Σερλνινγηθό Δθπαηδεπηηθό Ίδξπκα Κξήηεο

Transcript

1 Σερλνινγηθό Δθπαηδεπηηθό Ίδξπκα Κξήηεο ρνιή Σερλνινγηθώλ Δθαξκνγώλ Σκήκα Μεραληθώλ Πιεξνθνξηθήο Πηπρηαθή Δξγαζία Σίηινο: Γηαδηθηπαθό ζύζηεκα ζπγθέληξσζεο θαη αλαδήηεζεο πξντόλησλ ειεθηξνληθώλ θαηαζηεκάησλ Αζαλάζηνο Νόθαο (Α.Μ. 548) Νηθόιανο Θενδσξήο (Α.Μ. 1060) Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο: θ. Κσζηήο Ατβαιήο Δπηηξνπή Αμηνιόγεζεο: θ. Κσζηήο Ατβαιήο θ. Αζαλάζηνο Μαιάκνο θ. Γεκήηξηνο Καξαγηαλλάθεο Ηκεξνκελία Παξνπζίαζεο: Πέκπηε, 4 Ινπλίνπ 2015

2

3 Δπραξηζηίεο Θα ζέιακε λα επραξηζηήζνπκε ηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή καο θ. Κσζηή Ατβαιή γηα ηελ πνιχηηκε βνήζεηα ηνπ, ηφζν θαηά ηελ αλάζεζε ηνπ ζέκαηνο θαη ηελ δπλαηφηεηα ελαζρφιεζεο καο κε απηφ, φζν θαη θαζ φιε ηελ δηάξθεηα εθπφλεζεο ηεο παξνχζαο πηπρηαθήο εξγαζίαο. iii

4

5 Abstract The purpose of the present paper is to develop and implement a web application suitable for gathering products from several e-shops, which subsequently will be divided into categories in order to provide ease of search to end users. Users using the specific application will be able to roam among a variety of products, use search criteria, as well as comparing the products prices. This will be achieved by implementing the application on object-oriented PHP. In this context, the web application will be based on LAMP Server by using Linux-Apache- MySQL-PHP software package, as well as Java environment (JRE & JDK). Given the high capabilities of the application, regarding the great volume of data it will be called to host, we will also develop a full text search/indexing procedure, based on SOLR and Jetty, which will furthermore offer real time search capacity. In addition, the web application will be widely ported. This will offer the possibility of roaming through the application at ease, regardless of the using device, whether it is a personal computer or whichever smart device. Finally, in order to ensure future expansion the entire application, as well as the web server will be packaged in a Virtual Machine. v

6

7 ύλνςε Με ηελ παξνχζα πηπρηαθή εξγαζία έγηλε κηα πξνζπάζεηα αλάπηπμεο θαη πινπνίεζεο κηαο δηαδηθηπαθήο εθαξκνγήο, ε νπνία ζα ζπγθεληξψλεη πξντφληα απφ ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα (eshops) θαη ζηε ζπλέρεηα ζα ηα θαηεγνξηνπνηεί, κε ζθνπφ ηελ αλαδήηεζε απφ ην ρξήζηε. Ο ρξήζηεο θάλνληαο ρξήζε ηεο web εθαξκνγήο ζα έρεη ηελ δπλαηφηεηα πεξηήγεζεο αλάκεζα ζε πιεζψξα πξντφλησλ, αλαδήηεζεο ηνπο βάζεη θξηηεξίσλ, θαζψο θαη ζχγθξηζε ησλ ηηκψλ ηνπο, θάηη ην νπνίν ζα επηηπγράλεηαη κέζσ πινπνίεζεο ηεο εθαξκνγήο πάλσ ζε αληηθεηκελνζηξαθή PHP. ην πιαίζην απηφ, ε Web εθαξκνγή ζα βαζηζηεί ζε LAMP server κε ρξήζε Linux-Apache- MySQL-PHP, θαζψο θαη πεξηβάιινλ Java. Γεδνκέλεο ηεο πςειήο δπλακηθήο ηεο εθαξκνγήο, σο πξνο ηελ θηινμελία κεγάινπ φγθνπ δεδνκέλσλ ζα πινπνηεζεί δηαδηθαζία αλαδήηεζεο επξεηεξίνπ, βαζηζκέλε ζε SOLR θαη Jetty, ε νπνία θαη επέθηαζε ζα επηηξέπεη θαη ηελ αλαδήηεζε ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Δπηπξφζζεηα, ε web εθαξκνγή ζα παξνπζηάδεη πςειή πξνζαξκνζηηθφηεηα σο πξνο ηελ ζπζθεπή ρξήζεο, έηζη ψζηε ν ρξήζηεο λα έρεη ηελ δπλαηφηεηα πεξηήγεζεο κε ηελ ίδηα επθνιία, είηε απφ ηνλ πξνζσπηθφ ηνπ ππνινγηζηή, είηε απφ νπνηαδήπνηε smart ζπζθεπή. Σέινο ιακβάλνληαο ππφςε θαη ηελ δπλαηφηεηα πεξαηηέξσ κειινληηθήο επέθηαζεο, ην ζχλνιν ηεο εθαξκνγήο, θαζψο θαη ν web server ζα εηζαρζνχλ ζε εηθνληθή κεραλή (Virtual Machine). vii

8

9 Πίλαθαο πεξηερνκέλσλ Ευχαριςτίεσ... iii Abstract... v φνοψη... vii Πίνακασ περιεχομζνων... ix Πίνακασ Εικόνων... xiii Κεφάλαιο Πρϊτο: Ειςαγωγή Περίληψη Κίνητρο για την Διεξαγωγή τησ Εργαςίασ κοπόσ και τόχοι Εργαςίασ Δομή Εργαςίασ... 2 Κεφάλαιο Δεφτερο: Μεθοδολογία Τλοποίηςησ Μζθοδοσ Ανάλυςησ & Ανάπτυξησ Πτυχιακήσ Σεχνολογίεσ που χρηςιμοποιήθηκαν... 3 Κεφάλαιο Σρίτο: υςτήματα Διαχείριςησ Διαδικτυακοφ Περιεχομζνου (WCMS) Εννοιολογικόσ Προςδιοριςμόσ Δομή ενόσ υςτήματοσ Διαχείριςησ Διαδικτυακοφ Περιεχομζνου τόχοι ενόσ υςτήματοσ Διαχείριςησ Διαδικτυακοφ Περιεχομζνου Είδη υςτημάτων Διαχείριςησ Διαδικτυακοφ Περιεχομζνου υςτήματα Διαχείριςησ Διαδικτυακοφ Περιεχομζνου Ανοιχτοφ Κϊδικα Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα Οφζλη από τη ςυμμετοχή ςτην ανάπτυξη open source λογιςμικοφ Πλαίςιο Διαχείριςησ Περιεχομζνου (Content Management Framework CMF) Κεφάλαιο Σζταρτο: Drupal Οριςμόσ Ιςτορική εξζλιξη Διάγραμμα Ροήσ The Drupal flow Drupal Core Modules Themes Κριτική Διερεφνηςη Drupal Βαςικά Πλεονεκτήματα Drupal ix

10 4.7.2 Drupal vs. Joomla Drupal vs. Wordpress Λόγοι επιλογήσ του Drupal Κεφάλαιο Πζμπτο: LAMP (Software Bundle) Εννοιολογικόσ Προςδιοριςμόσ Linux Οριςμόσ Ιςτορική αναδρομή Χαρακτηριςτικά Διανομζσ Linux Apache Web Server Ειςαγωγικά ςτοιχεία Χαρακτηριςτικά MySQL Οριςμόσ Πλεονεκτήματα PHP Οριςμόσ Ιςτορική εξζλιξη Χαρακτηριςτικά και τρόποσ λειτουργίασ Πλεονεκτήματα Κεφάλαιο Ζκτο: Άλλεσ Σεχνολογίεσ XML Ειςαγωγικά ςτοιχεία Οριςμόσ XML Ιςτορική εξζλιξη Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα XML RSS Οριςμόσ Ιςτορική εξζλιξη Πλεονεκτήματα RSS Readers Java Οριςμόσ x

11 6.3.2 Java Virtual Machine Apache SOLR Οριςμόσ Ιςτορικά ςτοιχεία Βαςικά χαρακτηριςτικά Jetty Οριςμόσ Apache Subversion Ειςαγωγικά ςτοιχεία Ιςτορικά ςτοιχεία Responsive Web Design Οριςμόσ Πλεονεκτήματα XPath Εννοιολογικόσ Προςδιοριςμόσ RegEx Εννοιολογικόσ Προςδιοριςμόσ Style Sheet Language Εννοιολογικόσ προςδιοριςμόσ CSS (Cascading Style Sheet) Κεφάλαιο Ζβδομο: Τλοποίηςη Διάφορεσ Απαιτοφμενεσ Εγκαταςτάςεισ ςτο server Εγκατάςταςη Samba Εγκατάςταςη Drush Εγκατάςταςη Compass Εγκατάςταςη SOLR Δημιουργία SVN Modules που χρηςιμοποιήθηκαν Ζτοιμα Modules Modules που αναπτφχθηκαν Παρουςίαςη χρήςησ τησ Εφαρμογήσ Παρουςίαςη περιβάλλοντοσ διαχείριςησ τησ εφαρμογήσ Παρουςίαςη του menu Content Ειςαγωγή νζου καταςτήματοσ xi

12 Κεφάλαιο Όγδοο: Αποτελζςματα υμπεράςματα Μελλοντική Εργαςία και Επεκτάςεισ Βιβλιογραφία Ηλεκτρονικζσ Πηγζσ Παράρτημα xii

13 Πίλαθαο Δηθόλσλ ΔΗΚΟΝΑ 1: ΣΡΟΠΟ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ CMS... 5 ΔΗΚΟΝΑ 2: ΛΟΓΟΣΤΠΟ DRUPAL ΔΗΚΟΝΑ 3: "THE DRUPAL FLOW" ΔΗΚΟΝΑ 4: ΛΟΓΟΣΤΠΑ ΓΖΜΟΦΗΛΔΣΔΡΧΝ CMS ΔΗΚΟΝΑ 5: ΛΟΓΟΣΤΠΟ LAMP ΔΗΚΟΝΑ 6: ΛΟΓΟΣΤΠΟ LINUX ΔΗΚΟΝΑ 7: ΛΟΓΟΣΤΠΟ APACHE ΔΗΚΟΝΑ 8: ΛΟΓΟΣΤΠΟ MYSQL ΔΗΚΟΝΑ 9: ΛΟΓΟΣΤΠΟ PHP ΔΗΚΟΝΑ 10: ΣΡΟΠΟ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ PHP ΔΗΚΟΝΑ 11: ΣΡΟΠΟ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ XML ΔΗΚΟΝΑ 12: ΛΟΓΟΣΤΠΟ RSS ΔΗΚΟΝΑ 13: ΣΑΥΤΣΖΣΑ ΑΝΑΕΖΣΖΖ SOLR VS MYSQL ΔΗΚΟΝΑ 14: ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΖ ΚΑΡΣΔΛΑ "RECENT" ΔΗΚΟΝΑ 15: ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΑ "MOUSE OVER" ΔΗΚΟΝΑ 16: ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΖ ΚΑΡΣΔΛΑ "SEARCH" ΔΗΚΟΝΑ 17: ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΧΝ ΠΡΟΘΔΣΧΝ ΦΗΛΣΡΧΝ ΔΗΚΟΝΑ 18: ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΖ ΚΑΡΣΔΛΑ "FEATURED" ΔΗΚΟΝΑ 19: ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΟΤ MENU "CONTENT" ΔΗΚΟΝΑ 20: ΠΡΟΘΖΚΖ CONTENT TYPE ΔΗΚΟΝΑ 21: ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ FEED IMPORTER ΔΗΚΟΝΑ 22: ΤΝΓΔΖ FEED IMPORTER ΜΔ ΣΟ ΑΝΣΗΣΟΗΥΟ CONTENT TYPE ΔΗΚΟΝΑ 23: ΔΠΗΛΟΓΖ ΣΟΤ ΣΡΟΠΟΤ ΔΗΑΓΧΓΖ ΣΧΝ ΠΡΟΨΟΝΣΧΝ ΔΗΚΟΝΑ 24: ΠΡΟΘΔΣΔ ΡΤΘΜΗΔΗ ΓΗΑ ΣΖΝ ΔΗΑΓΧΓΖ ΠΡΟΨΟΝΣΧΝ ΔΗΚΟΝΑ 25: ΔΠΗΛΟΓΖ ΣΡΟΠΟΤ ΑΝΑΛΤΖ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ ΔΗΚΟΝΑ 26: ΔΠΗΛΟΓΖ ΣΡΟΠΟΤ ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ ΣΧΝ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ ΔΗΚΟΝΑ 27: ΡΤΘΜΗΔΗ ΓΗΑ ΣΖΝ ΔΠΔΞΔΡΓΑΗΑ ΣΧΝ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ ΔΗΚΟΝΑ 28: ΡΤΘΜΗΔΗ ΑΡΥΗΚΧΝ ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΧΝ ΔΗΚΟΝΑ 29: ΤΜΠΛΖΡΧΖ ΣΧΝ XPATH ΔΗΚΟΝΑ 30: ΜΟΡΦΟΠΟΗΖΖ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ ΔΗΚΟΝΑ 31: ΓΖΜΗΟΤΡΓΗΑ CONTENT ΔΗΚΟΝΑ 32: CRAWLING CONFIGURATION xiii

14

15 Κεθάιαην Πξώην: Δηζαγσγή Αθνινπζεί κηα ζχληνκε πεξηγξαθή ηεο εξγαζίαο θαη ησλ ζηφρσλ ηεο, θαζψο θαη ηνπ ηξφπνπ πινπνίεζεο ηεο. 1.1 Πεξίιεςε θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ήηαλ ε πινπνίεζε κηαο web εθαξκνγήο, ε νπνία ζα ζπγθεληξψλεη πξντφληα απφ ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα (e-shops) θαη ζα ηα θαηεγνξηνπνηεί κε ζθνπφ ηελ αλαδήηεζε ηνπο απφ ηνλ ρξήζηε. Με ηελ ρξήζε ηεο εθαξκνγήο ν ρξήζηεο ζα έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα αλαδεηήζεη πξντφληα επηιέγνληαο ν ίδηνο ηα θξηηήξηα αλαδήηεζεο, λα ζπγθξίλεη ηηκέο θαη λα επηιέμεη ην πην νηθνλνκηθά ζπκθέξνλ. Πην ζπγθεθξηκέλα ε πινπνίεζε έγηλε ζε ηξία ζηάδηα: ην πξψην ζηάδην έγηλε ε εγθαηάζηαζε εμππεξεηεηή (server) πάλσ ζε Linux-Apache- MySQL-PHP θαη ε εγθαηάζηαζε πεξηβάιινληνο Java (JRE θαη JDK). ηελ ζπλέρεηα έγηλε ζρεδηαζκφο θαη πινπνίεζε ηεο web εθαξκνγήο κε ηελ ρξήζε αληηθεηκελνζηξαθνχο PHP, ελψ ζην παξάιιεια πινπνηήζεθε δηαδηθαζία αλαδήηεζεο επξεηεξίνπ (full text search/indexing) κε ηελ ρξήζε SOLR θαη Jetty Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο εθαξκνγήο είλαη ε δπλαηφηεηα πνπ παξέρεη ζηνλ ρξήζηε λα πξαγκαηνπνηεί αλαδήηεζε αλάκεζα ζε πιεζψξα πξντφλησλ ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν, πξνζδίδνληαο ηεο κε απηφλ ηνλ ηξφπν κεγαιχηεξε ρξεζηηθή αμία. Δπηπιένλ, αμίδεη λα ζεκεησζεί, ε πξνζαξκνζηηθφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο ηεο εθαξκνγήο σο πξνο ηελ ζπζθεπή ρξήζεο απφ ηνλ ηειηθφ ρξήζηε. 1.2 Κίλεηξν γηα ηελ Γηεμαγσγή ηεο Δξγαζίαο Κίλεηξν γηα ηελ δηεμαγσγή ηεο εξγαζίαο απνηέιεζε ε ζπλερψο απμαλφκελε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ γηα ηελ αγνξά πξντφλησλ ηερλνινγίαο. Καζεκεξηλά ρηιηάδεο θαηαλαισηέο επηζθέπηνληαη ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα ζπγθξίλνληαο ηηκέο πξντφλησλ κε ζηφρν ηελ εχξεζε θαιχηεξεο ηηκήο. Παξάιιεια πξφθεηηαη γηα κηα αγνξά άθξσο αληαγσληζηηθήο κε ηελ ζπλερή είζνδν λέσλ θαηαζηεκάησλ ζην θφζκν ηνπ ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ. Με βάζε ηα παξαπάλσ ε εθαξκνγή θαζίζηαηαη έλα πνιχηηκν εξγαιείν ζηε δηάζεζε ηνπ θαηαλαισηή. 1.3 θνπόο θαη ηόρνη Δξγαζίαο θνπφο ηεο εξγαζίαο ήηαλ λα δεκηνπξγεζεί κηα web εθαξκνγή πνπ ζα βνεζήζεη ηνλ ηειηθφ ρξήζηε ζηελ γξήγνξε αλαδήηεζε ηνπ νηθνλνκηθφηεξνπ πξντφληνο. ηα πιαίζηα επίηεπμεο απηνχ ηνπ ζθνπνχ, ε εθαξκνγή πινπνηήζεθε κε γλψκνλα ηε θηιηθφηεηα πξνο ηνλ ρξήζηε, παξέρνληαο απμεκέλεο δπλαηφηεηεο ζηελ αλαδήηεζε θαη παξνπζίαζε ησλ πξντφλησλ, ζηνλ κηθξφηεξν δπλαηφ ρξφλν. 1

16 1.4 Γνκή Δξγαζίαο Ζ δνκή ηεο εξγαζίαο αλαιχεηαη σο εμήο: Μεηά ηε παξάζεζε θάπνησλ εηζαγσγηθψλ ζηνηρείσλ ζρεηηθά κε ην αληηθείκελν ηεο πηπρηαθήο εξγαζίαο, ησλ ζηφρσλ θαη ησλ θηλήηξσλ δηεμαγσγήο ηεο, ζην επφκελν θεθάιαην αθνινπζεί έλα γεληθφ πιάλν ηεο κεζνδνινγίαο πνπ πηνζεηήζεθε γηα ηελ αλάπηπμε ηεο web εθαξκνγήο, θαζψο θαη ησλ ζεκαληηθφηεξσλ ηερλνινγηψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα απηφ ην ζθνπφ. ην ηξίην θεθάιαην γίλεηαη κηα εηζαγσγή ζηα ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ (CMS), ελψ αλαιχεηαη δηεμνδηθφηεξα ε δνκή θαη ν ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ελφο ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο δηαδηθηπαθνχ πεξηερνκέλνπ (WCMS). Σν ηέηαξην θεθάιαην είλαη αθηεξσκέλν ζην ινγηζκηθφ Drupal, αλαιχνληαο ηα πιενλεθηήκαηα ηνπ έλαληη άιισλ αληίζηνηρσλ ινγηζκηθψλ θαη ηνπο ιφγνπο επηινγήο ηνπ γηα ηελ πινπνίεζε ηεο παξνχζαο εθαξκνγήο. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ηα modules θαη theme πνπ πινπνηήζεθαλ θαη ρξεζηκνπνηήζεθαλ. ην πέκπην θεθάιαην γίλεηαη δηεμνδηθή αλαθνξά ζην ινγηζκηθφ παθέην LAMP, θαζψο θαη ηα επηκέξνπο ζηνηρεία ηνπ, Linux-Apache-MySQL-PHP. ην έθην θεθάιαην γίλεηαη αλάιπζε ησλ βαζηθφηεξσλ ηερλνινγηψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα λα δηαζθαιηζηεί ε εχξπζκε ιεηηνπξγία ηεο web εθαξκνγήο. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε ηε ρξήζε Java, XML, Responsive Web Design, RSS, θαζψο θαη RegEx, XPath. ην θεθάιαην πνπ αθνινπζεί, έβδνκν, γίλεηαη παξνπζίαζε κε εθηελή αλάιπζε ηνπ ηξφπνπ αλάπηπμεο θαη πινπνίεζεο ηεο εθαξκνγήο. Σέινο, ην φγδνν θαη ηειεπηαίν θεθάιαην παξνπζηάδεη ηα απνηειέζκαηα ηεο πηπρηαθήο θαη ηηο δπλαηφηεηεο πεξαηηέξσ κειινληηθήο επέθηαζεο. 2

17 Κεθάιαην Γεύηεξν: Μεζνδνινγία Τινπνίεζεο Σν αληηθείκελν ηεο παξνχζαο πηπρηαθή εξγαζίαο, φπσο πξναλαθέξζεθε, είλαη ε πινπνίεζε κηαο δηαδηθηπαθήο εθαξκνγήο, ε νπνία ζα ζπγθεληξψλεη πξντφληα απφ ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα θαη ζα ηα θαηεγνξηνπνηεί κε ζθνπφ ηελ αλαδήηεζή ηνπο απφ ην ρξήζηε. Βαζηθφ θνκκάηη πάλσ ζην νπνίν ζηεξίρζεθε ε πινπνίεζε θαη αλάπηπμε ηεο εθαξκνγήο απνηέιεζε ην παθέην ινγηζκηθνχ LAMP, θαζψο θαη ε εγθαηάζηαζε πεξηβάιινληνο Java. ηε ζπλέρεηα, γίλεηαη αλαθνξά ηνπ ηξφπνπ πινπνίεζεο ηεο εθαξκνγήο θαη ησλ βαζηθψλ ηερλνινγηψλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ. 2.1 Μέζνδνο Αλάιπζεο & Αλάπηπμεο Πηπρηαθήο Αξρηθά εγθαηαζηάζεθε ην παθέην ινγηζκηθνχ LAMP. Πην ζπγθεθξηκέλα, ρξεζηκνπνηήζεθε έλαο virtual server πάλσ ζηνλ νπνίν έγηλε εγθαηάζηαζε ηνπ Linux δηαλνκήο xubuntu 13.4, ηνπ Apache web server έθδνζεο 2, ηεο βάζεο δεδνκέλσλ MySQL έθδνζεο 5.5 θαη ηεο γιψζζαο πξνγξακκαηηζκνχ PHP έθδνζεο 5.5. ηε ζπλέρεηα πξνρσξήζακε ζηελ εγθαηάζηαζε: Java JRE θαη Java JDK SOLR πάλσ ζε Jetty Drupal Modules Σερλνινγίεο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ηηο θπξηφηεξεο ηερλνινγίεο θαη software πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ αλάπηπμε ηεο web εθαξκνγήο ζπγθαηαιέγνληαη επηγξακκαηηθά ηα εμήο: LAMP. Παθέην ινγηζκηθνχ γηα ηελ θαηαζθεπή δπλακηθψλ ηζηνζειίδσλ, κε ζπζηαηηθά Linux- Apache-MySQL-PHP. Java. Αληηθεηκελνζηξαθήο γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ. Jetty. Έλαο ακηγψο βαζηδφκελνο ζε Java HTTP Server θαη Java Servlet Container, ν νπνίνο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δηαζχλδεζε κεηαμχ ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ, πνπ απνηεινχλ κέξνο κεγαιχηεξσλ ινγηζκηθψλ πιαηζίσλ. Apache SOLR. O Apache SOLR είλαη κηα πνιχ γξήγνξε πιαηθφξκα αλαδήηεζεο αλνηρηνχ θψδηθα γξακκέλε ζε Java, ελψ κπνξεί λα ιεηηνχξγεη σο απηφλνκνο server αλαδήηεζεο πιήξνπο θεηκέλνπ ρξεζηκνπνηψληαο έλα servlet Container, φπσο Apache Tomcat ή Jetty. Drupal. Αλνηρηνχ θψδηθα αξζξσηφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ (Content Management System, CMS), γξακκέλν ζηε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ PHP, ην νπνίν δηαλέκεηαη ζχκθσλα κε ηε Γεληθή Άδεηα Γεκφζηαο Υξήζεο GNU. XML. Γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ, ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πεξηγξαθή κηαο ζεκεηαθήο γιψζζαο, φπσο HTML. RSS. Απνηειεί κηα πξνηππνπνηεκέλε κέζνδν αληαιιαγήο ςεθηαθνχ πιεξνθνξηαθνχ πεξηερνκέλνπ ζην δηαδίθηπν, κέζσ ησλ ξνψλ RSS (RSSFeeds), ε νπνία ζηεξίδεηαη ζηελ γιψζζα ζήκαλζεο XML. Responsive Web Design. Γηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ θαη θαηαζθεπήο ηζηνζειίδσλ, ε νπνία ζηνρεχεη ζηελ παξνρή ηεο βέιηηζηεο εκπεηξίαο ζέαζεο, κέζσ ηεο εχθνιεο αλάγλσζεο θαη 3

18 πινήγεζεο, κε ηελ ειάρηζηε δπλαηή αιιαγή κεγέζνπο, κεηαθίλεζεο θαη scrolling ζε έλα επξχ θάζκα ζπζθεπψλ. XPath. Γιψζζα εξσηεκάησλ γηα ηελ επηινγή «θφκβσλ» ( nodes ) ζε έλα XML έγγξαθν. RegEx. Γιψζζα πνπ έρεη ζρεδηαζζεί εηδηθά γηα ηελ απηνκαηνπνίεζε ηεο επεμεξγαζίαο θεηκέλνπ, γεληθψλ αξρείσλ θεηκέλνπ, εηδηθψλ κνξθψλ θεηκέλνπ, αιιά θαη ζπκβνινζεηξψλ εηζφδνπ, κε ηνλ πην πεξηεθηηθφ θαη επέιηθην ηξφπν. 4

19 Κεθάιαην Σξίην: πζηήκαηα Γηαρείξηζεο Γηαδηθηπαθνύ Πεξηερνκέλνπ (WCMS) 3.1 Δλλνηνινγηθόο Πξνζδηνξηζκόο Γηα πνιιά ρξφληα, ε δπλαηφηεηα κηαο επηρείξεζεο λα δεκηνπξγήζεη έλα website θαη θπξίσο λα ην δηαηεξήζεη ελεκεξσκέλν ππήξμε άξξεθηα ζπλδεδεκέλε κε ηε ζχλαςε ζπκβνιαίνπ κε κηα εηαηξία παξνρήο ππεξεζηψλ ζπληήξεζεο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε παξαπάλσ επηινγή ζπλεπαγφηαλ θαη ηελ αλάιεςε ζεκαληηθνχ θφζηνπο απφ ηελ πιεπξά ηεο επηρείξεζεο, ελψ ν βαζκφο δπζθνιίαο απμαλφηαλ κε ηελ αχμεζε ηνπ φγθνπ ηεο πιεξνθνξίαο, ε νπνία έπξεπε λα ελζσκαησζεί, θαζψο θαη κε ηελ απμαλφκελε αλάγθε χπαξμεο πςεινχ ξπζκνχ αλαλέσζεο απηήο ηεο πιεξνθνξίαο. Δλαιιαθηηθή ιχζε ζην παξαπάλσ πξφβιεκα εκθαλίζηεθε κφιηο πξηλ ιίγα ρξφληα, κε ηελ εκθάληζε ησλ πζηεκάησλ Γηαρείξηζεο Πεξηερνκέλνπ. Σν ζχλνιν ησλ εθαξκνγψλ πνπ ππνζηεξίδεη έλα χζηεκα Γηαρείξηζεο Πεξηερνκέλνπ (Content Management System CMS), ζηεξίδεηαη ζε έλα θνηλφ ζεκείν, ηελ δηαρείξηζε πεξηερνκέλνπ. Με ην φξν πεξηερφκελν (Content) αλαθεξφκαζηε ζε θάζε είδνο ςεθηαθήο πιεξνθνξίαο, φπσο ειεθηξνληθά έγγξαθα, εηθφλεο, γξαθηθά, video, java animation, flash animation, αξρεία ήρνπ, νηηδήπνηε δειαδή κπνξεί λα δηαρεηξηζηεί ζε ειεθηξνληθή κνξθή. Έλα CMS δχλαηαη λα πάξεη δηάθνξεο κνξθέο αλάινγα κε ηνλ ηξφπν εθαξκνγήο ηνπ. Ζ κνξθή πνπ ζα καο απαζρνιήζεη ζηε ζπλέρεηα είλαη απηή ηνπ πζηήκαηνο Γηαρείξηζεο Γηαδηθηπαθνχ Πεξηερνκέλνπ (WCMS), ην νπνίν αθνξά ζηελ δηάζεζε θαη δηαρείξηζε πεξηερνκέλνπ ζην δηαδίθηπν (internet), κέζσ ελφο εηαηξηθνχ ηζηνρψξνπ, θαζψο θαη ζηε δηάζεζε πεξηερνκέλνπ ζην εηαηξηθφ ελδνδίθηπν (intranet). Έλα WCMS είλαη έλα εξγαιείν πνπ επηηξέπεη, ζηελ πιεηνλφηεηα ηερληθά εμεηδηθεπκέλνπ ή κε πξνζσπηθνχ, ηελ δεκηνπξγία, επεμεξγαζία, δηαρείξηζε θαη ηέινο δεκνζίεπζε πνηθίινπ πεξηερνκέλνπ, ελψ παξάιιεια πεξηνξίδεηαη απφ έλα ζχλνιν θαλφλσλ, δηαδηθαζηψλ θαη ξνήο εξγαζηψλ, κε ζηφρν ηελ εμαζθάιηζε ηεο ζπλάθεηαο θαη ηεο αμηνπηζηίαο ηνπ ειεθηξνληθνχ πεξηερνκέλνπ. 3.2 Γνκή ελόο πζηήκαηνο Γηαρείξηζεο Γηαδηθηπαθνύ Πεξηερνκέλνπ Δηθόλα 1: Σξόπνο Λεηηνπξγίαο CMS 5

20 Ζ ιεηηνπξγία ελφο WCMS θαηεγνξηνπνηείηαη ζηα εμήο ζηάδηα: Δημιοσργία Περιετομένοσ: Σα WCMS ζηεξίδνληαη ζε έλα εχρξεζην πεξηβάιινλ ζπγγξαθήο, φπσο ην Word, γηα ηε δεκηνπξγία πεξηερνκέλνπ λέσλ ζειίδσλ ή ηελ αλαλέσζε ηνπ ππάξρνληνο πεξηερνκέλνπ, ρσξίο λα απαηηείηαη ηερληθή εμεηδίθεπζε, φπσο ε γλψζε HTML. Παξάιιεια, ηα πεξηζζφηεξα WCMS παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα αλαλέσζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ απφ νπνηαδήπνηε ζπζθεπή έρεη πξφζβαζε ζην δηαδίθηπν, απιά κέζσ ελφο web browser. Διατείριζη Περιετομένοσ: Βαζηθφ θνκκάηη ελφο WCMS είλαη ε χπαξμε κηαο βάζεο δεδνκέλσλ, ζηελ νπνία αξρεηνζεηείηαη ην ζχλνιν ησλ δεδνκέλσλ πνπ αθνξνχλ ηνλ ηζηνρψξν, ελψ παξάιιεια παξέρεη θαη ηε δπλαηφηεηα παξαθνινχζεζεο ησλ αιιαγψλ πνπ έρεη ππνζηεί κηα ζειίδα, ην πνηνο άιιαμε ηη θαη πφηε, θαζψο επίζεο εμαζθαιίδεη φηη θάζε ρξήζηεο κπνξεί λα αιιάμεη ηνλ ηνκέα επζχλεο ηνπ ζηνλ ηζηνρψξν. εκαληηθφ ζηνηρείν ζην ζηάδην απηφ είλαη θαη νη δπλαηφηεηεο ξνήο εξγαζίαο πνπ πξνζθέξεη έλα WCMS. ε θάζε βήκα ηεο δηαρείξηζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ, ην ζχζηεκα εηδνπνηεί ηνπο ρξήζηεο πνπ εκπιέθνληαη, επηηξέπνληαο έηζη ηε ζπκκέηνρε πεξηζζφηεξσλ ζπγγξαθέσλ ζηε δηαρείξηζε ηνπ ηζηνρψξνπ, δηαηεξψληαο πάληα πςειά επίπεδα ειέγρνπ ηεο πνηφηεηαο, αθξίβεηαο θαη ζπλνρήο ηεο πιεξνθνξίαο. Δημοζίεσζη: Σν ηειηθφ πεξηερφκελν κπνξεί λα δεκνζηεπηεί είηε ζηνλ ηζηνρψξν, είηε ζην ελδνδίθηπν ηεο επηρείξεζεο. Παξέρνληαη εμεηδηθεπκέλεο κεραλέο δεκνζίεπζεο, νη νπνίεο θξνληίδνπλ γηα ηελ ελαξκφληζε ηνπ πεξηερνκέλνπ κε ηελ εκθάληζε θαη ηε δνκή ηνπ ηζηνρψξνπ απηφκαηα κφιηο δεκνζηεπηεί. Παροσζίαζη: Σα WCMS πξνζθέξνπλ κηα κεγάιε πνηθηιία δπλαηνηήησλ, ψζηε λα θαηαζηεί ν ηζηνρψξνο δπλακηθφο θαη δηαδξαζηηθφο. Γηα παξάδεηγκα, δεκηνπξγνχλ απηφκαηα ηελ πινήγεζε ηνπ ηζηνρψξνπ, δηαβάδνληαο ηε δνκή θαηεπζείαλ απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ ή δηεπθνιχλνπλ ηελ ππνζηήξημε πνιιαπιψλ browsers. 3.3 ηόρνη ελόο πζηήκαηνο Γηαρείξηζεο Γηαδηθηπαθνύ Πεξηερνκέλνπ Έλα WCMS ζα πξέπεη λα θαιχπηεη ηνπο εμήο ζηφρνπο γηα λα θαηαζηεί ιεηηνπξγηθφ: Να ππνζηεξίδεη ηελ απνθεληξσκέλε ζπγγξαθή, έηζη ν θάζε ρξήζηεο λα κπνξεί λα ζπληάζζεη θαη λα αλαλεψλεη ην δηθφ ηνπ πεξηερφκελν ρσξίο λα θαιεί ην ηκήκα IT, ελψ ζα πξέπεη λα απνζηέιιεηαη απηφκαηα θαη ζηνπο ππεχζπλνπο γηα ηελ έγθξηζή ηεο δεκνζίεπζήο ηνπ. Να ζπκβάιιεη ζηελ απινχζηεπζε ηεο δηαδηθαζίαο ζπγγξαθήο θαη αλαλέσζεο ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ ηζηνρψξνπ. Να παξέρεη πςειφ επίπεδν αζθάιεηαο, θαζνξίδνληαο γηα παξάδεηγκα, πνηνο κπνξεί λα δεκνζηεχζεη ηη. Να παξέρεη πςειή επειημία, κέζσ ηεο εχθνιεο αλαλέσζεο φισλ ησλ ζειίδσλ, ψζηε λα αθνκνηψλεηαη άκεζα κηα αιιαγή ζην εηαηξηθφ πξνθίι. Να ζπκβάιιεη ζηελ ελζσκάησζε αθξηβέζηεξεο πιεξνθφξεζεο θαη λα πεξηνξίδεη ην θαηλφκελν ηεο εκθάληζεο δηπιήο εγγξαθήο κηαο πιεξνθνξίαο. Να βειηηψλεη ηελ εκπεηξία πινήγεζεο ζηνλ ηζηνρψξν, ηφζν γηα ηνπο ζπγγξαθείο πεξηερνκέλνπ, φζν θαη γηα ηνπο απινχο επηζθέπηεο. Να παξέρεη έλα πινχζην δηαδξαζηηθφ πεξηβάιινλ γηα ηνλ πειάηε. 6

21 Να έρεη δπλαηφηεηα δηεπθφιπλζεο ζηελ επηθνηλσλία ηνπ marketing. Να παξέρεη ππνζηήξημε ιεηηνπξγηψλ e-commerce. Να ζπκβάιιεη ζηε κείσζε ηνπ θφζηνπο ζπληήξεζεο, αλάπηπμεο, δεκνζίεπζεο θαη ππνζηήξημεο πειαηψλ. 3.4 Δίδε πζηεκάησλ Γηαρείξηζεο Γηαδηθηπαθνύ Πεξηερνκέλνπ Μπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο WCMS αλάινγα κε θάπνηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο: Με βάζε ην πνπ βξίζθεηαη ν ρψξνο απνζήθεπζεο θαη δηαρείξηζεο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ ηνπ WCMS ζε: Application Service Provider (ASP), δειαδή ζπζηήκαηα Τπνζηήξημεο Παξφρνπ Τπεξεζίαο, φπνπ ν θαηαζθεπαζηήο θηινμελεί φια ηα δεδνκέλα θαη ην ινγηζκηθφ ζηνπο server ηεο εηαηξίαο ηνπ. Με απηφλ ηνλ ηξφπν δελ αλαιακβάλνληαη θφζηε γηα ηελ αγνξά software θαη hardware γηα ηελ ππνζηήξημε ηνπ ζπζηήκαηνο, θαζψο επίζεο κεηψλνληαη θαη νη δαπάλεο ζε ηερληθνχο πφξνπο. Licensed, δειαδή ζπζηήκαηα κε παξνρή άδεηαο, φπνπ ν ξφινο ηνπ παξφρνπ ηειεηψλεη κε ηελ πψιεζε ηνπ πξντφληνο, δειαδή ηελ παξνρή ηεο άδεηαο ρξήζεο. ηε ζπλέρεηα ν ρξήζηεο είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ εγθαηάζηαζε, ξχζκηζε θαη ζπληήξεζε ηνπ WCMS. Απηφ ην είδνο WCMS ελδείθλπηαη γηα νξγαληζκνχο, νη νπνίνη δηαηεξνχλ ήδε ζην ρψξν ηνπο θάπνην είδνο παξφκνηαο ππεξεζίαο, φπσο ζχζηεκα Γηαρείξηζεο Δμππεξέηεζεο Πειαηψλ (CRM). Με βάζε ην είδνο ηνπ παξφρνπ ζε: Commercial, ην ινγηζκηθφ παξέρεηαη απφ θεξδνζθνπηθέο ή κε εηαηξίεο. Πσιείηαη θαη ππνζηεξίδεηαη ηερληθά απφ απηέο. Open Source. ηελ πεξίπησζε WCMS αλνηθηνχ θψδηθα, ην ινγηζκηθφ δεκηνπξγείηαη θαη ζπληεξείηαη απφ έλαλ αλεπίζεκν, αληδηνηειή ζπλεξγάηε κηα θνηλφηεηαο ρξεζηψλ. ηε ζπλέρεηα ην ινγηζκηθφ απηφ δηαλέκεηαη δσξεάλ ζηα κέιε ηεο θνηλφηεηαο. 3.5 πζηήκαηα Γηαρείξηζεο Γηαδηθηπαθνύ Πεξηερνκέλνπ Αλνηρηνύ Κώδηθα ήκεξα, ηα πζηήκαηα Γηαρείξηζεο Γηαδηθηπαθνχ Πεξηερνκέλνπ αλνηρηνχ θψδηθα (opensource WCMS) έρνπλ εμειηρζεί πιένλ αξθεηά, ψζηε λα κπνξνχλ λα αληαγσληζζνχλ επάμηα ηα εκπνξηθά παθέηα. Πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε ζπλέβαιε ε αλάπηπμε ηνπ δηαδηθηχνπ, ε θαζηέξσζε ηνπ Apache θαη ηεο Linux ζηελ αγνξά, αιιά θαη ε ππνζηήξημε απφ κεγάινπο πξνκεζεπηέο, φπσο ε IBM. Σα WCMS αλνηρηνχ θψδηθα ρξεζηκνπνηνχλ ηελ άδεηα GNU GPL. Πξφθεηηαη γηα κηα άδεηα copyleft, ζχκθσλα κε ηελ νπνία νπνηνδήπνηε άηνκν ιάβεη αληίγξαθν ηνπ θψδηθα πνπ δηέπεηαη απφ απηήλ ηελ άδεηα απνθηά ην δηθαίσκα ειεχζεξεο αλαπαξαγσγήο, πξνζαξκνγήο θαη δηαλνκήο ηνπ θψδηθα, ππφ ηελ πξνυπφζεζε νη αληηγξαθέο θαη πξνζαξκνγέο πνπ ζα πξνθχςνπλ λα δηέπνληαη απφ ηελ ίδηα άδεηα. 7

22 3.5.1 Πιενλεθηήκαηα εκαληηθά πιενλεθηήκαηα ελφο open source WCMS είλαη: Υακειό θόζηνο. Σα ζπζηήκαηα αλνηρηνχ θψδηθα δηαηίζεληαη δσξεάλ. Παξάιιεια, ελδερφκελε ηερληθή ππνζηήξημή ηνπο πξνζθέξεηαη θζελφηεξα απφ ηελ αληίζηνηρε ηερληθή ππνζηήξημε εκπνξηθψλ παθέησλ. Σν ρακειφ θφζηνο ηα θαζηζηά ηδηαίηεξα ζπκβαηά γηα κηθξνχο ηζηνρψξνπο, κε θεξδνζθνπηθνχο νξγαληζκνχο θαη θπβεξλεηηθά ηκήκαηα. Γπλαηόηεηα αλάιεςεο πςειόηεξνπ θόζηνπο ππεξεζηώλ, δεδνκέλνπ φηη ην ινγηζκηθφ παξέρεηαη δσξεάλ. Σέηνηεο ππεξεζίεο ζα κπνξνχζαλ λα αθνξνχλ ζηελ παξακεηξνπνίεζε ηνπ ινγηζκηθνχ, ηελ ελζσκάησζε ηνπ ζπζηήκαηνο κε άιια επηρεηξεζηαθά ζπζηήκαηα, ηελ αλάπηπμε πιαηζίσλ θαη ζειίδσλ κνξθνπνίεζεο, ηελ επηζεψξεζε θαη αλαθαηαζθεπή πεξηερνκέλνπ, ηε δηελέξγεηα ηεζη ρξεζηηθφηεηαο, ηελ εθπαίδεπζε ησλ ζπγγξαθέσλ θαη ρξεζηψλ. Δπθνιία παξακεηξνπνίεζεο. ε αληίζεζε κε ηα εκπνξηθά παθέηα, φπνπ ν θψδηθαο είλαη κπζηηθφο, σο πεγή αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο, ζηα open source φινο ν θψδηθαο είλαη εμ νξηζκνχ πξνζβάζηκνο. Απηφ επηηξέπεη ζηνπο πξνγξακκαηηζηέο επέκβνπλ ζην ζχζηεκα θαη λα ην πξνζαξκφζνπλ κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα θαιχπηεη εμαηνκηθεπκέλεο αλάγθεο Αλνηρηέο πιαηθόξκεο. Ζ αλάπηπμε ησλ WCMS αλνηρηνχ θψδηθα κε ηε ρξήζε αλνηρηψλ εξγαιείσλ (open tools), φπσο νη γιψζζεο PHP, Perl, Java θαη Unix, επηηξέπνπλ ηελ κείσζε ηεο δέζκεπζεο κε ζπγθεθξηκέλνπο πξνκεζεπηέο θαη παθέηα ινγηζκηθνχ. Κνηλή πεγή άληιεζεο πόξσλ κεηαμύ νξγαληζκώλ. Γεδνκέλνπ ηνπ φηη πξφθεηηαη γηα αλνηρηφ θψδηθα θάπνηνη νξγαληζκνί, φπσο ην δεκφζην, ζα κπνξνχζαλ λα ζπγθεληξψζνπλ ηνπο πφξνπο ηνπο θαη λα κνηξαζηνχλ ηα έμνδα παξακεηξνπνίεζεο, εθαξκφδνληαο ηηο ιχζεηο πνπ πηνζεηνχληαη απφ έλαλ δεκφζην νξγαληζκφ ζε θάπνηνλ άιιν. Δύθνιε ελζσκάησζε. Ζ ελζσκάησζε ησλ WCMS κε άιια ινγηζκηθά θαζίζηαηαη πνιχ εχθνιε κέζσ ηνπ ζπλδπαζκνχ ησλ αλνηρηψλ πιαηθφξκσλ θαη ηεο απιφηεηαο ηεο παξακεηξνπνίεζεο. Δπίζεο, πνιιέο λέεο ηερλνινγίεο πνπ έρνπλ αλαπηπρζεί κε ηε ινγηθή ηεο ελζσκάησζεο, φπσο ε XML, απνηεινχλ κέξνο ηνπ εμνπιηζκνχ πνιιψλ παθέησλ αλνηρηνχ θψδηθα. Τπνζηήξημε από ηελ θνηλόηεηα. ε αληίζεζε κε ηα εκπνξηθά παθέηα, ηα WCMS αλνηρηνχ θψδηθα ππνζηεξίδνληαη απφ κηα ελεξγή θνηλφηεηα ρηιηάδσλ πξνγξακκαηηζηψλ. Γπλαηόηεηα δνθηκήο πξηλ ηελ αγνξά. ηα ινγηζκηθά αλνηρηνχ θψδηθα, ν ελδηαθεξφκελνο έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα θαηεβάζεη ην ινγηζκηθφ, λα ην αμηνινγήζεη θαη ζηελ ζπλέρεηα λα απνθαζίζεη αλ θαιχπηεη ηηο αλάγθεο ηνπ ή φρη. Άκεζε επίιπζε πξνβιεκάησλ. ηελ πεξίπησζε ρξήζεο ελφο εκπνξηθνχ παθέηνπ ε δηαδηθαζία γηα ηε δηφξζσζε θάπνηνπ ζθάικαηνο πνπ ελδερνκέλσο λα εκθαληζηεί πεξηιακβάλεη ηελ εηδνπνίεζε ηνπ πξνκεζεπηή θαη ηελ αλακνλή κέρξη λα αληηκεησπηζηεί. Σν πην δπζνίσλν ζελάξην ζα κπνξνχζε λα είλαη ε αλακνλή γηα ηε δηάζεζε κηαο λέαο έθδνζεο πνπ ζα αληηκεησπίδεη ην ζθάικα, ε νπνία κπνξεί λα δηαξθέζεη θαη έλα ρξφλν. Με ηε ρξήζε ελφο WCMS αλνηρηνχ θψδηθα ε επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο κπνξεί λα γίλεη είηε κε ηελ αλαθνξά ηνπ πξνβιήκαηνο ζηελ θνηλφηεηα, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο αλαθαηαζθεπάδεη έλα patch αληηκεηψπηζεο κέζα ζε κεξηθέο κέξεο, είηε κε ηε ιχζε ηνπ πξνβιήκαηνο απφ ηνλ ίδην ηνλ ελδηαθεξφκελν. Αο κελ μερλάκε φηη παξέρεηαη πιήξεο πξφζβαζε ζηνλ πεγαίν θψδηθα, αξθεί ινηπφλ ν ελδηαθεξφκελνο λα έρεη ηηο απαηηνχκελεο ηερληθέο γλψζεηο γηα ηελ επίιπζε ηνπ πξνβιήκαηνο. 8

23 Μειινληηθή εμαζθάιηζε. Ο πςειφο θνξεζκφο ηεο αγνξάο εκπνξηθψλ παθέησλ δηαρείξηζεο πεξηερνκέλσλ εθηηκάηαη απφ ηνπο εηδηθνχο φηη ηα επφκελα ρξφληα ζα νδεγήζεη ζε κηα γεληθή αλαθαηάηαμε κεηαμχ ησλ αληαγσληζηηθψλ επηρεηξήζεσλ, ε φπνηα θαη ζα νδεγήζεη ζε επηθξάηεζε ιίγσλ, κεγάισλ πξνκεζεπηψλ. ηελ πεξίπησζε παχζεο ιεηηνπξγίαο ελφο πξνκεζεπηή ηνπ αληίζηνηρνπ παθέηνπ ινγηζκηθνχ, παχεη θαη ε ηερληθή ππνζηήξημε πξνο ηνλ πειάηε. Σν πξφβιεκα απηφ εμαιείθεηαη κε ηε ρξήζε παθέησλ αλνηρηνχ θψδηθα. Αθφκε θαη αλ ην ινγηζκηθφ απνξξηθζεί, ν θψδηθαο παξακέλεη δηαζέζηκνο, ψζηε λα παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ζην ρξήζηε λα ζπλερίζεη ν ίδηνο ηηο απαξαίηεηεο αλαβαζκίζεηο. πκπεξαζκαηηθά, ζα ιέγακε φηη ηα open source WCMS είλαη εμαζθαιηζκέλα ζε βάζνο ρξφλνπ απέλαληη ζηελ αβεβαηφηεηα ηεο αγνξάο Μεηνλεθηήκαηα Σα δηάθνξα πξνβιήκαηα κε ηα νπνία κπνξεί λα έξζεη αληηκέησπνο έλαο ρξήζηεο πζηήκαηνο Γηαρείξηζεο Πεξηερνκέλνπ αλνηρηνχ θψδηθα είλαη: Ζ δσξεάλ δηάζεζε δε ζπλεπάγεηαη θαη ηελ αλάιεςε κεδεληθνχ θφζηνπο. Έλα κεγάιν κέξνο ηνπ θφζηνπο πνπ αθνξά ζηε ρξήζε ελφο πζηήκαηνο Γηαρείξηζεο Πεξηερνκέλνπ πεγάδεη απφ ηελ ίδηα ηελ εθαξκνγή ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ηηο παξακεηξνπνηήζεηο ηνπ πνπ αθνινπζνχλ. Πηζαλή αδπλακία ππνζηήξημεο ζε επίπεδν επηρείξεζεο. Σα πεξηζζφηεξα open source ζπζηήκαηα είλαη πηζαλφ λα κελ κπνξνχλ λα θαιχςνπλ θάπνηεο ιεηηνπξγίεο απαξαίηεηεο γηα επηρεηξήζεηο. Γηα ην ιφγν απηφ ζηνρεχνπλ ζε κηθξνχ έσο κεηξίνπ κεγέζνπο εθαξκνγέο. Απνπζία εκπνξηθήο ππνζηήξημεο. Γελ παξέρνπλ εκπνξηθή ππνζηήξημε θαη εγγπήζεηο φζνλ αθνξά ηελ ππνζηήξημε, δεδνκέλνπ ηνπ φηη ζηεξίδνληαη ζηελ πξσηνβνπιία κηαο δηαδηθηπαθήο θνηλφηεηαο. Ληγφηεξν εμειηγκέλα. ε ζρέζε κε ηα εκπνξηθά παθέηα, ηα νπνία ιφγσ ηνπ πςεινχ αληαγσληζκνχ ζηελ αγνξά, αλαπηχζζνπλ πςεινχο ξπζκνχο θαηλνηνκίαο, ηα ινγηζκηθά αλνηρηνχ θψδηθα είλαη πηζαλφ λα κελ κπνξνχλ λα αθνινπζήζνπλ. Μηθξή ρξεζηηθφηεηα. Σα παθέηα αλνηρηνχ θψδηθα ζπλήζσο επηθεληξψλνληαη ζηελ ηερληθή αξρηηεθηνληθή θαη ζηελ νκάδα ραξαθηεξηζηηθψλ κε απνηέιεζκα λα ππνιείπνληαη ζε ρξεζηηθφηεηα. Έιιεηςε ηεθκεξίσζεο. Γεδνκέλνπ ηνπ φηη ε απνηειεζκαηηθή ηεθκεξίσζε απαηηεί πςεινχο πφξνπο θαη ηθαλνχο ζπγγξαθείο, είλαη πηζαλφ ηα open source WCMS λα ππνιείπνληαη ηεθκεξίσζεο θαη ππνζηεξηθηψλ πιεξνθνξηψλ, αθνχ βαζίδνληαη ζε δηαδηθηπαθέο θνηλφηεηεο. Κίλδπλνο ππεξεπέλδπζεο. Παξέρνληαο ηε δπλαηφηεηα ηεο εχθνιεο παξακεηξνπνίεζεο, είλαη πηζαλφ λα ππάξμεη ππεξεπέλδπζε θαηά ηελ αλάπηπμε ηνπ πξντφληνο αθνινπζψληαο κηα ζηξαηεγηθή ππεξβνιηθήο παξακεηξνπνίεζεο Οθέιε από ηε ζπκκεηνρή ζηελ αλάπηπμε open source ινγηζκηθνύ Ο πξνζπνξηζκφο θέξδνπο δελ απνηειεί βαζηθφ ζηφρν ηεο ζπκκεηνρήο ζηελ αλάπηπμε ινγηζκηθνχ αλνηθηνχ θψδηθα. Απηφ βέβαηα δελ απνθιείεη ηειηθά ηελ πηζαλφηεηα ε δηαδηθαζία απηή λα απνβεί θεξδνθφξα. Βαζηθνί ιφγνη λα ζπκκεηάζρεη θαλείο ζηελ αλάπηπμε ελφο open source ινγηζκηθνχ, είλαη: 9

24 Ζ απνθηεζείζα εκπεηξία απφ ηε ζπκκεηνρή ζην project, αιιά θαη απφ ηελ ζπλεξγαζία κε άιινπο πξνγξακκαηηζηέο. Ζ θήκε πνπ δχλαηαη λα απνθηήζεη θαλείο ζπκκεηέρνληαο ζε απηή ηε δηαδηθαζία, ζηελ πεξίπησζε πνπ ην ινγηζκηθφ γίλεη απνδεθηφ απφ ην επξχ θνηλφ θαη θαηαζηεί επηηπρεκέλν. Ζ ηαρχηεξε αλάπηπμε ελφο ινγηζκηθνχ, ρξήζηεο ηνπ νπνίνπ ελδερνκέλσο λα είλαη θαη ν ίδηνο ν ζπκκεηέρσλ ζηελ αλάπηπμε ηνπ. Ζ εζηθή ηθαλνπνίεζε, φηη ζπλεηζθέξεη θαλείο ρσξίο πξνζσπηθφ φθεινο. ε πεξίπησζε επαλαπξνζδηνξηζκνχ ησλ ζηφρσλ, ην ινγηζκηθφ κπνξεί πάληα λα πσιεζεί ζε κνξθή έηνηκε πξνο ρξήζε, κε ηνλ πεγαίν θψδηθα, θαζψο θαη κε ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πνπ ζπλδένληαη κε ην ινγηζκηθφ. 3.6 Πιαίζην Γηαρείξηζεο Πεξηερνκέλνπ (Content Management Framework CMF) Σν πιαίζην δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ είλαη έλαο δηακεζνιαβεηήο πξνγξακκαηηζκνχ εθαξκνγψλ, πνπ ζπκβάιεη ζηε δεκηνπξγία ελφο πξνζαξκνζκέλνπ ζπζηήκαηνο δηαρείξηζεο δεδνκέλσλ. Σν CMF είλαη έλα πιαίζην πνπ παξέρεη ζηνπο πξνγξακκαηηζηέο εξγαιεία, φπσο ε ξνή εξγαζίαο, ε πξνζσπνπνίεζε θαη ε θαηεγνξηνπνίεζε, γηα λα θηηάμνπλ έλα πξντφλ. 10

25 Κεθάιαην Σέηαξην: Drupal Δηθόλα 2: Λνγόηππν Drupal 4.1 Οξηζκόο Σν απνηειεζκαηηθφ web design πξνυπνζέηεη ηελ εμηζνξξφπεζε κεηαμχ επειημίαο θαη απιφηεηαο. Έλα ππεξαπινπζηεπκέλν ζχζηεκα είλαη πηζαλφ λα κε κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ εμππεξέηεζε πνιιαπιψλ ζθνπψλ, παξά κφλν ελφο, ελψ αληίζηνηρα έλα ηδηαίηεξα επέιηθην ζχζηεκα ελδερνκέλσο λα απαηηεί εμεηδηθεπκέλεο γλψζεηο, νη νπνίεο είλαη δχζθνιν λα απνθηεζνχλ απφ έλα λέν ρξήζηε. Σν Drupal σο έλα αλνηρηνχ θψδηθα αξζξσηφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ (Content Management System, CMS), γξακκέλν ζηε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ PHP, ην νπνίν δηαλέκεηαη ζχκθσλα κε ηε Γεληθή Άδεηα Γεκφζηαο Υξήζεο GNU (GNU - General Public License), επηδηψθεη λα ζπλδπάζεη ηνπο δχν παξαπάλσ αληηθξνπφκελνπο ζηφρνπο. Παξέρεη ζηνπο ρξήζηεο ηα εξγαιεία πνπ ρξεηάδνληαη γηα λα δεκηνπξγήζνπλ κηα εμαηνκηθεπκέλε ιχζε δηαρείξηζεο δεδνκέλσλ, έρνληαο παξάιιεια δεκηνπξγήζεη έλα βαζηθφ παθέην πάλσ ζην νπνίν ζα ζηεξηρζνχλ, κε ηηο πεξηζζφηεξεο εξγαζίεο λα γίλνληαη κε ειάρηζην έσο θαζφινπ πξνγξακκαηηζκφ. Δίλαη δνκεκέλν κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε λα επηηξέπεη ζην δηαρεηξηζηή ηελ απνηειεζκαηηθή νξγάλσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ, ηελ πξνζαξκνγή ηεο εκθάληζεο, ηελ απηνκαηνπνίεζε δηαρεηξηζηηθψλ εξγαζηψλ, θαζψο θαη ηελ δηαρείξηζε ησλ επηζθεπηψλ. Σν Drupal κπνξεί λα εθηειεζηεί ζε νπνηαδήπνηε πιαηθφξκα, αξθεί λα πιεξνχληαη νη εμήο δχν πξνυπνζέζεηο: Να ππνζηεξίδεηαη έλαο web server, ν νπνίνο λα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα ππνζηεξίμεη ηε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ PHP έθδνζεο 5.2 ή λεφηεξε, φπσο ν Apache, IIS, Lighttpd ή nginx θαη Να ππάξρεη κηα βάζε δεδνκέλσλ, απαξαίηεηε γηα ηελ απνζήθεπζε πεξηερνκέλνπ θαη ξπζκίζεσλ, φπσο ε MySQL, SQLite ή PostgreSQL. 4.2 Ιζηνξηθή εμέιημε Γεκηνπξγφο ηνπ Drupal ππήξμε ν Dries Buytaert. Όληαο θνηηεηήο Οιιαλδηθνχ Παλεπηζηήκηνπ αζρνιήζεθε κε ην project ηεο δεκηνπξγίαο ελφο ζπζηήκαηνο δηακνηξαζκνχ λέσλ θαη γεγνλφησλ κε 11

26 ηνπο θίινπο ηνπ, γλσζηφ σο ζχζηεκα πίλαθα αλαθνηλψζεσλ (BBS, Bulletin Board System). Σν project απηφ θαηέιεμε λα κεηαηξαπεί ζε εγρείξεκα αλνηρηνχ θψδηθα ην 2001, ην νπνίν πηνζεηήζεθε άκεζα θαη έλζεξκα απφ ηελ θνηλφηεηα, θαζηζηψληαο ην ζήκεξα κηα απφ ηηο πιένλ δπλακηθέο θαη πινχζηεο ζε δπλαηφηεηεο πιαηθφξκεο ζην δηαδίθηπν. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη απφ ην Μάην ηνπ 2006 κέρξη ηνλ Απξίιην ηνπ 2007, ην επίζεκν site ηνπ Drupal θαηέγξαςε πεξηζζφηεξα απφ downloads απφ ρξήζηεο. ήκεξα είλαη δηαζέζηκε ε έθδνζε 7, ελψ ζχληνκα αλακέλεηαη ε δηάζεζε ηεο λέαο, βειηησκέλεο έθδνζεο Drupal 8, κε πεξηζζφηεξα απφ 200 λέα ραξαθηεξηζηηθά, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ λέσλ δπλαηνηήησλ εκθάληζεο δεδνκέλσλ ζε mobile ζπζθεπέο, δεκηνπξγίαο APIs θαη πξνζαξκνγήο ζε πνιπγισζζηθέο αλάγθεο. 4.3 Γηάγξακκα Ρνήο The Drupal flow Πξηλ πξνρσξήζνπκε ζηελ πεξαηηέξσ αλάιπζε ησλ δνκηθψλ ζπζηαηηθψλ ηνπ Drupal, ζεσξνχκε ζθφπηκν λα αλαθεξζνχκε ζηνλ ηξφπν ξνήο ηεο πιεξνθνξίαο κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ζηξσκάησλ ηνπο ζπζηήκαηνο. Τπάξρνπλ πέληε βαζηθά ζηξψκαηα, ε δηάηαμε ησλ νπνίσλ παξνπζηάδεηαη ζηελ εηθφλα πνπ αθνινπζεί: Δηθόλα 3: "The Drupal Flow" ηε βάζε ηνπ ζπζηήκαηνο ππάξρεη ην ζχλνιν ησλ θφκβσλ ( nodes ), πνπ απνηεινχλ ηελ «δεμακελή» ησλ δεδνκέλσλ. Γηα λα παξνπζηαζηεί νπνηαδήπνηε πιεξνθνξία ζην site, ζα πξέπεη πξνεγνπκέλσο λα έρεη γίλεη ε εηζαγσγή ηεο ζην ζχζηεκα κε ηε κνξθή δεδνκέλσλ. ην ακέζσο επφκελν ζηξψκα ππάξρνπλ ηα modules, δειαδή ιεηηνπξγηθά πξφζζεηα, ηα νπνία είηε απνηεινχλ κέξνο ηνπ ππξήλα ( core ), είηε είλαη ζηνηρεία ηα νπνία έρνπλ δεκηνπξγεζεί κε ηε ζπλεηζθνξά ηεο θνηλφηεηαο ηνπ Drupal. Σα modules είλαη ζρεδηαζκέλα έηζη ψζηε λα εληζρχνπλ ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ Drupal core, επηηξέπνληαο ζην ρξήζηε λα πξνζαξκφδεη ηα δεδνκέλα, λα εγθαζηζηά πξφζζεηα ειεθηξνληθνχ εκπνξίνπ, λα θαζνξίδεη ηελ εθαξκνγή θίιηξσλ ζρεηηθά κε ηε παξνπζίαζε θαη ηε δηακφξθσζε ηνπ πεξηερνκέλνπ. ηε ζπλέρεηα ππάξρνπλ ηα blocks θαη menus. Με ην φξν blocks αλαθεξφκαζηε ζε εξγαιεία ηνπ Drupal, ηα νπνία παξνπζηάδνπλ ην απνηέιεζκα θάπνηνπ module ή δεκηνπξγνχληαη γηα λα παξνπζηάζνπλ νηηδήπνηε επηζπκεί ν ρξήζηεο θαη ζηε ζπλέρεηα ηνπνζεηνχληαη ζε νπνηνδήπνηε 12

27 ζεκείν ηεο δηάηαμεο ηνπ πξνηχπνπ. Σα blocks κπνξνχλ λα ξπζκηζηνχλ σο πξνο ηνλ ηξφπν παξνπζίαζεο ηνπ απνηειέζκαηνο, θαζψο θαη λα ξπζκηζηνχλ έηζη, ψζηε λα παξνπζηάδνληαη ζε ζπγθεθξηκέλεο ζειίδεο ή γηα ζπγθεθξηκέλνπο κφλν, πξνθαζνξηζκέλνπο ρξήζηεο. Σα menus απνηεινχλ πινεγνχο ηνπ Drupal θαη πξνζδηνξίδνπλ ην πεξηερφκελν πνπ ζα παξνπζηάδεηαη ζε θάζε θαζνξηζκέλε δηαδξνκή (ζρεηηθφ url). ην επφκελν ζηάδην έρνπκε ηηο άδεηεο ρξεζηψλ. ην ζηξψκα απηφ δεκηνπξγνχληαη νη ξπζκίζεηο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηη κπνξνχλ λα δνπλ θαη λα θάλνπλ νη δηάθνξεο θαηεγνξίεο ρξεζηψλ. ην πέκπην θαη ηειεπηαίν ζηξψκα ππάξρνπλ νη ζεκαηηθέο παξαιιαγέο ( themes ), δειαδή ζέκαηα πνπ κπνξνχλ λα εγθαηαζηαζνχλ ζηελ πιαηθφξκα, πξνθεηκέλνπ λα πξνζαξκφζνπλ ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηε δηάηαμε ηνπ site. Σα ζέκαηα δεκηνπξγνχληαη θπξίσο κε XHTML θαη CSS, αιιά θαη κε ην ζπλδπαζκφ νξηζκέλσλ κεηαβιεηψλ PHP. Δπηπιένλ, ζε θάζε ζέκα ζπκπεξηιακβάλεηαη έλα ζχλνιν ιεηηνπξγηψλ, νη νπνίεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ, ψζηε λα παξαθακθζνχλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ modules παξέρνληαο ηε δπλαηφηεηα πιήξνπο ειέγρνπ πάλσ ζηνλ ηξφπν παξνπζίαζεο ηνπ απνηειέζκαηνο ηνπο. 4.4 Drupal Core Σν Drupal απνηειείηαη απφ έλα βαζηθφ ζηξψκα ή ππξήλα ( core ), ην νπνίν παξέρεη ηα βαζηθά ηνπ ραξαθηεξηζηηθά, θαζψο θαη ηε δπλαηφηεηα ππνζηήξημεο αξζξσηψλ κνλάδσλ, νη νπνίεο εληζρχνπλ ηε ιεηηνπξγηθφηεηά ηνπ. Σα βαζηθά ζπζηαηηθά ηνπ «ππξήλα» παξέρνπλ δπλαηφηεηεο δεκηνπξγίαο θαη δηαρείξηζεο: Πεξηερνκέλνπ. Upload/Download αξρείσλ. Μελνχ, φπσο λα δεκηνπξγνχληαη κελνχ κε πνιιαπιά επίπεδα. Σαμηλφκεζεο, φπσο ππνβνιή, αλαζεψξεζε θαη θαηεγνξηνπνίεζε ηεο χιεο. Λνγαξηαζκψλ ρξεζηψλ, φπσο λα εγγξάθνληαη σο ρξήζηεο θαη λα δηαρεηξίδνληαη ην ινγαξηαζκφ ηνπο, λα ηξνπνπνηνχλ θαη λα βιέπνπλ πξνζσπηθά πξνθίι. Ρφισλ θαη αδεηψλ, φπσο λα θαζνξίδνληαη ξφινη ρξεζηψλ, κε ηνλ νξηζκφ αδεηψλ γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε επηιεγκέλσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ site, λα ρξεζηκνπνηνχληαη θαλφλεο πξφζβαζεο γηα ηελ άξλεζε πξφζβαζεο ζην site ζε ζπγθεθξηκέλα νλφκαηα ρξεζηψλ, δηεπζχλζεηο ή δηεπζχλζεηο IP. Blogs θαη forums, φπσο λα ππνβάιινπλ ζρφιηα ή λα ιακβάλνπλ κέξνο ζε νκάδεο ζπδεηήζεσλ. Online δεκνζθνπήζεσλ. πλεξγαηηθψλ ζπγγξαθηθψλ έξγσλ. Ρνψλ RSS, θαζψο θαη λα ζπιιέγεηαη πεξηερφκελν απφ ξνέο RSS άιισλ site. Σσλ ζεκαηηθψλ παξαιιαγψλ. 13

28 4.5 Modules Γηα ηηο πεξηπηψζεηο, φπνπ ην Drupal core αδπλαηεί λα θαιχςεη πςειφηεξεο απαηηήζεηο ιεηηνπξγηθφηεηαο ε θνηλφηεηα ηνπ Drupal έρεη δεκηνπξγήζεη κηα πιεζψξα πξφζζεησλ κνλάδσλ, modules, νη νπνίεο θαη δηαηίζεληαη δσξεάλ κέζσ ηνπ επίζεκνπ site. Σα modules θαιχπηνπλ κηα πιεζψξα γεληθψλ θαηεγνξηψλ, φπσο e-commerce, ραξαθηεξηζηηθά ξνήο εξγαζηψλ, γθαιεξί θσηνγξαθηψλ, ράξηεο ηζηνηφπνπ γηα ην Google, αληηθείκελα Amazon, δηαρείξηζε ιηζηψλ . Μεξηθά απφ ηα πην επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελα modules είλαη: Ubercart: Πξφθεηηαη γηα έλα πιήξσο εμνπιηζκέλν module, πνπ παξέρεη φινπο ηνπο απαξαίηεηνπο κεραληζκνχο γηα ηελ πψιεζε πξντφλησλ (θπζηθψλ θαη κε), γηα ηελ πιεξσκή κέζσ πηζησηηθψλ θαξηψλ θαη γηα ηελ εμέιημε ηεο παξαγγειίαο. Views: Πξφθεηηαη γηα έλα εχρξεζην module, ην νπνίν κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ εμαγσγή πιεξνθνξηψλ απφ ηε βάζε δεδνκέλσλ ηνπ Drupal θαη ηελ άκεζε παξνπζίαζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ζην site. Content Construction Kit (CCK): Σν CCK παξέρεη ηε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο θαη δηαρείξηζεο ηππηθψλ ηχπσλ πεξηερνκέλσλ ζην site. Google Analytics: Παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα ζην ρξήζηε ηεο εγθαηάζηαζεο ηνπ Google Analytics ζην site, ην νπνίν απνηειεί κηα δσξεάλ ππεξεζία, ε νπνία δίλεη ηε δπλαηφηεηα παξαθνινχζεζεο ηνπ αξηζκνχ ησλ επηζθεπηψλ ηνπ site, θαζψο θαη εμαηνκηθεπκέλσλ ζηνηρείσλ ηνπο, φπσο απφ πνηα ρψξα είλαη, πνηεο ζειίδεο επηζθέθζεθαλ, πφζν ρξφλν παξέκεηλαλ ζηε ζειίδα. 4.6 Themes Οη ζεκαηηθέο παξαιιαγέο, απνηεινχλ έλα εξγαιείν ηνπ Drupal, κε ην νπνίν θαζνξίδεηαη ε δνκή κηαο ηζηνζειίδαο θαζψο θαη πηπρέο ηεο εκθάληζήο ηνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ν ρξήζηεο έρεη ηε δπλαηφηεηα λα επηιέμεη: Σνλ αξηζκφ ησλ ζηειψλ κε πιεξνθνξίεο πνπ ζα παξνπζηάδνληαη. Σελ χπαξμε ή κε banner ζηελ θνξπθή ηεο ζειίδαο. Σελ χπαξμε ή κε ππνζέιηδνπ. Σν ζεκείν φπνπ ζα εκθαλίδνληαη ηα κελνχ πινήγεζεο. Σα ρξψκαηα θαη ην θφλην ηεο ζειίδαο, θαζψο θαη Σελ εκθάληζε γξαθηθψλ, φπσο ην ινγφηππν ηεο εηαηξίαο. 4.7 Κξηηηθή Γηεξεύλεζε Drupal Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ Drupal είλαη ε επειημία θαη ε πξνζαξκνζηηθφηεηα ηνπ, ζε ζπλδπαζκφ πάληα κε ηελ εγγελή ηνπ επεθηαζηκφηεηα, ράξε ζην hook-based API ηνπ, θαη ε αζθάιεηα. Έρεη πηνζεηεζεί απφ πιεζψξα νξγαληζκψλ ζε παγθφζκην επίπεδν, φπσο NASA, Sony Ericsson, Linux Foundation, Nokia, Warner Bros, 20 th Century Fox, Intel Corporation, ελψ ην 2009 θέξδηζε γηα ηξίηε θνξά ην βξαβείν θαιχηεξνπ CMS. ηηο βαζηθέο δπλαηφηεηεο ηνπ Drupal ζπγθαηαιέγνληαη: Ζ επεθηάζηκε αξζξσηή αξρηηεθηνληθή ηνπ, κε πάλσ απφ modules θαη κε επέιηθην API. 14

29 Ζ χπαξμε ελφο ηζρπξνχ ζπζηήκαηνο ηαμηλφκεζεο πεξηερνκέλνπ, κε δπλαηφηεηα ειεχζεξσλ «εηηθεηψλ», πνπ θαζηζηνχλ δπλαηή ηελ θαηεγνξηνπνίεζε ηνπ πεξηερνκέλνπ ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Ζ δπλαηφηεηα δηαρείξηζεο ησλ δηαθφξσλ εθδφζεσλ πεξηερνκέλνπ, θαζψο θαη επαλαθνξάο αλαζεσξήζεσλ. Ζ δπλαηφηεηα ππνζηήξημεο νκάδσλ θαη ξφισλ ρξεζηψλ κε ηε δηαρείξηζε αδεηψλ ρξήζεο. Ζ δπλαηφηεηα λα ππνζηεξίδεη πνιιαπινχο ηζηφηνπνπο, κε ηαπηφρξνλε ιεηηνπξγία ελδνδηθηχνπ κε εμσδίθηπν θαη ξνή πεξηερνκέλνπ κεηαμχ ηνπο. Ζ ηζρπξή ππνζηήξημε SEO (Search Engine Optimization), έρνληαο αλαπηπρζεί απφ ηε βάζε ηνπ θηιηθφ πξνο ηηο κεραλέο αλαδήηεζεο. Ζ δπλαηφηεηα πνιιαπιψλ δνκψλ εκθάληζεο θαη κελνχ, κε ελζσκάησζε αληηθεηκέλσλ ζην πεξηερφκελν θαη απηφκαηε δηαρείξηζε flash, video θαη θσηνγξαθηψλ απφ δηαθνξεηηθέο πεγέο. Σέινο, κέζσ εηδηθνχ ρεηξηζκνχ ηεο ιαλζάλνπζαο κλήκεο, πξνζθέξεη έμππλν caching, γηα επίηεπμε κεγάιεο ηαρχηεηαο εκθάληζεο ησλ ζειίδσλ Βαζηθά Πιενλεθηήκαηα Drupal Σν Drupal απνηειεί έλα ειεχζεξν CMS, ρσξίο απαηηήζεηο άδεηαο γηα ηελ εγθαηάζηαζε ή ηε ρξήζε ηνπ, κε απεξηφξηζηε επεθηαζηκφηεηα θαη επειημία θαη κε κηα κεγάιε θνηλφηεηα πνπ ην ππνζηεξίδεη θαη θξνληίδεη ζπλερψο γηα ηε εμέιημή θαη αλάπηπμή ηνπ. Παξάιιεια, παξέρεη κηα ηεξάζηηα πνηθηιία εθαξκνγψλ γηα εκπνξηθνχο, δηαθεκηζηηθνχο θαη θνηλσληθνχο ηζφηνπνπο, θηιηθφ πξνο ηηο κεραλέο αλαδήηεζεο, παξέρνληαο πςειφ επίπεδν αζθάιεηαο, κέζσ ζπλερνχο ελεκέξσζεο ησλ εθδφζεσλ, θαζψο θαη πςειή αμηνπηζηία ζηε ιεηηνπξγία ηνπ, αθφκε θαη φηαλ εμππεξεηεί ρηιηάδεο ρξήζηεο ηαπηφρξνλα. Σέινο, είλαη έλα CMS θηιηθφ πξνο ηηο επηρεηξήζεηο, παξέρνληαο δπλαηφηεηα θξππηνγξάθεζεο δεδνκέλσλ θαη απηφκαηε δηαρείξηζε δεδνκέλσλ κεγάινπ φγθνπ. Δηθόλα 4: Λνγόηππα Γεκνθηιέζηεξσλ CMS Drupal vs. Joomla Σν Joomla απνηειεί έλα αλνηρηνχ θψδηθα CMS, απιφ ζηελ εγθαηάζηαζε, κε έηνηκα εκπνξηθά ζέκαηα, βαζηθφ αληαγσληζηή ηνπ Drupal ζηνλ ειιεληθφ ρψξν. Οη πεξηζζφηεξεο εηαηξίεο δηαθεκηζηηθψλ ηζηνζειίδσλ ζηελ Διιάδα ρξεζηκνπνηνχλ Joomla. 15

30 Βαζηθά κεηνλεθηήκαηα ηνπ Joomla είλαη: Ζ αδπλακία ελζσκάησζεο δηαδηθηπαθψλ εθαξκνγψλ θαη ππνζηήξημε SEO. Ζ πεξηνξηζκέλε δηαρείξηζε πνιπγισζζηθφηεηαο θαη αδεηψλ ρξήζεο. Ζ πεξηνξηζκέλε θαηεγνξηνπνίεζε πεξηερνκέλνπ. Ζ απνπζία Enterprise δπλαηνηήησλ. πκπεξαζκαηηθά, ζα ιέγακε πσο ην Joomla είλαη θαηάιιειν γηα απινχζηεξεο εγθαηαζηάζεηο, ελψ δελ απαηηεί γλψζεηο ζρεδίαζεο θαη πξνγξακκαηηζκνχ. Αληίζεηα ην Drupal είλαη θαηάιιειν γηα ζχλζεηεο εγθαηαζηάζεηο δηαρείξηζεο πεξηερνκέλνπ θαη θάζεηεο εθαξκνγέο, απαηηεί πεξηζζφηεξν εμεηδηθεπκέλνπο ζρεδηαζηέο θαη πξνγξακκαηηζηέο, ελψ παξακέλεη ην πην εξγνλνκηθφ θαη εχρξεζην ζχζηεκα γηα ηνλ ηειηθφ ρξήζηε, κεηά απφ επαγγεικαηηθή πξνζαξκνγή Drupal vs. Wordpress Σν Wordpress απνηειεί θαη απηφ έλα αλνηρηνχ θψδηθα CMS, απιφ ζηελ εγθαηάζηαζε, κε απιέο επεθηάζεηο θαη ζέκαηα, δσξεάλ ππεξεζίεο θηινμελίαο, πνπ παξέρεη φκσο επαξθέο SEO, ζε αληίζεζε κε ην Joomla. Βαζηθά κεηνλεθηήκαηα ηνπ Wordpress είλαη: Ζ χπαξμε δχζρξεζηνπ API, αλεπαξθέο γηα ηελ αλάπηπμε πνιχπινθσλ ιχζεσλ. Πξνζαλαηνιηζκέλν γηα δηαρείξηζε ηζηνινγίνπ. Αθαηάιιειν γηα θάζεηεο ιχζεηο. Ζ απνπζία Enterprise δπλαηνηήησλ. πκπεξαίλνπκε ινηπφλ φηη, ελψ ην Wordpress επαξθεί γηα ηελ εγθαηάζηαζε θαιαίζζεησλ ηζηνινγίσλ θαη δελ απαηηεί ηδηαίηεξεο γλψζεηο δηαδηθηπαθήο ηερλνινγίαο, ην Drupal πξέπεη λα πξνηηκάηαη αλ ππάξρνπλ ζρέδηα επέθηαζεο θαη ελζσκάησζεο πεξηζζφηεξσλ ιεηηνπξγηψλ ζην κέιινλ. 4.8 Λόγνη επηινγήο ηνπ Drupal Πξνεγκέλνο έιεγρνο ησλ δηεπζχλζεσλ URL: Σν Drupal ζε αληίζεζε κε άιια αλνηρηνχ θψδηθα παθέηα, φπσο ην Wordpress παξέρεη ηε δπλαηφηεηα αθξηβνχο ειέγρνπ πάλσ ζηε δνκή ησλ δηεπζχλζεσλ URL. ε θάζε ζηνηρείν ηνπ πεξηερνκέλνπ (node) είλαη δπλαηφ λα δνζεί κηα δηεχζπλζε URL (URL alias). Γηα παξάδεηγκα, ην module Global Redirect, έρεη ηε δπλαηφηεηα λα επαλαπξνζαλαηνιίδεη απηφκαηα 301 δηεπζχλζεηο απφ ην εζσηεξηθφ ηνπ Drupal ζε URL alias. Custom ηχπνη πεξηερνκέλνπ θαη Views: Σν Drupal παξέρεη εμεηδηθεπκέλα modules γηα ηελ δεκηνπξγία λέσλ ηχπσλ πεξηερνκέλνπ, φπσο ην Content Construction Kit (CCK), ρσξίο ηελ αλάγθε ζχληαμεο λένπ θψδηθα. Δπηπιένλ, παξέρεη modules γηα ηελ θαιχηεξε εκθάληζε θαη παξνπζίαζε ηνπ πεξηερνκέλνπ, φπσο ην Views. Έιεγρνο αλαζεψξεζεο: Παξέρεη ηε δπλαηφηεηα θάζε κεηαηξνπή ζε κηα ζειίδα, λα απνζεθεχεηαη σο κηα λέα έθδνζε ηεο ζειίδαο. Οπζηαζηηθά, ινηπφλ δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζην ρξήζηε λα έρεη πξφζβαζε ή θαη λα επαλαθέξεη παιαηφηεξεο ζειίδεο, φηαλ ρξεηαζηεί. 16

31 Taxonomy: Γηαζέηεη έλα ηζρπξφ ζχζηεκα θαηεγνξηνπνίεζεο, ην νπνίν επηηξέπεη ζην ρξήζηε λα νξγαλψζεη ην πεξηερφκελν φπσο επηζπκεί κε εχθνιν θαη θαηαλνεηφ ηξφπν. Γηαρείξηζε ρξεζηψλ: Παξέρεη ηδηαίηεξα πςειή ιεηηνπξγηθφηεηα θαη απηνλνκία, αλαθνξηθά κε ηνπο ξφινπο ρξεζηψλ θαη ηνλ έιεγρν πξφζβαζήο ηνπο ζην πεξηερφκελν ηνπ site. Έρνπκε ηε δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγήζνπκε φζνπο ξφινπο ρξεζηψλ επηζπκνχκε παξέρνληαο ηνπο ην θαηάιιειν επίπεδν πξφζβαζεο ζην πεξηερφκελν. Σίηινη ζειίδσλ θαη Metatags: Με ην Page title module κπνξνχκε λα απνθηήζνπκε ηνλ έιεγρν ησλ HTML <title> ζηνηρείσλ. Αληίζηνηρα, ην Metatags module καο δίλεη ηνλ έιεγρν επί ησλ εηηθεηψλ πεξηγξαθήο ησλ ζειίδσλ. Άξηζηε ηεθκεξίσζε: Απνηειεί ην πην επαξθψο ηεθκεξησκέλν open source παθέην ινγηζκηθνχ, κε επίζεκα εγρεηξίδηα, tutorials, blogs, videos πνπ αλαλεψλνληαη ζπλερψο. Drupal Cookbooks: Λφγσ ηεο χπαξμεο κηαο κεγάιεο δηαδηθηπαθήο θνηλφηεηαο, ε νπνία αλαπηχζζεη ζπλερψο λέα modules, είλαη ζρεδφλ απίζαλν λα κελ έρεη θαλείο πξφζβαζε ζε θάπνηα ζπγθεθξηκέλε ιεηηνπξγία πνπ ρξεηάδεηαη θαη δελ είλαη δηαζέζηκε ζην βαζηθφ παθέην. Μεγάιε θαη θηιηθή θνηλφηεηα: Σν Drupal απνηειεί έλα απφ ηα πην επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελα CMF, κε κηα εμαηξεηηθά ελεξγή θνηλφηεηα λα ην ππνζηεξίδεη θαη έλα ηδηαίηεξα ελεξγφ forum γηα ηε δηαηχπσζε εξσηεκάησλ θαη ζρνιίσλ. 17

32

33 Κεθάιαην Πέκπην: LAMP (Software Bundle) Δηθόλα 5: Λνγόηππν LAMP 5.1 Δλλνηνινγηθόο Πξνζδηνξηζκόο To LAMP απνηειεί έλα παθέην, εμ νινθιήξνπ, ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ, αλνηρηνχ θψδηθα. Δίλαη θαηάιιειν γηα ηελ θαηαζθεπή πςειήο δηαζεζηκφηεηαο δπλακηθψλ ηζηνζειίδσλ, ηθαλφ λα εμππεξεηήζεη δεθάδεο ρηιηάδεο αηηήζεηο ηαπηφρξνλα. ηελ νπζία απνηειεί έλα αθξψλπκν πνπ βαζίδεηαη ζηα πξψηα γξάκκαηα απφ ηα ηέζζεξα βαζηθά ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηνπ παθέηνπ: Linux, ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα Apache HTTP Server, ν web server MySQL, MariaDB ή MongoDB, ην ζχζηεκα δηαρείξηζεο βάζεσλ δεδνκέλσλ PHP, Perl, ή Python, γιψζζεο πξνγξακκαηηζκνχ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αλάπηπμε δπλακηθψλ ηζηνζειίδσλ θαη web development. Ο αθξηβήο ζπλδπαζκφο ινγηζκηθνχ πνπ πεξηιακβάλεηαη ζε κηα ζηνίβα LAMP κπνξεί λα παξνπζηάδεη κεγάιεο δηαθπκάλζεηο. Γηα παξάδεηγκα, ν Apache web server κπνξεί λα αληηθαηαζηαζεί απφ θάπνην άιιν ινγηζκηθφ web server, ελψ αληίζηνηρα ε PHP απφ θάπνηα άιιε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ, πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αλάπηπμε δπλακηθψλ ηζηνζειίδσλ. Παξφιν πνπ νη ζρεδηαζηέο ησλ επηκέξνπο εθαξκνγψλ θαηά ηελ δεκηνπξγία ηνπο δελ είραλ ζαλ ζηφρν ηελ ελζσκάησζε ησλ εθαξκνγψλ ηνπο ζε έλα παθέην ινγηζκηθνχ, ε θηινζνθία αλάπηπμεο απηψλ, θαζψο θαη ηα εξγαιεία πνπ αλαπηπρζήθαλ ζε ζηελή ζπλεξγαζία, βνήζεζαλ ζην λα ιεηηνπξγνχλ απξφζθνπηα κεηαμχ ηνπο. Ο ζπλδπαζκφο ηνπ ινγηζκηθνχ έρεη γίλεη δεκνθηιήο, ράξε ζηα επηκέξνπο ζπζηαηηθά ηνπ, ηα νπνία απνηεινχλ δσξεάλ ινγηζκηθφ αλνηρηνχ θψδηθα, θάηη πνπ ζεκαίλεη φηη θάζε ζπζηαηηθφ κπνξεί λα πξνζαξκνζηεί ζην άιιν θαη λα ηθαλνπνηήζεη ζην κέγηζην δπλαηφ βαζκφ ηηο πξνδηαγξαθέο ηνπ, ρσξίο ηελ παξακηθξή παξέκβαζε ηνπ θαηαζθεπαζηή. Λφγσ ηεο θχζεο ηνπ ινγηζκηθνχ ειεχζεξνπ θαη αλνηρηνχ θψδηθα θαη ηεο δπλακηθήο ησλ ζπζηαηηθψλ ηνπ, θάζε ζηνηρείν ηεο ζηνίβαο LAMP είλαη πνιχ θαιά δνθηκαζκέλν, φζνλ αθνξά ηηο επηδφζεηο θαη ηελ αζθάιεηα, ελψ ηαπηφρξνλα ελεξγή θνηλφηεηα πξνγξακκαηηζηψλ παξέρεη ηελ δπλαηφηεηα γηα δηάθνξεο πξνζαξκνγέο θαη πνιχπινθεο ξπζκίζεηο. 19

34 Σα πεξηζζφηεξα, αλ φρη φια ηα ζπζηαηηθά ηεο ζηνίβαο LAMP ππάξρνπλ ζε δηαθνξέο δηαλνκέο Linux δίλνληαο ηελ δπλαηφηαηα ζε νπνηνδήπνηε ηειηθφ ρξήζηε λα ηα εγθαηαζηήζεη, λα ηα ξπζκίζεη θαη λα ιεηηνπξγήζεη κηα ζηνίβα LAMP. Σέινο, απνηειεί παθέην ινγηζκηθνχ πνπ ελέρεη ρακειφ, αλ φρη κεδεληθφ θφζηνο, ελψ παξάιιεια παξνπζηάδεη ζηαζεξή αλάπηπμε θαη εμέιημε. Σν παθέην LAMP κπνξεί θαη ζπρλά ζπλδπάδεηαη κε πνιιά άιια παθέηα ινγηζκηθνχ ειεχζεξνπ θαη αλνηρηνχ θψδηθα, φπσο γηα παξάδεηγκα: Netsniff-ng, γηα ηνλ έιεγρν ηεο αζθάιεηαο Snort, γηα ηελ αλίρλεπζε εηζβνιήο (IDS) θαη ζχζηεκα απνηξνπήο εηζβνιψλ (IPS) Rrd tool, γηα ηε δεκηνπξγία δηαγξακκάησλ Nagios, Collectd, γηα ηελ παξαθνινχζεζε. Αθνινπζεί εθηελήο αλάιπζε ησλ επηκέξνπο ζπζηαηηθψλ κηαο ζηνίβαο LAMP. 5.2 Linux Δηθόλα 6: Λνγόηππν Linux Οξηζκόο Σν Linux απνηειεί έλα αλνηθηνχ θψδηθα project πνπ παξέρεηαη δσξεάλ ζε νπνηνλδήπνηε ην επηζπκεί, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα ειεχζεξεο αληηγξαθήο, ηξνπνπνίεζεο θαη αλαδηαλνκήο, ρσξίο θαλέλα πεξηνξηζκφ, ελψ είλαη δηαζέζηκν ππφ ηε άδεηα GNU General Public License. Δηδνπνηφο δηαθνξά, ινηπφλ, κεηαμχ ηνπ Linux θαη άιισλ δεκνθηιψλ ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ είλαη φηη ν ππξήλαο ηνπ, αιιά θαη πνιιέο ζεκαληηθέο εθαξκνγέο ηνπ είλαη ειεχζεξν, αλνηρηνχ θψδηθα ινγηζκηθφ. Απνηειεί έλα απφ ηα πην ραξαθηεξίζηεθα project πνπ νθείινπλ ηε δεκηνπξγία ηνπο ζηε ζπλεξγαζία κεηαμχ δηάθνξσλ δηαδηθηπαθψλ θνηλνηήησλ. Πξφθεηηαη γηα έλα γεληθφ φξν πνπ αλαθέξεηαη ζην ζχλνιν ησλ ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ πνπ βαζίδνληαη ζηνλ ππξήλα Linux. Αμίδεη λα ζεκεησζεί, φηη ελψ ε αξρηηεθηνληθή ηνπ Linux βαζίδεηαη ζηηο αξρέο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ Unix, έρεη αλαπηπρζεί απφ κεδεληθή βάζε θαη δελ πεξηέρεη θψδηθα απφ ην Unix. Αλαπηχζζεηαη κε βάζε ην πξφηππν POSIX, πνπ απνηειεί κηα πξνζπάζεηα ηππνπνίεζεο φισλ ησλ ζπζηεκάησλ πνπ βαζίδνληαη ζε Unix. Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ Linux είλαη ε δπλαηφηεηα εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ζε πιήζνο ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ, θαιχπηνληαο κηα επξεία γθάκα απφ θνξεηέο ππνινγηζηηθέο ζπζθεπέο (smart phones) έσο κεγάια ππνινγηζηηθά ζπζηήκαηα θαη ππεξππνινγηζηέο. Ζ ρξήζε ηνπ ζε πξνζσπηθνχο ππνινγηζηέο δελ είλαη ηδηαίηεξα δηαδεδνκέλε, αλ θαη ηα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη άλνδνο, ράξε ζηε δεκνθηιή δηαλνκή Ubuntu, θαηέρεη φκσο πςειά πνζνζηά ρξήζεο ζε δηαθνκηζηέο. 20

35 5.2.2 Ιζηνξηθή αλαδξνκή Δκπλεπζηήο θαη θχξηνο δεκηνπξγφο ηνπ Linux, ζηνλ νπνίν νθείιεη θαη ηελ νλνκαζία ηνπ είλαη ν Linus Torvalds, ν νπνίνο φληαο αθφκε θνηηεηήο ζην Παλεπηζηήκην ηνπ Διζίλθη αζρνιήζεθε γηα πξψηε θνξά ην 1991 κε ηελ αλάπηπμε ελφο κε εκπνξηθνχ ιεηηνπξγηθνχ, ην νπνίν ζα βαζηδφηαλ ζε Unix. ηεξηδφκελνο θπξίσο ζην MINIX, ιεηηνπξγηθφ, ην νπνίν ζηεξηδφηαλ επίζεο ζε Unix, μεθίλεζε ηε δεκηνπξγία ηνπ ζεκεξηλνχ ππξήλα Linux. Αξρηθά, θαη κέρξη ην Linux λα θηάζεη έλα ηθαλφ ζηάδην αλάπηπμεο, ν Torvalds έγξαθε πξνγξάκκαηα ηα νπνία έηξεραλ θαη ζην MINIX. ηε ζπλέρεηα, ε απφθαζή ηνπ λα αιιάμεη ηελ άδεηα ρξήζεο, ε νπνία κέρξη ηφηε δελ επέηξεπε ηελ ειεχζεξε αλαδηαλνκή ηνπ Linux γηα εκπνξηθνχο ζθνπνχο, ζε GNU GPL, έδσζε ηεξάζηηα ψζεζε ζην Linux, ην νπνίν ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα μεπέξαζε ην MINIX. Κνκβηθφ ζεκείν ζηελ αλάπηπμε ηνπ Linux απνηέιεζε ε πξνζρψξεζε ηνπ ζην GNU, δίλνληαο ηε δπλαηφηεηα ζε ρηιηάδεο πξνγξακκαηηζηέο παγθνζκίσο λα ζπκβάιινπλ ζηελ αλάπηπμε θαη εμέιημε ηνπ. Μέρξη ζήκεξα νη δηαλνκέο ηνπ Linux ζηεξίδνληαη ζε ελεξγέο θνηλφηεηεο πξνγξακκαηηζηψλ, εηαηξίεο πνπ πσινχλ εκπνξηθέο εθδφζεηο, αιιά θαη εηαηξίεο πνπ παξέρνπλ ηερληθή ππνζηήξημε γηα δσξεάλ εθδφζεηο. Σέινο, ζεκαληηθή ηα ηειεπηαία ρξφληα είλαη θαη ε ζπλεηζθνξά ζηε δηάδνζε ηνπ Linux εηαηξηψλ, φπσο ε IBM, ε Google, ε Intel, έρνληαο σο ζηφρν ηελ αχμεζε ησλ πσιήζεσλ ηνπο ζε hardware, επαθφινπζν ηεο θαηνρήο απφ ην Linux ζεκαληηθνχ κεξηδίνπ αγνξάο ζε δηαθνκηζηέο, smart phones θαη netbooks Υαξαθηεξηζηηθά Σν Linux απνηειείηαη απφ έλα αξζξσηφ ππξήλα, ν νπνίνο είλαη ππεχζπλνο γηα ηελ δηαδηθαζία επεμεξγαζίαο, ηε δηθηχσζε, ηελ πξφζβαζε ζε αξρεία ζπζηήκαηνο αιιά θαη ηηο πεξηθεξεηαθέο ζπζθεπέο, νη νδεγνί ησλ νπνίσλ απνηεινχλ κέξνο ηνπ ππξήλα θαη εληάζζνληαη άκεζα ζε απηφλ. Οη ιεηηνπξγίεο πςεινχ επηπέδνπ, φπσο ην γξαθηθφ πεξηβάιινλ ησλ ρξεζηψλ, δηαζπλδένληαη κε ηνλ ππξήλα ρσξίο λα απνηεινχλ ηκήκα ηνπ θαη ζπλζέηνπλ έηζη έλα νινθιεξσκέλν ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα. Απφ ηελ πιεπξά ησλ ρξεζηψλ έλα ζχζηεκα βαζηζκέλν ζε Linux κπνξεί λα ειεγρζεί κε ηνπο εμήο ηξφπνπο: κέζσ κηαο γξακκήο εληνιψλ κέζσ ηνπ γξαθηθνχ πεξηβάιινληνο ρξήζηε (GUI) ή κέζσ ηεο ρξήζεο πιήθηξσλ εηδηθήο ιεηηνπξγίαο πνπ ππάξρνπλ ζην ζρεηηθφ πιηθφ. Όζνλ αθνξά ηνπο πξνζσπηθνχο ππνινγηζηέο, σο πξνεπηιεγκέλνο ηξφπνο είλαη ην γξαθηθφ πεξηβάιινλ, κε ηε γξακκή εληνιψλ λα είλαη δηαζέζηκε κέζσ ηεξκαηηθνχ ή εηθνληθήο θνλζφιαο. Απφ ηα πην δηαδεδνκέλα γξαθηθά πεξηβάιινληα ρξήζηε ζην Linux είλαη ην X Window System. Σν X θαιχπηεη κφλν ιεηηνπξγίεο ρακεινχ επηπέδνπ, παξέρεη βαζηθά εξγαιεία γηα ηε δεκηνπξγία, εκθάληζε, ηνπνζέηεζε θαη δηαρείξηζε γξαθηθψλ παξαζχξσλ, ελψ ππνζηεξίδεη θαη δηθηπαθή ιεηηνπξγία. Οη ειιείςεηο πνπ παξνπζηάδνπλ ηα γξαθηθά πεξηβάιινληα ρξεζηψλ θαιχπηνληαη απφ ηα ιεγφκελα πεξηβάιινληα εξγαζίαο (Desktop Environments), φπσο ην GNOME, ην KDE θαη ην Xfce, ηα νπνία είλαη θαη ηα πην δηαδεδνκέλα. Σα πεξηβάιινληα εξγαζίαο παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα πινπνηνχλ γξακκέο εξγαζηψλ (taskbars), πίλαθεο εθαξκνγψλ, screensavers Γηαλνκέο Linux Μηα δηαλνκή Linux νξίδεηαη σο κηα ζπιινγή απφ ινγηζκηθφ ζπζηήκαηνο θαη παθέηα εθαξκνγψλ, φπσο βηβιηνζήθεο, εξγαιεία ζπζηήκαηνο, ε νπνία δηαηίζεηαη γηα ιήςε θαη εγθαηάζηαζε κέζσ κηαο ζχλδεζεο δηθηχνπ, θάηη πνπ παξέρεη ζηνλ ηειηθφ ρξήζηε ηε δπλαηφηεηα πξνζαξκνγήο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο ζηηο αλάγθεο ηνπ. Οπζηαζηηθά, κέζσ κηα δηαλνκήο Linux, εγθαζίζηαηαη θαη 21

36 ξπζκίδεηαη ν ππξήλαο, ελψ παξάιιεια δηαζθαιίδεηαη ε γεληθή αζθάιεηα ηνπ ζπζηήκαηνο θαη νξίδεηαη ην επίπεδν ελζσκάησζεο ησλ δηάθνξσλ παθέησλ ινγηζκηθνχ. Γηα ηελ εγθαηάζηαζε, ελεκέξσζε θαη αθαίξεζε ηνπ ινγηζκηθνχ ελφο ζπζηήκαηνο κέζσ κηαο εληαίαο δηαδηθαζίαο, νη δηαλνκέο Linux ρξεζηκνπνηνχλ θάπνηνλ δηαρεηξηζηή παθέησλ, φπσο ν Synaptic. Κάζε δηαλνκή Linux κπνξεί λα δηαθξηζεί είηε ζε γεληθνχ ζθνπνχ, είηε ζε πην εμεηδηθεπκέλε, αλάινγα κε ην θίλεηξν δεκηνπξγίαο ηεο (θηιηθή πξνο ην ρξήζηε, εχθνια παξακεηξνπνηήζηκε θ.α.). Γηα παξάδεηγκα, θάπνηεο δηαλνκέο έρνπλ σο ζηφρν λα εμππεξεηήζνπλ έλα ζπγθεθξηκέλν ηχπν ρξεζηψλ, λα δίλνπλ έκθαζε ζε έλα δηαθνξεηηθφ ηνκέα ηνπ ζπζηήκαηνο, φπσο επρξεζηία, αζθάιεηα, πνιπγισζζία ή ελδερνκέλσο λα ιεηηνπξγνχλ κφλν ζε ζπγθεθξηκέλν πιηθφ ππνινγηζηψλ. Οη πεξηζζφηεξεο, αλ φρη φιεο, δηαλνκέο Linux ζπκπεξηιακβάλνπλ ηνλ web browser Mozilla Firefox θαη ηε ζνπίηα εθαξκνγψλ γξαθείνπ LibreOffice. Απφ ηηο πην δηαδεδνκέλεο δηαλνκέο Linux γηα web server είλαη ην Debian θαη ην Ubuntu, νπνχ κνηξάδνληαη ην 58.5% ηνπ κεξηδίνπ αγνξάο έλαληη ησλ RHEL, Fedora θαη CentOS, φπνπ καδί κνηξάδνληαη ην 37.3 %, κε βάζε ζηνηρεία πνπ αλαθνηλψζεθαλ ηνλ Οθηψβξην ηνπ Apache Web Server Δηθόλα 7: Λνγόηππν Apache Δηζαγσγηθά ζηνηρεία Γηα λα κπνξέζεη θαλείο λα αλεβάζεη κηα ηζηνζειίδα ζην δηαδίθηπν ζα πξέπεη λα πξνρσξήζεη ζηελ ελνηθίαζε θάπνηνπ ρψξνπ ζε έλαλ web server, ν νπνίνο ζα θηινμελήζεη ηελ ηζηνζειίδα. Με ηνλ φξν web server software αλαθεξφκαζηε ζην ινγηζκηθφ πνπ ηξέρεη ζε έλα δηαδηθηπαθφ θφκβν θαη επηηξέπεη ζε άιινπο ππνινγηζηέο λα απνθηνχλ αληίγξαθα ησλ ηζηνζειίδσλ, πνπ είλαη απνζεθεπκέλεο ζε απηφλ. Γηα λα θαηαζηεί εθηθηή ε επηθνηλσλία ηνπ web server κε ηνπο άιινπο ππνινγηζηέο, παξέρεηαη ζε θάζε server κηα κνλαδηθή δηεχζπλζε IP. Ο Apache web server μεθηλψληαο κε ηελ νλνκαζία NCSA HTTPd ην 1993 απφ ηνλ Robert McCool, έθηαζε ην 1996 λα γίλεη ε πξψηε ελαιιαθηηθή ιχζε απέλαληη ζηνλ Netscape Corporation server θαη ζηαδηαθά λα αληαγσλίδεηαη ζε ιεηηνπξγηθφηεηα αιιά θαη απφδνζε φινπο ηνπο web server βαζηζκέλνπο ζε Unix. ήκεξα απνηειεί ηνλ πην αλαγλσξίζηκν web server, ζπγθεληξψλνληαο πάλσ απφ ην 60% ηνπ ζπλφινπ ησλ ηζηνζειίδσλ. Ο Apache, κέξνο ηνπ Apache software foundation, απνηειεί έλα project πνπ ρξεζηκνπνηεί δσξεάλ ινγηζκηθφ αλνηρηνχ θψδηθα. Έλα απφ ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ βνήζεζαλ ζηελ κεγάιε αλαγλσξηζηκφηεηα ηνπ είλαη ε κεγάιε γθάκα ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ γηα ηα φπνηα είλαη δηαζέζηκνο θαη ζηα νπνία ζπγθαηαιέγνληαη ηα Unix, Linux, Solaris, Novell NetWare, GNU, FreeBSD, MacOS X, Windows, OS/2, TPF θαη ecomstation. 22

37 5.3.2 Υαξαθηεξηζηηθά Έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα πιενλεθηήκαηα ηνπ Apache web server είλαη νη δπλαηφηεηεο πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη, ράξε ζηελ επεθηαζηκφηεηα ηνπ, ε νπνία επηηπγράλεηαη κε ηελ ελζσκάησζε modules. Πξνζθέξνληαη modules, κε ηα νπνία: Τπνζηεξίδνληαη server side γιψζζεο πξνγξακκαηηζκνχ, φπσο είλαη ε Perl, Python, Tcl θαη PHP. Παξέρνληαη δπλαηφηεηεο πηζηνπνίεζεο θαη απζεληηθνπνίεζεο, φπσο είλαη ηα mod_access, mod_auth, mod_digest θαη mod_auth_digest, δηάδνρνο ηνπ mod_digest. Τπνζηεξίδνληαη πξσηφθνιια Secure Sockets Layer θαη Transport Layer Security (mod_ssl), κνλάδα κεζνιάβεζεο (mod_proxy), επαλεγγξαθήο URL (mod_rewrite), πξνζαξκνζκέλα αξρεία θαηαγξαθήο (mod_log_config), θαζψο θαη θίιηξα (mod_include θαη mod_ext_filter). Δπηπξφζζεηα, απφ ηελ κεγάιε πνηθηιία ησλ πξνζθεξφκελσλ modules δελ ζα κπνξνχζαλ λα παξαιεηθζνχλ modules αζθαιείαο, φπσο είλαη ην ModSecurity, ην νπνίν είλαη αλνηρηνχ θψδηθα θαη έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα εληνπίδεη θαη λα εκπνδίδεη εηζβνιέο ζε δηαδηθηπαθέο εθαξκνγέο, αιιά θαη modules ζπκπίεζεο, φπσο ην mod_gzip, ην νπνίν εθαξκφδεηαη γηα λα βνεζήζεη ηελ κείσζε ηνπ κεγέζνπο ησλ ηζηνζειίδσλ πνπ εμππεξεηνχληαη κέζσ HTTP. Σέινο, θάπνηα επηπιένλ ζεκαληηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Αpache είλαη ε δπλαηφηεηά ηνπ λα ππνζηεξίμεη virtual hosting, δειαδή κε κηα εγθαηάζηαζε ηνπ Apache server, κπνξνχλ λα εμππεξεηεζνχλ πνιιαπιέο ζειίδεο. Δπηπιένλ, παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ππνζηήξημεο παξακεηξνπνηήζηκσλ κελπκάησλ ζθάικαηνο, βάζεσλ δεδνκέλσλ βαζηζκέλεο ζε απζεληηθνπνίεζε DBMS, θαζψο θαη πνιιά γξαθηθά πεξηβάιινληα ρξήζηε (GUIs). 5.4 MySQL Δηθόλα 8: Λνγόηππν MySQL Οξηζκόο Πξφθεηηαη γηα έλα open-source ζχζηεκα δηαρείξηζεο ζρεζηαθψλ βάζεσλ δεδνκέλσλ. Βαζηθέο δπλαηφηεηεο πνπ παξέρεη ε MySQL είλαη: Γπλαηφηεηα αλαδήηεζεο, απνζήθεπζεο, ηαμηλφκεζεο, νκαδνπνίεζεο θαη αλάθιεζεο δεδνκέλσλ. Γηα λα επηηεπρζεί απηφ ε MySQL ζηεξίδεηαη ζηε γιψζζα εξσηεκάησλ SQL. 23

38 ρεζηαθή: Γπλαηφηεηα νξγάλσζεο ησλ δεδνκέλσλ ζε δηαθνξεηηθνχο πίλαθεο, ε ζπζρέηηζε ησλ νπνίσλ γίλεηαη κε θάπνην ζαθψο νξηζκέλν ηξφπν. Γπλαηφηεηα ειέγρνπ ηεο πξφζβαζεο ζηα δεδνκέλα, έηζη ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε πξφζβαζε απφ δηαθνξεηηθνχο ρξήζηεο. Σέινο, δπλαηφηεηα παξνρήο ζπγθεθξηκέλσλ δηθαησκάησλ πάλσ ζηηο βάζεηο δεδνκέλσλ ζε θάζε ρξήζηε. ήκεξα, ε MySQL αλήθεη θαη ρξεκαηνδνηείηαη απφ ηελ Oracle Corporation (Sun Microsystems, MySQL AB), ελψ έρεη ζην ελεξγεηηθφ ηεο πάλσ απφ 11 εθαηνκκχξηα εγθαηαζηάζεηο. Δλδεηθηηθά παξαδείγκαηα ρξήζεο ηεο απφ δηαδεδνκέλεο δηαδηθηπαθέο ππεξεζίεο είλαη ην Flickr, ην YouTube, ε Wikipedia, ην Facebook, ην Twitter Πιενλεθηήκαηα Βαζηθά πιενλεθηήκαηα ηεο MySQL πνπ ηελ θαζηζηνχλ άθξσο αληαγσληζηηθή είλαη: Απφδνζε: Δίλαη αξθεηά γξήγνξε, θάηη πνπ έρεη επηβεβαησζεί θαη απφ δνθηκέο κε αληαγσληζηηθά πξντφληα, νη νπνίεο θαηέιεμαλ ζην ζπκπέξαζκα ηεο ππεξνρήο ηεο. Κφζηνο: Πξφθεηηαη γηα έλα πξντφλ αλνηρηνχ θψδηθα, ην νπνίν δηαηίζεηαη δσξεάλ γηα πξνζσπηθή ρξήζε. ε πεξίπησζε επηινγήο ηεο γηα εκπνξηθέο εθαξκνγέο, πνπ δελ ζα είλαη αλνηρηνχ θψδηθα, ε εκπνξηθή ηεο άδεηα δηαηίζεηαη κε ρακειφ θφζηνο. Δθκάζεζε: Δίλαη αξθεηά εχθνιν λα εμνηθεησζεί θαλείο κε ηε ρξήζε ηεο MySQL. Μεηαθεξζηκφηεηα: Μπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε πνιιά ζχγρξνλα ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα. Γηα παξάδεηγκα, είλαη ζπκβαηή κε πνιιέο εθδφζεηο ησλ Windows, αιιά θαη κε Unix ιεηηνπξγηθά (Linux). Πεγαίνο Κψδηθαο: Χο open-source ινγηζκηθφ παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ζε θάζε ρξήζηε λα απνθηήζεη, λα ηξνπνπνηήζεη θαη λα πξνζαξκφζεη ηνλ πεγαίν θψδηθα ζηηο αλάγθεο ηνπ. Δπηπιένλ, δελ είλαη απαξαίηεηε ε αλακνλή γηα κηα λέα επίζεκε έθδνζε, γηα λα θαιπθζεί θάπνηα έιιεηςε, αθνχ θάηη ηέηνην γίλεηαη πνιχ εχθνια απφ ηνπο ρξήζηεο ηεο, νη νπνίνη έρνπλ πξφζβαζε ζηνλ θψδηθα. Σέινο, ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα είλαη ε ζεκαληηθή ππνζηήξημε πνπ παξέρεηαη κέζσ εγρεηξηδίσλ, tutorials θαη βνήζεηαο ζηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ απφ ην επίζεκν site ηεο MySQL ( 24

39 5.5 PHP Δηθόλα 9: Λνγόηππν PHP Οξηζκόο Ζ PHP απνηειεί κηα γεληθνχ ζθνπνχ γιψζζα ζπκβάλησλ, εηδηθά ζρεδηαζκέλε γηα ηε δεκηνπξγία ηζηνζειίδσλ δπλακηθνχ πεξηερνκέλνπ. Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο είλαη φηη πξφθεηηαη γηα κηα server-side γιψζζα, δειαδή ιεηηνπξγεί ζηελ πιεπξά ηνπ δηαθνκηζηή. Μέζσ ελφο ζπκβαηνχ δηαθνκηζηή, ν νπνίνο επεμεξγάδεηαη ηελ ζειίδα PHP, παξάγεηαη ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν ην ηειηθφ πεξηερφκελν, ην νπνίν θαη απνζηέιιεηαη ζηνλ web browser πνπ ρξεζηκνπνηεί ν επηζθέπηεο ηνπ site ζε κνξθή θψδηθα HTML. Βαζηθή ρξήζε ηεο PHP είλαη ε δεκηνπξγία scripts γηα ηζηνζειίδεο. Δπηπιένλ, κε ηε βνήζεηα ελφο θαηάιιεινπ κεηαγισηηηζηή κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θαη γηα command line-scripting αιιά θαη γηα εγγξαθή client-side GUI εθαξκνγψλ Ιζηνξηθή εμέιημε Ζ αξρή ζηελ αλάπηπμε ηεο γιψζζαο PHP έγηλε απφ ηνλ Rasmus Lerdorf, ην 1994, νπνίνο δεκηνχξγεζε έλα απιφ script, κε φλνκα php.cgi, ρξεζηκνπνηψληαο ηε γιψζζα Perl, κε ζηφρν λα δηαηεξεί κηα ιίζηα ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ γηα ηα άηνκα πνπ έβιεπαλ ην online βηνγξαθηθφ ηνπ ζεκείσκα. Σν script απηφ άξρηζε λα δηαδίδεηαη θαη ην 1997 έθηαζε ζηελ έθδνζε 2.0, κε ηελ νλνκαζία PHP/FI (Personal Home Page/From Interpreter), βαζηδφκελν πιένλ ζηελ γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ C. Σελ ίδηα ρξφληα, ε γιψζζα μαλαγξάθηεθε απφ ηελ αξρή απφ ηνπο Andi Gutmans θαη Zeev Suraski, ζηεξηδφκελνη πάληα ζηελ PHP/FI, θζάλνληαο ζηελ έθδνζε 3.0. Αξγφηεξα, πξνρψξεζαλ ζηε ζχζηαζε ηεο εηαηξία Zend, ε νπνία αζρνιείηαη κέρξη θαη ζήκεξα κε ηελ αλάπηπμε θαη εμέιημε ηεο PHP. Πιένλ ρξεζηκνπνηνχληαη επξέσο νη εθδφζεηο 4 θαη 5, ελψ ζχληνκα αλακέλεηαη θαη ε επίζεκε δηάζεζε ηεο έθδνζεο Υαξαθηεξηζηηθά θαη ηξόπνο ιεηηνπξγίαο Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο PHP είλαη: Απνηειεί γιψζζα script θαη φρη γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ. Ζ PHP είλαη ζρεδηαζκέλε λα εθηειεί κηα ελέξγεηα κεηά απφ θάπνην ζπκβάλ. Γηα παξάδεηγκα, ζηελ πεξίπησζε πνπ ν ρξήζηεο «παηήζεη» θάπνην link ζηελ ηζηνζειίδα. 25

40 Αποηελεί server-side και ότι client-side γλώζζα. Ζ PHP ιεηηνπξγεί ζηελ πιεπξά ηνπ δηαθνκηζηή (server). Γίλεηαη εγθαηάζηαζε ηεο PHP ζηνλ server, ζηε ζπλέρεηα ηα script πνπ είλαη γξακκέλα ζε απηή ρξεζηκνπνηνχλ πφξνπο ηνπ server γηα ηελ εθηέιεζή ηνπο. Σέινο, ηα απνηειέζκαηα ηεο εθηέιεζεο απνζηέιινληαη ζηνλ πειάηε (client) ζε κνξθή HTML. Δπηπιένλ, ιφγσ ηνπ φηη απνηειεί κηα server-side γιψζζα, δελ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα αλαδπφκελα κελνχ, άλνηγκα λέσλ παξαζχξσλ, πξνζζήθε εθέ, ελεξγεηψλ κε ηε κεηαθίλεζε ηνπ πνληηθηνχ. Σα παξαπάλσ απνηεινχλ δπλαηφηεηεο, νη νπνίεο παξέρνληαη απφ ηηο client-side γιψζζεο, φπσο ε Javascript. Ο κώδικας ηης PHP παρεμβάλλεηαι ζε κώδικα HTML. Απηφ γίλεηαη κε ηε θαηάιιειε ζήκαλζε ζηελ αξρή θαη ζην ηέινο ηνπ θψδηθα PHP, κε ηα θαηάιιεια tags έλαξμεο ηεξκαηηζκνχ, ηα νπνία εμαξηψληαη απφ ηηο ξπζκίζεηο πνπ έρνπλ γίλεη θαηά ηελ εγθαηάζηαζε. Δπηπιένλ, ηα αξρεία πνπ πεξηέρνπλ θψδηθα PHP πξέπεη λα απνζεθεπηνχλ κε θαηάιιειε θαηάιεμε, φπσο *php. Οπζηαζηηθά ινηπφλ, ν θψδηθαο ηεο PHP εθηειείηαη ηαπηφρξνλα κε ηνλ θψδηθα ηεο HTML θαη φρη απηφλνκα. Εύκολη ζσγγραθή ηοσ κώδικα. Ζ δηαδηθαζία ζπγγξαθήο ηνπ θψδηθα είλαη ζρεηηθά απιή, ελψ γξάθεηαη ηαπηφρξνλα κε ηνλ HTML θψδηθα θαη ελζσκαηψλεηαη ζε απηφλ. Γηα ηε ζπγγξαθή ρξεζηκνπνηείηαη έλαο απιφο texteditor, παξέρνληαο ζηνλ πξνγξακκαηηζηή ην πιενλέθηεκα ηεο κέγηζηεο δπλαηήο επνπηείαο. Απφ ηελ άιιε, βαζηθφ πξφβιεκα ζηε δηαδηθαζία ελδερνκέλσο λα απνηειέζεη ην φηη απαηηεί πνιχ ρξφλν, θάηη ην νπνίν είλαη δπλαηφ λα αληηκεησπηζηεί κε ηε ρξήζε δηάθνξσλ εξγαιείσλ, αλνηρηνχ θψδηθα, ηα νπνία πξνζθέξνπλ έηνηκεο standard δνκέο ή κπνξνχλ λα πξνζζέζνπλ ραξαθηεξηζηηθά ζηελ ζειίδα κε έλα κφλν «θιηθ». Γηαγξακκαηηθά, ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ελζσκαηψλεηαη ε ρξήζε ηεο PHP ζε κηα ηζηνζειίδα αλαιχεηαη σο εμήο: Δηθόλα 10: Σξόπνο ιεηηνπξγίαο PHP 26

41 Ο επηζθέπηεο δεηάεη κηα ηζηνζειίδα κε ηε δηεχζπλζε ηεο, κέζσ ελφο web browser. Ο browser κεηαβηβάδεη ην αίηεκα ζηνλ server. Ζ PHP επεμεξγάδεηαη ην αξρείν πνπ αθνξά ηελ αίηεζε. Ζ PHP εθηειεί ην κέξνο ηνπ θψδηθα πνπ ηελ αθνξά. Ζ PHP επηζηξέθεη ην απνηέιεζκα ζε κνξθή HTML. Ο θψδηθαο HTML επηζηξέθεηαη ζηνλ browser ηνπ επηζθέπηε Πιενλεθηήκαηα ηε ζπλέρεηα, παξνπζηάδνληαη ηα βαζηθά πιενλεθηήκαηα πνπ πξνζθέξεη ε ρξήζε ηεο γιψζζαο PHP: Μεδεληθφ θφζηνο: Ζ PHP δηαηίζεηαη δσξεάλ, δεδνκέλνπ ηνπ φηη πξφθεηηαη γηα κηα open source γιψζζα. Γηαζεζηκφηεηα Πεγαίνπ Κψδηθα: Ο πεγαίνο θψδηθαο ηεο PHP είλαη δηαζέζηκνο ζε φινπο γηα ρξήζε, ηξνπνπνίεζε θαη αλαδηαλνκή ζε αληίζεζε κε ηα εκπνξηθά παθέηα θιεηζηνχ θψδηθα. Υξεκαηνδφηεζε θαη Τπνζηήξημε: Ζ εηαηξία πίζσ απφ ηελ θαζηέξσζε ηεο PHP, Zend, ρξεκαηνδνηεί ηελ αλάπηπμε ηεο, πξνζθέξνληαο ππνζηήξημε θαη ζρεηηθφ ινγηζκηθφ. Γηαζέζηκε ζε πνιιά ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα, πνπ ζεκαίλεη φηη ν θψδηθαο δνπιεχεη ρσξίο αιιαγέο. Δλδεηθηηθά παξαδείγκαηα, ιεηηνπξγηθψλ ζπζηεκάησλ ζηα νπνία ιεηηνπξγεί ε PHP είλαη ηα Windows, Linux, Solaris. Τςειή απνδνηηθφηεηα: Ζ PHP κπνξεί λα εμππεξεηήζεη εθαηνκκχξηα επηζθέςεσλ ζε εκεξήζηα βάζε, κε ηε ρξήζε ελφο θζελνχ δηαθνκηζηή. Γπλαηφηεηα δηαζχλδεζεο κε πνιιά δηαθνξεηηθά ζπζηήκαηα βάζεσλ δεδνκέλσλ: Πξνζθέξεη δηθέο ηεο ζπλδέζεηο κε ζπζηήκαηα βάζεσλ δεδνκέλσλ, φπσο MySQL, PostgreSQL, Oracle, dbm, Hyperwave. Παξάιιεια, έρεη ελζσκαησκέλε SQL δηαζχλδεζε ζην επίπεδν αξρείν SQLite, ελψ κπνξεί λα ζπλδεζεί ζε νπνηαδήπνηε βάζε έρεη πξφγξακκα νδήγεζεο ODBC, φπσο ηα πξντφληα ηεο Microsoft. Δλζσκαησκέλεο βηβιηνζήθεο, κέζσ ησλ νπνίσλ πξνζθέξεη ιεηηνπξγίεο δπλακηθήο δεκηνπξγίαο εηθφλσλ gif, ζχλδεζεο κε άιιεο ππεξεζίεο δηθηχσλ, απνζηνιήο , αλάιπζεο XML, δεκηνπξγίαο εγγξάθσλ pdf. Αληηθεηκελνζηξαθήο ππνζηήξημε: Ζ PHP πξνζθέξεη αληηθεηκελνζηξαθήο ιεηηνπξγίεο, φπσο ε θιεξνλνκηθφηεηα, νη δηαζπλδέζεηο, νη αθεξεκέλεο θιάζεηο θαη κέζνδνη, νη πξνζηαηεπκέλεο ηδηφηεηεο, νη ζπλαξηήζεηο δεκηνπξγίαο. Δχθνιε εθκάζεζε: Πξφθεηηαη γηα κηα επέιηθηε θαη εχθνιε ζηελ εθκάζεζε γιψζζα, ρσξίο λα απαηηεί ηδηαίηεξεο γλψζεηο πξνγξακκαηηζκνχ. Δπηπιένλ, ην γεγνλφο φηη ε ζχληαμε ηεο ζηεξίδεηαη ζε άιιεο γιψζζεο πξνγξακκαηηζκνχ θαη θπξίσο ηε C, επηηξέπνπλ ηελ αθφκε επθνιφηεξε ρξήζε ηεο απφ θάπνηνλ γλψζηε κηαο γιψζζαο πξνγξακκαηηζκνχ ηεο νηθνγέλεηαο C. 27

42

43 Κεθάιαην Έθην: Άιιεο Σερλνινγίεο 6.1 XML Δηζαγσγηθά ζηνηρεία Ζ HTML (Hypertext Markup Language) ή ζηα ειιεληθά Γιψζζα ήκαλζεο Τπεξθεηκέλνπ, απνηειεί ηελ θχξηα γιψζζα θαηαζθεπήο ηζηνζειίδσλ. θνπφο ελφο web browser είλαη λα δηαβάδεη ηα HTML documents θαη λα ζπλζέηεη ζειίδεο πνπ λα κπνξεί θαλείο λα δηαβάζεη ή λα αθνχζεη. Ο φξνο markup αλαθέξεηαη ζηε ρξήζε tags, δειαδή αλαγλσξηζηηθψλ, ηα νπνία καξθάξνπλ ην θείκελν, ρσξίδνληαο ην ζε ινγηθά κέξε, φπσο παξαγξάθνπο, πίλαθεο. Ζ HTML, νπζηαζηηθά γξάθεηαη ζε κνξθή HTML ζηνηρείσλ, ηα νπνία απνηεινχληαη απφ εηηθέηεο έλαξμεο ιήμεο (tags). Παξφιν πνπ δελ απνηειεί γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ ζηεξίδεηαη ζε ζπγθεθξηκέλνπο θαλφλεο ζχληαμεο. Αθνινπζψληαο απηνχο ηνπο θαλφλεο θαηαζθεπάδεηαη έλα HTML document. Καηά ηνλ ζρεδηαζκφ ηεο επίζεκεο ζχληαμεο ηεο HTMLDTD (HTML Document Type Definition) ρξεζηκνπνηήζεθε ε κεηα-γιψζζα SGML. Με απηφλ ηνλ ηξφπν παξέρεηαη έλα ζχζηεκα ηππνπνίεζεο θεηκέλσλ, ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηνπο webpage designers, ζηελ πεξηγξαθή ηεο δνκήο θαη ηεο νξγάλσζεο ησλ ζειίδσλ ηνπο. Ζ HTML θαζηζηά δπλαηή ηελ ελζσκάησζε εηθφλσλ θαη άιισλ αληηθεηκέλσλ κέζα ζε κηα ζειίδα θαζψο θαη ηελ εκθάληζε δηαδξαζηηθψλ θνξκψλ. Γεκηνπξγεί δνκεκέλα έγγξαθα, θαζνξίδνληαο ζεκαληηθά δνκηθά ζηνηρεία, φπσο θεθαιίδεο, παξαγξάθνπο, ζπλδέζκνπο. Σέινο, παξέρεη ηελ δπλαηφηεηα ελζσκάησζεο ζελαξίσλ ζε άιιεο γιψζζεο, φπσο ε Javascript, ηα νπνία δχλαληαη λα επεξεάδνπλ ηε ζπκπεξηθνξά ησλ HTML ηζηνζειίδσλ Οξηζκόο XML ε αληίζεζε κε ηελ HTML, ε XML (Extensible Markup Language) δελ είλαη ζεκεηαθή γιψζζα αιιά κεηά-γιψζζα, δειαδή γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ, ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πεξηγξαθή κηαο ζεκεηαθήο γιψζζαο, φπσο ε HTML. Ζ XML παξέρνληαο ιχζε ζε πνιιά πξνβιήκαηα κε ηα νπνία αλαγθαδφηαλ λα έξζεη αληηκέησπνο έλαο web designer, νδήγεζε ζηελ δεκηνπξγία ηεο αλαζρεδηαζκέλεο HTML, ηεο XHTML, ε νπνία ζα ρξεζηκνπνηείηαη ζε βάζνο ρξφλνπ, αθνχ πξνζθέξεη απνηειεζκαηηθέο θαη δπλακηθέο πνιπκεζηθέο ιχζεηο. Βαζηθφο ζηφρνο θαηά ηε δεκηνπξγία ηεο XML ήηαλ ε ηθαλνπνίεζε δηάθνξσλ αλαγθψλ, κέζσ ηεο παξνρήο δπλαηφηεηαο ζηα έγγξαθα λα απνθηήζνπλ κεγαιχηεξε επειημία θαη πξνζαξκνζηηθφηεηα ζην ζηπι θαη ηε δνκή απφ απηφ πνπ παξείρε κέρξη ηφηε ε HTML. Ζ XML, φπσο έρεη ήδε αλαθεξζεί, δελ είλαη κηα απιή markup γιψζζα γηα έγγξαθα πνπ πεξηέρνπλ δνκεκέλεο πιεξνθνξίεο, αιιά κηα κεηά-γιψζζα (metalanguage), δειαδή κηα γιψζζα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα θαζνξίζεη λέεο markup γιψζζεο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ζηφρνο ηεο XML δελ ήηαλ λα αληηθαηαζηήζεη ηελ HTML, αιιά λα ηε ζπκπιεξψζεη. Δηδνπνηφο δηαθνξά ησλ δχν είλαη ε εμήο: Ζ HTML ρξεζηκνπνηείηαη ζηε δηαηχπσζε θαη εκθάληζε ησλ δεδνκέλσλ, κε πξνθαζνξηζκέλα tags, ελψ Ζ XML αλαπαξηζηά ηε ζπλαθή έλλνηα ησλ δεδνκέλσλ θαη παξέρεη ζηνπο ρξήζηεο ηε δπλαηφηεηα θαζνξηζκνχ ησλ tags θαη ησλ δνκεκέλσλ κεηαμχ ηνπο ζρέζεσλ. 29

44 Δηθόλα 11: Σξόπνο Λεηηνπξγίαο XML Σα XML έγγξαθα δελ είλαη πνιχπινθα, αιιά απιά θαη απνηειεζκαηηθά. Απνηεινχληαη απφ κνλάδεο απνζήθεπζεο, πνπ παξέρνπλ αλαιπκέλεο ή κε πιεξνθνξίεο θαη θαινχληαη entities (νληφηεηεο). Οη αλαιπκέλεο πιεξνθνξίεο απνηεινχληαη απφ characters (ραξαθηήξεο), νη νπνίνη ζπλζέηνπλ character data θαη άιινπο νη νπνίνη ζπλζέηνπλ markup. Με ηε κνξθή markup γίλεηαη θσδηθνπνίεζε ηεο πεξηγξαθήο ηεο ηειηθήο απνζήθεπζεο θαη ηεο ινγηθήο δνκήο ηνπ εγγξάθνπ. ηε ζπλέρεηα γηα λα δηαβαζηεί έλα XML έγγξαθν θαη λα απνθηήζνπκε πξφζβαζε ζηε δνκή θαη ην πεξηερφκελν ηνπ, ρξεζηκνπνηείηαη έλα ινγηζκηθφ κνληέιν, ν επεμεξγαζηήο XML. Ο επεμεξγαζηήο ιεηηνπξγεί εθ κέξνπο κηαο εθαξκνγήο (application), πνπ πεξηγξάθεη ηελ απαηηνχκελε ζπκπεξηθνξά ηνπ επεμεξγαζηή, δειαδή πσο ζα πξέπεη λα δηαβάδνληαη ηα XML έγγξαθα θαη πνηεο πιεξνθνξίεο ζα πξέπεη λα παξέρνληαη ζηελ εθαξκνγή Ιζηνξηθή εμέιημε Ζ αθνξκή γηα ηελ αλάπηπμε ηεο XML δφζεθε ην 1990, κε ηελ αικαηψδε αλάπηπμε ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ηνλ έληνλν αληαγσληζκφ κεηαμχ ησλ browser ηεο Microsoft θαη ηεο Netscape. Ζ «επίζεκε», κέρξη ηφηε, γιψζζα θαηαζθεπήο ησλ websites, HTML, εκθάληζε πξνβιήκαηα φπσο: Γεκηνπξγήζεθε ε αλάγθε νη web designers λα πξέπεη λα αλαπηχμνπλ δηαθνξεηηθή έθδνζε γηα θάζε browser, ιφγσ ηνπ φηη ηα ίδηα θνκκάηηα HTML ζρεδηαδφηαλ κε δηαθνξεηηθφ ηξφπν. Αλαπηχρζεθαλ εξγαιεία HTML απφ νξηζκέλνπο browsers, ηα νπνία δελ ήηαλ αλαγλσξίζηκα απφ φινπο. Γεδνκέλνπ ηνπ φηη ε HTML παξείρε πιεξνθνξίεο κφλν γηα ηελ παξνπζίαζε ηνπ website θαη φρη γηα ην ηη αθνξνχζε, ήηαλ αδχλαην λα αληιεζεί νπνηαδήπνηε ηππνπνηεκέλε πιεξνθνξία κέζσ απηνχ. Σν πξφβιεκα ελέηεηλε ε εκθάληζε ησλ κεραλψλ αλαδήηεζεο. Με ζηφρν ηελ επίιπζε απηψλ ησλ πξνβιεκάησλ, ε Κνηλνπξαμία Παγθφζκηνπ Ηζηνχ (W3C), ην 1996, πξνρψξεζε ζηελ αλάπηπμε κηαο γιψζζαο, πνπ ζα ππνζθέιηδε ηελ HTML θαη ζα παξείρε ηηο εμήο δπλαηφηεηεο: Να είλαη εχρξεζηε ζην δηαδίθηπν. Να κπνξεί λα ππνζηεξίδεη πνηθηιία εθαξκνγψλ (γηα παξάδεηγκα βάζεηο δεδνκέλσλ κεραλψλ αλαδήηεζεο). Να είλαη ζπκβαηή κε ηελ SGML. 30

45 Να κελ ππάξρνπλ, αλ είλαη δπλαηφλ, πξναηξεηηθά ραξαθηεξηζηηθά ζηελ XML. Να παξέρεη ηε δπλαηφηεηα εχθνιεο δεκηνπξγίαο πξνγξακκάησλ πνπ ζα επεμεξγάδνληαη XML έγγξαθα. Σα XML έγγξαθα ζα πξέπεη λα είλαη επαλάγλσζηα θαη λα δεκηνπξγνχληαη εχθνια. Ο ζρεδηαζκφο ηεο ζα πξέπεη λα είλαη ηππηθφο θαη πεξηεθηηθφο. Ζ XML απνηειεί ζήκεξα κηα ζηαζεξά γηα ην δηαδίθηπν, κε ηελ επίζεκε παξνπζίαζε ηεο λα ιακβάλεη ρψξα ην 1998 απφ ηνλ W3C. Μέρξη ζήκεξα έρνπλ αλαπηπρζεί εθαηνληάδεο γιψζζεο πνπ βαζίδνληαη ζηελ XML, φπσο RRS, SOAP, ελψ θαη νη πεξηζζφηεξεο ζνπίηεο εθαξκνγψλ γξαθείνπ, (Microsoft Office, OpenOffice.org, iwork ηεο Apple) πεξηέρνπλ πξνεπηιεγκέλεο θσδηθνπνηήζεηο βαζηζκέλεο ζηελ XML Πιενλεθηήκαηα Μεηνλεθηήκαηα XML Σα πιενλεθηήκαηα ηεο XML πεγάδνπλ απφ ην φηη είλαη απιφ θείκελν θαη δελ αζρνιείηαη κε ηελ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ, αιιά κφλν κε ηε ζεκαζία ηνπο. Δπηπιένλ κέζσ βηβιηνζεθψλ πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί ή κέζσ ηεο ίδηαο ηεο XML (XLS) κπνξνχκε εχθνια λα επεμεξγαζηνχκε αξρεία απηήο ηεο κνξθήο. Βαζηθφ ηεο πιενλέθηεκα βέβαηα απνηειεί φηη ε XML παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ζε νπνηαδήπνηε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ λα δεκηνπξγήζεη δεδνκέλα ζε απηή ηε κνξθή θαη λα ηα δηαβάζεη. Σέινο, ε XML ππεξηεξεί έλαληη παιαηφηεξσλ κνξθψλ κεηάδνζεο δεδνκέλσλ, φπσο κε ηε ρξήζε δνκεκέλσλ θεηκέλσλ (CSV) ή ηε ρξήζε ξνήο δεδνκέλσλ (CORBA), αθξηβψο επεηδή κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί άκεζα θαη λα δηεπθνιχλεη ηε κεηάδνζε αληηθεηκελνζηξαθψλ πιεξνθνξηψλ. Γηα παξάδεηγκα, ην CSV απνδείρηεθε ππνδεέζηεξν, εμαηηίαο ηεο χπαξμεο δηαθνξεηηθήο θσδηθνπνίεζεο κεηαμχ ησλ δνκεκέλσλ θεηκέλσλ, ελψ ην CORBA, ιφγσ ηεο έιιεηςεο νκνεηδνχο ππνζηήξημεο απφ ηηο δηάθνξεο πιαηθφξκεο. Απφ ηελ άιιε ζηα κεηνλεθηήκαηα ηεο XML ζα κπνξνχζακε λα αλαθέξνπκε ηα κεγάια αξρεία ζηα νπνία νδεγεί ε θσδηθνπνίεζε ζε XML, εμαηηίαο ηνπ φηη φια ηα δεδνκέλα βξίζθνληαη κέζα ζε tags. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε, φηη είλαη πηζαλφ πάλσ απφ ην 70% ελφο αξρείνπ XML λα θαηαιακβάλεηαη απφ tags. Παξάιιεια, πνιιέο θνξέο, ζε πεξηπηψζεηο επηζηεκνληθψλ εθαξκνγψλ ή εθαξκνγψλ πνπ δίλνπλ κεγάιε ζεκαζία ζηελ απφδνζε, ελδερνκέλσο λα κελ ελδείθλπηαη ε ρξήζε ηεο, ιφγσ ηεο εμαηξεηηθά ρξνλνβφξαο δηαδηθαζίαο πνπ απαηηείηαη γηα ηελ θσδηθνπνίεζε ησλ δεδνκέλσλ ζε απιφ θείκελν. 31

46 6.2 RSS Δηθόλα 12: Λνγόηππν RSS Οξηζκόο Αλ θαη ε πιεηνςεθία ησλ αλεπηπγκέλσλ ηερλνινγηψλ ηνπ δηαδηθηχνπ, αλήθεη ζηηο απνθαινχκελεο pull ηερλνινγίεο, φπνπ νη πιεξνθνξίεο κεηαθέξνληαη χζηεξα απφ αίηεκα, ππάξρνπλ θαη νη ηερλνινγίεο push, φπνπ ην πιηθφ κεηαδίδεηαη θαηά βνχιεζε ζε έλα ζπλδξνκεηή. Απφ ηηο πην γλσζηέο ηερλνινγίεο push είλαη ηα RSSFeeds, ηα νπνία θαη ζα αλαιχζνπκε ζηε ζπλέρεηα. Ζ ηερλνινγία RSS (Rich Site Summary ή φπσο παξαθξάδεηαη ζπρλά Really Simple Syndication) απνηειεί κηα πξνηππνπνηεκέλε κέζνδν αληαιιαγήο ςεθηαθνχ πιεξνθνξηαθνχ πεξηερνκέλνπ κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ, ε νπνία ζηεξίδεηαη ζηελ γιψζζα ζήκαλζεο XML. Οπζηαζηηθά, κέζσ ησλ ξνψλ RSS (RSSFeeds), έλαο ρξήζηεο κπνξεί λα ιακβάλεη ελεκεξψζεηο θαη λέα απφ νπνηαδήπνηε ηζηνζειίδα επηζπκεί θαη ππνζηεξίδεη ηελ ηερλνινγία RSS, θάλνληαο απιά εγγξαθή ζηελ ππεξεζία RSS ηεο αληίζηνηρεο ζειίδαο. Οη ξνέο RSS είλαη δπλαηφ λα πεξηέρνπλ πιήξε δεδνκέλα, ζχλνςε ησλ δεδνκέλσλ, ζρεηηθά κεηαδεδνκέλα Ιζηνξηθή εμέιημε Ζ ηερλνινγία RSS εκθαλίζηεθε ην Μάξηην ηνπ 1999, ππφ ηελ έθδνζε RSS 0.9 απφ ηε Netscape γηα ρξήζε ζην portal MyNetscape. Σνλ Απξίιην ηνπ 2001, ελψ είρε ήδε αξρίζεη λα ρξεζηκνπνηείηαη εθηελψο παξέκεηλε ρσξίο «ηδηνθηήηε», ιφγσ ηεο εμαγνξάο ηεο AOL θαη ηεο επαθφινπζεο αλαδηάξζξσζεο ηεο Netscape, ε νπνία αθαίξεζε ηελ ππνζηήξημε RSS/XML απφ ην MyNetscape ζε επαλαζρεδηαζκφ ηνπ. Σνλ Ηνχιην ηνπ 2003, ν Winer θαη ε Userland Software απέθηεζαλ ηελ θπξηφηεηα ηεο πξνδηαγξαθήο ηνπ RSS 2.0. Οξφζεκν ζηελ θαζηέξσζε ηνπ πξνηχπνπ απνηέιεζε ε πξσηνβνπιία ηεο New York Times, ηνλ Ννέκβξην ηνπ 2002, λα δηαζέζεη ζηνπο αλαγλψζηεο ηεο ηε δπλαηφηεηα λα εγγξαθνχλ ζε RSS newsfeeds ζρεηηθά κε δηάθνξα ζέκαηα. Έσο ην 2003, βαζηθή κέζνδνο δηάδνζεο πεξηερνκέλνπ ζην web ήηαλ ην πξφηππν RSS. Δμαηηίαο ησλ αλεπαξθεηψλ πνπ εκθάληδε θαη παξάιιεια ηεο αδπλακίαο πξαγκαηνπνίεζεο αιιαγψλ απεπζείαο ζην πξφηππν RSS 2.0, ιφγσ θαηνρχξσζεο ηεο πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο, δεκηνπξγήζεθε κηα λέα ηάζε. Σνλ Ηνχλην ηνπ 2003, ν Sam Ruby δεκηνχξγεζε έλα wiki κε ζηφρν ηελ αλεχξεζε ιχζεο ζην πσο ζα κπνξνχζε λα δνκεζεί ζσζηά κηα εγγξαθή ηζηνξηθνχ. Σν λέν έξγν βξήθε πιεζψξα ππνζηεξηθηψλ. Βαζηθνί ζηφρνη πνπ εηέζεζαλ γηα ην λέν πξφηππν ήηαλ: Να είλαη εληειψο αλεμάξηεην απφ ηνλ θαηαζθεπαζηή, ψζηε λα απνθεπρζεί ελδερφκελν πάγσκα ζηελ επέθηαζή ηνπ. Να είλαη εχθνια πινπνηήζηκν. Να είλαη μεθάζαξα νξηζκέλν. 32

47 Να είλαη δπλαηή ε ειεχζεξε επέθηαζε ηνπ απφ νπνηνλδήπνηε. Ζ πξψηε έθδνζε ηνπ ελ ιφγσ πξνηχπνπ έγηλε δηαζέζηκε ηνλ Ηνχιην ηνπ 2003 κε ηελ νλνκαζία Atom 0.2. Ζ επφκελε έθδνζε ιίγνπο κήλεο αξγφηεξα (Atom 0.3) πηνζεηήζεθε επξέσο απφ ηα εξγαιεία syndication θαη πξνζηέζεθε ζε πνιιέο ππεξεζίεο ηεο Google, φπσο ην Blogger, Google News θαη Gmail. Ζ αλαγλψξηζε ηνπ Atom 1.0 απφ ηελ IETF (Internet Engineering Task Force) πξαγκαηνπνηήζεθε ηνλ Γεθέκβξηνπ ηνπ Παξάιιεια, ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2005, νη Sean Palmer, Christopher Schmidt θαη Cody Woodard, πξνρψξεζαλ ζηε δεκηνπξγία κηαο πξνέθδνζεο ηνπ RSS 1.1, επηδηνξζψλνληαο ιάζε ηεο πξνεγνχκελεο έθδνζεο, αθαηξψληαο άρξεζηεο δπλαηφηεηεο, απινπνηψληαο ηε ζχληαμε θαη βειηηψλνληαο ηελ ηεθκεξίσζε. Μέρξη ηνλ Γεθέκβξηνπ ηνπ 2005 ε έθδνζε RSS 1.1 είρε θαηαζηεί επξέσο απνδεθηή. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε: Απξίιηνο 2005: Ζ Apple Computer δηαζέηεη ηελ έθδνζε 2.0 ηνπ Safari κε ελζσκαησκέλεο δπλαηφηεηεο ππνζηήξημεο RSS Feed. Ννέκβξηνο 2005: Ζ Microsoft πξνηείλεη ηε δηθηά ηεο Simple Sharing Extensions γηα ην RSS. Γεθέκβξηνο 2005: Ζ νκάδα ηνπ Internet Explorer θαη ε νκάδα ηνπ Outlook, αλαθνηλψλνπλ φηη ηα blogs ηνπο ζα πηνζεηήζνπλ ην γλσζηφ πνξηνθαιί εηθνλίδην κε ηα ξαδηνθχκαηα, πνπ ρξεζηκνπνηνχζε ν Mozila Firefox browser, θαζηζηψληαο ην ζχκβνιν ηνπ RSS, αιιά θαη ζρεηηθψλ πξνηχπσλ, φπσο ην Atom. Σέινο, ην Φεβξνπάξην ηνπ 2006, ε Opera Software αλαθνηλψλεη πσο ζηελ έθδνζε 9 ηνπ δηθνχ ηεο browser ζα πηνζεηήζεη ην ίδην εηθνλίδην Πιενλεθηήκαηα Σα βαζηθά πιενλεθηήκαηα πνπ παξνπζηάδεη ε ρξήζε ησλ RSS Feeds είλαη: Ζ απειεπζέξσζε ηεο πιεξνθνξίαο θαη ε ηαρχηεηα δηαζπνξάο. Ζ επθνιία ζηελ αλεχξεζε ηεο πιεξνθνξίαο. Ζ ζεκαηηθή νκαδνπνίεζε θαη εκθάληζε ησλ δεδνκέλσλ. Ζ επηινγή ηεο εκθαληδφκελεο πιεξνθνξίαο. Ζ απνθπγή ηεο άρξεζηεο θαη ελνριεηηθήο πιεξνθνξίαο (spam). Ζ δπλαηφηεηα πξνζσπηθήο παξακεηξνπνίεζεο ηεο εκθάληζεο αλάινγα κε ην πεξηερφκελν θάζε site. Ζ απνθπγή ρξνλνβφξαο «θφξησζεο» ηεο ηζηνζειίδαο, κε ηνλ απνθιεηζκφ γξαθηθψλ, δηαθεκίζεσλ, flash. Ζ εμνηθνλφκεζε ρξφλνπ. Ζ αχμεζε ηεο επηζθεςηκφηεηαο (traffic) ησλ ηζηνζειίδσλ πνπ παξέρνπλ RSSFeeds. Σέινο, ε εχθνιε ρξήζε θαη ζε θηλεηά, PDA. 33

48 6.2.4 RSS Readers Σα RSS Readers ή RSS Aggregator είλαη πξνγξάκκαηα πνπ έρνπλ δεκηνπξγεζεί, ψζηε λα θαζίζηαηαη δπλαηή ε αμηνπνίεζε ησλ πιεξνθνξηψλ απφ ηνλ ρξήζηε, πνπ ηνπ παξέρνληαη κέζσ ησλ RSS Feeds. Με ηελ βνήζεηα ελφο εζσηεξηθνχ κεραληζκνχ παξαθνινχζεζεο ησλ αιιαγψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ζηηο ξνέο RSS, ελεκεξψλνπλ ην ρξήζηε γηα ηε δηάζεζε λέσλ πιεξνθνξηψλ θαη ηνλ πξνηξέπνπλ λα ηηο δεη. Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ RSS Readers είλαη: Απιή ρξήζε. Γπλαηφηεηα ζην ρξήζε θαηαρψξεζεο λέσλ RSS Feeds. Δχθνινο εληνπηζκφο πιεξνθνξηψλ απφ ηα RSS Feeds πνπ ήδε παξαθνινπζεί. ήκεξα, νη πην επξέσο δηαδεδνκέλνη RSS Readers είλαη web-based. Οη web-based readers είλαη δηαδηθηπαθέο εθαξκνγέο, πνπ δελ απαηηνχλ ηελ εγθαηάζηαζε θάπνηνπ πξνγξάκκαηνο ζηνλ ππνινγηζηή ηνπ ρξήζηε ή ηελ αλάγθε ζπγρξνληζκνχ ηεο ιίζηαο ησλ feeds πνπ παξαθνινπζεί κεηαμχ ππνινγηζηψλ θαη θνξεηψλ ζπζθεπψλ ηνπο νπνίνπο ελδερνκέλσο λα ρξεζηκνπνηεί. Ο ρξήζηεο ινηπφλ κέζσ ησλ δηαδηθηπαθψλ απηψλ εθαξκνγψλ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα παξαθνινπζεί ηα RSS Feeds, πνπ έρεη δειψζεη φπνπ θαη αλ βξίζθεηαη. Δλδεηθηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ν Google Reader, ν νπνίνο αλήθεη ζηηο web-based εθαξκνγέο ηεο Google. Μέζσ ηνπ Goggle Reader, ν ρξήζηεο κπνξεί λα παξαθνινπζεί ηα feeds, λα ηα νξγαλψλεη ζε θαηεγνξίεο, λα ζρνιηάδεη, λα αμηνινγεί, λα ηα θνηλνπνηεί ζε θίινπο ηνπ. 6.3 Java Οξηζκόο Ζ Java απνηειεί κηα αληηθεηκελνζηξαθή γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ. Γεκηνπξγφο ηεο είλαη ε Sun Microsystems. Όια ηα εξγαιεία πνπ κπνξεί λα ρξεηαζηεί θαλείο θαηά ηε δεκηνπξγία πξνγξακκάησλ ζε Java παξέρνληαη δσξεάλ, απφ πεξηβάιινλ αλάπηπμεο κέρξη εξγαιεία build. εκαληηθφ πιενλέθηεκα ηεο Java είλαη ε αλεμαξηεζία πνπ πξνζθέξεη αλαθνξηθά κε ην ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα. Έλα πξφγξακκα γξακκέλν ζε Java είλαη δπλαηφ λα ηξέρεη αθξηβψο ην ίδην ζε Windows, Linux, Unix θαη Macintosh. Ο ηξφπνο γηα λα επηηεπρζεί απηφ ήηαλ ε αλάπηπμε ηεο Δηθνληθήο Μεραλήο (Virtual Machine) Java Virtual Machine Ζ εηθνληθή κεραλή ηεο Java είλαη απηή πνπ θαζηζηά δπλαηή ηελ εθηέιεζε ινγηζκηθνχ γξακκέλνπ ζε Java. Ο ηξφπνο ιεηηνπξγίαο ηεο, αξρηθά, ήηαλ ν εμήο: Σν πξφγξακκα γξάθεηαη ζε Java Σν πξφγξακκα κεηαγισηηίδεηαη κέζσ ηνπ κεηαγισηηηζηή javac, ν νπνίνο παξάγεη έλα αξηζκφ απφ αξρεία.class (ζε θψδηθα byte). Ζ Java Virtual Machine, ε νπνία ζα πξέπεη λα είλαη ήδε εγθαηεζηεκέλε ζην κεράλεκα πνπ ζέινπκε λα εθηειεζηεί ε εθαξκνγή αλαιακβάλεη λα δηαβάζεη ηα αξρεία.class Σέινο, ηα κεηαθξάδεη ζε γιψζζα κεραλήο πνπ λα ππνζηεξίδεηαη απφ ην εθάζηνηε ιεηηνπξγηθφ ζχζηεκα. Βέβαηα, πην ζχγρξνλεο εθαξκνγέο JVM έρνπλ ηελ δπλαηφηεηα λα κεηαγισηηίδνπλ εθ ησλ πξνηέξσλ ηκήκαηα bytecode απεπζείαο ζε θψδηθα κεραλήο, κε απνηέιεζκα ε φιε δηαδηθαζία λα πξαγκαηνπνηείηαη κε πςειή ηαρχηεηα. 34

49 Σέινο, αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη ππάξρνπλ δηαθνξεηηθέο εθδφζεηο αλάινγα κε ην είδνο ηνπ ιεηηνπξγηθνχ ζπζηήκαηνο ηεο αξρηηεθηνληθήο ηνπ επεμεξγαζηή. Γηα παξάδεηγκα, ππάξρνπλ δηαθνξεηηθέο εθδφζεηο JVM γηα Windows, Linux, Unix, smart phones, playstations. 6.4 Apache SOLR Οξηζκόο O Apache SOLR είλαη κηα πνιχ γξήγνξε πιαηθφξκα αλαδήηεζεο αλνηρηνχ θψδηθα γξακκέλε ζε Java θαη απνηειεί κέξνο ηνπ Apache Lucent Project. Λεηηνχξγεη σο απηφλνκνο server αλαδήηεζεο πιήξνπο θεηκέλνπ ρξεζηκνπνηψληαο έλα servlet Container, φπσο Apache Tomcat ή Jetty. O SOLR ρξεζηκνπνηεί ηελ βηβιηνζήθε αλαδήηεζεο ηεο Lucene Java γηα ηελ δεκηνπξγία επξεηεξίνπ πιήξνπο θεηκέλνπ, ελψ παξάιιεια κέζσ ησλ REST-like HTTP/XML θαη JSON APIs κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί εχθνια απφ νπνηαδήπνηε γιψζζα πξνγξακκαηηζκνχ. Βαζηθφ πιενλέθηεκα ηνπ SOLR απνηειεί ε άκεζε πξνζαξκνγή ηνπ ζε πιήζνο εθαξκνγψλ, ρσξίο ηελ αλάγθε χπαξμεο Java θσδηθνπνίεζεο. Δπηπιένλ δηαηίζεηαη θαη plug-in γηα πην πξνεγκέλε παξακεηξνπνίεζε φηαλ απηφ απαηηείηαη. ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζπκπεξηιακβάλνληαη: Ηζρπξή αλαδήηεζε πιήξνπο θεηκέλνπ. Πνιχπιεπξε έξεπλα ζρεδφλ ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν επξεηεξίαζεο. Γπλακηθή νκαδνπνίεζε. Αλαδήηεζε εκπινπηηζκέλνπ θεηκέλνπ (word, pdf). Ο SOLR είλαη εμαηξεηηθά αμηφπηζηνο, επεθηάζηκνο θαη αλεθηηθφο ζε ζθάικαηα, παξέρνληαο δηαλνκέο επξεηεξίαζεο θαη αληηγξαθήο κε απηνκαηνπνηεκέλε πξνζηαζία απνηπρίαο θαη αλάθηεζεο, θεληξηθή παξακεηξνπνίεζε θαη πνιιά άιια. Γηα ηνπο παξαπάλσ ιφγνπο, ν SOLR ρξεζηκνπνηείηαη ζήκεξα ζε αλαδεηήζεηο θαη ιεηηνπξγίεο πινήγεζεο απφ ηηο κεγαιχηεξεο ηζηνζειίδεο ζηνλ θφζκν Ιζηνξηθά ζηνηρεία Ο SOLR δεκηνπξγήζεθε απφ ηνλ Yonik Seeley, ζηα πιαίζηα ελφο project γηα ηελ αχμεζε ησλ δπλαηνηήησλ αλαδήηεζεο ηνπ επηρεηξεζηαθνχ site ηεο CNET Networks. Σνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2006, ε CNET Networks απνθάζηζε λα πξνρσξήζεη ζηε δσξεάλ δηάζεζε ηνπ πεγαίνπ θψδηθα, παξαρσξψληαο ηα δηθαηψκαηα ζηελ Apache Software Foundation ζηα πιαίζηα ηνπ έξγνπ πςεινχ επηπέδνπ Lucene. Όπσο ηα πεξηζζφηεξα project πνπ έρεη αλαιάβεη ε Apache Software Foundation, ην ίδην θαη ν SOLR, δηήλπζε κηα πεξίνδν «επψαζεο», θαηά ηελ νπνία δηεπζεηήζεθαλ νξγαλσηηθά, λνκνζεηηθά θαη νηθνλνκηθά δεηήκαηα. ηε ζπλέρεηα, ζηηο αξρέο ηνπ 2007, μεθίλεζε ε ζηαζεξή ηνπ αλάπηπμε κε ηελ ελζσκάησζε ζπζζσξεπκέλσλ ραξαθηεξηζηηθψλ, πνπ νδήγεζαλ ζηελ πξνζέιθπζε κηαο κεγάιεο θνηλφηεηαο ρξεζηψλ θαη ζπλεηζθεξφλησλ. Παξφηη ζε αξρηθφ αθφκε ζηάδην, ν SOLR εμππεξεηνχζε ήδε ηζηνζειίδεο κε πςειή επηζθεςηκφηεηα. Αθνινπζεί ε δηάζεζε αξθεηψλ εθδφζεσλ (1.3/2008, 1.4/2009), κέρξη ηελ ελνπνίεζε κεηαμχ ησλ δχν project SOLR θαη Lucene, ην Μάξηην ηνπ Σν 2011 γίλεηαη αιιαγή ζηνλ ηξφπν αξίζκεζεο ησλ εθδφζεσλ ηνπ SOLR, έηζη ψζηε λα κπνξνχλ εχθνια λα αληηζηνηρεζνχλ κε ηελ 35

50 αξίζκεζε ηνπ Lucene. Ζ επφκελε έθδνζε ηνπ SOLR είλαη ε 3.1, αθνινπζεί ε έθδνζε 4.0 ηνλ Οθηψβξην ηνπ 2012, ε νπνία ζπκπεξηιακβάλεη ην λέν πξφζζεην SOLR Cloud. Σέινο, ην 2013, γίλνληαη δηαζέζηκεο νη εθδφζεηο 4.1 (Ηαλνπάξηνο), 4.2 (Μάξηηνο), (Απξίιηνο), (Μάηνο), νη νπνίεο ζπκπεξηιακβάλνπλ ζεκαληηθέο βειηηψζεηο ησλ SOLR Cloud ραξαθηεξηζηηθψλ, φπσο custom sharding Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά Υξεζηκνπνηεί ηε βηβιηνζήθε Lucene γηα ηελ αλαδήηεζε πιήξνπο θεηκέλνπ. Γπλαηφηεηα πνιχπιεπξεο πινήγεζεο. Γπλαηφηεηα επηζήκαλζεο ησλ «hits». Γιψζζα εξσηεκάησλ, πνπ ππνζηεξίδεη ηε δνκεκέλε αλαδήηεζε, θαζψο θαη ηελ αλαδήηεζε βάζεη θεηκέλνπ. Γηεπαθή κε δηαρεηξηζηή HTML. Γπλαηφηεηα αληηγξαθήο ζε άιινπο SOLR servers δπλαηή θιηκάθσζε QPS. Γπλαηφηεηα θαηαλεκεκέλεο αλαδήηεζεο κέζσ Sharding δπλαηή θιηκάθσζε φγθνπ πεξηερνκέλνπ. Γπλαηφηεηα επέθηαζεο κέζσ ηεο ρξήζεο πξνζζέησλ. Οκαδνπνίεζε απνηειεζκάησλ αλαδήηεζεο κε βάζε ην Carrot2. Δπειημία σο πξνο ηε ζπλάθεηα, κέζσ ελίζρπζεο κε ζπλαξηήζεηο εξσηεκάησλ. Γπλαηφηεηα πξνζσξηλήο απνζήθεπζεο (caching) εξσηεκάησλ, θίιηξσλ, εγγξάθσλ. Γπλαηφηεηα ελζσκάησζεο ηνπ ζε εθαξκνγέο Java. Αλαδήηεζε βάζεη ρσξψλ. Γπλαηφηεηα απηφκαηεο δηαρείξηζεο κεγάισλ cluster κέζσ ηνπ ZooKeeper. Πιήζνο ζπλαξηήζεσλ εξσηεκάησλ. Γεκηνπξγία λένπ ζηνηρείνπ απηφ-πξνηάζεσλ. 6.5 Jetty Οξηζκόο Ο Jetty είλαη έλαο ακηγψο βαζηδφκελνο ζε Java HTTP Server θαη Java Servlet Container. Υξεζηκνπνηείηαη ζπρλά γηα ηε δηαζχλδεζε κεηαμχ ππνινγηζηηθψλ ζπζηεκάησλ, πνπ απνηεινχλ κέξνο κεγαιχηεξσλ ινγηζκηθψλ πιαηζίσλ. Έρεη αλαπηπρζεί απφ ηελ Eclipse Foundation σο έλα ειεχζεξν, αλνηρηνχ θψδηθα project, απφ ην 2009 νπφηε θαη πξνζρψξεζε ζε απηή. Υξεζηκνπνηείηαη επξέσο ζε πξντφληα φπσο ν Apache Active MQ, Alfresco, Apache Geronimo, Apache Maven, Apache Spark, Google App Engine, Eclipse, FUSE, Twitter's Streaming API and Zimbra, ελψ απνηειεί βαζηθή επηινγή θαη ζε project αλνηρηνχ θψδηθα, φπσο Lift, Eucalyptus, Red5, Hadoop and I2P. Δπηπιένλ, ππνζηεξίδεη ην ηειεπηαίν Java Servlet API (κε JSP ππνζηήξημε), θαζψο θαη ηα πξσηφθνιια SPDY θαη WebSocket. Βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ είλαη: Έρεη πιήζνο ραξαθηεξηζηηθψλ θαη βαζίδεηαη ζε πξφηππα. Απνηειεί ινγηζκηθφ αλνηρηνχ θψδηθα. Δπέιηθην θαη επεθηάζηκν. Φηιηθφ πξνο επηρεηξήζεηο. Γπλαηφηεηα ελζσκάησζεο. Τπφ δηπιή άδεηα (Apache & Eclipse). 36

51 6.6 Apache Subversion Δηζαγσγηθά ζηνηρεία O Apache Subversion δεκηνπξγήζεθε απφ ηελ CollabNet Inc. ην 2000 θαη απνηειεί ζήκεξα, έλα πςεινχ επηπέδνπ Apache project, ην νπνίν δεκηνπξγήζεθε θαη ρξεζηκνπνηείηαη απφ κηα παγθφζκηα θνηλφηεηα ρξεζηψλ. Πξφθεηηαη γηα software versioning θαη revision control system, ην νπνίν δηαλέκεηαη δσξεάλ απφ ηελ Apache License. Ο Subversion ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δηαηήξεζε ησλ ηξερφλησλ, αιιά θαη πξνεγνχκελσλ εθδφζεσλ αξρείσλ, φπσο πεγαίνο θψδηθαο, ηζηνζειίδεο θαη ηεθκεξίσζε (documentation). Βαζηθφο ηνπ ζηφρνο είλαη λα απνηειέζεη ηνλ πην ζπκβαηφ δηάδνρν ηνπ επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελνπ Concurrent Version System (CVS). Ο Subversion έρεη ρξεζηκνπνηεζεί απφ ηελ θνηλφηεηα ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ ζε project, φπσο ην Apache Software Foundation, Free Pascal, FreeBSD, GCC, Mono θαη SourceForge. Δπηπιένλ, ην Google Code παξέρεη δπλαηφηεηα θηινμελίαο ηνπ Subversion ζηα ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ project ηεο, θαζψο θαη ε CodePlex. Παξάιιεια, o Subversion έρεη πηνζεηεζεί θαη απφ ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θφζκν. Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε ηελ αλαθνίλσζε απφ ηε Forrester Research, ην 2007, ζηελ νπνία αλαγλσξίδεηαη ε εγεηηθή ηνπ ζέζε ζηελ θαηεγνξία Standalone Software Configuration Management (SCM). Αληίζηνηρα, ζηελ θαηεγνξία Software Configuration and Change Management (SCCM) ραξαθηεξίζηεθε σο δπλαηφο performer Ιζηνξηθά ζηνηρεία Σν Subversion project δεκηνπξγήζεθε ην 2000 απφ ηελ CollabNet, ζε κηα πξνζπάζεηα ζπγγξαθήο ελφο αλνηρηνχ θψδηθα ζπζηήκαηνο ειέγρνπ εθδφζεσλ, ην νπνίν ζα ιεηηνπξγνχζε κε ηξφπν παξφκνην κε ην CVS, αιιά ζα πξνρσξνχζε ζε δηφξζσζε ησλ ζθαικάησλ θαη ζηελ ελζσκάησζε ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ είραλ παξαιεηθζεί. Μέρξη ην 2001, ε εμέιημε ηνπ Subversion ήηαλ ηέηνηα, ψζηε λα είλαη ζε ζέζε λα θηινμελεί ηνλ δηθφ ηνπ πεγαίν θψδηθα, ελψ ην Φεβξνπάξην ηνπ 2004 γίλεηαη ε δηάζεζε ηεο 1.0 έθδνζήο ηνπ. Σνλ Ννέκβξην ηνπ 2009 αθνινπζεί ζην Apache Incubator, κε απνηέιεζκα κέρξη ην Φεβξνπάξην ηνπ 2010 λα απνηειεί έλα πςεινχ επηπέδνπ Apache Project. 6.7 Responsive Web Design Οξηζκόο Ζ ξαγδαία αχμεζε ηα ηειεπηαία ρξφληα ηεο ρξήζεο θνξεηψλ ειεθηξνληθψλ ζπζθεπψλ (tablets, smartphones) γηα ηελ πινήγεζε ζην δηαδίθηπν δεκηνχξγεζε πξφβιεκα σο πξνο ηνλ ηξφπν εκθάληζεο κηαο ηζηνζειίδαο ζηηο ζπζθεπέο απηέο. Με ηε βαζηθή δηαθνξνπνίεζε ζηελ εκθάληζε κηαο ηζηνζειίδαο λα έγθεηηαη ζηηο δηάθνξεο δηαζηάζεηο ησλ νζνλψλ. ηφρνο ηνπ Responsive Web Design είλαη ε απνθπγή απηνχ ηνπ πξνβιήκαηνο θαη ε παξνρή ηεο θαιχηεξεο δπλαηήο εκπεηξίαο πινήγεζεο ζηνλ ρξήζηε. Με ηνλ φξν Responsive Web Design (RWD) ελλννχκε ηε δηαδηθαζία ζρεδηαζκνχ θαη θαηαζθεπήο ηζηνζειίδσλ, ε νπνία ζηνρεχεη ζηελ παξνρή ηεο βέιηηζηεο εκπεηξίαο ζέαζεο, κέζσ ηεο εχθνιεο αλάγλσζεο θαη πινήγεζεο, κε ηελ ειάρηζηε δπλαηή αιιαγή κεγέζνπο, κεηαθίλεζεο θαη scrolling ζε έλα επξχ θάζκα ζπζθεπψλ. Ζ ζρεδίαζε ελφο website κε ηε ρξήζε ηνπ RWD κπνξεί λα πξνζαξκφζεη ηε δηάηαμε ηεο ζειίδαο ζην πεξηβάιινλ πξνβνιήο κε ηε ρξήζε: 37

52 Ρεπζηψλ δηθηχσλ (fluid grids), ηα νπνία απαηηνχλ ηα ζηνηρεία κεγέζνπο κηαο ζειίδαο λα είλαη εθθξαζκέλα ζε ζρεηηθέο κνλάδεο, φπσο πνζνζηά θαη φρη ζε απφιπηεο, φπσο pixels. Δπέιηθησλ εηθφλσλ, νη νπνίεο θαη πάιη ζα πξέπεη λα εθθξάδνληαη ζε ζρεηηθέο κνλάδεο, ψζηε λα απνθεχγεηαη ην ελδερφκελν πξνβνιήο ηνπο εθηφο πιαηζίνπ. Media queries, ηα νπνία επηηξέπνπλ ζηελ ηζηνζειίδα λα ρξεζηκνπνηεί δηαθνξεηηθά CSS ζηπι, αλάινγα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ζπζθεπήο απφ ηελ νπνία γίλεηαη ε πινήγεζε ζηε ζειίδα, φπσο ην εχξνο ηνπ browser. ηνηρείσλ server-side (RESS) ζε ζπλδπαζκφ κε ζηνηρεία client-side, έηζη ψζηε λα επηηπγράλεηαη κεγαιχηεξε ηαρχηεηα downloading, φηαλ ε πξφζβαζε γίλεηαη κέζσ δηθηχσλ θηλεηήο ηειεθσλίαο. Δπηπιένλ, κε ηνλ παξαπάλσ ζπλδπαζκφ γίλεηαη δπλαηή ε παξνρή πινπζηφηεξεο ιεηηνπξγηθφηεηαο/ρξεζηκφηεηαο απνθεχγνληαο ηηο παγίδεο απφ ηελ απνθιεηζηηθή ρξήζε device-side ιχζεσλ Πιενλεθηήκαηα Βαζηθά πιενλεθηήκαηα απφ ηε ρξήζε ηνπ Responsive Web Design ζα κπνξνχζαλ λα είλαη: Παξέρεη ηελ θαιχηεξε δπλαηή εκπεηξία πινήγεζεο απφ νπνηαδήπνηε ζπζθεπή θαη αλ επηζθεθηνχκε έλα website. Analytics: Παξέρεη ηε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο πιήξνπο αλαθνξάο ζρεηηθά κε ηηο επηζθέςεηο κηαο ηζηνζειίδαο απφ δηαθνξεηηθνχ είδνπο ζπζθεπέο. Παξέρεη ηε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο θνηλψλ ζπλδέζκσλ (links). SEO: Παξέρεη ηε δπλαηφηεηα έλα url λα ζπκπεξηιακβάλεη φια ηα links πνπ ζέινπκε. Παξέρεη κεγαιχηεξε επθνιία ζπληήξεζεο θαη πεξηνξηζκφ ησλ ζθαικάησλ. Μεηψλεη ην ρξφλν ζρεδίαζεο ηεο δνκήο ελφο website γηα δηαθνξεηηθέο ζπζθεπέο. πκπεξαζκαηηθά, ε ρξήζε ηνπ Responsive Web Design απνηειεί θπξίαξρε ηάζε ζην ρψξν ηνπ web design, παξφια απηά ε ζρεδίαζε κηαο ηζηνζειίδαο κε ηελ ηερληθή RWD δελ απνηειεί έλα εχθνιν εγρείξεκα, θαζψο απαηηεί γλψζεηο HTML, CSS θαη Javascript. 6.8 XPath Δλλνηνινγηθόο Πξνζδηνξηζκόο Ζ αλάπηπμε ηεο XPath (XML Path Language) μεθίλεζε απφ ηελ W3C (World Wide Web Consortium), ην 1999, κε ηελ ηειεπηαία έθδνζή ηεο, ηελ 3.0 λα γίλεηαη δηαζέζηκε ηνλ Απξίιην ηνπ Παξφια απηά, ε πην επξέσο δηαδεδνκέλε θαη ρξεζηκνπνηνχκελε έθδνζή ηεο κέρξη ζήκεξα δελ παχεη λα είλαη ε 1.0 (Ννέκβξηνο, 1999). Ζ XPath 1.0 εθαξκφδεηαη είηε απηφλνκα, κέζσ ελφο API απφ γιψζζεο, φπσο Java, C, Python ή JavaScript, είηε ελζσκαησκέλε ζε γιψζζεο, φπσο XSLT, XProc, XML Schema ή XForms. Πξφθεηηαη γηα κηα γιψζζα εξσηεκάησλ γηα ηελ επηινγή «θφκβσλ» ( nodes ) ζε έλα XML έγγξαθν. ηεξίδεηαη ζηε αλαπαξάζηαζε ηεο δνκήο ηνπ εγγξάθνπ XML ζαλ έλα δέλδξν κε θφκβνπο θαη παξέρεη ηε δπλαηφηεηα πινήγεζεο κεηαμχ ησλ δηάθνξσλ θφκβσλ, θαζψο θαη επηινγήο ηνπο κε βάζεη πνηθίια θξηηήξηα. 38

53 Μηα έθθξαζε XPath, ε νπνία απνηειεί βαζηθή ζπληαθηηθή έλλνηα, είλαη κηα ζεηξά απφ βήκαηα ηνπνζεζίαο (location steps) ρσξηζκέλα κε ηνλ ραξαθηήξα / (slash). Κάζε βήκα απνηειείηαη απφ ηξία ζηνηρεία: Έλαλ άμνλα, ν νπνίνο νξίδεη ηελ θαηεχζπλζε πξνο ηελ νπνία ζα θηλεζνχκε κέζα ζην δέλδξν. Έλαλ έιεγρν θφκβνπ, κε ηνλ νπνίν ειέγρεηαη εάλ νη θφκβνη πνπ ζπλαληψληαη θαηά ην κήθνο ελφο ζπγθεθξηκέλνπ άμνλα ζα πξέπεη λα επηιεγνχλ ή φρη γηα ην επφκελν βήκα. Μεδέλ ή πεξηζζφηεξα θαηεγνξήκαηα, δειαδή κηα έθθξαζε, κε κνξθή ηζφηεηαο (=,!=, >, <), ε νπνία θηιηξάξεη ηνπο επηιεγκέλνπο θφκβνπο απφ ην πξνεγνχκελν ζηάδην. Σα αληηθείκελα πνπ είλαη δπλαηφ λα παξαρζνχλ απφ ηελ απνηίκεζε κηαο έθθξαζεο κπνξεί λα έρνπλ ηνπο εμήο ηχπνπο: Node-set, δειαδή κηα αηαμηλφκεηε ζπιινγή θφκβσλ ρσξίο επαλαιήςεηο. Boolean, δειαδή Αιήζεηα ή Φέκαηα Number, δειαδή έλαο αξηζκφο θηλεηήο ππνδηαζηνιήο θαη String, δειαδή κηα αθνινπζία απφ UCS ραξαθηήξεο. Δπηπιένλ, αμίδεη λα ζεκεησζεί ε δπλαηφηεηα ηεο XPath ππνζηήξημεο XML Namespace, έηζη ψζηε ην φλνκα ελφο θφκβνπ λα κνληεινπνηείηαη σο δεχγνο απνηεινχκελν απφ έλα ηνπηθφ θνκκάηη θαη έλα πηζαλά θελφ namespace URL (expanded-name). Έλα απφ ηα ζεκαληηθφηεξα είδε εθθξάζεσλ ηεο XPath είλαη ην κνλνπάηη ηνπνζεζίαο (location path). Οπζηαζηηθά, έλα κνλνπάηη ηνπνζεζίαο επηιέγεη ην ζχλνιν ησλ θφκβσλ, νη νπνίνη ζρεηίδνληαη κε ηνλ θφκβν πεξηερνκέλνπ. Σν απνηέιεζκα ηεο απνηίκεζεο ελφο κνλνπαηηνχ ηνπνζεζίαο είλαη ην ζχλνιν θφκβσλ (node-set), ην νπνίν πεξηιακβάλεη ηνπο επηιεγκέλνπο απφ ην κνλνπάηη ηνπνζεζίαο θφκβνπο. 6.9 RegEx Δλλνηνινγηθόο Πξνζδηνξηζκόο Ζ RegEx (Regular expression) αλαθέξεηαη ζε κηα αιιεινπρία ραξαθηήξσλ, ε νπνία δεκηνπξγεί έλα κνηίβν αλαδήηεζεο, ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο ζηελ αληηζηνίρηζε string. Κάζε ραξαθηήξαο ζηε RegEx κπνξεί λα έρεη δχν κνξθέο, είηε ηνπ ηππηθνχ ραξαθηήξα, φπνηε εθιακβάλεηαη κε ηελ θπξηνιεθηηθή ηνπ εξκελεία, είηε σο κεηα-ραξαθηήξαο, πξνζδίδνληαο ηνπ κηα ηδηαίηεξε εξκελεία. Οη δχν απηέο κνξθέο κπνξνχλ λα ζπλδπαζηνχλ γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ θεηκέλνπ ελφο δεδνκέλνπ πξνηχπνπ, είηε γηα ηελ επεμεξγαζία κηαο ζεηξάο εκθαλίζεψλ ηνπ, νη νπνίεο κπνξεί λα θπκαίλνληαη απφ ηελ απφιπηε αθξίβεηα έσο κηα γεληθή νκνηφηεηα. Πξφθεηηαη γηα κηα γιψζζα πνπ έρεη ζρεδηαζζεί εηδηθά γηα ηελ απηνκαηνπνίεζε ηεο επεμεξγαζίαο θεηκέλνπ, γεληθψλ αξρείσλ θεηκέλνπ, εηδηθψλ κνξθψλ θεηκέλνπ, αιιά θαη ζπκβνινζεηξψλ εηζφδνπ, κε ηνλ πην πεξηεθηηθφ θαη επέιηθην ηξφπν. Ζ ρξήζε ησλ regular expressions εκθαλίζηεθε ην 1960 θαη επεθηάζεθε ην 1980 κε ηελ ελνπνίεζε ησλ βηνκεραληθψλ πξνηχπσλ, φπσο ην ISO SGML. Σν 1997 ν Rhilip Hazel αλέπηπμε ηελ Perl Compatible Regular Expressions (PCRE), ε νπνία πξνζπάζεζε λα κηκεζεί ηελ ιεηηνπξγηθφηεηα ηεο regular expression ηεο Perl θαη ρξεζηκνπνηείηαη ζε πνιιά ζχγρξνλα εξγαιεία, φπσο ε PHP θαη ν Apache Http Server. ήκεξα, ε RegEx έρεη θαηαζηεί ηδηαίηεξα ρξήζηκε, κε απνηέιεζκα ηελ κεγάιε αλάπηπμε ηεο, αλαθνξηθά κε βαζηθά αιιά θαη εμειηγκέλα πξφηππα γξακκαηηθήο θαη ζπληαθηηθήο κνξθνπνίεζεο. Οη επεμεξγαζηέο RegEx, ζπλαληψληαη ζε δηάθνξεο κεραλέο αλαδήηεζεο, ζε παξάζπξα δηαιφγνπ αλαδήηεζεο-αληηθαηάζηαζεο δηάθνξσλ επεμεξγαζηψλ θεηκέλνπ, θαζψο θαη ζε γξακκέο εληνιψλ text processing utilities, φπσο sed θαη AWK. Σέινο, πνιιέο γιψζζεο πξνγξακκαηηζκνχ παξέρνπλ δπλαηφηεηεο RegEx, είηε ελζσκαησκέλεο, φπσο ε Perl, Ruby, AWK θαη Tcl, είηε κέζσ ηππηθψλ βηβιηνζεθψλ, φπσο ε Java, Python, C++. 39

54 6.10 Style Sheet Language Δλλνηνινγηθόο πξνζδηνξηζκόο Μηα γιψζζα θχιισλ ζηπι (style sheet language) είλαη κηα γιψζζα κεραλήο, ε νπνία αθνξά ζηε δεκηνπξγία θαη παξνπζίαζε δνκεκέλσλ εγγξάθσλ. Έλα απφ ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο είλαη ε δπλαηφηεηα πνπ παξέρεη, κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο δνκεκέλσλ εγγξαθψλ, ην πεξηερφκελν λα κπνξεί λα επαλαρξεζηκνπνηεζεί ζε δηάθνξα πιαίζηα θαη λα παξνπζηαζηεί κε δηάθνξνπο ηξφπνπο. ηηο πην γλσζηέο γιψζζεο θχιισλ ζηπι ζπκπεξηιακβάλνληαη ε CSS (Cascading Style Sheet), ε XSL (Extensible StyleSheet Language) θαη DSSSL (Documents Style Semantics and Specification Language). ηα βαζηθά δνκηθά ζπζηαηηθά κηαο StyleSheet γιψζζαο αλαθέξνληαη ηα εμήο: χληαμε, ε νπνία απαηηείηαη ψζηε λα εθθξαζηεί ην ζηπι κε ηξφπν πνπ λα κπνξεί λα δηαβαζηεί. Δπηινγείο, νη νπνίνη θαζνξίδνπλ πνηα ζηνηρεία ζα επεξεαζηνχλ απφ ηνλ θαλφλα ζηπι θαη πνηα φρη. Θα κπνξνχζακε λα πνχκε φηη νη επηινγείο απνηεινχλ ην ζπλδεηηθφ ζηνηρείν κεηαμχ ηεο δνκήο ηνπ εγγξάθνπ θαη ησλ θαλφλσλ ησλ θχιισλ ζηπι. Ηδηφηεηεο. Όιεο νη γιψζζεο θχιισλ ζηπι ζπλνδεχνληαη απφ έλα πιαίζην ηδηνηήησλ, ζηηο νπνίεο δίλνληαη αληίζηνηρεο ηηκέο, κε ζηφρν ηελ αιιαγή ηνπ ηξφπνπ απφδνζεο ελφο ζηνηρείνπ. Οη πεξηζζφηεξεο παξέρνπλ πεξίπνπ 50 ηδηφηεηεο γηα λα πεξηγξάςνπλ ηνλ ηξφπν παξνπζίαζεο ηνπ εγγξάθνπ. Σηκέο θαη Μνλάδεο. Γίλνληαο κηα ζπγθεθξηκέλε ηηκή ζε κηα ηδηφηεηα, φπσο πξναλαθέξζεθε, κπνξνχκε λα επεκβαίλνπκε ζηνλ ηξφπν παξνπζίαζεο ελφο ζηνηρείνπ. Ζ ηηκή κπνξεί λα είλαη κηα ζπκβνινζεηξά, κηα ιέμε θιεηδί, έλα λνχκεξν κε κηα κνλάδα αλαγλψξηζεο, κηα ιίζηα ή κηα έθθξαζε φισλ ησλ παξαπάλσ. Οη πεξηζζφηεξεο γιψζζεο θχιισλ ζηπι παξέρνπλ πεξίπνπ 10 κνλάδεο αλαθνξάο. Μεραληζκφο δηάδνζεο ηηκψλ. Γηα λα απνθεπρζεί ε αλάγθε πξνζδηνξηζκνχ ηηκψλ γηα φιεο ηηο ηδηφηεηεο, νη γιψζζεο θχιισλ ζηπι δηαζέηνπλ κεραληζκνχο, έηζη ψζηε νη ηηκέο λα δίδνληαη απηφκαηα. Μνληέια κνξθνπνίεζεο. ηηο πεξηζζφηεξεο stylesheet γιψζζεο ζπλαληάηαη έλα νπηηθφ κνληέιν κνξθνπνίεζεο, ην νπνίν πεξηγξάθεη αξθεηά ιεπηνκεξψο ηνλ ηξφπν κνξθνπνίεζεο ηνπ θεηκέλνπ θαη πεξηερνκέλνπ ζηε ηειηθή παξνπζίαζε CSS (Cascading Style Sheet) Απφ ηηο πην επξέσο ρξεζηκνπνηνχκελεο γιψζζεο θχιισλ ζηπι είλαη θαη ε CSS ( ή δηαθνξεηηθά Αιιεινπρία Φχιισλ ηπι). Ζ CSS ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηνλ έιεγρν ηεο εκθάληζεο ελφο εγγξάθνπ, ην νπνίν έρεη γξαθεί ζε γιψζζεο HTML θαη XHTML. ηφρνο ηεο είλαη ε ζηπιηζηηθή δηακφξθσζε κηαο ηζηνζειίδαο, κέζσ ηνπ θαζνξηζκνχ δηαθφξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ, φπσο ρξψκαηα, κέγεζνο, ζηνίρηζε θ.α.. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ε εθαξκνγή ηνπ πξνηχπνπ CSS έγθεηηαη ζηελ χπαξμε πεξηπηψζεσλ, φπνπ γηα έλα έγγξαθν ζα ππάξρνπλ πεξηζζφηεξα απφ έλα θχιια ζηπι, πνπ πεξηέρνπλ δειψζεηο γηα ηελ εκθάληζε ελφο ζηνηρείνπ. Έλα θχιιν ζηπι κπνξεί λα έρεη δεκηνπξγεζεί απφ ηνλ ζπγγξαθέα κηαο ηζηνζειίδαο, ην ρξήζηε ηνπ πινεγνχ ή αθφκε θαη ηνλ ίδην ηνλ πινεγφ. 40

55 ηελ πεξίπησζε χπαξμεο ζπγθξνπφκελσλ δειψζεσλ γηα έλα ζηνηρείν ε CSS έρεη θαζνξίζεη κηα ζπγθεθξηκέλε αιιεινπρία κε ηελ νπνία ζα ηαμηλνκεζνχλ νη δειψζεηο θαη ζα εθαξκνζηεί ε πξψηε ζηε ζεηξά. Ζ δεκηνπξγία απηήο ηεο αιιεινπρίαο ζηεξίδεηαη ζηα εμήο ζηάδηα: Αλεχξεζε φισλ ησλ δειψζεσλ πνπ αθνξνχλ ζην ζηνηρείν πνπ καο ελδηαθέξεη. Σαμηλφκεζε ηνπο κε βάζε ηε ζεκαζία (θαλνληθή ζεκαληηθή) θαη ηελ πξνέιεπζε (ρξήζηεο ζπγγξαθέαο - πινεγφο ρξήζηε). ε πεξίπησζε δειψζεσλ ίδηαο ζεκαζίαο θαη πξνέιεπζεο, ε ηαμηλφκεζε γίλεηαη κε βάζε ηελ εμεηδίθεπζε ηνπ επηινγέα. Τπεξηζρχνπλ νη πην εμεηδηθεπκέλνη επηινγείο έλαληη ησλ πην γεληθψλ. Σέινο, ε ηαμηλφκεζε δειψζεσλ ίδηαο ζεκαζίαο, πξνέιεπζεο θαη εμεηδίθεπζεο γίλεηαη κε βάζε ην ρξφλν πξνζδηνξηζκνχ. Ζ δήισζε πνπ πξνζδηνξίζηεθε ηειεπηαία επηθξαηεί. Αθινπζψληαο ηνπο παξαπάλσ θαλφλεο δεκηνπξγείηαη κηα ζεηξά δειψζεσλ, ε ηειεπηαία ηεο νπνίαο επηιέγεηαη γηα ηελ εκθάληζε ηνπ ζηνηρείνπ. 41

56

57 Κεθάιαην Έβδνκν: Τινπνίεζε 7.1 Γηάθνξεο Απαηηνύκελεο Δγθαηαζηάζεηο ζην server Γηα ηελ ζσζηή θαη απξφζθνπηε δεκηνπξγία θαη εθηέιεζε ηεο εθαξκνγήο έγηλαλ θάπνηεο επηπιένλ εγθαηαζηάζεηο, νη νπνίεο πεξηγξάθνληαη ζηηο επηκέξνπο ελφηεηεο Δγθαηάζηαζε Samba H Samba είλαη κηα ζνπίηα ινγηζκηθνχ πνπ επηηξέπεη ζε ππνινγηζηέο κε δηαθνξεηηθά ινγηζκηθά, κέζσ ηεο ζχλδεζήο ηνπο ζε δίθηπν, λα επηηπγράλνπλ ηελ κεηαθνξά θαη θνηλή ρξήζε αξρείσλ θαη εθηππσηψλ, θαζψο θαη άιισλ ππεξεζηψλ, ρσξίο cross-platform ζπγθξνχζεηο. ηελ παξνχζα εξγαζία ρξεζηκνπνηήζεθε γηα λα θάλνπκε θνηλφρξεζηα αξρεία απφ ηε virtual machine, πνπ απνηειεί ηνλ server, ζηνλ ηνπηθφ ππνινγηζηή. Οδεγεζήθακε ζε απηή ηελ επηινγή, έηζη ψζηε λα θξαηήζνπκε ηελ κλήκε ζε ινγηθά επίπεδα θαη λα κελ ρξεηαζηεί λα εγθαηαζηήζνπκε IDE. Γηα ηελ εγθαηάζηαζε ρξεζηκνπνηνχκε ην terminal ησλ Linux θαη εθηεινχκε ηελ εληνιή sudo apt-get install samba. Γηα λα κπνχκε ζην configuration αξρείν ηνπ Samba εθηεινχκε ηελ εληνιή sudopico /etc/samba/smb.conf θαη πξνζζέηνπκε: [aggregator] path = /var/www/aggregator available = yes valid users = aggregator read only = no browseable = yes public = yes writable = yes create mask = 0644 directory mask = Δγθαηάζηαζε Drush To Drush είλαη κηα shell-based εθαξκνγή κε κία κεγάιε γθάκα ραξαθηεξηζηηθψλ θαη δπλαηνηήησλ, ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα ηνλ έιεγρν, ηνλ ρεηξηζκφ θαη ηε δηαρείξηζε ηζηνζειίδσλ Drupal, θαζψο θαη γηα ηελ ελεκέξσζε ησλ modules. Γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ρξεζηκνπνηνχκε ην terminal ησλ Linux θαη γξάθνπκε ηελ εληνιή sudo apt-get install drush. Ζ έθδνζε πνπ γίλεηαη εγθαηάζηαζε είλαη ε 4.5 θαη γηα ηελ αλαβάζκηζε ηνπ ζηελ ηειεπηαία έθδνζε ρξεζηκνπνηνχκε ηελ εληνιή sudo apt-get install drush /share. Γηα ηνλ έιεγρν ηεο ζσζηήο αλαβάζκηζεο ρξεζηκνπνηνχκε ηελ εληνιή drush version. 43

58 7.1.3 Δγθαηάζηαζε Compass Πξφθεηηαη γηα έλα εξγαιείν πνπ αθνξά ζηα θχιια ζπγγξαθήο. Βαζίδεηαη ζε Sass, έλα ζηπι γιψζζαο ζπγγξαθήο, παξφκνηα κε ηε CSS, αιιά κε έλζεηα θαλφλεο θαη κεηαβιεηέο. Γηα ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ρξεζηκνπνηνχκε ην terminal ησλ Linux θαη εθηεινχκε ηηο παξαθάησ εληνιέο: gem update --system gem install compass Δγθαηάζηαζε SOLR Ο SOLR φπσο έρεη αλαθεξζεί θαη ζην ζεσξεηηθφ θνκκάηη είλαη κηα πνιχ γξήγνξε πιαηθφξκα αλαδήηεζεο, αλνηρηνχ θψδηθα, γξακκέλε ζε Java. Γηα ηνλ ιφγν απηφ, πξηλ ηελ εγθαηάζηαζε ηνπ ζα πξέπεη λα έρεη πξνεγεζεί ε εγθαηάζηαζε ηεο Java. Υξεζηκνπνηνχκε ην terminal ησλ Linux θαη εθηεινχκε ηελ εληνιή sudo apt-get install sun-java6-plugin. Έπεηηα κε ηελ εληνιή java version επηβεβαηψλνπκε ηελ ζσζηή εγθαηάζηαζε ηεο. ηελ ζπλέρεηα θαηεβάζακε ηελ έθδνζε 4.8 ηνπ SOLR θαη αληηγξάςακε ηα αξρεία ξπζκίζεσλ πνπ βξίζθνληαη ζηελ δηαδξνκή SOLR-conf/directory/4.8 ζε θαηάινγν δηακφξθσζεο ηνπ SOLR solr/aggregator/solr/collection1/conf/4.8. Γηα ηελ εθηέιεζε ηνπ SOLR απφ ηελ δηαδξνκή $SOLR/aggregator/ δίλνπκε ηελ εληνιή java -jar start.jar θαη απφ ηελ ζειίδα δηαρείξηζεο ηνπ SOLR κπνξνχκε λα επηβεβαηψζνπκε φηη ιεηηνπξγεί ζσζηά. ην ζεκείν απηφ αμίδεη λα αλαθεξζεί θαη ε ππεξνρή ηνπ SOLR έλαληη ηεο MySQL ζε ηαρχηεηα αλαδήηεζεο. Ζ ζχγθξηζε έγηλε σο πξνο ηελ αλαδήηεζε ιέμεο θιεηδηνχ ζε πιήζνο εγγξαθψλ. Σα απνηειέζκαηα εκθαλίδνληαη ζην γξάθεκα πνπ αθνινπζεί: 40 MySQL & SOLR Δευτερόλεπτα 30 35, ,8 SOLR MySQL Δηθόλα 13: Σαρύηεηα αλαδήηεζεο SOLR vs MySQL Γεκηνπξγία SVN Ο Subversion ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε δηαηήξεζε ησλ ηξερφλησλ, αιιά θαη πξνεγνχκελσλ εθδφζεσλ αξρείσλ, φπσο πεγαίνο θψδηθαο, ηζηνζειίδεο θαη ηεθκεξίσζε. Γηα ηελ δεκηνπξγία ηνπ ρξεζηκνπνηνχκε ην terminal ησλ Linux θαη δίλνπκε ηηο δπν παξαθάησ εληνιέο: -> mkdir /home/svn/eaggregator -> svnadmin create /home/svn/eaggregator 44

59 Γηα ηελ δεκηνπξγία ελφο αξρείνπ θσδηθψλ γηα ηνπο ρξήζηεο ηεο εθαξκνγήο δίλνπκε ηελ εληνιή: -> htpasswd -c /etc/subversion/passwd aggregator Σέινο, γηα ηελ ζχλδεζε ηνπ κε ηνλ Apache server δίλνπκε ηελ εληνιή: -> sudo pico /etc/apache2/mods-enabled/dav_svn.conf θαη πξνζζέηνπκε: <Location /svn/eaggregator> DAV svn SVNPath /home/svn/eaggregator AuthType Basic AuthName "myproject subversion repository" AuthUserFile /etc/subversion/passwd <LimitExcept GET PROPFIND OPTIONS REPORT> Require valid-user </LimitExcept> </Location> 7.2 Modules πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ Γηα ηελ νινθιήξσζε ηεο εθαξκνγήο ρξεζηκνπνηήζακε θάπνηα έηνηκα modules πάλσ ζε Drupal, αιιά θαη θάπνηα modules πνπ αλαπηχμακε νη ίδηνη γηα ηηο αλάγθεο ηεο εθαξκνγήο. ηε ζπλέρεηα γίλεηαη πεξηγξαθή ησλ παξαπάλσ modules Έηνηκα Modules ηελ θαηεγνξία απηή ζπκπεξηιακβάλνληαη ηα εμήο modules: Admin_menu. Παξέρεη έλα πεξηβάιινλ δηαρείξηζεο αλεμάξηεην απφ ην επηιεγκέλν ζέκα. Σα δηαρεηξηζηηθά link εκθαλίδνληαη κέζσ ελφο CSS/JS βαζηδφκελνπ κελνχ ζηελ θνξπθή φισλ ησλ ζειίδσλ ελφο site. Πεξηιακβάλεη πέξα απφ ηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ κελνχ, δπλαηφηεηα νινθιήξσζεο εξγαζηψλ θαη ελεξγεηψλ, παξέρνληαο έηζη εχθνιε πξφζβαζε ζε θάζε πεγή δηαρείξηζεο. Boolean. Παξέρεη έλα boolean ηχπν πεδίνπ κε ηελ επηπξφζζεηε δπλαηφηεηα επηινγήο not set, πέξα ησλ ζπλεζηζκέλσλ true/false ή on/off. Captcha. Πξφθεηηαη γηα έλα ηεζη κε παξνρή κηαο απάληεζεο-πξφθιεζεο, πνπ εκθαλίδεηαη ζε δηαδηθηπαθέο θφξκεο, κε ζθνπφ λα θαζνξίζεη εάλ ν ρξήζηεο είλαη άλζξσπνο. ηφρνο ηνπ module είλαη λα απνθιείζεη θαη λα πξνζηαηεχζεη ηελ ηζηνζειίδα απφ νπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα θαθφβνπιεο ρξήζεο. Compact_forms. Παξέρεη ηε δπλαηφηεηα κηαο πην ζπκπαγνχο εκθάληζεο γηα ηα πεδία θεηκέλνπ. ε κηα θφξκα νη εηηθέηεο βξίζθνληαη ζε ππέξζεζε ησλ αληίζηνηρσλ πεδίσλ. Όηαλ ν ρξήζηεο εζηηάδεη ζε έλα πεδίν ε εηηθέηα «ζβήλεη» κε αξγφ ξπζκφ, ελψ ζε πεξίπησζε πνπ ην πεδίν παξακείλεη θελφ ε εηηθέηα επαλέξρεηαη. Ctools (Chaos Tool Suite). Πξφθεηηαη γηα έλα ζχλνιν APIs θαη εξγαιείσλ ζρεδηαζκέλα γηα λα βειηηψζνπλ ηελ εκπεηξία απηνχ πνπ αζρνιείηαη κε ηελ αλάπηπμε ηεο ηζηνζειίδαο. 45

60 Devel. Παξέρεη ηε δπλαηφηεηα εθηχπσζεο πεξίιεςεο φισλ ησλ εξσηεκάησλ (query) ηεο βάζεο δεδνκέλσλ γηα ηηο αλαδεηήζεηο πνπ έγηλαλ αλά ζειίδα, εκθαλίδνληάο ηε ζην θάησ κέξνο ηεο ζειίδαο. Ζ πεξίιεςε πεξηιακβάλεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην πφζεο θνξέο εθηειέζηεθε ην θάζε εξψηεκα ζε κηα ζειίδα, αιιά θαη γηα ην ρξφλν πνπ δηήξθεζε ε εθηέιεζε ηνπ θάζε εξσηήκαηνο. Entity. Σν ζπγθεθξηκέλν module επεθηείλεη ηελ δηεπαθή πξνγξακκαηηζκνχ εθαξκνγψλ (API) ηνπ ππξήλα ηνπ Drupal παξέρνληαο έηζη έλαλ ελνπνηεκέλν ηξφπν αληηκεηψπηζεο ησλ δηαθφξσλ νληνηήησλ (entities), θαζψο θαη ησλ ηδηνηήησλ ηνπο. Facetapi. Δπηηξέπεη ζηνπο δεκηνπξγνχο κηαο ηζηνζειίδαο λα αλαπηχμνπλ θαη λα δηαρεηξηζηνχλ κε επθνιία δηαζπλδέζεηο πνιχπιεπξσλ αλαδεηήζεσλ. Facetapi_collapsible. Πξφθεηηαη γηα έλα πξφζζεην widget. Γίλεηαη ε δπλαηφηεηα ζηα facets λα ξπζκηζηνχλ κε ηέηνην ηξφπν ψζηε είηε λα παξακέλνπλ αλνηρηά φηαλ αλνίγεη έλα άιιν, είηε λα θιείλνπλ. Facetapi_slider. Πξφθεηηαη γηα έλα widget ζρεηηθά κε ηε ξχζκηζε ηνπ εχξνπο. Features. Σν ζπγθεθξηκέλν module επηηξέπεη ηε ζχιιεςε θαη δηαρείξηζε ησλ δηάθνξσλ ιεηηνπξγηψλ (features) ηνπ Drupal. Με ηνλ φξν feature ελλννχκε έλα ζχλνιν νληνηήησλ ηνπ Drupal, ν ζπλδπαζκφο ησλ νπνίσλ εμππεξεηεί έλα ζπγθεθξηκέλν ζθνπφ. Features_extra. Παξέρεη ηε δπλαηφηεηα εηθνληθψλ εμαγσγψλ, κέζσ ησλ features δηαθφξσλ δνκηθψλ ζηνηρείσλ θαηαζθεπήο ελφο site. Feeds. Παξέρεη ηε δπλαηφηεηα εηζαγσγήο ή ζπγθέληξσζεο δεδνκέλσλ αλαθνξηθά κε θφκβνπο, ρξήζηεο, θαλφλεο ηαμηλφκεζεο ή απιέο εγγξαθέο ηεο βάζεο δεδνκέλσλ. Feeds_crawler. Πξφθεηηαη γηα έλα πξφζζεην ηδηαίηεξα ρξήζηκν γηα ηε δεκηνπξγία δπλακηθψλ web scrapers κέζσ feeds. Γηα παξάδεηγκα, πξνζθέξεη πςειέο δπλαηφηεηεο ζειηδνπνίεζεο url patterns κέζσ ηεο ρξήζεο ελφο αξρηθνχ δείθηε θαη θαζνξηζκνχ ηνπ πιήζνπο ησλ κέγηζησλ απνηειεζκάησλ. Δπηπιένλ, δχλαηαη λα εληνπίζεη απηνκαηνπνηεκέλα ην επφκελν link γηα RSS ηζηνζειίδεο. Feeds_tamper. Πξφθεηηαη γηα έλα πξφζζεην ην νπνίν κπνξεί λα ηξνπνπνηεί ηα δεδνκέλα πξηλ ηελ απνζήθεπζή ηνπο. Feeds_XPathparser. Παξέρεη δπλαηφηεηεο αλάιπζεο θεηκέλσλ XML θαη HTML. Δπηηξέπεη ζηνπο δεκηνπξγνχο κηαο ηζηνζειίδαο λα πνιιαπιαζηάδνπλ ηε δχλακε ησλ feeds, έηζη ψζηε λα εηζάγνληαη κε κεγάιε επθνιία δεδνκέλα απφ πνιχπινθεο, εμσηεξηθέο πεγέο. File (Field) Paths. Σν ζπγθεθξηκέλν module απμάλεη ηε βαζηθή ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ upload module κε ζηφρν ηελ θαιχηεξε ηαμηλφκεζε ησλ αξρείσλ. Job_scheduler. Παξέρεη ηε δπλαηφηεηα πξνγξακκαηηζκνχ πξαγκαηνπνίεζεο κηαο εξγαζίαο ζε έλα πξνθαζνξηζκέλν ρξνληθφ ζεκείν ή αλά δεδνκέλα ρξνληθά δηαζηήκαηα. Jquery_update. Αλαβαζκίδεη ηελ έθδνζε ηνπ Jquery ηνπ ππξήλα Drupal ζε λεφηεξε. Libraries. Ο θνηλφο παξνλνκαζηήο φισλ ησλ modules/πξνθίι/ζεκάησλ ηνπ Drupal πνπ ελζσκαηψλνληαη κε εμσηεξηθέο βηβιηνζήθεο. Masonry θαη Masonry_views. Παξέρεη δπλαηφηεηα ελζσκάησζεο ηνπ πξφζζεηνπ jquery Masonry κε ην Drupal. Module_filter. Μηα ζειίδα κε ηε ιίζηα φισλ ησλ modules κπνξεί λα είλαη αξθεηά εθηελήο, εηδηθά φηαλ έρνπκε λα αληηκεησπίζνπκε έλα site πνπ θηινμελεί κεγάιν φγθν δεδνκέλσλ. ηφρνο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ module είλαη ε δπλαηφηεηα λα εληνπίδεη θαλείο ην module πνπ ςάρλεη εχθνια θαη γξήγνξα ρσξίο λα εμαξηάηαη απφ ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο κεραλήο αλαδήηεζεο ηνπ browser. Responsive_menus. Υξεζηκνπνηψληαο έλα CSS/jQuery επηινγέα κελνχ, ην ζπγθεθξηκέλν module κπνξεί λα ηξνπνπνηεί ηελ εκθάληζε ηνπ κελνχ, ψζηε λα είλαη ζπκβαηφ θαη πξνζαξκφζηκν ζε θάζε ζπζθεπή, φπσο smartphone. Search_api. Απηφ ην module παξέρεη έλα πιαίζην γηα ηελ εχθνιε δεκηνπξγία αλαδήηεζεο νπνηαζδήπνηε νληφηεηαο ηνπ Drupal κε ηε ρξήζε νπνηαζδήπνηε κεραλήο αλαδήηεζεο. Search_api_ranges. Παξέρεη δπλαηφηεηεο αλαδήηεζεο κε βάζε ην εχξνο. Search_api_solr. Παξέρεη έλα ζχζηεκα ππνζηήξημεο ηνπ SOLR γηα ην search api module. Search_api_sorts. Παξέρεη δπλαηφηεηεο πξνζαξκνζκέλεο ηαμηλφκεζεο. Strongarm. Παξέρεη ηελ δπλαηφηεηα ζηνπο δεκηνπξγνχο ελφο site λα παξαθάκπηνπλ ηηο πξνθαζνξηζκέλεο ηηκέο ησλ κεηαβιεηψλ ηνπ ππξήλα Drupal. 46

61 Taxonomy_manager. Παξέρεη έλα δπλακηθφ πεξηβάιινλ δηαρείξηζεο ηαμηλφκεζεο. Γηα παξάδεηγκα ην ιεμηιφγην παξνπζηάδεηαη ζε κηα δπλακηθή κνξθή δέληξνπ, κε αλάπηπμε ή ζχκπηπμε θηλνχκελνη ζηηο δηάθνξεο θαηεγνξίεο. Token. Παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ζε άιια modules λα ρξεζηκνπνηνχλ ηα tokens, δειαδή κηθξά θνκκάηηα θεηκέλνπ πνπ ελζσκαηψλνληαη ζε κεγαιχηεξα, κέζσ δηαδξνκψλ. Transliteration. Με ην module απηφ ηξνπνπνηνχληαη ηα νλφκαηα ησλ αξρείσλ πνπ αλεβάδεη θαλείο κε ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ αλεπηζχκεησλ ραξαθηήξσλ. Οπζηαζηηθά, πξνζπαζεί λα κεηαηξέςεη έλα Unicode θείκελν ζε US-ASCII ραξαθηήξεο. Ultimate_cron. Δθηειεί κεκνλσκέλεο εξγαζίεο ρξεζηκνπνηψληαο παξακεηξνπνηήζηκνπο θαλφλεο. Uuid (Universally Unique Identifier). Με απηφ ην module θαζίζηαηαη εθηθηή ε πξνζζήθε UUIDs ζηα δηάθνξα αληηθείκελα ηνπ Drupal. Uuid_features. Σν UUID Features Integration module παξέρεη ηε δπλαηφηεηα εμαγσγήο πεξηερνκέλνπ (nodes, ηαμηλφκεζε, πεδία) ζε έλα features module. Views. Παξέρεη δπλαηφηεηεο ηξνπνπνίεζεο ηνπ πξνθαζνξηζκέλνπ ηξφπνπ εκθάληζεο. Views_field_view. Παξέρεη δπλαηφηεηα ελζσκάησζεο κηαο πξνβνιήο σο πεδίν ηεο πξνβνιήο Modules πνπ αλαπηύρζεθαλ Καηά ηελ πινπνίεζε ηεο εθαξκνγήο παξνπζηάζηεθε ε αλάγθε γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ modules πνπ ζα θαιχπηνπλ φιεο ηηο απαηηήζεηο θαη ηα νπνία είλαη ηα εμήο: Custom_crawler_configuration. Module πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξακεηξνπνίεζε ηνπ ηξφπνπ εηζαγσγήο ησλ δεδνκέλσλ απφ ηξίηα sites, παξέρνληαο έλα interface φπνπ ν ρξήζηεο εηζάγεη ηα XPath θαη RegEx patterns. Απηφ δεκηνπξγεί έλα αληηθείκελν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη αξγφηεξα απφ ην module custom_post_process. Custom_general_functions. Γεληθά functions ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη απφ έλα ή πεξηζζφηεξα άιια modules, φπσο γηα παξάδεηγκα trim functions, clean text θηι. Custom_post_process. Σν βαζηθφηεξν module ηνπ site. Πεξηέρεη ηηο δηαδηθαζίεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ην crawling θαη ηελ εηζαγσγή ησλ δεδνκέλσλ απφ ηξίηα sites. Αλαιακβάλεη, ζχκθσλα κε ηηο ξπζκίζεηο πνπ έρεη δψζεη ν δηαρεηξηζηήο, λα δηαβάζεη θαη λα απνζεθεχζεη ηα πξντφληα. Custom_search_box. Παξέρεη έλα block αλαδήηεζεο ζηνλ ρξήζηε. Custom_url_relative_absolute. Module βηβιηνζήθεο πνπ θαιείηαη γηα ηε ζσζηή εηζαγσγή ησλ URLs. Πξνζπαζεί λα κεηαηξέςεη ζπλδπαζκνχο ζρεηηθψλ URLs ζε απφιπηα URLs. Merge_synonyms. Module πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ απηφκαηε θαη κε δηαρείξηζε ησλ ζπλψλπκσλ θαηεγνξηψλ (terms) πνπ εηζάγνληαη απφ ηξίηα sites, γηα παξάδεηγκα ζπγρψλεπζε ησλ terms Smartphones θαη Έμππλα θηλεηά. 47

62 7.3 Παξνπζίαζε ρξήζεο ηεο Δθαξκνγήο ηελ ελφηεηα απηή γίλεηαη παξνπζίαζε ηεο web εθαξκνγήο, ηελ νπνία έρεη ζηελ δηάζεζε ηνπ ν ρξήζηεο θαη απνηειείηαη απφ ηξεηο βαζηθέο θαξηέιεο: Σε θαξηέια Recent, ε νπνία απνηειεί ηελ αξρηθή ζειίδα ηεο εθαξκνγήο θαη παξνπζηάδεη ηα ηειεπηαία πξντφληα πνπ πξνζηέζεθαλ ζε απηή. Ο ρξήζηεο έρεη ηελ δπλαηφηεηα θάλνληαο mouse over ζηελ εηθφλα ηνπ εθάζηνηε πξντφληνο λα δεη επηγξακκαηηθά πιεξνθνξίεο γηα απηφ, ελψ επηιέγνληαο ηελ εηθφλα κπνξεί λα κεηαθεξζεί απηφκαηα ζηελ ζειίδα ηνπ αληίζηνηρνπ πξνκεζεπηή. Όπσο πξναλαθέξακε, ζηα πιαίζηα ηεο πιήξνπο πξνζαξκνγήο ηεο εθαξκνγήο σο πξνο ηελ ζπζθεπή ρξήζεο ηνπ ρξήζηε, έρεη δεκηνπξγεζεί θνπκπί πιεξνθνξηψλ γηα ρξήζηεο smartphones θαη tablets, φπνπ δελ ππάξρεη δπλαηφηεηα mouse over. Δηθόλα 14: Παξνπζίαζε ηεο θαξηέιαο "Recent" 48

63 Δηθόλα 15: Γπλαηόηεηα "mouse over" Σε θαξηέια Search, ε νπνία δίλεη ηελ δπλαηφηεηα ζηνλ ρξήζηε λα αλαδεηήζεη πξντφληα κε ηελ ρξήζε ζπγθεθξηκέλσλ ιέμεσλ ζηελ πεξηγξαθή ηνπο θαη λα ηα ηαμηλνκήζεη κε βάζε ηελ ηηκή ή ηελ επηζθεςηκφηεηα, θαζψο θαη λα επηιέμεη αλ ε ηαμηλφκεζε ζα είλαη αχμνπζα ή θζίλνπζα. Δπηπιένλ, ν ρξήζηεο έρεη ηελ δπλαηφηεηα κέζα απφ ηελ ίδηα ζειίδα θαη επηιέγνληαο More filters λα θάλεη κηα εθηελέζηεξε αλαδήηεζε ρξεζηκνπνηψληαο πνιιαπιά θίιηξα, ηα νπνία είλαη δηαζέζηκα κε ηελ κνξθή facets. Σέινο, αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη ηα θίιηξα είλαη δπλακηθά, θάηη πνπ ζεκαίλεη φηη φζν ν ρξήζηεο επηιέγεη θίιηξα, νη επηινγέο ηεο αλαδήηεζεο κεηψλνληαη ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. 49

64 Δηθόλα 16: Παξνπζίαζε ηεο θαξηέιαο "Search" 50

65 Δηθόλα 17: Παξνπζίαζε ησλ πξόζζεησλ θίιηξσλ 51

66 Ζ ηειεπηαία θαξηέια είλαη ε Featured, ζηελ νπνία παξνπζηάδνληαη πξντφληα, ηα νπνία έρνπλ πξνεπηιεγεί απφ ηνλ θάηνρν ηεο εθαξκνγήο. Δηθόλα 18: Παξνπζίαζε ηεο θαξηέιαο "Featured" 7.4 Παξνπζίαζε πεξηβάιινληνο δηαρείξηζεο ηεο εθαξκνγήο ηελ παξνχζα ελφηεηα γίλεηαη παξνπζίαζε ηνπ πεξηβάιινληνο δηαρείξηζεο ηεο web εθαξκνγήο, θαζψο θαη ησλ αληίζηνηρσλ εξγαιείσλ πνπ έρεη ζηελ δηάζεζε ηνπ ν θάηνρνο ή δηαρεηξηζηήο, κε ζθνπφ ηελ γξήγνξε θαη απνηειεζκαηηθή δηακφξθσζε, ελεκέξσζε θαη ηξνπνπνίεζε ηεο ηειηθήο εθαξκνγήο Παξνπζίαζε ηνπ menu Content Αξρηθά, ζην menu Content, φπσο παξνπζηάδεηαη θαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα, ν δηαρεηξηζηήο έρεη ηε δπλαηφηεηα επεμεξγαζίαο ησλ πξντφλησλ. πγθεθξηκέλα, απνθηά εχθνιε θαη γξήγνξε 52

67 πξφζβαζε ζε πξντφληα, ηα νπνία εηζήρζεζαλ ηειεπηαία θαη επηζεκαίλνληαη κε ηελ ιέμε new δίπια απφ ηελ πεξηγξαθή, κπνξεί λα ελεκεξσζεί γηα ηελ εκεξνκελία θαη ψξα πνπ εηζήρζεζαλ, θαζψο θαη γηα ην αλ ε εηζαγσγή ηνπο έρεη γίλεη απηνκαηνπνηεκέλα ή απφ θάπνηνλ ρξήζηε ηεο εθαξκνγήο. Σέινο, κπνξεί λα θάλεη αιιαγή ζηα ζηνηρεία ή ζηελ εηθφλα ελφο πξντφληνο, λα επηιέμεη αλ ζα εκθαλίδεηαη ή φρη, αθφκε θαη λα ην δηαγξάςεη ηειείσο. Δηθόλα 19: Παξνπζίαζε ηνπ menu "Content" Δηζαγσγή λένπ θαηαζηήκαηνο Βαζηθφ θνκκάηη ηεο παξνχζαο εξγαζίαο απνηειεί ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ε εθαξκνγή εηζάγεη δεδνκέλα απφ δηάθνξα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα θαη ελεκεξψλεηαη απηφκαηα γηα ηηο νπνίεο αιιαγέο γίλνληαη ζε απηά. ηελ ζπλέρεηα αθνινπζεί εθηελήο παξνπζίαζε ησλ ζηαδίσλ πνπ αθνινπζήζακε γηα ηελ επίηεπμε απηνχ ηνπ ζθνπνχ. Ζ ίδηα δηαδηθαζία ζα πξέπεη λα αθνινπζείηαη θαη απφ ην δηαρεηξηζηή ηεο εθαξκνγήο, πξνθεηκέλνπ λα εηζάγνληαη πξντφληα απφ έλα λέν ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα. Αξρηθά ζα πξέπεη λα δεκηνπξγεζεί έλα Content type. Απφ ην menu Structure Content Types επηιέγνπκε Add Content type. 53

68 Δηθόλα 20: Πξνζζήθε Content type ηελ ζπλέρεηα, πξέπεη λα δεκηνπξγεζεί έλα Feed importer. Απφ ην menu Structure Feed Importer επηιέγνπκε Add Importer. Γίλνπκε έλα φλνκα, ην νπνίν είλαη θαιφ γηα ιφγνπο εχθνιεο δηαρείξηζεο λα παξαπέκπεη ζην ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα απφ ην νπνίν ζέινπκε λα αληιήζνπκε ηα πξντφληα, θαζψο θαη κηα ζχληνκε πεξηγξαθή, αλ απηφ θξίλεηαη απαξαίηεην. Έρνληαο δεκηνπξγήζεη ην Feed importer πξνρσξάκε ζηε ζχλδεζή ηνπ κε ην αληίζηνηρν Content type, ην νπνίν έρνπκε ήδε έηνηκν. 54

69 Δηθόλα 21: Γεκηνπξγία Feed importer Δηθόλα 22: ύλδεζε Feed importer κε ην αληίζηνηρν Content type 55

70 Σν επφκελν βήκα είλαη λα δειψζνπκε ζηνλ αληίζηνηρν Feed importer, πνπ δεκηνπξγνχκε κε πνηφ ηξφπν ζέινπκε λα γίλεη ε πξψηε εηζαγσγή ησλ πξντφλησλ. ηελ παξνχζα εξγαζία έρνπκε επηιέμεη λα γίλεηαη απφ πνιιαπιέο δηεπζχλζεηο δηαδηθηχνπ URLs. Γη απηφλ ηνλ ιφγν επηιεγνχκε απφ ηελ θαξηέια Fetcher, ην Crawling fetcher θαη θάλνληαο απνζήθεπζε κεηαθεξφκαζηε ζηηο πξφζζεηεο ξπζκίζεηο ηνπ, φπνπ ζα πξέπεη λα δειψζνπκε ην πνχ θαη πψο ζα βξεη απηήλ ηελ πιεξνθνξία γηα λα θάλεη ηελ πξψηε εηζαγσγή. Αξρηθά δειψλνπκε ηνλ αξηζκφ ησλ ζειίδσλ απφ ηηο νπνίεο ζέινπκε λα αληιήζνπκε ηα πξντφληα θαη ηελ θαζπζηέξεζε πνπ ζα έρεη ε εθαξκνγή απφ ζειίδα ζε ζειίδα. ηελ πεξίπησζε καο έρνπκε επηιέμεη 40 ζειίδεο γηα λα δηαζθαιίζνπκε φηη ζα εηζαρζνχλ φια ηα πξντφληα θαη θαζπζηέξεζε 10 seconds. ηελ πξαγκαηηθφηεηα, ν ρξφλνο αλά ζειίδα πνπ ρξεηάδεηαη είλαη πνιχ κηθξφηεξνο, παξφια απηά επηιέγνπκε ην ρξφλν ησλ 10 seconds ιακβάλνληαο ππφςε θαη ηελ παξάκεηξν ε δηαδηθαζία λα κπινθαξηζηεί απφ θάπνην ηείρνο πξνζηαζίαο firewall. ηελ ζπλέρεηα δειψλνπκε ην XPath γηα ηελ επφκελε ζειίδα, ηνλ ηξφπν δειαδή κε ηνλ νπνίν ε εθαξκνγή ζα βξεη ηνλ επφκελν θφκβν κέζα ζηελ XML, ν νπνίνο ζα απνηειεί θαη ηελ επφκελε ζειίδα πξντφλησλ. Έπεηηα δειψλνπκε ην κνηίβν ζειηδνπνίεζεο πνπ αθνινπζείηαη απφ ην αληίζηνηρν ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα ζηηο ζειίδεο ησλ πξντφλησλ μερσξίδνληαο ηνλ δείθηε κε βάζε ην βήκα πνπ αθνινπζεί θαη αληηθαζηζηψληαο ηνλ κε $index. Σέινο δειψλνπκε ηελ αξρηθή ηηκή ηνπ δείθηε θαη ην βήκα αθνινπζίαο ηνπ. Δηθόλα 23: Δπηινγή ηνπ ηξόπνπ εηζαγσγήο ησλ πξντόλησλ 56

71 Δηθόλα 24: Πξόζζεηεο ξπζκίζεηο γηα ηελ εηζαγσγή πξντόλησλ 57

72 Σν επφκελν βήκα είλαη λα επηιέμνπκε κε πνηφ ηξφπν ζα αλαιπζνχλ ηα δεδνκέλα πνπ εηζάγνληαη ζηελ εθαξκνγή θαη κε πνηφ ηξφπν ζα απνζεθεχνληαη θαη ζα επεμεξγάδνληαη. Δπηιέγνπκε απφ ηελ θαξηέια Parser HTML Parser, δειαδή φηη ε αλάιπζε ηνπο ζα γίλεηαη απφ HTML θαη απφ ηελ θαξηέια Processor Node Processor, πνπ ζεκαίλεη φηη ηα δεδνκέλα ζα απνζεθεχνληαη θαη ζα επεμεξγάδνληαη ζαλ θφκβνη. Δηθόλα 25: Δπηινγή ηξόπνπ αλάιπζεο δεδνκέλσλ Δηθόλα 26: Δπηινγή ηξόπνπ επεμεξγαζίαο ησλ δεδνκέλσλ Μεηά ηελ απνζήθεπζε ηνπ ηξφπνπ επεμεξγαζίαο ησλ δεδνκέλσλ θάλνπκε θάπνηεο επηπιένλ ξπζκίζεηο, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ θαηεγνξία ζηελ νπνία εληάζζνληαη ηα πξντφληα θαη κε βάζε ηελ νπνία ζπκπεξηθέξνληαη. Δπηιέγνπκε φηη θάζε θφκβνο πνπ ζα βξίζθεηαη θνηλφο ζα αληηθαζίζηαηαη. Με ηνλ ηξφπν απηφ δηαζθαιίδνπκε ηελ απνθπγή αιινίσζεο ησλ δεδνκέλσλ απφ νπνηνλδήπνηε παξάγνληα. Δπηπιένλ, επηιέγνπκε ηελ κνξθή κε ηελ νπνία ζα έξζεη ε πιεξνθνξία, θαζψο θαη πφηε ζα ιήγεη έλα πξντφλ. ηελ ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε έρνπκε ζέζεη ην ρξφλν απηφ έλα κήλα. Ο ρξφλνο δχλαηαη λα θαζνξηζηεί κε βάζε ηελ θαηεγνξία ηνπ πξντφληνο, ζε πφζν θαηξφ δειαδή θαηαξγείηαη έλα κνληέιν απφ ηελ αγνξά. 58

73 Δηθόλα 27: Ρπζκίζεηο γηα ηελ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ Σν επφκελν βήκα είλαη λα ξπζκίζνπκε πνηέο ζα είλαη νη πξψηεο πιεξνθνξίεο πνπ ζα αληρλεχνληαη κε ην XPath θαη ζηελ πεξίπησζε καο νη πιεξνθνξίεο απηέο είλαη: ν ηίηινο ηνπ πξντφληνο ε θσηνγξαθία ηνπ πξντφληνο ην GUID ηνπ πξντφληνο ην site θαη αλ είλαη δεκνζηεπκέλν. Δηθόλα 28: Ρπζκίζεηο αξρηθώλ πιεξνθνξηώλ 59

74 ηε ζπλέρεα ζα πξέπεη λα ζπκπιεξψζνπκε ηα αληίζηνηρα XPath, δειαδή ηηο αληίζηνηρεο δηαδξνκέο απφ φπνπ ε εθαξκνγή ζα αληιήζεη ηα δεδνκέλα. Δηθόλα 29: πκπιήξσζε ησλ XPath 60

75 Σέινο, ζα πξέπεη λα δειψζνπκε αληίζηνηρεο δηαδηθαζίεο πνπ ζα πξέπεη λα ζπκβνχλ ζηα δεδνκέλα πξηλ απφ ηελ απνζήθεπζε ηνπο. Απηφ γίλεηαη απφ ηελ θαξηέια Tamper, φπσο θαίλεηαη θαη ζηελ εηθφλα πνπ αθνινπζεί: Δηθόλα 30: Μνξθνπνίεζε δεδνκέλσλ 61

76 Σν ηειεπηαίν βήκα γηα ηελ νινθιήξσζε εηζαγσγήο ελφο λένπ ειεθηξνληθνχ θαηαζηήκαηνο είλαη λα δεκηνπξγήζνπκε έλα λέν Content, βαζηζκέλν ζην Feed Importer πνπ ρξεζηκνπνηήζακε. ηελ ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε, φπσο θαίλεηαη θαη ζηελ παξαθάησ εηθφλα, αθνξά ην ειεθηξνληθφ θαηάζηεκα e-shop.gr, ελψ ζηε ζπλέρεηα πξνρσξάκε ζηε δεκηνπξγία ηνπ αληίζηνηρνπ Crawling configuration. Δηθόλα 31: Γεκηνπξγία Content Σν Crawling configuration είλαη ην ζεκείν ζην νπνίν δειψλνπκε φια ηα RegEx θαη XPath, γηα λα εηζάγνπκε ηηο επηκέξνπο πιεξνθνξίεο γηα ηα πξντφληα πνπ ρξεηαδφκαζηε, φπσο γηα παξάδεηγκα θσηνγξαθία, θαηαζθεπαζηή, ρξψκα θιπ. 62

77 Δηθόλα 32: Crawling configuration 63

78

79 Κεθάιαην Όγδνν: Απνηειέζκαηα 8.1 πκπεξάζκαηα ηα πιαίζηα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο δεκηνπξγήζακε κηα ηδηαίηεξα θαηλνηφκα θαη ρξεζηηθή web εθαξκνγή. Βαζηθφο ζηφρνο ηεο εθαξκνγήο είλαη ε ζπγθέληξσζε πξντφλησλ απφ δηάθνξα ειεθηξνληθά θαηαζηήκαηα θαη ε θαηεγνξηνπνίεζε ηνπο κε ηέηνην ηξφπν, ψζηε ε αλαδήηεζε απφ ην ρξήζηε λα θαζίζηαηαη ηδηαίηεξα εχθνιε, παξέρνληαο επηπξφζζεηα θαη ηε δπλαηφηεηα αλαδήηεζεο κέζσ θξηηεξίσλ. Αλαπηχμακε κηα εθαξκνγή θηιηθή πξνο ην ρξήζηε, κε δπλαηφηεηα άκεζεο πξνζαξκνγήο ζηα ραξαθηεξηζηηθά νπνηαδήπνηε ζπζθεπήο απφ ηελ νπνία ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πεξηήγεζε ζε απηή. Μηα εθαξκνγή πνπ παξέρεη ζην ρξήζηε ηε δπλαηφηεηα παξαθνινχζεζεο ησλ αιιαγψλ ζηα δηάθνξα πξντφληα ζε πξαγκαηηθφ ρξφλν. Καηά ηελ ελαζρφιεζε καο αληηιεθζήθακε ηελ ηεξάζηηα ρξεζηκφηεηα ηνπ ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ θαη ηηο δπλαηφηεηεο πνπ απηφ κπνξεί λα πξνζθέξεη θαηά ηε δεκηνπξγία νπνηαζδήπνηε εθαξκνγήο. Σν ζχλνιν ηεο εθαξκνγήο ζηεξίρζεθε ζε 100% ειεχζεξν ινγηζκηθφ. Δπηπιένλ, θαηέζηε ζαθέο ην πιήζνο ησλ κνλάδσλ πνπ ρξεηάδεηαη κηα εθαξκνγή γηα λα θαηαζηεί ιεηηνπξγηθή, θαζψο επίζεο θαη ε αμία ηεο επεθηαζηκφηεηαο ηεο. Ζ δπλαηφηεηα κειινληηθήο επέθηαζεο κηαο εθαξκνγήο απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ζηφρνπο. Σέινο, αμίδεη λα αλαθεξζεί θαη ε ηεξάζηηα ζεκαζία ηεο ηαρχηεηαο κίαο εθαξκνγήο, φζνλ αθνξά ην πφζν εχρξεζηε είλαη θαη θαηά ζπλέπεηα ην πφζν απνδεθηή ζα γίλεη απφ ην επξχ θνηλφ. 8.2 Μειινληηθή Δξγαζία θαη Δπεθηάζεηο Γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο δπλαηφηεηαο κειινληηθήο επέθηαζεο ηεο εθαξκνγήο έρεη πινπνηεζεί ζε Virtual machine. ην πιαίζην ελίζρπζεο ησλ δπλαηνηήησλ πνπ πξνζθέξεη ζην ρξήζηε ε εθαξκνγή, ζα κπνξνχζε λα δεκηνπξγεζεί ε ππνδνκή γηα ηελ δεκηνπξγία forum, φπνπ νη ρξήζηεο ζα κπνξνχλ λα αλεβάδνπλ ζρφιηα ζρεηηθά κε ηελ εκπεηξία ηνπο απφ θάπνην πξντφλ ή απφ ην θαηάζηεκα πνπ ην έρνπλ πξνκεζεπηεί. Μηα άιιε δπλαηφηεηα επέθηαζεο ηεο εθαξκνγήο ζα κπνξνχζε λα αθνξά ζηελ δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ηνπ ρξήζηε ζηηο απνζεθεπκέλεο αλαδεηήζεηο ηνπ, κεηά ηε ζχλδεζε ηνπ ζηελ εθαξκνγή. Με απηφ ηνλ ηξφπν, ν ρξήζηεο ζα κπνξεί, έρνληαο δεκηνπξγήζεη ην πξνζσπηθφ ηνπ πξνθίι, λα ελεκεξψλεηαη, εάλ ην επηζπκεί, κέζσ , γηα παξάδεηγκα, ζρεηηθά κε ηηο εηζαγσγέο λέσλ πξντφλησλ πνπ ηνλ αθνξνχλ. Σέινο, δεδνκέλνπ ηνπ φηη πξφθεηηαη γηα κηα scalable εθαξκνγή, κηα πηζαλή επέθηαζή ηεο ζα κπνξνχζε λα αθνξά ζηελ θαηαλνκή ηεο ζε πεξηζζφηεξνπο server. Με απηφλ ηνλ ηξφπν εμαζθαιίδεηαη ε παξνρή πςειφηεξνπ επηπέδνπ αζθάιεηαο, ε εμππεξέηεζε κεγαιχηεξνπ αξηζκνχ ρξεζηψλ, θαζψο θαη ε δηαρείξηζε κεγαιχηεξνπ φγθνπ δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξηψλ. 65

80

81 Βηβιηνγξαθία 1. Bloch Joshua, (2008), Effective Java, Addison-Wesley Publications. 2. Horstmann Cay & Gary Cornell, (2000), Core Java 2: Fundamentals, Sun Microsystems, Prentice Hall PTR,vol Lerdorf Rasmus, Tatroe Kevin & Peter Maclnytre, (2006), Programming PHP, O Reilly Media, Inc, Sebastopool, USA 4. Naramore Elizabeth, Gerner Jason, Le Scouarnec Yann, Stolz Jeremy and Michael K. Glass, (2005), Beginning PHP5, Apache, and MySQL Web Development, Wiley Publishing, Inc, Indianapolis, Canada 5. Ray T. Erik, (2003), Learning XML, 2nd Edition, O'Reilly Media. 6. Salvador Otavio & Daiane Angolini, (2014), Embedded Linux Development with Yocto Project, Packt Publishing 7. Shreves, R. and B. Dunwoodie, (2010), Drupal 7 Bible, Wiley Publishing, Inc., Indianapolis, USA. 8. The Apache Software Foundation, (2010), Apache HTTP Server 2.2 Official Documentation, Volume 1, Fultus Coorporation, USA 9. Tomlinson Todd, (2010) Beginning Drupal 7, Apress, distributed by Springer Science & Business Media, LLC, New York, USA. 10. Travis Brian, (2011), Pro Drupal 7 for Windows Developers, Apress, distributed by Springer Science & Business Media, LLC, New York, USA. 11. Welling Luke & Laura Thomson, (2003), PHP and MySQL Web Development, Sams Publishing, USA. Ηιεθηξνληθέο Πεγέο

82

83 Παξάξηεκα ηελ ζπλέρεηα παξαηίζεληαη νη δηαθάλεηεο ηεο παξνπζίαζεο: Διαδικςσακό ρύρςημα ρσγκέμςοχρηπ και αμαζήςηρηπ ποξψόμςχμ ηλεκςοξμικώμ καςαρςημάςχμ Αθαμάριξπ Νόκαπ Νικόλαξπ Θεξδχοήπ Επιβλέπχμ Καθηγηςήπ: κ. Κχρςήπ Αψβαλήπ 69

84 ςόυξι εογαρίαπ σγκέμςοχρη πεοιευξμέμξσ διατξοεςικώμ ιρςόςξπχμ Κξιμή μξοτξπξίηρη δεδξμέμχμ Εσοεςηοίαρη δεδξμέμχμ Παοξσρίαρη ρςξμ υοήρςη Σευμξλξγίεπ & εογαλεία LAMP stack. Ubuntu, Apache, MySQL, PHP Java JDK Apache SOLR & Jetty Drupal SVN VMware 70

85 Apache SOLR full-text αμαζήςηρη NoSQL απξθήκεσρη και αμάκςηρη Κλιμάκχρη ρε πξλλξύπ ενσπηοεςηςέπ Αμεκςικό ρε ρτάλμαςα(fault tolerant) REST διαρύμδερη Εναιοεςικά γοήγξοξ! Δεμ ποξςείμεςαι για ρύμξλα δεδξμέμχμ(group by) Drupal Έμα από ςα καλύςεοα CMF για εταομξγέπ επιυειοηριακξύ επιπέδξσ Ιρυσοό framework Επεκςάριμξ Αρταλέπ 100% Ελεύθεοξ Λξγιρμικό 71

86 Μεθξδξλξγία Drupal για διαυείοιρη δικαιχμάςχμ, ςύπχμ δεδξμέμχμ και διεπατήπ XPath & RegEx για μξοτξπξίηρη δεδξμέμχμ SOLR για εσοεςηοίαρη δεδξμέμχμ και αμαζήςηρη SVN για απξθήκεσρη εκδόρεχμ ςξσ κώδικα VMware για virtualization Ιρςόςξπξπ 72

87 Ρξή εογαριώμ και δεδξμέμχμ άοχρη και απξθήκεσρη πεοιευξμέμχμ εμόπ ιρςόςξπξσ Εύοερη ρςξιυείχμ ποξψόμςχμ Απξθήκεσρη ρςη βάρη δεδξμέμχμ Απξθήκεσρη ρςξμ SOLR Παοξσρίαρη ρςξμ υοήρςη ημαμςικέπ λεπςξμέοειεπ Full Responsive ιρςόςξπξπ, ποξραομξρμέμη διεπατή Έςξιμξ ποξπ παοαγχγή (Production ready) 100% ελεύθεοξ λξγιρμικό ρε όλξ ςξ εύοξπ ςηπ πςσυιακήπ/εταομξγήπ Εναγχγή δεδξμέμχμ ρε XML Ποξρχοιμή απξθήκεσρη (Caching) 73

88 Βελςιρςξπξίηρη για κιμηςέπ ρσρκεσέπ Σαυύςηςα αμαζήςηρηπ Αμαζήςηρη λένηπ κλειδιξύ ρε εγγοατέπ ,8 SOLR MySQL & SOLR Δεσςεοόλεπςα 35,2 MySQL 74

89 Πιθαμέπ επεκςάρειπ REST ενσπηοεςηςήπ Forum αμςαλλαγήπ απόφεχμ, ρυξλιαρμόπ Απξθηκεσμέμεπ αμαζηςήρειπ Καςαμξμή ρε πεοιρρόςεοξσπ ενσπηοεςηςέπ σμπεοάρμαςα Η επεκςαριμόςηςα μίαπ εταομξγήπ απξςελεί έμαμ από ςξσπ ρημαμςικόςεοξσπ ρςόυξσπ Μία εταομξγή υοειάζεςαι πξλλέπ διατξοεςικέπ μξμάδεπ Μπξοείπ μα τςιάνειπ ξςιδήπξςε με 100% ελεύθεοξ λξγιρμικό Η ςαυύςηςα μίαπ εταομξγήπ είμαι πξλύ ρημαμςική ρςημ εσυοηρςία ςηπ 75