Εθνικά. & Ευρωπαϊκά ίκτυα Προαγωγής Υγείας

Transcript

1 Εθνικά & Ευρωπαϊκά ίκτυα Προαγωγής Υγείας ΠEPIEXOMENA 4 ΕΘΝΙΚΟ ΙΚΤΥΟ ΗΜΩΝ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ (Ε ΗΠΥ) Η. ΣΧΟΡΕΤΣΑΝΙΤΗ 5 ΙΑ ΗΜΟΤΙΚΟ ΙΚΤΥΟ ΥΓΕΙΑΣ Σ. ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ 6 ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΚΤΥΟ «ΥΓΙΩΝ ΠΟΛΕΩΝ» ΤΗΣ Π.Ο.Υ. Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ 7 ΕΘΝΙΚΟ ΙΚΤΥΟ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Ε ΠΥΧΕ) Κ. ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ 8 ΕΘΝΙΚΟ ΙΚΤΥΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ (Ε ΝΥΠΥ) Ι. ΠΕΤΡΟΥΛΙΑ 9 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΚΤΥΟ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΑΠΟ ΚΑΠΝΟ Φ. ΦΙΛΙΠΠΙ ΗΣ 10 ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙ ΑΣ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Μ. ΜΠΟΥΡΗ 11 ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Α. ΜΩΡΑΪΤΑΚΗ - ΤΣΑΜΗ 12 ΝΕΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 13 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 14 ΝΕΕΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ 15 ΠΡΟΣΕΧΗ ΣΥΝΕ ΡΙΑ Ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ. ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Η εποχή που διανύουµε χαρακτηρίζεται από πολλούς -όχι άδικα- ως εποχή της πληροφορίας, αφού η ραγδαία επιστηµονική και τεχνολογική έρευνα καταλήγει σε συνεχή παραγωγή νέας γνώσης και πληροφοριών. Μέσα σ αυτήν την «κοινωνία της πληροφορίας», η κατανοµή, η διάχυση και η διαχείρισή της αποτελούν τις κυριότερες συνιστώσες, όχι µόνο για την εξέλιξη και πρόοδο, αλλά και για την βελτίωση της ποιότητας ζωής του ανθρώπου σε όλα τα επίπεδα. Η επαύξηση και διευκόλυνση της επικοινωνίας των ανθρώπων µέσα από οργανωµένες δοµές όπως τα δίκτυα, θεωρείται απαραίτητη όσο ποτέ άλλοτε. Σε ό,τι αφορά τον τοµέα της υγείας, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, µε πρωτοβουλία του Παγκόσµιου Οργανισµού Υγείας (ΠΟΥ), δηµιουργήθηκαν, πιλοτικά, τα πρώτα Ευρωπαϊκά ίκτυα Υγιών Πόλεων, όπου πόλεις από όλη την Ευρώπη συνεργάστηκαν, µε σκοπό την ανάπτυξη καινοτόµων προγραµµάτων Προαγωγής Υγείας. Η προσπάθεια συνεχίστηκε µε τη δηµιουργία κι άλλων δικτύων, όπως του Ευρωπαϊκού ικτύου Σχολείων Προαγωγής Υγείας και του Ευρωπαϊκού ικτύου Νοσοκοµείων Προαγωγής Υγείας. Στη συνέχεια µε την υποστήριξη του ΠΟΥ, οι χώρες ενθαρρύνθηκαν ώστε να δηµιουργήσουν αντίστοιχα εθνικά δίκτυα. Στην Ελλάδα, έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν το Εθνικό ίκτυο Νοσοκοµείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας, το Εθνικό ίκτυο Προαγωγής Υγείας Χώρων Εργασίας, ενώ ση- µαντική εξέλιξη αποτελεί η συνένωση των τριών υπαρχόντων δικτύων δήµων: α) Εθνικό ίκτυο ήµων Προαγωγής Υγείας, β) ιαδηµοτικό ίκτυο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης ΟΤΑ, γ) Εθνικό ίκτυο Υγιών Πόλεων, µε την επωνυµία Εθνικό ιαδηµοτικό ίκτυο Υγιών Πόλεων - Προαγωγής Υγείας. Το παρόν τεύχος περιλαµβάνει εκτενές αφιέρωµα στη δράση και λειτουργία των Εθνικών και των Ευρωπαϊκών ικτύων, αναδεικνύοντας έτσι τις προκλήσεις που αντιµετωπίζουν τόσο, για την προάσπιση του δικαιώµατος κάθε πολίτη στην ίση πρόσβαση στη διαθέσιµη φροντίδα, όσο και στη συµµετοχή όλων για την εξασφάλιση ικανοποιητικού επιπέδου υγείας. Ελίζα Ε. Φερεκύδου ρ Βιολόγος Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας NEA YΓEIA Τριµηνιαίο Ενηµερωτικό Περιοδικό Αλεξανδρουπόλεως 25, Αθήνα τηλ.: , fax: , chsr@med.uoa.gr, website: Γραµµατεία Σύνταξης: Χ. ηµητρακάκη, Η. Σχορετσανίτη, Χ. Βλαχοπούλου, Φ. Φιλιππίδης, Κ. Γιαννοπούλου Καλλιτεχνική Επιµέλεια: Κώστας Βοσταντζόγλου Εκδότης: Χριστίνα ηµητρακάκη, Ιδιοκτήτης: Χριστίνα ηµητρακάκη Παραγωγή - Εκτύπωση: Άρτιον Γραφικές Τέχνες ΑΒΕΕΕ

2 Εθνικό ίκτυο ήµων 4 Προαγωγής Υγείας (Ε ΗΠΥ) Σχορετσανίτη Ηρώ Ψυχολόγος, ΜSc. Προαγωγής & Αγωγής Υγείας, Συντονίστρια Ε ΗΠΥ Για την ανάπτυξη της Προαγωγής και Αγωγής Υγείας σε επίπεδο δήµων, ιδρύθηκε, το 2ο εξάµηνο του 2007, το Εθνικό ίκτυο ήµων Προαγωγής Υγείας (Ε ΗΠΥ). Βασικός σκοπός του είναι η προάσπιση και βελτίωση της υγείας των κατοίκων των δήµων της χώρας µε την ανάπτυξη καινοτόµων δραστηριοτήτων Προαγωγής και Αγωγής Υγείας. Σή- µερα αριθµεί 43 καλλικρατικούς δήµους-µέλη απ όλη τη χώρα. Σηµαντική διεθνή διάκριση αποτελεί η πιστοποίηση από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας. Στις βασικές δραστηριότητες του Ε ΗΠΥ περιλαµβάνονται οι εξής: Σχεδιασµός, οργάνωση και αξιολόγηση προγραµ- µάτων και υπηρεσιών Προαγωγής και Αγωγής Υγείας. Οργάνωση επιστηµονικών δραστηριοτήτων Προαγωγής και Αγωγής Υγείας. ιάχυση των σχετικών πληροφοριών και γνώσεων µε τη χρήση ηλεκτρονικών και εντύπων µορφών επικοινωνίας. Συµµετοχή στις αντίστοιχες διεθνείς και ευρωπαϊκές δραστηριότητες. Αναγνώριση, συλλογή και διάδοση πληροφοριών, µεθόδων, εργαλείων και µοντέλων καλής πρακτικής. Αξιοποίηση των εθνικών και ευρωπαϊκών προγραµµάτων και επιχορηγήσεων σχετικών µε την υγεία. Ανταλλαγή εµπειριών και µεταφορά της σχετικής τεχνογνωσίας µεταξύ των δήµων-µελών. Επιδίωξη της συνεργασίας µε άλλους φορείς που έχουν κοινούς µε το ίκτυο στόχους. Εκπροσώπηση και ενεργή συµµετοχή σε σχετικές πρωτοβουλίες και δράσεις, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι σηµαντικότερες δράσεις του Ε ΗΠΥ στα τρία χρόνια λειτουργίας του συνοψίζονται ως εξής: Το Ε ΗΠΥ σε συνεργασία µε την Ελληνική Εταιρεία Προαγωγής και Αγωγής Υγείας διοργάνωσε το 1 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Προαγωγής Υγείας στην Κοινότητα που πραγµατοποιήθηκε στο πλαίσιο του 5 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Προαγωγής και Αγωγής Υγείας στην Αθήνα, στις εκεµβρίου Στο συνέδριο συµµετείχαν 550 σύνεδροι, ενώ εστάλησαν και αναρτήθηκαν συνολικά 108 γραπτές ανακοινώσεις. Το συνέδριο τέθηκε υπό την αιγίδα των Υπουργείων Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευµάτων. Στο διάστηµα Σεπτεµβρίου- εκεµβρίου 2008, το Ε ΗΠΥ υλοποίησε την εκστρατεία «Πρόληψη του Καρκίνου», σε συνεργασία µε το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ) και το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών (ΚΜΥΥ). Η εκστρατεία τέθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και περιελάµβανε κεντρικές και τοπικές δράσεις. Οι κεντρικές δράσεις ήταν οι εξής: Συνέντευξη τύπου. Έκδοση και µαζική διανοµή οδηγού Πρόληψης «Ο Καρκίνος Νικιέται». Ραδιοφωνική, έντυπη και διαδικτυακή προβολή της εκστρατείας. ιαµόρφωση ειδικής ιστοσελίδας ( Πραγµατοποιήθηκαν συνολικά 36 δράσεις δήµων: ενηµερωτικές εκδηλώσεις για το κοινό, επιστηµονικές εκδηλώσεις για επαγγελµατίες υγείας και προληπτικές εξετάσεις από δηµόσιες υπηρεσίες υγείας. Στο διάστηµα εκεµβρίου-φεβρουαρίου 2010 το Ε ΗΠΥ υλοποίησε εκστρατεία για την πρόληψη των οδικών ατυχηµάτων, σε συνεργασία µε το ΙΚΠΙ, το ΚΜΥΥ και το ίδρυµα οδικής ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς». Η εκστρατεία τέθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και περιελάµβανε τη µαζική εκτύπωση και διανοµή edgar cards ( ) σε χώρους εστίασης νέων, δηµιουργία ειδικής ιστοσελίδας και έντυπη, ραδιοφωνική και διαδικτυακή προβολή της εκστρατείας. Παράλληλα πραγµατοποιήθηκαν τοπικές ενηµερωτικές εκδηλώσεις µε τη συµβολή εθελοντών. Στο πλαίσιο της εκστρατείας, που πραγµατοποιήθηκε το 2010 για την προαγωγή της υγιεινής διατροφής των παιδιών και των εφήβων και µε αφορµή την εβδοµάδα διατροφής, πραγµατοποιήθηκαν τοπικές εκδηλώσεις σε 16 δήµους, σε συνεργασία µε τον Πανελλήνιο Σύλλογο ιαιτολόγων- ιατροφολόγων, που είχαν θέµα: "εγκυµοσύνη: 3µήνες πριν, 3 χρόνια µετά". Στους δήµους διατέθηκαν 3 ηλεκτρονικά ενηµερωτικά έντυπα. Ακόµη στο πλαίσιο της εκστρατείας, διανεµήθηκε σε αντίτυπα σε ό- λους τους δήµους-µέλη του Ε ΗΠΥ, ενηµερωτικό έντυπο που αφορά τα παιδιά ηλικίας 6-12 ετών, µε τίτλο «Ισορροπηµένη διατροφή και άσκηση. Έ- νας µικρός οδηγός για γονείς και υπευθύνους φροντίδας παιδιών». Το 2011 πραγµατοποιήθηκε µε χρηµατοδότηση από το ΚΕΣΥ έρευνα υγείας µε τίτλο «ιεξαγωγή έρευνας υγείας για την καταγραφή συµπεριφορών υγείας, της ποιότητας ζωής σχετιζόµενης µε την υγεία και χρήσης υπηρεσιών υγείας, µε σκοπό το σχεδιασµό παρεµβάσεων προαγωγής και αγωγής υγείας σε πληθυσµό δήµων αγροτικής και αστικής περιοχής». Η έ- ρευνα πραγµατοποιήθηκε στο δήµο Μεγάρων. Το Ε HΠΥ σχεδίασε και υλοποιεί ένα πρόγραµµα ηλεκτρονικής κατάρτισης (διάρκειας 3 µηνών) στην Προαγωγή και Αγωγή Υγείας για τα στελέχη των υπηρεσιών των δήµων-µελών του δικτύου. Ως σήµερα, έχουν ολοκληρωθεί 3 κύκλοι εκπαίδευσης 100 επαγγελµατιών υγείας. Με µεγάλη επιτυχία, το Ε ΗΠΥ έχει σχεδιάσει και πραγµατοποιήσει 3 κύκλους του διήµερου, βιωµατικού σεµιναρίου εκπαίδευσης διάρκειας 10 ωρών- µε τίτλο «Εκπαίδευση επαγγελµατιών υγείας στη παροχή συµβουλευτικής παρακίνησης για τη διακοπή καπνίσµατος». Έως σήµερα το Ε ΗΠΥ, έχει προχωρήσει στη µαζική εκτύπωση και διανοµή στους δήµους-µέλη των εξής εντύπων: «Ζωή Χωρίς Τσιγάρο» ( αντίτυπα). «Πρόληψη: Πρόταση Ζωής» ( αντίτυπα). «Ο Καρκίνος Νικιέται» ( αντίτυπα). 6 τεύχη του τριµηνιαίου ενηµερωτικού εντύπου «Υγεία για Όλους» ( αντίτυπα/τεύχος. ηµιουργία τριµηνιαίου ηλεκτρονικού περιοδικού «Υγεία στην Κοινότητα». Για περαιτέρω πληροφορίες:

3 Το ιαδηµοτικό ίκτυο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ο.Τ.Α. είναι Ν.Π.Ι.. (Αστική Μη-Κερδοσκοπική Εταιρεία), ανεξάρτητη από το Κράτος, που έχει ως αποκλειστικό του σκοπό την Πρόληψη των Νοση- µάτων, την Προαγωγή της Υγείας και γενικότερα την προώθηση ολοκληρωµένων Πολιτικών και ράσεων στο πεδίο της ηµόσιας Υγείας. ραστηριοποιείται κυρίως στους τοµείς της Υγειονοµικής Ενηµέρωσης, της Προστασίας του Περιβάλλοντος και της Προληπτικής Ιατρικής. Ιδρύθηκε το 2005 και σήµερα αριθµεί 132 Καλλικρατικούς ήµους Μέλη από όλες τις Περιφέρειες της χώρας. Σηµαντική αναγνώριση για την πολυετή προσφορά του ικτύου αποτελεί η πιστοποίησή του, τον Ιούνιο 2010, από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας. Η έλλειψη θεσµικού πλαισίου σε θέµατα Πρόληψης των Νοσηµάτων και Προαγωγής της Υγείας από µέρους της Πολιτείας καθώς και η πολυπλοκότητα της λειτουργίας των οµών Υγείας (ιατρικές υπηρεσίες, κοινωνικές, ψυχολογικές), στο πλαίσιο των ΟΤΑ, ανέδειξαν την ανάγκη δηµιουργίας ενός ικτύου, όπου εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από όλη τη χώρα, συνδιαµορφώνουν τοπικές πολιτικές υγείας και συµµετέχουν σε ανάλογες πρωτοβουλίες και προγράµµατα. Στο πλαίσιο αυτό, το ιαδηµοτικό ίκτυο Υγείας αναλαµβάνει πρωτοβουλίες σε πανελλαδικό επίπεδο. Το ιαδηµοτικό ίκτυο διοικείται από ένα 11µελές ιοικητικό Συµβούλιο αποτελούµενο από εκλεγµένους εκπροσώπους των ήµων, το οποίο εκλέγεται από την Γενική Συνέλευση, µετά τις ηµοτικές εκλογές, για 4 χρόνια. Ο σηµερινός Πρόεδρος του Σ και ιστορικός ιδρυτής του ικτύου είναι ο Γιώργος Πατούλης, ήµαρχος Αµαρουσίου. Προσδίδουµε στην έννοια της πρόληψης ένα ευρύτερο περιεχόµενο ώστε, εκτός από τις παραµέτρους της ηµόσιας Υγείας, να περιλαµβάνει και την περιβαλλοντική διαχείριση καθώς και τις δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης. Έτσι, στο πλαίσιο του σκοπού µας αναπτύσσουµε 2 κατηγορίες προγραµµάτων: προγράµµατα ενηµέρωσης και προγράµµατα πρόληψης. 1. Προγράµµατα Ενηµέρωσης: H Έχουν πραγµατοποιηθεί δεκάδες επιστηµονικές ηµερίδες σε ήµους της Αττικής αλλά και της Περιφέρειας για θέµατα όπως το κάπνισµα, η παχυσαρκία, τα καρδιαγγειακά νοσήµατα, η υπογονιµότητα, οι άνοιες, οι διάφορες µορφές καρκίνου, κ.λ.π. και έχουν διενεργηθεί δωρεάν εξετάσεις στους δηµότες. H Πανελλήνια Συνέδρια: Κάθε άνοιξη γίνεται το Ετήσιο Πανελλήνιο Συνέδριο. Τα συνέδριά µας τιµούν µε τη παρουσία τους η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, εκπρόσωποι των Υπουργείων Απασχόλησης και Εσωτερικών, της ΚΕ ΚΕ, της ΤΕ ΚΝΑ και πολλοί άλλοι. Σε κάθε Συνέδριο υπάρχει ένας κεντρικός οµιλητής. Στο 7ο Συνέδριο που διεξήχθη φέτος στο Πανόραµα Θεσσαλονίκης, κεντρικός οµιλητής ήταν ο Καθηγητής Ιατρικής και Πρόεδρος του ΕΟΦ, Γιάννης Τούντας. H Η εφηµερίδα µας «ήµων Υγεία» κυκλοφορεί ηλεκτρονικά κάθε τρίµηνο και αποτελεί: α) µια ευκαιρία παρουσίασης καλών πρακτικών που υλοποιούνται στους ήµους µέλη, β) ένα ουσιαστικό βήµα διαλόγου µεταξύ των ΟΤΑ και γ) αποτύπωση έγκυρων επιστηµονικών άρθρων και µελετηµένων προτάσεων προς εφαρµογή από τους ήµους µέλη µας. H Η ενηµερωµένη ιστοσελίδα µας,, αναφέρει όλες τις δράσεις του ικτύου, παρέχει χρήσιµες θεσµικές πληροφορίες και δίνει τη δυνατότητα ενός άµεσου και ουσιαστικού διαλόγου. 2. Προγράµµατα Πρόληψης H Προγράµµατα Προστασίας του Περιβάλλοντος: Το ιαδηµοτικό ίκτυο, σε συνεργασία µε µεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις, συµµετέχει κάθε χρόνο στο πρόγραµµα «Καθαρίστε τη Μεσόγειο» κατά τους µήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο. Στο πλαίσιο του προγράµµατος έχουν ήδη εκπαιδευτεί δεκάδες εθελοντές και έχουν διοργανωθεί περιβαλλοντικά προγράµµατα καθαρισµού σε δεκάδες ήµους µέλη. H Πρόγραµµα Τηλεϊατρικής Υποστήριξης αποµονω- µένων ήµων: Από το 2008 το ίκτυο συντονίζει µε την οργάνωση και χρηµατοδότηση της Vodafone και την υποστήριξη του Ιατρικού Αθηνών, ένα µεγάλο πρόγραµµα τηλεµετρίας ιατρικών παραµέτρων σε 17 αρχικά (κυρίως αποµονωµένους ή πυρόπληκτους) ήµους µέλη µας, που επεκτάθηκε από φέτος σε 30 ήµους. Σκοπός του προγράµµατος είναι η εξειδικευµένη διαγνωστική υποστήριξη στα περιφερειακά ή δηµοτικά ιατρεία σε περιστατικά που χρήζουν ειδικών εξετάσεων, ώστε να µειωθεί η ανάγκη µετακίνησης των κατοίκων των δήµων αυτών προς τα κεντρικά νοσοκοµεία. Για τις ανάγκες του προγράµµατος, τα περιφερειακά ιατρεία εξοπλίσθηκαν ήδη µε ειδικά µηχανήµατα όπως καρδιογράφο, σπιρόµετρο, οξύµετρο, πιεσόµετρο, γλυκοζόµετρο καθώς και µε φορητό υπολογιστή PDA. H Πρόγραµµα Πρόληψης Οστεοπόρωσης: Από το 2008 έχουµε αναπτύξει ένα πρόγραµµα πρόληψης της οστεοπόρωσης που απευθύνεται κυρίως σε γυναίκες >45 ετών και γίνεται µε υπερηχογράφηµα πτέρνας από ειδικευµένο προσωπικό του ικτύου µε την υποστήριξη εθελοντών ορθοπεδικών ιατρών. Μέχρι σήµερα το πρόγραµµα έχει διεξαχθεί σε 35 ή- µους, στους οποίους έχουν εξετασθεί περισσότεροι από δηµότες ενώ ένα ποσοστό 12% περίπου έχει αποδειχθεί ότι διατρέχει κίνδυνο αυτόµατου κατάγµατος και έχει παραπεµφθεί στον θεράποντα ιατρό του. H Άλλα προγράµµατα: Αφορούν προγράµµατα προσυµπτωµατικού ελέγχου του καρκίνου του παχέος εντέρου, του τραχήλου της µήτρας και του προστάτη που γίνονται σε ετήσια βάση. Επίσης εκστρατείες πρόληψης της Ηπατίτιδας Β που διεξήχθησαν σε πολλές περιοχές της χώρας. Αφορούν επίσης προγράµ- µατα εκπαίδευσης εθελοντών για την αντιµετώπιση του εθισµού στο ιαδίκτυο. Τέλος, αφορούν συνεχιζόµενα προγράµµατα καταπολέµησης της παιδικής παχυσαρκίας, µέσω της συµµετοχής του ικτύου στο Ευρωπαϊκό πρόγραµµα Epode στο οποίο έχουµε εντάξει 13 ήµους µέλη µας. ιαδηµοτικό ίκτυο Υγείας Σωτήρης Παπασπυρόπουλος Ιατρός-Υγιεινολόγος, Ψυχίατρος, ιευθυντής ιαδηµοτικού ικτύου Υγείας 5

4 6 Το ο Ευρωπαϊκό και Ελληνικό ίκτυο «Υγιών Πόλεων» της Π.Ο.Υ. Νταίζη Παπαθανασοπούλου Κοινωνιολόγος Κοινωνική Λειτουργός, Γενική /ντρια του Ελληνικού ικτύου Υγιών Πόλεων, Συντονίστρια του Προγράµµατος Το πρόγραµµα «Υγιείς Πόλεις» ξεκίνησε το 1987 µε πρωτοβουλία της Παγκόσµιας Οργάνωσης Υγείας, µε σκοπό να δραστηριοποιηθούν οι πόλεις στην εφαρµογή των αρχών «Υγεία για Όλους», που είχε ψηφισθεί από τα κράτη µέλη. Θεωρήθηκε ότι οι ήµοι ως Οργανισµοί, έχουν α- µεσότερη επαφή µε τους πολίτες και τα προβλή- µατά τους από ότι οι κρατικές υπηρεσίες και ότι η προώθηση των θεµάτων προαγωγής της υγείας και βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης, έπρεπε να περνά µέσω αυτών στους πολίτες. Το 1987, οι πρώτοι 10 ήµοι στην Ευρώπη δεσµεύονται να εργασθούν µαζί µε την Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας για τον σκοπό αυτό ως project cities. Στα χρόνια που ακολούθησαν, υλοποιήθηκαν τέσσερεις πενταετείς φάσεις αυτού του προγράµµατος, έχει παραχθεί ιδιαίτερα αξιόλογο έργο και έχει αποκτηθεί ιδιαίτερα αξιοποιήσιµη τεχνογνωσία. Μέχρι το 2013 διανύουµε την πέµπτη πενταετή Φάση, οι project cities είναι πλέον 100 και έχουν δηµιουργηθεί Εθνικά ίκτυα σχεδόν σε όλα τα κράτη της Ευρώπης µε περισσότερες από πόλεις-µέλη. Η όλη φιλοσοφία που διέπει αυτό το κίνηµα, που ξεκίνησε από την Ευρώπη, αλλά επεκτάθηκε και στις υπόλοιπες ηπείρους, βασίζεται στα εξής: Η υγεία δεν νοείται απλώς ως η έλλειψη ασθένειας αλλά ως η κατάσταση της πλήρους σωµατικής και ψυχικής ευεξίας. Το µεγαλύτερο µέρος του πληθυσµού ζει σε πόλεις. Το περιβάλλον των πόλεων, αστικό, κοινωνικό, οικονοµικό, ο τρόπος και οι συνήθειες ζωής, επηρεάζουν την υγεία. Οι πόλεις πρέπει να είναι βιώσιµες και να παρέχουν ποιότητα ζωής. Οι προσπάθειες των Υγιών Πόλεων κατατείνουν ώστε µε τις παρεµβάσεις τους και την µέθοδο εργασίας τους να βελτιώνουν διαρκώς τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία. Το πρόγραµµα «Υγιείς Πόλεις» δεν αφορά τις υπηρεσίες της υγείας. Η υγεία τίθεται ως βασική παράµετρος, στο σχεδιασµό και στις δράσεις όλων των τοµέων και των υπηρεσιών που σχετίζονται µε τους παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία, ώστε να έχουν βιώσιµη ανάπτυξη και ποιότητα ζωής. Σε αυτήν την πενταετία, η εργασία των Υγιών Πόλεων, µε κύριο άξονα την υγεία και την ισότητα στην υγεία, επικεντρώνεται σε τρία κύρια θέµατα: Περιβάλλον Φροντίδας και Υποστήριξης. Μια Υγιής Πόλη, είναι µια πόλη για όλους τους πολίτες της, συµπεριλαµβάνοντας, υποστηρίζοντας και αν- ταποκρινόµενη στις ανάγκες και στις προσδοκίες τους. Υγιής ιαβίωση. Μια Υγιής Πόλη δηµιουργεί συνθήκες και ευκαιρίες που υποστηρίζουν τον υγιή τρόπο διαβίωσης. Υγιές Αστικό Περιβάλλον και Σχεδιασµός. Μια Υγιής Πόλη προσφέρει ένα φυσικό και δοµηµένο περιβάλλον που ενθαρρύνει και υποστηρίζει την υγεία, την αναψυχή, την ευζωία, την ασφάλεια, την κοινωνική δράση, την προσβασιµότητα, την δυνατότητα µετακίνησης, την αίσθηση υπερηφάνειας και πολιτιστικής ταυτότητας και ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων των πολιτών. Το Ελληνικό Εθνικό ίκτυο Στην Ελλάδα, η προσπάθεια υιοθέτησης και εφαρ- µογής αυτού του προγράµµατος, ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 90, µε τις προσπάθειες του καθηγητή Άρη Σισούρα για την συγκρότηση του Ε- θνικού ικτύου και την πιστοποίηση της πρώτης ελληνικής πόλης, της Πάτρας. Το 1991 υπογράφηκε η Ιδρυτική ιακήρυξη. Το 1994, δηµιουργείται µετά από αρκετές προσπάθειες, το Εθνικό ίκτυο Υγιών Πόλεων µε την µορφή Κοινοπραξίας. Έχει ήδη πιστοποιηθεί η πόλη της Πάτρας στην 2 η και 3 η φάση και ακολουθεί ο ή- µος Αθηναίων από το 1994 µέχρι και σήµερα. Στην 5 η Φάση, έχουµε για πρώτη φορά τρεις ελληνικές πόλεις στο δίκτυο των πιστοποιηµένων πόλεων. Την Αθήνα, το Μαρούσι και την Πτολεµαΐδα. Το 1998, το Εθνικό ίκτυο, µε ένα αρκετά σηµαντικό έργο να έχει ήδη επιτελεσθεί, αλλάζει νοµική µορφή και µετεξελίσσεται σε Αστική µη Κερδοσκοπική Εταιρεία µε την ονοµασία Ελληνικό ίκτυο Υγιών Πόλεων Ε ΥΠ. Τίθενται οι βάσεις για την οργάνωση του ικτύου κατά τα πρότυπα της ΠΟΥ, σχεδιάζεται ο κανονισµός λειτουργίας του και ο ο- δηγός για τη δηµιουργία του προφίλ των πόλεων, πιστοποιείται από την Π.Ο.Υ. και αρχίζουν να υλοποιούνται δράσεις, µέσω ευρωπαϊκών χρηµατοδοτήσεων σε συνεργασία µε άλλα εθνικά δίκτυα, µε παρεµφερείς φορείς της Ελλάδας, όπως το ΕΚΚΕ, και ολοκληρώνονται τα προφίλ των ωδεκανήσων και της Ν. Ιωνίας Μαγνησίας. Το 2011, µε Πρόεδρο τον ήµαρχο Αµαρουσίου κ. Γεώργιο Πατούλη, το ίκτυο ετοιµάζεται για µια ακό- µη οργανωτική και ουσιαστική αλλαγή, την συνένωση µε δύο ακόµη ελληνικά δίκτυα, το ιαδηµοτικό ίκτυο Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ο.Τ.Α. και το Εθνικό ίκτυο ήµων Προαγωγής Υγείας, σε ένα ενιαίο ίκτυο εφαρµογής του Προγράµµατος Υγιείς Πόλεις της Π.Ο.Υ. Θα θέλαµε ιδιαιτέρως να επισηµάνουµε, ότι οι η- µοτικές αρχές που υιοθετούν αυτό το πρόγραµµα, έχουν στην διάθεσή τους τεχνογνωσία και µεθοδολογία άριστης διοίκησης και διαχείρισης του ήµου τους καθώς και αξιοποίησης µέσων και πόρων που διαθέτουν.

5 Η ιδιαίτερη σηµασία της εργασίας, η οποία επεκτείνεται κατά πολύ πέραν του βιοποριστικού ζητή- µατος, είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Εκτός από την επίδραση που ασκεί σε ατοµικό και κοινωνικό επίπεδο, βρίσκεται σε σχέση αλληλεπίδρασης µε την υγεία µας. Παράγοντες του εργασιακού περιβάλλοντος µπορούν να προκαλέσουν ένα πρόβληµα υγείας ή να επιδεινώσουν ένα υπάρχον, αλλά και η απουσία ή η απώλεια της εργασίας επιδρούν εξίσου ή και περισσότερο επιβαρυντικά. Τις τελευταίες δεκαετίες το εργασιακό περιβάλλον είναι στο επίκεντρο του επιστηµονικού και ερευνητικού ενδιαφέροντος και γίνονται σηµαντικές προσπάθειες, ώστε να συµβάλλει στην ενίσχυση της υγείας. Σύµφωνα µε τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία ( ), πρέπει να γίνουν προσπάθειες, ώστε να καλλιεργηθεί µία κουλτούρα στις επιχειρήσεις που θα εµπεριέχει και προληπτικές δράσεις, υιοθετώντας τη στάση που πρεσβεύει ότι το εργατικό δυναµικό είναι ο σηµαντικότερος πόρος για µία επιχείρηση και η φροντίδα για την υγεία και την ευεξία του η σηµαντικότερη επένδυση. Ως απόρροια των παραπάνω, ιδρύθηκε το 2006 το Εθνικό ίκτυο Προαγωγής Υγείας στους Χώρους Εργασίας (Ε ΠΥΧΕ), υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού ικτύου για την Προαγωγή της Υγείας στους Χώρους Εργασίας (ENWHP) υιοθετώντας το όραµά του για «υγιείς εργαζόµενους σε υγιείς επιχειρήσεις και οργανισµούς». Το Ε ΠΥΧΕ έχει ως βασικό σκοπό του την προάσπιση και βελτίωση της υγείας των εργαζοµένων στην Ελλάδα, µέσω της ανάπτυξης καινοτόµων δραστηριοτήτων και υποστηρικτικών υποδοµών για την Προαγωγή και Αγωγή Υγείας στους χώρους εργασίας, σε εθνικό επίπεδο. Η οργάνωση και λειτουργία τόσο του Ευρωπαϊκού ικτύου και κατά συνέπεια του Ε ΠΥΧΕ βασίζεται στις παγκόσµια αποδεκτές αρχές και αξίες της Προαγωγής Υγείας στην Εργασία (ΠΥΕ), η οποία συνίσταται στις «συνδυαστικές προσπάθειες εργοδοτών, εργαζοµένων και κοινωνίας για τη βελτίωση της υγείας και της ευεξίας των ανθρώπων στην εργασία. Κάτι τέτοιο µπορεί να επιτευχθεί µέσω ενός συνδυασµού της βελτίωσης της οργάνωσης της εργασίας και του εργασιακού περιβάλλοντος και της προαγωγής της ενεργού συµµετοχής και ενθάρρυνσης της προσωπικής ανάπτυξης». Μέλος του Ε ΠΥΧΕ µπορεί να γίνει κάθε ενδιαφερόµενος οργανισµός ή επιχείρηση του δηµόσιου και ιδιωτικού τοµέα, ο οποίος αποδέχεται τους σκοπούς και τις αρχές οργάνωσης και λειτουργίας του Ε - ΠΥΧΕ. Μέχρι και σήµερα, το Ε ΠΥΧΕ αριθµεί 15 εταιρείες- µέλη, στις οποίες υλοποιείται το µεγαλύτερο µέρος των δράσεων του ικτύου. Μεµονωµένες δράσεις γίνονται, φυσικά, και σε εταιρείες που δεν είναι µέλη, εφόσον εκδηλωθεί µία τέτοια ανάγκη. Το Ε ΠΥΧΕ, εκτός από το συµβουλευτικό ρόλο για την οργάνωση και τη λειτουργία των ήδη υπαρχουσών δοµών ΠΥΕ στις εταιρείες, διοργανώνει προγράµµατα αγωγής υγείας (διακοπή καπνίσµατος, διαχείριση στρες, ισορροπηµένη διατροφή, φυσική άσκηση, κ.α.), καθώς και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, όπως ενηµερωτικές οµιλίες και σεµινάρια. Έχει, επίσης, σχεδιάσει και υλοποιεί πρόγραµµα δευτερογενούς πρόληψης, το οποίο έχει ως στόχο την έγκαιρη διάγνωση προλήψιµων νοσηµάτων, µέσω της συστηµατικής διενέργειας κατάλληλων εξετάσεων και την ευαισθητοποίηση των εργαζοµένων για την τροποποίηση συνηθειών που συµβάλλουν στην επιβάρυνση της υγείας τους. Στο πλαίσιο του προγράµµατος, κάθε εργαζόµενος αποκτά ένα εξατοµικευµένο πρωτόκολλο προληπτικών εξετάσεων, καταχωρηµένο σε απόρρητο ηλεκτρονικό φάκελο υγείας. Σηµαντικό µέρος της δράσης του Ε ΠΥΧΕ είναι και η αναγνώριση, συλλογή και διάχυση σχετικής πληροφόρησης, εργαλείων και µοντέλων καλής πρακτικής που αφορούν στην ΠΥΕ. Για την υλοποίηση αυτού του στόχου, εκδίδεται σε τριµηνιαία βάση το ενηµερωτικό δελτίο του ικτύου, ενώ πληροφοριακό υλικό υπάρχει και στην ιστοσελίδα του. Το ίκτυο έχει, επίσης, δηµιουργήσει και µία σειρά ενηµερωτικών εντύπων τα οποία διατίθενται, σε έντυπη ή και ηλεκτρονική µορφή, στις εταιρείες-µέλη. Το Ε ΠΥΧΕ µέχρι σήµερα έχει συµµετάσχει, παράλληλα, σε προγράµµατα και εκστρατείες του ENWHP, όπως είναι το «Workhealth I», το «Workhealth II» και το «Move Europe-Η Ευρώπη σε Κίνηση». Η πιο πρόσφατη πανευρωπαϊκή εκστρατεία στην οποία συµµετείχε είχε ως τίτλο: «Εργασία σε Αρµονία µε τη Ζωή» και ως στόχο να τονίσει τη σηµασία των παραγόντων που προκαλούν το στρες στο εργασιακό περιβάλλον και να συλλέξει Μοντέλα Καλής Πρακτικής στην Προαγωγή της Ψυχικής Υγείας, ώστε να γίνουν γνωστά και να υιοθετηθούν από µεγάλο αριθµό επιχειρήσεων στην Ευρώπη. Για τη χώρα µας, δύο επιχειρήσεις έλαβαν αυτή την αναγνώριση, η ΑΝΙΜΑ ΑΜΚΕ-ΜΚΟ και η ΕΛΑΪΣ-UNI- LEVER HELLAS, οι οποίες και βραβεύτηκαν µε τον τίτλο Move Europe Partner Excellence από το Ε - ΠΥΧΕ τον Ιανουάριο του Η ΕΛΑΪΣ-UNILEVER HELLAS παρευρέθηκε, επίσης, στο πανευρωπαϊκό συνέδριο µε τίτλο Promoting Mental Health and Well-being at Workplaces (Βερολίνο, 3-4 Μαρτίου 2011), το οποίο σήµανε και την επίσηµη λήξη της εκστρατείας, όπου παρουσίασαν τις δράσεις τους και έλαβαν τη βράβευση και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Περισσότερες πληροφορίες για το Ε ΠΥΧΕ υπάρχουν στην ιστοσελίδα Εθνικό ίκτυο Προαγωγής Υγείας στους Χώρους Εργασίας (Ε ΠΥΧΕ) Κατερίνα Γιαννοπούλου Ψυχολόγος, MSc., Συντονίστρια Ε ΠΥΧΕ 7

6 Εθνικό ίκτυο Νοσοκοµείων 8 και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας (Ε ΝΥΠΥ) Ιωάννα Πετρούλια Ψυχολόγος, Συντονίστρια Ε ΝΥΠΥ Ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας δηµιούργησε το 1992 το Ευρωπαϊκό ίκτυο Νοσοκοµείων Προαγωγής Υγείας µε τη συµµετοχή 21 νοσοκοµείων, µεταξύ των οποίων και το νοσοκοµείο «Αρεταίειο». Στόχος ενός Νοσοκοµείου Προαγωγής Υγείας (ΝΠΥ) είναι η ανάπτυξη προγραµµάτων και δραστηριοτήτων που αναβαθµίζουν το νοσοκοµειακό περιβάλλον και προάγουν την υγεία των εργαζοµένων, των ασθενών και των κατοίκων της περιοχής στην οποία προσφέρει τις υπηρεσίες του. Ήδη στα πρώτα πέντε χρόνια δράσης του Ευρωπαϊκού ικτύου υλοποιήθηκαν µε επιτυχία προγράµµατα για τη µείωση των εργασιακών κινδύνων, τη βελτίωση του περιβάλλοντος χώρου, την κατάρτιση των εργαζοµένων, την αγωγή υγείας των ασθενών, την προληπτική ιατρική εντός και εκτός του νοσοκοµείου, τον εκσυγχρονισµό της διοίκησης, τη διαχείριση των νοσοκοµειακών αποβλήτων και για πολλά άλλα κρίσιµα ζητήµατα οργάνωσης και λειτουργίας ενός σύγχρονου νοσοκοµείου. Η ανάγκη συνέχισης και επέκτασης αυτής της προσπάθειας οδήγησε τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας στη δηµιουργία Εθνικών ικτύων ΝΠΥ στις χώρες της Ευρώπης. Στο Ελληνικό ίκτυο ΝΠΥ που δηµιουργήθηκε το 1998, συµµετείχαν αρχικά τα νοσοκοµεία «Αρεταίειο», «Κωνσταντοπούλειο», «1 ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ», «Ιασώ», «Ευαγγελισµός», «Σισµανόγλειο» και «Ωνάσειο». Κατά την τελευταία πενταετία, στο Ευρωπαϊκό ίκτυο ΝΠΥ άρχισαν να εντάσσονται και νοσοκοµεία από άλλες χώρες του κόσµου, γεγονός που οδήγησε στη θεσµοθέτησή του σε Παγκόσµια Ένωση. Σύµφωνα µε το νέο καταστατικό που ψηφίστηκε προ διετίας, η Ένωση περιλαµβάνει πλέον και πρωτοβάθµιες υπηρεσίες. Σήµερα, η Παγκόσµια Ένωση Νοσοκοµείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας (ΗΡΗ) αποτελείται από 845 νοσοκοµεία και εκατοντάδες πρωτοβάθµιες υπηρεσίες. Τον Ιανουάριο 2009, σύµφωνα µε τις προαναφερθείσες εξελίξεις, αποφασίστηκε η επέκταση του Ε ΝΠΥ στις πρωτοβάθ- µιες υπηρεσίας υγείας, και η µετονοµασία αυτού σε Εθνικό ίκτυο Νοσοκοµείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας (Ε ΝΥΠΥ). Σήµερα το Ε ΝΥΠΥ απαριθµεί συνολικά 31 νοσοκοµεία-µέλη και 2 Πρωτοβάθµιες Υπηρεσίες, ενώ έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους για ένταξη στο ίκτυο και άλλα Κέντρα Υγείας. Οι δραστηριότητες του Ε ΝΥΠΥ κινούνται σε 6 βασικούς τοµείς, την έρευνα, τα προγράµµατα Προαγωγής Υγείας, τη διοργάνωση συνεδρίων και ηµερίδων, τους τοµείς πληροφόρησης, καθώς και τα προγράµµατα κατάρτισης. Ειδικότερα, τις χρονιές λόγω της έξαρσης του ιού της γρίπης υλοποιήθηκε έρευνα «ιερεύνηση Γνώσεων, Στάσεων και Συµπεριφορών για την Πανδηµία της Γρίπης των Εργαζοµένων στα Ελληνικά Νοσοκοµεία». Επίσης, η έρευνα αναφορικά µε την «Υγεία των Εργαζοµένων» έχει υλοποιηθεί ήδη σε 17 νοσοκοµεία και βρίσκεται σε εξέλιξη για όλα τα υπόλοιπα νοσοκοµεία του ικτύου. Ένα από τα τελευταία Προγράµµατα Προαγωγής Υγείας ήταν για τους Εργαζόµενους του Γ.Ν.Α. «Γ. Γεννηµατάς» µε τίτλο «Η δραστηριότητα είναι υγεία! Ας κινηθούµε, ας χορέψουµε και ας περάσουµε καλά µέσα στο χώρο εργασίας µας!». Μάλιστα, το συγκεκριµένο πρόγραµµα επιλέχτηκε από την «οµάδα εργασίας για την Προαγωγή Υγείας των Εργαζοµένων και του Υγιούς Εργασιακού Περιβάλλοντος» της Παγκόσµιας Ένωσης Νοσοκοµείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας, ώστε να συµπεριληφθεί στον οδηγό των καλύτερων Προγραµµάτων Προαγωγής Υγείας στην Εργασία. Επιπρόσθετα, το Ε ΝΥΠΥ, συµµετέχει στα ετήσια ιεθνή Συνεδρία του ΗΡΗ. Μάλιστα τον Ιούνιο του 2000 διοργάνωσε στην Αθήνα το 8 ο ιεθνές Συνέδριο του Ευρωπαϊκού ικτύου των Νοσοκοµείων Προαγωγής Υγείας, και το Μάιο του 2009 διοργάνωσε στην Κρήτη το 17 ο ιεθνές Συνέδριο της Παγκόσµιας Ένωσης Νοσοκοµείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υ- γείας. Αναφορικά µε τη διοργάνωση ηµερίδων, πραγ- µατοποιείται µια Επιστηµονική Ηµερίδα κάθε έξι µήνες σε αµφιθέατρα των νοσοκοµείων µελών. Η τελευταία επιστηµονική ηµερίδα µε θέµα «Η Αντιµετώπιση του Καπνίσµατος στα Ελληνικά Νοσοκοµεία», πραγµατοποιήθηκε στις 4/05/2011 στο αµφιθέατρο του Γ.Ν.Α. «Ιπποκράτειο». Το υλικό των παρουσιάσεων των ηµερίδων επιµελείται µε τη δηµιουργία CD ο κ. Σταύρος Κυριαζής, µέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ε ΝΥΠΥ, και στη συνέχεια αποστέλλεται στους διοικητές των νοσοκοµείων & Κέντρων Υγείας- µελών, ενώ ταυτόχρονα αναρτάται ηλεκτρονικώς και σε συγκεκριµένο ιστότοπο. Η επόµενη ηµερίδα προγραµµατίζεται για τις 30 Νοεµβρίου 2011 στο νοσοκοµείο «Σωτηρία» µε θέµα «Χρόνια Νοσήµατα. Ο Ρόλος των Υπηρεσιών Υγείας στην Αντιµετώπισή τους». Αναφορικά µε την παροχή πληροφόρησης, το Ε - ΝΥΠΥ εκδίδει κάθε τρεις µήνες ενηµερωτικό δελτίο «Το Σύγχρονο Νοσοκοµείο», το οποίο και διανέµεται στα µέλη του. Ακόµη, αποστέλλει ηλεκτρονικώς το διµηνιαίο ενηµερωτικό δελτίο της Παγκόσµιας Ένωσης Νοσοκοµείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας. Επίσης, επιµελείται τη συγγραφή και την έκδοση εντύπων όπως «Ο Καρκίνος Νικιέται», «Ζωή Χωρίς Τσιγάρο», «Ευπαθείς Κοινωνικές Οµάδες», «Ισορροπηµένη ιατροφή και Άσκηση Ένας Μικρός Οδηγός για Γονείς και Υπευθύνους Φροντίδας Παιδιών», όπως και αναλαµβάνει τη διανοµή αυτών στα µέλη του ικτύου. Τέλος, το Ε ΝΥΠΥ πραγµατοποιεί προγράµµατα κατάρτισης για τους εργαζόµενους των νοσοκο- µείων µελών, κυρίως για τους επαγγελµατίες υγείας µε θέµατα: «Παροχή Συµβουλευτικής Παρακίνησης των Ασθενών για τη ιακοπή Καπνίσµατος», «Τεχνικές & εξιότητες Επικοινωνίας», «Στρες & Ανθεκτικότητα: Σύγχρονες Πρακτικές Αυτό-βοήθειας». Ακόµη, προγραµµατίζεται να υλοποιηθεί πρόγραµµα κατάρτισης εντός του 2012 αναφορικά µε την αλλαγή της διατροφικής συµπεριφοράς. Για περαιτέρω πληροφορίες σχετικά µε το ίκτυο καθώς και τις δράσεις του µπορείτε να ενηµερωθείτε από την ιστοσελίδα του

7 Το κάπνισµα αποτελεί σήµερα την πιο σηµαντική προλήψιµη αιτία θανάτου στον κόσµο και η αντιµετώπιση των συνεπειών του αποτελεί δυσβάσταχτο βάρος για τα συστήµατα υγείας. Για τον λόγο αυτό, όταν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 συγκροτήθηκε το Ευρωπαϊκό ίκτυο Νοσοκοµείων Ελεύθερων Καπνού (European Network of Smoke-free Hospitals, ENSH), η ανταπόκριση ήταν θερµή και άµεση. Το δίκτυο ιδρύθηκε το 1999 µε στόχο την εφαρ- µογή της καθολικής απαγόρευσης του καπνίσµατος σε όλους τους νοσοκοµειακούς χώρους, αλλά και την ενίσχυση των νοσοκοµείων στην προσπάθεια εκπλήρωσης του ρόλου τους στην αντιµετώπιση της επιδηµίας του καπνίσµατος και των δυσµενών συνεπειών του. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, το δίκτυο επεκτάθηκε και σε χώρες εκτός Ευρώπης και αγκάλιασε, εκτός από νοσοκοµεία, και άλλες µονάδες παροχής υπηρεσιών υγείας. Έτσι, σήµερα ονο- µάζεται Παγκόσµιο ίκτυο Υπηρεσιών Υγείας Ελεύθερων από Καπνό (Global Network of Tobacco Free Health Care Services) και έχει µετεξελιχθεί σε έναν διεθνή, ανεξάρτητο, µη κερδοσκοπικό οργανισµό, ο οποίος συντονίζεται από το Καταλανικό Ογκολογικό Ινστιτούτο. Η συµµετοχή ενός νοσοκοµείου στο ENSH προϋποθέτει την υιοθέτηση των αρχών του δικτύου από τον νοσοκοµειακό οργανισµό και την αυτό-αξιολόγησή του σε ετήσια βάση. Οι βασικές αρχές του ENSH περιλαµβάνουν την αποκήρυξη κάθε οικονοµικής σχέσης µε την βιοµηχανία καπνού, τον σχεδιασµό και την υλοποίηση αντικαπνιστικών παρεµβάσεων µε δέσµευση της διοίκησης, την κατάρτιση του προσωπικού, την εφαρµογή πλήρους απαγόρευσης καπνίσµατος σε όλους τους χώρους του οργανισµού υγειονοµικής φροντίδας, καθώς και την οργάνωση υπηρεσιών διακοπής καπνίσµατος για τους νοσηλευόµενους, τους εργαζόµενους και την κοινότητα. Η διαδικασία αξιολόγησης περιλαµβάνει την συµπλήρωση ενός ερωτηµατολογίου, το οποίο περιέχει ερωτήσεις σχετικά µε τις δράσεις και την πολιτική του νοσοκοµείου για την πρόληψη και αντιµετώπιση του καπνίσµατος. Ανάλογα µε την βαθµολογία που εξάγεται από τις απαντήσεις, κάθε νοσοκοµειακός οργανισµός χαρακτηρίζεται ως χάλκινο, αργυρό ή χρυσό µέλος του δικτύου. Με αυτόν τον τρόπο επιβραβεύονται τα νοσοκο- µεία που πρωτοπορούν, ενώ ταυτόχρονα παρέχεται ένα χρήσιµο εργαλείο για την παρακολούθηση της προόδου κάθε νοσοκοµείου, σε βάθος χρόνου. Η ανάπτυξη του ENSH έγινε σε πλαίσιο στενής συνεργασίας µε την Παγκόσµια Ένωση Νοσοκοµείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας, µε αποτέλεσµα, σε αρκετές χώρες, τα νοσοκοµεία που ανήκουν στο ένα δίκτυο να συµµετέχουν αυτόµατα και στις δραστηριότητες του άλλου. Τα τελευταία χρόνια, τόσο η Παγκόσµια Ένωση Νοσοκοµείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας, όσο και το Παγκόσµιο ίκτυο Υπηρεσιών Υγείας Ελεύθερων από Καπνό εξελίχθηκαν σε αυτόνοµους οργανισµούς. Στις νέες συνθήκες που προέκυψαν και προκειµένου να ανανεώσουν και να ενισχύσουν την µεταξύ τους συνεργασία, δηµιούργησαν το 2008 µία οµάδα δράσης, η οποία είναι αφοσιωµένη στη συνεργασία αυτή. Ονοµάστηκε Tobacco Free United (TFU) και αποσκοπεί στη συνεργασία όλων των σχετικών φορέων και οργανισµών, οι οποίοι εµπλέκονται στην εκπλήρωση του σηµαντικού ρόλου των υπηρεσιών υγείας στη µάχη εναντίον του τσιγάρου. Η οµάδα δράσης TFU λειτουργεί σε επίπεδο σχεδιασµού και στρατηγικής, αλλά και σε επιχειρησιακό επίπεδο, ενισχύοντας προγράµµατα διακοπής καπνίσµατος που υλοποιούνται από τα νοσοκοµεία µέλη των δικτύων. Μία από τις βασικές προτεραιότητές της είναι η ενίσχυση του ρόλου των επαγγελµατιών υγείας, οι οποίοι καλούνται, εκτός των άλλων, να αποτελέσουν και υποδείγµατα συµπεριφοράς, αποφεύγοντας να καπνίζουν στο χώρο του νοσοκοµείου. Επίσης, οφείλουν να εντάξουν τη διακοπή καπνίσµατος στην καθηµερινή τους νοσοκοµειακή δραστηριότητα, αλλά και να αναπτύξουν συνεργασία και δεσµούς µε την κοινότητα, συµµετέχοντας σε κάθε αξιόλογη προσπάθεια αντιµετώπισης των συνεπειών της χρήσης προϊόντων καπνού. Στο πλαίσιο των προσπαθειών που εντείνονται και στη χώρα µας για την αντιµετώπιση της επιδηµίας του καπνίσµατος, το Εθνικό ίκτυο Νοσοκοµείων και Υπηρεσιών Προαγωγής Υγείας (Ε ΝΥΠΥ) έχει αναλάβει την πρωτοβουλία να συγκροτήσει ένα Ελληνικό ίκτυο Υπηρεσιών Υγείας Ελεύθερων από Καπνό, το οποίο θα λειτουργεί ως υποδίκτυο του Ε ΝΥΠΥ. Η συγκρότηση του δικτύου αναµένεται να πραγµατοποιηθεί µέσα στο 2011 και η συµµετοχή των υγειονοµικών οργανισµών θα είναι δωρεάν. Η συµµετοχή στο υπό σύσταση δίκτυο θα συµβάλει στην εµπέδωση της αντικαπνιστικής πολιτικής στο νοσοκοµείο, στην περιοδική καταγραφή και αξιολόγηση των σχετικών δράσεων, στην εφαρµογή αποδεδειγµένα επιτυχηµένων παρεµβάσεων και στην κινητοποίηση διοίκησης και επαγγελµατιών υγείας. Ταυτόχρονα, το διεθνές δίκτυο µπορεί να προσφέρει καθοδήγηση και επιβράβευση στα µέλη του και να τα διευκολύνει να µεγιστοποιήσουν τα οφέλη, αξιοποιώντας την ευρεία διεθνή εµπειρία. Περισσότερες πληροφορίες για το Παγκόσµιο ίκτυο Υπηρεσιών Υγείας Ελεύθερων από Καπνό, καθώς και τις αρχές, τα κριτήρια και το ερωτηµατολόγιο αυτό-αξιολόγησης του δικτύου στα ελληνικά, µπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα ενώ χρήσιµες πληροφορίες αναρτώνται τακτικά και στην σελίδα του Tobacco Free United στο facebook (αναζητήστε το οµώνυµο group). Παγκόσµιο ίκτυο Υπηρεσιών Υγείας Ελεύθερων από Καπνό Φίλιππος Φιλιππίδης Ιατρός, MSc. Προαγωγής και Αγωγής Υγείας 9

8 Υπηρεσία Παιδιατρικής Ανακουφιστικής Φροντίδας στο Σπίτι Μαρία Μπούρη Παιδίατρος ΜΑ, D Pall Med, Eπ. π. Υπεύθυνη Υπηρεσίας Παιδιατρικής Ανακουφιστικής Φροντίδας στο Σπίτι, Μέριµνα 10 Παρά τις προόδους της ιατρικής επιστήµης, η ζωή των παιδιών συνεχίζει να απειλείται από µη θεραπεύσιµα νοσήµατα, µε τον καρκίνο να αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου στις δυτικές κοινωνίες, συµπεριλαµβανοµένης της Ελλάδας. Αν και στη χώρα µας δεν υπάρχει ακόµη πλήρης καταγραφή του παιδιατρικού πληθυσµού που αντι- µετωπίζει απειλητικές για τη ζωή παθήσεις, 73% των θανάτων παιδιών και εφήβων 0-19 ετών στην Ελλάδα κατά το έτος 2009 επήλθαν λόγω νόσου, σύµφωνα µε στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Αρχής. Για την ολοκληρωµένη φροντίδα των οικογενειών που αντιµετωπίζουν τέτοιες παθήσεις, έχουν αναπτυχθεί διεθνώς την τελευταία 20ετία εξειδικευµένες υπηρεσίες παιδιατρικής ανακουφιστικής φροντίδας (pediatric palliative care). Οι υπηρεσίες αυτές παρέχονται από διεπιστηµονική οµάδα επαγγελµατιών υγείας και αφορούν στην ιατρονοσηλευτική φροντίδα του παιδιού ή εφήβου καθώς και στην ψυχοκοινωνική στήριξη του ίδιου και των µελών της οικογένειάς του. Βασικός στόχος της ανακουφιστικής φροντίδας είναι η εξασφάλιση συνθηκών ζωής που προάγουν την ποιότητα και αξιοπρέπεια για όλα τα µέλη της οικογένειας που ζουν µε την απειλή ή τη βεβαιότητα του θανάτου. Έρευνες στον ελλαδικό χώρο έχουν αναδείξει την τραγική έλλειψη ανάλογων υπηρεσιών στη χώρα µας, καθώς και υπηρεσιών κατ οίκον παροχής παιδιατρικής ανακουφιστικής φροντίδας. Η αναγκαιότητα των τελευταίων έχει επανειληµµένα εκφραστεί από γονείς και παιδιά που επιθυµούν να αντιµετωπίσουν στον οικείο χώρο του σπιτιού τους τις προκλήσεις της ασθένειάς τους, καθώς και να διανύσουν εκεί την τελική φάση της κοινής τους ζωής. Σηµειώνεται ακόµη ότι ειδικά η παροχή κατ οίκον υπηρεσιών ανακουφιστικής φροντίδας οδηγεί στην απελευθέρωση κλινών «οξείας» νοσηλείας, ελαττώνει τον αριθµό των εισαγωγών και συµβάλει στην αποφυγή µακροχρόνιας ενδονοσοκοµειακής νοσηλείας ενώ παράλληλα µειώνεται το κόστος της περίθαλψης των ασθενών αυτών. Στην έλλειψη τέτοιου είδους υπηρεσιών ανταποκρίθηκε η Μέριµνα, αστική µη κερδοσκοπική εταιρία για τη φροντίδα παιδιών και οικογενειών στην αρρώστια και το θάνατο, ιδρύοντας τον Ιανουάριο του 2010 την πρώτη στην Ελλάδα Υπηρεσία Παιδιατρικής Ανακουφιστικής Φροντίδας στο Σπίτι. Η Μέριµνα ιδρύθηκε από καθηγητές Πανεπιστηµίου, ιευθυντές τµηµάτων σε παιδιατρικά νοσοκοµεία, έµπειρους κλινικούς της υγείας και εκπαιδευτικούς και, εδώ και 15 χρόνια, παρέχει µέσω του Συµβουλευτικού της Κέντρου, ψυχολογική στήριξη σε παιδιά, εφήβους, οικογένειες, σχολεία και κοινότητες που αντι- µετωπίζουν την εµπειρία µιας σοβαρής αρρώστιας ή θανάτου. Η Μέριµνα λειτουργεί στηριζόµενη αποκλειστικά σε δωρεές και χορηγίες ώστε να µπορεί να προσφέρει δωρεάν όλες τις υπηρεσίες της. Η Υπηρεσία Παιδιατρικής Ανακουφιστικής Φροντίδας στο Σπίτι απευθύνεται σε οικογένειες µε νεογνό, βρέφος, παιδί ή έφηβο (έως 18 ετών) οι οποίες αντιµετωπίζουν µια εξελισσόµενη ασθένεια η οποία µειώνει τη διάρκεια ζωής του µικρού ασθενή, καθώς δεν υφίσταται προοπτική ίασης µε τα σύγχρονα θεραπευτικά µέσα. Η Υπηρεσία στελεχώνεται από διεπιστηµονική οµάδα κατάλληλα καταρτισµένων παιδιάτρων, νοσηλευτών, ψυχολόγου και κοινωνικού λειτουργού, οι οποίοι συνεργάζονται µε άλλους ειδικούς ανάλογα µε τις ανάγκες κάθε οικογένειας, ώστε να παρέχονται: α) ιατρική και νοσηλευτική φροντίδα για τον έλεγχο των συµπτωµάτων και την ανακούφιση του παιδιού από ενδεχόµενο πόνο ή δυσφορία, β) ψυχοκοινωνική στήριξη του άρρωστου παιδιού και της ευρύτερης οικογένειάς του, γ) διασύνδεση µε το σχολείο και στήριξη των φίλων και συµµαθητών του µικρού ασθενή και δ) ψυχολογική στήριξη της οικογένειας µετά την απώλεια του παιδιού, κατά την περίοδο του πένθους. Επίσης στην Υπηρεσία µπορούν να απευθυνθούν και επαγγελµατίες υγείας διαφόρων ειδικοτήτων που θα ήθελαν εξειδικευµένη συµβουλευτική υποστήριξη σε θέµατα ανακουφιστικής φροντίδας νεογνών, παιδιών και εφήβων. Βασικές προϋποθέσεις για την ένταξη µιας οικογένειας στην Υπηρεσία είναι: α) οι γονείς να έχουν ενηµερωθεί από τους θεράποντες ιατρούς όσον αφορά την πρόγνωση της νόσου του παιδιού/εφήβου, β) η φροντίδα του παιδιού στο σπίτι να αποτελεί επιθυµία και επιλογή της οικογένειας και γ) οι γονείς να επιθυµούν να αναλάβουν ενεργό ρόλο στη φροντίδα του παιδιού τους στο σπίτι, µε την κατάλληλη εκπαίδευση και υποστήριξη από το προσωπικό της Υπηρεσίας. Η Υπηρεσία Παιδιατρικής Ανακουφιστικής Φροντίδας στο Σπίτι έχει αναπτύξει στενή συνεργασία µε παιδιατρικά νοσοκοµεία και µαιευτήρια της Αθήνας. Παράλληλα, δέχεται αιτήµατα από επαγγελµατίες υγείας που εργάζονται σε διάφορους δηµόσιους ή ιδιωτικούς φορείς, καθώς και απευθείας από τις οικογένειες. Περισσότερες πληροφορίες για την Υπηρεσία, αλλά και για την ταυτότητα και το έργο της Μέριµνας καθώς και για την οικονοµική της ενίσχυση, υπάρχουν στην ιστοσελίδα:

9 Στο 6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Προαγωγής Τα και σεξουαλικώς Αγωγής της υγείας που διοργανώνουµε στην βλεννόρροια, Αθήνα στην AIDS, υγεία κ.ά.) περιβάλλοντος, αποτελούσαν µάστιγες, την κατάλληλη µε θηκαν µεταδιδόµενα δράσεις για νοσήµατα τη δηµιουργία (σύφιλη, υποστηρικτικού επίσης περίπτωση αποµάκρυνσης των ΑΜΕΑ από τους ενηµέρωση και σε την όλο αγωγή τον κόσµο. της υγείας, Σε πολλούς ενισχύθηκε να καταγγείλουν η ανά- το βιασµό τους, κυρίως λόγω της υπαλλήλους, στους οποίους καταφεύγουν για στις 14 και 15 Νοεµβρίου προσεγγίζεται εκατόµβες η προαγωγή της υγείας ως µια πολιτική η οποία, λαούς σε συνθή- κυριάρχησε πτυξη η ατοµικών αντίληψη δυνατοτήτων της «κάθαρσης» για την του προαγωγή αδυναµίας τηςτων υπαλλήλων Πνα κατανοήσουν τα άτοµα θυµάτων κες οικονοµικής κρίσης, µπορεί να αναδειχθεί νοσούντα σε µιαανθρώπου υγείας, προωθήθηκαν µέσω της σεξουαλικής παρεµβάσεις επαφής για τις µε πιο αναπηρία. ευπαθείς οµάδες σώµα». και οριοθετήθηκαν συγκεκριµένες νεται η πε- άδεια να υποβάλουν αναφορά ή καταγγελία Σε πολλές χώρες µάλιστα δεν τους δί- αποτελεσµατική επιλογή για την υγεία. του µε το «καθαρό ριοχές και δίκτυα δράσης, όπως οι πληθυσµιακές στην αστυνοµία ή να ορκισθούν ή να δώσουν κατάθεση στο δικαστήριο, λόγω αυτής κοινότητες, οι δήµοι, οι πόλεις, το σχολικό περιβάλ- της σωµατικής Προκαταλήψεις Το Πρόβληµα ροαγωγή Είναι δεδοµένο ότι η οικονοµική κρίση προκαλεί Η κάθαρση οικονοµική αβεβαιότητα, ανατρέπει τα ισχύοντα παρθένων γιακοριτσιών από τον ασθενή, µε στόχο την λον, αυτή οι είχε χώροι ως εργασίας. αποτέλεσµα το βιασµό τους µειονεξίας. την κοινωνική και Αύξηση ευηµερία, ενισχύει ανισότητες αποµάκρυνση και Ητου µολυσµατικού αιτίου και τη θεραπεία του αρρώστου. των Ανισοτήτων της προαγωγή της υγείας αναγνωρίσθηκε 5. ως Την πολιτι- Υγείας: επηρεάζει το επίπεδο αλλά και την ποιότητα ζωής. κατάσταση επιδεινώνει συχνά η έλλειψη ειδικευµένου για τηνπροσωπικού (π.χ. διερµηνέων την νοηµακή κατάλληλη, οικονοµική και αποτελεσµατική αξιοποίηση των δηµόσιων δαπανών υγείας. τικής Αναγνωρίσθηκε 16ο αιώνα ως πολιτική σε αρκετά που παράγει, ευρωπαϊκά µε απλές, στην Υγεία γλώσσας για τα άτοµα µε προβλήµατα ακοής) Είναι δεδοµένο της Συχνότητας ότι η µείωση του εισοδήµατος, Ήδη η από δυσχέρεια για την απόκτηση αγαθών, ο περιορισµός τον στα οικονο- Επιλογή Υγείας αστυνοµικά τµήµατα ή στα δικαστήρια. Επίσης κράτη γινόταν µικότερες σεξουαλική αλλά συνεύρεση επιλεγµένες ασθενών και από σταθερά η δυσκολία εφαρ- πρόσβασης στους δηµόσιους χώρους της απασχόλησης και η ανεργία, οι φορολογικές σύφιλη ή γονόρροια µοζόµενες µε παρθένες µεθόδους, γυναίκες, καλύτερη µε υγεία στόχο και (π.χ. ποιότητα λόγω ανυπαρξίας ειδικής ράµπας για την κίνηση πρακτικές, Ασθενών η δυσκολία πρόσβασης στην επιθυµητή την απαλλαγή ζωής. του Ως ασθενή επένδυση από για τη την νόσο. υγεία και ως πολιτική ατόµων για µε προβλήµατα στην κινητικότητας) Ευρώπη Οικονοµική αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την υποβολή µήνυσης ή εκπαίδευση επιτείνουν την κοινωνική ανασφάλεια, την κοινωνικοοικονοµική ανάπτυξη. προσθέτουν επιπλέον άγχος στην ζωή και επιδρούν Οι αντιλήψεις αυτές διαπιστώθηκαν τα τελευταία αναφοράς περιστατικών βιασµού από τις παθούσες. στην υγεία από των το ατόµων. AIDS Ευπαθείς πληθυσµιακές Σήµερα χρειάζεται να προβληµατισθούµε για το πώς Κρίση χρόνια σε κατοίκους περιοχών της υποσαχάριας οµάδες απειλούνται ή και τίθενται σε κοινωνική απο- θα πορευτούµε στα νέα δεδοµένα που διαµορφώνονται στην υγεία από την οικονοµικοκοινωνική µόνωση. Αφρικής, της Ασίας, της Ευρώπης και της Αµερικής. Συµπεράσµατα κρίση. Στις νέες συνθήκες οφείλουµε, περισσότερο Μάλιστα τα αποτελέσµατα µελετών, που έγιναν σε 21 χώρες, έδειξαν ότι στις 14 από αυτές κατεγράφησαν βιασµοί παρθένων ατόµων από φορείς του AIDS. Το πρόβληµα από της σεξουαλικής κακοποίησης των Σε ατοµικό επίπεδο η οικονοµική κρίση ενισχύει την ποτέ, ν αναγνωρίζουµε την υγεία ως θεµελιώδες ατόµων ανθρώπινο δικαίωµα και ως παράγοντα ευηµερίας. ρία, καθώς και των παρθένων κοριτσιών ως µέσο µε σωµατική αδυναµία ή στέρηση ή αναπη- εµφάνιση ψυχικών νοσηµάτων όπως π.χ. στρες, άγχος, κατάθλιψη, επιτείνει την εµφάνιση ασθενειών για την κάθαρση από σοβαρές και µοιραίες ασθένειες, όπως είναι το AIDS, υφίσταται και αποτελεί όπως π.χ. καρδιαγγειακών παθήσεων, νοσηµάτων Οι πεποιθήσεις Είναι αυτές γνωστό οδηγούν ότι σε συχνά περιόδους στο βιασµό κρίσεων περιορίζονται οι κοριτσιών δαπάνες από στο σύστηµα ανθρώπους υγείας που και έ- περικόπτον- σύγχρονο πρόβληµα, κυρίως σε χώρες της υποσα- µεταβολισµού και πεπτικού, επηρεάζει συµπεριφορές υγείας και διατροφής, προκαλεί αύξηση χουν της µολυνθεί χρήται από παροχές. τον ιό Οι HIV οικονοµικές ή νοσούν δυσχέρειες ήδη από στρέφουν χάριας Αφρικής, τα της νότιας και νοτιο ανατολικής νηπίων ή µικρών σης φαρµάκων και συχνά οδηγεί στην εµφάνιση AIDS. Μεγαλύτερο βίας και στην υιοθέτηση ανθυγιεινών πρακτικών άτοµα που και έχουν ξανόµενη κάποια ζήτηση αναπηρία, παράγει διότι επιπλέον τους καθι- προβλήµατα ρώπης. στη άτοµα στη κίνδυνο χρήση βιασµού δηµόσιων διατρέχουν υπηρεσιών ταυγείας. Ασί- ας, Η αυ- της βόρειας Αµερικής, ακόµα και της Ευ- εξαρτήσεων. στά αδύναµους διαχείριση για οποιαδήποτε του υπάρχοντος σθεναρή συστήµατος και επιτυχή αντίσταση Στο κατά πλαίσιο τον αυτό βιασµό ελλοχεύει τους (π.χ. ο κίνδυνος άτοµαοι έχοντες οι- ασθένειας. τυφλά, κωφά, µε νοητική στέρηση, κ. ά.). Η νοοτροπία αυτή απαιτεί αφενός την εξέταση του Είναι γνωστό ότι οι κοινωνικοοικονοµικές συνθήκες και το επίπεδο ζωής καθόρισαν τα επίπεδα τονότερα τα αρνητικά αποτελέσµατα της κρίσης. κονοµική αδυναµία να δεχθούν στην υγεία τους εν- µεγέθους του προβλήµατος, καθώς και των νοµικών, ιατρικών και κοινωνικών παρεµβάσεων, που θα υγείας των πληθυσµών πολύ περισσότερο Η από ευκολότερη ότι προσέγγιση και ο βιασµός των γυναικών µε ειδικές Ταυτόχρονα ανάγκες όµως, αποδίδεται, σε περιόδους σύµφωνα κρίσεων, µε την πρέπει να εφαρµοσθούν από τα κράτη, µε στόχο αυτές καθαυτές οι ασθένειες. λειτουργούν στα κοινωνικά εξής αίτια: αντανακλαστικά που προτρέπουν προφύλαξη της υγείας και της αξιοπρέπειας τους ερευνητές, των ευπαθών αυτών πληθυσµιακών οµάδων. Είναι γνωστό ότι τα άτοµα µε καλύτερες κοινωνικοοικονοµικές συνθήκες ζουν περισσότερο 1. Λόγω και αρ- στην αναζήτηση πολιτικών κοντά σε παραδοσιακές αξίες, οι οποίες συνήθως ξεχνιούνται σε καιρούς της αναπηρίας τους τα άτοµα ειδικές Ιδιαίτερη ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση θα πρέπει να υπάρχει από τους προµηθευτές υπηρεσιών ρωσταίνουν λιγότερο. Είναι γνωστό ότι ανάγκες η «υγεία υψηλής ανάπτυξης και ευηµερίας. Έτσι έρχονται είναι πιθανότερο να είναι σεξουαλικά ανενεργά προάγει είναι ευηµερία» αλλά και ότι «η ευηµερία προς συζήτηση πολιτικές που έχουν µεγάλη διάχυση στην κοινωνία, που µπορούν να περιορίσουν και να έχουν διατηρήσει την αγνότητά τους, υγείας (ιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό, κ.ά.)από την υγεία». Βρισκόµαστε µπροστά σε συνθήκες αφού έχουν µιας µεγαλύτερες δυσκολίες επιλογών για την αστυνοµία, Χριστίνα καθώς και από τους λειτουργούς «νέας φτώχειας» η οποία επηρεάζει, ως «νέος τις προσωπικές - διαφορετικός τρόπος ζωής», την κοινωνική, τική ψυχική τους και ανισότητες και που εστιάζονται στο να επηρεάζουν τους σχέσεις και γενικά για την ιδιω- της δικαιοσύνης, ηµητρακάκη, προκειµένου να επιτευχθεί η µείωση του προβλήµατος και η σωστή και ισότιµη αν- τις αιτίες που βλάπτουν την υγεία και όχι µόνο να ζωή. σωµατική υγεία των ατόµων. αντιµετωπίζουν τα προβλήµατα της ασθένειας. Είναι Ψυχολόγος Έρευνας, οι πολιτικές που διασυνδέουν την υγεία τιµετώπιση τις συνθήκες της αναπηρίας ζωής, προσδιορίζουν τους τα καθιστά και αντιµετωπίζουν εύκο- άτοµα τους µε ειδικές ανάγκες. των θυµάτων, πολλά από τα οποία είναι Επιστηµονική 2. Η ύπαρξη Η προαγωγή και η αγωγή της υγείας αποτελούν λους στόχους κινδύνους για τους επίδοξους υγείας και βιαστές. καθιστούν Μάλιστα άτοµα ικανά να Συνεργάτης ΚΜΥΥ πολιτικές, στρατηγικές και δράσεις που επιδιώκουν επιστήµονες κάνουν έχουν διαπιστώσει τις καλύτερες ότι επιλογές τα άτοµα και αυτά την κοινωνία Επιπλέον, να ενηµέρωση και ΙΚΠΙ για τις εσφαλµένες προκαταλήψεις θα πρέπει να παρέχεται στα άτοµα µε ει- να καταστήσουν τα άτοµα ικανά να ελέγχουν διατρέχουν τους συχνά αποκτήσει τριπλάσιο υπευθυνότητα. κίνδυνο βιασµού σε παράγοντες που επηρεάζουν την υγεία τους. σχέση Άµεσα µε ανθρώπους χωρίς αναπηρία. δικές ανάγκες, καθώς και στις οικογένειές τους, µε µε αλλαγή των συµπεριφορών τους και µε χρήση Αντικείµενο του Συνεδρίου είναι η προσέγγιση στόχο την πολιτικών που προάγουν την υγεία σε συνθήκες µεγαλύτερη προστασία Αγγελική τους από τυχόν κατάλληλων υπηρεσιών υγείας, έµµεσα µε έλεγχο 3. Τα άτοµα που εξαρτώνται από άλλους, λόγω της βιασµό. κρίσης. Οι σηµερινές οικονοµικές συνθήκες παρέχουν των κοινωνικών, οικονοµικών και περιβαλλοντικών Μωραϊτάκη - Τσάµη συνθηκών. Νικολέττα Θάνου, ύπαρξης κάποιας αναπηρίας, είναι ψυχολογικά περισσότερο τρωτά και έτσι καθίστανται εύκολος στό- αυτή τη δυνατότητα. ρ. Κοινωνικής Οδοντίατρος χος για πιθανή σεξουαλική τους κακοποίηση. Οδοντιατρικής, Τα τελευταία 20 χρόνια η προαγωγή της υγείας Τα αποτελέσµατα των συζητήσεων θα βοηθήσουν -Υγιεινολόγος, Πρόεδρος αναδείχθηκε ως ο επιστηµονικός και ερευνητικός ώστε οι πολιτικοί που εµπλέκονται µε την υγεία να τοµέας Ειδ. που στην αναζητά Κοινωνική τις επιδράσεις στην 4. υγεία Σε πολλές από αναγνωρίσουν περιπτώσεις διαπιστώνεται την προαγωγή άγνοια της υγείας χειρισµού των ατόµων τική επιλογής µε ειδικές και ανάγκες όχι µόνο από ως τους «φτωχό δι- συγγενή» Προαγωγής να ενισχύονται οι δυνατότητες των κοινωνιών κηγόρους, νατην µιας αστυνοµία, πολιτικής τους «προληπτικής δικαστικούς λειτουρ- κουλτούρας», όπως ως πολι- Ελληνικής Εταιρείας τις κοινωνικοοικονοµικές -Προληπτική ανισότητες. Προκειµένου ελέγχουν Οδοντιατρική τις σύγχρονες ανισότητες, διαµορφώθηκαν νέες πολιτικές για τη δηµόσια υγεία και νός την αυτό πρό- καθιστά ση µπορεί τους λειτουργούς να γίνει ευκαιρία αδύναµους για στην συναντηθούν ουγούς, τους συµβούλους ψυχολόγους, κ.ά. Το γεγο- & συνήθως πράττουν σε περιόδους ευηµερίας. Η κρί- Αγωγής Υγείας ληψη, επαναπροσδιορίσθηκαν οι υπηρεσίες υπεράσπιση υγείας και σιαστικά στην προστασία και πρακτικά των η ατόµων άποψη µε της ειδικές καθιερώ- ανάγκες, της ύστερα ασθένειας. από το βιασµό τους. υγείας µε αυτή µε έµφαση στην Πρωτοβάθµια Φροντίδα, Υπάρχει

10 Ν Ε Α Α Π Ο Τ Η Ν Ε Υ Ρ Ω Π Η ΤΟ ΣΧΕ ΙΟ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ Π.Ο.Υ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Οι κυβερνήσεις αντιµετωπίζουν νέες και δύσκολες προκλήσεις που επηρεάζουν την υγεία του πληθυσµού. Είναι καιρός όχι µόνο για το συντονισµό µιας συνεκτικής αντιµετώπισης της παρούσας κατάστασης, αλλά και για την οργάνωση σχεδίου για τα επό- µενα δέκα χρόνια, χρησιµοποιώντας τις αποδείξεις για το ποιες προσεγγίσεις και λύσεις είναι πιο αποτελεσµατικές. Αυτό αποτελεί το υπόβαθρο για την ανάπτυξη από τον Π.Ο.Υ ενός νέου πλαισίου για την πολιτική υγείας στην Ευρώπη που ονοµάστηκε «Υγεία 2020». Η πρώτη επίσηµη σύσκεψη για το σκοπό αυτό έλαβε χώρα στις 9-11 Μαρτίου Οι ανώτεροι αξιωµατούχοι, που εκπροσωπούν τα 53 κράτη-µέλη, συµµετείχαν σε σύσκεψη για το ό- ραµα, τους στρατηγικούς στόχους, την έκταση και το περιεχόµενο του «Υγεία 2020» και για να ανταλλάξουν εµπειρίες και στρατηγικές για την εφαρµογή της διακήρυξης του Tallinn «Συστήµατα Υγείας για την Υγεία και την Ευηµερία». Το πλαίσιο για το «Υγεία 2020» θα έχει τις βάσεις του στη στρατηγική «Υγεία για Όλους» και σε άλλα πλαίσια-κλειδιά ευρωπαϊκής πολιτικής υγείας, συµπεριλαµβανοµένης της διακήρυξης του Tallinn. Μια προσωρινή έκθεση της παρακολούθησης της τήρησης των δεσµεύσεων που προβλέπει η διακύρηξη του Tallinn συζητήθηκε στη σύσκεψη. Στην έκθεση επισηµαίνονται καινοτόµα παραδείγ- µατα δράσεων των χωρών και του Π.Ο.Υ., τα οποία είναι σύµφωνα µε τις δεσµεύσεις της διακήρυξης του Tallinn, ιδιαιτέρως υπο το φως της οικονοµικής κρίσης. Επίσης, δίνεται έµφαση στην ανάγκη για µια ανανεωµένη προσπάθεια στη δηµόσια υγεία και εξηγείται πως το «Υγεία 2020» θα επεκτείνει πολλές από τις ιδέες-κλειδιά που προβλέπονται στη διακήρυξη. Το «Υγεία 2020» δίνει ιδιαίτερη έµφαση στο ρόλοκλειδί των Υπουργών Υγείας ως συνηγόρων και καταλυτών της δράσης για την υγεία, τόσο εντός όσο και εκτός των συνόρων του τοµέα της υγείας. Μια άλλη σηµαντική εξέλιξη είναι η αυξανόµενη συµµετοχή στη λήψη αποφάσεων των ασθενών και των πολιτών, οι οποίοι δεν είναι πλέον παθητικοί αλλά, χάρη στην τεχνολογία των πληροφοριών, είναι περισσότερο ενδυναµωµένοι από ποτέ για την ανάληψη περισσότερων ευθυνών για την υγεία τους, στο πλαίσιο µιας διαφορετικής σχέσης µε το σύστηµα υγείας. Τα κράτη-µέλη έχουν συµφωνήσει πως νέες και καινοτόµες πολιτικές είναι απαραίτητες προκειµένου ν αντιµετωπιστούν τα πιεστικά ζητήµατα υγείας του ευρωπαϊκού τοµέα του Π.Ο.Υ. µε περιεκτικό, αποτελεσµατικό και συντονισµένο τρόπο. Τα ζητήµατα υγείας αφορούν την επιδηµία της παχυσαρκίας, τον καρκίνο και τις ασθένειες του καρδιαγγειακού συστήµατος, τις ανισότητες στο επίπεδο υγείας και το προσδόκιµο επιβίωσης, τις αυξανόµενες ψυχικές διαταραχές, τις επανεµφανιζόµενες µεταδοτικές α- σθένειες και την ανάγκη σχεδιασµού για την αντι- µετώπιση των επειγόντων περιστατικών και των πανδηµιών. Η ανάληψη δράσης για την αντιµετώπιση αυτών των ζητηµάτων πρέπει να λάβει υπόψη το αντίκτυπο παραγόντων όπως η παγκοσµιοποίηση, η αστικοποίηση, η κλιµατική αλλαγή, η γήρανση του πληθυσµού και η οικονοµική κρίση. Ο ευρωπαϊκός τοµέας του Π.Ο.Υ. έχει, προσφάτως, αναθέσει µια σειρά µελετών προκειµένου να ενηµερώθεί το «Υγεία 2020», συµπεριλαµβανοµένης µιας ευρωπαϊκής ανασκόπησης των κοινωνικών παραγόντων της υγείας και του χάσµατος στην υγεία της οποίας ηγείται ο sir Michael Marmot, του University College London, του Ηνωµένου Βασιλείου και µιας µελέτης για τη διακυβέρνηση στον τοµέα της υγείας στον 21ο αιώνα της οποίας ηγείται η καθηγήτρια Ilona Kickbusch του Graduate Institute of International and Development Studies της Γενεύης της Ελβετίας. Άλλες µελέτες θα απευθυνθούν σε άλλες σηµαντικές πτυχές του πλαισίου πολιτικής του «Υγεία 2020», όπως τα οικονοµικά της πρόληψης και µια προνοητική ανάλυση των τάσεων που επηρεάζουν την υγεία. Για περισσότερες πληροφορίες: Η ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Η βία, ο εκφοβισµός και η παρενόχληση γίνονται ο- λοένα και αυξανόµενα χαρακτηριστικά των ευρωπαϊκών χώρων εργασίας, σύµφωνα µε νέα έκθεση του European Agency for Safety and Health at Work (EU- OSHA). Ακόµη, η ανταπόκριση από οργανισµούς και εθνικές κυβερνήσεις φαίνεται ανεπαρκής. Η βία και η παρενόχληση τρίτων επηρεάζει το 5% - 20% των ευρωπαίων εργαζοµένων, αναλόγως τη χώρα, τον το- µέα και την µέθοδο που απασχολούνται. Η έκθεση «Βία και Παρενόχληση στον Εργασιακό Χώρο: Η Εικόνα της Ευρώπης» συµπεριλαµβάνει διεθνή στατιστικά στοιχεία που συλλέχθησαν από το European Risk Observatory του EU-OSHA. Η πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνα του εργασιακού χώρου των επιχειρήσεων σχετικά µε τους νέους και αναδυόµενους κινδύνους (ESENER) δείχνει επίσης ότι το 40% των Ευρωπαίων ιευθυντών ενδιαφέρονται για την εργασιακή βία και παρενόχληση, όµως µόνο το 25% έχουν εφαρµόσει διαδικασίες αντιµετώπισης του φαινοµένου και σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες το ποσοστό αυτό είναι <10%. Το πρόβληµα είναι πιο έντονο στην υγεία, στην κοινωνική εργασία και στην εκπαίδευση όπου >50% των διευθυντών το αναγνωρίζουν ως πρόβληµα υγείας και ασφάλειας. Για περισσότερες πληροφορίες: 12

11 MAPPING NATIONAL CAPACITY TO ENGAGE IN HEALTH PROMOTION: OVERVIEW OF ISSUES AND APPROACHES Health Promot Int Dec;21 Suppl 1 P.p. 91-8, 2006 promotion, where the reorientation of health care services is considered as one of five major action areas for an overall health promotion development. The article outlines what such a re-orientation may mean for the main hospital functions. These include: the health promoting hospital setting; health promoting workplaces, the provision of health (related) services, training, education and research; the hospital as an advocate and "change agent" for health promotion in its community/environment; the "healthy" (metaphorically speaking) hospital organisation. This paper reviews approaches to the mapping of resources needed to engage in health promotion at the country level. There is not a single way, or a best way to make a capacity map, since it should speak to the needs of its users as they define their needs. At the national level, the objective is usually to learn the extent to which essential policies, institutions, programmes and practices are in place to guide recommendations about what remedial measures are desirable. In Europe, capacity mapping has been undertaken at the national level by the WHO for a decade. A complimentary capacity mapping approach, HP- Source.net, has been undertaken since 2000 by a consortium of European organizations including the EC, WHO, International Union for Health Promotion and Education, Health Development Agency (of England) and various European university research centres. US efforts include state-level mapping of capacity to prevent chronic diseases and reduce risk factor levels. In Australia, two decades of mapping national health promotion capacity began with systems needed by the health sector to design and deliver effective, efficient health promotion, and has now expanded to include community-level capacity and policy review. In Korea and Japan, capacity mapping is newly developing in collaboration with European efforts, illustrating the usefulness of international health promo tion networks. Mapping capacity for health promotion is a practical and vital aspect of developing capacity for health promotion. The new context for health promotion contains both old and new challenges, but also new opportunities. THE HEALTH PROMOTING HOSPITAL (HPH): CONCEPT AND DEVELOPMENT Patient Educ Couns Dec 15;45(4) P.p , 2001 Health promoting hospitals (HPH) is a concept for hospital development that builds upon the health promotion concept of the WHO Ottawa Charter for health Based on the concept, an international network of WHO, Europe has been developing since the late 1980s. The main projects of the international network so far were the first model project "health and hospital" (Vienna, ), the European pilot hospital project of HPH ( ), and the development of national/regional HPH networks (ongoing since 1995). NATIONAL NETWORKS OF HEALTHY CITIES IN EUROPE Health Promot Int Nov;24 Suppl 1 P.p. i100-i107, 2001 National networks of Healthy Cities emerged in the late 1980s as a spontaneous reaction to a great demand by cities to participate in the Healthy Cities movement. Today, they engage at least cities in the European region and form the backbone of the Healthy Cities movement. This article provides an analysis of the results of the regular surveys of national networks that have been carried out principally since The main functions and achievements of national networks are presented alongside some of their most pressing challenges. Although networks have differing priorities and organizational characteristics, they do share common goals and strategic directions based on the Healthy Cities model. Therefore, it has been possible to identify a set of organizational and strategic factors that contribute to the success of networks. These factors form the basis of a set of accreditation criteria for national networks and provide guidance for the establishment of new national networks. Although national networks have made substantial achievements, they continue to face a number of dilemmas that are discussed in the article. Problems a national network must deal with include how to obtain sustainable funding, how to raise the standard of work in cities without creating exclusive participation criteria and how to balance the need to provide direct support to cities with its role as a national player. During the last 15 years, the pooling of practical expertise in urban health has made Healthy Cities networks an important resource for national as well as local governments. Β Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α Ι Β Λ Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α 13

12 Το Πρόβληµα των Ανισοτήτων στην Υγεία στην Ευρώπη Ν Ε Ε Σ Ε Κ Ο Σ Ε Ι Σ Χριστίνα ηµητρακάκη, Ψυχολόγος Έρευνας, Επιστηµονική Συνεργάτης ΚΜΥΥ και ΙΚΠΙ 14 ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Επιστηµονική Επιµέλεια: Ιωάννης Αποστολάκης Εκδόσεις Παπαζήση. Σειρά: Κοινωνία και Πληροφορική Αθήνα, 2011 ISBN: Το παρόν βιβλίο αφορά µια συλλογή επιλεγµένων εργασιών µε το αντίστοιχο περιεχόµενο οι οποίες προέκυψαν µετά από σχετική πρόκληση του επιµελητή αυτής της έκδοσης και του εκδοτικού οίκου Παπαζήση. Το βιβλίο περιέχει 25 εργασίες που αντιστοιχούν στα κεφάλαιά του. Η πρώτη εργασία του κ. Α. Μπέρλερ δίνει µια αναλυτική παρουσίαση της ιστορίας του ιαδικτύου και αναφέρεται σε σηµαντικούς ανθρώπους που επηρέασαν την πορεία του. Η 2 η εργασία του κ. Γιανακουλόπουλου αποτυπώνει στοιχεία που αφορούν την τυποποίηση και συνεισφέρουν θετικά στην ανάπτυξη ιαδικτυακών τόπων. Η 3 η εργασία των κ. Μπάκαβου & Αποστολάκη δίνει µια πρώτη προσέγγιση για την διαδικασία πιστοποίησης ιαδικτυακών τόπων ενώ η 4 η του κ. Βαρλάµη, παρουσιάζει τα σηµαντικότερα χαρακτηριστικά των εφαρµογών στο web 2.0. Η 5 η εργασία των κ. Τάγαρη & Μπέρλερ παρουσιάζει τις εκτιµήσεις για το µέλλον του ιαδικτύου. Η αναζήτηση στον Παγκόσµιο ιστό στο νέο ιαδίκτυο (web 2.0, 3.0) είναι το αντικείµενο της 6 ης εργασίας του κ. Βαρλάµη. Η δηµόσια διοίκηση και διακυβέρνηση µε εστίαση στις ΜΚΟ είναι το αντικείµενο της επόµενης εργασίας του κ. Βερβερίδη. Η 8 η εργασία της κ. Κερκίρη δίνει εργαλεία για ένα εξατοµικευµένο διαδραστικό ιαδίκτυο, η 9 η του κ. Βαγγελάτου και της κ. Καλαµαρά µια πρώτη προσέγγιση του Υγεία 2.0/ 3.0 και η επόµενη των κ. Λαζακίδου και Ηλιούδη παρουσιάζει τις υπάρχουσες εφαρµογές. Με τον εικονικό ιατρικό φάκελο ασχολείται η 11 η εργασία των κ. Μαλαµατένιου, Κούφη και του κ. Βασιλακόπουλου καθώς και η 12 η εργασία της κ. Γκέλη. Η επόµενη εργασία του κ. Αγγελίδη παρουσιάζει την Τηλεϊατρική στο συνεργατικό ιαδίκτυο ενώ η 14 η εργασία του κ. Μουµτζόγλου δίνει στοιχεία για την ενδυνάµωση του ασθενή µέσα από το νέο ιαδίκτυο. Με τα συνεργατικά περιβάλλοντα µάθησης ασχολείται η 15 η εργασία του κ. Κωνσταντίνου καθώς και η επόµενη των κ. Λαζακίδου Γ., Πρέντζα και του κ. Ρετάλη. Η χρήση κοινωνικών µέσων στην δια- µόρφωση δηµόσιων πολιτικών είναι το αντικείµενο της επόµενης εργασίας των κ. Χαραλαµπίδη, Λουκή και της κ. ιαµαντοπούλου. Το θέµα της διοίκησης έργων στο συνεργατικό διαδίκτυο αποτελεί αντικείµενο της επόµενης εργασία του κ. Γιώτη ενώ η 19 η εργασία του κ. Καρυδά διαπραγµατεύεται το Συνεργατικό Ηλεκτρονικό επιµελητήριο. Οι εργασίες ασχολούνται µε θέµατα ασφαλείας. Συγκεκριµένα η 20 η της κ. Μυλωνά µε τον ρόλο των προσωπικών δεδοµένων στην κοινωνία της πληροφορίας, η 21 η της κ. Λάτσιου και του κ. Χρυσάνθου µε νοµικά και ηθικά ζητήµατα της ηλεκτρονικής υγείας, η 22 η του κ. Μπαλή και της κ. Στα- µούλη µε τις εφαρµογές ηλεκτρονικής υγείας µε γνώµονα τα κριτήρια ασφαλείας, η 23 η της κ. Καστανιάς εισάγει την ποιότητα στα θέµατα ασφαλείας, η 24 η του κ. Κοτσώνη και Ηλιάκη δίνει µια πρακτική προσέγγιση για την πιστοποίηση σε θέ- µατα ασφαλείας και τέλος η 25 η της κ. Μούρτου µια θεώρηση για τα επίπεδα πρόσβασης στα Πληροφοριακά Συστήµατα Υγείας. Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε ένα ευρύτατο κοινό: τόσο σε προπτυχιακούς και µεταπτυχιακούς φοιτητές διαφόρων αντικειµένων (π.χ. πληροφορικής, επικοινωνιών, διοικητικών επιστηµών, υγείας, πολιτικών και κοινωνικών επιστηµών, κ.λ.π.), όσο και σε στελέχη και υπαλλήλους της ηµόσιας ιοίκησης και του ιδιωτικού τοµέα που εµπλέκονται µε κάποιο τρόπο στη χρήση εφαρµογών του συνεργατικού ιαδικτύου, αλλά και σε κάθε ενεργό πολίτη που ενδιαφέρεται για το σηµαντικό αυτό αντικείµενο, το οποίο αναµένεται στο άµεσο µέλλον να έχει µεγάλες και πολυδιάστατες επιπτώσεις στην κοινωνία. ΕΛΛΗΝΙΚΟ «ΣΥΣΤΗΜΑ» ΥΓΕΙΑΣ. Η Λειτουργία του σε Καιρό Χρεοκοπίας Χαράλαµπος Μουτσόπουλος Εκδόσεις Λιβάνη. Σειρά: Ποικίλα Θέµατα Αθήνα, 2011 ISBN: Για τη δηµοσίευση του πονήµατος, τον συγγραφέα παρακίνησαν προσκλήσεις για οµιλίες: µια από το ίδρυµα Μποδοσάκη, άλλη από το Περιφερειακό Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο Ιωαννίνων. Το θέ- µα των οµιλιών: «Η λειτουργία του συστήµατος υγείας σε εποχή οικονοµικής κρίσης». Ο συγγραφέας είχε ασχοληθεί µε τις παθολογίες του συστήµατος υ- γείας της χώρας µας, αρθρογραφώντας σε κυριακάτικα φύλλα. εν διαπίστωνε µόνο την παθολογία αλλά, µε βάση τις δικές του εµπειρίες και την έγκριτη γνώµη ειδικών, πρότεινε λύσεις. Λύσεις που από χρόνια έχουν εφαρµοστεί σε υγειονοµικά προηγµένες χώρες. Είναι ανάγκη επιτακτική και αδήριτη το αναποτελεσµατικό, γραφειοκρατικό, διεφθαρµένο και σπάταλο δηµόσιο και ιδιωτικό σύστηµα υγείας να αλλάξει. Η παράλογη λειτουργία του συστήµατος συµµετείχε ουσιαστικά στη δηµιουργία του χρέους της χώρας µας. Τα αίτια είναι η πληµµελής παιδεία των γιατρών, η ανοργανωσιά και οι παράνοµες και ανήθικες πρακτικές που «δίνουν και παίρνουν» τόσο στον δηµόσιο όσο και στον ιδιωτικό φορέα υγείας. Αυτά περιλαµβάνονται και αναλύονται στο πρώτο µέρος του βιβλίου. Ακολουθούν δηµοσιεύµατα για το σύστηµα υγείας. Το τελευταίο άρθρο στο Βήµα της 20ης Φεβρουαρίου 2011, «Η κατάντια των καταληψιών γιατρών», προκάλεσε ταραχή και σύγχυση στους συνδικαλιστές γιατρούς. Αναρτήθηκαν στο διαδίκτυο λιβελλογραφήµατα. Παρατίθενται τα κείµενά τους.

13 P ISPOR 14 ΤΗ ANNUAL EUROPEAN CONGRESS November Hotel Auditorium, Madrid, Spain Οργ.: International Society For Pharmacoeconomics and Outcomes Research (ISPOR) Πληρ.: ISPOR Τηλ.: / Fax: Website: P 4 TH EUROPEAN PUBLIC HEALTH CONFERENCE Public Health and Welfare Welfare Development and Health November Τhe Bella Centre, Copenhagen, Denmark Οργ.: The European Public Health Association (EUPHA), the Association of Schools of Public Health in the European Region (ASPHER) and the Danish Society of Public Health (DSOP) Τηλ.: , Fax: office@eupha.org Website: P 11 Ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ Νοεµβρίου 2011 «Θέατρον» Κέντρο Πολιτισµού «Ελληνικός Κόσµος» Οργ.: Πανελλήνιος Σύλλογος ιαιτολόγων - ιατροφολόγων Πληρ.: Tourgats (κα. Αρµάου) Τηλ.: , Fax: Website: P 2 Ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΤΟΥ ΦΟΡΟΥΜ ΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ Νοεµβρίου 2011 Ξενοδοχείο Larissa Imperial, Λάρισα Πληρ.: The Mastermind Group Τηλ.: , Fax: ssialma@tmg.gr Website: P 2 O ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΠΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙ ΑΣ. Το Παρόν και το Μέλλον της Παροχής Ανακουφιστικής Φροντίδας για Παιδιά και Εφήβους στην Ελλάδα» 3 εκεµβρίου 2011 «Αίγλη» Ζαππείου», Αθήνα Οργ.: Ελληνική Εταιρεία για την Ανακουφιστική Φροντίδα Παιδιών και Εφήβων και Μέριµνα Πληρ.: ΕRA Ltd Tηλ.: , Fax.: Ε-mail.: info@era.gr, Website.: P 7 Ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΙΟΙΚΗΣΗ, ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΥΓΕΙΑΣ. Η Υγεία και οι Υπηρεσίες Υγείας µετά το Μνηµόνιο εκεµβρίου 2011 Μέγαρο Μουσικής Αθηνών Οργ.: Τοµέας Οικονοµικών της Υγείας, Εθνικής Σχολής ηµόσιας Υγείας Πληρ.: C&C International Group of Companies Τηλ.: Fax: reghealthcongress@candc-group.com Website: P 4 TH INTERNATIONAL CONFERENCE ON DRUG DISCOVERY AND THERAPY (4TH ICDDT 2012) February Dubai, UAE Οργ.: Higher Colleges of Technology & Eureka Science Ltd Πληρ.: Organizing Secretariat, ICDDT 2012 Τηλ.: Fax: info@icddt-ii.com Website: P 2 ND WORLD CONGRESS ON PHARMACEUTICS & NOVEL DRUG DELIVERY SYSTEMS. To showcase the cutting edge technologies in Pharmaceutics & Strategies of Drug Delivery February San Francisco Airport Marriott, USA Οργ./Πληρ.: Pharmaceutica-2012, OMICS Publishing Group Τηλ.: Fax: pharmaceutica2012@omicsonline.org Website: P 15 TH WORLD CONFERENCE ON TOBACCO OR HEALTH (WCTOH). Towards a tobacco-free world: Planning Globally, Acting Locally March Singapore Οργ.: Health Promotion Board & Ministry of Health Singapore Πληρ.: C/O MCI Group Asia Pacific Pte Ltd Τηλ.: Fax: info@wctoh2012.org/wctoh2012.reg@mcigroup.com/ Website: Π Ρ Ο Σ Ε Χ Η Σ Υ Ν Ε Ρ Ι Α

14

15

16 18

17