ΗΔ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΗΔ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ"

Transcript

1 Δ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΔ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΑ ΜΔΓΑΛΑ ΑΣΗΚΑ ΚΔΝΣΡΑ ΣΖ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΠΔΡΗΜΔΣΡΟΤ: Ο ΜΖΣΡΟΠΟΛΗΣΗΚΟ ΡΟΛΟ ΣΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ ΣΖ ΝΔΑ ΓΗΔΤΡΤΜΔΝΖ ΔΤΡΧΠΖ Δπηβιέπωλ Μαλώιεο Υξηζηνθάθεο Δπάγγεινο Υάβνο ΑΘΖΝΑ 2004

2 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 2 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Μέζα ζην πιαίζην ηεο παγθνζκηνπνίεζεο ε Θεζζαινλίθε θαη νη άιιεο κεγάιεο αζηηθέο πεξηνρέο ζηελ Δπξψπε πξνζπαζνχλ λα επηβιεζνχλ φζν ην δπλαηφλ ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ζηε δηεζλή ζθελή. Οη γεσπνιηηηθέο εμειίμεηο ζην ρψξν ησλ Βαιθαλίσλ θαη ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηε δηεχξπλζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ε νπνία πξαγκαηνπνηήζεθε ην 2004, παξάιιεια κε ηελ νινθιήξσζε ησλ κεγάισλ έξγσλ ππνδνκψλ θαη ηνπ ζρεδηαζκνχ εληζρχνπλ ηε ζπδήηεζε γηα ην δπλεηηθφ ξφιν ηεο Θεζζαινλίθεο φρη κφλν ζε εζληθφ επίπεδν αιιά θαη ζηηο πεξηνρέο ησλ Βαιθαλίσλ, ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο, ηεο Μεζνγείνπ, θαη ηεο πεξηνρήο ηνπ Δχμεηλνπ Πφληνπ. ην πιαίζην απηφ νη βαζηθνί ζηφρνη ηεο εξγαζίαο είλαη λα πξνζδηνξηζηνχλ ν αλαπηπμηαθφο ξφινο θαη νη πξννπηηθέο ηεο κεηξνπνιηηηθήο πεξηνρήο Θεζζαινλίθεο ζε Δζληθφ θαη δηαθξαηηθφ επίπεδν. Αληηθείκελα ηεο εξγαζίαο είλαη ε δηεξεχλεζε ησλ αλαπηπμηαθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο κεηξνπνιηηηθήο πεξηνρήο ηεο Θεζζαινλίθεο, ε ζθηαγξάθεζε ησλ εμειίμεσλ θαη ησλ λέσλ δεδνκέλσλ ζηα Βαιθάληα θαη ηελ Αλαηνιηθή Μεζφγεην, ε απνηχπσζε ησλ επηπηψζεσλ θαη ησλ πξννπηηθψλ ηεο δηεχξπλζεο ηεο Δ.Δ. θαζψο θαη ν αλαπηπμηαθφο ζρεδηαζκφο θαη ε δηακφξθσζε ελφο ζηξαηεγηθνχ πιαηζίνπ αλάπηπμεο ην νπνίν κπνξεί λα αμηνπνηήζεη ηα λέα δεδνκέλα.

3 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 3 ABSTRACT In the context of globalization, Thessaloniki and other major urban territories around Europe are trying to assert themselves more strongly on the international scene. The geopolitical processes in the Balkans and Eastern Europe together with the enlargement of the European Union, which took place in 2004, and the completion of infrastructure and planning will empower the discussion of the potential role of Thessaloniki to play not only in National level but also in the Balkans, the Eastern Europe, the Mediterranean and in the Black Sea area. In this context the main purposes of the project are to investigate the development role of Thessaloniki and its perspectives in National and international level. This project investigates the developmental profile of Metropolitan Area of Thessaloniki, the processes and the new data in the Balkans and Eastern Europe, the consequences, the opportunities and challenges the city faces due to the enlargement of the European Union and the development strategy and planning in order to turn the new situation into an advantage. ΛΔΞΔΗ ΚΛΔΗΓΗΑ: Πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, Πνιηηηθή Αζηηθήο Αλάπηπμεο, Κνηλνηηθφ Πιαίζην ηήξημεο, Πεξηθεξεηαθφ Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, Μεηξνπνιηηηθή Γηαθπβέξλεζε, Expo 2008, Αλάπηπμε Αζηηθψλ Πεξηνρψλ, ρέδην Αλάπηπμεο Κνηλνηηθνχ Υψξνπ, Αεηθφξνο Αζηηθή Αλάπηπμε, Σξάπεδα Δκπνξίνπ θαη Αλάπηπμεο Δχμεηλνπ Πφληνπ, Κνηλνηηθά πξσηνβνπιία URBAN, Πφινη Αλάπηπμεο, Αζηηθφο θχθινο, Γηεχξπλζε Δπξσπατθήο Έλσζεο.

4 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 4 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΗΑΓΩΓΖ... 6 ΚΔΦΑΛΑΗΟ I... 9 ΘΔΩΡΗΔ ΚΑΗ ΜΟΝΣΔΛΑ ΑΣΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ Αζηηθή αλάπηπμε Μνληέια εμσγελνχο αζηηθήο αλάπηπμεο Σν κνληέιν θέληξνπ πεξηθέξεηαο Σν κνληέιν «ησλ ζπλφξσλ» (επνηθηζκνχ) Σν κνληέιν ηεο δηάρπζεο (diffusion theory) Οκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο ησλ παξαπάλσ κνληέισλ Ζ ζεσξία ησλ θεληξηθψλ ηφπσλ Αζηηθνπνίεζε θαη εθβηνκεράληζε Ζ ζεσξία ηεο νηθνλνκηθήο βάζεο ησλ πφιεσλ Ζ ζεσξία ησλ «πφισλ αλάπηπμεο» χγρξνλεο ζεσξίεο γηα ηελ αζηηθή αλάπηπμε ΚΔΦΑΛΑΗΟ II ΠΟΛΗΣΗΚΔ ΑΣΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖΝ ΔΤΡΩΠΖ Πνιηηηθή Αζηηθήο αλάπηπμεο Ζ πνξεία πξνο ηελ αεηθφξν αλάπηπμε ρέδην Αλάπηπμεο Κνηλνηηθνχ Υψξνπ (.Α.Κ.Υ.) Αεηθφξνο αλάπηπμε αζηηθψλ πεξηνρψλ Παξαδείγκαηα θνηλνηηθήο δξάζεο γηα ηελ αεηθφξν αζηηθή αλάπηπμε Πξνβιήκαηα αζηηθψλ πεξηνρψλ ΚΔΦΑΛΑΗΟ III ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ ΦΤΗΟΓΝΩΜΗΑ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ Ζ αλαπηπμηαθή θπζηνγλσκία ηεο Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο Γεληθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηθέξεηαο Γεκνγξαθηθά δεδνκέλα Κνηλσληθννηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πιεζπζκνχ Τπνδνκέο πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο Οηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά πεξηθέξεηαο Πξσηνγελήο ηνκέαο Γεπηεξνγελήο ηνκέαο Σξηηνγελήο ηνκέαο Φπζηθφ θαη πνιηηηζηηθφ πεξηβάιινλ Αλαπηπμηαθή θπζηνγλσκία ηνπ Ννκνχ θαη ηεο Πφιεο ηεο Θεζζαινλίθεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ IV ΤΦΗΣΑΜΔΝΟ ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΟ ΥΔΓΗΑΜΟ ΚΑΗ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ Τθηζηάκελνο Αλαπηπμηαθφο ρεδηαζκφο Νέα δεδνκέλα αλάπηπμεο ζηνλ Δπξσπατθφ ρψξν Πξννπηηθέο αλάπηπμεο ηεο κεηξνπνιηηηθήο πεξηνρήο Θεζζαινλίθεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ V ΓΗΑΜΟΡΦΩΖ ΟΛΟΚΛΖΡΩΜΔΝΖ ΣΡΑΣΖΓΗΚΖ ΓΗΑ ΣΖ ΓΗΔΤΡΤΝΖ ΣΟΤ ΓΗΔΘΝΟΤ ΡΟΛΟΤ ΣΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ... 72

5 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 5 ΚΔΦΑΛΑΗΟ VI ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΥΔΣΗΚΟΗ ΗΣΟΣΟΠΟΗ... 94

6 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 6 ΔΗΑΓΧΓΖ Οη γεσπνιηηηθέο εμειίμεηο ζην ρψξν ησλ Βαιθαλίσλ θαη ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο ζε ζπλδπαζκφ κε ηε δηεχξπλζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (Δ.Δ.) πξνο Αλαηνιάο πνπ νινθιεξψζεθε ην 2004, παξάιιεια κε ηελ νινθιήξσζε ησλ κεγάισλ έξγσλ ππνδνκψλ θαη ηνπ ζρεδηαζκνχ θαζηζηνχλ ηε Θεζζαινλίθε θνκβηθφ ζεκείν ζε Δζληθφ θαη επξχηεξν επίπεδν. ην πιαίζην απηφ ζηφρνο ηεο εξγαζίαο, κε ηίηιν «Σα κεγάια αζηηθά θέληξα ηεο Δπξσπατθήο πεξηκέηξνπ: Ο κεηξνπνιηηηθφο ξφινο ηεο Θεζζαινλίθεο ζηε λέα δηεπξπκέλε Δπξψπε» είλαη λα πξνζδηνξηζηνχλ ν αλαπηπμηαθφο ξφινο θαη νη πξννπηηθέο ηεο κεηξνπνιηηηθήο πεξηνρήο Θεζζαινλίθεο ηφζν ζε Δζληθφ επίπεδν φζν θαη ζηηο πεξηνρέο ησλ Βαιθαλίσλ, ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο, ηεο Μεζνγείνπ θαη ηεο πεξηνρήο ηνπ Δχμεηλνπ Πφληνπ. Ζ παξνχζα εξγαζία έρεη εθπνλεζεί ζηα πιαίζηα ηεο ηειηθήο εξγαζίαο ηεο ΗΔ Δθπαηδεπηηθήο εηξάο ηνπ Σκήκαηνο Πεξηθεξεηαθήο Γηνίθεζεο ηεο Δζληθήο ρνιήο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο (Δ..Γ.Γ.). Αληηθείκελα ηεο εξγαζίαο είλαη ε δηεξεχλεζε ησλ αλαπηπμηαθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο κεηξνπνιηηηθήο πεξηνρήο ηεο Θεζζαινλίθεο, ε ζθηαγξάθεζε ησλ εμειίμεσλ θαη ησλ λέσλ δεδνκέλσλ ζηα Βαιθάληα θαη ηελ Αλαηνιηθή Μεζφγεην, ε απνηχπσζε ησλ επηπηψζεσλ θαη ησλ πξννπηηθψλ ηεο δηεχξπλζεο ηεο Δ.Δ. θαζψο θαη ν αλαπηπμηαθφο ζρεδηαζκφο θαη ε δηακφξθσζε ελφο ζηξαηεγηθνχ πιαηζίνπ αλάπηπμεο ην νπνίν κπνξεί λα αμηνπνηήζεη ηα λέα δεδνκέλα ζηελ επξχηεξε πεξηνρή. ην πξψην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδεηαη ζεσξεηηθά ην θαηλφκελν ηεο αζηηθήο αλάπηπμεο. Παξνπζηάδνληαη ζε ζπληνκία ηα θπξηφηεξα ζεσξεηηθά κνληέια πνπ πεξηγξάθνπλ ηελ αλάπηπμε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ, ηα θνηλά ζεκεία θαζψο θαη ε δηαθνξνπνηήζεηο πνπ παξνπζηάδνπλ. Πεξηγξάθνληαη επίζεο νη ζχγρξνλεο ζεσξίεο γηα ηελ αζηηθή αλάπηπμε θαζψο θαη ε ζεσξία ηνπ αζηηθνχ θχθινπ πνπ είλαη ζήκεξα ε πην απνδεθηή απφ ηνπο επηζηήκνλεο πνπ αζρνινχληαη κε απηά ηα θαηλφκελα. Σν ζεσξεηηθφ απηφ ππφβαζξν καο βνεζάεη λα θαηαλνήζνπκε πσο γίλεηαη ε αλάπηπμε ησλ πφιεσλ ζην εζληθφ θαη ην δηεζλέο επίπεδν. ην δεχηεξν θεθάιαην ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδνληαη νη δηαθνξεηηθέο πνιηηηθέο αζηηθήο αλάπηπμεο θαη ε πνξεία πνπ δηαλχζεθε ζηα πιαίζηα ηεο Δ.Δ. απφ ηηο πξψηεο πνιηηηθέο ζε απηέο πνπ πεξηιάκβαλαλ νξηζκέλεο αξρέο ηεο αεηθφξνπ αζηηθήο αλάπηπμεο. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη ην ρέδην Αλάπηπμεο Κνηλνηηθνχ Υψξνπ

7 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 7 (.Α.Κ.Υ.) πνπ είλαη έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα ζρέδηα ηεο Δ.Δ. πνπ ζέηεη ηηο βάζεηο γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε ησλ πφιεσλ θαζψο ηηο ζχγρξνλεο αληηιήςεηο ηεο Δ.Δ., φπσο απηέο θαίλνληαη ζηα δηάθνξα θείκελα, γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ. Αθφκα, ζην θεθάιαην απηφ αλαθέξνληαη παξαδείγκαηα θνηλνηηθήο δξάζεο πνπ νδεγνχλ ζηελ αεηθφξν αλάπηπμε ησλ πφιεσλ. Σέινο πεξηγξάθνληαη αλαιπηηθά ηα ζχγρξνλα πξνβιήκαηα ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ πνπ θαινχληαη λα αληηκεησπίζνπλ φιεο ζρεδφλ νη αζηηθέο πεξηνρέο ηεο Δ.Δ. αιιά θαη παγθνζκίσο. ην ηξίην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδεηαη ε αλαπηπμηαθή θπζηνγλσκία ηεο πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο ζηελ νπνία αλήθεη δηνηθεηηθά ε κεηξνπνιηηηθή πεξηνρή ηεο Θεζζαινλίθεο. Πην ζπγθεθξηκέλα αλαθέξνληαη αλαιπηηθά θάπνηα γεληθά γεσκνξθνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηθέξεηαο, ηα δεκνγξαθηθά δεδνκέλα θαζψο θαη ηα θνηλσληθννηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πιεζπζκνχ πνπ αθνξνχλ ηελ απαζρφιεζε ηελ αλεξγία θαη ην επίπεδν εθπαίδεπζεο. ηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδνληαη νη ππνδνκέο ηηο πεξηθέξεηαο ζηηο κεηαθνξέο, ζηελ ελέξγεηα, ζηηο ηειεπηθνηλσλίεο, ζηελ πγεία θαη ηελ πξφλνηα, ζηελ εθπαίδεπζε θαζψο θαη ζηηο ππνδνκέο ησλ νηθηζηηθψλ πεξηνρψλ. Αθφκα, παξνπζηάδνληαη ηα νηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηθέξεηαο ζηνλ πξσηνγελή, δεπηεξνγελή θαη ηξηηνγελή ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο θαζψο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θπζηθνχ θαη πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο. Σέινο παξνπζηάδεηαη εηδηθφηεξα ε αλαπηπμηαθή θπζηνγλσκία ηνπ λνκνχ θαη ηεο πφιεο ηεο Θεζζαινλίθεο. ην ηέηαξην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδεηαη ν πθηζηάκελνο αλαπηπμηαθφο ζρεδηαζκφο ηεο πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, ηα λέα δεδνκέλα αλάπηπμεο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνλ Δπξσπατθφ ρψξν ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη θπξίσο κεηά ηε δηεχξπλζε ηεο Δ.Δ. ηνπ 2004, θαζψο θαη νη πξννπηηθέο αλάπηπμεο ηεο κεηξνπνιηηηθήο πεξηνρήο ηεο Θεζζαινλίθεο κε ηα πιενλεθηήκαηα θαη ηα κεηνλεθηήκαηα ηεο πεξηνρήο ζε ζρέζε ηελ επξχηεξε πεξηνρή ησλ Βαιθαλίσλ θαη ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο. ην πέκπην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδνληαη νη πξνηάζεηο γηα ηε δηακφξθσζε κηαο νινθιεξσκέλεο ζηξαηεγηθήο γηα ηε δηεχξπλζε ηνπ δηεζλνχο ξφινπ ηεο κεηξνπνιηηηθήο πεξηνρήο ηεο Θεζζαινλίθεο. Σέινο ζην ηειεπηαίν θεθάιαην ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδνληαη ηα ζεκαληηθφηεξα ζπκπεξάζκαηα νιφθιεξεο ηεο αλάιπζεο πνπ πξνεγήζεθε. Ζ ζπιινγή ησλ δεδνκέλσλ θαη ε ζπγγξαθή ηεο εξγαζίαο πξαγκαηνπνηήζεθε ζε ζπλερή ζπλεξγαζία κε ηνλ θ. Μαλφιε Υξηζηνθάθε, Λέθηνξα ηνπ Σκήκαηνο Οηθνλνκηθήο θαη Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο ηνπ Παληείνπ Παλεπηζηήκηνπ ηνλ νπνίν

8 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 8 θαη επραξηζηψ ηδηαίηεξα θαζψο ρσξίο ηελ πνιχηηκε ζπκβνιή ηνπ δελ ζα ήηαλ δπλαηή ε νινθιήξσζε ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. Ζ ζπγγξαθή ηεο εξγαζίαο βαζίζηεθε θπξίσο ζηε κειέηε ηεο εθηεηακέλεο βηβιηνγξαθίαο πνπ ππάξρεη γηα ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα θαη απνηειείηαη απφ ζεσξεηηθά ζπγγξάκκαηα, επηρεηξεζηαθά πξνγξάκκαηα, δηάθνξεο κειέηεο ηλζηηηνχησλ θαη κεκνλσκέλσλ εξεπλεηψλ, δηάθνξεο κειέηεο θαη έγγξαθα ηφζν ηεο Δ.Δ. φζν θαη ησλ νξγάλσλ ηεο Διιεληθήο δηνίθεζεο θαζψο επίζεο θαη επίζεκσλ ηζηνηφπσλ ζην δηαδίθηπν. Φπζηθά, δελ έιεηςαλ θαη νη ζπδεηήζεηο θαη επαθέο κε ζηειέρε ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ ησλ αξκνδίσλ ππνπξγείσλ πνπ επηθνχξεζαλ ηελ έξεπλα, κε ηελ εκπεηξία θαη ηε γλψζε ηνπο. Όινπο απηνχο ηνπο επραξηζηψ πνιχ.

9 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 9 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΘΔΧΡΗΔ ΚΑΗ ΜΟΝΣΔΛΑ ΑΣΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ I 1.1. Αζηηθή αλάπηπμε Ζ αζηηθή αλάπηπμε κηαο πεξηνρήο κπνξεί λα εμεηαζηεί απφ δηάθνξεο νπηηθέο γσλίεο θαη κε βάζε δηαθνξεηηθέο ρσξηθέο θαη ρξνληθέο θιίκαθεο. Ζ αζηηθή αλάπηπμε δηαθνξνπνηήζεθε νπζηαζηηθά κεηά ηελ επηθξάηεζε ηνπ θαπηηαιηζηηθνχ κνληέινπ δηάξζξσζεο ηεο νηθνλνκίαο ζηηο δηάθνξεο πεξηνρέο ηνπ θφζκνπ. Ζ ζεκαληηθφηεξε δηαθνξά κεηαμχ ηεο ππαίζξνπ θαη ηεο πφιεο ζηηο θνηλσλίεο πνπ νξγαλψζεθαλ πξηλ ηελ επηθξάηεζε ηνπ θαπηηαιηζηηθνχ κνληέινπ ήηαλ πσο ε χπαηζξνο εηδηθεχνληαλ ζηελ παξαγσγή ησλ πξντφλησλ ελψ ε πφιε ζηνλ θαζνξηζκφ ηεο πνιηηηθήο θαη ζηελ ηδενινγηθή αλαπαξαγσγή. Ζ θαζηέξσζε ηνπ θαπηηαιηζηηθνχ κνληέινπ έθεξε ζεκαληηθέο αιιαγέο ζην αζηηθφ θαηλφκελν θαη θπξίσο ζηε ζρέζε ηεο ππαίζξνπ κε ηελ πφιε (Οηθνλφκνπ, 1994). Οξηζκέλεο απφ απηέο ηηο αιιαγέο ήηαλ πσο ε πφιε αλέιαβε ζεκαληηθφηεξν ξφιν ζην νηθνλνκηθφ επίπεδν, πσο ν αζηηθφο ηξφπνο δσήο άιιαμε δξαζηηθά ζηηο πεξηζζφηεξεο εθθάλζεηο ηνπ θαη πσο ε αζηηθή γε έγηλε εκπνξεχζηκν είδνο (Οηθνλφκνπ, 1986). Απηέο νη αιιαγέο είραλ σο απνηέιεζκα νη θχξηνη παξάγνληεο ηεο αζηηθήο αλάπηπμεο λα ζπλδεζνχλ άκεζα κε ηνλ νηθνλνκηθφ ξφιν ηεο πφιεο ν νπνίνο αιιειεπηδξά κε κηα ζεηξά απφ άιινπο παξακέηξνπο πνπ παίδνπλ ξφιν ζηελ αζηηθή αλάπηπμε φπσο είλαη ν βαζκφο εζσζηξέθεηαο ή εμσζηξέθεηαο ηεο αζηηθήο πεξηνρήο, ην είδνο ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ αζηηθψλ πεξηνρψλ θαζψο θαη ην κέγεζνο ησλ νηθηζκψλ θαη ηε ρσξηθή νξγάλσζε ηνπ αζηηθνχ δηθηχνπ. Ζ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ ζεσξηψλ θαη ησλ κνληέισλ γηα ηελ αζηηθή αλάπηπμε κπνξεί λα γίλεη κε δηαθνξεηηθνχο ηξφπνπο. Παξαθάησ αλαπηχζζνληαη πεξηιεπηηθά ηα βαζηθφηεξα κνληέια θαη ζεσξίεο αζηηθήο αλάπηπμεο πνπ έρνπλ πξνηαζεί θαηά θαηξνχο απφ δηάθνξνπο εξεπλεηέο (Κφλζνιαο, 1997).

10 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο Μνληέια εμωγελνύο αζηηθήο αλάπηπμεο Σν κνληέιν θέληξνπ πεξηθέξεηαο χκθσλα κε απηφ ην κνληέιν ε δηαδηθαζία αζηηθήο αλάπηπμεο έρεη εμσγελή πξνέιεπζε. Σν κνληέιν απηφ έρεη εκθαληζηεί θπξίσο ζε πεξηνρέο πνπ έρνπλ ππνζηεί απνηθηνπνίεζε κε ηελ πνιηηηθή θαη ζηξαηησηηθή έλλνηα ηνπ φξνπ θαζψο θαη ζε πεξηνρέο κε πξνυπάξρνπζεο κε θαπηηαιηζηηθέο νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο δνκέο πνπ έρνπλ ελζσκαησζεί νηθνλνκηθά ζε επξχηεξεο πεξηνρέο ρσξίο φκσο λα ράζνπλ ηελ εζληθή ηνπο θπξηαξρία. Ζ δεχηεξε πεξίπησζε πεξηιακβάλεη δηαθνξεηηθέο θαηαζηάζεηο φπσο είλαη γηα παξάδεηγκα ε ελζσκάησζε αγξνηηθψλ παξαδνζηαθψλ πεξηνρψλ κηαο ρψξαο ζην πιαίζην ηεο ζχζηαζεο ησλ ζχγρξνλσλ θξαηψλ εζλψλ. χκθσλα κε απηφ ην κνληέιν ε πεξηνρή πεγή (ππξήλαο) ραξαθηεξίδεηαη απφ πςειή ηθαλφηεηα δεκηνπξγίαο θαη θαηλνηνκίαο. Οη πεξηθεξεηαθέο πεξηνρέο δηαξζξψλνληαη κέζσ πφιεσλ δνξπθφξσλ, νη νπνίεο αλαπηχζζνληαη κε θαηεπζχλζεηο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηνλ ππξήλα κε ηνλ νπνίν ππάξρνπλ ζεκαληηθέο ζρέζεηο εμάξηεζεο. Οη ζρέζεηο απηέο κπνξεί λα είλαη πνιηηηθέο, νηθνλνκηθέο θαη πνιηηηζκηθέο. Σν κνληέιν απηφ παξνπζηάδεη αζπκκεηξία ε νπνία δηαηεξείηαη ζε φιεο ηηο θάζεηο αλάπηπμεο ηνπ ζπζηήκαηνο. Έλα άιιν βαζηθφ ζηνηρείν ηνπ κνληέινπ είλαη ε χπαξμε ξνψλ κεηαμχ ηνπ ππξήλα θαη ησλ πφιεσλ δνξπθφξσλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη θαη πξνο ηηο δχν θαηεπζχλζεηο. Ζ δηάρπζε ηεο θαηλνηνκίαο θαη ν έιεγρνο ησλ απνθάζεσλ έρεη θαηεχζπλζε απφ ηνλ ππξήλα πξνο ηηο πφιεηο δνξπθφξνπο, ε κεηαλάζηεπζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ έρεη αληίζηξνθε θαηεχζπλζε ελψ ε κεηαθνξά ησλ ρξεκαηηθψλ πφξσλ δηελεξγείηαη θαη πξνο ηηο δχν θαηεπζχλζεηο (Οηθνλφκνπ, 1994) Σν κνληέιν «ηωλ ζπλόξωλ» (επνηθηζκνύ) χκθσλα κε απηφ ην κνληέιν ε δηαδηθαζία αζηηθήο αλάπηπμεο έρεη επίζεο εμσγελή πξνέιεπζε. Σν κνληέιν απηφ πξνηείλεη κηα αζηηθή αλάπηπμε πνπ γεσγξαθηθά απεηθνλίδεηαη ζε νκφθεληξα ζρήκαηα ηα νπνία δηαρξνληθά κεγαιψλνπλ. Ζ ζπλερήο απηή πξνψζεζε πξνο ην εζσηεξηθφ ελφο κεηψπνπ αζηηθνπνίεζεο απνηειεί έλα θηλεηφ ζχλνξν κεηαμχ επνηθηζκέλσλ θαη κε επνηθηζκέλσλ πεξηνρψλ. Σν κνληέιν απηφ ζε ζρέζε κε ην πξνεγνχκελν κνληέιν παξνπζηάδεη ζεκαληηθέο νκνηφηεηεο. Τπάξρνπλ φκσο θαη αξθεηέο δηαθνξνπνηήζεηο. Μηα δηαθνξνπνίεζε είλαη πσο ε κεηαλάζηεπζε ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ αθνινπζεί ηελ αληίζηξνθε πνξεία απφ απηή πνπ αθνινπζεί ζην

11 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 11 κνληέιν θέληξνπ πεξηθέξεηαο. Σν κνληέιν απηφ ιεηηνπξγεί ηθαλνπνηεηηθά ζην βαζκφ πνπ νη πεξηνρέο ππνδνρήο παξακέλνπλ αληαγσληζηηθέο σο πξνο ηελ πεξηνρή πεγή φζνλ αθνξά ηηο ζπλζήθεο πνπ κπνξνχλ λα ππνθηλήζνπλ κηα δηαδηθαζία κεηαλάζηεπζεο. χκθσλα κε ην ζπγθεθξηκέλν κνληέιν ε εμάξηεζε ηεο πεξηθέξεηαο απφ ην θέληξν είλαη ιηγφηεξν έληνλε θαη κνλφπιεπξε θαζψο ππάξρεη ξνή πξνο ηηο δχν θαηεπζχλζεηο πνπ νδεγεί ζε κηαο κνξθήο δπλακηθή ηζνξξνπία κεηαμχ ηνπ θέληξνπ θαη ηεο πεξηθέξεηαο (Οηθνλφκνπ, 1994) Σν κνληέιν ηεο δηάρπζεο (diffusion theory) χκθσλα θαη κε απηφ ην κνληέιν ε δηαδηθαζία αζηηθήο αλάπηπμεο έρεη εμσγελή πξνέιεπζε. Σν κνληέιν απηφ απνδίδεη κεγαιχηεξε έκθαζε ζηηο θνηλσληθέο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ αλζξψπσλ θαη ζηε δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία θαη φρη ζηηο δνκηθέο ζρέζεηο εμνπζίαο. ην αξρηθφ ζηάδην ηεο αζηηθήο αλάπηπμεο έρνπκε δηάρπζε ηεο θαηλνηνκίαο θαη ηεο πιεξνθνξίαο απφ έλα ή πεξηζζφηεξα ζεκεία ζε άιια ζεκεία πνπ κε ηε ζεηξά ηνπο δηαρένπλ ηελ θαηλνηνκία θαη ηελ πιεξνθνξία ζε άιια. Πξνθχπηεη έηζη έλα δίθηπν ζεκείσλ πνπ ε δνκή ηνπ θαζνξίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ην δίθηπν κεηαθνξψλ θαη επηθνηλσληψλ. Μηα απφ ηηο θπξηφηεξεο πξνζζήθεο πνπ έγηλαλ κεηαγελέζηεξα ζην κνληέιν απηφ εζηηάδεη ζην ζεκαληηθφ ξφιν πνπ παίδεη ην δίθηπν ησλ νηθηζκψλ θαζψο απηφ απνηειεί ην δίαπιν δηάρπζεο ηεο θαηλνηνκίαο θαη ηεο πιεξνθνξίαο (Αλδξηθνπνχινπ, 1988). Σν κνληέιν απηφ ιεηηνπξγεί ηθαλνπνηεηηθά φηαλ ην κέγεζνο ησλ πιεξνθνξηψλ είλαη κηθξφ θαη φηαλ νη πεξηνρέο έρνπλ πεξηνξηζκέλεο δηαζηάζεηο (Κφλζνιαο, 1997) Οκνηόηεηεο θαη δηαθνξέο ηωλ παξαπάλω κνληέιωλ Σα παξαπάλσ κνληέια είλαη ηξεηο δηαθνξεηηθέο κνξθέο εμσγελνχο αζηηθήο αλάπηπμεο. Σα κνληέια απηά παξνπζηάδνπλ νξηζκέλεο επηκέξνπο δηαθνξέο σο πξνο ηε ζεσξεηηθή αλάιπζε ηεο αλάπηπμεο ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ. Γηα παξάδεηγκα ζην κνληέιν «ησλ ζπλφξσλ» ππάξρεη κηα καθξνπξφζεζκε ηάζε νινθιήξσζεο ηνπ δηθηχνπ ελψ ζην κνληέιν θέληξνπ πεξηθέξεηαο δελ ππάξρεη κεηαθίλεζε κεηαλαζηψλ απφ ην θέληξν ζηελ πεξηθέξεηα παξά κφλν ε εμαζθάιηζε ηθαλνπνηεηηθψλ θεξδψλ γηα ηα θεθάιαηα πνπ επελδχζεθαλ. Παξά φκσο ηηο δηαθνξέο πνπ παξνπζηάδνπλ ηα κνληέια απηά έρνπλ θαη αξθεηά θνηλά ραξαθηεξηζηηθά. Σν πξψην θνηλφ ραξαθηεξηζηηθφ είλαη πσο ζεσξνχλ ηελ επέθηαζε ησλ πφιεσλ δνξπθφξσλ γηα ην πξψην κνληέιν, ηνπ ζπλφξνπ ηεο αζηηθνπνίεζεο γηα ην δεχηεξν κνληέιν θαη ησλ θέληξσλ θαηλνηνκίαο γηα

12 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 12 ην ηξίην κνληέιν σο κηα ζπλερήο δηαδηθαζία. Με απηφλ ηνλ ηξφπν ε αζηηθή πεξηνρή ζα βξίζθεηαη ζε έλα δηαξθή κεηαζρεκαηηζκφ ρσξίο φκσο λα αλαηξέπεηαη ε ηεξαξρία ησλ πφιεσλ. Έλα δεχηεξν θνηλφ ραξαθηεξηζηηθφ είλαη πσο νη ηνπηθνί ξπζκνί αλάπηπμεο εμαξηψληαη απφ πνιινχο εμσηεξηθνχο παξάγνληεο, φπσο είλαη ν ξπζκφο κεγέζπλζεο ηεο νηθνλνκίαο ζηελ πεξηνρή πεγή. Άιια θνηλά ραξαθηεξηζηηθά είλαη πσο νη αζηηθέο πεξηνρέο ζε απηά ηα κνληέια παξνπζηάδνπλ πεξηνξηζκέλε νηθνλνκηθή εμεηδίθεπζε θαη πσο ππάξρεη κηα ηάζε αλάπηπμεο νηθηζηηθψλ δηθηχσλ κε θπξηαξρία ηεο δεζπφδνπζαο πφιεο φπνπ κηα ή ιίγεο πνιχ κεγάιεο αζηηθέο πεξηνρέο θπξηαξρνχλ έλαληη ησλ πνιιψλ κηθξψλ κε ηελ παξάιιειε έιιεηςε κεζαίσλ πφιεσλ. Σέινο έλα άιιν θνηλφ ζεκείν είλαη πσο νη επηκέξνπο αζηηθέο πεξηνρέο δελ αλαπηχζζνπλ νξηδφληηεο ζρέζεηο θαζψο δελ παξνπζηάδνπλ ζπκπιεξσκαηηθνχο ξφινπο (Οηθνλφκνπ, 1994) Ζ ζεωξία ηωλ θεληξηθώλ ηόπωλ Γηα ηελ εθαξκνγή απηήο ηεο ζεσξίαο ππάξρνπλ θάπνηεο πξνυπνζέζεηο πνπ απνηεινχλ νπζηαζηηθνχο πεξηνξηζκνχο. Ζ πξψηε βαζηθή πξνυπφζεζε είλαη ε νηθνλνκία ηεο πεξηνρήο λα ραξαθηεξίδεηαη απφ κηα ελδνρψξα αγξνηηθνχ ραξαθηήξα θαη απφ αζηηθά θέληξα πνπ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλα ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ δειαδή λα ιεηηνπξγνχλ σο θέληξα δηαλνκήο ππεξεζηψλ θαη εκπνξεπκάησλ πξνο ηελ αγξνηηθή ελδνρψξα ηνπο. Ζ δεχηεξε πξνυπφζεζε είλαη ε χπαξμε απηφλνκσλ αγνξψλ πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηηο ηηκέο ησλ αγαζψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ δειαδή ε ζεσξία απηή αθνξά πεξηνρέο ζηηο νπνίεο θπξηαξρεί ε νηθνλνκία ηεο αγνξάο κε ειεχζεξν αληαγσληζκφ. Ζ ζεσξία απηή ιεηηνπξγεί ηθαλνπνηεηηθφηεξα ζε κηα απνιχησο επίπεδε πεξηνρή ρσξίο ηελ χπαξμε ζπγθεθξηκέλσλ ζπγθνηλσληαθψλ αμφλσλ θαη κε ζηαζεξή ππθλφηεηα αγξνηηθνχ πιεζπζκνχ πνπ απνηεινχλ ηε αγνξαζηηθή δχλακε (Οηθνλφκνπ, 1994). χκθσλα κε απηή ηε ζεσξία ην νηθηζηηθφ δίθηπν πνπ πξνθχπηεη έρεη ηεξαξρηθή δελδξνεηδή κνξθή φπσο θαη ζηα κνληέια ηεο εμσγελνχο αζηηθήο αλάπηπμεο. Σα δίθηπα πφιεσλ εμσγελνχο αλάπηπμεο ραξαθηεξίδνληαη απφ ην κηθξφ ηνπο βάζνο, ηηο κε ηζρπξέο κεζαίεο πφιεηο θαη ηελ θπξηαξρία ηεο κεγαιχηεξεο πφιεο. Οη κεζαίεο πφιεηο ιεηηνπξγνχλ σο ελδηάκεζνη θφκβνη ζηηο ξνέο πνπ ππάξρνπλ απφ ηελ θνξπθή ζηε βάζε θαη αληίζηξνθα. Αληίζεηα ηα δίθηπα πφιεσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ σο θεληξηθνί ηφπνη είλαη ηζνξξνπεκέλα θαη αλαπηπγκέλα ζε πνιιαπιέο βαζκίδεο ζε έλα θαλνληθφ ππξακηδνεηδέο ζρήκα. Δδψ νη κεζαίεο πφιεηο ραξαθηεξίδνληαη απφ ζεκαληηθφ βαζκφ νινθιήξσζεο

13 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 13 θαη ιεηηνπξγνχλ σο θεληξηθνί ηφπνη θαζψο ππάξρεη κεγάιε ζπκπιεξσκαηηθφηεηα (Berry Horton, 1970). Μηα αθφκε δηαθνξά κεηαμχ ησλ κνληέισλ εμσγελνχο αλάπηπμεο θαη απηήο ηεο ζεσξίαο είλαη φηη ζηελ πξψηε πεξίπησζε ππάξρεη ε ηάζε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ λα επεθηείλνληαη ζπλερψο ρσξηθά θαη λα εμαξηψληαη απφ ηελ αλαπηπμηαθή θαηάζηαζε ηεο πεξηνρήο ππξήλα ελψ ζηε δεχηεξε πεξίπησζε ε νηθνλνκία ιεηηνπξγεί ζηαζεξά ρσξίο λα ρξεηάδεηαη ε ρσξηθή επέθηαζε. Δπηπξφζζεηα ππάξρεη κηα δπλακηθή ηζνξξνπία κεηαμχ αγξνηηθνχ θαη αζηηθνχ ρψξνπ ιφγσ ηεο αιιειεμάξηεζεο πφιεο θαη ππαίζξνπ θαζψο ε αζηηθή πεξηνρή παξέρεη πξνο ηελ χπαηζξν ππεξεζίεο ελψ ε χπαηζξνο παξέρεη πξνο ηελ αζηηθή πεξηνρή αγξνηηθά πξντφληα. Ζ αλάπηπμε θαη ε επεκεξία ηεο αζηηθήο πεξηνρήο είλαη άκεζα εμαξηεκέλε απφ ηελ αλάπηπμε θαη ηελ επεκεξία ηεο ππαίζξνπ θαη αληίζηξνθα. ε απηή ηελ πεξίπησζε ε αλάπηπμε είλαη πην νκαιή ελψ ζηελ εμσγελήο αζηηθή αλάπηπμε κπνξεί λα παξαηεξνχληαη έληνλεο ζεηηθέο ή αξλεηηθέο δηαθπκάλζεηο (Κφλζνιαο, 1997) Αζηηθνπνίεζε θαη εθβηνκεράληζε Μηα δεχηεξε θαηεγνξία ελδνγελψλ ζεσξηψλ γηα ηελ αζηηθή αλάπηπμε έρεη σο αθεηεξία ηε δηαδηθαζία ηεο εθβηνκεράληζεο. Πξφθεηηαη γηα αζηηθέο πεξηνρέο ησλ νπνίσλ ε αλάπηπμε ζηεξίρζεθε ζηε δπλακηθή ηεο βηνκεραληθήο δξαζηεξηφηεηαο. Οη ζρέζεηο κεηαμχ ησλ πφιεσλ είλαη βαζηζκέλεο ζηηο αληαιιαγέο βηνκεραληθψλ πξντφλησλ. χκθσλα κε απηή ηε ζεσξία δελ ππάξρεη ηζνξξνπεκέλε γεσγξαθηθή θαηαλνκή ηεο βηνκεραληθήο αλάπηπμεο αιιά ζηηο πεξηνρέο πνπ ζπγθεληξψλνπλ ηα πιενλεθηήκαηα λα γίλνπλ βηνκεραληθά θέληξα ππάξρεη κεγάιε ζπγθέληξσζε βηνκεραληψλ ελψ αληίζεηα ζηηο άιιεο πεξηνρέο πνπ δελ έρνπλ απηέο ηηο πξνυπνζέζεηο κπνξεί λα ππάξρεη παληειήο έιιεηςε βηνκεραληθήο αλάπηπμεο. Έηζη παξνπζηάδεηαη ην θαηλφκελν ηεο αλνκνηνγελνχο αλάπηπμεο ηνπ ρψξνπ ν νπνίνο παξνπζηάδεη έληνλεο αληζφηεηεο ελψ ηαπηφρξνλα αλαπηχζζνληαη θαη νη εθηεηακέλεο κεηξνπνιηηηθέο ζπγθεληξψζεηο (Παλαγησηάηνπ, 1983). Σν νηθηζηηθφ δίθηπν ζχκθσλα κε απηή ηε ζεσξία δελ είλαη δελδξνεηδνχο κνξθήο αιιά παίξλεη ηε κνξθή πιέγκαηνο θαη είλαη ηδηαηηέξσο αζηαζέο θαη κεηαβαιιφκελν θαζψο νη αλαθαηαηάμεηο ζην εζσηεξηθφ ηνπ δηθηχνπ είλαη ζπλεζηζκέλν θαηλφκελν, φπσο θαη ηα θαηλφκελα παξαθκήο ή αληίζεηα πνιχ γξήγνξεο αλάπηπμεο. Σα νηθηζηηθά δίθηπα πνπ νθείινληαη ζηελ εθβηνκεράληζε

14 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 14 αλαπηχρζεθαλ ζε πεξηνρέο πνπ θαηά ην παξειζφλ είραλ αλαπηπρζεί κε βάζε θάπνην άιιν κνληέιν αζηηθήο αλάπηπμεο. Σα παιηά δίθηπα δελ εμαθαλίζηεθαλ αιιά ζπλππήξραλ κε απνηέιεζκα λα έρνπκε ηε δεκηνπξγία πνιχπινθσλ νηθηζηηθψλ δηθηχσλ κε δπαδηθή δνκή (Παπαδαζθαιφπνπινο, 1995) Ζ ζεωξία ηεο νηθνλνκηθήο βάζεο ηωλ πόιεωλ χκθσλα κε απηή ηε ζεσξία ε αζηηθή αλάπηπμε εμαξηάηαη απφ ηελ αλάπηπμε ησλ εμαγσγηθψλ δξαζηεξηνηήησλ ηεο αζηηθήο πεξηνρήο. Ζ ζεσξία απηή δηαθξίλεη ηηο αζηηθέο ιεηηνπξγίεο ζε απηέο πνπ ηθαλνπνηνχλ ηηο ηξέρνπζεο, εζσηεξηθέο αλάγθεο ηνπ αζηηθνχ πιεζπζκνχ θαη ζε απηέο πνπ απνβιέπνπλ ζηελ εμσηεξηθή αγνξά ηεο αζηηθήο πεξηνρήο. Ζ ζεσξία απηή δίλεη πνιχ κεγάιε ζεκαζία ζηε βηνκεραληθή δξαζηεξηφηεηα. Τπάξρνπλ δηάθνξεο εθδνρέο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ζεσξίαο αζηηθήο αλάπηπμεο φπσο είλαη ε ζεσξία ησλ ηεζζάξσλ ζηαδίσλ ηνπ Thompson 1 θαζψο θαη ην κνληέιν ηνπ Martin πνπ πεξηιακβάλεη ηέζζεξηο θαηεγνξίεο δξαζηεξηνηήησλ θαη εγθαηαζηάζεσλ πνπ αιιειεπηδξνχλ κεηαμχ ηνπο θαη κε ηνλ αζηηθφ πιεζπζκφ. Σν πιενλέθηεκα απηψλ ησλ ζεσξηψλ είλαη πσο επηηξέπνπλ ηελ αλάπηπμε κνληέισλ πξφβιεςεο ηεο δεκνγξαθηθήο, ηεο νηθνλνκηθήο θαη ηεο ρσξηθήο ζπληζηψζαο ηεο αζηηθήο αλάπηπμεο θαη πσο κε ηηο θαηάιιειεο πξνζαξκνγέο κπνξνχλ λα πεξηγξάςνπλ κε αξθεηή επάξθεηα ηηο ζχγρξνλεο αζηηθέο πεξηνρέο (Κφλζνιαο, 1997) Ζ ζεωξία ηωλ «πόιωλ αλάπηπμεο» Με ηνλ φξν «πφινο αλάπηπμεο» ν Perroux πξνζδηφξηζε ηηο βηνκεραλίεο πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ πςειφ βαζκφ κεγέζπλζεο θαη απφ κεγάιν αξηζκφ άκεζσλ ή έκκεζσλ δηαζπλδέζεσλ κε κηα ζεηξά απφ άιινπο θιάδνπο. Έρεη δειαδή θεληξηθή ζέζε ζην ζχζηεκα εηζξνψλ εθξνψλ θαη ζπλεπψο επεξεάδεη ζε κεγάιν βαζκφ ην επίπεδν αλάπηπμεο ηεο ππφινηπεο νηθνλνκίαο (Παλαγησηάηνπ, 1983). Ζ έλλνηα ηνπ πφινπ αλάπηπμεο δελ αλαθέξεηαη ζην γεσγξαθηθφ αιιά ζηνλ νηθνλνκηθφ ρψξν (Darwent, 1969). Όηαλ ν πφινο αλάπηπμεο είλαη θαη ρσξηθά ζπγθεληξσκέλνο εκθαλίδεηαη ην θαηλφκελν ηνπ θέληξνπ αλάπηπμεο πνπ έρεη ηελ ηάζε επέθηαζεο ζε θφκβν νηθνλνκηθήο 1 Γηα πεξηζζφηεξεο ιεπηνκέξεηεο βι. Thompson W., (1965), A preface to urban economics, John Hopkins, Baltimore.

15 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 15 θαη θνηλσληθήο δξαζηεξηφηεηαο. Ζ ζεσξία απηή ππήξμε ε αθεηεξία γηα πνιπάξηζκεο πξνζεγγίζεηο πνπ κεξηθέο θνξέο είλαη αληηθαηηθέο. Απφ ηε κηα πιεπξά ε ζεσξία απηή ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηελ αλάπηπμε ζεσξηψλ πεξηθεξεηαθνχ θαη ρσξνηαμηθνχ ζρεδηαζκνχ κε βάζε ηηο νπνίεο εθφζνλ νξηζκέλα αζηηθά θέληξα κεηαηξαπνχλ ζε θέληξα αλάπηπμεο απηφ ζα νδεγήζεη ζηε δηάρπζε ηεο αλάπηπμεο θαη ζα νδεγήζεη ζε κηα ιηγφηεξν πνισκέλε πεξηθεξεηαθή νξγάλσζε. Απφ ηελ άιιε πιεπξά ε ζεσξία απηή ζπλδέζεθε κε ηηο ζεσξίεο θέληξνπ πεξηθέξεηαο. Ζ ζεσξία ησλ πφισλ αλάπηπμεο ηέινο ελζσκαηψλεη ηε βαζηθή ηάζε γηα άληζε αλάπηπμε πνπ νδεγεί ζε έλα αλνκνηνγελή θαη αζχκκεηξν ρψξν πνπ έξρεηαη ζε αληίζεζε κε ηε ζεσξία ησλ θεληξηθψλ ηφπσλ (Υξηζηνθάθεο, 2001, Κφλζνιαο, 1997, Παπαδαζθαιφπνπινο, 1995) ύγρξνλεο ζεωξίεο γηα ηελ αζηηθή αλάπηπμε Οη εμειίμεηο ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο ηείλνπλ λα δηαθνξνπνηνχληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ πεξηνρψλ ηνπ πιαλήηε πξάγκα πνπ ζεκαίλεη πσο ηελ ίδηα ρξνληθή πεξίνδν ζε δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο ιεηηνπξγνχλ δηαθνξεηηθά κνληέια αζηηθήο αλάπηπμεο. Ο ξφινο ηφζν ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ φζν θαη ησλ επξχηεξσλ πεξηνρψλ ζηηο νπνίεο βξίζθνληαη, ζε ζρέζε κε ην δηεζλή θαηακεξηζκφ ηεο εξγαζίαο θαζψο θαη κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ γεληθφηεξνπ κνληέινπ αλάπηπμεο είλαη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ην κνληέιν αλάπηπμεο πνπ αθνινπζείηαη ζε θάζε πεξηνρή (Οηθνλφκνπ, 1994). ηηο ζχγρξνλεο ζεσξίεο γηα ηελ αζηηθή αλάπηπμε εμεηάδνληαη θαη άιινη παξάγνληεο πνπ επηδξνχλ ζε κηα ηέηνηα δηαδηθαζία. Οη παξάγνληεο απηνί είλαη νη δεκνγξαθηθέο αιιαγέο θαη νη αιιαγέο ζηελ θαηαλνκή ηνπ πιεζπζκνχ, ε παγθνζκηνπνίεζε ηεο νηθνλνκίαο, ε κεηαβνιή ηνπ ηφπνπ εγθαηάζηαζεο ησλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, νη κεηαβνιέο ζην ηνκέα ηεο ηερλνινγίαο ησλ κεηαθνξψλ, ησλ ηειεπηθνηλσληψλ, ηεο ελέξγεηαο θαη ηεο αληαιιαγήο ησλ πιεξνθνξηψλ, νη ηνκεαθέο πνιηηηθέο θαη ηα έξγα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (Δ.Δ.), ε απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ αζηηθψλ δηθηχσλ δηαθφξσλ ηχπσλ, ε δηεχξπλζε ηεο Δ.Δ. θαζψο θαη νη ζρέζεηο κε ηηο ηξίηεο ρψξεο (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2000). Δπηπιένλ ζεκαληηθφηαηε επίδξαζε έρνπλ κηα ζεηξά απφ άιινπο παξάγνληεο φπσο είλαη ε ζπλερηδφκελε ζεκαζία ηεο βηνκεραλίαο παξάιιεια κε ηελ επέθηαζε ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο γξαθείνπ, ε άλζεζε ηνπ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ, ε καδηθή αχμεζε ησλ

16 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 16 ηξαπεδηθψλ θαη ρξεκαηηζηηθψλ εξγαζηψλ, ε αλάπηπμε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ θαη θπξίσο ηεο πιεξνθνξηθήο (Scott, 1988), ε απμαλφκελε ζεκαζία ηνπ αληαγσληζκνχ, ε πνηφηεηα δσήο, ε επίδξαζε ησλ θπβεξλεηηθψλ θαη ηνπηθψλ πνιηηηθψλ θαζψο θαη ν ξφινο ησλ ηνπηθψλ πξσηνβνπιηψλ (Υξηζηνθάθεο, 2001). Ζ επηθξαηέζηεξε ζεσξία πνπ εξκελεχεη ην θαηλφκελν ηεο αζηηθήο αλάπηπμεο, ζπλδπάδεη ηελ αλάπηπμε ησλ πφιεσλ κε ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, ηα ζηάδηα ηεο γεληθφηεξεο αλάπηπμεο θαη ηα πξνβιήκαηα ηνπ πεξηβάιινληνο ζε κηα πξνζπάζεηα λα παξνπζηάζεη κηα νινθιεξσκέλε εηθφλα ησλ θαηλνκέλσλ θαη ησλ πξνβιεκάησλ πνπ εκθαλίδνληαη. χκθσλα κε ηε ζεσξία απηή (Klaassen Scimeni, 1981) ε εμέιημε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ δηέξρεηαη κηα ζεηξά θάζεσλ νη νπνίεο επεξεάδνπλ θαζνξηζηηθά ηελ αλάπηπμε θαη ηελ αληαγσληζηηθφηεηά ηνπο. Γηαθξίλνληαη ηέζζεξηο θάζεηο ζηελ αζηηθή αλάπηπμε πνπ πεξηγξάθνπλ ηε ζεσξία ηνπ αζηηθνχ θχθινπ (Παπαδαζθαιφπνπινο Υξηζηνθάθεο, 2002, Κνθθψζεο, 1994). Ζ πξψηε θάζε είλαη ε θάζε ηεο αζηηθνπνίεζεο (urbanization). Ζ θάζε απηή πεξηιακβάλεη κεηαθηλήζεηο αλζξψπσλ απφ αγξνηηθέο ζε αζηηθέο πεξηνρέο κε ηαρεία αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ ζηνλ αζηηθφ ππξήλα θαη κείσζε ηνπ πιεζπζκνχ ζηελ πεξηθέξεηα θαη ηηο αγξνηηθέο πεξηνρέο. Κπξηφηεξα αζηηθά πξνβιήκαηα είλαη ε έληαζε αξλεηηθψλ εμσηεξηθψλ νηθνλνκηψλ, ε πίεζε γηα νηθηζηηθή αλάπηπμε, ε ζπζζψξεπζε πιεζπζκνχ θαη δξαζηεξηνηήησλ ζην θέληξν, ε ππεξθφξησζε ησλ δηθηχσλ θαη ησλ πφξσλ (γηα παξάδεηγκα δίθηπα λεξνχ θαη απνρέηεπζεο), ε αλεπάξθεηα ρψξσλ γηα επεθηάζεηο δξαζηεξηνηήησλ, ε αχμεζε ηνπ ρξφλνπ θαη ηνπ θφζηνπο κεηαθνξάο, νη αιινηψζεηο ζηνπο εδαθηθνχο, αηκνζθαηξηθνχο, πδάηηλνπο θαη ελεξγεηαθνχο πφξνπο θαζψο θαη ε ζπκθφξεζε ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ. Οη αζηηθέο πεξηνρέο πθίζηαληαη ηηο εληνλφηεξεο πηέζεηο απφ πιεπξάο πεξηβάιινληνο θαζψο παξαηεξνχληαη πξνβιήκαηα ξχπαλζεο θαη κίμεο ρξήζεσλ γεο ιφγσ ηεο νηθηζηηθήο αλάπηπμεο. ηνλ αγξνηηθφ ρψξν παξαηεξνχληαη πξνβιήκαηα εγθαηάιεηςεο κε ζπρλά αξλεηηθέο ζπλέπεηεο γηα ην πεξηβάιινλ, θαζψο εγθαηαιείπνληαη νη παξαδνζηαθέο πξαθηηθέο δηαρείξηζεο ηνπ ρψξνπ. Ζ δεχηεξε θάζε είλαη ε θάζε ηεο πξναζηηνπνίεζεο (suburbanisation). Ζ θάζε απηή πεξηιακβάλεη εληνλφηεξε αχμεζε ζηελ αζηηθή πεξίκεηξν κε κεηαθίλεζε πιεζπζκνχ κέζσλ θαη πςειψλ εηζνδεκάησλ ζηα πξνάζηηα πνπ παξνπζηάδνπλ θαιχηεξεο ζπλζήθεο δηαβίσζεο. Παξάιιεια παξαηεξείηαη κεηαθίλεζε ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ησλ άιισλ δξαζηεξηνηήησλ ζε πξνάζηηα θαηά κήθνο ησλ νδηθψλ αξηεξηψλ. Ζ επέθηαζε ηνπ νηθηζηηθνχ ηζηνχ πξνο ηνλ ρψξν γχξσ απφ ηελ αζηηθή πεξηνρή δεκηνπξγεί πξνβιήκαηα ζπγθξνχζεσλ ρξήζεσλ γεο, αιινίσζεο εδαθηθψλ,

17 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 17 αηκνζθαηξηθψλ, πδάηηλσλ θαη ελεξγεηαθψλ πφξσλ θαη νηθνζπζηεκάησλ, έληαζε κεηαθηλήζεσλ θαζψο θαη επέθηαζε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπ θέληξνπ ζηα πξνάζηηα. Παξάιιεια, ν αγξνηηθφο ρψξνο εμαθνινπζεί θαη πθίζηαηαη έληνλα πξνβιήκαηα εγθαηάιεηςεο. Ζ ηξίηε θάζε ρσξίδεηαη ζε δχν πεξηφδνπο. Πξφθεηηαη γηα ηελ πεξίνδν ηεο απναζηηθνπνίεζεο (disurbanisation) θαη ηελ πεξίνδν ηεο αλάπηπμεο λέσλ νηθηζκψλ. Ζ πεξίνδνο ηεο απναζηηθνπνίεζεο πεξηιακβάλεη ηελ εγθαηάιεηςε ηνπ θέληξνπ απφ ηνπο θαηνίθνπο ηνπ θαη ηελ απνκάθξπλζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ θπξίσο ηνπ ηξηηνγελή ηνκέα ηεο νηθνλνκίαο. Υαξαθηεξηζηηθά πξνβιήκαηα απηήο ηεο πεξηφδνπ είλαη ε ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο πνηφηεηαο δσήο, ε δεκηνπξγία γθέην, ε ππνβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ ζην θέληξν ηεο αζηηθήο πεξηνρήο κε παξάιιειε θαηάιεςε ηνπ απφ νρινχζεο ή παξάλνκεο δξαζηεξηφηεηεο, θαζψο θαη ηα πξνβιήκαηα αζθάιεηαο ζην θέληξν ηεο πφιεο (Παπαδαζθαιφπνπινο Υξηζηνθάθεο, 2002, Κνθθψζεο, 1994). Ζ πεξίνδνο ηεο αλάπηπμεο λέσλ νηθηζκψλ πεξηιακβάλεη ηε κείσζε ηνπ ξπζκνχ αχμεζεο ησλ κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ θαη ηε κεηαθίλεζε ηνπ πιεζπζκνχ κε πςειά εηζνδήκαηα θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ απφ ηα ππνβαζκηζκέλα πξνάζηηα ζε λένπο νηθηζκνχο κηθξφηεξνπ κεγέζνπο εθηφο ηνπ αζηηθνχ ηζηνχ πνπ παξνπζηάδνπλ θαιχηεξεο ζπλζήθεο δηαβίσζεο. Ζ πεξίνδνο απηή ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ επηδείλσζε ησλ πξνβιεκάησλ, φπσο είλαη ε ξχπαλζε ζηα αζηηθά θέληξα θαζψο θαη απφ ηελ αλαδήηεζε θαιχηεξσλ πξνυπνζέζεσλ γηα ηελ εγθαηάζηαζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ηνπ πιεζπζκνχ. Καηά ηελ πεξίνδν απηή έρνπκε επηπιένλ πξνβιήκαηα ρσξνηαμηθήο νξγάλσζεο, λέεο απαηηήζεηο ζε ππνδνκέο κεηαθνξψλ, ελέξγεηαο θαη πδξνδφηεζεο, θαηάιεςε ηεο αγξνηηθήο γεο θαζψο θαη λέα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα. Σέινο παξαηεξείηαη θαη κείσζε ηεο απαζρφιεζεο ηνπ πιεζπζκνχ ζηα αζηηθά θέληξα (Cheshire θ.α., 1985). Αληίζηνηρα ζηηο κεζαίνπ κεγέζνπο πφιεηο πνπ δέρνληαη ηηο πηέζεηο γηα αλάπηπμε, ζπλαληψληαη πξνβιήκαηα αζηηθνπνίεζεο κε πηέζεηο γηα νηθηζηηθή αλάπηπμε θαζψο θαη ζπκθφξεζε δηθηχσλ. ηνλ αγξνηηθφ ρψξν ηέινο παξαηεξνχληαη κηθηά πξνβιήκαηα εγθαηάιεηςεο αιιά θαη ππεξεθκεηάιιεπζεο θπξίσο ζε πεξηνρέο πνπ επλννχληαη απφ ηελ κεηαθίλεζε ηνπ πιεζπζκνχ θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ (Παπαδαζθαιφπνπινο Υξηζηνθάθεο, 2002, Κνθθψζεο, 1994). Ζ ηέηαξηε θαη ηειεπηαία θάζε είλαη ε θάζε ηεο επαλαζηηθνπνίεζεο (reurbanisation). Ζ θάζε απηή πεξηιακβάλεη ηε κεηαθίλεζε πιεζπζκνχ ζηα κεγάια αζηηθά θέληξα απφ ηελ επξχηεξή ηνπο πεξηθέξεηα ιφγσ ηεο βειηίσζεο ησλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο ζηα θέληξα ησλ κεγάισλ αζηηθψλ ζπγθεληξψζεσλ θαη ηεο εκθάληζεο

18 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 18 ηνπηθψλ πξνβιεκάησλ αζηηθνπνίεζεο ζηα πξνάζηηα θαη ζηνλ αγξνηηθφ ρψξν πνπ βξίζθεηαη γχξσ απφ ηηο αζηηθέο πεξηνρέο. Οη επηπηψζεηο πνπ έρεη απηή ε θάζε είλαη ζεηηθέο θαζψο έρνπκε αλαπιάζεηο πεξηνρψλ ζην θέληξν ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ θαζψο θαη ζεκαληηθέο πνιενδνκηθέο παξεκβάζεηο (Παπαδαζθαιφπνπινο Υξηζηνθάθεο, 2002, Κνθθψζεο, 1994). Σν παξαπάλσ ζεσξεηηθφ κνληέιν δελ θαιχπηεη θπζηθά φια ηα ζέκαηα ηεο αζηηθήο αλάπηπμεο θαζψο αθήλεη θάπνηα ζέκαηα αδηεπθξίληζηα φπσο είλαη ε ρξνληθή δηάξθεηα θαη ε δηαδνρή ησλ θάζεσλ. Οη δηάθνξεο αζηηθέο πεξηνρέο κηαο ρψξαο κπνξνχλ λα αλήθνπλ ζε δηαθνξεηηθέο θάζεηο αζηηθήο εμέιημεο, επνκέλσο απαηηνχλ θαη δηαθνξεηηθά κέηξα θαη πνιηηηθέο αλάπηπμεο. πκπεξαζκαηηθά κπνξνχκε λα ζεκεηψζνπκε πσο κε βάζε απηή ηε ζεσξία ηα πξνβιήκαηα ηνπ αγξνηηθνχ ρψξνπ είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλα κε ηα πξνβιήκαηα θαη ηε δπλακηθή ηνπ αζηηθνχ ρψξνπ ελψ θαη ηα πξνβιήκαηα ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη ζηελά ζπλδεδεκέλα κε ηα πξνβιήκαηα ηεο αζηηθήο θαη ηεο πεξηθεξεηαθήο αλάπηπμεο. Οη θάζεηο ηνπ αζηηθνχ θχθινπ έρνπλ επεξεάζεη ζεκαληηθά ηελ αλάπηπμε ηφζν ηεο Αζήλαο φζν θαη ηεο Θεζζαινλίθεο θαζψο θαη ησλ άιισλ κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ ηεο ρψξαο (Παπαδαζθαιφπνπινο Υξηζηνθάθεο, 2002).

19 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 19 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΠΟΛΗΣΗΚΔ ΑΣΗΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΖ II 2.1. Πνιηηηθή Αζηηθήο αλάπηπμεο Σα αληηθείκελα ηα νπνία δηαπξαγκαηεχνληαη νη πνιηηηθέο αζηηθήο αλάπηπμεο είλαη ν έιεγρνο ηεο αζηηθήο εμάπισζεο, ε ξχζκηζε ησλ αιιαγψλ ζηηο ρξήζεηο γεο θπξίσο ζηελ πεξηνρή γχξσ απφ ηελ πφιε θαζψο θαη ε παξνρή ηερληθήο θαη θνηλσληθήο ππνδνκήο, ηδηαίηεξα ζηηο λέεο πεξηνρέο θαηνηθίαο. Κχξηνο ζηφρνο απηψλ ησλ πνιηηηθψλ είλαη ε χπαξμε ελφο νινθιεξσκέλνπ ζπζηήκαηνο αζηηθήο αλάπηπμεο γηα ην ζχλνιν ηεο πφιεο, πνπ ζα εμαζθαιίδεη ηελ ηζνξξνπία ζηνλ αληαγσληζκφ ησλ δηαθνξεηηθψλ ρξήζεσλ γεο θαη λα δηαρεηξίδεηαη ηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή αλάπηπμε ηεο αζηηθήο πεξηνρήο (Rydin, 1986). Οη πνιηηηθέο αζηηθήο αλάπηπμεο δελ έρνπλ φκσο κφλν ξπζκηζηηθφ ξφιν φζνλ αθνξά ηε δηαρείξηζε ηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ αιιά θαη αλαδηαλεκεηηθφ ξφιν. Οπζηαζηηθά ζα πξέπεη λα δηακεζνιαβνχλ ζε αληηθξνπφκελα ζπκθέξνληα, λα δηελεξγνχλ δηαδηθαζίεο δηαπξαγκάηεπζεο, θαη λα πξνζπαζνχλ λα εμαζθαιίδνπλ ηε ζπλαίλεζε ησλ εκπιεθνκέλσλ κεξψλ. Οη πνιηηηθέο αζηηθήο αλάπηπμεο είλαη δηαδηθαζίεο ξχζκηζεο ηνπ δεκφζηνπ ζπκθέξνληνο ζπλεπψο εθ ησλ πξαγκάησλ ελζσκαηψλνπλ αληηθαηηθά ζηνηρεία θαη εθθξάδνπλ θνηλσληθνχο θαη νηθνλνκηθνχο ζπζρεηηζκνχο θαη αληηπαξαζέζεηο ζπκθεξφλησλ πνπ αλαθέξνληαη ζηελ αηνκηθή ηδηνθηεζία ηεο γεο απφ ηελ κηα πιεπξά θαη ζηηο απαηηήζεηο αμηνπνίεζεο ηεο ηδηνθηεζίαο θαη ηνπ θεθαιαίνπ απφ ηελ άιιε (Getimis, 1992, Healey θ.α., 1989, Elson, 1986). Μειεηψληαο ηηο αζηηθέο πνιηηηθέο αλάπηπμεο ζε δηάθνξεο ρψξεο κπνξνχλε λα ζπκπεξάλνπκε πσο ππάξρνπλ ζνβαξέο δηαθνξνπνηήζεηο αλάκεζα ζηηο ρψξεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (Δ.Δ.). Απφ ηε κηα πιεπξά ππάξρνπλ νη ρψξεο ζηηο νπνίεο δηακνξθψζεθαλ ζπζηεκαηηθά θαη δεζκεπηηθά ξπζκηζηηθά πιαίζηα θαη ζεζκνί πνπ έζεζαλ ηνπο φξνπο ζηνπο κεραληζκνχο ηεο αγνξάο γηα ηνλ αζηηθφ ρψξν. Απφ ηελ άιιε πιεπξά ζηηο ρψξεο ηεο λφηηαο Δπξψπεο φπσο ε Διιάδα, ε Πνξηνγαιία αιιά θαη ε Ηηαιία νη αζηηθέο πνιηηηθέο δηακνξθψλνληαη εθ ησλ πζηέξσλ, απνηεινχληαη απφ απνζπαζκαηηθέο ξπζκίζεηο πνπ δελ εληάζζνληαη ζε έλα γεληθφηεξν πιαίζην θαη

20 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 20 αληαπνθξίλνληαη θάζε θνξά ζηα ζπγθεθξηκέλα πξνβιήκαηα πνπ δεκηνπξγνχληαη κέζα απφ ηνπο κεραληζκνχο ηεο αγνξάο. Παξαδείγκαηα ηέηνησλ πξαθηηθψλ είλαη ην θαηλφκελν ηεο παξάλνκεο θαηάηκεζεο ηεο γεο θαη νηθνπεδνπνίεζεο θαζψο θαη ε απζαίξεηε δφκεζε. Σηο δεθαεηίεο ηνπ 1980 θαη 1990 νη πνιηηηθέο αζηηθήο αλάπηπμεο αιιάδνπλ κνξθή ζηηο επξσπατθέο ρψξεο. Οη βαζηθνί άμνλεο ησλ λέσλ πνιηηηθψλ πεξηιακβάλνπλ ηελ ηδησηηθνπνίεζε θαη εκπνξεπκαηνπνίεζε δηαθφξσλ δεκφζησλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ, ηελ αιιαγή θαη ππνβάζκηζε ησλ πιαηζίσλ πνιενδνκηθνχ ζρεδηαζκνχ, ηελ ππνβάζκηζε ησλ ζπκκεηνρηθψλ δηαδηθαζηψλ θαζψο θαη ηε δεκηνπξγία λέσλ θαη πην επέιηθησλ πιαηζίσλ ηνπηθήο επηρεηξεκαηηθήο δξάζεο (Γεηίκεο, 1994). πκπεξαζκαηηθά κπνξνχκε λα ζεκεηψζνπκε πσο παξά ηηο επηκέξνπο δηαθνξέο αλάκεζα ζηηο ρψξεο, δηαπηζηψλεηαη κηα εληαία ηάζε ηφζν ζην πεξηερφκελν φζν θαη ζηνπο ζηφρνπο ησλ πνιηηηθψλ αζηηθήο αλάπηπμεο. Τπάξρεη δειαδή κηα κεηαηφπηζε απφ ηηο θαζνιηθέο θαη αλαδηαλεκεηηθέο δεκφζηεο πνιηηηθέο πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηεο απνδπλάκσζεο ηνπ δεκφζηνπ ειέγρνπ θαη ηε δεκηνπξγία επέιηθησλ πιαηζίσλ, ηα νπνία επλννχλ ηελ ηδησηηθή επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα. Αληίζηνηρεο αιιαγέο δηαπηζηψλνληαη ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ζηελ Διιάδα αιιά δελ έρνπλ ιάβεη αθφκε εθηεηακέλεο δηαζηάζεηο. Με βάζε ηα λέα δεδνκέλα θαζίζηαληαη αλαγθαία ε δηακφξθσζε ελφο πιαηζίνπ άζθεζεο πνιηηηθψλ αζηηθήο αλάπηπμεο ζε επξσπατθφ επίπεδν πνπ ζα ιεηηνπξγεί ζπκπιεξσκαηηθά θαη βνεζεηηθά πξνο ηηο αζηηθέο πνιηηηθέο πνπ αζθνχληαη επηκέξνπο ζηα θξάηε κέιε. Οη ιφγνη πνπ θάλνπλ αλαγθαίν απηφ ην πιαίζην είλαη ε άκβιπλζε ησλ πεξηθεξεηαθψλ αληζνηήησλ θαζψο θαη ν επηκεξηζκφο ηνπ θφζηνπο αλαδηάξζξσζεο ησλ αζηηθψλ παξαγσγηθψλ ζπζηεκάησλ ζηηο λέεο ζπλζήθεο ηεο παγθνζκηνπνηεκέλεο νηθνλνκίαο. Έλα ηέηνην πιαίζην αζηηθψλ πνιηηηθψλ ζα πξέπεη λα ελζσκαηψλεη αλαπηπμηαθνχο θαη αλαδηαλεκεηηθνχο ζηφρνπο θαη λα απνηειείηαη απφ ζπλεθηηθέο θαη ζπκπιεξσκαηηθέο πνιηηηθέο πνπ ζα πξνσζνχλ ηε δηαδηθαζία αλαδηάξζξσζεο ησλ αζηηθψλ παξαγσγηθψλ ζπζηεκάησλ, ηελ πεξηβαιινληηθή αλαβάζκηζε ηνπ θπζηθνχ θαη ηνπ δνκεκέλνπ πεξηβάιινληνο ηεο αζηηθήο πεξηνρήο θαζψο θαη ηελ απαζρφιεζε, ηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε θαη ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή πνπ ζα αληηκεησπίδνπλ ηα ζχγρξνλα πξνβιήκαηα πνπ απαληψληαη ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο (Γεηίκεο, 1994). Δίλαη ζεκαληηθφ πάλησο λα αλαθεξζεί πσο έλα άιιν ζηνηρείν πνπ έρεη άκεζε ζρέζε κε ην ζέκα ηεο αλάπηπμεο ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ ζηα πιαίζηα ηεο Δ.Δ. είλαη ε αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο. χκθσλα κε απηή ηελ αξρή ε Δ.Δ. παξεκβαίλεη κφλν ζε

21 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 21 δεηήκαηα πνπ δελ κπνξνχλ λα αληηκεησπηζηνχλ ζε επαξθή βαζκφ απφ εζληθφ, πεξηθεξεηαθφ ή ηνπηθφ επίπεδν. Σν ζέκα ηεο αλάπηπμεο ησλ πφιεσλ είλαη θαηεμνρήλ ζέκα ησλ ηνπηθψλ αξρψλ ησλ πφιεσλ δειαδή ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο. ηηο πεξηζζφηεξεο ρψξεο ηεο Δ.Δ. νη ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο αξρέο έρνπλ νπζηαζηηθά αλαιάβεη απηφ ην έξγν (Αγγειίδεο, 2004) Ζ πνξεία πξνο ηελ αεηθόξν αλάπηπμε Ζ Δ.Δ. γεληθά ραξαθηεξίδεηαη απφ έλα πςειφ επίπεδν αζηηθνπνίεζεο θαη απφ ηελ χπαξμε ηζρπξψλ πεξηθεξεηψλ. Ωζηφζν, κφλν ην 1/3 πεξίπνπ ηνπ πιεζπζκνχ ηεο δεη ζε κεγάιεο κεηξνπνιηηηθέο πεξηνρέο. ε αληίζεζε κε άιιεο πεξηνρέο ηνπ θφζκνπ, ηα νηθηζηηθά πξφηππα ζηελ Δ.Δ. ραξαθηεξίδνληαη απφ ηηο ζρεηηθά ππθλνθαηνηθεκέλεο αγξνηηθέο πεξηνρέο θαζψο πεξίπνπ ην 1/3 ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Δ.Δ. δεη ζε πφιεηο κηθξνχ θαη κεζαίνπ κεγέζνπο, εθηφο ησλ κεγάισλ αζηηθψλ ζπγθεληξψζεσλ. Ζ ηζηνξία ηεο Δπξψπεο παξνπζηάδεη απνθεληξσκέλε εηθφλα πνπ επλφεζε ηελ αλάδπζε ελφο ηζρπξνχ πνιπθεληξηθνχ αζηηθνχ ζπζηήκαηνο (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2000). Σα θπξηφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Δπξσπατθνχ ρψξνπ είλαη ηα εμήο (Η.Π.Α., 1999, Konsolas-Papadaskalopoulos-Plaskovitis, 2001): Ζ ζπγθέληξσζε ησλ βηνκεραληψλ, ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαη ησλ ηερλνινγηθψλ θέληξσλ ζην βνξεηνδπηηθφ ηκήκα ηεο Δ.Δ. Ζ ιεηηνπξγία δχν θχξησλ αλαπηπμηαθψλ αμφλσλ πνπ είλαη ν βηνκεραληθφο άμνλαο βφξεηαο Ηηαιίαο λνηηναλαηνιηθήο Αγγιίαο θαη ν άμνλαο ησλ ηερλνπφιεσλ Βαξθειψλεο Μηιάλνπ (δψλε ηνπ ήιηνπ). Ζ ιεηηνπξγία ησλ δηεπξσπατθψλ δηθηχσλ θαη ησλ παλεπξσπατθψλ αμφλσλ, παξάιιεια κε ηελ νινθιήξσζε ησλ αγνξψλ, εληζρχεη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα θαη ηνλ θπξίαξρν ξφιν ησλ κεηξνπνιηηηθψλ θέληξσλ ηεο βνξεηνδπηηθήο Δπξψπεο. ήκεξα ινηπφλ ππάξρεη ζηελ Δ.Δ. κφλν κηα δψλε παγθφζκηαο νηθνλνκηθήο νινθιήξσζεο πνπ βξίζθεηαη ζηνλ ππξήλα ηεο θαη νξηνζεηείηαη απφ ηηο κεηξνπφιεηο Λνλδίλν, Παξίζη, Μηιάλν, Μφλαρν θαη Ακβνχξγν. Αληίζεηα ζηηο Ζλσκέλεο Πνιηηείεο Ακεξηθήο ππάξρνπλ αληίζηνηρεο δψλεο ζηελ αλαηνιηθή θαη δπηηθή αθηή, θαη ζηε λνηηνδπηηθή θαη θεληξνδπηηθή πεξηνρή. Ζ δψλε απηή πξνζθέξεη ηζρπξέο παγθφζκηεο νηθνλνκηθέο ιεηηνπξγίεο θαη ππεξεζίεο νη νπνίεο εμαζθαιίδνπλ πςειφ επίπεδν εηζνδήκαηνο θαη αλαπηπγκέλεο ππνδνκέο. Δθηφο απφ ηελ πεξηνρή απηή ππάξρνπλ

22 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 22 νξηζκέλεο απνκνλσκέλεο λεζίδεο κε ζεκαληηθή αλάπηπμε, φπσο είλαη ε πεξηνρή ηεο Βαξθειψλεο, πνπ ε νηθνλνκηθή ηνπο ηζρχο δελ επαξθεί γηα λα κεηαβάιεη ηε κε ηζφξξνπε ρσξηθή αλάπηπμε. Οχηε φκσο θαη ε δηεχξπλζε ηεο Δ.Δ. ζα νδεγήζεη ζε πεξαηηέξσ απνθέληξσζε ηεο ρσξηθήο αλάπηπμεο θαζψο δε θαίλεηαη φηη είλαη ζε ζέζε λα νδεγήζεη ζε κείσζε ησλ αληζνηήησλ κεηαμχ ηνπ θεληξηθνχ ηκήκαηνο ηεο Έλσζεο θαη κηαο νινέλα δηεπξπλφκελεο πεξηθέξεηαο. Δηθόλα 1 Οη ηερλνινγηθέο, πνιηηηθέο, θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο αιιαγέο πνπ ζπληεινχληαη ζηηο πφιεηο έρνπλ επηπηψζεηο ζην αζηηθφ ζχζηεκα. Σν αζηηθφ ζχζηεκα θαη ε νηθηζηηθή δηάξζξσζε ηεο Δ.Δ. φκσο δελ είλαη πηζαλφ λα αιιάμνπλ κεζνπξφζεζκα ζε ζεκαληηθφ βαζκφ. Πφιεηο θαη κεηξνπνιηηηθέο πεξηθέξεηεο παγθφζκηαο αθηηλνβνιίαο φπσο είλαη ην Λνλδίλν θαη ην Παξίζη ζα εμαθνινπζήζνπλ λα δηαηεξνχλ ηηο εμέρνπζεο ζέζεηο ηνπο ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία. Ωζηφζν λέεο ιεηηνπξγίεο θαη λέα δίθηπα ελδέρεηαη ζην κέιινλ λα έρνπλ ζεκαληηθέο επηπηψζεηο ζηελ αλάπηπμε νξηζκέλσλ πφιεσλ θαη πεξηθεξεηψλ. Οη πφιεηο ζπλεξγάδνληαη ζε φιν θαη κεγαιχηεξν βαζκφ ελψλνληαο ηηο δπλάκεηο ηνπο, αλαπηχζζνληαο ζπκπιεξσκαηηθέο ιεηηνπξγίεο ή εθκεηαιιεπφκελεο απφ θνηλνχ εγθαηαζηάζεηο θαη πξνζθέξνληαο απφ θνηλνχ ππεξεζίεο.

23 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 23 Μηα ηέηνηνπ είδνπο ζπλεξγαζία κπνξεί λα σθειήζεη ηελ πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, θαζψο βειηηψλεη ην θάζκα ησλ πξνζθεξνκέλσλ ππεξεζηψλ θαη ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο πεξηθέξεηαο θαη θαηά ζπλέπεηα απμάλεη ηελ αληαγσληζηηθφηεηά ηεο (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2000). Μέρξη ηε πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρ (1992) ε Δ.Δ., θπξίσο κέζσ ησλ Γηαξζξσηηθψλ Σακείσλ, δελ είρε αλαπηχμεη ζεκαληηθή δξαζηεξηφηεηα ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ ηδηαίηεξσλ πξνβιεκάησλ πνπ παξνπζηάδνληαη ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο. Μπνξνχκε λα ππνζηεξίμνπκε πσο νη δξάζεηο ζε απηφ ηνλ ηνκέα ήηαλ κνλνκεξήο θαη απνζπαζκαηηθή θαζψο αθνξνχζαλ ζε ιίγεο πεξηπηψζεηο πνπ παξνπζίαδαλ ηα εληνλφηεξα πξνβιήκαηα. Πνιιέο φκσο δξάζεηο πνπ αθνξνχζαλ πεξηνρέο ηνπ ηφρνπ 1 θαη 2 αιιά θαη ηνκεαθέο πνιηηηθέο εκπεξηείραλ κηα έληνλε αζηηθή δηάζηαζε. Πεξίπνπ ην % ησλ κέηξσλ πνπ εληζρχνληαη απφ ην Δπξσπατθφ Σακείν Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (Δ.Σ.Π.Α.) ζηηο πεξηνρέο ηνπ ζηφρνπ 1 αθνξνχλ αζηηθέο πεξηνρέο. Πην εηδηθά κπνξνχκε λα ζεκεηψζνπκε ηηο παξαθάησ δξάζεηο (Αγγειίδεο, 2004): Σν πξάζηλν βηβιίν ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο γηα ην Αζηηθφ πεξηβάιινλ (1990) επεμεξγάζηεθε ηδέεο γηα πεξαηηέξσ δξάζεηο ζε ζρέζε κε ηε δηάζεζε ησλ απνβιήησλ, ηελ αηκνζθαηξηθή ξχπαλζε, ην ζφξπβν θαη άιια πεξηβαιινληηθά ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηηο πφιεηο. Οη πεξηζζφηεξεο απφ απηέο ηηο ηδέεο εθαξκφζηεθαλ ζηηο πνιηηηθέο ηεο Δ.Δ. κέζσ ηνπ Β Κνηλνηηθνχ Πιαηζίνπ ηήξημεο (Κ.Π..). Αλαπηχρζεθαλ δξάζεηο γηα ηνλ ηξφπν ελζσκάησζεο ησλ αλέξγσλ ζηνπο θφιπνπο ηεο νηθνλνκηθήο δσήο ησλ πφιεσλ, ελψ ηα πξνγξάκκαηα γηα ηε θηψρεηα εζηηάζζεθαλ ζε πην εππαζείο νκάδεο. Δπηδηψρζεθε ε πξνψζεζε πξνγξακκάησλ ελεξγεηαθνχ ζρεδηαζκνχ ζε νξηζκέλεο πφιεηο. Ζ πξψηε απηή θάζε νδήγεζε ζε αλαπξνζαξκνγή ησλ ηδεψλ φζνλ αθνξά ηα αζηηθά πξνβιήκαηα. Ζ αλαπξνζαξκνγή απηή απνηππψζεθε ζε κεγάιν αξηζκψλ εθζέζεσλ, εγγξάθσλ εξγαζίαο θαζψο θαη πξνηάζεσλ πνιηηηθήο. ην πιαίζην απηφ ζπληάρζεθε ην ρέδην Αλάπηπμεο ηνπ Κνηλνηηθνχ Υψξνπ ΑΚΥ (1999) θαη ην Κνηλνηηθφ Πιαίζην δξάζεο γηα βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε (1998). Τπάξρνπλ φκσο θαη άιιεο απνθάζεηο ησλ θνηλνηηθψλ νξγάλσλ αιιά θαη θνηλνηηθά πξνγξάκκαηα πνπ πεξηιακβάλνπλ ηελ αεηθφξν αλάπηπμε ησλ πφιεσλ θαη ηελ θαζηζηνχλ πξννδεπηηθά σο δηάζηαζε φισλ ησλ πνιηηηθψλ ηεο Δ.Δ. θαζψο έρεη αξρίζεη λα ζπλεηδεηνπνηείηαη ην γεγνλφο πσο πεξηζζφηεξν απφ 80 % ησλ πνιηηψλ ηεο Έλσζεο θαηνηθνχλ ζε κεγάια ή

24 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 24 κηθξφηεξα αζηηθά θέληξα. Οη πξνζπάζεηεο απηέο απνδεηθλχνπλ πσο ε παξέκβαζε ηεο Δ.Δ. γηα ηελ αλάπηπμε ησλ πφιεσλ γίλεηαη πην ελεξγή θαη αλακέλεηαη λα γίλεη αθφκε πην ελεξγή ηα επφκελα ρξφληα. Σέινο ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ αεηθφξν αζηηθή αλάπηπμε παίδεη ε πνιηηηθή ηεο ΔΔ γηα ην πεξηβάιινλ. Ζ πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή πεξηιακβάλεη θαηεπζχλζεηο θαη κέηξα πνιηηηθήο πνπ αλαθέξνληαη ζηελ αεηθφξν αλάπηπμε ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο. Ζ Δ.Δ. έρεη ζεζκνζεηήζεη κηα ζεηξά απφ θαλνληζκνχο, νδεγίεο θαη απνθάζεηο κε ζθνπφ λα δψζεη κεγαιχηεξν βάξνο ζηελ πεξηβαιινληηθή εθηίκεζε ησλ έξγσλ θαη ησλ παξεκβάζεσλ πνπ απνθαζίδνληαη. Σα ηειεπηαία ρξφληα απηφ έρεη δηεπξπλζεί ζηελ ηξαηεγηθή Πεξηβαιινληηθή Δθηίκεζε πνπ δελ εμεηάδεη κεκνλσκέλεο παξεκβάζεηο αιιά ηηο επηπηψζεηο ηνπ ζπλνιηθνχ ζρεδηαζκνχ ζην πιαίζην ηεο αζηηθήο πεξηνρήο. Πην ζπγθεθξηκέλα ε πνιηηηθή ηεο Δ.Δ. γηα ην πεξηβάιινλ επεξεάδεη φιν θαη πεξηζζφηεξν ηελ αλάπηπμε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ κέζσ ηεο λνκνζεζίαο γηα ηελ επεμεξγαζία ησλ απνξξηκκάησλ θαη ησλ ιπκάησλ, ην ζφξπβν θαη ηε ξχπαλζε ηνπ πεξηβάιινληνο (Αγγειίδεο, 2004) ρέδην Αλάπηπμεο Κνηλνηηθνύ Υώξνπ (.Α.Κ.Υ.) ηνλ επξσπατθφ ρψξν αλαδεηθλχεηαη φιν θαη πεξηζζφηεξν ν ξφινο ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ σο ππνδνρείο πιεζπζκνχ θαη δηαθφξσλ εηδψλ δξαζηεξηνηήησλ. Σν.Α.Κ.Υ. απνδίδεη κεγάιε ζεκαζία ζην λέν ξφιν ησλ πφιεσλ ζην πιαίζην ηνπ επξσπατθνχ αζηηθνχ ζπζηήκαηνο. Με ην.α.κ.υ πξαγκαηνπνηήζεθε κηα πξψηε εθηίκεζε ησλ ηάζεσλ θαη ησλ πξνβιεκάησλ ρσξηθήο αλάπηπμεο ζηελ Δπξψπε. Με απηφ ην ζρέδην ηα θξάηε κέιε εμέθξαζαλ ηε ζέιεζή ηνπο λα δηαηεξεζεί ε πνιπκνξθία θαη λα επηηεπρζεί κηα πεξηθεξεηαθά πην ηζνξξνπεκέλε θαη αεηθφξνο αλάπηπμε ζηελ Δ.Δ. ζην πιαίζην ηεο Δπξσπατθήο νινθιήξσζεο. Οη βαζηθέο επηινγέο πνιηηηθήο ηνπ.α.κ.υ. γηα ην ρψξν ηεο Δ.Δ. είλαη ηξεηο: α) Ζ αλάπηπμε ελφο ηζφξξνπνπ θαη πνιπθεληξηθνχ αζηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ε ελίζρπζε ηεο εηαηξηθήο ζρέζεο κεηαμχ αζηηθψλ πεξηνρψλ θαη ππαίζξνπ, β) Ζ πξνψζεζε νινθιεξσκέλσλ αληηιήςεσλ γηα ηηο κεηαθνξέο θαη ηηο επηθνηλσλίεο θαη γ) Ζ αλάπηπμε θαη πξνζηαζία κέζσ ηεο ζπλεηήο δηαρείξηζε ηεο θπζηθήο θαη πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο ηεο Δπξψπεο (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2000).

25 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 25 Ζ αλάπηπμε ελφο ηζφξξνπνπ θαη πνιπθεληξηθνχ αζηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ε λέα ζρέζε κεηαμχ αζηηθψλ πεξηνρψλ θαη ππαίζξνπ αλαθέξεηαη ζηελ ηζφξξνπε θαη πνιπθεληξηθή ρσξηθή αλάπηπμε ζηελ Δ.Δ., ζηηο δπλακηθέο, ειθπζηηθέο θαη αληαγσληζηηθέο πφιεηο θαη πεξηθέξεηεο κε πςειέο ππθλφηεηεο, ζηηο απηνηειείο, δηαθνξνπνηεκέλεο θαη παξαγσγηθέο πεξηνρέο ηεο ππαίζξνπ θαζψο θαη ζηελ εηαηξηθή ζρέζε πφιεο θαη ππαίζξνπ. Απηφ ζεκαίλεη πσο ζα πξέπεη λα ππεξληθεζεί ν δπτζκφο κεηαμχ αζηηθήο πεξηνρήο θαη ππαίζξνπ πνπ δε ζπλάδεη ζηα ζεκεξηλά δεδνκέλα. Ζ πξνψζεζε νινθιεξσκέλσλ αληηιήςεσλ γηα ηηο κεηαθνξέο θαη ηηο επηθνηλσλίεο ζηεξίδνπλ ηελ πνιπθεληξηθή αλάπηπμε ηνπ θνηλνηηθνχ ρψξνπ θαη απνηεινχλ ζεκαληηθή πξνυπφζεζε ψζηε νη αζηηθέο πεξηνρέο θαη νη πεξηθέξεηεο ηεο Δπξψπεο λα ελζσκαησζνχλ ελεξγά ζηελ Οηθνλνκηθή θαη Ννκηζκαηηθή Έλσζε. ην πιαίζην απηφ είλαη ζεκαληηθή ε ζηαδηαθή δηαζθάιηζε ηεο ηζφηεηαο ζηελ πξφζβαζε ζηηο ππνδνκέο θαη ζηηο γλψζεηο. Ζ ηζφηεηα πξφζβαζεο ζε ππνδνκέο θαη γλψζε αλαθέξεηαη ζε κηα νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε κε ζηφρν ηηο βειηησκέλεο ζπλδέζεηο κεηαθνξψλ, ηελ πξφζβαζε ζηε γλψζε, ηελ πνιπθεληξηθή αλάπηπμε κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο πξνζπειαζηκφηεηαο, ηελ απνηειεζκαηηθή θαη αεηθφξν ρξήζε ηεο ππνδνκήο, θαζψο θαη ηε δηάδνζε ηεο θαηλνηνκίαο θαη ηεο γλψζεο. Γηα ην ζθνπφ απηφ ζα πξέπεη λα εμεπξεζνχλ νη θαηάιιειεο ιχζεηο πνπ λα είλαη πξνζαξκνζκέλεο ζε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. Ζ αλάπηπμε θαη πξνζηαζία κέζσ ηεο ζπλεηήο δηαρείξηζε ηεο θπζηθήο θαη πνιηηηζκηθήο θιεξνλνκηάο ηεο Δπξψπεο ζπκβάιιεη ηφζν ζηε δηαηήξεζε φζν θαη ζηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηεο πεξηθεξεηαθήο ηαπηφηεηαο, θαζψο θαη ζηε δηαηήξεζε ηεο θπζηθήο θαη πνιηηηζηηθήο πνιπκνξθίαο ησλ πεξηθεξεηψλ θαη ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ ηεο Δ.Δ. ζηελ επνρή ηεο παγθνζκηνπνίεζεο. Ζ ζπλεηή δηαρείξηζε αλαθέξεηαη ζηε θπζηθή θαη πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά σο ζηνηρείν αλάπηπμεο, ζηε δηαηήξεζε θαη αλάπηπμε ηεο θπζηθήο θιεξνλνκηάο, ζηε δηαρείξηζε ησλ πδαηηθψλ πφξσλ πνπ απνηεινχλ κηα ηδηαίηεξε πξφθιεζε γηα ηε ρσξηθή αλάπηπμε, ζηε δεκηνπξγηθή δηαρείξηζε ησλ πνιηηηζηηθψλ ηνπίσλ θαη ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο. Οη επηινγέο απηέο ζα πξέπεη ζχκθσλα κε ην.α.κ.υ. λα επηδηψθνληαη απφ θνηλνχ απφ ηα επξσπατθά φξγαλα, ηηο εζληθέο θπβεξλήζεηο, ηηο πεξηθεξεηαθέο θαη ηνπηθέο αξρέο θάζε ρψξαο (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2000). Οη πνιηηηθέο ζρεδηαζκνχ ζχκθσλα κε ην.α.κ.υ. ζα πξέπεη επηπιένλ λα επηδηψθνπλ ηε βειηίσζε ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ πφιεσλ θαζψο θαη ηε ζπκπιεξσκαηηθφηεηα θαη ηε ζπλεξγαζία ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ. Δθηηκάηαη δειαδή

26 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 26 πσο ν αληαγσληζκφο κεηαμχ ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ ζηνλ Δπξσπατθφ ρψξν, πνπ ζπλερψο εληείλεηαη, ζα κπνξνχζε λα αληηκεησπηζζεί κέζσ ηεο ζπλεξγαζίαο ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ. πκπεξαζκαηηθά κπνξνχκε λα δηαπηζηψζνπκε πσο κφλν κέζσ ηνπ ζπλδπαζκνχ ησλ ηξηψλ ζηφρσλ ηεο αλάπηπμεο, ηεο ηζνξξνπίαο θαη ηεο πξνζηαζίαο κπνξεί λα θαηαζηεί δπλαηή ε επίηεπμε κηαο ηζφξξνπεο θαη αεηθφξνπ αλάπηπμεο ζηελ Δ.Δ. (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2000) Αεηθόξνο αλάπηπμε αζηηθώλ πεξηνρώλ ηελ έθζεζε ηεο Παγθφζκηαο Δπηηξνπήο γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηελ αλάπηπμε γλσζηή σο Έθζεζε Brundtland (1992), ε αεηθφξνο (ή βηψζηκε) αλάπηπμε νξίδεηαη σο «ε αλάπηπμε ε νπνία θαιχπηεη ηηο αλάγθεο ηνπ παξφληνο ρσξίο λα δηαθπβεχεηαη ε ηθαλφηεηα ησλ κειινληηθψλ γελεψλ λα θαιχςνπλ ηηο δηθέο ηνπο αλάγθεο». χκθσλα κε ην παξαπάλσ νξηζκφ ε αεηθφξνο αλάπηπμε πην αλαιπηηθά πεξηιακβάλεη (Αγγειίδεο, 2004): Σε δηαηήξεζε ηεο ηζνξξνπίαο θαη αμίαο ηνπ απνζέκαηνο ηνπ θπζηθνχ θεθαιαίνπ. Σνλ επαλαπξνζδηνξηζκφ ησλ βξαρππξφζεζκσλ, κεζνπξφζεζκσλ θαη καθξνπξφζεζκσλ θξηηεξίσλ αμηνιφγεζεο θφζηνπο νθέινπο. Tε δίθαηε θαηαλνκή θαη ρξήζε ησλ πφξσλ κεηαμχ ησλ εζλψλ θαη ησλ πεξηνρψλ ζε νιφθιεξν ηνλ θφζκν. Δηδίθεπζε ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο απνηειεί ε αεηθφξνο αλάπηπμε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ. Δίλαη γεληθά παξαδεθηφ πσο ε αεηθφξνο αλάπηπμε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ αθνξά εθηφο απφ ηελ ίδηα ηελ αζηηθή πεξηνρή θαη ηελ επξχηεξε πεξηθέξεηά ηεο. Ζ αεηθφξνο αζηηθή αλάπηπμε νθείιεη λα πξνβιέπεη δξάζεηο πνπ λα απνβιέπνπλ ζηελ ηζφξξνπε αληαγσληζηηθφηεηα, ζηελ θνηλσληθή ζπλνρή θαη ζηελ αεηθνξία ησλ πφιεσλ. Δίλαη απηνλφεην πσο δελ κπνξνχκε λα αζθήζνπκε πνιηηηθή αεηθφξνπ αλάπηπμεο ζε κηα αζηηθή πεξηνρή αλ απηή δε ζπλδεζεί άκεζα κε ηνλ αλαπηπμηαθφ ξφιν πνπ νθείιεη λα έρεη ε ζπγθεθξηκέλε πφιε ζηε επξχηεξε πεξηνρή ελδηαθέξνληνο. Αξθεηέο Δπξσπατθέο πφιεηο ήδε θαηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα πξνρψξεζαλ ζε αλαπιάζεηο, θπθινθνξηαθέο ξπζκίζεηο ή έδσζαλ κεγαιχηεξε έκθαζε ζηα δίθηπα πξαζίλνπ θαη ειεχζεξσλ ρψξσλ θαη ζηελ νηθνινγηθή δηάζηαζε ησλ αζηηθψλ πνιηηηθψλ. Οη λέεο απηέο ηάζεηο θαη ηδέεο δηακφξθσζαλ κηα αζηηθή παξέκβαζε ε νπνία είρε αξθεηά θνηλά ραξαθηεξηζηηθά κε ηηο θαηεπζχλζεηο ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο. Απηέο

27 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 27 νη ηάζεηο θαη ηδέεο ηξνθνδφηεζαλ θαη ηε δξάζε ηεο Δ.Δ. ζε απηφλ ηνλ ηνκέα (Αγγειίδεο, 2004). Ζ πξνζέγγηζε ηεο Δ.Δ. γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ δηακνξθψζεθε κέζα απφ δηαβνπιεχζεηο ζε επίπεδν Έλσζεο, έξεπλεο, εθζέζεηο εκπεηξνγλσκφλσλ, επίζεκα θαη αλεπίζεκα θείκελα ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο θαζψο θαη ηελ εκπεηξία εθαξκνγήο ησλ πηινηηθψλ πξνγξακκάησλ γηα ηηο αζηηθέο πεξηνρέο. Ζ ζεψξεζε ησλ νξγάλσλ ηεο Δ.E. γηα ηελ αεηθφξν αλάπηπμε ησλ πφιεσλ αιιειεπηδξά κε ηηο ππφινηπεο δηεζλείο ζεσξήζεηο. Απηή ε ζεψξεζε ελζσκαηψλεη ηελ αλαπηπμηαθή, θνηλσληθή θαη πνιηηηζηηθή δηάζηαζε ηεο αζηηθήο πεξηνρήο κε ηε δηάζηαζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο. Σν βαζηθφ θείκελν απηήο ηεο πξνζέγγηζεο γηα ηελ Δ.Δ. είλαη ην «Κνηλνηηθφ πιαίζην δξάζεο γηα βηψζηκε αζηηθή αλάπηπμε» πνπ δεκνζηνπνηήζεθε απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή ην Σν πιαίζην απηφ έρεη σο ζηφρν ηελ θαιχηεξε νξγάλσζε γηα κηα ζπληνληζκέλε δξάζε γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ αζηηθψλ πξνβιεκάησλ. Σν πιαίζην απηφ δίλεη έκθαζε ζηελ αλάπηπμε θαη ηελ απαζρφιεζε, ζηελ ηζφηεηα, ζηελ θνηλσληθή έληαμε, ζηελ αλαβάζκηζε ησλ ππνβαζκηζκέλσλ πεξηνρψλ, ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ θαη ζηελ αζηηθή δηαθπβέξλεζε. Οη γεληθνί ζηφρνη ηνπ πιαηζίνπ απηνχ είλαη (Αγγειίδεο, 2004): Δλδπλάκσζε ηεο νηθνλνκηθήο επεκεξίαο θαη ηεο απαζρφιεζεο ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο. Πξνψζεζε ηεο ηζφηεηαο, ηεο θνηλσληθήο έληαμεο θαη ηεο αλαδσνγφλεζεο ησλ ππνβαζκηζκέλσλ αζηηθψλ δσλψλ. Πξνζηαζία θαη βειηίσζε ηνπ αζηηθνχ πεξηβάιινληνο. πκβνιή ζηελ θαιή δηαθπβέξλεζε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ θαη ζηελ ελίζρπζε ηνπ ηνπηθνχ δπλακηθνχ. Πην αλαιπηηθά ζα κπνξνχζακε λα πνχκε πσο ε Δ.Δ. απνδίδεη πεξηζζφηεξε ζεκαζία ζην ξφιν ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ σο θφκβσλ πνιπθεληξηθήο αλάπηπμεο ζε φια ηα επίπεδα θαη ηνλίδεη ηελ επηδείλσζε ησλ πξνβιεκάησλ φπσο είλαη ε αλεξγία, ν θνηλσληθφο απνθιεηζκφο, ε πηψζε ηνπ επηπέδνπ δηαβίσζεο θαζψο θαη ε απνμέλσζε ηνπ πνιίηε απφ ηηο απνθάζεηο πνπ ηνλ αθνξνχλ άκεζα. Παξάιιεια εληζρχεη ην ελδηαθέξνλ ηεο δηαηήξεζεο ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο ζηνλ ίδην βαζκφ κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ηνλίδεη ηε ζεκαζία ηεο ζηξαηεγηθήο ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ θαη απνδίδεη βαξχλνπζα ζεκαζία ζηελ ζηξαηεγηθή εθηίκεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ φισλ ησλ δξάζεσλ πνπ αθνξνχλ ηηο αζηηθέο πεξηνρέο (Αγγειίδεο, 2004).

28 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 28 Με βάζε απηφ ην πιαίζην πξνηείλνληαη κηα ζεηξά απφ δξάζεηο πνπ ζα νδεγήζνπλ ζηνλ έιεγρν ηεο θπζηθήο επέθηαζεο ησλ πφιεσλ, ζηε κείμε ησλ ιεηηνπξγηψλ ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ, ζηε ζπλεηή δηαρείξηζε ηνπ αζηηθνχ νηθνζπζηήκαηνο κε γλψκνλα ηελ εμνηθνλφκεζε πφξσλ, ζηε θαιχηεξε πξφζβαζε κε κεηαθνξηθά κέζα πνπ είλαη απνηειεζκαηηθά θαη ηαπηφρξνλα θηιηθά πξνο ην πεξηβάιινλ, ζηελ πξνζηαζία θαη ηελ αλάπηπμε ηεο θπζηθήο θαη πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο, ζηελ νινθιεξσκέλε θαη ζπλεθηηθή αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ θαζψο θαη ζηελ θαζηέξσζε ελφο λένπ ηχπνπ αζηηθήο δηαθπβέξλεζεο ε νπνία ζα εμαζθαιίδεη ηελ εκπινθή φισλ ησλ θνξέσλ πνπ παξεκβαίλνπλ ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο θαζψο θαη ηε ζπκκεηνρή ησλ πνιηηψλ. Γηα φια ηα παξαπάλσ πξνηείλεηαη ε ρξεζηκνπνίεζε δεηθηψλ θαη θξηηεξίσλ γηα ηε κέηξεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ δξάζεσλ θαη γηα ηε δεκηνπξγία κηαο επηζηεκνληθήο βάζεο γηα ηηο επξσπατθέο πφιεηο. Με απηφ ηνλ ηξφπν ε αεηθφξνο αλάπηπμε ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ καο θάλεη λα ζθεθηφκαζηε παγθφζκηα θαη λα ελεξγνχκε ηνπηθά (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2000). ηελ Διιάδα ν Ν. 2742/1999 γηα ην ρσξνηαμηθφ ζρεδηαζκφ θαη ηελ αεηθφξν αλάπηπμε πηνζεηεί ηε ζεψξεζε ηεο Δ.Δ. γηα ην ρσξνηαμηθφ ζρεδηαζκφ θαη ηελ αζηηθή αεηθνξία θαη δεκηνπξγεί ηα θαηάιιεια εξγαιεία αεηθφξνπ αζηηθήο παξέκβαζεο. Σα εξγαιεία απηά κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ζεκαληηθά ηηο εζληθέο, πεξηθεξεηαθέο, θαη ηνπηθέο αξρέο λα πξαγκαηνπνηήζνπλ παξεκβάζεηο ζηελ θαηεχζπλζεο ηεο αεηθνξίαο. ε εθαξκνγή ηνπ Ν. 2742/1999 ζπληάρζεθαλ ην Γεληθφ Πιαίζην Υσξνηαμηθνχ ρεδηαζκνχ θαη Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο θαζψο θαη 12 Πεξηθεξεηαθά Πιαίζηα Υσξνηαμηθνχ ρεδηαζκνχ θαη Αεηθφξνπ Αλάπηπμεο γηα φιεο ηηο πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο εθηφο απφ ηελ πεξηθέξεηα Αηηηθήο. Σα πιαίζηα απηά ελζσκαηψλνπλ ζε ηθαλνπνηεηηθφ βαζκφ ηηο θαηεπζχλζεηο ηεο Δ.Δ. γηα ηελ αζηηθή αεηθνξία. Δπηπξφζζεηα νη δξάζεηο πνπ πξνηείλνληαη ζην ρέδην Αλάπηπμεο σο πξψηεο πξνηεξαηφηεηαο γηα ηα κεηξνπνιηηηθά θέληξα αθνξνχλ ηε δεκηνπξγία ππνδνκψλ ζηηο παξαγσγηθέο ππεξεζίεο, ζηελ έξεπλα, ζηελ πςειή ηερλνινγία θαη ηηο θαηλνηφκεο δξάζεηο, ζηνλ πνιηηηζκφ θαη ηνλ ηνπξηζκφ, ζην εκπφξην θαη ηε δηακεηαθφκηζε, ζηε λαπηηιία, ζηε βηνκεραλία θαζψο θαη ζηε δηαρείξηζε ηνπ αζηηθνχ θχθινπ. Οη δξάζεηο απηέο κπνξνχλ λα εμεηδηθεπηνχλ θαη λα πινπνηεζνχλ κέζα απφ ηα Πεξηθεξεηαθά Δπηρεηξεζηαθά Πξνγξάκκαηα Αηηηθήο θαη Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο ζηα νπνία πεξηιακβάλνληαη ρσξηθά ηα κεηξνπνιηηηθά θέληξα Αζήλαο θαη Θεζζαινλίθεο αληίζηνηρα.

29 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο Παξαδείγκαηα θνηλνηηθήο δξάζεο γηα ηελ αεηθόξν αζηηθή αλάπηπμε Όπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ ε Δ.Δ. ηα ηειεπηαία ρξφληα ελδηαθέξεηαη φιν θαη πεξηζζφηεξν γηα ην ζέκα ηεο αεηθφξνπ αζηηθήο αλάπηπμεο. Σα πιένλ ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα πνπ απνδεηθλχνπλ απηή ηελ ηάζε είλαη νη πξσηνβνπιίεο URBAN I θαη URBAN II νη νπνίεο απνβιέπνπλ ζηελ νηθνλνκηθή θαη ηελ θνηλσληθή αλαδσνγφλεζε αζηηθψλ πεξηνρψλ θαη νηθηζκψλ ζε θξίζε, έηζη ψζηε λα πξνσζεζεί ε αεηθφξνο αζηηθή αλάπηπμε. Οη πξσηνβνπιίεο απηέο έρνπλ σο ζηφρνπο ηε πξνψζεζε εθαξκνγήο ηδηαίηεξα θαηλνηφκσλ ζηξαηεγηθψλ γηα ηελ αεηθφξν νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλαδσνγφλεζε θσκνπφιεσλ θαη πφιεσλ ή κεηνλεθηηθψλ πεξηνρψλ ζε κεγαιχηεξεο πφιεηο θαζψο θαη ηελ ελίζρπζε θαη ηελ αληαιιαγή γλψζεσλ θαη εκπεηξηψλ ζε ζρέζε κε ηελ αεηθφξν αζηηθή αλαδσνγφλεζε θαη αλάπηπμε ζηελ Δ.Δ. Οη ζηφρνη απηνί επηδηψθνπλ λα κεηαηξέςνπλ ηελ θαηλνηνκία ζε επηθξαηνχζα πξαθηηθή. Σα πξνγξάκκαηα ζην πιαίζην απηψλ ησλ πξσηνβνπιηψλ ζηηο δηάθνξεο αζηηθέο πεξηνρέο νθείινπλ λα ιακβάλνπλ ηε κνξθή ελεξγεηψλ επίδεημεο θαη πξσηνπφξσλ δξάζεσλ. χκθσλα κε ηελ πξσηνβνπιία URBAN II, πνπ είλαη ζε πιήξε δξάζε απηφ ην ρξνληθφ δηάζηεκα, νη ζηξαηεγηθέο γηα ηηο αζηηθέο πεξηνρέο ζα πξέπεη λα δηέπνληαη απφ ζπγθεθξηκέλεο αξρέο (Αγγειίδεο, 2004): Δπαξθή θξίζηκε κάδα πιεζπζκνχ θαη ζρεηηθψλ δνκψλ ζηήξημεο, θαζψο θαη δεκηνπξγηθή πξνζέγγηζε γηα ηελ αζηηθή δηνίθεζε θαη ηε δηαξθή κεηαβνιή. Έληνλε εηαηξηθή ζρέζε ζε ηνπηθή θιίκαθα γηα ηνλ εληνπηζκφ ησλ πξνθιήζεσλ, ηεο ζηξαηεγηθήο, ησλ πξνηεξαηνηήησλ, ηεο θαηαλνκήο ησλ πφξσλ θαη γηα ηελ εθαξκνγή, ηνλ έιεγρν θαη ηελ αμηνιφγεζε ηεο ζηξαηεγηθήο. Αλάπηπμε νινθιεξσκέλεο ηνπηθήο πξνζέγγηζεο ε νπνία πεξηιακβάλεη θαη ηελ πξνψζεζε ηεο νξηδφληηαο ζπλεξγαζίαο φπνπ απηή είλαη απαξαίηεηε. χλδεζε ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδίνπ γηα ηε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή, κε ην νηθνλνκηθφ, θνηλσληθφ, πεξηβαιινληηθφ θαη θπζηθφ δίθηπν. Έληαμε ησλ πηπρψλ πνπ αθνξνχλ ζηελ νηθνλνκία, ην θνηλσληθφ πιαίζην, ηελ αζθάιεηα, ην πεξηβάιινλ, ηηο κεηαθνξέο, θαη ηελ ηζφηεηα σο πξνο ηελ πξφζβαζε ζε ζέζεηο απαζρφιεζεο θαη επηκφξθσζεο ζε πεξηνρέο ζπγθεληξσκέλνπ απνθιεηζκνχ. Πξνψζεζε ίζσλ επθαηξηψλ κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ.

30 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 30 Πξνψζεζε ζε ηνπηθφ επίπεδν ηεο εθαξκνγήο ησλ πεξηβαιινληηθψλ πνιηηηθψλ θαη ηεο λνκνζεζίαο ηεο Δ.Δ. πκπιεξσκαηηθφηεηα ζε ζρέζε κε ηηο βαζηθέο κνξθέο ελίζρπζεο ζην πιαίζην ησλ δηαξζξσηηθψλ ηακείσλ, θαζψο θαη κε άιιεο θνηλνηηθέο πξσηνβνπιίεο ή πξνγξάκκαηα. Απφ ην 2001 άξρηζαλ λα εθαξκφδνληαη αξθεηά πξνγξάκκαηα ηεο πξσηνβνπιίαο URBAN II. Πξνβιέπνληαη 70 πξνγξάκκαηα ζε νιφθιεξε ηελ Δ.Δ. ηα νπνία θαιχπηνπλ πεξηνρέο κε ζπλνιηθφ πιεζπζκφ θαηνίθνπο. Σα πξνγξάκκαηα απηά ζα πξαγκαηνπνηεζνχλ θαηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα Ζ ζπλεηζθνξά ηνπ Δπξσπατθνχ Σακείνπ Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο (Δ.Σ.Π.Α.) αλέξρεηαη ζε επξψ ελψ ε ζπλνιηθή επέλδπζε αλέξρεηαη ζε επξψ πεξίπνπ. Ο ιφγνο ηεο επέλδπζεο αλά θάηνηθν είλαη 727 επξψ πνπ κπνξεί λα ζεσξεζεί αξθεηά ζεκαληηθή 2. ηελ Διιάδα ζηελ θνηλνηηθή πξσηνβνπιία URBAN I, πνπ πξνεγήζεθε ηεο πξσηνβνπιίαο URBAN II, θαη ζηφρεπε ζηελ αλάπηπμε ησλ αζηηθψλ ζπλνηθηψλ πνπ αληηκεησπίδνπλ ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα, ζπκκεηείραλ ε Δξκνχπνιε ηεο χξνπ, ην Κεξαηζίλη, ε Γξαπεηζψλα θαη ην Πεξηζηέξη ζηελ Αζήλα, ε Πάηξα, ε Γπηηθή Θεζζαινλίθε θαη ε Νέα Ησλία ηνπ Βφινπ. Ζ ζπγθεθξηκέλε πξσηνβνπιία ιεηηνχξγεζε θαηά ην ρξνληθφ δηάζηεκα ηνλ παξαθάησ πίλαθα θαίλνληαη νη παξαπάλσ πεξηνρέο θαζψο θαη ην ζπλνιηθφ θφζηνο ησλ παξεκβάζεσλ ζε ECU. Πίλαθαο 1 Πεξηνρέο πξωηνβνπιίαο URBAN I Πεξηνρή Κόζηνο (ECU) Δξκνύπνιε ύξνπ Κεξαηζίλη Γξαπεηζώλα Πεξηζηέξη Πάηξα Γπηηθή Θεζζαινλίθε Νέα Ηωλία Βόινπ ύλνιν Πεγή: Γξακκαηεία Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο URBAN 2 Οη πιεξνθνξίεο πξνέξρνληαη απφ ηνλ ηζηνηφπν europa.eu.int/comm/regional_policy/index_en.htm

31 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 31 ηελ πεξηνρή ηεο Γπηηθήο Θεζζαινλίθεο γηα παξάδεηγκα νη ζηφρνη ηνπ πξνγξάκκαηνο ήηαλ ε δεκηνπξγία λέσλ βηψζηκσλ νηθνλνκηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ε ζηήξημε ηεο απαζρφιεζεο, ε αλαβάζκηζε θαη αλάδεημε ηεο πεξηνρήο κε πνιενδνκηθέο παξεκβάζεηο θαη ε ελδπλάκσζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο (Αγγειίδεο, 2004). ηελ θνηλνηηθή πξσηνβνπιία URBAN II ζπκκεηέρνπλ ην Ζξάθιεην, ην Πέξακα ζηελ Αζήλα θαη ε Κνκνηελή. Οη ηξεηο παξαπάλσ πεξηνρέο ρξεκαηνδνηνχληαη εμ νινθιήξνπ απφ ην Δ.Σ.Π.Α. Ζ πινπνίεζε ησλ ηξηψλ πξνγξακκάησλ αλακέλεηαη λα δηαξθέζεη σο ην 2008 θαζψο ε έγθξηζή ηνπο έγηλε ην Γεθέκβξην ηνπ ηνλ παξαθάησ πίλαθα θαίλνληαη νη παξαπάλσ πεξηνρέο θαζψο θαη ην ζπλνιηθφ θφζηνο ησλ παξεκβάζεσλ ζε επξψ. Πίλαθαο 2 Πεξηνρέο πξωηνβνπιίαο URBAN II Πεξηνρή Κόζηνο (επξώ) Πέξακα Κνκνηελή Ζξάθιεην ύλνιν Πεγή: Γξακκαηεία Κνηλνηηθήο Πξσηνβνπιίαο URBAN εκαληηθφ ζηνηρείν επίζεο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο αζηηθήο αεηθνξίαο είλαη ε αληαιιαγή εκπεηξηψλ απφ θαηλνηφκεο παξεκβάζεηο θαη ε δηάδνζε ησλ νξζψλ θαη πξσηνπνξηαθψλ πξαθηηθψλ παξέκβαζεο ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο κέζσ ησλ δηθηχσλ ή άιισλ πξσηνβνπιηψλ. Απφ ην 1999 θαη χζηεξα έρεη απμεζεί ε ζπκκεηνρή επξσπατθψλ αιιά θαη ειιεληθψλ πφιεσλ θαη πεξηθεξεηψλ ζηα δίθηπα ζπλεξγαζίαο πνπ ππάξρνπλ θαζψο ε ζπκκεηνρή απηή εληζρχεηαη απφ ηηο θνηλνηηθέο πξσηνβνπιίεο URBAN II θαη INTERREG θαη απφ άιια θνηλνηηθά πξνγξάκκαηα θαη δξάζεηο. Πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο πνιιά απφ απηά ηα επξσπατθά δίθηπα πφιεσλ έρνπλ απνθηήζεη ζεκαληηθή δχλακε θαη απηνλνκία απφ ηηο ρξεκαηνδνηήζεηο ηεο Δ.Δ. 3 Οη πιεξνθνξίεο πξνέξρνληαη απφ ηνλ ηζηνηφπν europa.eu.int/comm/regional_policy/index_en.htm

32 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 32 Ζ ζπκκεηνρή ειιεληθψλ πφιεσλ ζε απηά ηα δίθηπα ζπλεξγαζίαο επξσπατθψλ πφιεσλ ηα νπνία ρξεκαηνδνηνχληαη θαηά θάπνην πνζνζηφ απφ ηελ Δ.Δ. είλαη ζρεηηθά ηθαλνπνηεηηθή θαζψο ν αξηζκφο πνπ ζπκκεηέρεη αλέξρεηαη ζε αξθεηέο εθαηνληάδεο. Οη ιφγνη απηήο ηεο ζπκκεηνρήο είλαη αθελφο κελ ε δξαζηεξηνπνίεζε πνιιψλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο αθεηέξνπ δε ε ζεκαληηθή ελίζρπζε πνπ δέρζεθαλ νη πφιεηο απηέο απφ ηελ Δ.Δ. θαζψο βξίζθνληαη ζε πεξηθέξεηεο ηνπ ζηφρνπ 1 πνπ πεξηιακβάλεη ηηο πεξηθέξεηεο πνπ έρνπλ ην ρακειφηεξν βαζκφ αλάπηπμεο κέζα ζηελ Έλσζε (Αγγειίδεο, 2004) Πξνβιήκαηα αζηηθώλ πεξηνρώλ Μνινλφηη έρνπλ γίλεη ζεκαληηθά βήκαηα πξνφδνπ πξνο ηελ αζηηθή αεηθνξία είλαη θνηλή δηαπίζησζε πσο νη πνιηηηθέο ηεο Δ.Δ. δελ έρνπλ ζηξαθεί επαξθψο ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο θαη ζπλεπψο ζα πξέπεη λα εληαζνχλ νη πξνζπάζεηεο πξνψζεζεο απηήο ηεο ζηξνθήο. Απηή ε δηαπίζησζε πξνθχπηεη απφ ην γεγνλφο φηη νη αζηηθέο πεξηνρέο ηεο Δ.Δ. παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθά πξνβιήκαηα. Οη ζχγρξνλεο αζηηθέο πεξηνρέο ραξαθηεξίδνληαη απφ αλνκνηνγέλεηα, πνιιαπιφηεηα, πνιππινθφηεηα θαη αζηάζεηα. Οη ζχγρξνλεο πφιεηο αληηκεησπίδνπλ έληνλα θνηλσληθά πξνβιήκαηα φπσο είλαη ην πξφβιεκα ηεο αλεξγίαο, ην πξφβιεκα ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ απνθιεηζκνχ ελφο κέξνο ηνπ πιεζπζκνχ, ζεκαληηθφ αξηζκφ κεηαλαζηψλ, εζληθψλ κεηνλνηήησλ ή πξνζθχγσλ, απμεκέλε εγθιεκαηηθφηεηα, ρακειφ επίπεδν εθπαίδεπζεο ζε κέξνο ηνπ πιεζπζκνχ, κηθξή νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα θαη δπζνίσλεο δεκνγξαθηθέο κεηαβνιέο(αγγειίδεο, 2004). Σα θαηλφκελα ηεο γεσγξαθηθήο θαη θνηλσληθήο πφισζεο θαη πεξηζσξηνπνίεζεο εκθαλίδνληαη ηφζν ζηα αλαπηπζζφκελα δπλακηθά αζηηθά θέληξα φζν θαη ζηηο αζηηθέο ζπγθεληξψζεηο πνπ έρνπλ κείλεη ζηάζηκεο ζηελ ηεξαξρία (Cheshire, 1989). Σα πξνβιήκαηα απηά είλαη κηθξφηεξα ζε πφιεηο φπνπ ππάξρεη κηα ζπλνιηθή δπλακηθή αλάπηπμε. Αθφκε φκσο θαη ζε απηέο ηηο πεξηπηψζεηο ππάξρνπλ πεξηνρέο κέζα ζηηο πφιεηο πνπ παξαηεξείηαη θνηλσληθή ππνβάζκηζε. Τπάξρνπλ αζηηθέο ζπγθεληξψζεηο πνπ ζε νξηζκέλεο πεξηνρέο ηνπο δηαπηζηψλνληαη θαηλφκελα αλαβάζκηζεο θαη αλαπηπμηαθήο δπλακηθήο, κε ραξαθηεξηζηηθά ηελ επάλνδν ηνπ πιεζπζκνχ, ηε δεκηνπξγία λέσλ παξαγσγηθψλ επελδχζεσλ, ηελ αχμεζε ηεο εμεηδηθεπκέλεο απαζρφιεζεο θαζψο θαη ηελ χπαξμε επελδχζεσλ γηα βειηίσζε ηεο ππνδνκήο θαη ηεο θαηνηθίαο. Αληίζεηα ζε άιια ηκήκαηα

33 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 33 ηεο αζηηθήο πεξηνρήο εμαθνινπζεί λα ππνβαζκίδεηαη ηφζν ην θπζηθφ φζν θαη ην δνκεκέλν πεξηβάιινλ θαη λα πιήηηνληαη απφ ηα ρξφληα δηαξζξσηηθά πξνβιήκαηα ηεο αλεξγίαο, ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη ηεο πεξηζσξηνπνίεζεο. Ζ έληαζε απηψλ ησλ θνηλσληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ δηαθνξνπνηήζεσλ ζρεηίδεηαη κε ηηο δηαδηθαζίεο θαηαθεξκαηηζκνχ θαη πφισζεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο ζε εμεηδηθεπκέλεο θαη κφληκεο ζέζεηο απαζρφιεζεο πνπ έρνπλ πςειέο ακνηβέο θαη ζε παξνδηθέο θαη αλεηδίθεπηεο ζέζεηο εξγαζίαο πνπ έρνπλ ρακειέο ακνηβέο (Γεηίκεο, 1994, Getimis Economou, 1993). Έρεη κάιηζηα δηαπηζησζεί πσο νη αληζφηεηεο ζην εζσηεξηθφ κηαο πφιεο είλαη ζπλήζσο κεγαιχηεξεο απφ ηηο αληζφηεηεο πνπ ππάξρνπλ κεηαμχ ησλ πφιεσλ. Σα θνηλσληθά απηά πξνβιήκαηα επεξεάδνπλ άκεζα ηε ζπλνιηθή αλάπηπμε ηεο πφιεο θαη δπζρεξαίλνπλ ην ξφιν ηεο αζηηθήο ζπγθέληξσζεο σο πφινπ αλάπηπμεο ζε έλα θξάηνο. Γηα λα ηα μεπεξάζεη ε πφιε νθείιεη λα πξνβεί ζε ζεκαληηθνχ βαζκνχ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή αλαζπγθξφηεζε. Ζ θνηλσληθή απηή ππνβάζκηζε ησλ πεξηνρψλ απηψλ ζπλδέεηαη ζπλήζσο θαη κε ππνβάζκηζε ηνπ θπζηθνχ θαη ηνπ πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο θαζψο ε αληαγσληζηηθφηεηα θαη ε θνηλσληθή ζπλνρή ησλ αζηηθψλ πεξηνρψλ εμαξηψληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν απφ ηελ θαηάζηαζε ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο πνηφηεηαο δσήο. Σα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα ησλ πφιεσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην πεξηβάιινλ θαη ηελ πνηφηεηα δσήο είλαη απηά πνπ ζπλδένληαη κε ηνπο θπζηθνχο πφξνπο, ηελ αζηηθή πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θαη ηηο αζηηθέο κεηαθνξέο (Αγγειίδεο, 2004). Ζ απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο εληζρχεη ηηο αληζφηεηεο κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ αζηηθψλ ζπγθεληξψζεσλ θαζψο έρεη απμήζεη ηνλ αληαγσληζκφ κεηαμχ ησλ πφιεσλ θαη ησλ πεξηθεξεηψλ, θαηά θαλφλα πξνο φθεινο ησλ πεξηνρψλ πνπ δηαζέηνπλ πιενλεθηήκαηα σο ηφπνη εγθαηάζηαζεο επηρεηξήζεσλ. Έλα αθφκε πξφβιεκα πνπ αληηκεησπίδνπλ νη ζχγρξνλεο αζηηθέο πεξηνρέο είλαη ε δηάβξσζε ηεο ηαπηφηεηάο ηνπο. Σα κέηξα αζηηθήο αλάπηπμεο ζπρλά έρνπλ επηπηψζεηο ζηνλ ηζηνξηθφ ηζηφ πνιιψλ πφιεσλ θαη δηαβξψλνπλ ηελ ηαπηφηεηά ηνπο. Ζ δηαδηθαζία απηή δελ έρεη αξλεηηθέο επηπηψζεηο κφλν ζηελ πνηφηεηα δσήο θαη ζηελ πγεία ησλ θαηνίθσλ ησλ πφιεσλ απηψλ αιιά κπνξεί επίζεο λα έρεη θαη νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο εμαηηίαο ηεο απψιεηαο ηεο ειθπζηηθφηεηαο, ηεο κείσζεο ησλ επελδχζεσλ θαη ηεο απαζρφιεζεο (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2000). Σέινο άιιν έλα ζεκαληηθφ πξφβιεκα πνπ αληηκεησπίδνπλ νξηζκέλεο πεξηνρέο ηεο Δπξψπεο είλαη νη ειιεηκκαηηθέο ζπλδέζεηο νη νπνίεο θαζηζηνχλ ηηο πεξηνρέο απηέο

34 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 34 ιηγφηεξν ειθπζηηθέο γηα επελδχζεηο. Γηα παξάδεηγκα πνιιά ιηκάληα ζηνλ Αηιαληηθφ θαη ηε Μεζφγεην δελ δηαζέηνπλ ζπλδέζεηο κε ηελ ελδνρψξα θάηη πνπ απνηειεί ραξαθηεξηζηηθφ ησλ ιηκαληψλ ηεο Βφξεηαο ζάιαζζαο κε απνηέιεζκα νη πηζαλφηεηεο ηα ιηκάληα απηά λα απνηειέζνπλ δηεπεηξσηηθνχο θφκβνπο κεηαθνξψλ λα είλαη κάιινλ πεξηνξηζκέλεο (Αγγειίδεο, 2004). πκπεξαζκαηηθά κπνξνχκε λα ζεκεηψζνπκε πσο ε γεσγξαθηθή θαη θνηλσληθή πφισζε θαη ε έληαζε ηνπ αληαγσληζκνχ αλάκεζα ζηα αζηηθέο πεξηνρέο, ε αχμεζε ηεο εηεξνγέλεηαο ηνπ αζηηθνχ ρψξνπ, ν ιεηηνπξγηθφο θαηαθεξκαηηζκφο θαη ε φμπλζε ησλ αληηζέζεσλ, ηαπηφρξνλα κε ηηο λέεο αλαπηπμηαθέο δπλακηθέο πνπ δεκηνπξγνχληαη ζην δηεζλνπνηεκέλν παγθφζκην επίπεδν, απαηηνχλ λένπ ηχπνπ πνιηηηθέο γηα ηνλ αζηηθφ ρψξν ηφζν ζην επίπεδν ησλ θξαηψλ κειψλ φζν θαη ζην επίπεδν ηεο Δ.Δ. Δθηφο φκσο απφ ηα παξαπάλσ πξνβιήκαηα πνπ είλαη θνηλά ζηηο πεξηζζφηεξεο αζηηθέο πεξηνρέο ηεο Δ.Δ. ππάξρνπλ θαη θάπνηα θαηλφκελα πνπ απνηεινχλ πξνλφκην ιίγσλ πεξηνρψλ θαη θπξίσο πεξηνρψλ ηνπ Διιεληθνχ ρψξνπ. ε αληίζεζε κε άιιεο ρψξεο ηεο δπηηθήο Δπξψπεο ζηηο νπνίεο δεκηνπξγήζεθαλ εγθαίξσο πιαίζηα ξπζκίζεσλ γηα ηηο ρξήζεηο γεο θαη γηα ηηο ρσξνζεηήζεηο, ζηελ Διιάδα νη ξπζκηζηηθέο παξεκβάζεηο ηνπ θξάηνπο ζε απηνχο ηνπο ηνκείο ήηαλ πνιχ πεξηνξηζκέλεο. Απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1960 εκθαλίδνληαη πξνβιήκαηα ηφζν ζηα αζηηθά θέληξα φζν θαη ζηελ χπαηζξν ιφγσ ηεο αλνξζνινγηθήο ρσξηθήο θαηαλνκήο ησλ ρξήζεσλ γεο. Δπηπιένλ, νη φξνη δφκεζεο ζηηο ειιεληθέο πφιεηο πξνέθπςαλ ζηαδηαθά, κε ηηο δηαδνρηθέο επεθηάζεηο ζρεδίσλ θαη ηηο ζπλερείο αλαζεσξήζεηο θαη ηξνπνπνηήζεηο θαη δελ είλαη απνηέιεζκα κηαο ζπλεηδεηήο πνιηηηθήο γηα ηελ αζηηθή αλάπηπμε πνπ λα ζπλδέεηαη κε έλα νξζνινγηθφ πιαίζην θαηαλνκήο ησλ ρξήζεσλ γεο (Γεηίκεο, 1994). Δπηπιένλ, ιφγσ ηνπ απμαλφκελνπ αξηζκνχ λνηθνθπξηψλ θαη ηνπ κέζνπ θαηά θεθαιήλ ρψξνπ θαηνηθίαο ε δήηεζε θαηνηθίαο θαη νηθνδνκήζηκσλ εθηάζεσλ εμαθνινπζεί λα απμάλεηαη. ε πνιιέο πφιεηο ηεο ρψξαο καο νη ρψξνη γηα λέεο θαηνηθίεο δηαηίζεληαη ζε πθηζηάκελεο νηθηζηηθέο πεξηνρέο ή ζε λέεο νηθηζηηθέο εθηάζεηο. ε αξθεηέο πεξηπηψζεηο απηφ έγηλε κε πξνγξακκαηηζκέλν θαη ζπζηεκαηηθφ ηξφπν, νξηζκέλεο θνξέο φκσο ε αλάπηπμε απηή πξαγκαηνπνηήζεθε ζρεηηθά αλεμέιεγθηα. Ζ αλεμέιεγθηε αλάπηπμε νδεγεί ζε απμεκέλε θπθινθνξία ησλ ηδησηηθψλ κέζσλ κεηαθνξάο, ζε αχμεζε ηεο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο, ζε αχμεζε ηνπ θφζηνπο ησλ ππνδνκψλ θαη ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ θαζψο θαη ζε ππνβάζκηζε ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο πνηφηεηαο ηνπ ηνπίνπ. Ζ απμαλφκελε επεκεξία ζε πνιιέο πεξηνρέο πξνθάιεζε επηπξφζζεηα κεγάιε δήηεζε γηα δεχηεξε θαηνηθία κε απνηέιεζκα

35 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 35 πνιιά κέξε λα ραξαθηεξίδνληαη ζήκεξα σο «πφιεηο ηνπ αββαηνθχξηαθνπ» (Δπξσπατθή Δπηηξνπή, 2000). Σν ζέκα ηεο ππνθαηάζηαζεο ησλ θξαηηθψλ ιεηηνπξγηψλ θαη ην πξφβιεκα ησλ αληηθάζεσλ θαη ηεο έιιεηςεο ζπληνληζκνχ αλάκεζα ζηηο θξαηηθέο ιεηηνπξγίεο εθθξάδεη ην ρακειφ βαζκφ αλάπηπμεο θαη εμεηδίθεπζεο ησλ θξαηηθψλ πνιηηηθψλ ζηελ Διιάδα γεγνλφο πνπ αληηζηνηρεί ζε ζπγθεθξηκέλεο δνκέο θνηλσλίαο (Γεηίκεο, 1994).

36 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 36 ΚΔΦΑΛΑΗΟ ΑΝΑΠΣΤΞΗΑΚΖ ΦΤΗΟΓΝΧΜΗΑ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ III 3.1. Ζ αλαπηπμηαθή θπζηνγλωκία ηεο Πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο Γεληθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηθέξεηαο Ζ πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο θαηαιακβάλεη ην θεληξηθφ ηκήκα ηεο Βφξεηαο Διιάδαο. πλνξεχεη Βφξεηα κε δχν Βαιθαληθέο ρψξεο, ηελ Βνπιγαξία θαη ηελ Πξψελ Γηνπγθνζιαβηθή Γεκνθξαηία ηεο Μαθεδνλίαο (Π.Γ.Γ.Μ.). Νφηηα βξέρεηαη απφ ην Αηγαίν Πέιαγνο θαη ζπλνξεχεη κε ηελ πεξηθέξεηα ηεο Θεζζαιίαο. Γπηηθά ζπλνξεχεη κε ηελ πεξηθέξεηα Γπηηθήο Μαθεδνλίαο θαη αλαηνιηθά κε ηελ πεξηθέξεηα Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο. Ζ πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο απνηειείηαη απφ ηνπο λνκνχο Θεζζαινλίθεο κε πξσηεχνπζα ηε Θεζζαινλίθε, Υαιθηδηθήο κε πξσηεχνπζα ηνλ Πνιχγπξν, Πηεξίαο κε πξσηεχνπζα ηελ Καηεξίλε, Ζκαζίαο κε πξσηεχνπζα ηε Βέξνηα, Πέιιαο κε πξσηεχνπζα ηελ Έδεζζα, εξξψλ κε πξσηεχνπζα ηηο έξξεο θαη Κηιθίο κε πξσηεχνπζα ην Κηιθίο. Ζ έδξα ηεο πεξηθέξεηαο είλαη ε Θεζζαινλίθε. ηελ εηθφλα 2 παξνπζηάδεηαη ε πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο. Δηθόλα 2

37 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 37 Ζ πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο έρεη ζπλνιηθή έθηαζε km 2 θαη αληηπξνζσπεχεη ην 14,26 % ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ηεο ρψξαο. Ο λνκφο εξξψλ θαηαιακβάλεη ην 21,09 %, ν λνκφο Θεζζαινλίθεο ην 19,58 %, ν λνκφο Υαιθηδηθήο ην 15,51 %, ν λνκφο Κηιθίο ην 13,39 %, ν λνκφο Πέιιαο ην 13,32 %, ν λνκφο Ζκαζίαο ην 9,04 %, θαη ν λνκφο Πηεξίαο ην 8,06 % ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ηεο πεξηθέξεηαο 4. Απφ γεσκνξθνινγηθή άπνςε, νη νξεηλέο πεξηνρέο ηεο πεξηθέξεηαο θαιχπηνπλ ην 22 % ηεο ζπλνιηθήο έθηαζεο ελψ πεδηλέο εθηάζεηο βξίζθνληαη ζηνπο λνκνχο Θεζζαινλίθεο, Υαιθηδηθήο θαη Κηιθίο, θαζψο θαη ζηηο θνηιάδεο ησλ πνηακψλ Αιηάθκνλα, Λνπδία, Αμηνχ, Γαιιηθνχ θαη ηξπκφλα Ο πεξηζζφηεξν νξεηλφο λνκφο είλαη ν λνκφο Πέιιαο, ελψ πεξηζζφηεξν πεδηλφο είλαη ν λνκφο Θεζζαινλίθεο (Η.Π.Α. Οηθνλνκηθφο Σαρπδξφκνο, 2000). Σα ζεκαληηθφηεξα φξε ηεο πεξηθέξεηαο είλαη ν Όιπκπνο, ην Βέξκην, ν Βφξαο, ην Πάτθν, ηα Πηέξηα φξε, ν Βεξηίζθνο, ν Υνξηηάηεο θαη ν Υνινκψληαο. Οη ζεκαληηθφηεξνη πνηακνί είλαη ν Αιηάθκνλαο, ν Λνπδίαο, ν Αμηφο, ν Γαιιηθφο ν Μνγιελίηζαο, ν Αγγίηεο, θαη ν ηξπκφλαο, ελψ ε πεξηθέξεηα έρεη πνιιέο ζεκαληηθέο θπζηθέο ιίκλεο φπσο ε Κνξψλεηα, ε Βφιβε, ε Γντξάλε, ε Βεγνξίηηδα θαη ε Πηθξνιίκλε θαζψο θαη ηερλεηέο ιίκλεο φπσο ε Κεξθίλε, ε θεθία, ησλ Αζσκάησλ θαη ηνπ Άγξα 5. Γεληθά ην θιίκα ηεο πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο είλαη κεζνγεηαθφ, παξνπζηάδεη φκσο απφ ηφπν ζε ηφπν κεγάιε πνηθηιία. ηα νξεηλά θαη βφξεηα ηείλεη πξνο ην επεηξσηηθφ θεληξηθήο Δπξψπεο, κε ςπρξφ θαη ηξαρχ ρεηκψλα, ελψ ζηα λφηηα θαη πεδηλά είλαη εχθξαην. εκαληηθνί ζπληειεζηέο πνπ επηδξνχλ ζηε δηακφξθσζε ηνπ θιίκαηνο ηεο πεξηθέξεηαο είλαη ε ζεξκνθξαζία, ηα αηκνζθαηξηθά θαηαθξεκλίζκαηα, ε αηκνζθαηξηθή πίεζε, νη άλεκνη θαη ε πγξαζία. Όζνλ αθνξά ηε κέζε εηήζηα θαηαλνκή ησλ θαηαθξεκληζκάησλ, ην ζχλζεην αλάγιπθν ηεο πεξηθέξεηαο ζπληειεί ζηελ αξθεηά αλψκαιε θαηαλνκή ησλ θαηαθξεκληζκάησλ. Ζ πεξηθέξεηα έρεη ειιεηκκαηηθφ πδαηηθφ ηζνδχγην θπξίσο ζηνπο λνκνχο Κηιθίο θαη Υαιθηδηθήο 6. ηελ πεξηθέξεηα θπξηαξρνχλ νη βφξεηνη άλεκνη, γεγνλφο πνπ νθείιεηαη ζην φηη νη νξεηλνί φγθνη ηεο πεξηθέξεηαο έρνπλ δηάηαμε Βνξξά Νφηνπ θαη επηηξέπνπλ ηε ξνή ησλ αεξίσλ καδψλ απφ ηε Βαιθαληθή πξνο ην Αηγαίν Πέιαγνο. Γεληθφηεξα ζηελ πεξηθέξεηα ηελ άλνημε παξαηεξείηαη ραξαθηεξηζηηθή ελίζρπζε ησλ λνηίσλ αλέκσλ, ελψ ην θζηλφπσξν κηα αχμεζε ησλ 4 Οη πιεξνθνξίεο πξνέξρνληαη απφ ηελ εγθπθινπαίδεηα Γλσξίδσ 5 Οη πιεξνθνξίεο πξνέξρνληαη απφ ηελ εγθπθινπαίδεηα Γλσξίδσ 6 Οη πιεξνθνξίεο πξνέξρνληαη απφ ηελ εγθπθινπαίδεηα Πάππξνο Λαξνχο Μπξηηάλληθα

38 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 38 λελεκηψλ, νη δε επηθξαηέζηεξνη άλεκνη είλαη νη βφξεηνη, βνξεηνδπηηθνί. Σέινο έλα ζεκαληηθφ θπζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο πεξηθέξεηαο είλαη πσο ζρεδφλ νιφθιεξε ε έθηαζή ηεο είλαη κηα ζεκαληηθή ζεηζκνγελήο πεξηνρή (Ο.Μ.Π., 1999) Γεκνγξαθηθά δεδνκέλα Ο πιεζπζκφο ηεο πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο αληηζηνηρεί ζην 17 % ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο (2001) θαη είλαη ε δεχηεξε κεηαμχ ησλ 13 πεξηθεξεηψλ ηεο ρψξαο. Ο ξπζκφο αχμεζεο ηνπ πιεζπζκνχ ηεο πεξηθέξεηαο ηα ηειεπηαία ρξφληα είλαη κεγαιχηεξνο ηνπ ξπζκνχ αχμεζεο ηνπ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο θαη ππεξδηπιάζηνο ηνπ κέζνπ φξνπ αχμεζεο ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Δ.Δ. Ο ξπζκφο αχμεζεο ηνπ πιεζπζκνχ νθείιεηαη, αθελφο ζηε θπζηθή πιεζπζκηαθή αχμεζε (είλαη κηα απφ ηηο ηέζζεξηο πεξηθέξεηεο πνπ έρνπλ θπζηθή αχμεζε ηνπ πιεζπζκνχ) θαη αθεηέξνπ ζηε ζεκαληηθή εηζξνή πιεζπζκνχ ζηελ πεξηθέξεηα ιφγσ ηεο παιηλλφζηεζεο θαη ηεο εηζξνήο αιινδαπψλ κεηαλαζηψλ. Ζ πιεζπζκηαθή ππθλφηεηα ηεο πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο είλαη κεγαιχηεξε απφ ην κέζε ππθλφηεηα ηεο ρψξαο. Ο αζηηθφο πιεζπζκφο ηεο πεξηθέξεηαο αλέξρεηαη ζην 57 % ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ (1991) θαη παξνπζηάδεη ηάζε ζηαζεξνπνίεζεο. Ο αγξνηηθφο πιεζπζκφο ηεο πεξηθέξεηαο αλέξρεηαη ζην 26 % ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ αιιά κεηψλεηαη ζπλερψο, ελψ ν εκηαζηηθφο πιεζπζκφο αλέξρεηαη ζε 17 % ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ θαη παξνπζηάδεη κηθξή άλνδν 7. ην νηθηζηηθφ δίθηπν ηεο πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο θπξηαξρεί ε κεηξνπνιηηηθή πεξηνρή ηεο Θεζζαινλίθεο. Ζ Θεζζαινλίθε δηαηεξεί δηαρξνληθά ηε ζέζε ηεο ηεξαξρηθά θαη νξγαλσηηθά, θαη πξνζιακβάλεη ζεκαζία δηαπεξηθεξεηαθή θαη ππεξεζληθή. Απηφ νθείιεηαη ζηελ πιεζπζκηαθή ηεο πνξεία, ζηηο ππνδνκέο ηεο, ζηελ χπαξμε θαη πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρεη θαζψο θαη ζηελ γεσπνιηηηθή ηεο ζεκαζία. Σν δίθηπν πεξηιακβάλεη αθφκα ζεκαληηθά αζηηθά θέληξα, θπξίσο πξσηεχνπζεο λνκψλ, φπσο ε Καηεξίλε, ε Βέξνηα, ε Νάνπζα, ε Έδεζζα, ην Κηιθίο, ν Πνιχγπξνο θαη ε πφιε ησλ εξξψλ θαζψο θαη κεγαιχηεξα θαη κηθξφηεξα παξαγσγηθά θέληξα κε ηηο αληίζηνηρεο εμππεξεηήζεηο. Σα ζεκαληηθφηεξα απφ απηά είλαη ν Λαγθαδάο, ην Πνιχθαζηξν, ε Γνπκέληζζα, ε Αξηδαία, ηα Γηαλληηζά, ε Νηγξίηα, ην ηδεξφθαζηξν, ε Νέα Είρλε θαη ε Αξλαία (Α.Π.Θ., 2002). 7 Οη πιεξνθνξίεο πξνέξρνληαη απφ ηνλ ηζηνηφπν

39 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 39 ηνπο επηά λνκνχο πνπ απνηεινχλ ηελ πεξηθέξεηα κπνξνχλ λα αλαγλσξηζηνχλ δηαθνξεηηθά πξφηππα δηάξζξσζεο ηνπ νηθηζηηθνχ δηθηχνπ, απφ κνλνπνιηθά (λνκνί Θεζζαινλίθεο, Πηεξίαο, εξξψλ), πνιππνιηθά (λνκνί Ζκαζίαο, Πέιιαο), α-πνιηθά (λνκφο Υαιθηδηθήο) θαη ελδηάκεζα (λνκφο Κηιθίο) πνπ αληηκεησπίδεηαη σο ζπλδεηηθφο λνκφο κε απηφλ ηεο Θεζζαινλίθεο. Ζ ηππνινγία δειαδή ηνπ θάζε λνκνχ είλαη δηαθνξεηηθή σο πξνο ηελ νξγάλσζε θαη σο πξνο ηε δνκή ηνπ νηθηζηηθνχ δηθηχνπ. Δπηπιένλ ε δνκή ηνπ νηθηζηηθνχ δηθηχνπ δελ αληαλαθιά ηε δνκή ησλ ηνπηθψλ παξαγσγηθψλ ζπζηεκάησλ ησλ λνκψλ. Σέινο δχν άιια ραξαθηεξηζηηθά ηνπ νηθηζηηθνχ δηθηχνπ ηεο πεξηθέξεηαο είλαη φηη ζηηο νξεηλέο δψλεο δελ νξγαλψλνληαη ζπλεθηηθά δίθηπα νηθηζκψλ ελψ θπξηαξρνχλ νη ζπλδέζεηο κε ηα πεδηλά, θπξίσο κέζσ ησλ νδηθψλ αμφλσλ θαζψο θαη φηη ππάξρεη κηα ηζρπξή νηθηζηηθή αλάπηπμε ηεο παξαιηαθήο δψλεο (λνκνί Πηεξίαο Θεζζαινλίθεο Υαιθηδηθήο) κε πφιν ηελ Θεζζαινλίθε θαη εμεηδίθεπζε ηεο ζηνλ ηνπξηζκφ (Ο.Μ.Π., 1999). Ζ πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο βάζε ηνπ Ν. 2539/1997 γηα ηε ζχζηαζε ησλ Οξγαληζκψλ Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Ο.Σ.Α.) πεξηιακβάλεη 134 λένπο Ο.Σ.Α. ζηνπο νπνίνπο εληάζζνληαη 626 παιαηνί Ο.Σ.Α. ην παξαθάησ πίλαθα παξνπζηάδνληαη παξνπζηάδεηαη ε αλαιπηηθή θαηαλνκή αλά λνκφ. Πίλαθαο 3 Αξηζκόο δήκωλ θαη νηθηζκώλ ζηνπο λνκνύο ηεο πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, ζηελ επξύηεξε πεξηνρή Θεζζαινλίθεο θαη ζην πνιενδνκηθό ζπγθξόηεκα Θεζζαινλίθεο Αξηζκόο Ο.Σ.Α. Αξηζκόο νηθηζκώλ Ν. Πέιιαο Ν. Κηιθίο Ν. Ζκαζίαο Ν. Πηεξίαο Ν. Υαιθηδηθήο Ν. εξξώλ Ν. Θεζζαινλίθεο Δπξύηεξε πεξηνρή Θεζζαινλίθεο Πνιενδνκηθό ζπγθξόηεκα Θεζζαινλίθεο Πεγή: ΤΠ.Δ.Γ.Α.Α.

40 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 40 Πην ζπγθεθξηκέλα ν λνκφο Θεζζαινλίθεο δηαηξείηαη δηνηθεηηθά ζε 43 δήκνπο θαη 2 θνηλφηεηεο, ν λνκφο εξξψλ ζε 22 δήκνπο θαη 5 θνηλφηεηεο, ν λνκφο Κηιθίο ζε 11 δήκνπο θαη 1 θνηλφηεηα, ελψ νη ππφινηπνη λνκνί έρνπλ κφλν δήκνπο. Σν 11,8 % ησλ Ο.Σ.Α. ηεο πεξηθέξεηαο αλήθεη ζηηο νξεηλέο πεξηνρέο θαη ζε απηνχο θαηνηθεί ην 4,6 % ηνπ πιεζπζκνχ ηεο (Η.Π.Α. Οηθνλνκηθφο Σαρπδξφκνο, 2000) Κνηλωληθννηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πιεζπζκνύ Σν πνζνζηφ ηνπ νηθνλνκηθά ελεξγνχ πιεζπζκνχ αλέξρνληαλ ην 1991 ζην 39,48 % ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο πεξηθέξεηαο, πνζνζηφ πςειφηεξν ηνπ αληίζηνηρνπ γηα ηελ ρψξα (37,88 %). Ο ελεξγφο πιεζπζκφο ηεο πεξηθέξεηαο αληηζηνηρεί ζην 17,38 % ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο. Ζ δηαρξνληθή εμέιημε ηνπ νηθνλνκηθά ελεξγνχ πιεζπζκνχ ηα ηειεπηαία ρξφληα παξνπζηάδεη ζηαζεξή αχμεζε ε νπνία είλαη κεγαιχηεξε ηφζν απφ ηελ αληίζηνηρε ηεο ρψξαο φζν θαη απφ ηε δηαρξνληθή αχμεζε ηνπ ζπλνιηθνχ πιεζπζκνχ ηεο πεξηθέξεηαο. Σν 54,8 % ηνπ ελεξγνχ πιεζπζκνχ απαζρνιείηαη ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα πνπ είλαη ζεκαληηθά κηθξφηεξν απφ ην 57,5 % ηεο ρψξαο, ην 19,6 % απαζρνιείηαη ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα (ζε ζρέζε κε ην 20 % ηεο ρψξαο) θαη ην 25,6 % απαζρνιείηαη ζην δεπηεξνγελή ηνκέα πνπ είλαη ζεκαληηθά κεγαιχηεξν απφ ην 22,5 % ηεο ρψξαο. Σα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη ζεκαληηθή αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ απαζρφιεζεο ηνπ ηξηηνγελή ηνκέα ε νπνία είλαη κεγαιχηεξε απφ απηή ηεο ρψξαο, ζπλερήο κείσζε ηνπ πνζνζηνχ ηνπ πξσηνγελή ε νπνία φκσο είλαη κηθξφηεξε απφ ηελ αληίζηνηρε ηεο ρψξαο θαη κηθξή κείσζε ηνπ πνζνζηνχ ηνπ δεπηεξνγελή ελψ ε κεηαβνιή γηα ηελ ρψξα είλαη ζαθψο αξλεηηθή. πλνιηθά, εθηηκάηαη φηη ζηελ πεξηθέξεηα, φπσο θαη ζηελ ρψξα, εμαθνινπζνχλ νη ηάζεηο πεξηνξηζκνχ ηεο απαζρφιεζεο ζηνλ πξσηνγελή ηνκέα, αχμεζεο ηεο απαζρφιεζεο ζηνλ ηξηηνγελή θαη κηθξήο κείσζεο ηεο απαζρφιεζεο ζηνλ δεπηεξνγελή ηνκέα. Ζ θαηαλνκή ησλ εξγαδνκέλσλ κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ (63,2 % έλαληη 36,8 %) είλαη πεξίπνπ ίδηα κε απηή ηνπ ζπλφινπ ηεο ρψξαο. Ζ ειηθηαθή θαηαλνκή ησλ απαζρνινχκελσλ ηέινο εκθαλίδεη ηελ εζληθή εηθφλα κε ηδηαίηεξα πςειέο ζπρλφηεηεο ζηηο νκάδεο ειηθηψλ απφ 25 έσο 44 εηψλ 8. Σν εξγαηηθφ δπλακηθφ ηεο πεξηθέξεηαο δελ παξνπζηάδεη ζεκαληηθέο δηαθνξνπνηήζεηο απφ απηφ ηεο ρψξαο. Σν 39 % ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ηεο 8 Οη πιεξνθνξίεο πξνέξρνληαη απφ ηνλ ηζηνηφπν

41 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 41 πεξηθέξεηαο είλαη απφθνηηνη Γεκνηηθνχ ή έρνπλ ρακειφηεξν επίπεδν κφξθσζεο. Σν 29 % πεξίπνπ έρνπλ απνιπηήξην κέζεο εθπαίδεπζεο θαη ην 7,5 % είλαη πηπρηνχρνη Σερληθψλ - Δπαγγεικαηηθψλ ρνιψλ. Πνιχ κηθξφ κέξνο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ (14,5 %) θαιχπηεη ην εξγαηηθφ δπλακηθφ αλσηέξαο, αλσηάηεο θαη κεηαπηπρηαθήο εθπαίδεπζεο (Ο.Μ.Π., 1999). Σν πνζνζηφ αλεξγίαο ζηελ πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο είλαη κεγαιχηεξν απφ ην αληίζηνηρν εζληθφ αιιά ηα ηειεπηαία ρξφληα παξνπζηάδεη ηάζεηο κείσζεο. Ζ αλεξγία δηαζπείξεηαη ζε φιεο ηηο εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαη ππνδειψλεη ηε δχζθνιε αληηζηνίρηζε εθπαίδεπζεο θαη απαζρφιεζεο. Σν πνζνζηφ ζπγθεληξψλεηαη ηδηαίηεξα ζηνπο λένπο, φπνπ νη ξπζκνί εηζφδνπ ζηελ αγνξά εξγαζίαο είλαη αξγνί θαη ζηηο γπλαίθεο φπνπ ηα πνζνζηά ηεο αλεξγίαο είλαη ζαθψο πςειφηεξα ζε ζρέζε κε απηά ησλ αλδξψλ αλεμάξηεηα απφ ηηο εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο. Σα άηνκα κε ρακειφ εθπαηδεπηηθφ επίπεδν παξνπζηάδνπλ κεγαιχηεξε αλζεθηηθφηεηα ζηελ αλεξγία φπσο θαη ηα άηνκα κε αλψηαηε θαη κεηαπηπρηαθή εθπαίδεπζε. Ζ νκάδα πνπ πιήηηεηαη πεξηζζφηεξν είλαη νη απφθνηηνη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαη ηα άηνκα λεαξήο ειηθίαο. εκαληηθφ είλαη επίζεο θαη ην πνζνζηφ καθξνρξφληαο αλεξγίαο. Σν θαηλφκελν ηεο απνβηνκεράληζεο ηα ηειεπηαία ρξφληα πιήηηεη θαη ηελ Κεληξηθή Μαθεδνλία. Οη άλεξγνη ησλ κεηαπνηεηηθψλ επηρεηξήζεσλ απνηεινχλ ζεκαληηθφ πνζνζηφ ηνπ ζπλφινπ ησλ αλέξγσλ (Α.Π.Θ., 2002) Τπνδνκέο πεξηθέξεηαο Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο Ζ πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο σο πξνο ηηο κεηαθνξέο έρεη ηα γεληθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ειιεληθνχ κεηαθνξηθνχ ζπζηήκαηνο, κε θπξίαξρν ζηνηρείν ηελ απνπζία δηαιεηηνπξγηθφηεηαο κεηαμχ ησλ κέζσλ κεηαθνξάο θαη ηελ θπξηαξρία ησλ νδηθψλ κεηαθνξψλ ζε ελδνπεξηθεξεηαθφ θαη δηαπεξηθεξεηαθφ επίπεδν, νπφηε θαη επέθηαζε, ην νδηθφ δίθηπν πθίζηαηαη κεγάιεο πηέζεηο. Σν γεγνλφο απηφ εληζρχεηαη απφ ην φηη απφ ηελ πεξηθέξεηα δηέξρεηαη ν ζεκαληηθφηεξνο νδηθφο άμνλαο ηεο ρψξαο πνπ ελψλεη ηελ Πάηξα, ηελ Αζήλα, ηε Θεζζαινλίθε θαη ην κεζνξηαθφ ζηαζκφ ησλ Δπδψλσλ (Π.Α.Θ.Δ.). Δπηπιένλ ηελ πεξηθέξεηα δηαζρίδεη θαη ν άιινο κεγάινο νδηθφο άμνλαο, ε Δγλαηία νδφο, πνπ είλαη πξνγξακκαηηζκέλνο λα νινθιεξσζεί ζηα επφκελα ρξφληα. Ζ Δγλαηία νδφο είλαη έξγν θεθαιαηψδνπο ζεκαζίαο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο πεξηθέξεηαο θαζψο ζα ζπλδέεη ηελ πεξηθέξεηα Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο κε ηηο πεξηθέξεηεο Ζπείξνπ, Γπηηθήο Μαθεδνλίαο θαη Αλαηνιηθή Μαθεδνλίαο Θξάθεο. Μέρξη ηελ έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηεο Δγλαηίαο Οδνχ, βαζηθφ πξφβιεκα παξακέλεη ε αλεπάξθεηα ηνπ νδηθνχ

42 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 42 άμνλα πνπ ζπλδέεη ηε Θεζζαινλίθε κε ηα Σνπξθηθά ζχλνξα πξνο ηα Αλαηνιηθά, θαζψο επίζεο θαη πξνο ηα Γπηηθά κε ηα Ησάλληλα θαη ηελ Ζγνπκελίηζα θαη κέζσ απηήο κε ηελ Ηηαιία θαη ηε Γπηηθή Δπξψπε. Ο Π.Α.Θ.Δ. θαη ε Δγλαηία νδφο είλαη νη κνλαδηθνί Διιεληθνί νδηθνί άμνλεο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηα 14 έξγα κε πξνηεξαηφηεηα ησλ δηεπξσπατθψλ δηθηχσλ κεηαθνξψλ θαη επηθνηλσληψλ. ηελ εηθφλα 2 θαίλνληαη απηά ηα έξγα.

43 Δ..Γ.Γ. Σκήκα Πεξηθεξεηαθήο Αλάπηπμεο 43 Δηθόλα 3 Γηεπξωπαϊθά Γίθηπα Μεηαθνξώλ

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL B8-0165/7. Τροπολογία. Salvatore Cicu, Lambert van Nistelrooij εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο PPE

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL B8-0165/7. Τροπολογία. Salvatore Cicu, Lambert van Nistelrooij εμ νλόκαηνο ηεο Οκάδαο PPE 1.2.2016 B8-0165/7 7 Αιτιολογική σκέψη A Α. ιακβάλνληαο ππόςε όηη νηζιυηικέρ πεπιοσέρ, οι οποίερ νξίδνληαη σο πεξηθέξεηεο NUT επηπέδνπ 2 θαη 3, έρνπλ θνηλά θαη κόληκα εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ ηιρ δηαθνξνπνηνύλ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

1. Σα ζηάδηα απφ ηα νπνία πεξλάεη ε νηθνλνκία ζηε δηάξθεηα ελφο θχθινπ, ιέγνληαη θάζεηο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ.

1. Σα ζηάδηα απφ ηα νπνία πεξλάεη ε νηθνλνκία ζηε δηάξθεηα ελφο θχθινπ, ιέγνληαη θάζεηο ηνπ νηθνλνκηθνχ θχθινπ. ΑΘ. ΧΑΡΙΣΩΝΙΔΗ : ΑΡΧΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 Ο : ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕ ΔΙΑΚΤΜΑΝΕΙ ΠΛΗΘΩΡΙΜΟ - ΑΝΕΡΓΙΑ 9.1. ΕΡΩΣΗΕΙ ΩΣΟΤ ΛΑΘΟΤ Για ηιρ παπακάηυ πποηάζειρ, να γπάτεηε ζηην κόλλα ζαρ ηον απιθμό ηηρ καθεμιάρ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12

x-1 x (x-1) x 5x 2. Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα, έηζη ώζηε λα κελ ππάξρνπλ ξηδηθά ζηνπο 22, 55, 15, 42, 93, 10 5, 12 ΑΚΖΔΗ ΤΜΝΑΗΟΤ - ΚΤΚΛΟ ΠΡΩΣΟ - - ηα πνηεο ηηκέο ηνπ ηα παξαθάησ θιάζκαηα δελ νξίδνληαη ; (Τπόδεημε : έλα θιάζκα νξίδεηαη αλ ν παξνλνκαζηήο είλαη δηάθνξνο ηνπ κεδελόο) - (-) - (-) - Να απινπνηεζνύλ ηα θιάζκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Αστικοποίηση Τσπολογία Πόλεων Σταθμοί της Εσρωπαϊκής Αστικοποίησης

Αστικοποίηση Τσπολογία Πόλεων Σταθμοί της Εσρωπαϊκής Αστικοποίησης Αστικοποίηση Τσπολογία Πόλεων Σταθμοί της Εσρωπαϊκής Αστικοποίησης 1. Μεσαιωνική πόλη Απαξρή: ε θενπδαιηθή θξίζε ηνπ 14νπ αηψλα Τν θέληξν ηεο θνηλσληθήο δσήο βξίζθεηαη ζηελ χπαηζξν, απνθεληξσκέλν νηθηζηηθφ

Διαβάστε περισσότερα

Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο

Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο Έφη Μπέκοσ Γενική Γραμματέας Πρόνοιας ΤΠΟΤΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΦΑΛΙΗ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑ ΔΙΑΓΩΓΗ - Πξνώζεζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING

Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Διατείριση Φσσικών Καταστρουών: ACTIVE LANDSLIDE INVENTORY MAPPING AND SUSCEPTIBILITY ZONING Ναηαιία Σπαλνύ, spanou@igme.gr & natspanou@gmail.com Τερληθόο Γεσιόγνο (M.Sc.) Πεξηγξαθή Χάξηεο ρσξηθήο θαηαλνκήο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ

Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ Μνρηαλάθεο Κσλ/λνο Πξντζηάκελνο Πιεξνθνξηθήο Γήκνπ Ηξαθιείνπ Η κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ 1990-

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ

ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ ΑΞΙΟΘΕΑΣΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ β. ΣΟ ΠΝΕΤΜΑΣΙΚΟ ΜΑ ΚΕΝΣΡΟ γ. Η ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΗ ΘΕΗ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ α. Η ΕΚΚΛΗΙΑ ΣΟΤ ΥΩΡΙΟΤ ΜΑ. Η Εθθιεζία ηνπ ρσξηνύ καο, ε Αγία Άλλα, είλαη θηηζκέλε πξηλ πνιιά

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων

Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων Θέματα πτςσιακών επγασιών για το Υειμ. Εξαμ. 2015-2016 τος τμήματορ Διοίκησηρ Επισειπήσεων Α/Α ΣΙΣΛΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΚΑΘΗΓΗΣΗ ΑΡΙΜΟ ΦΟΙΣΗΣΩΝ ΕΞΑΜΗΝΟ ΑΝΑΘΕΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ 1 Σα κνληέια πξνψζεζεο Above-the-Line

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΘΗΝΑ-ΑΤΤΙΚΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΗ ΧΩΡΟ

Η ΑΘΗΝΑ-ΑΤΤΙΚΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΗ ΧΩΡΟ Η ΑΘΗΝΑ-ΑΤΤΙΚΗ ΣΤΟ ΔΙΕΘΝΗ ΧΩΡΟ 1. Ο πόλορ ηηρ Αθήναρ-Αηηικήρ ζηην οικονομική κπίζη Σν ζέκα ηνπ πλεδξίνπ, η Έξοδορ από ηην Κπίζη, απνηειεί κηα απφ ηηο 4 πξνηεξαηφηεηεο ηεο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ "Εςπώπη 2020".

Διαβάστε περισσότερα

Πεπιθεπειακό Πλαίζιο Χωποηαξικού Σχεδιαζμού Κενηπικήρ Μακεδονίαρ

Πεπιθεπειακό Πλαίζιο Χωποηαξικού Σχεδιαζμού Κενηπικήρ Μακεδονίαρ Πεπιθεπειακό Πλαίζιο Χωποηαξικού Σχεδιαζμού Κενηπικήρ Μακεδονίαρ Θεκαηνινγία ΑΝΑΛΤΖ 1. ηφρνη 2. Θέζε θαη ξφινο ηεο Πεξηθ. ΚΜ 3. Αλαπηπμηαθή θπζηνγλσκία ΚΜ 4. Υσξηθή νξγάλσζε ππνδνκψλ Μεηαθνξέο Δλέξγεηα

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου

Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Άσκηση 1 - Μοπυοποίηση Κειμένου Σηηο παξαθάησ γξακκέο εθαξκόζηε ηε κνξθνπνίεζε πνπ πεξηγξάθνπλ Γξακκή κε έληνλε γξαθή Γξακκή κε πιάγηα γξαθή Γξακκή κε ππνγξακκηζκέλε γξαθή Γξακκή κε Arial Font κεγέζνπο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ Να σαπακηηπίζεηε ηιρ πποηάζειρ, πος ακολοςθούν, υρ ππορ ηην οπθόηηηά ηοςρ, με ηην ένδειξη Σωστό ή Λάθος 1. ηελ αξραία Ρώκε νη πιεβείνη δελ είραλ αξρηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΙΣΡΟΠΗ ΓΙΑΓΩΝΙΜΩΝ 74 ος ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΜΑΘΗΣΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ο ΘΑΛΗ 19 Οκηωβρίοσ Δνδεικηικές λύζεις

ΔΠΙΣΡΟΠΗ ΓΙΑΓΩΝΙΜΩΝ 74 ος ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΜΑΘΗΣΙΚΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ ΣΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ο ΘΑΛΗ 19 Οκηωβρίοσ Δνδεικηικές λύζεις ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ Παλεπηζηεκίνπ (Διεπζεξίνπ Βεληδέινπ) 34 06 79 ΑΘΖΝΑ Τει. 36653-367784 - Fax: 36405 e-mail : info@hms.gr www.hms.gr GREEK MATHEMATICAL SOCIETY 34, Panepistimiou (Δleftheriou

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ (ΟΜΑΓΑ Β ) ΣΔΣΑΡΣΖ 18 ΜΑΪΟΤ 16 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (ΝΔΟ ΤΣΖΜΑ) ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ (ΠΑΛΑΗΟ ΤΣΖΜΑ) (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε 2. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 3. Έληππν νηθνλνκηθήο πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E.

Γεώργιος Μπριζκόλας. Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Γεώργιος Μπριζκόλας Πρόεδρος και Διεσθύνων Σύμβοσλος ηης EUROCERT A.E. Τηνζέηεζε Γηεζλψλ Πξνηχπσλ απφ ηε Βηνκεραλία Εθελοντικά πρότυπα Υποχρεωτική νομοθεσία ISO 9001 ISO14001 ISO 50001 OHSAS 18001 ISO

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν»

Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Πανελλήνια Έρεσνα «Καηαναλωηής & Ελληνικό Προϊόν» Γεώργιος Μπάληας, Οικονομικό Πανεπιζηήμιο Αθηνών Προκόπης Θεοδωρίδης, Πανεπιζηήμιο Παηρών Ταπηόηεηα ηεο έξεπλαο Σθνπόο: Αλίρλεπζε ηεο αγνξαζηηθήο ζπκπεξηθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

Η ενίζσςζη ηηρ κοινωνικήρ ζςνοσήρ ζηοςρ πόλοςρ ανάπηςξηρ με ηη σπήζη Σςνολικών Επισοπηγήζεων: Μελέηη Πεπίπηωζηρ Καβάλα - Ξάνθη - Δπάμα

Η ενίζσςζη ηηρ κοινωνικήρ ζςνοσήρ ζηοςρ πόλοςρ ανάπηςξηρ με ηη σπήζη Σςνολικών Επισοπηγήζεων: Μελέηη Πεπίπηωζηρ Καβάλα - Ξάνθη - Δπάμα Δ ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ Κ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΟΡΓΑΝΙΜΧΝ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Η ενίζσςζη ηηρ κοινωνικήρ ζςνοσήρ ζηοςρ πόλοςρ ανάπηςξηρ με ηη σπήζη Σςνολικών

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΙΚΗ ΔΜΠΙΣΟΤΝΗ

ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΙΚΗ ΔΜΠΙΣΟΤΝΗ ΔΡΔΤΝΑ ΚΑΣΑΝΑΛΩΣΙΚΗ ΔΜΠΙΣΟΤΝΗ Έξεπλεο Οηθνλνκηθήο πγθπξίαο ΙΟΒΔ - DG ECFIN Μάηνο 2011 H Έξεπλα θαηαλαισηώλ ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο (1) Μέξνο ηνπ Δλαξκνληζκέλνπ Πξνγξάκκαηνο Δξεπλώλ ηεο ΔΔ από ην 1972

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΣΜΖΜΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΣΜΖΜΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΣΟΠΗΚΖ ΑΤΣΟΓΗΟΗΚΖΖ ΣΜΖΜΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΑΝΑΠΣΤΞΖ-ΠΟΛΗΣΗΚΔ ΠΡΟΧΘΖΖ ΚΑΗ ΠΡΟΒΟΛΖ ΣΟΤ ΓΟΜΖΜΔΝΟΤ ΠΟΛΗΣΗΣΗΚΟΤ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝΣΟ ΜΔΛΔΣΖ ΠΔΡΗΠΣΧΖ-Ζ ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑ ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΟΝΑ 4: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΝΟΥΗ Δ.Π. Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο 2014 2020

ΑΞΟΝΑ 4: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΝΟΥΗ Δ.Π. Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο 2014 2020 ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΑΝΑΣΟΛΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ΔΙΓΙΚΗ ΤΠΗΡΔΙΑ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΑΞΟΝΑ 4: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΤΝΟΥΗ Δ.Π. Αλαηνιηθήο Μαθεδνλίαο θαη Θξάθεο 2014 2020 Κομοηηνή 3 Απριλίοσ 2015 Παρουσίαση:

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΗΝ ΠΡΑΞΗ

ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΗΝ ΠΡΑΞΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΝΔΑ ΔΡΓΑ 173.9 εκ ΧΘΖΖ ΣΖΝ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΔΠΙΠΛΔΟΝ ΘΔΔΙ ΔΡΓΑΙΑ ΓΖΜΙΟΤΡΓΙΑ ΒΔΛΣΙΧΖ ΣΖ ΠΟΙΟΣΖΣΑ ΕΧΖ ΣΧΝ ΠΟΛΙΣΧΝ Αλάπιαζε εκπνξηθνύ ηξηγώλνπ Μαθαξίνπ Δπαγόξνπ θαη ηαζηθξάηνπο μέπορ ηος ζσεδίος κινηηικόηηηαρ

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΔΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΔΦΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΔΙΟΥ ΤΔΣΤ(1) ΣΤΑ ΓΙΑΝΥΣΜΑΤΑ

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΔΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΔΦΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΔΙΟΥ ΤΔΣΤ(1) ΣΤΑ ΓΙΑΝΥΣΜΑΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΘΔΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΔΦΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΔΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΔΙΟΥ ΤΔΣΤ() ΣΤΑ ΓΙΑΝΥΣΜΑΤΑ ΘΔΜΑ : Αλ ηζρύεη 3 3, λα δείμεηε όηη ηα ζεκεία Μ, Ν ηαπηίδνληαη. ΘΔΜΑ : Α Β Μ Γ Σην παξαπάλσ ζρήκα είλαη 3. α) Γείμηε όηη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΟΣΔΛΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΠΟΛΤΣΔΥΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΜΗΜΑ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΥΧΡΟΣΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ

ΑΡΙΣΟΣΔΛΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΠΟΛΤΣΔΥΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΜΗΜΑ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΥΧΡΟΣΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΑΡΙΣΟΣΔΛΔΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΘΔΑΛΟΝΙΚΗ ΠΟΛΤΣΔΥΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΣΜΗΜΑ ΜΗΥΑΝΙΚΧΝ ΥΧΡΟΣΑΞΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Η αλάπηπμε ηεο πόιεο θαη ηεο ππαίζξνπ θαη ε εμέιημε ηεο κεηαμύ ηνπο ζρέζεο Δπηβιέπνπζα Καζεγήηξηα:

Διαβάστε περισσότερα

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ

3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ 3 ΑΠΙΔ ΑΘΖΔΗ ΘΟΚΟΙΟΓΗΑ ΠΟΤ ΑΛΣΗΚΔΣΩΠΗΕΟΛΣΑΗ ΚΔ ΦΤΗΘΖ ΘΑΗ ΚΑΘΖΚΑΣΗΘΑ ΙΤΘΔΗΟΤ ΘΔΩΡΖΣΗΘΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ: Γηα ηελ ιύζε ηωλ αζθζεωλ πνπ αθνινπζνύλ ζα ρξεηαζζνύκε: 1. Σελ (δηάζεκε) εμίζωζε ηνπ ΔΗΛΣΔΗΛ: E c. Σνλ λόκν

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ

Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ Σα βασικότεπα σαπακτηπιστικά τος αθλητισμού ωρ ςπηπεσία Είναι: άπιε βησκαηηθή δελ απνζεθεχεηαη επεξεάδεηαη θαηαλαιψλεηαη ηαπηφρξνλα κε ηελ παξαγσγή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΣΑΞΗ ΣΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΣΡΩΝ ΣΟ ΣΡΑΣΗΓΙΚΟ ΥΕΔΙΑΜΟ

ΕΝΣΑΞΗ ΣΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΣΡΩΝ ΣΟ ΣΡΑΣΗΓΙΚΟ ΥΕΔΙΑΜΟ ΗΜΕΡΙΔΑ ΟΡΑ ΕΕΕ:ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΠΟΛΗ. Αθήνα 16/2/2010 ΝΕΕ ΠΡΟΚΛΗΕΙ ΣΟ ΥΩΡΟ ΣΟΤ ΛΙΑΝΙΚΟΤ ΕΜΠΟΡΙΟΤ ΚΑΙ ΥΩΡΙΚΕ ΣΡΑΣΗΓΙΚΕ. Λ. Πάλλα Αρτιηέκηων-Πολεοδόμος, Οργανιζμός Αθήνας ΕΝΣΑΞΗ ΣΩΝ ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΚΕΝΣΡΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΔΡΗΓΑ ΜΔ ΘΔΜΑ: «ΟΗΚΟΛΟΓΗΚΖ ΜΔΣΑΚΗΝΖΖ ΣΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ» Θεζζαινλίθε, Γεπηέξα 16 Μαίνπ 2011

ΔΠΔΡΗΓΑ ΜΔ ΘΔΜΑ: «ΟΗΚΟΛΟΓΗΚΖ ΜΔΣΑΚΗΝΖΖ ΣΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ» Θεζζαινλίθε, Γεπηέξα 16 Μαίνπ 2011 Σνκέαο Βνξείνπ Διιάδνο ΔΠΔΡΗΓΑ ΜΔ ΘΔΜΑ: «ΟΗΚΟΛΟΓΗΚΖ ΜΔΣΑΚΗΝΖΖ ΣΖ ΘΔΑΛΟΝΗΚΖ» Θεζζαινλίθε, Γεπηέξα 16 Μαίνπ 2011 «Ζ ΑΠΑΡΑΓΔΚΣΖ ΚΑΣΑΣΑΖ ΣΑΘΜΔΤΖ. ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΔ ΒΔΛΣΗΩΖ ΜΔ ΤΓΥΡΖΜΑΣΟΓΟΣΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΠΟΓΟΖ»

Διαβάστε περισσότερα

Α) Λα εμαρζεί αιγεβξηθά θαη λα ζπδεηεζεί ηη ππνδειψλεη ν πνιιαπιαζηαζηήο ζε κηα αλνηθηή νηθνλνκία κε δεκφζην ηνκέα.

Α) Λα εμαρζεί αιγεβξηθά θαη λα ζπδεηεζεί ηη ππνδειψλεη ν πνιιαπιαζηαζηήο ζε κηα αλνηθηή νηθνλνκία κε δεκφζην ηνκέα. ΘΔΚΑ 1 Α) Λα εμαρζεί αιγεβξηθά θαη λα ζπδεηεζεί ηη ππνδειψλεη ν πνιιαπιαζηαζηήο ζε κηα αλνηθηή νηθνλνκία κε δεκφζην ηνκέα. Β) Λα ζπδεηεζεί ην παξάδνμν ηεο θεηδνχο. ΘΔΚΑ 2 Λα εμαρζεί ε βξαρπρξφληα θακπχιε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ

ΓΔΧΜΔΣΡΙΑ ΓΙΑ ΟΛΤΜΠΙΑΓΔ ΒΑΓΓΔΛΗ ΦΤΥΑ 2009 ελίδα 2 από 9 ΔΤΘΔΙΔ SIMSON 1 ΒΑΙΚΔ ΠΡΟΣΑΔΙ 1.1 ΔΤΘΔΙΑ SIMSON Γίλεηαη ηξίγσλν AB θαη ηπρόλ ζεκείν ηνπ πεξηγεγξακκέλνπ θύθινπ ηνπ. Αλ 1, 1 θαη 1 είλαη νη πξνβνιέο ηνπ ζηηο επζείεο πνπ

Διαβάστε περισσότερα

Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα

Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα Πολυεπίπεδα/Διασυμδεδεμέμα Δίκτυα Κοιμωμικά δίκτυα (multiplex network) Έρεηε ινγαξηαζκό ζην Facebook? Έρεηε ινγαξηαζκό ζην LinkedIn? Έρεηε ινγαξηαζκό ζην Twitter? Αεροπορικές γραμμές της Ευρώπης(multiplex

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΘ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ: ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Θέκα

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΘ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ: ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Θέκα ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΗΘ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΔΗΡΑ ΣΜΖΜΑ: ΠΔΡΗΦΔΡΔΗΑΚΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέκα Σα Γεληθά Πνιενδνκηθά ρέδηα. Μειέηε πεξίπησζεο: ΓΠ Γήκνπ Ξπινθάζηξνπ Δπηβιέπσλ: Λνπδνβίθνο Βαζελρόβελ πνπδαζηήο:

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ 24 ο ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΧΓΗ ΣΗ ΤΓΔΙΑ ΠΙΝΟΤΛΑ ΔΤΡΤΓΙΚΗ ΒΑΡΚΑΡΗ ΠΟΛΤΚΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ

ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ 1 Βαζηθέο Έλλνηεο & Καηεγνξίεο Γηθηύσλ Τπνινγηζηώλ Γξαζηεξηόηεηα 1ε αο δίλεηαη ν ελλνηνινγηθφο ράξηεο "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ - Βαζηθέο Έλλνηεο" πνπ αθνξά ζηελ θεληξηθή έλλνηα "Γίθηπα Τπνινγηζηψλ".

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ Κεθάλαιο 7 Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ 1 Προζθορά ανηαγωνιζηικού κλάδοσ Πώο πξέπεη λα ζπλδπαζηνύλ νη απνθάζεηο πξνζθνξάο ησλ πνιιώλ επηκέξνπο επηρεηξήζεσλ ελόο αληαγσληζηηθνύ θιάδνπ γηα λα βξνύκε ηελ θακπύιε πξνζθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

K- Clusters Γξάζε 7.1.: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΘΝΟΣΟΜΘΑ ΣΟΝ ΚΛΑΓΟ ΣΟΤ ΜΑΡΜΑΡΟΤ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΞΘΟΠΟΘΗΘΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ, ΑΠΌ ΣΑ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΣΑ ΚΑΘ ΣΑ ΜΠΑΖΑ ΣΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ

K- Clusters Γξάζε 7.1.: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΘΝΟΣΟΜΘΑ ΣΟΝ ΚΛΑΓΟ ΣΟΤ ΜΑΡΜΑΡΟΤ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΞΘΟΠΟΘΗΘΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ, ΑΠΌ ΣΑ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΣΑ ΚΑΘ ΣΑ ΜΠΑΖΑ ΣΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ K- Clusters Γξάζε 7.1.: ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΚΑΘΝΟΣΟΜΘΑ ΣΟΝ ΚΛΑΓΟ ΣΟΤ ΜΑΡΜΑΡΟΤ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΞΘΟΠΟΘΗΘΜΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ, ΑΠΌ ΣΑ ΠΑΡΑΠΡΟΪΟΝΣΑ ΚΑΘ ΣΑ ΜΠΑΖΑ ΣΟ ΣΡΑΝΟΒΑΛΣΟ Ο πινχηνο ηεο Διιάδαο ζε θνηηάζκαηα καξκάξνπ εθιεθηήο

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΣΑΞΖ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΘΔΣΗΚΩΝ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΤΝΑΡΣΖΔΗ ΟΡΗΑ ΤΝΔΥΔΗΑ (έως Θ.Bolzano) ΘΔΜΑ Α

Γ ΣΑΞΖ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΘΔΣΗΚΩΝ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΤΝΑΡΣΖΔΗ ΟΡΗΑ ΤΝΔΥΔΗΑ (έως Θ.Bolzano) ΘΔΜΑ Α Γ ΣΑΞΖ ΔΝΗΑΗΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΘΔΣΗΚΩΝ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΤΝΑΡΣΖΔΗ ΟΡΗΑ ΤΝΔΥΔΗΑ (έως Θ.Bolzano). Να δηαηππώζεηε ην Θ.Bolzano. 5 ΘΔΜΑ Α μονάδες A. Να απνδείμεηε όηη γηα θάζε πνιπωλπκηθή

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

Λίιηαλ Πάιια Οξγαληζκφο Αζήλαο

Λίιηαλ Πάιια Οξγαληζκφο Αζήλαο Λίιηαλ Πάιια Οξγαληζκφο Αζήλαο ΥΩΡΗΚΔ ΠΟΛΗΣΗΚΔ ΓΗΑ ΣΖ ΒΗΟΜΖΥΑΝΗΑ: ΝΔΑ ΓΔΓΟΜΔΝΑ ΚΑΗ ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ 1. ΑΠΟΣΗΜΖΖ ΠΟΛΗΣΗΚΩΝ ΡΑ 1985 Έρνπλ πεξάζεη πιένλ είθνζη πέληε ρξφληα απφ ηφηε πνπ ζεζκνζεηήζεθε γηα πξψηε θνξά

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ

ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Δ. ΔΤΡΔΗ ΣΟΤ ΜΔΣΑΥΗΜΑΣΙΜΟΤ FOURIER ΓΙΑΦΟΡΩΝ ΗΜΑΣΩΝ Εδώ ζα ππνινγίζνπκε ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier κεξηθώλ αθόκα ζεκάησλ, πξνζπαζώληαο λα μεθηλήζνπκε από ην κεηαζρεκαηηζκό Fourier γλσζηώλ ζεκάησλ

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκηπονικά Απσεία και Διεπαθέρ

Ηλεκηπονικά Απσεία και Διεπαθέρ MENU ΑΝΑΦΟΡΕΣ Ηλεκηπονικά Απσεία και Διεπαθέρ Σε απηό ην ζεκείν ηεο εθαξκνγήο δεκηνπξγνύκε ηα δηάθνξα Ηιεθηξνληθά Αξρεία έηζη ώζηε λα ηα ππνβάινπκε ζηνπο δηάθνξνπο θνξείο. Γηα λα επηιέμνπκε έλα είδνο αξρείνπ

Διαβάστε περισσότερα