο κηαο δνκήο κε πνιιά ζηξψκαηα είλαη ηα εμήο : Δίλαη δπλαηφλ λα απνξξνθεζεί ην θσο ζε κηα πην πιαηηά θαζκαηηθή πεξηνρή, δειαδή απνηειεζκαηηθφηεξα. Δίλαη δπλαηφλ λα επηηεπρζνχλ πςειφηεξεο ηάζεηο αλνηρηνχ θπθιψκαηνο. Δίλαη δπλαηφλ λα πέζεη ζε θάπνην βαζκφ ν ξπζκφο κείσζεο ηεο 67

69 απφδνζε ησλ θπςειψλ, ν νπνίνο νθείιεηαη ζε θαηλφκελα νπηηθήο ππνβάζκηζεο πνπ παξαηεξνχληαη φηαλ ρξεζηκνπνηνχληαη πιηθά άκνξθνπ ππξηηίνπ Τπνινγηζκόο Απόδνζεο Ζιηαθήο Κπςέιεο Όιεο νη ειηαθέο θπςέιεο έρνπλ έλα βαζκφ απφδνζεο ν νπνίνο νλνκάδεηαη νλνκαζηηθφο θαη αλαθέξεηαη ζηελ απφδνζε ηεο θπςέιεο θάησ απφ κηα νξηζκέλε ζεξκνθξαζία πνπ νλνκάδεηαη ζεξκνθξαζία αλαθνξάο. ρεδφλ πνηέ φκσο κηα θπςέιε δελ ιεηηνπξγεί ζηελ ζεξκνθξαζία αλαθνξάο θαη πνηέ δε ιεηηνπξγεί ζε ζηαζεξή ζεξκνθξαζία. Άιιε είλαη ε ζεξκνθξαζία ην θαινθαίξη θαη άιιε ην ρεηκψλα. Αθφκα θαη ηελ ίδηα εκέξα άιιε ζεξκνθξαζία έρνπκε αλ ζπλλεθηάζεη θαη άιιε αλ έρεη ειηνθάλεηα. Γηα ην ιφγν απηφ πξέπεη λα ππνινγίζνπκε ηελ απφδνζε ηεο θπςέιεο ζηελ ζεξκνθξαζία πνπ έρνπκε θάζε θνξά. Οη ζρέζεηο πνπ αθνινπζνχληαη γηα ηνλ ππνινγηζκφ απηφ είλαη νη αθφινπζεο. Ζ κέζε απφδνζε κηαο θ/β θπςέιεο δίλεηαη απφ ηε ζρέζε : φπνπ βp είλαη ν ζπληειεζηήο ζεξκνθξαζίαο γηα ηελ απφδνζε ηεο θ/β θπςέιεο θαη δίλεηαη απφ ηνλ θαηαζθεπαζηή 68

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ. Δρώτηση 1 ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Πνιινί άλζξσπνη πηζηεύνπλ όηη ν άλεκνο ζα έπξεπε λα αληηθαηαζηήζεη ην πεηξέιαην θαη ην θάξβνπλν σο πεγή ελέξγεηαο γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηζκνύ. Οη θαηαζθεπέο πνπ θαίλνληαη ζηελ εηθόλα είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΕ και Μικρά Υδρο-Ηλεκτρικά Έργα (Μ.ΥΗ.Ε)

ΑΠΕ και Μικρά Υδρο-Ηλεκτρικά Έργα (Μ.ΥΗ.Ε) NEWSLETTER ΑΠΕ#2 ΑΠΕ και Μικρά Υδρο-Ηλεκτρικά Έργα (Μ.ΥΗ.Ε) Με αθνξκή ηελ ηξέρνπζα επηθαηξφηεηα ζρεηηθά κε ηα ζέκαηα ηεο αλάπηπμεο ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο (ΑΠΔ) ζηε ρψξα καο ζα ζέιακε λα ζαο παξνπζηάζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο. Ζκεξίδα 20/11/2010. Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο. Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 20.11.

ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο. Ζκεξίδα 20/11/2010. Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο. Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 20.11. Ζκεξίδα 2/11/21 ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 2.11.21 Πεγέο ελέξγεηαο Σπλ. Πξσηνγελήο Δλέξγεηα = Σ Καηαλ. Δλέξγεηα θαπζίκνπ x Σπλη.

Διαβάστε περισσότερα

K- Clusters Γξάζε 7.1.: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΘΝΟΣΟΜΘΑ ΣΟΝ ΚΛΑΓΟ ΣΟΤ ΜΑΡΜΑΡΟΤ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΞΘΟΠΟΘΗΘΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ, ΑΠΌ ΣΑ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΣΑ ΚΑΘ ΣΑ ΜΠΑΖΑ ΣΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ

K- Clusters Γξάζε 7.1.: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΘΝΟΣΟΜΘΑ ΣΟΝ ΚΛΑΓΟ ΣΟΤ ΜΑΡΜΑΡΟΤ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΞΘΟΠΟΘΗΘΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ, ΑΠΌ ΣΑ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΣΑ ΚΑΘ ΣΑ ΜΠΑΖΑ ΣΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ K- Clusters Γξάζε 7.1.: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΘΝΟΣΟΜΘΑ ΣΟΝ ΚΛΑΓΟ ΣΟΤ ΜΑΡΜΑΡΟΤ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΞΘΟΠΟΘΗΘΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ, ΑΠΌ ΣΑ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΣΑ ΚΑΘ ΣΑ ΜΠΑΖΑ ΣΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ Ο πινχηνο ηεο Διιάδαο ζε θνηηάζκαηα καξκάξνπ εθιεθηήο

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Δκπεηξία ηνπ Γήκνπ Υαιθεδόλνο από ηελ πξνζρώξεζε ζην «ΤΜΦΩΝΟ ΣΩΝ ΓΗΜΑΡΥΩΝ»

Δκπεηξία ηνπ Γήκνπ Υαιθεδόλνο από ηελ πξνζρώξεζε ζην «ΤΜΦΩΝΟ ΣΩΝ ΓΗΜΑΡΥΩΝ» Δκπεηξία ηνπ Γήκνπ Υαιθεδόλνο από ηελ πξνζρώξεζε ζην «ΤΜΦΩΝΟ ΣΩΝ ΓΗΜΑΡΥΩΝ» ηηο αξρέο ηνπ 2012 πξνζρσξήζακε, κεηά από ζρεηηθή απόθαζε ηνπ Γεκνηηθνύ πκβνπιίνπ Υαιθεδόλνο, ζην «ύκθσλν ησλ Γεκάξρσλ», ην νπνίν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΔΣΡΔΛΑΙΟΤ ΚΑΙ ΦΤΙΚΟΤ ΑΔΡΙΟΤ

ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΔΣΡΔΛΑΙΟΤ ΚΑΙ ΦΤΙΚΟΤ ΑΔΡΙΟΤ ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΔΣΡΔΛΑΙΟΤ ΚΑΙ ΦΤΙΚΟΤ ΑΔΡΙΟΤ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ:ΠΗΓΔ ΔΝΑΛΛΑΚΣΙΚΗ ΔΝΔΡΓΔΙΑ ΚΑΙ ΔΠΙΠΣΩΔΙ ΣΟ ΠΔΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΟΤΓΑΣΔ:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ

ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ 1 ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΤ ΜΑΡΙΑ ΣΖΑΜΟΤΡΑΝΗ ΕΛΕΝΗ ΟΤΣΖΙΟΤ ΑΤΓΕΡΙΝΗ ΧΑΙΔΕΜΕΝΑΚΗ ΝΑΣΑΛΙΑ ΝΟΗΠΚΝΠ 2 Τν πεηξέιαην, πνπ κεξηθέο θνξέο ζηελ θαζεκεξηλή γιώζζα απνθαιείηαη θαη μαύπορ σπςσόρ ή τσάι τος Ρέξαρ, είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν»

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Γεώργιος Μπάληας, Οικονομικό Πανεπιζηήμιο Αθηνών Προκόπης Θεοδωρίδης, Πανεπιζηήμιο Παηρών Ταπηόηεηα ηεο έξεπλαο Σθνπόο: Αλίρλεπζε ηεο αγνξαζηηθήο ζπκπεξηθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

«ΟΗ ΑΝΑΝΔΩΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Δ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΔΤΡΩΠΑΗΚΖ ΔΝΩΖ»

«ΟΗ ΑΝΑΝΔΩΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Δ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΔΤΡΩΠΑΗΚΖ ΔΝΩΖ» ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΔΗΡΑΗΩ ΣΜΖΜΑ ΓΗΔΘΝΩΝ ΚΑΗ ΔΤΡΩΠΑΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΣΗ ΓΗΔΘΝΔΗ ΚΑΗ ΔΤΡΩΠΑΗΚΔ ΠΟΤΓΔ Γηπιωκαηηθή Δξγαζία «ΟΗ ΑΝΑΝΔΩΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ Δ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΔΤΡΩΠΑΗΚΖ ΔΝΩΖ» Ζιέθηξα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ

ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΣΡΙΚΗ Α.Ε. ΜΕ ΙΧΤ ΣΗΝ ΑΓΟΡΑ ΣΗ ΗΛΕΚΣΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2011 ΕΜΠΟΡΙΚΑ ΣΙΜΟΛΟΓΙΑ ΣΗ ΧΑΜΗΛΗ ΣΑΗ Ρο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη Θήβα ΔΙΕΤΘΤΝΗ ΠΩΛΗΕΩΝ 1/1/2011 TA ΔΚΞΝΟΗΘΑ ΡΗΚΝΙΝΓΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

Οηθνλνκηθνηερληθή Αλάιπζε. Ζ ζπκπαξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κε ηε ρξήζε αηνιηθήο ελέξγεηαο, βηνληίδει θαη θσηνβνιηαηθώλ

Οηθνλνκηθνηερληθή Αλάιπζε. Ζ ζπκπαξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κε ηε ρξήζε αηνιηθήο ελέξγεηαο, βηνληίδει θαη θσηνβνιηαηθώλ ΣΔΗ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΖΜΑ ΖΛΔΚΣΡΟΛΟΓΗΑ Οηθνλνκηθνηερληθή Αλάιπζε Ζ ζπκπαξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κε ηε ρξήζε αηνιηθήο ελέξγεηαο, βηνληίδει θαη θσηνβνιηαηθώλ Γηαλλάθεο Αξηζηνηέιεο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΖΛΔΚΣΡΗΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΑΠΟ ΒΗΟΜΑΕΑ

ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΖΛΔΚΣΡΗΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΑΠΟ ΒΗΟΜΑΕΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΣΜΖΜΑ ΖΛΔΚΣΡΟΛΟΓΗΑ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΖΛΔΚΣΡΗΚΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΑΠΟ ΒΗΟΜΑΕΑ ΠΟΤΓΑΣΖ ΚΟΤΦΗΓΖ ΑΠΟΣΟΛΟ ΔΠΗΒΛΔΠΧΝ ΚΑΘΖΓΖΣΖ ΠΟΣΟΛΗΑ ΚΧΝΣΑΝΣΗΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Παξάδεηγκα εθαξκνγήο ζπζηεκάησλ Α.Π.Ε. ζε μελνδνρεηαθή κνλάδα ζηελ Κξήηε

Παξάδεηγκα εθαξκνγήο ζπζηεκάησλ Α.Π.Ε. ζε μελνδνρεηαθή κνλάδα ζηελ Κξήηε Σσνεργαζίες για ηην προώθηζη ηης περιθερειακής καινοηομίας ζε νηζιωηικές περιοτές Παξάδεηγκα εθαξκνγήο ζπζηεκάησλ Α.Π.Ε. ζε μελνδνρεηαθή κνλάδα ζηελ Κξήηε Δημήηρης Αλ. Καηζαπρακάκης Γιώργος Ζηδιανάκης

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΤΣΕΥΝΕΙΟ ΚΡΗΣΗ. «Πλεονεκτήματα αξιοποίησηρ γεωθεπμικήρ ενέπγειαρ, χαμηλήρ ενθαλπίαρ, για οικιακέρ ευαπμογέρ.»

ΠΟΛΤΣΕΥΝΕΙΟ ΚΡΗΣΗ. «Πλεονεκτήματα αξιοποίησηρ γεωθεπμικήρ ενέπγειαρ, χαμηλήρ ενθαλπίαρ, για οικιακέρ ευαπμογέρ.» ΠΟΛΤΣΕΥΝΕΙΟ ΚΡΗΣΗ ΔΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ: «Πλεονεκτήματα αξιοποίησηρ γεωθεπμικήρ ενέπγειαρ, χαμηλήρ ενθαλπίαρ, για οικιακέρ ευαπμογέρ.» Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο: θ. Μνπζηάθεο Βαζίιεηνο Φνηηήηξηα: Λόια Κσλζηαληίλα

Διαβάστε περισσότερα

ΙNCOFRUIT - (HELLAS).

ΙNCOFRUIT - (HELLAS). Πξνο ΟΛΑ ΤΑ ΜΔΛΗ Κε Σπλάδειθε Θέκα: Ιζπαλία & Γεξκαλία 5 ε ΔΒΓΟΜΑΓΑ 2011 (31 Ιαλ έσο 30 Φεβξ.2011) Παξαζέηνπκε θαησηέξσ: Αλαζθόπεζε ηεο 4 εο εβδνκάδνο 2011 κε ηηο ηηκέο ησλ εζπεξηδνεηδώλ πνπ δηακνξθώζεθαλ

Διαβάστε περισσότερα

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Ναηαιία Σπαλνύ, spanou@igme.gr & natspanou@gmail.com Τερληθόο Γεσιόγνο (M.Sc.) Πεξηγξαθή Χάξηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Σ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΗΜΑ ΗΛΕΚΣΡΟΛΟΓΙΑ

Σ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΗΜΑ ΗΛΕΚΣΡΟΛΟΓΙΑ Σ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΗΜΑ ΗΛΕΚΣΡΟΛΟΓΙΑ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΣΕΥΝΙΚΗ ΜΕΛΕΣΗ Ε ΕΓΚΑΣΑΣΑΗ ΦΩΣΟΒΟΛΣΑΪΚΩΝ ποσδαζηές: Ανδριανός Εσάγγελος Ζάλιαρης Χρήζηος Καθηγηηής: Δρ. Ανηωνιάδης Πανηελής 1 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ

Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ Βιομησανικόρ ζσεδιαζμόρ πποϊόνηων από ανακςκλωμένερ ζςζκεςαζίερ ΤΕΙ Δσηικής Μακεδονίας Τμήμα Βιομητανικού Στεδιαζμού Εργαζηήριο C 3 www.c3.teiwm.gr C 3 LAB www.c3.teiwm.gr 1 Εηζαγσγή Πεπιεσόμενα ύκβνια

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

1. Η ΒΙΩΙΜΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ. 1.1 Έλλνηα ηεο βηώζηκεο αλάπηπμεο

1. Η ΒΙΩΙΜΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ. 1.1 Έλλνηα ηεο βηώζηκεο αλάπηπμεο ΔΙΑΓΩΓΗ Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο εξγαζίαο απνηεινχλ νη Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο (ΑΠΔ) θαη εηδηθφηεξα ε αηνιηθή ηα αηνιηθά πάξθα. Μειεηψληαη νη πνιηηηθέο πνπ εθαξκφδνληαη γηα ηε δηάδνζε ηεο ρξήζεο ηνπο,

Διαβάστε περισσότερα

Σερλνινγηθό Δθπαηδεπηηθό Ίδξπκα Κξήηεο. ρνιή Σερλνινγηθώλ Δθαξκνγώλ. Σκήκα Μεραλνινγίαο. Πηπρηαθή εξγαζία

Σερλνινγηθό Δθπαηδεπηηθό Ίδξπκα Κξήηεο. ρνιή Σερλνινγηθώλ Δθαξκνγώλ. Σκήκα Μεραλνινγίαο. Πηπρηαθή εξγαζία Σερλνινγηθό Δθπαηδεπηηθό Ίδξπκα Κξήηεο ρνιή Σερλνινγηθώλ Δθαξκνγώλ Σκήκα Μεραλνινγίαο Πηπρηαθή εξγαζία Οηθνλνκνηερληθή κειέηε Φσηνβνιηαΐθνύ ζηαζκνύ ηζρύνο 80KWp Υξηζηόδνπινο Αζπξνκάιιεο (AM: 4593) Ηξάθιεην

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες.

Η απνξξόθεζε ηνπ νξαηνύ θσηόο γίλεηαη κέζσ ρξσζηηθώλ νπζηώλ πνπ νλνκάδνληαη τλωροθύλλες. ΦΩΣΟΤΝΘΔΗ Δλαιιαθηηθή δηεξγαζία παξαγσγήο ελέξγεηαο Υξεζηκνπνηείηαη από ηνπο νλνκαδόκελνπο θσηνζπλζεηηθνύο νξγαληζκνύο Οπζηαζηηθά ε αληίζηξνθε δηεξγαζία ηεο αλαπλνήο πλίζηαηαη ζηελ δέζκεπζε ειηαθήο ελέξγεηαο

Διαβάστε περισσότερα

1. Σα ζηάδηα απφ ηα νπνία πεξλάεη ε νηθνλνκία ζηε δηάξθεηα ελφο θχθινπ, ιέγνληαη θάζεηο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ.

1. Σα ζηάδηα απφ ηα νπνία πεξλάεη ε νηθνλνκία ζηε δηάξθεηα ελφο θχθινπ, ιέγνληαη θάζεηο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ. ΑΘ. ΧΑΡΙΣΩΝΙΔΗ : ΑΡΧΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Ο : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕ ΔΙΑΚΤΜΑΝΕΙ ΠΛΗΘΩΡΙΜΟ - ΑΝΕΡΓΙΑ 9.1. ΕΡΩΣΗΕΙ ΩΣΟΤ ΛΑΘΟΤ Για ηιρ παπακάηυ πποηάζειρ, να γπάτεηε ζηην κόλλα ζαρ ηον απιθμό ηηρ καθεμιάρ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γηπισκαηηθή Δξγαζία Οικονομική Γιασείπηζη ηων Θαλάζζιων Πόπων Ιζαβέιια Γεσξγίνπ Δπηβιέπσλ: Φνίβε Κνπληνχξε ΑΘΗΝΑ 2013 Πεπιεσόμενα Ειςαγωγή... 2 1.Η Ενεργειακή Πολιτική τησ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΩΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Η ΧΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΩΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΛΕΞΑΝ ΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΙΑΤΡΙΒΗ: Η ΧΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΥΠΟΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΩΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL B8-0165/7. Τροπολογία. Salvatore Cicu, Lambert van Nistelrooij εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο PPE

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL B8-0165/7. Τροπολογία. Salvatore Cicu, Lambert van Nistelrooij εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο PPE 1.2.2016 B8-0165/7 7 Αιτιολογική σκέψη A Α. ιακβάλνληαο ππόςε όηη νηζιυηικέρ πεπιοσέρ, οι οποίερ νξίδνληαη σο πεξηθέξεηεο NUT επηπέδνπ 2 θαη 3, έρνπλ θνηλά θαη κόληκα εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ ηιρ δηαθνξνπνηνύλ

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E.

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Γεώργιος Μπριζκόλας Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Τηνζέηεζε Γηεζλψλ Πξνηχπσλ απφ ηε Βηνκεραλία Εθελοντικά πρότυπα Υποχρεωτική νομοθεσία ISO 9001 ISO14001 ISO 50001 OHSAS 18001 ISO

Διαβάστε περισσότερα

EΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ

EΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ Δ EΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΣΜΖΜΑ ΟΡΓΑΝΩΖ ΚΑΗ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΟΗΝΩΝΗΚΖ ΑΠΟΓΟΥΖ & ΑΝΑΝΔΩΗΜΔ ΠΖΓΔ ΔΝΔΡΓΔΗΑ: Ζ περίπηωζε ηες Νόηηας Δύβοηας Σειηθή εξγαζία ηνπ ζπνπδαζηή: Μαραϊδώλε Θεόδωροσ Δπηβιέπνπζα: θ. Εαρθαδούια

Διαβάστε περισσότερα

Το φως θερμαίνει - Ψυχρά και Θερμά χρώματα

Το φως θερμαίνει - Ψυχρά και Θερμά χρώματα ΥΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ 8 Το φως θερμαίνει - Ψυχρά και Θερμά χρώματα Α. Ψυχρά και Θερμά χρώματα Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας Ο πετροπαιχνιδιάτορας... φωτιά ναι το πηγούνι του χρυσάφι το πηρούνι του Οδ. Ελύτης Σα χρώματα στη

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ Κεθάλαιο 7 Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ 1 Προζθορά ανηαγωνιζηικού κλάδοσ Πώο πξέπεη λα ζπλδπαζηνύλ νη απνθάζεηο πξνζθνξάο ησλ πνιιώλ επηκέξνπο επηρεηξήζεσλ ελόο αληαγσληζηηθνύ θιάδνπ γηα λα βξνύκε ηελ θακπύιε πξνζθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

Α.Σ.Δ.Η. ΠΔΗΡΑΗΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΖΜΑ ΖΛΔΚΣΡΟΛΟΓΗΑ

Α.Σ.Δ.Η. ΠΔΗΡΑΗΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΖΜΑ ΖΛΔΚΣΡΟΛΟΓΗΑ Α.Σ.Δ.Η. ΠΔΗΡΑΗΑ ΥΟΛΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΖΜΑ ΖΛΔΚΣΡΟΛΟΓΗΑ ΑΠΟΦΤΓΖ ΑΠΟΜΟΝΩΜΔΝΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ Δ ΓΗΑΤΝΓΔΓΔΜΔΝΑ ΦΩΣΟΒΟΛΣΑΪΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ (ANTI-ISLANDING DETECTION) Δπηβιέπωλ Καζεγεηήο: θ. Σζηψιεο πχξνο πνπδαζηήο:

Διαβάστε περισσότερα

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε 2. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 3. Έληππν νηθνλνκηθήο πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΣΜΗΜΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΧΝ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία "Ο ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΨΚΧΝ ΣΗΝ ΜΔΣΑ ΑΝΘΡΑΚΑ ΔΠΟΥΗ"

ΓΙΑΣΜΗΜΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΧΝ. Γηπισκαηηθή Δξγαζία Ο ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΨΚΧΝ ΣΗΝ ΜΔΣΑ ΑΝΘΡΑΚΑ ΔΠΟΥΗ ΓΙΑΣΜΗΜΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΧΝ Γηπισκαηηθή Δξγαζία κε ηίηιν "Ο ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΦΧΣΟΒΟΛΣΑΨΚΧΝ ΣΗΝ ΜΔΣΑ ΑΝΘΡΑΚΑ ΔΠΟΥΗ" ΚΔΠΔΙΓΗ ΚΧΝΣΑΝΣΙΝΟ ΜΒΑ 0904 επηέκβξηνο, 2010 Πεξίιεςε ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ )

Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Γηαηάμεηο Αλίρλεπζεο Γηαξξνώλ (λεξνύ θαπζίκωλ ρεκηθώλ ) Τν πξόβιεκα - Γηαξξνή λεξνύ Αθόκε θαη κηα κηθξή δηαξξνή λεξνύ κπνξεί λα πξνθαιέζεη θαηαζηξνθή αλ δελ αληρλεπζεί εγθαίξσο Δηαξξνή κπνξεί λα πξνέιζεη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία

Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία ΧΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Α.Ε Οινθιεξωκέλεο ιύζεηο γηα ηελ γαιαθηνβηνκεραλία Πνηνί είκαζηε Η ΜΙΝΔΡΑΛ ΥΗΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΣΑ Α.Δ. μεθίλεζε ηελ πνξεία ηεο ην 1976. Από ηελ αξρή ζπλεξγαζηήθακε κε πξωηνπόξνπο εηαηξείεο ζηνλ

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΔΡΗΓΑ ΜΔ ΘΔΜΑ: «ΟΗΚΟΛΟΓΗΚΖ ΜΔΣΑΚΗΝΖΖ ΣΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ» Θεζζαινλίθε, Γεπηέξα 16 Μαίνπ 2011

ΔΠΔΡΗΓΑ ΜΔ ΘΔΜΑ: «ΟΗΚΟΛΟΓΗΚΖ ΜΔΣΑΚΗΝΖΖ ΣΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ» Θεζζαινλίθε, Γεπηέξα 16 Μαίνπ 2011 Σνκέαο Βνξείνπ Διιάδνο ΔΠΔΡΗΓΑ ΜΔ ΘΔΜΑ: «ΟΗΚΟΛΟΓΗΚΖ ΜΔΣΑΚΗΝΖΖ ΣΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ» Θεζζαινλίθε, Γεπηέξα 16 Μαίνπ 2011 «Ζ ΑΠΑΡΑΓΔΚΣΖ ΚΑΣΑΣΑΖ ΣΑΘΜΔΤΖ. ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΔ ΒΔΛΣΗΩΖ ΜΔ ΤΓΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΠΟΓΟΖ»

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΔΠΞΝΗΛΑ ΚΞΖΙΗΩΛΖ ΡΚΖΚΑ Α 3 ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ

ΓΔΠΞΝΗΛΑ ΚΞΖΙΗΩΛΖ ΡΚΖΚΑ Α 3 ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΓΔΠΞΝΗΛΑ ΚΞΖΙΗΩΛΖ ΡΚΖΚΑ Α 3 ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ 2013 ΔΛΝΡΖΡΑ 1 ΗΠΣΠ ΘΑΗ EΛΔΟΓΔΗΑ Σελίδα 2 ΔΛΝΡΖΡΑ 1 ΗΥΤ ΚΑΗ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΗΥΤ ΟΡΙΜΟ Ζ Ηζρχο είλαη έλα απφ ηα πην ζεκαληηθά κεγέζε ηεο θπζηθήο. Δίλαη ν ξπζκφο παξαγσγήο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Αξιοποίηζη Ηλιακήρ Ενέπγειαρ ζε Αζηικό Πεπιβάλλον ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Αξιοποίηζη Ηλιακήρ Ενέπγειαρ ζε Αζηικό Πεπιβάλλον ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σα θυηοβοληαφκά (Φ/Β) ζςζηήμαηα απνηεινχλ κηα απφ ηηο εθαξκνγέο ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο (Α.Π.Δ.), κε ηεξάζηην ελδηαθέξνλ γηα ηελ Διιάδα. Δθκεηαιιεπφκελν ην Φ/Β θαινόμενο, δειαδή ηελ άκεζε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΑ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΑ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΗΛΔΚΣΡΟΛΟΓΙΑ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΗΛΔΚΣΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΔΩ ΓΤΟ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΩΝ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΤΠΟΛΟΓΙΣΙΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΜΠΑΞΔΒΑΝΗ ΙΩΑΝΝΗ ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΣΗ:

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΜΟ Α Mάθημα 5: To παραγωγής σναρηήζεις κόζηοσς Η ζπλάξηεζε ζπλνιηθνύ θόζηνπο C FC VC Όπνπ FC= ην ζηαζεξό θόζηνο (ην θόζηνο γηα ηνλ ζηαζεξό παξαγσγηθό ζπληειεζηή) θαη VC= ην κεηαβιεηό

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ

ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΟΛΤΜΕΡΙΜΟ - ΠΕΣΡΟΥΗΜΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΣΑ Ο πολσμεριζμός Πολσμεριζμός είναι η τημική ανηίδραζη καηά ηην οποία πολλά μόρια ίδιων ή διαθορεηικών οργανικών ενώζεων, ποσ ονομάζονηαι μονομερή, ενώνονηαι και ζτημαηίζοσν

Διαβάστε περισσότερα

Γηεξεχλεζε ζπλεξγαζίαο αλεκνγελλήηξηαο θαη κηθξνχ πδξνειεθηξηθνχ ζηαζκνχ γηα ηελ εμππεξέηεζε ειεθηξηθψλ θνξηίσλ. Δθαξκνγή ζηε λήζν Μήιν.

Γηεξεχλεζε ζπλεξγαζίαο αλεκνγελλήηξηαο θαη κηθξνχ πδξνειεθηξηθνχ ζηαζκνχ γηα ηελ εμππεξέηεζε ειεθηξηθψλ θνξηίσλ. Δθαξκνγή ζηε λήζν Μήιν. ΔΘΝΙΚΟ ΜΔΣΟΒΙΟ ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΙΟ ΓΙΔΠΙΣΗΜΟΝΙΚΟ ΓΙΑΣΜΗΜΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ «ΔΠΙΣΗΜΗ & ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΤΓΑΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΓΙΔΡΔΤΝΗΗ ΤΝΔΡΓΑΙΑ ΑΝΔΜΟΓΔΝΝΗΣΡΙΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΤ ΤΓΡΟΗΛΔΚΣΡΙΚΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Αλάιπζε βησζηκόηεηαο θσηνβνιηατθνύ ζπζηήκαηνο εγθαηεζηεκέλεο ηζρύνο 100 ΚW ζηελ πεξηνρή Μεζώλε Μεζζελίαο

Αλάιπζε βησζηκόηεηαο θσηνβνιηατθνύ ζπζηήκαηνο εγθαηεζηεκέλεο ηζρύνο 100 ΚW ζηελ πεξηνρή Μεζώλε Μεζζελίαο ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΑΗΓΑΗΟΤ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ Αλάιπζε βησζηκόηεηαο θσηνβνιηατθνύ ζπζηήκαηνο εγθαηεζηεκέλεο ηζρύνο 100 ΚW ζηελ πεξηνρή Μεζώλε Μεζζελίαο Γεκνζζέλεο Ν. Μηραιαθόπνπινο ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο:

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ ΚΑΙ ΓΔΧΘΔΡΜΙΚΑ ΠΔΓΙΑ

ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ ΚΑΙ ΓΔΧΘΔΡΜΙΚΑ ΠΔΓΙΑ Α.Σ.Δ.Ι. ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ΣΜΗΜΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΑ ΠΔΣΡΔΛΑΙΟΤ ΚΑΙ ΦΤΙΚΟΤ ΑΔΡΙΟΤ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΓΔΧΘΔΡΜΙΑ ΚΑΙ ΓΔΧΘΔΡΜΙΚΑ ΠΔΓΙΑ ΚΟΤΡΣΙΓΗ ΝΙΚΟΛΑΟ ΠΑΠΑΨΧΑΝΝΙΓΟΤ ΔΛΠΙΓΑ ΔΠΙΒΛΔΠΧΝ: ΜΑΡΜΑΝΗ ΓΗΜΗΣΡΙΟ ΚΑΒΑΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΓΚΜΘΜΓΖΗΜ ΓΗΝΑΖΔΓΡΠΖΗΜ ΖΔΞΡΙΑ ΗΑΒΑΘΑΟ. Ορνιή Δηνίθεζεο θαη Μηθνλνκίαο. Πκήκα Θνγηζηηθήο. Νηπρηαθή Γξγαζία

ΠΓΚΜΘΜΓΖΗΜ ΓΗΝΑΖΔΓΡΠΖΗΜ ΖΔΞΡΙΑ ΗΑΒΑΘΑΟ. Ορνιή Δηνίθεζεο θαη Μηθνλνκίαο. Πκήκα Θνγηζηηθήο. Νηπρηαθή Γξγαζία ΠΓΚΜΘΜΓΖΗΜ ΓΗΝΑΖΔΓΡΠΖΗΜ ΖΔΞΡΙΑ ΗΑΒΑΘΑΟ Ορνιή Δηνίθεζεο θαη Μηθνλνκίαο Πκήκα Θνγηζηηθήο Νηπρηαθή Γξγαζία Αλαλεώζηκεο Νεγέο Γλέξγεηαο θαη ε Γθαξκνγή ηνπο ζηνλ Πνπξηζηηθό Πνκέα Ρπνβιεζείζα ζηνλ Ηαζεγεηή Οθαξβαηζφπνπιν

Διαβάστε περισσότερα

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΚΤΠΡΟΤ Πξόγξακκα Δπηκόξθσζεο Τπνςεθίσλ Καζεγεηώλ Σερλνινγίαο Γελάξεο 2011 ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΑ Ι (Ύιε Γπκλαζίνπ) Διδάσκων: Σαββίδης Σάββας Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β )

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΓΕΝΙΚΟΤ ΛΤΚΕΙΟΤ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕ ΕΞΕΣΑΕΙ Γ ΣΑΞΗ ΗΜΕΡΗΙΟΤ ΕΠΑΛ (ΟΜΑΔΑ Β ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: /0/03 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΔΜΑ Α ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΘΕΜΑΣΩΝ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. Τν πξόγξακκα απηό :

ΚΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. Τν πξόγξακκα απηό : ΚΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Τν πξόγξακκα απηό : Τν είλαη ην κεγαιύηεξν θαη πιένλ θηιόδνμν πξόγξακκα επέκβαζεο ζηνλ θηηξηαθό ηνκέα ζηελ Δπξώπε. Ξεθηλάεη ην 2011 θαη νινθιεξώλεηαη ην 2020 Σύκθσλα κε ηελ δέζκεπζε

Διαβάστε περισσότερα

1 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Ειζαγωγή

1 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Ειζαγωγή 1 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Ειζαγωγή A. Σσζκεσές Εργαζηηρίοσ Ηλεκηρονικής Ο πιηθόο εμνπιηζκόο ηνπ εξγαζηεξίνπ ειεθηξνληθήο πεξηιακβάλεη ηηο αθόινπζεο ζπζθεπέο: 1. Παικνγξάθνπο: Protec 6502 θαη Peak Tech 2020N

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας

ιαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ιαχείριση Εφοδιαστικής Αλυσίδας Ασκήσεις αποθεµάτωνµ Δρ.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΔΙ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΝΑΓΩΝ ΗΘΤΑ ΣΟ Γ.Ν. ΞΑΝΘΗ. Δηζεγεηήο: Αζαλάζηνο Μπακπαιίδεο, Γηνηθεηήο Γ.Ν. Ξάλζεο

ΓΡΑΔΙ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΝΑΓΩΝ ΗΘΤΑ ΣΟ Γ.Ν. ΞΑΝΘΗ. Δηζεγεηήο: Αζαλάζηνο Μπακπαιίδεο, Γηνηθεηήο Γ.Ν. Ξάλζεο ΓΡΑΔΙ ΔΓΚΑΣΑΣΑΗ ΜΟΝΑΓΩΝ ΗΘΤΑ ΣΟ Γ.Ν. ΞΑΝΘΗ Δηζεγεηήο: Αζαλάζηνο Μπακπαιίδεο, Γηνηθεηήο Γ.Ν. Ξάλζεο Δίλαη γλσζηφ ζε φινπο φηη ηα λνζνθνκεία είλαη απφ ηα πην ελεξγνβφξα θηηξηαθά ζπγθξνηήκαηα, ιφγσ κεγέζνπο,

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα