ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ: «ΡΑ ΙΟΦΑΡΜΑΚΑ». ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ Tel

Transcript

1 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ: «ΡΑ ΙΟΦΑΡΜΑΚΑ». ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ Tel

2 Τί είναι τα ραδιοφάρµακα Ραδιοφάρµακο (Radiopharmaceutical) είναι ένα φαρµακευτικό σκεύασµα το οποίο περιέχει ένα ραδιονουκλίδιο ή µια ραδιοεπισηµασµένη ένωση µε φυσικές, χηµικές και βιολογικές ιδιότητες κατάλληλες για ασφαλή και χρήσιµη χορήγηση στον άνθρωπο. ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΡΑΣΗ Τα ραδιοφάρµακα χορηγούµενα στον ανθρώπινο οργανισµό, συγκεντρώνονται εκλεκτικά, σε ένα όργανο ή ιστό του σώµατος, όπου παραµένουν για µικρό ή µεγάλο χρονικό διάστηµα. Επειδή είναι ραδιενεργά, µεταφέρουν µια δόση ακτινοβολίας στο όργανο ή ιστό, η οποία µπορεί να δράσει θεραπευτικά ή να χρησιµοποιηθεί για διάγνωση ΕΦΑΡΜΟΓΗ: πυρηνική ιατρική

3 Ιοντίζουσες ακτινοβολίες α σωµατίδια πυρήνες He 2+ β - --βήτα σωµατίδιο e - από τον πυρήνα β + --ποζιτρόνιο e + από τον πυρήνα γ--γάµµα ακτινοβολία φωτόνιο από τον πυρήνα

4 ΡΑ ΙΟΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ - [ 131 I]aI Tc S Tc H CH 99m Tc-D,L-HMPA 99m Tc-MAG3 - S Tc S In Cl H D-Phe Thr(ol) 99m Tc-TRDAT-1 Cys S S Cys Trp-D Lys Thr

5

6 ιαγνωστικά-θεραπευτικά Ραδιοφάρµακα ιαγνωστικά- Η χρήση τους βασίζεται στη διεισδυτική ικανότητα της ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας, η οποία ανιχνεύεται εξωτερικά µε γ κάµερες. Θεραπευτικά- Η χρήση τους βασίζεται στη κυτοτοξική δράσης της σωµατιδιακής ακτινοβολίας (θραύση του DA, κυτταρικός θάνατος) και εφαρµόζονται στην ογκολογία

7 ιάγνωση Σκοπός είναι η απεικόνιση της πάθησης Χρήση διεισδυτικής ακτινοβολίας - Ραδιονουκλίδια που διασπώνται µε ακτινοβολία γ ή Χ ή ποζιτρόνια Εφαρµογή ανιχνευτικών διατάξεων

8 Είδη διάσπασης διαγνωστικών ραδιονουκλιδίων Ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία (γήχ) ή γ ακτινοβολία Ισοµερής µετάπτωση ακτίνες Χ Ζ Ν Σύλληψη ηλεκτρονίου Ποζιτρόνια (e + ) - Ηεκποµπή ποζιτρονίων οδηγεί στο φαινόµενο εξαΰλωσης και την έµµεση παραγωγή ηλεκτροµαγνητικής ακτινοβολίας (2 γ, 511 kev) Εκποµπή ποζιτρονίου (e + )

9 Ιδιότητες ιαγνωστικών Ραδιοφαρµάκων Να εκπέµπει ηλεκτροµαγνητικής φύσεως ακτινοβολία (γ, Χ) Μονοενεργειακή ακτινοβολία Ενέργειας µεταξύ kev Μικρό χρόνο ηµιζωής (µερικές ώρες) Απουσία ταυτόχρονης σωµατιδιακής ακτινοβολίας (α, β - ) Να µη προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις ή άλλα συµπτώµατα λόγω ραδιενέργειας Να είναι ελεύθερο πυρετογόνων και µικροβίων Το ραδιοφάρµακο να έχει υψηλή ραδιονουκλιδική και ραδιοχηµική καθαρότητα Ευρεία διαθεσιµότητα/ Χαµηλό κόστος Εύκολη µέθοδος επισήµανσης

10 ιαγνωστικά Ραδιοφάρµακα Το 95% της Πυρηνικής Ιατρικής χρησιµοποιεί διαγνωστικά ραδιοφάρµακα Τα διαγνωστικά ραδιοφάρµακα δεν προκαλούν κάποιο «φαρµακολογικό αποτέλεσµα» γιατί χορηγούνται σε πολύ χαµηλές συγκεντρώσεις (~ Μ)

11 Παραδείγµατα διαγνωστικών ραδιονουκλιδίων Τεχνητά ραδιονουκλίδια ιαγνωστικά ραδιονουκλίδια SPECT PET 99m Tc (IT, 6h, 140keV) 99 Tc 68 Ga (β +, 68.3m) 68 Zn 123 I (EC, 13.3h, 159keV) 123 Te 111 In(EC, 2.8d, 173keV) 111 Cd 201 Tl (EC, 74h) 201 Hg 82 Rb (β +, 1.2m) 82 Kr 18 F(β +, 109.7m) C(β +, 20.3m) 11 B 13 (β +, 9.9m) 13 C 15 (β +, 123s) 15

12 ιαγνωστικά Ραδιοφάρµακα Χρήση ακτινοβολίας µεγάλης διεισδυτικότητας ( που δεν απορροφάται από τους ιστούς) και εξωτερική ανίχνευση αυτής από κατάλληλες ανιχνευτικές διατάξεις (SPECT, PET) SPECT Τοµογραφία µονοφωτονικής εκποµπής PET Τοµογραφία εκποµπής ποζιτρονίου Συµπτωµατική ανίχνευση φωτονίων εξαΰλωσης

13 Ανατοµική- Λειτουργική απεικόνιση

14 Ανατοµική- Λειτουργική απεικόνιση

15 Μηχανισµοί εντόπισης ραδιοφαρµάκων Παθητική διάχυση ιευκολυνόµενη µεταφορά Ιοντοανταλλαγή Εγκλωβισµός σε τριχοειδή αγγεία Φαγοκύτωση Ενεργός µεταφορά Αποµάκρυνση κυττάρων Χηµόταξη Μεταβολισµός Σύνδεση µε υποδοχείς Σύζευξη αντιγόνου-αντισώµατος Επισήµανση Βιοµορίων/ Βιοδραστικών µορίων ΜΟΡΙΑΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

16 Θεραπευτικά Ραδιοφάρµακα Στόχος: η καταστροφή καρκινικών κυττάρων Χρήση (µη διεισδυτικής) σωµατιδιακής ακτινοβολίας και ραδιονουκλιδίων που χαρακτηρίζονται από µεγάλη γραµµική µεταφορά ενέργειας

17 Θεραπευτικά ραδιονουκλιδίων Νουκλίδιο Χρόνος ηµιζωής Ενέργεια (MeV) Ενέργεια γ(mev) εµβέλεια 177 Lu 6.7 d β, mm 67 Cu 2.58 d β, mm 105 Rh 1.48 d β, mm 131 I 8.04 d β, mm 153 Sm 1.95 d β, mm 186 Re 3.7 d β, mm 32 P 14.3 d β, mm 188 Re h β, mm 90 Y 2.67 d β, mm 212 Bi 1h α, µm 211 Αt 7.2 h α, µm

18 Ιδιότητες Θεραπευτικών Ραδιονουκλιδίων Τα Θεραπευτικά ραδιονουκλίδια πρέπει να διασπώνται µε κατάλληλη εκποµπή σωµατιδιακής ακτινοβολίας α, β ή µε Auger ηλεκτρόνια. Υψηλή LET ακτινοβολία είναι περισσότερο αποτελεσµατική ιέλευση του σωµατιδίου από το πυρήνα/ αύξηση ιονισµών στη περιοχή του DA Θα ήταν επιθυµητό η εκποµπή να συνοδεύεται από µικρή περιεκτικότητα σε διεισδυτική ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία για δοσιµετρικούς υπολογισµούς Ο χρόνος ηµιζωής των ραδιονουκλιδίων να είναι κατάλληλος για τη εκλεκτική συγκέντρωση και παραµονή του ισοτόπου στον ακτινοβολούµενο ιστό για περίοδο τέτοια που να αποδωθεί µια ελάχιστη κυτοτοξική δόση ακτινοβολίας (> 0.4 Gy/h). Περίπου 10 h θεωτείται κατάλληλο t 1/2. Υψηλή ειδική ραδιενέργεια και παραγωγή νουκλιδίου χωρίς φορέα (carrier free) Κόστος, διαθεσιµότητα Κατάλληλη µέθοδος σύζευξης µε βιοµόρια

19 Πυκνότητα διασπάσεων σωµατιδιακής ακτινοβολίας στη περιοχή του DA

20 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΕΝΤΟΠΙΣΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΩΝ ΡΑ ΙΟΦΑΡΜΑΚΩΝ Εξωκυττάριο χώρο, ενδοαρτηριακή ή ενδοκοιλοτική εφαρµογή Σύνδεση στην κυτταρική επιφάνεια Σύνδεση µε στόχους στο εσωτερικό του κυττάρου Χορήγηση ραδιοφαρµάκου: από το στόµα, ενδοφλέβια, ενδοαρτηριακά, ενδοκυστικά, ενδοαρθρικά, ενδοκυλλοτικά, ενδορραχιαία

21 Ραδιοφαρµακευτικά σκευάσµατα στην Ευρωπαϊκή φαρµακοποιία Ammonia (13) injection Chromium (51Cr) edetate injection Cyanocobalamin (57Co) capsules Cyanocobalamin (58Co) capsules Fludeoxyglucose (18F) injection Flumazenil (-(11C) methyl) injection Gallium (67Ga) citrate injection Human albumin injection, iodinated (125I) Indium (111In) pentetate injection Iobenguane (123I) injection Iobenguane (131I) injection for diagnostic use Iobenguane (131I) injection for therapeutic use Krypton (81Kr) inhalation gas L-Methionine (11C-methyl) injection orcholesterol injection, iodinated (131I) Raclopride (11C-(methyl) injection Sodium acetate (1-11C) injection Sodium fluoride (18F) injection Sodium iodide (123I) injection Sodium iodide (131I) capsules for diagnosti use Sodium iodohippurate (123I) injection Sodium iodohippurate (131I) injection Sodium pertechnetate (99mTc) injection (fission) Sodium pertechnetate (99mTc) injection (non-fission) Sodium phospate (32P) injection Strontium (89Sr) chloride injection Technetium (99mTc) colloidal rhenium sulphide injection Technetium (99mTc) colloidal sulphur injection Technetium (99mTc) colloidal tin injection Technetium (99mTc) etifenin injection Technetium (99mTc) exametazime injection Technetium (99mTc) gluconate injection Technetium (99mTc) human albumin injection Technetium (99mTc) macrosalb injection Technetium (99mTc) medronate injection Technetium (99mTc) mertiatide injection Technetium (99mTc) microspheres injection Technetium (99mTc) pentetate injection Technetium (99mTc) sestamibi injection Technetium (99mTc) succimer injection Technetium (99mTc) tin pyrophospate injection Thallous (201Tl) chloride injection Water (15) injection Xenon ( 133 Xe) injection

22 Παρασκευή ραδιοφαρµάκων Η σύνδεση του ραδιονουκλιδίου µε τη πρόδροµη ένωση του ραδιοφαρµάκου γίνεται στο τελευταίο στάδιο παρασκευής του και πρέπει να οδηγεί σε >95% καθαρότητα του τελικού πρόϊόντος Οι επισηµασµένες ενώσεις περιέχουν πολλές φορές προσµίξεις που µειώνουν τη καθαρότητά τους. Αυτές οφείλονται: Στην αρχική καθαρότητα του δραστικού συστατικού Στη µέθοδο σύνθεσής τους Στην αστάθεια των ενώσεων λόγω επίδρασης της εκπεµπόµενης ακτινοβολίας Οι προσµίξεις µπορεί: α) να υπήρχαν στην µη επισηµασµένη ένωση και µετά τη προσθήκη του ισοτόπου επισηµάνθηκαν, β) να προέκυψαν ως παραπροϊόντα της επισήµανσης, γ) να προέρχονται από εισαγωγή του ραδιονουκλιδίου σε διαφορετικές θέσεις του µη επισηµασµένου µορίου, δ) να προέκυψαν ως αποτέλεσµα της αστάθειας της ένωσης

23 Ποιοτικός Έλεγχος (Γενική µονογραφία Ραδιοφαρµακευτικά Σκευάσµατα» + ειδική µονογραφία κάθε ραδιοφαρµάκου) Χαρακτηριστικά (απουσία σωµατιδιακής ύλης, µέγεθος σωµατιδίων, ταυτοποίηση ραδιονουκλιδίου) Ραδιονουκλιδική καθαρότητα Ραδιοχηµική καθαρότητα Χηµική Καθαρότητα Καθαρότητα σε εναντιοµερή Βιολογική κατανοµή Στειρότητα Απουσία πυρετογόνων Απουσία τοξικότητας Ενεργός οξύτητα Ισοτονικότητα

24 Έλεγχος Ραδιοχηµικής Καθαρότητας Ραδιοχηµική καθαρότητα: ο λόγος της ραδιενέργειας του συγκεκριµένου ραδιονουκλιδίου που περιέχεται στο ραδιοφαρµακευτικό σκεύασµα µε τη συγκεκριµένη χηµική µορφή, προς το σύνολο της ραδιενέργειας του περιεχοµένου στο ραδιοφαρµακευτικό σκεύασµα ραδιονουκλιδίου, εκφρασµένος σε εκατοστιαίο ποσοστό. Με χρωµατογραφία σε συνδυασµό µε ραδιοµετρική ανίχνευση Ανάλυση ταχείας χρωµατογραφίας λεπτής στιβάδας (Instant Thin Layer Chromatography, ITLC) ίνες υάλου προσροφηµένες σε silica Χρωµατογραφία υψηλής απόδοσης (HPLC) ITLC ΗPLC R f = cm κηλίδας/cm µετώπου του διαλύτη % ενεργότητα

25 99m Tc: Το σηµαντικότερο ραδιονουκλίδιο που χρησιµοποιείται σήµερα στη Πυρηνική Ιατρική για διαγνωστικούς σκοπούς Μονοενεργειακή γ ακτινοβολία 140 kev στο βέλτιστο ανιχνευσιµότητας από τις διαθέσιµες γ κάµερες Κατάλληλο χρόνο ηµιζωής 6h για την ολοκλήρωση της διαγνωστικής µελέτης Μικρό κόστος και ευχερής διάθεση από γεννήτριες 99 Mo- 99m Tc To 85% των ραδιοφαρµάκων είναι του τεχνητίου-99m χρησιµοποιούµενα για την διάγνωση παθήσεων του εγκεφάλου, µυοκαρδίου, πνευµόνων, θυρεοειδούς, ήπατος, νεφρών, οστών κ.α.

26 Γεννήτρια Mo-99/Tc-99m

27 Το Τεχνήτιο σε χαµηλότερες οξειδωτικές καταστάσεις Tc(VII) Tc 4 - Αναγωγή SnCl 2, a 2 S 2 4, HCl, Fe(II), abh 4,, PPh 3 Tc(V) Tc(IV) Tc(III) Tc(I) Sn m Tc 4- + H + 99m Tc 4+ + Sn 4+ + H 2 S m Tc 4- + H - 99m Tc 4+ + S H 2

28 Mέθοδοι παρασκευής ενώσεων του τεχνητίου-99m 1) Μέθοδος µε αναγωγή: 99m Tc 4- + αναγωγικό + L [ 99m Tc-L] L= συναρµοτής, αναγωγικό= SnCl 2, abh 4 2) Mέθοδος µε αναγωγή και αντικατάσταση α) 99m Tc 4- + αναγωγικό + L [ 99m Tc-L] L=ευκίνητος συναρµοτής β) [ 99m Tc-L] + L [ 99m Tc-L ] + L

29 Προετοιµασία ραδιοφαρµάκων του 99m Tc

30 Ραδιοφάρµακα για απεικόνιση Εγκεφάλου Κριτήρια πρόσληψης: Ραδιοφάρµακα του 99m Tc λιπόφιλα, ουδέτερα και µικρού µοριακού βάρους µπορούν να διαπεράσουν τον αιµατοεγκεφαλικό φραγµό (ΑΕΦ). Μηχανισµός κατακράτησής: Μετατροπή σε πιο υδρόφιλο µεταβολίτη που δε µπορεί να εξέλθει του αιµατοεγκεφαλικού φραγµού έσµευση σε βιολογικό υπόστρωµα: απεικόνιση υποδοχέων του ΚΝΣ.

31 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΟΥΣΙΩΝ ΑΠΟ ΑΕΦ

32 Απεικόνιση αιµατικής ροής: dl- 99m Tc- HMPA ( 99m Tc-exametazime) Tc ~5% πρόσληψη στον εγκέφαλο: ουδέτερο, λιπόφιλο σύµπλοκο του [Tc(V)] 3+ H Μηχανισµός εγκλωβισµού του dl µόνο : χηµική διάσπαση (επίδραση γλουταθειόνης) ιάγνωση εγκεφαλικών παθήσεων (άνοια, εγκεφαλικό, Alzheimer κλπ)

33 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗΣ 99m Tc-dl-HMPA Αίµα Χαµηλή γλουταθειόνη ΑΕΦ Εγκέφαλος Υψηλή γλουταθειόνη 99m Tc-d,l-HMPA 99m Tc-d,l-HMPA υδρόφιλο 99m Tc-meso-HMPA

34 dl- 99m Tc-HMPA Ραδιοχηµική καθαρότητα >80% Χρόνος αποθήκευσης: 2 hr (χωρίς σταθεροποιητή), 4-6 hr (µε σταθεροποιητή, µπλε του µεθυλενίου) Φαρµοκοκινητική - Μηχανισµός δράσης Ενδοφλέβια χορήγηση Πρόσληψη 3-5% στον εγκέφαλο στα 5 min 50% καθαίρεται από το αίµα στα 3-4 λεπτά Απεικόνιση εγκαφαλικής αιµατικής ροής Σταθερή συγκέντρωση για 24 ώρες µετά τη χορήγηση. Κατανοµής κύριως στη φαιά ουσία 12% συγκεντρώνεται στα ερυθρά αιµοσφαίρια (Χρησιµοποιείται για την επισήµανση ερυθρών αιµοσφαιρίων) Αποβάλλεται 41% µέσω των νεφρών σε 48 ώρες και το υπόλοιπο από το ηπατοχολικό σύστηµα

35 Χρήσεις dl- 99m Tc-HMPA Ενδείξεις Η απεικόνιση βλαβών του εγκεφάλου µε 99mTc-d,l-ΗΜ- ΡΑΟ δίδει εστίες µειωµένης πρόσληψης του ραδιοφαρµάκου, ενδεικτικές µειωµένης αιµατικής ροής περιοχικά. Εξαίρεση αποτελούν περιοχές που αντιστοιχούν σε αγγειακές βλάβες, όγκους ή επιληπτογόνους εστίες, όπου η πρόσληψη του ραδιο-φαρµάκου δυνατόν να είναι αυξηµένη.

36 Χρήσεις dl- 99m Tc-HMPA Ενδείξεις Η σπινθηρογραφική απεικόνιση του εγκεφάλου, ενδείκνυται για τη µελέτη περιοχικών ανωµαλιών της εγκεφαλικής αιµατικής ροής, σε ενήλικους ασθενείς µε παθήσεις του Κ.Ν.Σ. υγιής Alzheimer

37 Ραδιοφάρµακα για την απεικόνιση των νεφρών S Tc H Tc-MAG3 Μέτρηση της σωληναριακής απέκκρισης των νεφρών Tc(V), οξοτεχνητικός πυρήνας Υδρόφιλο, ανιονικό σύµπλοκο Η ελεύθερη καρβοξυλική οµάδα είναι απαραίτητη για την καθαίρεση από τους νεφρούς Κύρια οδός απέκκρισης Το σύνολο του αίµατος περνά κάθε 3-5 min ύο τρόποι πρόσληψης Σπειραµατική διήθηση και σωληναρική απέκκριση. - Tc Tc-DTPA Μέτρηση της σπειραµατικής διήθησης των νεφρών Ο βιολ. Χρόνος ηµιζωής είναι 1-2 ώρες. Αποµακρύνεται κατά 90% σε 24 h και εµφανίζει χαµηλή πρωτεϊνική δέσµευση 5%-10% σε 1h. -

38 Χρήσεις-Νεφρόγραµµα Χρησιµοποιείται για σπινθηρογραφική δυναµική µελέτη των νεφρών, για τη λήψη νεφρογράµµατος µε γ-κάµερα, µέτρηση της σωληναριακής απέκκρισης, µελέτη της λειτουργικότητας των νεφρών σε ασθενείς που υπέστησαν µεταµόσχευση.

39 Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΡΑ ΙΟΦΑΡΜΑΚΩΝ ΓΙΑ ΜΥΟΚΑΡ ΙΟ Να προσλαµβάνεται ταχέως και σε υψηλό ποσοστό από τα µυοκαρδιακά κύτταρα Η κατανοµή τους στο µυοκάρδιο να είναι ανάλογη της αιµατικής ροής Να παραµένει στα µυοκαρδιακά κύτταρα καθ' όλη τη διάρκεια λήψης των εικόνων αιµατώσεως Μετά το τέλος της λήψης να αποβάλλεται ταχέως από τον οργανισµό.

40 Ραδιοφάρµακα για την απεικόνιση του µυοκαρδίου 99m Tc-Sestamibi + Λιπόφιλο, κατιονικό σύµπλοκο H 3 C H 3 C C C CH 3 C C Tc C C CH 3 CH 3 CH 3 Tc +1 οξειδωτική κατάσταση µε έξι µονοδραστικά ισονιτρίλια Προσλαµβάνεται το 1,5% της χορηγούµενης δόσης σε κόπωση και το 1,2% της χορηγούµενης δόσης σε ηρεµία Συσσώρευση στα µιτοχόνδρια Χρήση για διάγνωση καρδιακής ισχαιµίας και εντόπιση εµφράγµατος Οι αιθερικές οµάδες διευκολύνουν την απέκκριση

41 SPECT Imaging of Heart

42 Cardiac Ischemia Tc-99m-sestamibi stress test Tl-201 rest

43 Απεικόνιση στών/οστεοκαθηλωτικά ραδιοφάρµακα, 99m Tc-MDP Το οστό αποτελείται κατά 70% από ανόργανο υλικό π.χ. Ca 10 (P 4 ) 6 (H) 2 H P P H H H Πυροφωσφορικό οξύ P H P H H Tc H H P H P X H P C P H H Z H ιφωσφονικό Χ, Ζ=Η, MDP, µενδρονάτη Χ=ΟΗ, Ζ=Η, HDP X=H, Z=Me, HEDP Καθήλωση στα οστά λόγω υψηλού µεταβολισµού, υψηλής αιµάτωσης και µεγάλης οστικής επιφάνειας

44 Σπινθηρογράφηµα οστών µε Tc-99m- MDP Μεταστατικός καρκίνος του προστάτη

45 Απεικόνιση οστών µε 99m Tc-MDP 40-50% πρόσληψη στο οστό σε 3-4 hrs Νεφρική απέκκριση Φυσιολογική βιοκατανοµή: Οστό, νεφροί, ουρ. κύστη Χρήσεις: φλεγµονή, τραύµα, καρκίνος H H P P H H

46 Θεραπευτικό ραδιοφάρµακο 186/188 Re-HEDP 186 Re: (t 1/2 90,6 h, β - =1, 075ΜeV, γ 137 ΚeV) 185 Re(n,γ) 186 Re 188 Re: (t 1/2 17 h, β - =2,11ΜeV, γ 155 ΚeV) γεννήτρια 188 W/ 188 Re Σύνθεση ραδιοφαρµάκου 186/188 Re-HEDP HEDP: 186/188 Re 4- + SnCl 2 + HEDP 186/188 Re-HEDP Υδροξυαπατίτης (69% οστών): Ca 10 (P 4 ) 6 (H) 2 Σύνδεση ραδιοφαρµάκου µε τον υδροξυαπατίτη των οστών Χρήση: Απάλυνση πόνων οφειλόµενων στις οστικές µεταστάσεις

47 QUADRAMET 153 Sm-EDTMP 710 kev β - / 103 kev γ (5 %) T 1/2 : 46 hrs το 47-77% του 153Sm-EDTMP εµφανίζεται στους όγκους των οστών. Ο λόγος της δέσµευσης στα οστά µε όγκους προς τη δέσµευση στο υγιές οστό είναι περίπου 16:1. Το Sm-153-EDTMP που εισάγεται ενδοφλεβίως αφήνει την κυκλοφορία του αίµατος γρήγορα, το 88-90% της δραστηριότητας αποβάλλεται µέσα σε µισή ώρα και 98% µέσα σε 4 ώρες. Χρήση για θεραπεία πόνων στα οστά λόγω µεταστάσεων Οι ασθενείς που ανταποκρίνονται στη δράση του QUADRAMET αρχίζουν να παρατηρούν ανακούφιση του πόνου µια εβδοµάδα µετά από τη χορήγηση. Η µέγιστη ανακούφιση πόνου εµφανίζεται γενικά σε εβδοµάδες µετά από την έγχυση QUADRAMET.

48 Υπερτεχνητικό νάτριο: a 99m Tc 4 Παραλαµβάνεται από γεννήτρια 99 Mo- 99m Tc. Πρέπει να χρησιµοποιηθεί εντός 12 ωρών από την ώρα έκλουσης, καθόσον µε τη πάροδο του χρόνου µειώνεται η ειδική ραδιενέργεια λόγω αύξησης του ποσοστού του Tc-99. Χρησιµοποιείται για την απεικόνιση του θυροειδούς. Μηχανισµός ράσης: παραλαµβάνεται από το θυρεοειδή µέσω εκλεκτικής µεταφοράς όπως τα ιωδιούχα Βιοκατανοµή-Φαρµακοκινητική: min µετά iv χορήγηση. Κατά 70-80% δεσµεύεται από λευκοµατίνες, ενώ το 20-30% συγκεντρώνεται στο θυροειδή, τους σιελογόνους αδένες, το γαστρικό και ρινικό βλενογόνο και τα χοριοειδή πλέγµατα. ε µεταβολίζεται. Αποβάλλεται κυρίως από τους νεφρούς. όση: ΜΒq. Άλλο ραδιοφάρµακο για την απεικόνιση του θυροειδούς είναι το Νa 131 Ι p.o h µετά τη χορήγηση. Αποτελεί τη «µητρική ένωση» όλων των ραδιοφαρµάκων του τεχνητίου

49 Ραδιοϊώδιο: Το πρώτο ισότοπο των ραδιοφαρµάκων I-123 EC (100%), T 1/2 = 13.2 hr, γ= 159 KeV (83%) I-125 EC (100%), T 1/2 = 60 d, γ= 35 KeV (7%) I-131β - (100%), T 1/2 = 8 d, γ= 284 (6%), 364 (81%), 637(7%)

50 ιάγνωση και θεραπεία µε ραδιενεργό Νa 123/131 I. 123/131 I. a 131 I, atrii iodidi ( 131 I) capsulae ad usum diagnosticum, atrii iodidi ( 131 I) capsulae ad usum therapeuticium, atrii iodidi ( 131 I) solutio Ραδιονουκλιδική καθαρότητα > 99.9% Περιέχουν αναγωγικό παράγοντα για την αναγωγή των οξειδωµένων ιόντων ιωδίου σε ιωδιούχα. Προσµίξεις: Ι-133, Ι-135, ΝaΙΟ 3 Per os βιοκατανοµή: µέγιστη συγκέντρωση στο αίµα 3 hr. 90% απέκκριση από τους νεφρούς, 50% στις 24 h Πρόσληψη στον θυρεοειδή % 24 h pi Xρήσεις: δοσιµετρία και θεραπεία βρογχοκήλης, καρκίνου θυρεοειδούς, υπερθυρεοειδισµού.

51 Το πιο χρησιµοποιούµενο ραδιοφάρµακο για την διάγνωση του καρκίνου Φθοροδεοξυγλυκόζη [ 18 F]-FDG FDG

52 Μηχανισµός πρόσληψης και κατακράτησης [ 18 F]-FDGFDG Μέτρηση µεταβολισµού γλυκόζης σε µυοκάρδιο, όγκους και εγκέφαλο Χρησιµοποιείται για απεικόνιση λεµφώµατος, καρκίνου του πνεύµονα, λαιµού, κεφαλής, µαστού, καρκινώµατος οισοφάγου, γαστρεντερικού καρκίνου Χρήση για διάγνωση πρωτογενούς και µεταστατικού καρκίνου και για την παρακολούθηση της θεραπευτικής αγωγής

53 Απεικόνιση όγκου µε [ 18 F]-FDG FDG Απεικόνιση προ χηµειοθεραπείας Απεικόνιση µετά τη χηµειοθεραπεία