ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ KAI ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ

Transcript

1 Rooms to VET Αναβάθμιση Δεξιοτήτων και Επαγγελματοποίηση Υπηρεσιών Ιδιωτικών Τουριστικών Καταλυμάτων Κωδικός Έργου: HR01-KA ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ KAI ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ ΓΝΩΣΕΩΝ ΤΩΝ ΠΑΡΟΧΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΩΝ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ, ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΗ ΡΟΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΚΤΕΝΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

2 Η Ευρώπη είναι ο νο.1 τουριστικός προορισμός παγκοσμίως, με τη μεγαλύτερη πυκνότητα και ποικιλομορφία σε τουριστικά αξιοθέατα. Η τουριστική βιομηχανία έχει αναδειχθεί σε κλάδο- κλειδί στην ευρωπαϊκή οικονομία, παράγοντας (άμεσα ή έμμεσα) πάνω από το 10% του ΑΕΠ της ΕΕ και απασχολώντας 9,7 εκατ. πολίτες σε 1,8 εκατ. επιχειρήσεις. Τα τελευταία χρόνια η συνολική εικόνα και η δομή του τουρισμού στην ΕΕ αλλάζει με ταχύτητα. Το έργο ROOMS2VET χρηματοδοτείται από την ΕΕ (μέσω του προγράμματος Erasmus+ KA2) και έχει ως στόχο να αναπτύξει εκπαιδευτικό υλικό και μια δωρεάν εκπαιδευτική πλατφόρμα στο διαδίκτυο προκειμένου να βοηθήσει τους παρόχους υπηρεσιών ιδιωτικών τουριστικών καταλυμάτων να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις τουριστικές τους δραστηριότητες ή επιχειρήσεις και να επωφεληθούν από τις αναδυόμενες τάσεις βιώσιμου και εναλλακτικού τουρισμού. Αυτή η έκθεση (πνευματικό προϊόν IO3) εστιάζει στην έρευνα πεδίου που διεξήχθη συμπληρωματικά προς την δευτερογενή έρευνα του προϊόντος ΙΟ1 και την συλλογή βέλτιστων πρακτικών του προϊόντος ΙΟ2. Η ομάδα στόχος περιλάμβανε οργανισμούς και ενώσεις από τον χώρο του τουρισμού που δραστηριοποιούνται σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Τους ζητήθηκε να παράσχουν πληροφορίες γύρω από τις κύριες εκπαιδευτικές ανάγκες. Για τον σκοπό αυτό σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν 32 εις βάθος συνεντεύξεις από ειδικούς και 5 ομάδες εστίασης (focus groups) με 51 συμμετέχοντες από την Κροατία, την Κύπρο, την Ελλάδα, τη Σλοβενία και την Ισπανία. Επίσης συμπληρώθηκαν 68 ερωτηματολόγια από συμμετέχοντες σε όλες τις χώρες της σύμπραξης. Πραγματοποιήθηκε μια αρχική ανάλυση των αποτελεσμάτων για τις εκπαιδευτικές ανάγκες των ιδιοκτητών, διαχειριστών και άλλων εργαζομένων των ιδιωτικών τουριστικών καταλυμάτων (εφεξής ΙΤΚ) με τα παρακάτω κύρια αποτελέσματα: Αναφορικά με τα προβλήματα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν στο επάγγελμά τους, από το πιο σημαντικό (5) στο λιγότερο σημαντικό (1), ως πιο σημαντικά ιεραρχήθηκαν τα προβλήματα που σχετίζονται με τη φιλοξενία και την εξυπηρέτηση (4,3), ακολουθούμενα από τα προβλήματα που σχετίζονται με τον προγραμματισμό της επιχείρησης (4,1). Η καθημερινή λειτουργία της επιχείρησης έλαβε την χαμηλότερη βαθμολογία (3,6). Ως προς την επίγνωση της ανάγκης αναβάθμισης των δεξιοτήτων τους, όταν ρωτήθηκαν για τη μέχρι τώρα εμπειρία τους σχετικά με την επαγγελματική κατάρτιση, βλέπουμε ότι οι περισσότεροι ανήκουν στην ομάδα εκείνων που «Περιστασιακά παρακολουθούν προγράμματα κατάρτισης (π.χ. 1 ημέρα το έτος)». Ωστόσο ανέφεραν ότι έχουν επίγνωση της σημασίας της εκπαίδευσης για την καλύτερη επιτέλεση της εργασίας τους. Αυτά τα αποτελέσματα 2

3 ενισχύουν τα ευρήματα της δευτερογενούς έρευνας σχετικά με το μαθησιακό στιλ. Πιο συγκεκριμένα, επιβεβαιώνεται η σύσταση να χρησιμοποιείται μια ποικιλία εκπαιδευτικών μεθόδων ως σημαντικός παράγοντας υποκίνησης των ατόμων που αναφέρουν ότι παρακολουθούν προγράμματα εκπαίδευσης μόνο περιστασιακά. Αναφορικά με τις εκπαιδευτικές στρατηγικές και τις μορφές μάθησης, βλέπουμε ότι η μεικτή μάθηση (δηλαδή ο συνδυασμός δια ζώσης εκπαίδευσης και τηλεκατάρτισης) συγκεντρώνει τις περισσότερες προτιμήσεις. Σχετικά με τις ΤΠΕ και σχετικές μαθησιακές εμπειρίες, τα αποτελέσματα δείχνουν μια στενή σύνδεση: όταν εξετάζουμε τα αποτελέσματα ανά χώρα βλέπουμε καθαρά ότι στην Ισπανία οι ερωτηθέντες είχαν περισσότερη εμπειρία από ό,τι στην Ελλάδα, ενώ στην Κροατία και στην Κύπρο υπήρχε ισορροπία. Το 98% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι χρησιμοποιούν υπολογιστές ή φορητές συσκευές κάθε μέρα, ενώ όταν ρωτήθηκαν για τον τρόπο πρόσβασης στο διαδίκτυο και σε συσκευές τα αποτελέσματα έδειξαν πιο συχνή χρήση έξυπνων τηλεφώνων με λειτουργικό σύστημα Android. Μόνο το 39% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι επισκέπτονται εξειδικευμένα φόρουμ στο διαδίκτυο. Ως προς την αξιολόγηση συγκεκριμένων χαρακτηριστικών των προγραμμάτων εκπαίδευσης και τηλεκατάρτισης, πιο σημαντικά θεωρούνται η ευκολία χρήσης, η ποιότητα του εκπαιδευτικού περιεχομένου και η ευκολία ανάγνωσης του κειμένου. Ως λιγότερο σημαντική θεωρήθηκε η χρησιμότητα της πιστοποίησης, μολονότι ήταν ανάμεσα στα πιο σημαντικά στοιχεία για τους ερωτηθέντες από την Ισπανία και την Κροατία. Τα τελικά συμπεράσματα της έκθεσης ομαδοποιούνται σε τρεις ενότητες: σημασία των αποτελεσμάτων σε μεθοδολογικό και εκπαιδευτικό επίπεδο, προτάσεις για τη διαδικτυακή πλατφόρμα και προτάσεις για την πιλοτική εφαρμογή. Αναφορικά με τη δομή και το περιεχόμενο του εκπαιδευτικού υλικού, αναφέρουμε μερικά παραδείγματα και εισηγήσεις που προέκυψαν από την έρευνα πεδίου και μπορούν να χρησιμεύσουν ως κατευθυντήριες γραμμές ή πηγή έμπνευσης για την εκπαίδευση που θα σχεδιαστεί: 1. ΦΙΛΟΞΕΝΙΑ ΚΑΙ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ μια γενική εισαγωγική ενότητα που πραγματεύεται τη σπουδαιότητα της φιλοξενίας και της φροντίδας των πελατών γενικά, λαμβάνοντας υπόψη μεταβαλλόμενες τάσεις (π.χ. μεγαλύτερη διαφοροποίηση επισκεπτών, στοιχεία διαπολιτισμικότητας και παρόμοια): Να δοθεί έμφαση στις δεξιότητες που σχετίζονται με την κοινωνική και τη συναισθηματική νοημοσύνη όπως: επίλυση προβλημάτων και 3

4 εκπαίδευση στην αντιμετώπιση κρίσιμων περιστατικών (ιδιαίτερα επειδή οι επισκέπτες δεν παραπονιούνται ευθέως, αλλά γράφουν την κριτική τους σε δικτυακές πύλες), ισορροπία στις κοινωνικές δεξιότητες (να μην είναι πολύ απόμακροι ούτε να επιβαρύνουν τους πελάτες με υπερβολική προσοχή) κλπ. Να προσεγγιστεί η φιλοξενία από μια καινοτόμα πελατοκεντρική προοπτική, που θα περιλαμβάνει εξατομικευμένες υπηρεσίες: να μπαίνουν στη θέση των πελατών τους, να κατανοούν τις πραγματικές τους ανάγκες και να τους παρέχουν προσαρμοσμένες υπηρεσίες λαμβάνοντας υπόψη τη χώρα προέλευσης, την ηλικία, πολιτισμικά χαρακτηριστικά, τη θρησκεία κλπ. 2. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΕΠΙΤΥΧΙΑ γενικά καλύπτει τον επιχειρηματικό σχεδιασμό (business plan, στοχοθεσία), την παρακολούθηση και τον έλεγχο, την εξέταση του νομικού πλαισίου και την προσαρμογή σε αυτό, επισημοποίηση και πιστοποίηση (σε ασφάλεια, ποιότητα, βιωσιμότητα κλπ.): Πρακτικοί τρόποι διαχείρισης της επιχείρησης: αγορά προμηθειών, καθαριότητα των δωματίων, παροχή των κατάλληλων υπηρεσιών στον πελάτη, προσδιορισμός των αναγκών του πελάτη. Γνώσεις για το πώς να ξεκινήσουν μια επιχείρηση, διαχειριστικές διαδικασίες, άδειες, πολιτικές ασφάλισης, κλπ. θεωρούνται βασικά στοιχεία αυτής της ενότητας. Έρευνα αγοράς, πώς να ακολουθούν τις τάσεις της αγοράς και μάρκετινγκ προορισμού: χαρτογράφηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, συνηθειών, προτιμήσεων κλπ. της συγκεκριμένης αγοράς στόχου, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία και την καταγωγή. Βασικές γνώσεις λογιστικής για τη δημιουργία και διαχείριση ενός προϋπολογισμού ανάλογα με τα έσοδα / έξοδα, ο οποίος θα επιτρέπει τον σχεδιασμό και την πρόβλεψη για το μέλλον. Προγραμματισμός ανθρώπινων πόρων. Ημερολόγιο επικοινωνίας: η ανάγκη επικοινωνίας με τον πελάτη και ο ρόλος της στη διατήρηση της εστίασης του πελάτη, στη δημιουργία επιτυχημένων σχέσεων με τους πελάτες, στη δημιουργία αφοσιωμένων πελατών και στη διατήρηση πελατών. 3. ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΑΣ εστιάζει σε λειτουργίες και υπηρεσίες (υποδοχή, υπηρεσία δωματίου, φαγητό/ ποτό, λογιστικά): Βασικά διαχειριστικά ζητήματα: φορολογικές υποχρεώσεις όπως ΦΠΑ, διαχείριση ταμειακών ροών, υπολογισμός της δυνατότητας εισαγωγής νέων υπηρεσιών (π.χ. πρωινό, ενοικίαση ποδηλάτου). 4

5 Διαχείριση κρατήσεων στο παρελθόν οι πελάτες έκαναν κρατήσεις για 7 ημέρες (από Κυριακή σε Κυριακή) και ήταν εύκολο να τηρούνται αρχεία, ενώ τώρα η διάρκεια της διαμονής ποικίλλει σημαντικά (μία ή δύο διανυκτερεύσεις είναι όλο και πιο συνηθισμένες). Η διαχείριση κρατήσεων γίνεται ακόμα πιο περίπλοκη όταν υπάρχουν περισσότερα καταλύματα και οι κρατήσεις γίνονται μέσω διαφορετικών καναλιών. Διαχείριση ανθρώπινων πόρων: επιλογή κατάλληλου προσωπικού. Συνεχής παρακολούθηση: οι υποδομές του καταλύματος, οι κρατήσεις, η ικανοποίηση των πελατών κλπ. Διαχείριση της καθαριότητας και των χώρων εστίασης. Εξατομικευμένη επικοινωνία με τους πελάτες: τηλέφωνο έκτακτης ανάγκης διαθέσιμο επί 24ώρου και επικοινωνία καθ όλη τη διάρκεια της ημέρας. 4. ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΑΣ πραγματεύεται το πώς ο εσωτερικός σχεδιασμός και διακόσμηση (design) του χώρου μπορεί να διαμορφωθεί έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της αγοράς και να εναρμονίζεται με την τοπική παράδοση: Να περιληφθούν πληροφορίες για την ανεύρεση πηγών χρηματοδότησης για την ανακαίνιση και διακόσμηση ενός καταλύματος. Να περιληφθούν παραδείγματα / βέλτιστες πρακτικές από άλλες χώρες εκπαιδευτικές εκδρομές. Έτσι οι ενδιαφερόμενοι θα δουν επιτυχημένα παραδείγματα που θα μπορούσαν να μεταφερθούν ως γνώση. Δεν είναι πάντα εύκολο να εισαχθούν αυτές οι υπηρεσίες και τα προϊόντα. Εξοπλισμός φιλικός προς το περιβάλλον και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Προσβάσιμες υποδομές (π.χ. για ΑΜΕΑ). Υγιεινή και ασφάλεια (π.χ. έξοδοι κινδύνου). Να περιληφθούν βίντεο που εξηγούν με παραδείγματα πώς μπορεί κάποιος να ανακαινίσει την επιχείρησή του (π.χ. IKEA). Συμβουλές για την παρατήρηση της ανάδυσης και εξέλιξης νέων αγορών και για το πώς τοποθετείται μια επιχείρηση στον σημερινό ψηφιακό κόσμο. 5. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ αφορά κυρίως την ανάπτυξη προϊόντων, περιλαμβανομένης της διαφοροποίησης δραστηριοτήτων και υπηρεσιών, μέσω συνεργασίας (μεταξύ άλλων) με άλλους παρόχους τουριστικών προϊόντων σε έναν προορισμό: 5

6 Η σπουδαιότητα της σύνδεσης της καινοτομίας με το εκάστοτε πλαίσιο: η καινοτομία πρέπει να απορρέει από εμπειρίες, θεματικές δραστηριότητες και προϊόντα. Αυτό διαφοροποιεί την επιχείρηση στον ανταγωνισμό. Δημιουργία ενός ελκυστικού προϊόντος για τον καταναλωτή, αν αφορά το κατάλυμα ή το φαγητό κλπ. Πώς μπορεί να διατηρηθεί η επιχείρηση σε άριστη κατάσταση και αν παράγετε τα δικά σας προϊόντα πώς μπορείτε να κάνετε όμορφη την εμφάνισή τους ώστε να μπορείτε να τα προωθήσετε. Τι προσφέρει ο προορισμός από μια διαφορετική σκοπιά, πώς μπορούν να επωφεληθούν από αυτό. Πώς να διαφοροποιείται κανείς από τους υπόλοιπους. Συμβουλές για το πώς να προσφέρονται τοπικά προϊόντα στον τουρίστα και να τον / την εμπλέκουν στην τοπική κοινότητα και τις τοπικές δραστηριότητες. Η σημασία της δικτύωσης και της δημιουργικότητας για την καινοτομία. 6. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΚΑΙ ΠΩΛΗΣΗ αφορά την επικοινωνία με την αγορά και δίνει μια άποψη του συστήματος διανομής στον τουρισμό με ιδιαίτερη έμφαση στην προώθηση και τις πωλήσεις μέσω διαδικτύου: Να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα εργαλεία web 2.0 προσαρμοσμένα σε ΙΤΚ, καθώς θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό ζήτημα στο πλαίσιο των ΙΤΚ σήμερα (για παράδειγμα: να εξηγηθεί πώς γίνεται η οργάνωση ειδικών εκδηλώσεων και πώς προσκαλούνται τα μέσα ενημέρωσης. Πώς μπορεί να γίνει κάποιος ορατός μέσω εξειδικευμένων περιοδικών και ιστοσελίδων). Βασικές πληροφορίες SEO & SEM: η διαχείριση της online φήμης, ψηφιακό μάρκετινγκ και κοινωνικά δίκτυα: μετρήσεις, στατιστικά, διαχείριση. Προώθηση χαμηλού κόστους: μέσω κοινωνικών δικτύων. Πώς να «πουλήσετε» τα αποκλειστικά σας προϊόντα: υπηρεσίες πριν και μετά την πώληση. Παραδείγματα για το σωστό στήσιμο σε μια φωτογράφιση επαγγελματική ή μη (καλά / αρνητικά παραδείγματα), περιγραφή των εγκαταστάσεων (σύντομη αλλά αποτελεσματική), βελτίωση της ορατότητας στις δικτυακές πύλες κρατήσεων κλπ. Δυναμική τιμολόγηση (πώς διαφορετικοί μεσάζοντες χρεώνουν διαφορετικά ποσοστά, πώς μπορεί να γίνεται καθημερινή αναπροσαρμογή των τιμών για τη βελτίωση των πωλήσεων). Μάρκετινγκ μέσω ενημερωτικών δελτίων (newsletter). 6

7 Ως προς την προτεινόμενη θεματολογία, όπως προκύπτει από την έρευνα πεδίου, θα μπορούσαν να καλυφθούν θέματα όπως η εταιρική κοινωνική ευθύνη (περιβάλλον, κοινωνικά θέματα κλπ.), πώς δημιουργείται μια επιχείρηση, φιλικότητα προς το περιβάλλον, προσβάσιμες υποδομές, ασφάλεια και υγιεινή στην εργασία, και δικτύωση. Θα μπορούσαμε επίσης να προσθέσουμε την ιδέα να περιληφθεί ένα γλωσσάριο, ένα βασικό λεξικό για τα θέματα-κλειδιά στη διαχείριση ενός ΙΤΚ (π.χ. μέσω wiki) το οποίο θα περιλαμβάνει βασικές έννοιες όπως η «οικογενειακή ατμόσφαιρα» που θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία για την ελκυστικότητα αυτής της μορφής καταλυμάτων. Επιπρόσθετα, συστήνεται να ληφθούν υπόψη κάποια στοιχεία που θα μπορούσαν να αυξήσουν την υποκίνηση της ομάδας στόχου μας, όπως: Παρουσίαση του περιεχομένου σε «σφηνάκια γνώσης» ανά εκπαιδευτική ενότητα που θα παρέχουν άμεσα επίκαιρη γνώση Χρήση εκπαιδευτικών προσεγγίσεων που στηρίζονται στη διερεύνηση και την επίλυση προβλημάτων, και περιλαμβάνουν ιστορίες και μελέτες περιπτώσεων ως απλά παραδείγματα ιστοριών και πρακτικών με τα οποία μπορούν να ταυτιστούν οι εκπαιδευόμενοι, προωθώντας την υποστήριξη και την επικοινωνία μεταξύ των εκπαιδευομένων. Πρόβλεψη για ανταπόκριση σε ποικίλα μαθησιακά στιλ και προσαρμογή της μάθησης ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ιδιοκτητών ιδιωτικών καταλυμάτων σε διαφορετικά εθνικά και περιφερειακά πλαίσια αναφοράς. Ενθάρρυνση του αναστοχασμού μέσω υποστήριξης και καθοδήγησης από έναν εκπαιδευτικό σύμβουλο καθώς και μέσω τήρησης online ημερολογίου. Προετοιμασία εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που θα πραγματοποιηθούν σύγχρονα ή ασύγχρονα. Να εξεταστεί το ενδεχόμενο να περιληφθεί μια ενότητα με επιπρόσθετες πηγές του τύπου «μάθετε περισσότερα για το θέμα», περιλαμβάνοντας συνδέσμους σε μελέτες περιπτώσεων, βιβλία ή άλλες πηγές, πληροφορίες σχετικά με υπάρχουσες πηγές χρηματοδότησης στη χώρα κλπ. που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τον εκπαιδευόμενο να εμπλακεί πιο ενεργά στη διαδικασία μάθησης. Να εξεταστεί το ενδεχόμενο να δημιουργηθούν (ή να επιλεγούν ήδη διαθέσιμα) εκπαιδευτικά βίντεο και ένα φιλικό προς τον χρήστη εγχειρίδιο που θα συνδυάζουν πληροφορίες για τη δομή των θεματικών ενοτήτων και για την τεχνολογία που θα χρησιμοποιηθεί, καθώς και για το πώς αυτά επηρεάζουν τον εκπαιδευόμενο. Προτείνουμε δηλαδή να δημιουργηθεί ένας απλός, προσανατολισμένος στον εκπαιδευόμενο οδηγός, ένα υποστηρικτικό εργαλείο που θα διευκολύνει την κατανόηση. 7

8 Μια ενότητα με συχνές ερωτήσεις (FAQ) που θα επιλύει απορίες με ομαδοποιημένο τρόπο (περιεχόμενα, τεχνικές απαιτήσεις κλπ.). Όσον αφορά την πιλοτική εφαρμογή, με βάση τόσο τις προτιμήσεις των ερωτηθέντων για μικτή μάθηση όσο και προηγούμενες εμπειρίες από την πιλοτική εφαρμογή στο πλαίσιο προγραμμάτων χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ, συστήνουμε να εξεταστεί η πιθανότητα να διεξαχθούν 2 έως 3 εκπαιδευτικές συνεδρίες δια ζώσης (προτείνεται: στην αρχή, τη μέση και το τέλος της πιλοτικής εφαρμογής) και να χρησιμοποιηθούν ηλεκτρονικές φόρμες αξιολόγησης οι οποίες θα συμπληρωθούν από τους συμμετέχοντες επιτόπου πριν και μετά την εκπαίδευση. Στην πρώτη δια ζώσης συνεδρία προτείνουμε επίσης να γίνει στην αρχή μια απλή άσκηση από τους συμμετέχοντες ώστε να διαπιστωθεί τι τους κινητοποιεί περισσότερο και ποιο είναι το επίπεδο εξοικείωσής τους με την τεχνολογία που θα κληθούν να χρησιμοποιήσουν. Στη συνέχεια θα πρέπει να γίνει προσπάθεια κατάλληλης προσαρμογής της συνεδρίας με βάση τα αποτελέσματα αυτής της άσκησης. Στο πλαίσιο αυτό πιστεύουμε ότι ο ρόλος του υπευθύνου εφαρμογής, συντονισμού και αναφοράς της πιλοτικής εφαρμογής σε κάθε χώρα είναι κρίσιμος καθώς απαιτείται μια διαδικασία μετασχηματισμού του ρόλου του σε αυτόν του διευκολυντή της μάθησης. Οι ακόλουθες προτάσεις επίσης ακολουθούν την ίδια κατεύθυνση: Να προετοιμαστούν και να ενθαρρυνθούν οι εκπαιδευτικοί σύμβουλοι (tutors) σε κάθε χώρα να καθοδηγήσουν τους συμμετέχοντες στη χρήση της τεχνολογίας (πλατφόρμα και φορητές συσκευές). Να ζητηθεί από όλους τους εκπαιδευόμενους να μοιραστούν προφορικά προηγούμενες εμπειρίες τους και να προσπαθήσουν να χτίσουν πάνω σε «παραδείγματα καλών πρακτικών» όταν προσπαθούν να επιλύσουν προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Να συμπληρώνονται επιτόπου φόρμες αξιολόγησης και να βασίζεται κάθε συνεδρία στα αποτελέσματα της προηγούμενης αξιολόγησης. Τέλος, η μαθησιακή διαδικασία πρέπει να είναι όσο το δυνατόν καλύτερα προσαρμοσμένη στις ανάγκες των εκπαιδευομένων, δεδομένου ότι δεν θα έχουν όλοι το ίδιο προφίλ και την ίδια εμπειρία. 8