Ρύπανση και Προστασία Περιβάλλοντος ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΩΝ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ρύπανση και Προστασία Περιβάλλοντος ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΩΝ"

Transcript

1 Ρύπανση και Προστασία Περιβάλλοντος ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΩΝ

2 Εισαγωγή Το 20% του πληθυσμού της Γης αναγκάζεται να πίνει νερό από μολυσμένες πηγές. Πάνω από 1,2 δισ. άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό παιδιά <5 ετών πεθαίνουν κάθε χρόνο από έλλειψη νερού (ΟΗΕ 2002)

3 Εισαγωγή Η έλλειψη ή η κακή ποιότητα νερού και υγειονομικών εγκαταστάσεων είναι υπεύθυνη για το θάνατο περισσοτέρων ανθρώπων ετησίως από τους πολέμους ή τις φυσικές καταστροφές. Οι συνέπειες είναι δραματικές. Κάθε χρόνο πεθαίνουν περίπου 3,4 εκατομμύρια άνθρωποι λόγω έλλειψης νερού ή από ασθένειες που οφείλονται σε μολυσμένο νερό (WHO 2005).

4

5 Εισαγωγή O Πλανήτης θα μπορούσε να ονομάζεται γαλάζιος πλανήτης, αφού τα 2/3 της επιφάνειάς του καλύπτονται από νερά. Όμως το 97% είναι αλμυρό νερό (θάλασσα), το 2% είναι παγιδευμένο σε παγετώνες και παγόβουνα και από το υπόλοιπο 1% το μεγαλύτερο ποσοστό είναι δεσμευμένο σε μεγάλα βάθη.

6 Κατανομή του νερού στη Γη καθαρό νερό 3% άλλο 1% υπόγεια νερά 23% ποτάμια 2% επιφανειακό νερό 1% έλη 11% αλμυρό (ωκεανοί 97%) πάγος 75% λίμνες 87% το νερό στη Γη καθαρό νερό καθαρό επιφανειακό νερό

7 Εισαγωγή Το νερό είναι η πρώτη ύλη που σχηματίζει και ζωντανεύει κάθε τι γήινο. Είναι ο συνδετικός κρίκος που ενώνει έμψυχα και άψυχα στον πλανήτη. Το θαυμαστό ταξίδι του ρυθμίζει το κλίμα και καθορίζει τη συχνότητα και ένταση των καιρικών φαινομένων.

8

9 Εισαγωγή Εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης του πληθυσμού της γης, της μαζικής κατανάλωσης, της κατάχρησης των φυσικών πόρων και της μόλυνσης του νερού, η διαθεσιμότητα του πόσιμου νερού δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες της σύγχρονης εποχής και διαρκώς μειώνεται. Η λειψυδρία βρίσκεται ανάμεσα στα σημαντικότερα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν από πολλές κοινωνίες του 21ου αιώνα. Η χρήση του νερού έχει αυξηθεί ξεπερνώντας ΚΑΤΑ ΔΥΟ ΦΟΡΕΣ το ρυθμό αύξησης του πληθυσμού τον τελευταίο αιώνα.

10 Εισαγωγή Χωρίς νερό κανένας δεν μπορεί να επιζήσει πάνω από μερικές μέρες. Με τα χρόνια η παγκόσμια ζήτηση καθαρού πόσιμου νερού γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Το πόσιμο νερό είναι τώρα πολυτιμότερο από κάθε άλλη φορά στην ιστορία λόγω της εντατικής χρησιμοποίησής του στη γεωργία, στη σύγχρονη βιομηχανία και στην παραγωγή ενέργειας.

11 Κατανάλωση νερού ανά χρήση Γεωργία Βιομηχανία Κοινοτική χρήση Αποθέματα

12 Εισαγωγή Σήμερα η κατανάλωση του νερού γίνεται όλο και μεγαλύτερη, λόγω της αύξησης του μόνιμου πληθυσμού και του βιοτικού επιπέδου, της αύξησης του εποχιακού πληθυσμού, της επέκτασης των καλλιεργούμενων και αρδευόμενων εκτάσεων και της αύξησης του αριθμού των μεταποιητικών και βιομηχανικών μονάδων. Οι ανάγκες σε καθαρό νερό καλύπτονται με την εντατικότερη εκμετάλλευση των αποθεμάτων νερού. Κατανάλωση όμως μεγαλύτερη της φυσικής αναπλήρωσης οδηγεί σε πτώση της στάθμης των υπόγειων υδάτων. Ειδικά σε παραθαλάσσιες περιοχές η υπεράντληση οδηγεί σε μετατροπή, άριστων άλλοτε πηγών νερού, σε υφάλμυρες.

13 Κατανάλωση νερού ανά ήπειρο, Ασία Αφρική Ευρώπη Λατινική Αμερική Βόρεια Αμερική

14 Χρησιμότητα του νερού Οικιακή χρήση. Περιλαμβάνει το πόσιμο νερό, το νερό καθαρισμού σπιτιών και καταστημάτων γενικά και το νερό μαγειρέματος. Κοινοτική χρήση. Περιλαμβάνει το νερό ποτίσματος των δημόσιων χώρων, την τοπική διανομή νερού για σκοπούς πυρόσβεσης, τους υδάτινους δρόμους μεταφοράς κλπ. Βιομηχανική χρήση. Αναφέρεται σε κάθε βιομηχανία χημική ή μη, η οποία χρησιμοποιεί νερό είτε σαν πρώτη ύλη στην παραγωγή (π.χ. φάρμακα, καλλυντικά, αναψυκτικά κλπ.) είτε σαν μέσο λειτουργίας βοηθητικού εξοπλισμού (θέρμανση, ψύξη κλπ.). Στη βιομηχανική χρήση ανήκουν και οι υδροηλεκτρικοί σταθμοί παραγωγής ρεύματος. Γεωργική χρήση. Περιλαμβάνει την κτηνοτροφία, τη γεωργία και την αλιεία, τομείς όπου η ποιότητα του νερού παίζει σημαντικό ρόλο.όλο.

15 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΗΣ Ε.Ε. Κανονισμοί -(R) Regulations: «άμεση ισχύ» Οδηγίες -(L) Directives: υποχρεώνουν τα κράτη μέλη να λάβουν αναγκαία νομοθετικά μέτρα ώστε να εφαρμόσουν τις υποχρεώσεις που επιβάλουν. Συνήθως δίνεται περίοδος προσαρμογής (εναρμόνιση Ελληνικού Δικαίου) Αποφάσεις- (D) Decisions: δεσμεύουν τα κράτη μέλησυνήθως αναφέρονται στη κύρωση διεθνών συμβάσεων, στην ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ ΕΚ και Κρατών Μελών, σύσταση επιτροπών κ.α Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον: ορίζονται οι προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Περιβάλλοντος

16 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΤΗΣ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Βρίσκεται σε συνεχή εξέλιξη ( ):Καθορισμός προτύπων ποιότητας νερού και προστασία επιφανειακών υδάτων που προορίζονταν για πόσιμο ή άλλες χρήσεις (κολύμβησης, διαβίωσης ψαριών κ.α) (1990~1996): περιορισμό ρήψης ρυπογόνων ουσιών- ο έλεγχος της ρύπανσης ως μέσο επίτευξης ποιοτικών προτύπων (1996 και μετά): ολοκληρωμένη προσέγγιση-βιώσιμη χρήση υδάτινων πόρων - Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ WFD - Water Framework Directive

17 Προδιαγραφές καταλληλότητας νερού Καθορίζονται από πρότυπα προδιαγραφών ποιότητας Αυτές οι προδιαγραφές έχουν καθιερωθεί παγκόσμια. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organization) εδρεύει στη Γενεύη και εκδίδει κατά καιρούς πρότυπα περιεκτικότητας του νερού σε διάφορα άλατα ή ουσίες μόλυνσης, που καθορίζουν την καταλληλότητά του ως πόσιμο. Οι τελευταίες οδηγίες εκδόθηκαν το Στην Ελλάδα ισχύει η Κ.Υ.Α Υ2/2600/2001 (ΦΕΚ 892/Β / ) Ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης, σε συμμόρφωση προς την οδηγία 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 3ης Νοεμβρίου Οι μέθοδοι καθαρισμού του νερού ποικίλουν ανάλογα με το βαθμό της μόλυνσης, τη συγκέντρωση και το είδος των συστατικών, καθώς και τον τομέα επαναχρησιμοποίησής του. Διακρίνονται στις κοινές μεθόδους καθαρισμού λυμάτων και στις μεθόδους της αφαλάτωσης.

18 Ποιότητα των υδάτων Ως ποιότητα νερού ορίζεται το σύνολο των χαρακτηριστικών που καθιστούν το νερό αποδεκτό για την επιθυμητή χρήση (ύδρευσης, άρδευσης, βιομηχανίας, κολύμβησης, διαβίωσης ψαριών). Ο έλεγχος της ποιότητας του νερού περιλαμβάνει τον καθορισμό και τον έλεγχο ορισμένων παραμέτρων, των παραμέτρων ποιότητας (παραμέτρων ρύπανσης) Ως ρύπανση νερού ορίζεται η ύπαρξη στο νερό ουσιών πέρα από τα φυσιολογικά όρια (και ύπαρξη ουσιών που φυσιολογικά δεν υπάρχουν στο νερό).

19 Ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού Η ποιότητα του νερού εξαρτάται από τα: φυσικά βιολογικά και χημικά χαρακτηριστικά του. Στην αξιολόγηση του επιφανειακού και υπόγειου νερού δίνεται έμφαση στα χημικά και φυσικά χαρακτηριστικά του καθώς επίσης και στους βιολογικούς παράγοντες.

20 Φυσικά Χαρακτηριστικά Τα φυσικά νερά περιέχουν: ανόργανα συστατικά (κατιόντα, ανιόντα, ουδέτερα) οργανικά συστατικά (συνθετικές ουσίες, απορρυπαντικά, εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα) και αιωρούμενο υλικό.

21 Έλεγχος Παραμέτρων Ποιότητας Ο έλεγχος των διαφόρων παραμέτρων ποιότητας γίνεται σε επιφανειακά και υπόγεια νερά που προορίζονται για αστική, αρδευτική, βιομηχανική χρήση, σε θαλάσσια νερά και σε υγρά αστικά και βιομηχανικά απόβλητα γιατί και αυτά καταλήγουν στο υδατικό περιβάλλον. Οι παράμετροι που προσδιορίζονται Η μέθοδος προσδιορισμού τους Η συχνότητα ελέγχων Οι οριακές ανώτατες επιτρεπτές ή ενδεικτικές τιμές Καθορίζονται νομοθετικά! Οι νομοθετικές διατάξεις αναθεωρούνται με προσθήκες νέων παραμέτρων ή με μεταβολές στις αποδεκτές τιμές.

22 Παράμετροι για τον χαρακτηρισμό της ποιότητας των υδάτων Η επιβάρυνση της ποιότητας του νερού εξαρτάται από ένα τεράστιο αριθμό ρυπαντών, έτσι, ο αριθμός των παραμέτρων θα μπορούσε να είναι απεριόριστος. Όμως, γίνεται επιλογή των παραμέτρων που εξετάζονται με βάση τους στόχους ελέγχου, την προοριζόμενη χρήση, ή τη συχνότητα εμφάνισης κάποιου ρυπαντή. ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΟΞΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ

23 Παράμετροι για τον χαρακτηρισμό της ποιότητας των υδάτων Εξετάζονται έτσι ώστε να γνωρίζουμε: Την προέλευση τους (σε ποιες ενώσεις οφείλεται η παρουσία τους) Τις επιπτώσεις της παρουσίας τη σημασία προσδιορισμού Μονάδες μέτρησης Αν υπάρχει σχέση με άλλη παράμετρο; Μέθοδο προσδιορισμού Αντιμετώπιση

24 ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Αναφέρονται στις φυσιολογικές ιδιότητες του νερού (εμφάνιση νερού) και εκτιμούνται υποκειμενικά, αλλά χρησιμοποιούνται και αριθμητικές τιμές για καλύτερη αξιολόγηση των αποτελεσμάτων ελέγχου Χρώμα Οσμή Γεύση Θολερότητα

25 ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΧΡΩΜΑ Το χρώμα στο νερό είναι αισθητικά ανεπιθύμητο. Το καθαρό φυσικό νερό είναι διαυγές και άχρωμο σε μικρές μάζες Το χρώμα χρησιμεύει σαν ιχνηλάτης για τον προσδιορισμό του τόπου προέλευσης του νερού και έτσι μπορεί να θεωρηθεί και έμμεσος δείκτης μόλυνσης. Για παράδειγμα το κοκκινωπό χρώμα είναι ενδεικτικό ύπαρξης ενώσεων σιδήρου.

26 ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΧΡΩΜΑ Οφείλεται: κολλοειδή και διαλυμένες ουσίες φυσικής προέλευσης (χουμικά οξέα, πλαγκτόν, τύρφη, μεταλλικά ιόντα σιδήρου ή μαγγανίου) ή σε τεχνητές χρωστικές ουσίες (υγρά βιομηχανικά απόβλητα π.χ. βαφείων) Έμμεσος δείκτης βαθμού ρύπανσης- καθιστά τα νερά ακατάλληλα για πόση και άλλες χρήσεις εμποδίζει διέλευση του φωτός και φωτοσύνθεση «φαινόμενο χρώμα»- προηγηθεί διήθηση) apparent color (χωρίς να έχει «αληθινό χρώμα»- true color (χρώμα μετά από διήθηση) Προσδιορισμός της έντασης: Συγκριτική οπτική μέθοδο (visual comparison method) Φασματοφωτομετρική μέθοδο (spectrophotometric) *Η Οδηγία 98/83/ΕΚ ορίζει παραμετρική τιμή

27 ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Γεύση/ Οσμή (taste/odor) Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά συνδέονται με το χρώμα και είναι δυνατόν να προέρχονται από: διάφορες χημικές ουσίες, από διαλυμένες ή από εν αιωρήσει οργανικές ουσίες σε αποσύνθεση μικροοργανισμούς διαλυμένα στο νερό αέρια 27

28 ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Γεύση/ Οσμή (taste/odor) Το προς πόση νερό πρέπει να είναι απαλλαγμένο από κάθε ίχνος δυσάρεστης οσμής ή γεύσης. Τα προβλήματα γεύσης στο νερό οφείλονται: Στα διαλυμένα άλατα (Total Dissolved Solids TDS) Στην παρουσία κάποιων συγκεκριμένων μετάλλων, όπως είναι ο σίδηρος (Fe), ο χαλκός (Cu), το μαγγάνιο (Mn) και o ψευδάργυρος (Zn).

29 ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Γεύση/ Οσμή (taste/odor) -υποκειμενικές παράμετροι- Γεύση ευχάριστη γεύση οφείλεται στο Ο 2, CO 2, και στα διττανθρακικά άλατα άσχημη οφείλεται σε περιεχόμενες ξένες ουσίες: φαινόλες, χλώριο, ουσίες σε σήψη, μικροοργανισμούς, μεταλλικά ιόντα Οσμή πτητικές ενώσεις που δημιουργούνται από την αποδόμηση οργανικής ύλης προϊόντα διάβρωσης μετάλλων χημικών βιομηχανικής και γεωργικής προέλευσης απομακρύνονται όταν το νερό περάσει από στήλη ενεργού άνθρακα

30 Γεύση/ Οσμή Μονάδα μέτρησης της γεύσης θεωρείται το κατώφλι γεύσης: T.T.N=Threshold Taste Number. Μονάδα μέτρησης της οσμής θεωρείται το κατώφλι γεύσης: T.O.N= Threshold Odor Number Ο προσδιορισμός τους περιλαμβάνει την διαδοχική αραίωση του δείγματος με νερό άοσμο (άγευστο) μέχρις ότου να μην μπορεί να γίνει διαφοροποίηση μεταξύ του νερού αραίωσης και του αραιωμένου δείγματος. A B T.O.N= A όπου Α= ml δείγματος και Β= ml άοσμου νερού Η μέτρηση γίνεται σε δύο θερμοκρασίες, στους 12 o C και 25 o C, με ενδεικτικές τιμές Τ.Ο.Ν για το πόσιμο νερό 2 και 3 αντίστοιχα (Οδηγία 80/778/ΕΚ). Η Οδηγία 98/83/ΕΚ ορίζει παραμετρική τιμή «αποδεκτό στους καταναλωτές και άνευ ασυνήθους μεταβολής»

31 Η θολερότητα ενός φυσικού νερού προκαλείται από τα διάφορα στερεά οργανικά και ανόργανα σωματίδια τα οποία αιωρούνται στο νερό. Η μεγάλη θολερότητα στα φυσικά νερά δεν είναι επιθυμητή για 3 λόγους: αισθητικούς ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Θολερότητα (turbidity) δυσκολότερος και ακριβότερος ο καθαρισμός του νερού σε πορώδεις κλίνες διήθησης δυσκολεύεται η απολύμανση του νερού με χλώριο, όζον ή υπεριώδη ακτινοβολία (UV).

32 ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Θολερότητα (turbidity) Καθοριστική παράμετρος ελέγχου της ποιότητας των νερών Οφείλεται σε αιωρούμενα σωματίδια από οργανικές ή ανόργανες ενώσεις - φυτικούς ή ζωικούς οργανισμούς (σωματίδια ιλύος, υδροξειδίων του σιδήρου και αργιλίου, διοξείδιο του πυριτίου, πλαγκτόν, κ.α.) Ο προσδιορισμός βασίζεται στη σκέδαση του φωτός από τα αιωρούμενα σωματίδια (νεφελομετρία). μονάδες N.T.U. (Nefelometric Turbidity Units). Μεγάλες τιμές θολερότητας >10 καθιστούν το νερό ακατάλληλο προς πόση. Αυξημένη θολερότητα περιορισμό διέλευσης φωτός και της φωτοσύνθεσης Ένδειξη ευτροφισμού σε νερό λιμνών και θαλασσών *Η Οδηγία 98/83/ΕΚ ορίζει παραμετρική τιμή «αποδεκτό στους καταναλωτές και άνευ ασυνήθους μεταβολής» Παραμετρική τιμή < 1 NTU στο νερό από εγκαταστάσεις επεξεργασίας

33 Χημική ανάλυση νερού Το νερό, ανάλογα με τη χρήση για την οποία προορίζεται, απαιτείται να έχει χημική σύσταση που να ικανοποιεί κάποιες προδιαγραφές. Η καταλληλότητα του νερού προσδιορίζεται με μία σειρά από χημικές αναλύσεις που συνήθως είναι : Το ph, η αγωγιμότητα, η σκληρότητα, τα χλωριόντα, τα θειικά ιόντα, τα ανθρακικά ιόντα, τα υδρογονοανθρακικά ιόντα, τα νιτρώδη, το αμμώνιο, τα κατιόντα νατρίου, τα κατιόντα καλίου, τα κατιόντα ασβεστίου, τα κατιόντα μαγνησίου και τα κατιόντα σιδήρου. Οι χημικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στις αναλύσεις του νερού είναι σταθμικές, ογκομετρικές, φασματομετρικές ή χρωματογραφίας.

34 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ (σχέση με τη φυσική σύσταση των νερών) ph Αγωγιμότητα Αλκαλικότητα Χλωριόντα Πυρίτιο Θειικά Θερμοκρασία Ασβέστιο Μαγνήσιο Νάτριο Κάλιο Σκληρότητα Διαλυμένο οξυγόνο Στερεά Διοξείδιο του άνθρακα

35 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Θερμοκρασία Η μέτρηση της θερμοκρασίας είναι σημαντικός παράγοντας στη μελέτη ενός υδάτινου συστήματος. Η άριστη θερμοκρασία του νερού για άρδευση είναι για τα περισσότερα φυτά 25 o C, όταν αυτά βρίσκονται σε φάση έντονης βλαστικής δραστηριότητας. Νερό κρύο ή ζεστό μπορεί να προκαλέσει καταστροφές κυρίως στα νεαρά φυτά. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν τα νερά προέρχονται από πηγές ή πηγάδια.

36 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Θερμοκρασία Σημαντική παράμετρος υδατικών οικοσυστημάτων 12 o C ενδεικτική 25 o C ανώτατη αποδεκτή για το πόσιμο νερό σημαντική επίδραση σε όλες τις χημικές αντιδράσεις (βιολογικές και μη) και σε φυσικά φαινόμενα (δημιουργία ρευμάτων, οξυγόνωση του νερού, στη διαβίωση υδρόβιων οργανισμών) θερμική ρύπανση τα επιτρεπτά όρια θερμοκρασίας των υγρών αποβλήτων ρυθμίζονται νομοθετικά

37 Θερμική Ρύπανση Υδάτινου Συστήματος Θερμική ρύπανση: η αύξηση της θερμοκρασίας των νερών (κυρίως επιφανειακών) από την αποχέτευση θερμού νερού που χρησιμοποιείται ως νερό ψύξης εγκαταστάσεων (ενεργειακών και άλλων) βιομηχανιών Επιπτώσεις: 1) μείωση της συγκέντρωσης διαλυμένου οξυγόνου λόγω της επιτάχυνσης βιοαποδόμησης οργανικής ύλης, 2) μείωση της διαλυτότητας του οξυγόνου, 3) μείωση της διάχυσης οξυγόνου στα κατώτερα στρώματα Συνέπειες: Ασφυξία και θάνατος, ανωμαλίες στην αναπαραγωγή και μεταβολισμό, ανάπτυξη ενός είδους σε βάρος άλλων, ευαισθησία σε τοξικές ύλες

38 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ph (ενεργός οξύτητα) Η οξύτητα ή η αλκαλικότητα του νερού εκφράζεται από την τιμή του ph. Όσο πιο όξινο το νερό τόσο χαμηλότερη η τιμή του ph. Αύξηση της αλκαλικότητας του νερού αυξάνει την τιμή του ph Το ph κυμαίνεται από 0 (πολύ όξινο) έως 14 (πολύ αλκαλικό) Η τιμή του ουδέτερου ph είναι το 7 Η τιμή του ph στο νερό της βρύσης εξαρτάται από την εταιρεία που προετοιμάζει το πόσιμο νερό. Συνήθως είναι ελαφρά αλκαλικό με τιμές ph 7,5 με 8,5.

39 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ph (ενεργός οξύτητα) σημαντική παράμετρος ελέγχου των νερών και των υγρών αποβλήτων ph απεσταγμένου νερού -βροχής = 5.6 ph θάλασσας= ph επιφανειακών νερών ελαφρά αλκαλικό όταν διέρχεται από ασβεστούχα πετρώματα ελαφρά όξινο όταν διέρχεται από πυριτικά 4< ph<9 τα επιτρεπτά όρια ph των υγρών αποβλήτων ρυθμίζονται νομοθετικά Το ph βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με τη χημική μορφή των ενώσεων στο νερό

40 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Αγωγιμότητα (conductivity) Αγωγιμότητα είναι η αριθμητική έκφραση των ηλεκτρικών φορτίων που φέρει ένα διάλυμα. Η τιμή αυτή εξαρτάται από την ολική συγκέντρωση των ιονιζομένων ουσιών που είναι διαλυμένες στο νερό και από τη θερμοκρασία στην οποία έγινε η μέτρηση. Η αγωγιμότητα ενός υδατικού διαλύματος προσδιορίζει τη δυνατότητα των ιόντων του διαλύματος να μεταφέρουν ηλεκτρικό ρεύμα. 40

41 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Αγωγιμότητα (conductivity) Η αγωγιμότητα του νερού μας δίνει πληροφορίες για: (α) το πόσο καθαρό είναι το νερό (β) τη διακύμανση των ιόντων στο νερό (γ) την ποσότητα των ολικών διαλυτών στερεών στο νερό Το «καθαρό» νερό δεν είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού Το αποσταγμένο νερό σε ισορροπία με το διοξείδιο του άνθρακα του αέρα έχει αγωγιμότητα περίπου μs/cm 41

42 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Αγωγιμότητα (conductivity) ειδική αγωγιμότητα, κ σε (μs.cm -1 ) η ειδική αγωγιμότητα καθαρής βροχής μs.cm -1, ενώ βροχής σε περιοχές με αυξημένη ρύπανση έως και 500 μs.cm -1 Πόσιμο νερό ενδεικτική τιμή: 400μS.cm -1 Βιομηχανικά λύματα η τιμή μπορεί να φθάσει έως και μs cm -1 Εμπειρική συσχέτιση ειδικής αγωγιμότητας και ολικών διαλυμένων στερεών: TDS (mg.l -1 )= k.f f= συντελεστής 0,54-0,9

43 Στερεά Τα διαλυμένα ή αδιάλυτα στερεά στα νερά επηρεάζουν τη χρήση των νερών-τα διαλυμένα ή αδιάλυτα στερεά στα υγρά απόβλητα επηρεάζουν τη διαχείρισή τους Ολικά Στερεά (Total Solids TS) Ολικά Αιωρούμενα Στερεά (Total Suspended Solids TSS) Ολικά Διαλυμένα Στερεά (Total Dissolved Solids TDS) Καθιζάνοντα στερεά (Settleable Solids)

44 Ολικά Στερεά (TS) Είναι το σύνολο των στερεών στο δείγμα και προσδιορίζονται με ζύγιση του υπολείμματος ορισμένου όγκου δείγματος μετά από ξήρανση στους 105 ο C σε mg/l. Στη συνέχεια με πύρωση στους 550 ο C προσδιορίζονται τα πτητικά στερεά (VS) Ο προσδιορισμός τους παρέχει πληροφορίες για το επίπεδο επιβάρυνσης του αποδέκτη. Απότομη αύξηση δείχνει αποχέτευση (παράνομη) αστικών λυμάτων ή βιομηχανικών αποβλήτων.

45 Ολικά Αιωρούμενα Στερεά(TSS) Οργανικές και ανόργανες ουσίες με μικρό μέγεθος < 10-3 mm δεν καθιζάνουν. Ο προσδιορισμός τους σημαντικός στη διαχείριση υγρών αποβλήτων γιατί αποτελεί μέτρο ελέγχου της απόδοσης μονάδων επεξεργασίας. Στα νερά δημιουργούν θολότητα αισθητική υποβάθμιση, περιορισμό της διέλευσης του φωτός ( φωτοσύνθεσης). Ορισμένος όγκος διηθείται με φίλτρο 0.45μ και ξηραίνεται στους 105 ο C, ζυγίζεται εκφράζεται σε mg/l. Γρήγορη μέτρηση των TSS γίνεται νεφελομετρικά (μονάδες ΝΤU)

46 Ολικά Διαλυμένα Στερεά (TDS) Ευδιάλυτα ανόργανα άλατα (άλατα αλκαλίων, χλωριούχα, θειικά, νιτρικά, νιτρώδη κ.α.). Τα προβλήματα οφείλονται στα φυσικά χαρακτηριστικά των αλάτων. Φυσική και ανθρωπογενή προέλευση Ορισμένος όγκος διηθείται με φίλτρο 0.45μ. Το διήθημα ξηραίνεται στους 105 ο C, ζυγίζεται το υπόλειμμα εκφράζεται σε mg/l. Γρήγορη μέτρηση γίνεται με τη μέτρηση της ειδικής αγωγιμότητας TDS (mg.l -1 )= k.f f= συντελεστής 0,54-0,9

47 Καθιζάνοντα Στερεά Στερεά που καθιζάνουν σε συνθήκες ηρεμίας Ο προσδιορισμός τους γίνεται ογκομετρικά σε βαθμονομημένο όργανο (φιάλη Imhoff). Το δείγμα αφήνεται να ηρεμήσει 1hr - σε ml/l Σχηματίζουν πυθμενική ιλύ - φράσσουν επιφανειακό στρώμα του εδάφους - αποτίθενται σε αρδευτικές δεξαμενές, αγωγούς Χρησιμοποιείται στο σχεδιασμό και την αξιολόγηση των δεξαμενών καθίζησης

48 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Σκληρότητα Παράμετρος που προσδιορίζει τη χρήση του νερού Oφείλεται στα δισθενή κατιόντα (Ca 2+, Mg 2+, Fe 2+, Mn 2+ ) Ως σκληρότητα του νερού ορίζεται ως το άθροισμα των συγκεντρώσεων του ασβεστίου και μαγνησίου Εκφράζεται: σε ισοδύναμη ποσότητα CaCO 3, δηλαδή σε mg CaCO 3 /L νερού σε ppm ισοδύναμης ποσότητας CaCO 3. γερμανικός βαθμός σκληρότητας (1 d 0 ) αντιπροσωπεύει 10 mg CaO ανά λίτρο νερού. γαλλικός βαθμός σκληρότητας (1 f 0 ) αντιπροσωπεύει 10 mg CaCO 3 ανά λίτρο νερού. 1 mg CaCO 3 = 1ppm CaCO 3 = 0,1 f 0 = 0,056 d 0

49 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Σκληρότητα Διακρίνεται σε μόνιμη και παροδική Η «παροδική» ή «ανθρακική σκληρότητα» οφείλεται στα ευδιάλυτα όξινα ανθρακικά άλατα του ασβεστίου και του μαγνησίου. Ca(HCO 3 ) 2 CaCO 3 + CO 2 + H 2 O Η μόνιμη σκληρότητα ή «μη ανθρακική σκληρότητα» του νερού οφείλεται στα χλωριούχα και τα θειϊκά άλατα του ασβεστίου και του μαγνησίου. Το σύνολο της παροδικής και της μόνιμης σκληρότητας αποτελεί την ολική σκληρότητα

50 Σκληρότητα Ο προσδιορισμός της σκληρότητας γίνεται με συμπλοκομετρική ογκομέτρηση των κατιόντων με διάλυμα EDTA παρουσία δείκτη EBT (μέλαν εριόχρωμα Τ) Επίσης μπορεί να υπολογισθεί εφόσον είναι γνωστές οι συγκεντρώσεις των κατιόντων στα οποία οφείλεται. Η ολική σκληρότητα σε mg CaCO 3 /L νερού δίνεται από τη σχέση ΤΗ= 50 [Ca +Mg] αν οι συγκεντρώσεις δίδονται σε meq/l

51 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Σκληρότητα Το νερό με ολική σκληρότητα 0-60 mg CaCO 3 /L - μαλακό νερό mg CaCO 3 /L - μέτρια σκληρό, mg CaCO 3 /L - σκληρό >200 mg CaCO 3 /L - πολύ σκληρό Για το πόσιμο νερό η σκληρότητα mg CaCO 3 /L (ελάχιστη 60) σύμφωνα με την Οδηγία 98/83/ΕΚ για αποσκληρυμένα νερά.

52 Σκληρότητα Σκληρό νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πόσιμο αν είναι ανάγκη-δεν έχει καλή γεύση επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν συσχέτιση μεταξύ αυξημένης σκληρότητας και μείωσης καρδιαγγειακών παθήσεων. Ακατάλληλο για πλύσιμο Ακατάλληλο να χρησιμοποιηθεί στη βιομηχανία (απόθεση ανθρακικών αλάτων σε λέβητες σωλήνες, κλπ.)

53 Αφαίρεση σκληρότητας με χημική καταβύθιση Η αποσκλήρυνση του νερού αποβλέπει στην απομάκρυνση (ελάττωση της συγκέντρωσης) των ιόντων Ca 2+ και Mg 2+ Το μαγνήσιο απομακρύνεται με τη μορφή Mg(OH) 2 ενώ το ασβέστιο και τα HCO 3- ως ανθρακικό ασβέστιο CaCO 3 : Ca 2+ + CO -2 3 CaCO 3 (s) Mg ΟΗ - Mg(OH) 2 (s) Η ελάττωση της συγκέντρωσης του μαγνησίου επιτυγχάνεται διά μέσου της αύξησης του ph στην τιμή 10,8-11,0 Για την καταβύθιση ανθρακικού ασβεστίου το ph θα πρέπει να ανυψωθεί στη τιμή 10,3. Αν το νερό περιέχει μη ανθρακική (μόνιμη) σκληρότητα για να προκύψουν όλα τα CO 3-2 που απαιτούνται για την καταβύθιση όλων των ιόντων Ca 2+, γίνεται προσθήκη σόδας Na 2 CO 3.

54 Aποσκλήρυνση του νερού Μέθοδος με ασβέστη και σόδα. Η τεχνική αυτή γίνεται σε δύο στάδια: Ca(HCO 3 ) 2 + Ca(OH) 2 2CaCO 3 + 2H 2 O CaCl 2 + Na 2 CO 3 CaCO 3 + 2NaCl CaSO 4 + Na 2 CO 3 CaCO 3 + Na 2 SO 4

55 Aποσκλήρυνση του νερού Μέθοδος με καυστικό νάτριο και σόδα Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται στις περιπτώσεις που η παροδική και η μόνιμη σκληρότητα είναι στα ίδια επίπεδα. Η αποσκλήρυνση γίνεται σύμφωνα με τις αντιδράσεις: Ca(HCO 3 ) 2 +2NaOHCaCO 3 + Na 2 CO 3 + 2H 2 O CaCl 2 + Na 2 CO 3 CaCO 3 + 2NaCl

56 Μέσα Ιοντοεναλλαγής Υπάρχουν τόσο φυσικά όσο και συνθετικά υλικά ιοντοεναλλαγής. Τα φυσικά υλικά (ζεόλιθοι) ήταν τα πρώτα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν με επιτυχία για την αποσκλήρυνση του νερού σε βιομηχανική κλίμακα, ενώ σήμερα έχουν σχεδόν επικρατήσει οι οργανικές συνθετικές ρητίνες, εξαιτίας των υψηλών αποδόσεων και των ελεγχόμενων ιδιοτήτων τους. Η επεξεργασία με τη μέθοδο αυτή, πραγματοποιείται με χρήση καταλλήλων στηλών οι οποίες πληρώνονται με ιοντοεναλλάκτη. Μέσα από τις στήλες διέρχεται το νερό, ο ιοντοεναλλάκτης δεσμεύει τα προς απομάκρυνση ιόντα και στο τέλος αναγεννάται για να επαναχρησιμοποιηθεί. Στις συσκευές της ιοντοεναλλαγής ανταλλάσσεται ένα ιόν με κάποιο άλλο, κρατείται προσωρινά στο μέσο και κατόπιν απελευθερώνεται στο διάλυμα αναγέννησης.

57 Στήλες ιοντοεναλλαγής

58 Φυσικά υλικά ιοντοεναλλαγής -Ζεόλιθοι Οι ζεόλιθοι, φυσικοί και συνθετικοί, είναι κρυσταλλικά ανόργανα πολυμερή υλικά που ο δομικός σκελετός τους σχηματίζει χαρακτηριστικές οπές. Έχουν τη μορφή πορώδους λίθου, ο οποίος με ισχυρή θέρμανση οδηγεί στο βρασμό του νερού που έχει συγκρατήσει (ζεόλιθος προέρχεται από τις λέξεις ζέον και λίθος). Είναι αργιλιοπυριτικές ενώσεις, οι κρύσταλλοι των οποίων αποτελούνται από τετράεδρα SiO 4-4, σε μερικά από τα οποία το Si 4+ έχει αντικατασταθεί από Al 3+. Τα τετράεδρα [(Si,Al)O 4 ] -4 ενώνονται μεταξύ τους (με τα κοινά οξυγόνα των κορυφών τους) και σχηματίζουν πολύεδρα, δημιουργώντας, ανάλογα με τον τρόπο σύνδεσής τους, τρισδιάστατα πλέγματα με διαύλους (channels) ή κοιλότητες (cavities) εντός των οποίων συγκρατούνται, συνήθως χαλαρά, μόρια νερού και κατιόντα (κυρίως Ca, Na, K), υπό ανταλλάξιμη μορφή

59 Μέθοδος ζεόλιθων Απομάκρυνση ασβεστίου: Κατά τη διέλευση του νερού, μέσα από μια στήλη ζεολίθου, γίνεται ιοντοεναλλαγή των ιόντων Na + με τα ιόντα Ca 2+.Ο ζεόλιθος μετά τη χρήση του μπορεί να αναγεννηθεί με κατεργασία με πυκνό διάλυμα χλωριούχου νατρίου.

60 Μέθοδος ιοντοεναλλακτικών ρητίνων Πολυμερή υλικά οργανικής φύσης με πορώδη σκελετό, πάνω στον οποίο είναι χαλαρά συνδεδεμένες όξινες (Η + ) ή βασικές (ΟΗ - ) ομάδες. Ανταλλαγή κατιόντων CaSO 4 + 2Η + [ρητίνη] Η 2 SΟ 4 + Ca +2 [ρητίνη] NaCl + Η + [ρητίνη] HCl + Na + [ρητίνη] Ανταλλαγή ανιόντων Η 2 SΟ 4 + 2OΗ - [ρητίνη] 2Η 2 O + SΟ 4-2 [ρητίνη] HCl+ OΗ - [ρητίνη] Η 2 O + Cl - [ρητίνη]

61 Χημικά χαρακτηριστικά νερού Σύμφωνα με την σχετική Ελληνική Νομοθεσία που είναι εναρμονισμένη με τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπάρχουν περί τις πενήντα (50) χημικές παράμετροι που κατατάσσονται ως εξής: Aπλές χημικές παράμετροι όπως π.χ. Ασβέστιο, Μαγνήσιο κλπ. Ανεπιθύμητες χημικές παράμετροι όπως π.χ. αμμωνία, νιτρώδη, νιτρικά Τοξικές χημικές παράμετροι όπως π.χ. Βαρέα μέταλλα κλπ. 61

62 Βαρέα Μέταλλα Τα βαρέα μέταλλα εμφανίζονται σχεδόν σε όλες τις παροχές νερού αλλά σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις (ιχνοστοιχεία), συνήθως από ελάχιστα mg/l έως και λιγότερα από 100 μικρογραμμάρια ανά λίτρο (μg/l). Το επιφανειακό νερό περιέχει συνήθως χαμηλότερες συγκεντρώσεις από ότι το υπόγειο νερό, δίχως όμως αυτό να αποτελεί κανόνα. 62

63 Βαρέα Μέταλλα Al (αλουμίνιο) As (αρσενικό) Be (βηρύλλιο) Cd (κάδμιο) Co (κοβάλτιο) Cr (χρώμιο) Cu (χαλκός) F (φθόριο) Fe (σίδηρος) Li (λίθιο) Mn (μαγγάνιο) Mo (μολυβδαίνιο) Ni (νικέλιο) Pd (μόλυβδος) Se (σελήνιο) Sn (κασσίτερος) Ti (τιτάνιο) W (βολφράμιο) Zn (ψευδάργυρος) V (βανάδιο)

64 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Ιόντα Χλωρίου (Cl - ) κύρια κατηγορία ανόργανων συστατικών των φυσικών υδάτων η συγκέντρωσή τους ποικίλει ανάλογα με την κατηγορία και την προέλευσή του νερού Η παρουσία των χλωριόντων στα ύδατα καθορίζει τη χρήση τους (πόσιμο, άρδευσης, νερό για βιομηχανική χρήση) Η συγκέντρωση τους στα αστικά λύματα και τα στραγγίσματα στερεών απορριμάτων είναι σχετικά μεγάλη. Αυξημένες συγκεντρώσεις στα υπόγεια ύδατα είναι σοβαρή ένδειξη ρύπανσης από χώρους τελικής διάθεσης στερεών αποβλήτων, ή από εισροή θαλάσσιου νερού, ή διοχέτευση αστικών λυμάτων. Νερό που περιέχει συγκέντρωση > 250 mg/l αποκτά αλμυρή γεύση. Συγκεντρώσεις πάνω από 200 mg/l στο πόσιμο έχουν δυσμενείς επιπτώσεις

65 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Ιόντα Χλωρίου (Cl - ) Τα ιόντα χλωρίου αποτελούν ένα συντηρητικό δείκτη ο οποίος και δε μεταβάλλεται χημικά. Η απομάκρυνσή τους μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με καθίζηση. Οι κυριότερες φυσικές πηγές προέλευσης των ιόντων χλωρίου είναι: τα προϊόντα της διάλυσης των εβαποριτών (NaCl) η απόπλυση αλμυρών νερών εγκλωβισμένων σε λεπτόκοκκες ιζηματογενείς αποθέσεις η θαλάσσια διείσδυση 65

66 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Ασβέστιο Είναι το δεύτερο σε συγκέντρωση συστατικό των φυσικών νερών. Εισέρχεται στο νερό από διάφορα πετρώματα, όπως ασβεστόλιθο (CaCO 3 ), δολομίτη (CaCO 3.MgCO 3 ), γύψο (CaSO 4.2H 2 O), φθοριούχο ασβέστιο (CaF 2 ) κ.α. Η συγκέντρωση στο πόσιμο νερό mg/l. Νερό που περιέχει mg/l ασβέστιο θεωρείται σκληρό έως πολύ σκληρό. Απαραίτητο στοιχείο της διατροφής των ζώντων οργανισμών (ανθρώπου-ζώων, φυτών)

67 Speciation Ca2+

68 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Πυρίτιο το πιο διαδεδομένο στοιχείο (μετά το οξυγόνο) Παρόν σχεδόν σε όλα τα πετρώματα και νερά. Το (SiO 4-4 ) είναι η κύρια μορφή του στα διάφορα ορυκτά. Μεταφέρεται στα νερά σε μορφή κολλοειδούς ή ιόντων με τη μορφή πυριτικού οξέος (H 4 SiO 4 ) ή υδροξειδίου του πυριτίου (Si(OH) 4 ). Η συγκέντρωση του διαλυτού πυριτίου εκφράζεται ως ισοδύναμη ποσότητα δοιξειδίου του πυριτίου, SiO 2 (silica) σε mg/l. Προσδιορίζεται φασματοφωτομετρικά με μολυβδαινικό αμμώνιο.

69 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Θειικά Ευρέως διαδεδομένα στα φυσικά νερά. Προσδίδουν δυσάρεστη οσμή και γεύση Ένα από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα αντιδραστήρια στη βιομηχανία είναι το θειικό οξύ, ο θειούχος σίδηρος και άλλα θειούχα και θειικά άλατα. Τα θειικά άλατα του ασβεστίου και μαγνησίου έχουν υπακτική δράση Η μέγιστη επιτρεπτή συγκέντρωση στο πόσιμο νερό:250 mg/l. Η ύπαρξη αερόβιων συνθηκών ευνοεί τη μετατροπή των θειούχων σε θειικά, ενώ αναερόβιες συνθήκες την μετατροπή θειικών προς θειούχα

70 Speciation SO 4 2-

71 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Μαγνήσιο Στο νερό εισέρχεται από δολομιτικά (CaCO 3.MgCO 3 ) και από διάφορα πυριτικά και αργιλοπυριτικά πετρώματα. Η συγκέντρωση του Mg στο πόσιμο νερό 4-40 mg/l. Η σκληρότητα του νερού οφείλεται κυρίως στο μαγνήσιο και το ασβέστιο Απαραίτητο στον ανθρώπινο οργανισμό Συνιστώμενη ημερήσια δόση ενηλίκων είναι 250 mg Η παρουσία μαγνησίου στο νερό είναι επιθυμητή και στα νερά άρδευσης γιατί είναι απαραίτητο θρεπτικό συστατικό των φυτών και λειτουργεί ως εδαφοβελτιωτικό. Σε μεγάλες συγκεντρώσεις έχει υπακτική δράση

72 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Κάλιο Βρίσκεται συνήθως σε μικρές συγκεντρώσεις στα φυσικά νερά. Η μέγιστη επιτρεπτή συγκέντρωση του στο πόσιμο νερό είναι 12 mg/l. Είναι απαραίτητο θρεπτικό συστατικό των φυτικών οργανισμών. Αυξάνει την ικανότητα αφομοίωσης διοξειδίου του άνθρακα. Σε μεγάλες συγκεντρώσεις έχει υπακτική δράση ενώ σε πολύ μεγάλες είναι τοξικό

73 ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ Νάτριο Εισέρχεται στα φυσικά νερά από διάφορα πετρώματα: ορυκτό χλωριούχο νάτριο, αργιλιοπυριτικά ορυκτά νατρίου (NaAlSiO 4, NaAlSi 3 O 8 ). Οι συγκεντρώσεις νατρίου στα γλυκά φυσικά νερά είναι μικρή. Μεγάλες συγκεντρώσεις οφείλονται σε λιπάσματα, εισροή θαλάσσιου νερού. Η μέγιστη επιτρεπτή συγκέντρωση στο πόσιμο νερό είναι mg/l. Ενδεικτική τιμή: 20 mg/l. Ένα από τα ανόργανα συστατικά (Ca 2+, Mg 2+, Νa + ) που προσδιορίζεται στα επεξεργασμένα αστικά λύματα για την αξιολόγηση της καταλληλότητας των λυμάτων για άρδευση εδαφών. Δυσμενή επίδραση στα εδάφη και στις καλλιέργειες.

74 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΓΙΑ ΑΡΔΕΥΤΙΚΗ ΧΡΗΣΗ Ο συντελεστής προσρόφησης νατρίου (Sodium Adsorption Ratio) γνωστός ως S.A.R ισούται με: Na Ca Mg 2 όπου οι συγκεντρώσεις Νa, Ca και Μg αναφέρονται σε meq/l Όσο πιο μικρή τιμή έχει η παραπάνω σχέση τόσο καλύτερο το νερό για άρδευση (<3). Οι τιμές S.A.R μεταβάλλονται σε συνάρτηση με την ειδική αγωγιμότητα.

75 Νιτρικά ιόντα (ΝΟ - 3) Η πιο διαδεδομένη μορφή ρύπανσης τόσο του υπογείου όσο και του επιφανειακού νερού είναι η νιτρορύπανση. Οι πηγές του αζώτου διακρίνονται σε: 1) άμεσες όπως π.χ. τα απόβλητα ή τα λιπάσματα 2) έμμεσες κατά τις οποίες παράγεται ΝΟ 3- από άζωτο οργανικής προέλευσης ή από NH 4 + Οι διαδικασίες δημιουργίας NO 3- είναι πολύπλοκες και περιλαμβάνουν την αμμωνιοποίηση (μετατροπή Ν οργανικής προέλευσης σε ΝΗ 4+ ) και την νίτρωση (οξείδωση ΝΗ 4+ σε NO 3- ). 75

76 Νιτρορύπανση Ορισμός: άμεση ή έμμεση απόρριψη στο υδάτινο περιβάλλον αζωτούχων ενώσεων γεωργικής προέλευσης Αιτίες: η εκτεταμένη και ανεξέλεγκτη χρήση των αζωτούχων λιπασμάτων στη γεωργία (στην Ελλάδα εκτιμάται ότι τόνοι λιπασμάτων καταλήγουν κάθε χρόνο στα ποτάμια και τη θάλασσα) τα στερεά απόβλητα (ζώων και λάσπης βιολογικών σταθμών) η ζωική κοπριά

77 Νιτρορύπανση Συνέπειες: αύξηση των νιτρικών ιόντων στο εδαφικό διάλυμα ταχύτατη αύξηση των νιτρικών σε πολλές αγροτικές περιοχές λόγω της άρδευσης αύξηση νιτρικών μπορεί να παρατηρηθεί και σε μη αρδευόμενες περιοχές με οργανικά εδάφη (κατά την ανοργανοποίηση φυτικών υπολειμμάτων και ζωικών αποβλήτων που ενσωματώνονται στο έδαφος) μέσω των καλλιεργειών μεταφέρονται στα τελικά προϊόντα (κηπευτικά, όσπρια κ.λ.π) αυξημένα επίπεδα και στα ζώα μέσω της βοσκής (εκτροφής) τους τελικό αποτέλεσμα η δημιουργία βλαβών στους ζώντες οργανισμούς και στα υδατικά οικοσυστήματα ή να παρακωλύονται άλλες θεμιτές χρήσεις των υδάτων.

78 Νιτρορύπανση Ρύπανση δίχως σύνορα Οι διασυνοριακοί ποταμοί αποτελούν σημαντικό τμήμα των υδάτινων πόρων πολλών χωρών Μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (Τομέας Υδατικών Πόρων, Υδραυλικών και Θαλάσσιων Έργων, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών) αναφέρει πως στον Έβρο παρατηρείται υπέρβαση των ορίων ως προς το αμμωνιακό άζωτο και σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις νιτρικών με τιμές που υπερβαίνουν τα όρια των κοινοτικών οδηγιών. Λίπασμα (βασικό) Βουλγάρικης προέλευσης που χρησιμοποιείται στο Ν. Έβρου: Ν (ΟΛΙΚΟ) (24,93%) Κ(6,45%) P(0,197%)

79 Νιτρορύπανση ΥΑ 161/1997/Β-519 Ευπρόσβλητες ζώνες για τα Νιτρικά ΚΥΑ (ΦΕΚ) 1575/Β/

80 Νιτρορύπανση Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (91/676/ΕΟΚ) υπεύθυνη για την ποιότητα των υδάτων η ανώτατη επιτρεπόμενη συγκέντρωση νιτρικών ριζών (ΝΟ 3- ) δεν θα πρέπει να ξεπερνά : στο πόσιμο νερό τα 50mg/l σε νωπά λαχανικά από mg/Kg σε κρέατα 500ppm/Kg για (ΝΟ 3- ) και 200ppm/Kg για (ΝΟ 2- )

81 Speciation (ΝΟ - 3)

82 Όξινα ανθρακικά ιόντα (HCO - 3) Τα όξινα ανθρακικά ιόντα στο υπόγειο νερό προέρχονται: από τα ανθρακικά πετρώματα τους ασβεστόλιθους και τους δολομίτες Η οξυανθρακική ρίζα είναι συνήθως το επικρατέστερο ανιόν στα υπόγεια νερά. Προέρχεται από τη διάλυση των ανθρακικών πετρωμάτων στο νερό [CaCO 3, MgCO 3 ] 82

83 Speciation (CO 3- )

84 Φυτοφάρμακα Χρησιμοποιούνται σε μεγάλη κλίμακα στη γεωργία για την προστασία των καλλιεργειών από έντομα (εντομοκτόνα), μύκητες (μυκητοκτόνα) και βακτήρια (βακτηριοκτόνα) και την καταπολέμηση των ζιζανίων (ζιζανιοκτόνα) Αποτελούν σημαντικό κίνδυνο ρύπανσης των επιφανειακών και υπογείων νερών: οι οργανικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σαν φυτοφάρμακα είναι ταχείας αποικοδόμησης, παρόλα αυτά σημαντικές ποσότητες αυτών και των προϊόντων της διάσπασής τους έχουν καταγραφεί στα υπόγεια νερά Η σοβαρότητα της ρύπανσης εξαρτάται από την τοξικότητα, την ποσότητα και το χρόνο παραμονής της ουσίας στο έδαφος καθώς και τον τρόπο εφαρμογής στο έδαφος

85 Φυτοφάρμακα Τοξικολογικές μελέτες στο νερό των ποταμών Έβρου, Άρδα και Ερυθροποτάμου στον ν. Έβρου έχουν ανιχνεύσει υπολείμματα γεωργικών φαρμάκων και μάλιστα των επικίνδυνων alachlor και prometryne, με μέσες τιμές συγκεντρώσεων που υπερβαίνουν επιτρεπτά όρια (Vassiliou G., Vryzas Z., Alexoudis C. & E. Papadopoulou Mourkidou, 2007, Σεβίλλη, Ισπανία) Από άλλη μελέτη που σκοπό είχε την χωροχρονική αποτύπωση των υπολειμμάτων 147 δραστικών ουσιών και μεταβολιτών τους σε επιφανειακά ύδατα των ποταμών Άρδα, Έβρου και Ερυθροποτάμου προέκυψε ότι υπάρχουν 33 συνολικά ουσίες με μεγαλύτερη συχνότητα ανίχνευσης τα atrazine, alachlor, trifluralin, prometryne, molinate, carbofuran, carbaryl και diazinon. 19 ουσίες υπερβαίνουν τα όρια των συγκεντρώσεων που θεωρούνται επικίνδυνα για το περιβάλλον (Vryzas Z., Vassiliou G., Alexoudis C. & E. Papadopoulou Mourkidou, 2007, Water Research)

86 Φυτοφάρμακα Σε σημείο δειγματοληψίας του Ερυθροπόταμου (Ελληνοβουλγαρικά σύνορα) ανιχνεύθηκαν οι ουσίες DDT, DDE, γ-ηch (Vryzas Z., Vassiliou G., Alexoudis C. & E. Papadopoulou Mourkidou, 2007, Water Research) Παρά τις μειώσεις και τις απαγορεύσεις της παραγωγής και χρήσης DDT και λινδανίου (γ-ηch), θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να μειωθούν οι συγκεντρώσεις στους ταμιευτήρες στα διάφορα τμήματα του περιβάλλοντος και οι συσσωρευμένες ποσότητες.

87 Φυτοφάρμακα Αυστηροί έλεγχοι σε προϊόντα Στο βιολογικό κρόκο (σαφράν): έλεγχος για περίπου 120 φυτοφάρμακα με ανώτατο επιτρεπτό όριο 0,01 mg/kg ανιχνεύθηκε η Clorpirifos etile στα 0,114 mg/kg. Παρόμοια σε άλλα δείγματα σαφράν ανιχνεύθηκε η α- phenylphenol με εύρος 0,014 0,018 mg/kg (ανώτατο επιτρεπτό όριο 0,01 mg/kg). Τα σημερινά αναλυτικά όργανα (GC-MS, LC-MS κλπ.) μπορούν να ανιχνεύσουν ουσίες σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις.

88 Φυτοφάρμακα Γενικά την τελευταία εικοσαετία η χρήση φυτοφαρμάκων εμφανίζεται μειωμένη στις περισσότερες χώρες της ΕΕ. Αυστηροί οι κανονισμοί της ευρωπαϊκής κοινότητας σχετικά με τα ανώτατα επιτρεπτά όρια συγκέντρωσης των υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων σε διάφορα τελικά προϊόντα.

89 Φυτοφάρμακα Μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων ανά κατηγορία τελικού προϊόντος (mg/kg) (EC No 396/2005) Κατηγορία φυτοφαρμάκου Σκόρδο Κηπευτικά Βότανα Λαχανικά Κρέας Benfuracarb 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 Carbosulfan 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 Carbendazim and benomyl 0,1 0,1 0,1 0,01 0,05 Dimethoate 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 Ethephon 0,05 0,05 0,05 0,05 0,05 Fenamiphos 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 Fenarimol 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 Ο πίνακας έχει προκύψει με επιλογή από λίστα που περιλαμβάνει τα όρια για 13 κατηγορίες φυτοφαρμάκων σε 10 ομάδες τροφίμων φυτικής / ζωικής προέλευσης (σύνολο 250 προϊόντα)

90 Φυτοφάρμακα Κανονισμός (EC No 1213/2008) Όλα τα κράτη-μέλη κατά το 2009, 2010 και 2011 εκτίμησαν, κατόπιν αναλύσεων σε δείγματα, τα επίπεδα φυτοφαρμάκων στα τελικά προϊόντα τροφίμων φυτικής / ζωικής προέλευσης. Τα αποτελέσματα στάλθηκαν μέχρι το τέλος Αυγούστου του 2010, 2011 και 2012, αντίστοιχα. Οι πληροφορίες που δόθηκαν αφορούσαν τις αναλυτικές μεθόδους προσδιορισμού δραστικών συστατικών ή προϊόντων αυτών, τα όρια του προσδιορισμού που εφαρμόζονται στο κάθε εθνικό πρόγραμμα ελέγχου φυτοφαρμάκων, σε περίπτωση υπέρβασης ορίων πιθανή εξήγηση που συμβαίνει αυτό. ο αριθμός των δειγμάτων για κάθε προϊόν ορίζεται για κάθε χώρα. Για την Ελλάδα απαιτούνται 12 επαναλήψεις σε περίπτωση προσδιορισμού ενός φυτοφάρμακου, 15 επαναλήψεις σε περίπτωση περισσότερων ανά δείγμα.

91 Φυτοφάρμακα Κανονισμός (EC No 1213/2008) ορίζεται με σαφήνεια ο συνδυασμός φυτοφαρμάκου / προϊόντος που πρέπει να ελεγχθεί ανά χρονιά, 166 φυτοφάρμακα σε τρόφιμα που ομαδοποιούνται όπως παρακάτω: Φασόλια, καρότα, αγγούρια, πορτοκάλια, μανταρίνια, αχλάδια, πατάτες, ρύζι, σπανάκι. μελιτζάνες, μπανάνες, κουνουπίδι, σταφύλια, χυμοί, αρακάς, πιπεριές, σιτάρι. μήλα, λάχανα, πράσα, μαρούλια, τομάτες, ροδάκινα, νεκταρίνια και παρόμοια υβρίδια, σίκαλη, βρώμη, φράουλες. βούτυρο, αυγά. γάλα, χοιρινό κρέας. κρέας πουλερικών, συκώτι (βόειο, χοιρινό, πουλερικών)

92 Φυτοφάρμακα Η γεωργική δραστηριοποίηση των σύγχρονων καλλιεργητών πρέπει να βασίζεται σε πρακτικές φιλικές προς το περιβάλλον όπως μείωση φυτοφαρμάκων (εφαρμογή οδηγιών Ε.Ε. 396/2005 σχετικά με όρια υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων και 91/676/1991 σχετικά με νιτρορύπανση) βιολογική καταπολέμηση ασθενειών αγρανάπαυση κ.α.

93 Φυτοφάρμακα Καλλιέργεια βαμβακιού μετά από ζιζανιοκτονία με χημικά μέσα Παράδειγμα προς αποφυγή

94 Βιολογικά χαρακτηριστικά του νερού Ο πιο σπουδαίος βιολογικός δείκτης της ποιότητας και της ρύπανσης του νερού είναι η παρουσία του Coliform bacteria. Στον έλεγχο της ποιότητας και της καταλληλότητας του πόσιμου νερού που αφορούν τα βιολογικά του χαρακτηριστικά συμβάλλει: η επιτόπια υγειονομική εξέταση εκτίμηση των συνθηκών που αφορούν στην περιοχή και στην ενδεχόμενη ύπαρξη εστιών μόλυνσης και ρύπανσης του νερό. η βιολογική έρευνα

95 Βιολογικά χαρακτηριστικά του νερού Οι υδατογενείς επιδημίες προκαλούνται από τα παθογόνα μικρόβια που έχουν προέλευση την κοπρανώδη μόλυνση του νερού. Η παρουσία μικροβίων δεικτών αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα κοπρανώδους μόλυνσης του νερού και κατά συνέπεια συνιστά ισχυρή πιθανότητα να συνυπάρχουν και παθογόνα μικρόβια. Η αξιολόγηση που γίνεται για κάθε ένα από τα μικρόβια δείκτες σχετίζεται με τη φύση του μικροβίου και το βαθμό συσχέτισής του με τα κόπρανα. 95

96 Βιολογικά χαρακτηριστικά του νερού Οι κυριότερες παράμετροι που προβλέπονται να εξετάζονται ως μικρόβια δείκτες είναι τα: 1. Ολικά κολοβακτηριοειδή 2. Κολοβακτηριοειδή κοπράνων 3. Στρεπτόκοκκοι κοπράνων 4. Κλωστηρίδια αναγωγικών θειωδών αλάτων 5. Καταμέτρηση των συνολικών βακτηριδίων για το πόσιμο νερό i. στους 37 βαθμούς Κελσίου ii. στους 22 βαθμούς Κελσίου 96

97 Βιολογικά χαρακτηριστικά του νερού Άλλα μικρόβια δείκτες είναι: η Pseudomonas aeruginosa (εμφιαλωμένα νερά, ύδρευση νοσοκομείων) Rodococcus coprophilus (νοκαρδιόμορφος ακτινομύκηταςειδικός δείκτης ζωικής μόλυνσης του νερού) οι βακτηριοφάγοι των εντεροβακτηριδίων (ως δείκτες της παρουσίας των ιών στο νερό) κ.ά Οι μέθοδοι ελέγχου ρουτίνας των μικροβίων δεικτών είναι η Μέθοδος των πολλαπλών σωλήνων και η Μέθοδος της διήθησης δια μεμβράνης. 97

98 E. Coli Mόνιμος ξενιστής του εντέρου ανθρώπων και ζώων Βασικός δείκτης της κοπρανώδους μόλυνσης του νερού Χαρακτηριστικά επιβίωσης και ευαισθησίας στα απολυμαντικά όμοια με πολλά παθογόνα (Σαλμονέλλα, Σιγκέλλα) Υποχρεωτική παράμετρος

99 Εντερόκοκκοι Ανήκουν στην οικογένεια των στρεπτοκόκκων (D) Υπάρχουν στα κόπρανα ανθρώπων και ζώων Ανθεκτικότεροι από την E.coli στο περιβάλλον και τη χλωρίωση Η παρουσία τους αποτελεί ένδειξη μόλυνσης του ύδατος με περιττωματικές ουσίες και δη παλαιάς μόλυνσης Υποχρεωτική παράμετρος

100 ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ( υποχρεωτικές) Για πόσιμο νερό ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΗ ΤΙΜΗ Ε. coli 0/100 ml Εντερόκοκκοι Για νερό που πωλείται σε φιάλες 0/100ml ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΗ ΤΙΜΗ Ε. coli 0/250 ml Εντερόκοκκοι Pseudomonas aeruginosa Κοινοί μεσόφιλοι 22 0 c Κοινοί μεσόφιλοι 37 0 c 0/250ml 0/250ml 100/ml 20/ml

101 Υδατογενείς μολύνσεις Λοιμώξεις που οφείλονται στην κατανάλωση πόσιμου νερού ( τύφος, χολέρα, ιοί) Λοιμώξεις που οφείλονται στην ελλιπή χορήγηση νερού ( επιπεφυκίτιδες, γαστρεντερίτιδες) Λοιμώξεις που οφείλονται σε παθογόνα τα οποία περνούν ένα σημαντικό μέρος της ζωής τους στο νερό ή το νερό είναι απαραίτητο για τη συμπλήρωση του κύκλου τους ( σχιστοσωμίωση) Λοιμώξεις που μεταδίδονται με έντομα τα οποία εκκολάπτονται στο νερό ( ελονοσία, πυρετός Δ. Νείλου, κίτρινος πυρετός) BRADLEY 1987

Παράμετροι για τον χαρακτηρισμό της ποιότητας των υδάτων

Παράμετροι για τον χαρακτηρισμό της ποιότητας των υδάτων Παράμετροι για τον χαρακτηρισμό της ποιότητας των υδάτων 1 Εξετάζονται έτσι ώστε να γνωρίζουμε: Την προέλευση τους Τις επιπτώσεις της παρουσίας τη σημασία προσδιορισμού Μονάδες μέτρησης Αν υπάρχει σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Επιστήμη

Περιβαλλοντική Επιστήμη Περιβαλλοντική Επιστήμη ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Μέρος 4ο Αικατερίνη Ι. Χαραλάμπους, Καθηγήτρια ΕΜΠ Άδεια Χρήσης Το παρόν υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons και δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Έργου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΙΤΡΟΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΙΤΡΟΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΙΤΡΟΡΥΠΑΝΣΗΣ ΣΤΑ ΥΔΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΝΕΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΣΤΟ Ν. ΕΒΡΟΥ 23 24 Ιανουαρίου 2009, Ορεστιάδα Ν. Έβρου Μόσχος Πολυσίου Καθηγητής Διευθυντής Εργαστηρίου

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων

Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Λυµάτων µπορούν να καταταχθούν σε τρεις κατηγορίες: Φυσικά Χηµικά Βιολογικά. Πολλές από τις παραµέτρους που ανήκουν στις κατηγορίες αυτές αλληλεξαρτώνται π.χ. η θερµοκρασία που

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΝΕΡΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑΣ

ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΝΕΡΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑΣ ΧΗΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΝΕΡΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΚΛΗΡΟΤΗΤΑΣ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Οικιακή χρήση. Περιλαμβάνει το πόσιμο νερό, το νερό καθαρισμού σπιτιών και καταστημάτων γενικά και το νερό μαγειρέματος. Κοινοτική χρήση.

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση υγρών α οβλήτων

ιαχείριση υγρών α οβλήτων ιαχείριση υγρών α οβλήτων Χαρακτηριστικά αποβλήτων και λυµάτων Α όβλητα & Λύµατα Υγρά α όβλητα: τα υγρά και οι λάσπες που ρέουν εύκολα και αποβάλλονται από κατοικίες, βιοµηχανικές εγκαταστάσεις, µεταφορικά

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας

Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας Τεχνική Έκθεση Υδροχημικών Αναλύσεων Περιοχής Ζυγού Άρτας Ιανουάριος 2016 1 Την 16.08.2015 με ευθύνη του συλλόγου του Χωριού Ζυγός Άρτας, έγινε δειγματοληψία νερού από: το δίκτυο ύδρευσης του χωριού (από

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20

Πρόλογος Το περιβάλλον Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 Πίνακας περιεχομένων Πρόλογος... 7 1. Το περιβάλλον... 19 1.1 Περιβάλλον και οικολογική ισορροπία... 19 1.2 Η ροή της ενέργειας στο περιβάλλον... 20 2. Οι μικροοργανισμοί... 22 2.1 Γενικά... 22 2.2 Ταξινόμηση

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Χημεία

Περιβαλλοντική Χημεία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Περιβαλλοντική Χημεία Ενότητα 5: Σκληρότητα Νερού Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τ.Ε. Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 ο. Εντεροκοκκοι Pseudomonas aeruginosa Αριθμός αποικιών σε 37 C. Πίνακας 1:Μικροβιολογικές παράμετροι. Ακρυλαμίδιο Αντιμώνιο

Κεφάλαιο 1 ο. Εντεροκοκκοι Pseudomonas aeruginosa Αριθμός αποικιών σε 37 C. Πίνακας 1:Μικροβιολογικές παράμετροι. Ακρυλαμίδιο Αντιμώνιο Κεφάλαιο 1 ο 1.Τεχνολογία-2.Πόσιμο νερό Πόσιμο νερό ορίζεται το νερό που προορίζεται για ανθρώπινη κατανάλωση.αυτό μπορεί να είναι στην φυσική του κατάσταση είτε να προέρχεται από επεξεργασία ανεξάρτητα

Διαβάστε περισσότερα

Ρύπανση Νερού. Η ρύπανση μπορεί να είναι : χημική με την εισαγωγή επικίνδυνων τοξικών ουσιών ενεργειακή, βιολογική κτλ.

Ρύπανση Νερού. Η ρύπανση μπορεί να είναι : χημική με την εισαγωγή επικίνδυνων τοξικών ουσιών ενεργειακή, βιολογική κτλ. Ρύπανση Νερού Ρύπανση του νερού είναι οποιαδήποτε ανεπιθύμητη αλλαγή στα φυσικά, χημικά και βιολογικά χαρακτηριστικά του νερού, η οποία είναι ή μπορεί να γίνει,ζημιογόνος για τον άνθρωπο και τους υπόλοιπους

Διαβάστε περισσότερα

E. Coli 0 0. Εντερόκοκκοι 0 0. Ψευδομονάδες - 0

E. Coli 0 0. Εντερόκοκκοι 0 0. Ψευδομονάδες - 0 ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΚΥΚΛΩΜΕΝΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΑΡΙΣΤΟΣ ΛΟΥΚΑΪΔΗΣ Χημικός/Βιοχημικός Μηχανικός, B.Eng., MBA, AMIChemE Νερό ύδρευσης Διασφάλιση ποιότητας σύμφωνα με 98/83/ 3/ΕΕ και εθνική

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι άμεση ρύπανση?

Τι είναι άμεση ρύπανση? ΡΥΠΑΝΣΗ ΝΕΡΟΥ Τι είναι ρύπανση; Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην

Διαβάστε περισσότερα

Σκληρότητα νερού. Μόνιμη και παροδική σκληρότητα

Σκληρότητα νερού. Μόνιμη και παροδική σκληρότητα Σκληρότητα νερού Μόνιμη και παροδική σκληρότητα Τι περιέχει το νερό της βροχής; Ποιο είναι συνήθως το ph του βρόχινου νερού; Γιατί; Τι περιέχει το νερό του εδάφους; Na +, K +, Ca 2+, Mg 2+, Cl, SO 4 2,

Διαβάστε περισσότερα

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Γήινη επιφάνεια Κατανομή υδάτων Υδάτινο στοιχείο 71% Ωκεανοί αλμυρό νερό 97% Γλυκό νερό 3% Εκμεταλλεύσιμο νερό 0,01% Γλυκό νερό 3% Παγόβουνα Υπόγεια ύδατα 2,99% Εκμεταλλεύσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ: 3.250,00 ΕΥΡΩ ΚΩΔΙΚΟΣ CPV : 85111820-4

ΠΡΟΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ: 3.250,00 ΕΥΡΩ ΚΩΔΙΚΟΣ CPV : 85111820-4 ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΤΕΧΝ. ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Δ/ΝΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΕΩΝ ΗΛΜ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Αγγελάκη 13, 546 21 Πληροφορίες: Ε. Μάμμος Τηλέφωνο:2313318447 Fax: 2310233532 E-mail:

Διαβάστε περισσότερα

Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ. Σοφοκλής Λογιάδης

Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ. Σοφοκλής Λογιάδης Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Σοφοκλής Λογιάδης Τι ειναι ρυπανση του νερου -ορισμος Το νερό είναι η πηγή ζωής στον πλανήτη μας. Περίπου το 70% της επιφάνειας του σκεπάζεται με νερό. Από το συνολικό διαθέσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

Στην συγκεκριμένη εργαστηριακή δραστηριότητα θα μετρήσουμε 4 παραμέτρους για την ποιότητα του νερού που προέρχεται από το δίκτυο του σχολείου μας,

Στην συγκεκριμένη εργαστηριακή δραστηριότητα θα μετρήσουμε 4 παραμέτρους για την ποιότητα του νερού που προέρχεται από το δίκτυο του σχολείου μας, Σχολείο: Ημερομηνία Δειγματοληψίας.. Φύλλο Εργασίας Έλεγχος της Ποιότητας του Πόσιμου Νερού του Σχολείου μας Γενικές πληροφορίες Τα φυσικά νερά περιέχουν διάφορες ουσίες οι οποίες είναι διαλυμένες και

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΤΟΛΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ

ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΤΟΛΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΤΟΛΕΑ Επωνυμία: ΔΕΥΑ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ Διεύθυνση: Μελισσοχώρι Πόλη: Θεσσαλονίκη Τ.Κ.: 57018 Τηλ.: 23940 32040 Υπεύθυνοι Επικοινωνίας: Νικόλαος Παπαδόπουλος/ Μάγδα Αστεριάδου

Διαβάστε περισσότερα

Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους

Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους Θρεπτικά Διαλύματα Για Διδάσκοντες: Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Επιστήμη

Περιβαλλοντική Επιστήμη Περιβαλλοντική Επιστήμη ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Μέρος 3ο Αικατερίνη Ι. Χαραλάμπους, Καθηγήτρια ΕΜΠ Άδεια Χρήσης Το παρόν υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons και δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του Έργου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Ογκομετρική Ανάλυση Ογκομετρική Ανάλυση Ογκομετρική ανάλυση ή ογκομέτρηση ονομάζεται η διαδικασία εύρεσης της συγκέντρωσης ενός διαλύματος υπολογίζοντας τον όγκο διαλύματος γνωστής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 4η. Προσδιορίζεται ως η ικανότητα εξουδετέρωσης βάσεων

ΑΣΚΗΣΗ 4η. Προσδιορίζεται ως η ικανότητα εξουδετέρωσης βάσεων ΑΣΚΗΣΗ 4η Οξύτητα (Acidity) Θεωρητικό υπόβαθρο Προσδιορίζεται ως η ικανότητα εξουδετέρωσης βάσεων Εκφράζει την ποσοτική ικανότητα του νερού στην εξουδετέρωση ισχυρής βάσεως µέχρι επιθυµητής τιµής ph Οφείλεται

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ

ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΑΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ Θρεπτικό διάλυμα Είναι ένα αραιό υδατικό διάλυμα όλων των θρεπτικών στοιχείων που είναι απαραίτητα για τα φυτά, τα οποία βρίσκονται διαλυμένα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΛΥΝΤΕΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΜΟΛΥΝΤΕΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΜΟΛΥΝΤΕΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ 1) ΧΛΩΡΙΟ-ΥΠΟΧΛΩΡΙΩΔΕΣ ΝΑΤΡΙΟ «Ο Θεός δημιούργησε 91 χημικά στοιχεία, ο άνθρωπος 15, και ο διάβολος μόνο 1,το Χλώριο» (Oto Huntsinger-Διάσημος Αυστριακός Χημικός) Το Χλώριο ανακαλύφθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 4η. Ανίχνευση χημικών της καθημερινής ζωής

Άσκηση 4η. Ανίχνευση χημικών της καθημερινής ζωής Άσκηση 4η Ανίχνευση χημικών της καθημερινής ζωής 2 Θεωρητικό μέρος Αναλυτική Χημεία ονομάζεται ο κλάδος της Χημείας που αναπτύσσει και εφαρμόζει μεθόδους, όργανα και στρατηγικές για να δώσει πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ

ΧΗΜΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ Εδαφικά κολλοειδή Ανόργανα ορυκτά (άργιλος) ή οργανική ουσία (χούμος) με διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Ηάργιλος(

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ

ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ ΥΔΑΤΙΝΗ ΡΥΠΑΝΣΗ-ΟΡΙΣΜΟΣ Τι είναι ρύπανση: Ρύπανση μπορεί να θεωρηθεί η δυσμενής μεταβολή των φυσικοχημικών ή βιολογικών συνθηκών ενός συγκεκριμένου περιβάλλοντος ή/και η βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη βλάβη στην ευζωία, την ποιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος, Τμήμα Χημείας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Εργαστήριο Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος, Τμήμα Χημείας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Επίκ. Καθηγήτρια Δήμητρα Βουτσά Εργαστήριο Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος, Τμήμα Χημείας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Η Συνέδριο Πολιτιστικών Φορέων Νομού Θεσσαλονίκης «Εκτός των τειχών» Πολιτισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ

ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Σκοπιμότητα άρδευσης Η άρδευση αποσκοπεί κυρίως στην τροφοδότηση της κόμης του φυτού με νερό. Μόνο το 1% του νερού που φτάνει στην κόμη των φυτών παραμένει στους φυτικούς

Διαβάστε περισσότερα

Λυμένες ασκήσεις: 36. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες;

Λυμένες ασκήσεις: 36. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; ΧΗΜΕΙΑ: Εισαγωγή στην Χημεία - από το νερό στο άτομο- από το μακρόκοσμο στον μικρόκοσμο 41 Λυμένες ασκήσεις: 36. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες λανθασμένες; α. Το νερό χαρακτηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον

Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον Ευρωπαϊκό Έργο LIFE- Στρατηγικές για τη βελτίωση και προστασία tου εδάφους από τη διάθεση αποβλήτων ελαιοτριβείων στις Μεσογειακές

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Διάλεξης: Ο ρόλος του ανταγωνισμού των θρεπτικών στοιχείωνστηνανάπτυξηκαιτην. Χ. Λύκας

Τίτλος Διάλεξης: Ο ρόλος του ανταγωνισμού των θρεπτικών στοιχείωνστηνανάπτυξηκαιτην. Χ. Λύκας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Μάθημα: «Επίδραση του αβιοτικού και βιοτικού περιβάλλοντος στην παραγωγή των φυτών» Τίτλος

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΡΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (Λύσεις και αντιμετώπιση της ρύπανσης από βαριά μέταλλα) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ σ.

ΒΑΡΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (Λύσεις και αντιμετώπιση της ρύπανσης από βαριά μέταλλα) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ σ. ΒΑΡΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (Λύσεις και αντιμετώπιση της ρύπανσης από βαριά μέταλλα) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ σ. 2 ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΒΑΡΕΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ.σ.3 Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΠΟ ΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός το. φλψ Στάδια επεξεργασίας λυμάτων ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ?

Ορισμός το. φλψ Στάδια επεξεργασίας λυμάτων ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ? ΘΕΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΩ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ? Ο βιολογικος καθαρισμος αφορα την επεξεργασια λυματων, δηλαδη τη διαδικασια μεσω της οποιας διαχωριζονται οι μολυσματικες ουσιες από

Διαβάστε περισσότερα

Αρδεύσεις Στραγγισεις ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΑΞΗΣ. Καθηγητής Θρασύβουλος Μανιός Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων ΤΕΙ Κρήτης

Αρδεύσεις Στραγγισεις ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΑΞΗΣ. Καθηγητής Θρασύβουλος Μανιός Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων ΤΕΙ Κρήτης Αρδεύσεις Στραγγισεις ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΑΞΗΣ Καθηγητής Θρασύβουλος Μανιός Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων ΤΕΙ Κρήτης Ασκήσεις Πράξης #1 Ποιοτικά Χαρακτηριστικά Νερού Χημική Σύσταση Νερού Η χηµική σύσταση των φυσικών

Διαβάστε περισσότερα

Μυτιλήνη 18/01/2017 ΓΙ Α ΤΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ & ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ ΠΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΗΚΑΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΒΕΤΕ ΥΠΟΨΙΝ:

Μυτιλήνη 18/01/2017 ΓΙ Α ΤΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ & ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ ΠΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΗΚΑΝ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΒΕΤΕ ΥΠΟΨΙΝ: ΨΑΡΩΝ Kαραντώνη 6, 800 ΜΥΤΙΛΗΝΗ Τηλ.: 225027333, Fax: 225063 / email: info@tedklesv gr Μυτιλήνη 8/0/207 ΔΗΜΟΣ: ΨΑΡΩΝ Σας ενημερώνουμε για την κατάσταση των δειγμάτων, όπως αυτή προκύπτει κατόπιν εργαστηριακών

Διαβάστε περισσότερα

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458

Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 Φοιτητες: Σαμακός Φώτιος Παναγιώτης 7442 Ζάπρης Αδαμάντης 7458 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.ΣΤΟΙΧΕΙΑΡΥΠΑΝΣΗΣ 2.1 ΠΑΘΟΦΟΝΟΙ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 2.1.1 ΒΑΚΤΗΡΙΑ 2.1.2 ΙΟΙ 2.1.3 ΠΡΩΤΟΖΩΑ 2.2 ΑΝΟΡΓΑΝΕΣ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΥΤΕΣ ΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας ΑΡΓΥΡΩ ΛΑΓΟΥΔΗ Δρ. Χημικός TERRA NOVA ΕΠΕ περιβαλλοντική τεχνική συμβουλευτική ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ

ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΚΡΙΒΕΙΑΣ ΛΙΠΑΝΣΗ ΚΑΛΛΕΙΕΡΓΕΙΩΝ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΕ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΡΙΣΤΟΣ ΤΣΑΝΤΗΛΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΕΔΑΦΩΝ Web: http://www.ismc.gr/ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ: 1. Οι εδαφικές ιδιότητες μεταβάλλονται: Α. Κατά μήκος των τριών αξόνων (x, y, z) Β. Με το πέρασμα του

Διαβάστε περισσότερα

Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή.

Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Πιο ενεργά συστατικά κολλοειδή κλασματα Διάμετρο μικρότερη από 0,001 mm ή 1μ ανήκουν στα κολλοειδή. Ανόργανα ορυκτά (άργιλος) οργανική ουσία (χούμος) Η άργιλος (< 2μ) των εδαφών, διαμέτρου

Διαβάστε περισσότερα

Ερμηνεία Αποτελεσμάτων Χημικών Ελέγχων και Διορθωτικές Ενέργειες. Μαρίνα Χατζηνίκου Χημικός, MSc Τεχν. Υπεύθυνη ΠΕΔΥ Θεσσαλίας

Ερμηνεία Αποτελεσμάτων Χημικών Ελέγχων και Διορθωτικές Ενέργειες. Μαρίνα Χατζηνίκου Χημικός, MSc Τεχν. Υπεύθυνη ΠΕΔΥ Θεσσαλίας Ερμηνεία Αποτελεσμάτων Χημικών Ελέγχων και Διορθωτικές Ενέργειες Μαρίνα Χατζηνίκου Χημικός, MSc Τεχν. Υπεύθυνη ΠΕΔΥ Θεσσαλίας Τα δείγματα που εξετάζονται και αναλύονται από το Χημικό Τμήμα του Π.Ε.Δ.Υ.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ. ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα- Ιδιότητες - είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ. ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα- Ιδιότητες - είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΟΞΕΑ, ΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΛΑΤΑ 1.1 Τα οξέα ΜΑΘΗΜΑ 1 o : Γενικά για τα οξέα Ιδιότητες είκτες ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1. Ποιες χηµικές ενώσεις ονοµάζονται οξέα; Με ποιόν χηµικό τύπο παριστάνουµε γενικά τα οξέα; Οξέα είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα νερού Συστήματα Καθαρισμού

Ποιότητα νερού Συστήματα Καθαρισμού Ποιότητα νερού Συστήματα Καθαρισμού Π. Σιδηρόπουλος Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Π.Θ. E-mail: psidirp@uth.gr Συνολικό δίκτυο ύδρευσης Α. Ζαφειράκου,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Υδρο-γεωχημεία Υδατική Χημεία Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Υδρο-γεωχημεία Υδατική Χημεία Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 2: Εισαγωγή στην Υδρο-γεωχημεία Υδατική Χημεία Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Εισαγωγή στην Υδροχημεία, Κατανόηση της έννοιας Υδρο-γεωχημεία.

Διαβάστε περισσότερα

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005

Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 Πηγή: ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ : ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΧΛΩΡΙΟΥ, ΘΕΟΔΩΡΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΜΥΤΙΛΗΝΗ 2005 ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προχωρημένες τεχνικές

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na

ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. + SO 4 Βάσεις είναι οι ενώσεις που όταν διαλύονται σε νερό δίνουν ανιόντα υδροξειδίου (ΟΗ - ). NaOH Na ΧΗΜΕΙΑ Γ' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΟΞΕΩΝ Αλλάζουν το χρώμα των δεικτών. Αντιδρούν με μέταλλα και παράγουν αέριο υδρογόνο (δες απλή αντικατάσταση) Αντιδρούν με ανθρακικά άλατα και παράγουν αέριο CO2. Έχουν όξινη

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΥΔΑΤΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ

ΥΔΑΤΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΥΔΑΤΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ ΥΔΑΤΙΝΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΥΔΑΤΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ Το νερό αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς φυσικούς πόρους. Η διαχείριση της ποιότητας και της ποσότητας του νερού από τον άνθρωπο δεν ήταν πάντα η καλύτερη δυνατή.

Διαβάστε περισσότερα

1. Αναθεώρηση αναλυτικών παραµέτρων

1. Αναθεώρηση αναλυτικών παραµέτρων ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ Ο ΗΓΙΑ 98 / 83 ΕΟΚ ΚΥΑ Υ2/ 2600/ 2001 ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ. ρ Παναγιώτα Γεωργίου-Μπούφα, Ιατρός Μικροβιολόγος-Υγιεινολόγος Προϊσταµένη Κ.Ε..Υ., Υπ. Υγείας &

Διαβάστε περισσότερα

2.4 Ρύπανση του νερού

2.4 Ρύπανση του νερού 1 Η θεωρία του μαθήματος με ερωτήσεις 2.4 Ρύπανση του νερού 4-1. Ποια ονομάζονται λύματα; Έτσι ονομάζονται τα υγρά απόβλητα από τις κατοικίες, τις βιομηχανίες, τις βιοτεχνίες και τους αγρούς. 4-2. Ποιοι

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Χημεία

Περιβαλλοντική Χημεία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Περιβαλλοντική Χημεία Εργαστηριακό Μέρος Ενότητα 5: Σκληρότητα Νερού Ευάγγελος Φουντουκίδης Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τ.Ε. Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Επεξεργασία και διαχείριση στερεών αποβλήτων

Επεξεργασία και διαχείριση στερεών αποβλήτων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Επεξεργασία και διαχείριση στερεών αποβλήτων Ενότητα 10: Τελική διάθεση Ταφή. Μουσιόπουλος Νικόλαος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 9: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικών- υδροχημικών παραμέτρων (Μέρος 2ο)

ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ. Ενότητα 9: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικών- υδροχημικών παραμέτρων (Μέρος 2ο) ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ Ενότητα 9: Μετρήσεις και υπολογισμοί φυσικοχημικών- υδροχημικών παραμέτρων (Μέρος 2ο) Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογία Σκοποί ενότητας Υπολογισμός υδροχημικών παραμέτρων

Διαβάστε περισσότερα

2η Διάλεξη ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΕΩΣ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

2η Διάλεξη ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΕΩΣ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2η Διάλεξη ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΑΡΔΕΥΣΕΩΣ Αρδευτικό Νερό Πηγές Αρδευτικού Νερού Οι πηγές προελεύσεως του αρδευτικού νερού μπορεί να είναι: η βροχή (βρόχινο) ποτάμια ή λίμνες (επιφανειακό) γεωτρήσεις, πηγάδια

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση α οβλήτων Γεωργικών Βιοµηχανιών

ιαχείριση α οβλήτων Γεωργικών Βιοµηχανιών ιαχείριση α οβλήτων Γεωργικών Βιοµηχανιών Έννοιες - Ορισµοί Ορισµοί Ρύ ανση: εισαγωγή στο περιβάλλον ουσιών που η ποσότητα,τα χαρακτηριστικά και η διάρκεια είναι πιθανό να προκαλέσουν βλάβη στον άνθρωπο,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΔΟΚΙΜΗΣ Συντάχθηκε από: Νούσης Λάμπρος Αναθεωρήθηκε από: Νούσης Λ, Δημολιάτης Ι. Εγκρίθηκε από: Δημολιάτης Ι. Διευθυντής Εργαστηρίου Ε-15-2 Έκδοση αναθεώρησης: 4 Ημ/νία έκδοσης αναθεώρησης: 01/12/14

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΡΙΑΚO ΚOΣΚΙΝΟ ΖΕOΛΙΘΟΣ NaX

ΜΟΡΙΑΚO ΚOΣΚΙΝΟ ΖΕOΛΙΘΟΣ NaX Πανεπιστήμιο Κρήτης Τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Υλικών Εργαστήριο Χημείας Υλικών Γεράσιμος Αρματάς ΜΟΡΙΑΚO ΚOΣΚΙΝΟ ΖΕOΛΙΘΟΣ NaX ΖΕΟΛΙΘΟΙ Οι ζεόλιθοι (από το ζέω και λίθος) είναι μικροπορώδη, κρυσταλλικά

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Χημικές ιδιότητες του εδάφους

Δασική Εδαφολογία. Χημικές ιδιότητες του εδάφους Δασική Εδαφολογία Χημικές ιδιότητες του εδάφους Χημικές ιδιότητες εδάφους Εδαφικά κολλοειδή Ηλεκτρικά φορτία των ανόργανων κολλοειδών Εναλλακτική ικανότητα του εδάφους Βαθμός κορεσμού με βάσεις Ανταλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Αποβλήτων

Διαχείριση Αποβλήτων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Διαχείριση Αποβλήτων Ενότητα 11 : Βιομηχανικά Στερεά και Υγρά Απόβλητα Δρ. Σταυρούλα Τσιτσιφλή Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Άδειες Χρήσης Το

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: 1.2

ΧΗΜΕΙΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ: 1.2 ΕΝΟΤΗΤΑ: 1.2 Η ύλη συναντάται σε τρεις φυσικές καταστάσεις: Στερεή: έχει καθορισμένη μάζα, σχήμα και όγκο. Υγρή: έχει καθορισμένη μάζα και όγκο, ενώ σχήμα κάθε φορά παίρνει το σχήμα του δοχείου που το

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1 ΠΛΑΓΙΑΡΙ. Πληθυσµός οικισµού Αριθµός πηγών υδροληψίας.

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1 ΠΛΑΓΙΑΡΙ. Πληθυσµός οικισµού Αριθµός πηγών υδροληψίας. ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1 Περιοχή Οικισµός Τ.Κ. ΠΛΑΓΙΑΡΙΟΥ ΠΛΑΓΙΑΡΙ Πληθυσµός οικισµού 5500 Αριθµός πηγών υδροληψίας Τρεις (3) Η περιοχή υδροδοτείται από την ΕΞΑΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ. Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn

ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ. Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn ΑΝΘΡΑΚΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ CO 2, CO, CH 4, NMHC Συνολική ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρα: 700 x 10 9 tn Διοξείδιο του άνθρακα CO 2 : Άχρωμο και άοσμο αέριο Πηγές: Καύσεις Παραγωγή τσιμέντου Βιολογικές διαδικασίες

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτική ανάλυση ιόντων 1 ο Πείραμα

Ποιοτική ανάλυση ιόντων 1 ο Πείραμα Εισαγωγή Ποιοτική ανάλυση ιόντων 1 ο Πείραμα Η ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα και των εδαφών από βιομηχανικά απόβλητα είναι ένα από τα καίρια περιβαλλοντικά προβλήματα της εποχής μας. Ειδικά η απόρριψη

Διαβάστε περισσότερα

Τα οφέλη χρήσης του Νιτρικού Καλίου έναντι του Χλωριούχου Καλίου και του Θειικού Καλίου

Τα οφέλη χρήσης του Νιτρικού Καλίου έναντι του Χλωριούχου Καλίου και του Θειικού Καλίου Τα οφέλη χρήσης του Νιτρικού Καλίου έναντι του Χλωριούχου Καλίου και του Θειικού Καλίου Τα οφέλη του καλίου, γενικά Προάγει την φωτοσύνθεση Επιταχύνει την μεταφορά των προϊόντων μεταβολισμού Ενισχύει την

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΣΚΑΡΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΔΟΥΔΟΥΜΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΙΑΚΩΒΙΔΟΥ ΕΛΛΗ-ΕΙΡΗΝΗ ΕΙΡΗΝΗ ΟΣΜΑΝΤΖΙΚΙΔΟΥ. ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Το. νερό πηγή ζωής» ΤΑΞΗ: Ά

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΣΚΑΡΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΔΟΥΔΟΥΜΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΙΑΚΩΒΙΔΟΥ ΕΛΛΗ-ΕΙΡΗΝΗ ΕΙΡΗΝΗ ΟΣΜΑΝΤΖΙΚΙΔΟΥ. ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Το. νερό πηγή ζωής» ΤΑΞΗ: Ά ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Το νερό πηγή ζωής» ΤΑΞΗ: Ά ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΑΛΜΠΑΝΤΗΣ, ΕΛΕΝΗ ΧΕΙΜΑΡΙΟΥ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΣΤΑΔΙΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΜΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΣΚΑΡΙΔΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Εργαστήριο. Ενότητα 10 η : Θρεπτικά Διαλύματα Για Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ.

ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ. Εργαστήριο. Ενότητα 10 η : Θρεπτικά Διαλύματα Για Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΓΕΝΙΚΗ ΛΑΧΑΝΟΚΟΜΙΑ Εργαστήριο Τμήμα: Διδάσκοντες: Ενότητα 10 η : Θρεπτικά Διαλύματα Για Καλλιέργειες Εκτός Εδάφους ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Δ. ΣΑΒΒΑΣ, Χ. ΠΑΣΣΑΜ Θρεπτικό διάλυμα Είναι ένα αραιό υδατικό

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ΡΟΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Η ροή του νερού μεταξύ των άλλων καθορίζει τη ζωή και τις λειτουργίες των έμβιων οργανισμών στο ποτάμι. Διαμορφώνει το σχήμα του σώματός τους, τους

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ 1. Πληθυσµός οικισµού 3000

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ 1. Πληθυσµός οικισµού 3000 ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ 1 Περιοχή Οικισµός Τ.Κ. Ν. ΡΥΣΙΟΥ Ν. ΡΥΣΙΟΥ Πληθυσµός οικισµού 3000 Αριθµός πηγών υδροληψίας Τρεις (3) Υδροληψία Γεωτρήσεις 1.ΖΑΜΠΕΤΟΓΛΟΥ=55m3/h, 2.ΓΕΩΤΡΗΣΗ Γ - 3 =70m3/h,

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης. Παράρτημα F1/8 του Πιστοποιητικού Aρ.689-2

Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης. Παράρτημα F1/8 του Πιστοποιητικού Aρ.689-2 Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης Παράρτημα F1/8 του Πιστοποιητικού Aρ.689-2 ΕΠΙΣΗΜΟ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ της ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗΣ του Αναλυτικού Εργαστηρίου της ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ Α.Ε. Υλικά /Προϊόντα Μικροβιολογικές Δοκιμές 1.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1. Πληθυσµός οικισµού Αριθµός πηγών

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1. Πληθυσµός οικισµού Αριθµός πηγών ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1 Περιοχή. ΘΕΡΜΗΣ Οικισµός Τ.Κ. Πληθυσµός οικισµού 1500 Αριθµός πηγών ΥΟ (2) Η περιοχή υδροδοτείται από την " ΚΑΤΩ ΕΞΑΜΕΝΗ " Υδροληψία Γεωτρήσεις:

Διαβάστε περισσότερα

Όγδοη Διάλεξη Οξέα - Βάσεις - Άλατα

Όγδοη Διάλεξη Οξέα - Βάσεις - Άλατα Όγδοη Διάλεξη Οξέα - Βάσεις - Άλατα Οξέα Είναι οι χημικές ενώσεις οι οποίες όταν διαλυθούν στο νερό, ελευθερώνουν κατιόντα υδρογόνου (Η + ) Ιδιότητες Οξέων 1. Έχουν όξινη γεύση. 2. Επιδρούν με τον ίδιο

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά σωματίδια της ύλης

Βασικά σωματίδια της ύλης 1 Βασικά σωματίδια της ύλης Τα βασικά σωματίδια της ύλης είναι τα άτομα, τα μόρια και τα ιόντα. «Άτομο ονομάζουμε το μικρότερο σωματίδιο της ύλης που μπορεί να πάρει μέρος στο σχηματισμό χημικών ενώσεων».

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι. Πίνακας 1. Μέγιστες επιτρεπόμενες συγκεντρώσεις μετάλλων στην ιλύ για εδαφική εφαρμογή

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι. Πίνακας 1. Μέγιστες επιτρεπόμενες συγκεντρώσεις μετάλλων στην ιλύ για εδαφική εφαρμογή ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι Πίνακας 1. Μέγιστες επιτρεπόμενες συγκεντρώσεις μετάλλων στην ιλύ για εδαφική εφαρμογή Μέταλλο Μέγιστη επιτρεπόμενη συγκέντρωση (mg/kg ξηράς ουσίας) Cd 5 Cr(ολικό) 500 Cu 800 Hg 5 Ni 200 Pb

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων (DO - BOD - COD - TOC) Χ. Βασιλάτος Οργανική ύλη Αποξυγόνωση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Οι οργανικές ύλες αποτελούν πολύ σοβαρό ρύπο,

Διαβάστε περισσότερα

1η Διάλεξη ΚΟΛΛΟΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΕΔΑΦΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

1η Διάλεξη ΚΟΛΛΟΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΕΔΑΦΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 1η Διάλεξη ΚΟΛΛΟΕΙΔΕΣ ΣΥΜΠΛΟΚΟ ΕΔΑΦΟΥΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗΣ ΚΑΤΙΟΝΤΩΝ Τροφοδότηση του εδαφικού διαλύματος Απορρόφηση Ρίζας Οργανική ουσία Ανταλλαγή κατιόντων Εδαφικό διάλυμα Μικροοργανισμοί εδάφους Προσρόφηση

Διαβάστε περισσότερα

Ε ΟΜΕΝΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΙΚΤΥΟ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΕΥ ΑΠ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2018

Ε ΟΜΕΝΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΙΚΤΥΟ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΕΥ ΑΠ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 2018 ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΝΕΡΟΥ Συγκέντρωση ιόντων υδρογόνου Ε ΟΜΕΝΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΙΚΤΥΟ Υ ΡΕΥΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Βασιλική Ευθ. Καραούλη Πολ. Μηχανικός ΕΜΠ, ΜSc Υγιεινολόγος EPFL ΜSc Υγ. & Ασφάλειας Εργασίας RWTH-Aachen Πρ/μένη Δ/νσης Υγειον. Μηχ. & Υγ. Περιβάλλοντος Υπ.Υγείας και

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΑΠΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ

ΑΠΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΑΠΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΑΠΟΣΚΛΗΡΥΝΣΗ Σχηµατισµός φυσικής σκληρότητας Το βρόχινο νερό φθάνει στο έδαφος. Τα βακτήρια αυξάνουν την συγκέντρωση του CO 2 στο νερό κατά την διάρκεια την αναπνοής τους. Το CO 2 αντιδρά µε το νερό και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΗΣ ΔΟΚΙΜΗΣ Συντάχθηκε από: Νούσης Λάμπρος Αναθεωρήθηκε από: Νούσης Λ, Δημολιάτης Ι. Εγκρίθηκε από: Δημολιάτης Ι. Διευθυντής Εργαστηρίου Έκδοση αναθεώρησης: 4 Ε-15-3 Ημ/νία έκδοσης αναθεώρησης:

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΧΗΜΕΙΑ / Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26 04 2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: Θεοδοσία Τσαβλίδου, Μαρίνος Ιωάννου ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ 1 1.1 Στον επόμενο πίνακα δίνονται τα σημεία τήξης και τα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΜΕ ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ΙΟΝΤΑ

ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΜΕ ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ΙΟΝΤΑ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ ΜΕ ΑΝΘΡΑΚΙΚΑ ΙΟΝΤΑ Α. ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ ΣΕ ΥΔΑΤΙΚO ΔΙΑΛΥΜΑ Λίγα λόγια πριν από το πείραμα. Η σόδα περιέχει διαλυμένο αέριο διοξείδιο του άνθρακα το οποίο προστίθεται κατά την

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - 2

ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - 2 31-7-14 ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ - 2 Στο σχήμα 1 του άρθρου που δημοσιεύσαμε την προηγούμενη φορά φαίνεται η καθοριστικός ρόλος των μικροοργανισμών για την ύπαρξη της ζωής, αφού χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

Έκτη Διάλεξη Ονοματολογία

Έκτη Διάλεξη Ονοματολογία Έκτη Διάλεξη Ονοματολογία Α) ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑ Στοιχείο Σύμβολο Σθένος Νάτριο Να 1 Κάλιο Κ 1 Μαγνήσιο Mg 2 Ασβέστιο Ca 2 Σίδηρος Fe 2 ή 3 Χαλκός Cu 2 Ψευδάργυρος Zn 2 Λίθιο Li 1 Άργυρος

Διαβάστε περισσότερα

AΝΑΛΟΓΙΑ ΜΑΖΩΝ ΣΤΟΧΕΙΩΝ ΧΗΜΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

AΝΑΛΟΓΙΑ ΜΑΖΩΝ ΣΤΟΧΕΙΩΝ ΧΗΜΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ 2 ο Γυμνάσιο Καματερού 1 ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ 1. Πόσα γραμμάρια είναι: ι) 0,2 kg, ii) 5,1 kg, iii) 150 mg, iv) 45 mg, v) 0,1 t, vi) 1,2 t; 2. Πόσα λίτρα είναι: i) 0,02 m 3, ii) 15 m 3, iii) 12cm

Διαβάστε περισσότερα

Υδροχημεία. Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας

Υδροχημεία. Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή. Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Υδροχημεία Ενότητα 10: Οξείδωση - Αναγωγή Ζαγγανά Ελένη Σχολή : Θετικών Επιστημών Τμήμα : Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Κατανόηση των οξειδοαναγωγικών φαινομένων, δυναμικό οξειδοαναγωγής Κατανόηση της διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

1. Το παρόν Διάταγμα θα αναφέρεται ως ~o περί

1. Το παρόν Διάταγμα θα αναφέρεται ως ~o περί Ε.Ε. Παρ. 111(1) Αρ. 4000, 3.6.2005 2338 Κ.Δ.Π. 269/2005 Αριθμός 269 Ο ΠΕΡΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002 (Αρ. 106(1)/2002) Διάταγμα με βάση το άρθρο 5(1)((ε) Ο Υπουργός Γεωργίας, Φυσικών

Διαβάστε περισσότερα

Φωτογραφία του Reykjavik το 1932, όταν τα κτίρια θερμαίνονταν με συμβατικά καύσιμα.

Φωτογραφία του Reykjavik το 1932, όταν τα κτίρια θερμαίνονταν με συμβατικά καύσιμα. Φωτογραφία του Reykjavik το 1932, όταν τα κτίρια θερμαίνονταν με συμβατικά καύσιμα. Σήμερα, το Reykjavik είναι η πιο καθαρή πόλη στον κόσμο, αφού το σύνολο των κτιρίων θερμαίνεται από τα γεωθερμικά νερά.

Διαβάστε περισσότερα

Απώλειες των βιταμινών κατά την επεξεργασία των τροφίμων

Απώλειες των βιταμινών κατά την επεξεργασία των τροφίμων Απώλειες των βιταμινών κατά την επεξεργασία των τροφίμων Αποφλοίωση και καθαρισμός Πολλά φυτικά προϊόντα π.χ, μήλα, πατάτες χρειάζονται αποφλοίωση ή καθαρισμό μερικών τμημάτων τους πριν από την κατεργασία.

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης Α.Ε. Παράρτημα F1/Α11 του Πιστοποιητικού Αρ

Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης Α.Ε. Παράρτημα F1/Α11 του Πιστοποιητικού Αρ Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης Α.Ε. Παράρτημα F1/Α11 του Πιστοποιητικού Αρ. 139-5 ΕΠΙΣΗΜΟ ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ της ΔΙΑΠΙΣΤΕΥΣΗΣ του Αναλυτικού Εργαστηρίου της ΤΖΙΜΑΣ Σ. ΒΙΟΗΠΕΙΡΟΣ Ε.Ε. (BIOLAB EPIRUS) στην Άρτα

Διαβάστε περισσότερα

Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα

Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα Διαλύματα - Περιεκτικότητες διαλυμάτων Γενικά για διαλύματα Μάθημα 6 6.1. SOS: Τι ονομάζεται διάλυμα, Διάλυμα είναι ένα ομογενές μίγμα δύο ή περισσοτέρων καθαρών ουσιών. Παράδειγμα: Ο ατμοσφαιρικός αέρας

Διαβάστε περισσότερα

Νερό ένα project για το Πόσιμο Νερό της Μαγνησίας. Υλοποιείται από τα Σχολεία και συντονίζει το ΕΚΦΕ Μαγνησίας

Νερό ένα project για το Πόσιμο Νερό της Μαγνησίας. Υλοποιείται από τα Σχολεία και συντονίζει το ΕΚΦΕ Μαγνησίας Νερό ένα project για το Πόσιμο Νερό της Μαγνησίας Υλοποιείται από τα Σχολεία και συντονίζει το ΕΚΦΕ Μαγνησίας 1 Το πρόβλημα Οι δραστηριότητες των ανθρώπων αλλά και οι κλιματικές αλλαγές συντελούν στην

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Παράδειγμα εφαρμογής αντιδράσεων εξουδετέρωσης στον προσδιορισμό παραγόντων ρύθμισης του ph φυσικών νερών

Περιεχόμενα. Παράδειγμα εφαρμογής αντιδράσεων εξουδετέρωσης στον προσδιορισμό παραγόντων ρύθμισης του ph φυσικών νερών Αριάδνη Αργυράκη 1 Περιεχόμενα Παράδειγμα εφαρμογής αντιδράσεων εξουδετέρωσης στον προσδιορισμό παραγόντων ρύθμισης του ph φυσικών νερών Μελέτη ειδικής περίπτωσης από μια ιστορική μεταλλευτική περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ. Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στην 10 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2012 Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012.

ΧΗΜΕΙΑ. Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στην 10 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2012 Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012. Πανελλήνιος Μαθητικός Διαγωνισμός για την επιλογή στην 10 η Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Επιστημών - EUSO 2012 Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012 ΧΗΜΕΙΑ Σχολείο: 1) Ονομ/επώνυμα μαθητών: 2)... 3) Το Παγκόσµιο Πείραµα για

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: vyridis.weebly.com

Χημεία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ. Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: vyridis.weebly.com Χημεία Β Γυμνασίου ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Τ μαθητ : Σχολικό Έτος: vyridis.weebly.com 1 1.2 Καταστάσεις των υλικών 1. Συμπληρώστε το παρακάτω σχεδιάγραμμα 2. Πώς ονομάζονται οι παρακάτω μετατροπές της φυσικής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1. Περιοχή Τ.Κ. Ν. Ν. ΡΑΙ ΕΣΤΟΥ. Πληθυσµός οικισµού 2000 Αριθµός πηγών υδροληψίας Μια (1)

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1. Περιοχή Τ.Κ. Ν. Ν. ΡΑΙ ΕΣΤΟΥ. Πληθυσµός οικισµού 2000 Αριθµός πηγών υδροληψίας Μια (1) ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1 Περιοχή Τ.Κ. Ν. ΡΑΙ ΕΣΤΟΥ Οικισµός Ν. ΡΑΙ ΕΣΤΟΥ Πληθυσµός οικισµού 2000 Αριθµός πηγών υδροληψίας Μια (1) Υδροληψία Γεώτρηση ΚΑΝΑΒΟΥ=70m3/h Ποσοστό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1. Πληθυσµός οικισµού Αριθµός πηγών. ΓΕΩΤΡΗΣΗ No 1=50m3/h), 2.ΓΕΩΤΡΗΣΗ No3=60m3/h).

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1. Πληθυσµός οικισµού Αριθµός πηγών. ΓΕΩΤΡΗΣΗ No 1=50m3/h), 2.ΓΕΩΤΡΗΣΗ No3=60m3/h). ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1 Περιοχή Τ.Κ. ΤΑΓΑΡΑ ΩΝ Οικισµός ΤΑΓΑΡΑ ΩΝ Πληθυσµός οικισµού 2000 Αριθµός πηγών ΥΟ (2) Υδροληψία Γεωτρήσεις: 1. Ποσοστό (%) 0 Ποσοστό (%) 100

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο: Χημεία Α Λυκείου Αριθμός Οξείδωσης Ονοματολογία Απλή Αντικατάσταση. Αξιολόγηση :

Ονοματεπώνυμο: Χημεία Α Λυκείου Αριθμός Οξείδωσης Ονοματολογία Απλή Αντικατάσταση. Αξιολόγηση : Ονοματεπώνυμο: Μάθημα: Υλη: Επιμέλεια διαγωνίσματος: Αξιολόγηση : Χημεία Α Λυκείου Αριθμός Οξείδωσης Ονοματολογία Απλή Αντικατάσταση Τσικριτζή Αθανασία Θέμα Α 1. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμία

Διαβάστε περισσότερα

Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006

Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006 Κροκίδωση Συσσωμάτωση Χημική κατακρήμνιση Πηγή: Μαρία Λοϊζίδου, ΕΜΠ, Αθήνα 2006 Η χημική κατακρήμνιση βασίζεται στη λειτουργία της συσσωμάτωσης και κροκίδωσης των κολλοειδών σωματιδίων που υπάρχουν αρχικά

Διαβάστε περισσότερα

Η προσθήκη των θρεπτικών στοιχείων στο διάλυµα, επιβάλει την εφαρµογή απλών υδατοδιαλυτών λιπασµάτων και οξέων, ενώ για την κάλυψη των αναγκών σε

Η προσθήκη των θρεπτικών στοιχείων στο διάλυµα, επιβάλει την εφαρµογή απλών υδατοδιαλυτών λιπασµάτων και οξέων, ενώ για την κάλυψη των αναγκών σε ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ Υ ΡΟΠΟΝΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ Χρησιµοποιούµενα λιπάσµατα Η προσθήκη των θρεπτικών στοιχείων στο διάλυµα, επιβάλει την εφαρµογή απλών υδατοδιαλυτών λιπασµάτων και οξέων, ενώ για την κάλυψη των αναγκών

Διαβάστε περισσότερα