ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Transcript

1 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Α. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ, Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ε. ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ, ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ ( Κ. ΨΩΜΟΠΟΥΛΟΣ, T.E.I. Πειραιά, Τμήμα Ηλεκτρολογίας, Ν. ΘΕΜΕΛΗΣ, Earth Engineering Center, Columbia University ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στις ΗΠΑ η ιεραρχία των μεθόδων που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση των Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) είναι η ακόλουθη: ανακύκλωση, κομποστοποίηση, αποτέφρωση με ανάκτηση ενέργειας (γνωστότερη ως Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων Waste-to-Energy) και τέλος, απόθεση σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤΑ). Το παρόν άρθρο επικεντρώνεται στην Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων (ΕΑΑ) και, πιο συγκεκριμένα, στην υφιστάμενη κατάσταση στις ΗΠΑ και στα πλεονεκτήματα που έχει η ΕΑΑ ως προς τις εκπομπές Αερίων του Θερμοκηπίου (ΑΘ), διοξινών και υδραργύρου, ως προς την παραγωγή ενέργειας και ως προς την εξοικονόμηση χώρου, σύμφωνα πάντα με τις εμπειρίες που έχουν προκύψει από τη λειτουργία τέτοιων εγκαταστάσεων.

2 98 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι κοινότερες μέθοδοι επεξεργασίας ΑΣΑ στις ΗΠΑ, είναι η απόθεση σε ΧΥΤΑ, η κομποστοποίηση, η ανακύκλωση, η επεξεργασία σε μονάδες Μηχανικής-Βιολογικής Επεξεργασίας (ΜΒΕ) και η ΕΑΑ. Σήμερα (2009), στις ΗΠΑ λειτουργούν 88 μονάδες ΕΑΑ, οι οποίες εξυπηρετούν 30 εκατομμύρια πολίτες και στις οποίες αποτεφρώνονται 26,3 εκατομμύρια τόνοι ΑΣΑ. Μια έρευνα του Πανεπιστημίου του Κολούμπια (Columbia), σε συνεργασία με το περιοδικό Biocycle [1], έδειξε ότι η παραγωγή ΑΣΑ αυξήθηκε κατά 2,5% από το 2002 έως το Το 64% των παραγόμενων ΑΣΑ διατέθηκε σε ΧΥΤΑ, 28,5% ανακυκλώθηκε και 7,4% αποτεφρώθηκε με ανάκτηση ενέργειας. Σημειώνεται εδώ ότι από το 1996 έως και το 2007, δεν κατασκευάστηκαν νέες μονάδες ΕΑΑ στις ΗΠΑ, εξαιτίας οικονομικών λόγων και πολιτικών πιέσεων, ενώ μόνο μια νέα μονάδα ΕΑΑ ξεκίνησε να κατασκευάζεται στις ΗΠΑ μέσα στο 2007, στο Fort Meyers της Φλόριντα. Η τωρινή κατάσταση, πάντως, αναμένεται να αλλάξει, εξαιτίας της συνεχούς αύξησης του κόστους διαχείρισης στους ΧΥΤΑ και της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά και του τέλους παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας (Renewable Energy Production Tax Credit), που αναμένονται να κάνουν την ΕΑΑ περισσότερο κερδοφόρα [2]. Ήδη, μέσα στο 2008, ξεκίνησε ο σχεδιασμός τριών νέων μονάδων ΕΑΑ, ενώ αναμένεται η κατασκευή περισσοτέρων μονάδων στα αμέσως επόμενα χρόνια. Κατά το παρελθόν, η κυριότερη ανησυχία των περιβαλλοντικών ομάδων ήταν οι εκπομπές αερίων ρύπων και ειδικότερα διοξινών/φουρανίων και βαρέων μετάλλων. Από τότε, όμως, που η Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (U.S Environmental Protection Agency - EPA) επέβαλε τους νέους κανονισμούς για χρήση της Μέγιστης Επιτεύξιμης Τεχνολογίας Ελέγχου (MACT - Maximum Achievable Control Technology) μέσα στη δεκαετία του 1990, οι εκπομπές από μονάδες ΕΑΑ έχουν μειωθεί σε τέτοιο σημείο, ώστε το 2003 η EPA χαρακτήρισε την ΕΑΑ ως μια από τις καθαρότερες πηγές ενέργειας [3]. Πιο συγκεκριμένα, η εφαρμογή των κανονισμών MACT, είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση εκπομπών υδραργύρου και άλλων βαρέων μετάλλων κατά 99%, με παράλληλη μείωση των εκπομπών διοξινών και φουρανίων κατά 99.99%. Το παρόν άρθρο εστιάζει

3 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ στην παρούσα κατάσταση της ΕΑΑ στις ΗΠΑ και κυρίως στα πλεονεκτήματα που προσφέρει αυτή η μέθοδος, σε σύγκριση με τους ΧΥΤΑ, όσον αφορά στις εκπομπές ΑΘ, την παραγωγή ενέργειας, τη χρήση γης και την εξοικονόμηση πόρων. Επίσης, παρέχονται λεπτομέρειες για ζητήματα δημόσιας υγείας που σχετίζονται με την ΕΑΑ, στον εκτενή βαθμό που αυτά μπορούν να αξιολογηθούν από την έως τώρα εμπειρία από τη λειτουργία τέτοιων εγκαταστάσεων. Η εμπειρία από αυτές τις εγκαταστάσεις δείχνει ότι οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις και ιδιαίτερα οι σχετιζόμενες με τη δημόσια υγεία, όπως οι εκπομπές διοξινών και υδραργύρου, μειώθηκαν δραστικά. Επίσης, η ενέργεια που παράγεται με τις μονάδες ΕΑΑ ενισχύει τα οφέλη της μεθόδου, λόγω της μείωσης της απαίτησης για ορυκτά καύσιμα. Τέλος, στο παρόν άρθρο τεκμηριώνεται η συμβατότητα της ΕΑΑ με την ανακύκλωση και τα επιτυχή αποτελέσματα της τελευταίας σε περιοχές με μονάδες ΕΑΑ σε λειτουργία. 2. ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ ΑΘ ΑΣΑ ΕΑΑ ΜΒΕ ΧΥΤΑ DOE EPA Αέρια Θερμοκηπίου Αστικά Στερεά Απόβλητα Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων Μηχανική-Βιολογική Επεξεργασία Χώροι Υγειονομικής Ταφής Αποβλήτων Department of Energy -Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ Environmental Protection Agency -Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των ΗΠΑ MACT Maximum Achievable Control Technology regulations Κανονισμοί Μέγιστης Επιτεύξιμης Τεχνολογίας Ελέγχου MB Μass Burn combustion -Εγκαταστάσεις μαζικής καύσης RDF Refuse Derived Fuels - Απορριμματογενή καύσιμα WTERT Waste to Energy Research and Technology Council - Συμβούλιο Έρευνας και Τεχνολογίας Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων (

4 100 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 3. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ Όπως σε όλο τον κόσμο, έτσι και στις ΗΠΑ, η παραγωγή των ΑΣΑ αυξάνεται σταθερά κατά τα τελευταία χρόνια. Μια έρευνα που πραγματοποιεί κάθε δύο έτη το Πανεπιστήμιο Κολούμπια και το περιοδικό BioCycle [1] έδειξε ότι η παραγωγή ΑΣΑ αυξήθηκε από 335,80 εκατομμύρια τόνους το 2002 σε 351,90 εκατομμύρια τόνους το 2004, αύξηση που αντιστοιχεί σε ένα ποσοστό 2,5% ετησίως. Από αυτούς, οι 225,53 εκατομμύρια τόνοι (ή το 64% των παραγόμενων ΑΣΑ) διατέθηκαν σε ΧΥΤΑ, ενώ 28,5% των ΑΣΑ ανακυκλώθηκαν και 7,4% των ΑΣΑ αποτεφρώθηκαν με ανάκτηση ενέργειας (πίνακας 1). Τα μεγαλύτερα ποσοστά ανακύκλωσης επιτυγχάνονται στις παράκτιες πολιτείες, ενώ οι περισσότερες από τις εγκαταστάσεις ΕΑΑ είναι στην Ανατολική Ακτή (σχήματα 1 και 2) και αντιστοιχούν στο 66% της συνολικής ικανότητας ΕΑΑ στις ΗΠΑ (πίνακας 2). Πίνακας 1: Παραγωγή και διαχείριση ΑΣΑ κατά τα έτη 2002 και 2004 [1] Παραγωγή ΑΣΑ Ανακύκλωση/ Κομποστοποίηση ΕΑΑ ΧΥΤΑ 2004, εκατομμύρια τόνοι 351,90 100,10 26,27 225, , ποσοστό 100% 28,5% 7,4% 64,1% 2002, εκατομμύρια τόνοι 335,80 89,64 25,76 220, , ποσοστό 100% 26,7% 7,7% 65,6% Σχήμα 1: Διαχείριση ΑΣΑ στις ΗΠΑ ανά περιοχή [1].

5 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ Σχήμα 2: Μονάδες ΕΑΑ στις ΗΠΑ [4]. Πίνακας 2: Πολιτείες της Ανατολικής Ακτής (ΗΠΑ) με τις περισσότερες μονάδες ΕΑΑ [5] Πολιτεία Αριθμός μονάδων ΕΑΑ Δυναμικότητα (τόνοι/ημέρα) Connecticut New York New Jersey Pennsylvania Virginia Florida Total Εγκαταστάσεις ΕΑΑ λειτουργούν σε 25 αμερικανικές πολιτείες, τροφοδοτούνται με 26,3 εκατομμύρια τόνους ΑΣΑ ετησίως και έχουν συνολική παραγωγική ικανότητα 2700 MW ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ επίσης ανακτούν ετησίως περίπου 0,64 εκατομμύρια τόνους σιδηρούχων και μη σιδηρούχων μετάλλων. Υπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες εγκαταστάσεων ΕΑΑ; οι εγκαταστάσεις μαζικής καύσης (MB - Μass Burn combustion) όπου τα ΑΣΑ αποτεφρώνονται όπως συλλέγονται και οι εγκαταστάσεις αποτέφρωσης απορριμματογενών καυσίμων (RDF - Refuse Derived Fuels), όπου, κατά βάση, τα ΑΣΑ πρώτα τεμαχίζονται, ενώ τα περισσότερα από τα μέταλλα ανακτώνται πριν από την καύση (πίνακας 3).

6 102 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Πίνακας 3: Εγκαταστάσεις ΕΑΑ σε λειτουργία στις ΗΠΑ Τεχνολογία Αριθμός Εγκαταστάσεων Δυναμικότητα, τόνοι/ημέρα Δυναμικότητα, εκατομμύρια τόνοι/έτος Μαζική καύση (MB) ,3 20,05 Εγκαταστάσεις αποτέφρωσης απορριμματογενών καύσιμων (RDF) ,8 5,71 Στις περισσότερες εγκαταστάσεις θερμικής επεξεργασίας που κατασκευάστηκαν παγκοσμίως, τα ΑΣΑ αποτεφρώνονται «όπως παραλαμβάνονται» σε εστίες εσχαρών. Και στις αμερικανικές εγκαταστάσεις η κυρίαρχη τεχνολογία στις εγκαταστάσεις ΕΑΑ είναι η εστία καύσης εσχάρας, λόγω της απλότητάς της και του σχετικά χαμηλού κόστους κατασκευής. Αυτοί οι αριθμοί δίνονται, επίσης, στον πίνακα 3 όπου αποδεικνύεται ότι η πλειοψηφία των εγκαταστάσεων (80 επί συνόλου 87), είτε (κυρίως) χρησιμοποιούν σύστημα εσχάρας καίγοντας ανάμικτα απορρίμματα, ή (δευτερευόντως), αποτεφρώνουν RDF, αντιπροσωπεύοντας πάνω από το 80% της συνολικής δυναμικότητας ΕΑΑ στις ΗΠΑ. Οι κυρίαρχες τεχνολογίες (π.χ., των εταιριών Martin, Von Roll, και Κeppel-Seghers) είναι τεχνολογίες εστίας εσχάρας. Επίσης, βρίσκονται είτε σε λειτουργία εκτός των ΗΠΑ ή υπό έρευνα και ορισμένες νέες τεχνολογίες αποτέφρωσης σε όλο τον κόσμο, όπως η αεριοποίηση (JFE), η άμεση ρευστοποίηση (JFE, Nippon Steel), η ρευστοποιημένη κλίνη (Ebara) και η ανακυκλοφορούσα ρευστοποιημένη κλίνη (πανεπιστήμιο Zhejiang) [6]. Μια από τις πιο επιτυχημένες εγκαταστάσεις RDF είναι το εργοστάσιο SEMASS στο Ρότσεστερ της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ, δυναμικότητας 0,9 εκατομμυρίων τόνων ΑΣΑ/ έτος, η οποία αναπτύχθηκε από την εταιρία Energy Answers Corp και λειτουργείται τώρα από την εταιρία Coventa Energy [7]. Η συγκεκριμένη μονάδα ήταν μεταξύ των δέκα υποψηφίων για το βιομηχανικό βραβείο του Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας Ενεργειακής Αξιοποίησης Αποβλήτων (WTERT- Waste to Energy Research and Technology Council) για το 2006, ενώ θεωρείται μεταξύ των καλυτέρων στον κόσμο, βάσει της ενεργειακής ανάκτησης ανά τόνο ΑΣΑ (kwh ηλεκτρικής ενέργειας και kwh θερμικής ενέργειας), του επιπέδου αερίων εκπομπών, της βέλτιστης ανάκτησης πόρων και χρήσης της τέφρας, της αισθητικής και της αποδοχής της από την τοπική κοινότητα.

7 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ Στη συγκεκριμένη μονάδα, τα ΑΣΑ αρχικά τεμαχίζονται, τα σιδηρούχα μέταλλα διαχωρίζονται μαγνητικά, ενώ τελικά η καύση πραγματοποιείται στην οριζόντια κινούμενη εσχάρα όπως φαίνεται στο σχήμα 3 ([5],[6]). Σχήμα 3: Σχηματικό διάγραμμα της διεργασίας της μονάδας SEMASS στο Ρότσεστερ [5]. 4. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΣΤΙΣ ΗΠΑ 4.1. Παραγωγή ενέργειας και ελάττωση των εκπομπών ΑΘ από την ΕΑΑ Σύμφωνα με τα στοιχεία λειτουργίας των μονάδων ΕΑΑ που συλλέγονται από την αμερικανική βιομηχανία ΕΑΑ, η καύση ενός τόνου ΑΣΑ, σε σύγχρονες εγκαταστάσεις ΕΑΑ, μπορεί να παράγει κατά μέσο όρο 600 kwh ηλεκτρικής ενέργειας (στην οποία περιλαμβάνεται ιδιοκατανάλωση της τάξης του 15%), αποτρέποντας κατά συνέπεια την εξόρυξη 250 kg αμερικανικού άνθρακα υψηλής ποιότητας ή την εισαγωγή ενός βαρελιού πετρελαίου. Η ΕΑΑ είναι η μόνη εναλλακτική λύση για τα μη-ανακυκλώσιμα απορρίμματα έναντι στην υγειονομική ταφή, όπου η αποσύνθεση των απορριμμάτων παράγει διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ) και μεθάνιο (CH 4 ), ένα ισχυρό ΑΘ, τουλάχιστον 25% εκ του οποίου διαρρέει στην ατμόσφαιρα, ακόμη και σε νέους ΧΥΤΑ με σύγχρονα δίκτυα συλλογής βιοαερίου. Είναι γνωστό ότι το CH 4, είναι 21 φορές πιο ισχυρό ΑΘ από ότι το CO 2 [8]. Λαμβάνοντας υπόψη την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται και τις εκπομπές μεθανίου που αποφεύγονται, διάφορες ανεξάρτητες μελέτες έχουν οδηγηθεί στο συμπέρασμα

8 104 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ότι η ΕΑΑ μειώνει τις εκπομπές ΑΘ κατά 1 τόνο CO 2 ανά τόνο ΑΣΑ που αποτεφρώνεται αντί να διατίθεται σε ΧΥΤΑ. Επομένως, εκτός από τα ενεργειακά οφέλη, η καύση ΑΣΑ στις εγκαταστάσεις ΕΑΑ μειώνει τις εκπομπές ΑΘ στις ΗΠΑ κατά περίπου 26 εκατομμύρια τόνους CO 2 ετησίως. Στον πίνακα 4 συγκρίνονται οι εκπομπές αερίων από εγκαταστάσεις ΕΑΑ και από εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας με χρήση ορυκτών καυσίμων. Πίνακας 4: Εγκαταστάσεις ΕΑΑ και παραγωγής ενέργειας Σύγκριση αερίων εκπομπών ανά MWh [9] Αέριες εκπομπές (kg/mwh) Καύσιμο Διοξείδιο του Άνθρακα, (CO 2 ) Διοξείδιο του Θείου, (SO 2 ) Οξείδια του Αζώτου, (NO x ) ΑΣΑ 379,66 0,36 2,45 Άνθρακας 1020,13 5,90 2,72 Πετρέλαιο 758,41 5,44 1,81 Φυσικό Αέριο 514,83 0,04 0,77 Πίνακας 5 Εκπομπές από ταφή 1 εκατομμυρίου τόνων ΑΣΑ (100 m 3 βιοαερίου/τόνο, για σύγχρονο ΧΥΤΑ ισχύει το 25-% των ακολούθων τιμών) Ένωση Συγκέντρωση Βιοαέριου, ppbv Τόνοι Μεθάνιο Διοξείδιο του Άνθρακα Αμμωνία ,7 Σουλφίδια και μερκαπτάνες ,9 Τολουόλιο ,4 Διχλωρομεθάνιο ,7 Ακετόνη ,8 Βινυλική Ακετόνη ,6 Τετραχλωροαιθυλένιο ,9 Βινυλιοχλωρίδιο ,0 Διχλωροαιθάνιο ,2 Ξυλόλια 651 1,3 Τριχλωροαιθυλένιο ,2 Στυρόλια ,7

9 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ Εκτός από το μεθάνιο, το βιοαέριο από ΧΥΤΑ περιέχει διάφορες πτητικές οργανικές ενώσεις και χλωριωμένους υδρογονάνθρακες. Ο πίνακας 5 είναι βασισμένος σε ανάλυση βιοαερίου και κατ εκτίμηση παραγωγή του βιοαερίου σε χώρο διάθεσης που παρατίθεται, από τους Tchobanoglous et al [10] Ανανεώσιμη πηγή ενέργειας Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ (DOE Department of Energy) θεωρεί την ΕΑΑ ως μέθοδο επεξεργασίας βιομάζας. Ο όρος «βιομάζα» σημαίνει οποιαδήποτε φυτική ή ζωική οργανική ουσία διαθέσιμη σε ανανεώσιμη βάση, συμπεριλαμβανομένων των ποσοτήτων από ενεργειακές καλλιέργειες και από λοιπές γεωργικές καλλιέργειες, των γεωργικών απόβλητων και υπολειμμάτων, των δασικών υπολειμμάτων υλοτομίας, των υδρόβιων φυτών, των ζωικών απόβλητων, των δημοτικών απόβλητων, όπως επίσης και άλλων απόβλητων [11]. Πίνακας 6: Συγκέντρωση καύσιμων υλικών στα ΑΣΑ των ΗΠΑ [12] Καύσιμη Βιομάζα % Καύσιμα πετροχημικά υλικά % Χαρτί/Χαρτόνι 38,6 Πλαστικά 9,9 Ξύλο 5,3 Λάστιχο 1,5 Βαμβάκι/Μαλλί 1,9 Υφάσματα 1,9 Δέρμα 1,5 Απόβλητα κήπου 12,8 Τρόφιμα 10,1 Συνολικό περιεχόμενο βιομάζας 70,2% Συνολικό περιεχόμενο πετροχημικών 14,3 % Ακόμα κι εάν κάποιος χρησιμοποιεί έναν πιο αυστηρό καθορισμό του όρου «ανανεώσιμο», ως του υλικού πού προέρχεται μόνο από μη-ορυκτές πηγές, περίπου το 64% των ΑΣΑ στις ΗΠΑ, μετά την ανάκτηση υλικών για ανακύκλωση και κομποστοποίηση, προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Αυτό το κλάσμα των ΑΣΑ μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καθαρό, βιώσιμο και αναμφισβήτητα ανανεώσιμο καύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και ατμού. Το υπόλοιπο μη ανανεώσιμο κλάσμα, είτε πρέπει να χωριστεί, είτε να γίνει απο-

10 106 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ δεκτό ως τμήμα του καυσίμου. Τα καύσιμα υλικά στα ΑΣΑ αποτελούνται κατά 82% από βιομάζα (χαρτί, τρόφιμα, απόβλητα κήπου, κλπ) και κατά 18% από υλικά ορυκτής προελεύσεως (πίνακας 6). Επομένως, τα ΑΣΑ θεωρούνται ως βιομάζα και για αυτό άλλωστε και περιλαμβάνονται από το αμερικανικό DOE στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Το 2002, οι αμερικανικές εγκαταστάσεις ΕΑΑ παρήγαγαν 13.5x10 9 kwh ηλεκτρικής ενέργειας, ποσό μεγαλύτερο από όλες τις άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με εξαίρεση την υδροηλεκτρική και την γεωθερμική (πίνακας 7). Προς σύγκριση, η αιολική ενέργεια ανήλθε σε 5.3x10 9 kwh και ηλιακή ενέργεια μόνον σε 0.87x10 9 kwh [12]. Πίνακας 7: Παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στις ΗΠΑ το 2002, εξαιρουμένης της υδροηλεκτρικής ενέργειας [13] Πηγή Ενέργειας Παραγωγή (kwh x10 9 ) % (επί του συνόλου) Γεωθερμική 13,52 28,0% Ενεργειακή Αξιοποίηση Αποβλήτων 13,50 28,0% Βιοαέριο 6,65 13,8% Ξύλο/Βιομάζα 8,37 17,4% Θερμικά ηλιακά συστήματα 0,87 1,8% Φωτοβολταϊκά 0,01 0,0% Αιολική 5,3 11,0% Σύνολο 48,22 100,0% 4.3. Ανακύκλωση και ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων Σύμφωνα με την EPA, το παρόν ποσοστό ανακύκλωσης ΑΣΑ στις ΗΠΑ είναι 28%. Οι πάνω από 400 κοινότητες που χρησιμοποιούν εγκαταστάσεις ΕΑΑ επέτυχαν υψηλότερο ποσοστό ανακύκλωσης και συγκεκριμένα 33%. Πριν από έξι έτη, οι κοινότητες με εγκαταστάσεις ΕΑΑ είχαν μέσο ποσοστό ανακύκλωσης 21% ενώ το εθνικό ποσοστό ήταν τότε 17%. Αυτή η τάση παρουσιάζεται στον πίνακα 8 [14]. Μεταξύ των αμερικανικών εγκαταστάσεων ΕΑΑ, το 77% έχουν επιτόπια προγράμματα ανάκτησης σιδηρούχων μετάλλων, με αποτέλεσμα αυτές οι εγκαταστάσεις ανακτούν ετησίως περισσότερους από τόνους σιδηρούχων μετάλλων. Τα περισσότερα από

11 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ αυτά τα μέταλλα σε εγκαταστάσεις μαζικής καύσης, ανακτώνται από την τέφρα πυθμένα μετά από την καύση. Επιπλέον, 43% των εγκαταστάσεων αυτών ανακτούν ετησίως τόνους άλλων ανακυκλώσιμων υλικών (π.χ., μη σιδηρούχα μέταλλα και τέφρα που χρησιμοποιείται στην οδοποιία). Λαμβάνοντας υπόψη όλη την ανακύκλωση από εγκαταστάσεις ΕΑΑ, το 82% των εγκαταστάσεων ανακυκλώνουν σχεδόν τόνους ετησίως. Γενικότερα, όλες οι κοινότητες με μονάδες ΕΑΑ συνδέονται με προγράμματα ανακύκλωσης τα οποία μπορούν να είναι δημόσια/δημοτικά ή ιδιωτικά [14]. Πίνακας 8: Ποσοστά ανακύκλωσης σε κοινότητες με μονάδες ΕΑΑ σε σύγκριση με το συνολικό μέσο ποσοστό ανακύκλωσης στις ΗΠΑ 1 Ποσοστό Ανακύκλωσης το 1992 Ποσοστό Ανακύκλωσης το 2002 Κοινότητες με ΕΑΑ Εθνικό ποσοστό Κοινότητες με ΕΑΑ Εθνικό ποσοστό 21% 17% 33% 28% 4.4. Εξοικονόμηση γης Με κατάλληλη συντήρηση, οι εγκαταστάσεις ΕΑΑ μπορούν να έχουν διάρκεια ζωής πάνω από 30 έτη. Θεωρώντας ότι οι εγκαταστάσεις ΕΑΑ δεν απαιτούν περισσότερο έδαφος από αυτό του αρχικού σχεδιασμού, (εκτός εάν επεκταθούν για να επεξεργαστούν περισσότερα ΑΣΑ), οι εγκαταστάσεις ΕΑΑ δεν έχουν μεγάλη απαίτηση γης. Επιπλέον, η απαραίτητη γη είναι σημαντικά μικρότερη από αυτή που απαιτείται για υγειονομική ταφή ιδίας ποσότητας ΑΣΑ και κατά συνέπεια, το αρχικό κεφάλαιο για αγορά/εξασφάλιση γης είναι πολύ μικρό. Για παράδειγμα, μια εγκατάσταση ΕΑΑ που επεξεργάζεται 1 εκατομμύριο τόνους ετησίως απαιτεί λιγότερο από m 2 γης, ενώ συγκριτικά η ταφή 30 εκατομμυρίων τόνων ΑΣΑ (περίπου η συνολική παραγωγή ΑΣΑ στην Ελλάδα για 5-6 έτη) θα απαιτούσε κατ εκτίμηση m 2. Επίσης, νέες εγκαταστάσεις ΕΕΑ μπορούν να κατασκευαστούν στον χώρο ήδη υπαρχουσών εγκαταστάσεων, εκμηδενίζοντας έτσι το κόστος αγοράς γης. Από την άλλη, οι εκτάσεις στις οποίες βρίσκονται ΧΥΤΑ δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν άμεσα για τίποτε άλλο, ενώ νέες εκτάσεις γης πρέπει να μετατραπούν σε νέους ΧΥΤΑ. 1 Βασισμένο σε στοιχεία από 66 κοινότητες με ΕΑΑ το 1992 και 98 κοινότητες με ΕΑΑ το 2002

12 108 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 5. ΑΕΡΙΕΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΑΠΟ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΑΑ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Στο παρελθόν, χιλιάδες κατοικίες σε αμερικανικές πόλεις είχαν αποτεφρωτήρες, χωρίς κανένα αντιρρυπαντικό έλεγχο. Παραδείγματος χάριν, στην πόλη της Νέας Υόρκης υπήρχαν περίπου αποτεφρωτήρες σε κατοικίες και 32 δημοτικοί αποτεφρωτήρες, χωρίς αντιρρυπαντικό έλεγχο. Οι ρύποι από αυτούς τους αποτεφρωτήρες μπορούν ακόμα να ανιχνευθούν στο χώμα του Σέντραλ Παρκ. Δικαιολογημένα, αυτό έχει αφήσει μια κακή εικόνα για την αποτέφρωση στην πόλη της Νέας Υόρκης, η οποία παραμένει έως και σήμερα. Σαν αποτέλεσμα, οι αρχές της πόλης αποφάσισαν να μεταφέρεται το μεγαλύτερο μέρος των ΑΣΑ της σε απόμακρους ΧΥΤΑ άλλων πολιτειών. Από την άλλη, το παρακείμενο Νιου Τζέρσεϋ και οι κοινότητες του Λόνγκ Άιλαντ εξαρτώνται κατά ένα μεγάλο μέρος από εγκαταστάσεις ΕΑΑ, ενώ και το μεγαλύτερο ποσοστό των ΑΣΑ από το Μανχάταν αποτεφρώνεται στη μονάδα ΕΑΑ της Covanta Energy στην κομητεία του Essex. Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν πάνω από αποτεφρωτήρες, όλων των τύπων στις ΗΠΑ, αλλά μόνο 88 εγκαταστάσεις ΕΑΑ. Στο παρελθόν, όταν τα αποτελέσματα των αέριων εκπομπών στην υγεία και το περιβάλλον δεν ήταν κατανοητά και η νομοθεσία δεν επέβαλε τη χρήση αντιρρυπαντικών τεχνολογιών, όλες οι διεργασίες υψηλών θερμοκρασιών, συμπεριλαμβανομένων της χύτευσης μετάλλων, της παραγωγής τσιμέντου, της παραγωγής ενέργειας με κάρβουνο και των αποτεφρωτήρων, ήταν πηγές μεγάλων εκπομπών στην ατμόσφαιρα. Πιο συγκεκριμένα, οι αποτεφρωτήρες ήταν οι σημαντικότερες πηγές τοξικών οργανικών ενώσεων (διοξίνες και φουράνια) και υδραργύρου. Παρόλα αυτά, τα τελευταία 15 χρόνια και με κόστος περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια, οι 88 εγκαταστάσεις ΕΑΑ, που λειτουργούν σήμερα στις ΗΠΑ, έχουν εφαρμόσει συστήματα ελέγχου ατμοσφαιρικής ρύπανσης, κάτι που έχει οδηγήσει την EPA να τις αναγνωρίσει δημόσια ως την πηγή ηλεκτρικής ενέργειας «με τη λιγότερη περιβαλλοντική επίδραση από σχεδόν κάθε άλλη πηγή ενέργειας» ([2],[14]). Το 1995, η EPA υιοθέτησε τα νέα πρότυπα εκπομπών για τις εγκαταστάσεις ΕΑΑ σύμφωνα με τον νόμο περί καθαρού αέρα (Clean Air Act). Οι κανονισμοί MACT υπαγόρευαν ότι οι μεγάλες μονάδες ΕΑΑ (>227 τόνοι ανά ημέρα) έπρεπε να συμμορφω-

13 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ θούν με τα νέα πρότυπα του νόμου περί καθαρού αέρα μέχρι τις 19 Δεκεμβρίου Οι μικρές εγκαταστάσεις (δηλ., 32 έως 227 τόνοι ανά ημέρα), που αντιπροσωπεύουν μόνο 5% της δυναμικότητας για ΕΑΑ στις ΗΠΑ, έπρεπε να συμμορφωθούν με τα πρότυπα του νόμου έως το Στις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνολογίες ελέγχου εκπομπών συγκαταλέγονται ο ηλεκτροστατικός καταιωνιστής (ηλεκτρόφιλτρο), το σακκόφιλτρο, το φίλτρο ενεργού άνθρακα και η επιλεκτική καταλυτική αναγωγή (SCR). Αυτή τη στιγμή, οι εγκαταστάσεις ΕΑΑ παράγουν λιγότερο από το 1% των συνολικών εκπομπών διοξινών και υδραργύρου στις ΗΠΑ, ενώ ανάλογα αποτελέσματα αναφέρονται και από την Ευρώπη Μείωση διοξινών Οι τοξικές επιπτώσεις των διοξινών και των φουρανίων δεν έγιναν αντιληπτές, ούτε στις ΗΠΑ ούτε αλλού, πριν από τα τέλη της δεκαετίας του 80. Χάρη στην εφαρμογή των κανονισμών MACT, οι εκπομπές διοξινών από τις εγκαταστάσεις ΕΑΑ στις ΗΠΑ έχουν μειωθεί κατά έναν παράγοντα από τα επίπεδα του 1987, σε συνολικά λιγότερο από 12 g TEQ 2 ετησίως (σχήματα 4 και 5). Σχήμα 4: Μείωση εκπομπών διοξινών στις ΗΠΑ [16]. Η σημαντικότερη πηγή εκπομπών διοξινών πλέον, όπως σήμερα αναφέρεται από την EPA, είναι η ανεξέλεγκτη καύση απορριμμάτων σε αυλές, η οποία εκπέμπει ετησίως περίπου 600 g TEQ ετησίως (σχήμα 5). Στον πίνακα 9 παρουσιάζεται η διαχρονική μεταβολή των σημαντικότερων πηγών εκπομπών αερίων διοξινών/φουρανίων στις ΗΠΑ. 2 Toxic Equivalent - Τοξικό ισοδύναμο (άθροισμα ποσοτήτων πολλαπλασιασμένων με τους αντίστοιχους παράγοντες ισοδύναμης τοξικότητας)

14 110 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Σχήμα 5: Πηγές εκπομπών διοξινών στις ΗΠΑ [16] Πίνακας 9: Πηγές εκπομπών διοξινών/φουρανίων στις ΗΠΑ, σε g TEQ [17] Πηγή Έτος Εγκαταστάσεις ΕΑΑ Παραγωγή ενέργειας από κάρβουνο Αποτέφρωση ιατρικών αποβλήτων Ανεξέλεγκτη ανοικτή καύση απορριμμάτων Σύνολο Εκπομπές υδραργύρου Η χρήση του υδραργύρου σε βιομηχανικές εφαρμογές και προϊόντα έφθασε σε ένα μέγιστο 2727 τόνων/έτος κατά δεκαετία του 70. Στη συνέχεια, μειώθηκε μέχρι το 2002 σε λιγότερο από 364 τόνους/έτος, λόγω της σταδιακής κατάργησης των περισσοτέρων εφαρμογών αυτού του μετάλλου, όπως υπαγορεύτηκε από την EPA. Παραδείγματος χάριν, οι υδραργυρικοί διακόπτες και οι θερμοστάτες έχουν αντικατασταθεί πλήρως, ενώ έχει μειωθεί σημαντικά και η περιεκτικότητα των λαμπτήρων φθορισμού σε υδράργυρο. Επίσης, πολλές κοινότητες έχουν εφαρμόσει ισχυρά προγράμματα ανακύκλωσης που διαχωρίζουν παλαιότερα προϊόντα που περιέχουν υδράργυρο από τα ΑΣΑ που στέλνονται στις εγκαταστάσεις ΕΑΑ. Αυτή η τάση, μαζί με την εφαρμογή των κανονισμών MACT, έχει μειώσει τις εκπομπές υδραργύρου των εγκαταστάσεων ΕΑΑ από 81 τόνους/έτος το 1989 σε λιγότερο από 0.9 τόνους/έτος το 2001 (σχήμα 6), έχοντας καταστήσει σημαντικότε-

15 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ ρες πηγές εκπομπής υδραργύρου στην ατμόσφαιρα πλέον τις εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας από άνθρακα. Σχήμα 6: Μείωση των εκπομπών υδραργύρου από εγκαταστάσεις ΕΑΑ [18] Οι μόνες εκπομπές από μονάδες ΕΑΑ που προκαλούν κάποια ανησυχία είναι πλέον τα οξείδια του αζώτου (ΝΟx). Εντούτοις, οι συνολικές εκπομπές NO x από ΕΑΑ αντιστοιχούν σε μόνο 0.22% των συνολικών εκπομπών NO x στις ΗΠΑ, όταν π.χ. οι εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας που χρησιμοποιούν άνθρακα παράγουν το 19.5% των εκπομπών NO x [19]. Ο πίνακας 10 παρουσιάζει τις μειώσεις των αερίων εκπομπών από τις αμερικανικές εγκαταστάσεις ΕΑΑ μεταξύ των ετών 1990 και 2000, ενώ ο πίνακας 11 παρουσιάζει τις μέσες εκπομπές 87 αμερικανικών εγκαταστάσεων, τα όρια που έχουν θεσπιστεί από την EPA, όπως επίσης το ποσοστό των παραγόμενων εκπομπών ως προς τα όρια της EPA. Πίνακας 10: Εκπομπές από εγκαταστάσεις ΕΑΑ [20] Ρύπος Ετήσιες Εκπομπές 1990 Ετήσιες Εκπομπές 2000 Μείωση % Διοξίνες/Φουράνια, g TEQ g 12 g 99,7 Υδράργυρος 41,1 τόνοι 2,0 τόνοι 95,1 Κάδμιο 4,32 τόνοι 0,3 τόνοι 93,0 Μόλυβδος 47,4 τόνοι 4,33 τόνοι 90,9 Υδροχλωρικό Οξύ τόνοι τόνοι 94,3 Διοξείδιο του θείου τόνοι τόνοι 86,7 Σωματίδια τόνοι 643 τόνοι 89,8

16 112 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Πίνακας 11: Μέσες τιμές εκπομπών ρύπων από δέκα μονάδες ΕΑΑ στις ΗΠΑ [21] Ρύπος Μέση τιμή Όρια US EPA Σύγκριση (% των ορίων) Μονάδα Διοξίνες/Φουράνια, g TEQ 0,05 0,26 19,2% ng/dscm 3 Σωματίδια ,7% mg/dscm Διοξείδιο του θείου % ppmv Οξείδια του αζώτου ,4% ppmv Υδροχλώριο % ppmv Υδράργυρος 0,01 0,08 12,5% mg/dscm Κάδμιο 0,001 0,020 5% mg/dscm Μόλυβδος 0,02 0,20 10% mg/dscm Μονοξείδιο του άνθρακα ,3% ppmv Πέραν όλων των παραπάνω, στον πίνακα 12 παρουσιάζονται στοιχεία σχετικά με τις αέριες εκπομπές από τις δέκα μονάδες (τέσσερις από τις ΗΠΑ και έξι από την ΕΕ) που ήταν υποψήφιες για το βιομηχανικό βραβείο WTERT του Ο κατάλογος των υποψήφιων μονάδων περιέλαβε εννέα εγκαταστάσεις μαζικής καύσης εσχάρας και μια εγκατάσταση αποτέφρωσης RDF (SEMASS), ενώ και οι δέκα μονάδες είχαν επιδείξει πολύ χαμηλές εκπομπές. Ο πίνακας 12 συγκρίνει ακόμη τις εκπομπές των τριών κορυφαίων υποψηφίων για το παραπάνω βραβείο, τις μέσες εκπομπές και των δέκα υποψηφίων εγκαταστάσεων, όπως επίσης τα αντίστοιχα περιβαλλοντικά όρια της ΕΕ και των ΗΠΑ. Το σχήμα 7 απεικονίζει το σύστημα ελέγχου εκπομπών της μονάδας SEMASS. Σχήμα 7: Σύστημα ελέγχου εκπομπών στην μονάδα ΕΑΑ SEMASS [7] 3 Dry Standard Cubic Meter Ξηρό Κανονικό Κυβικό Μέτρο

17 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ Πίνακας 12: Αέριες εκπομπές των υποψηφίων του βραβείου WTERT για το 2006 [6] Αέριες Εκπομπές ΕΑΑ-1 (mg/ Nm 3 ) ΕΑΑ-2 (mg/ Nm 3 ) ΕΑΑ-3 (mg/ Nm 3 ) Μέσες εκπομπές των 10 υποψηφίων (mg/nm 3 ) Όρια EΕ (mg/ Nm 3 ) Όρια US EPA (mg/ Nm 3 ) Σωματίδια (PM) 0,4 1,8 1 3, Διοξείδιο του θείου (SO 2 ) 6, , Οξείδια του αζώτου (NOx) Υδροχλώριο (HCI) 3,5 0, , Μονοξείδιο του άνθρακα (CO) Υδράργυρος (Hg) 0,002 0,005 0,002 0,01 0,05 0,06 Ολικός οργανικός άνθρακας (TOC) 0,5 N/A 0,9 1,02 10 Ν/Α Διοξίνες (ng/nm 3 ) 0,002 0,002 0,0015 0,02 0,10 0,14 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι εγκαταστάσεις ΕΑΑ για τη διαχείριση ΑΣΑ εξυπηρετούν περίπου 30 εκατομμύρια ανθρώπους στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με την αμερικανική εμπειρία, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της διαχείρισης των ΑΣΑ μειώθηκαν αισθητά (χαμηλότερες εκπομπές ΑΘ, παραγωγή ενέργειας, εξοικονόμηση γης, ανάκτηση υλικών, κλπ). Επιπλέον, οι εκπομπές τοξικών και επικίνδυνων ουσιών όπως ο υδράργυρος και οι διοξίνες έχουν μειωθεί σημαντικά, προστατεύοντας τη δημόσια υγεία. Αξιολογώντας περαιτέρω αυτά τα αποτελέσματα, διαπιστώνεται ακόμη ότι οι εγκαταστάσεις ΕΑΑ μειώνουν σημαντικά τις εκπομπές ΑΘ σε σύγκριση με τους ΧΥΤΑ, έχουν αρκετά χαμηλότερες εκπομπές έναντι των μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα (εκτός από το φυσικό αέριο), ενώ συγχρόνως μειώνουν την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Επιπλέον, 80% των καύσιμων οργανικών που περιλαμβάνεται στα ΑΣΑ μπορεί να θεωρηθεί ως ανανεώσιμο καύσιμο, κάτι που αναγνωρίζεται ήδη από το αμερικανικό DOE που χαρακτηρίζει τα ΑΣΑ ως βιομάζα. Μια ακόμη σημαντική παράμετρος που παρατηρήθηκε είναι ότι οι κοινότητες με μονάδες ΕΑΑ εμφανίζουν κατά 17.8% υψηλότερο ποσοστό ανακύκλωσης από τον αμερι-

18 114 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ κανικό μέσο όρο, κάτι που αντικρούει ένα ακόμη συνηθισμένο επιχείρημα κατά των ΕΑΑ, δηλαδή ότι η κατασκευή νέων μονάδων ΕΑΑ θα οδηγήσει σε χαμηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης. Με δεδομένο ότι οι ΗΠΑ εξαρτώνται ακόμη σημαντικά από τους ΧΥΤΑ, όπως και η Ελλάδα, τα παραπάνω μαθήματα από την εφαρμογή της ΕΑΑ στις ΗΠΑ συνοψίστηκαν στην παρούσα εργασία αποσκοπώντας στο να αποτελέσουν χρήσιμο πρακτικό οδηγό και για τη χώρα μας, στην οποία ακόμη (2010) δεν υπάρχει ούτε μία μονάδα θερμικής επεξεργασίας ΑΣΑ. Στη βάση της παραπάνω ανάλυσης συμπεραίνεται ότι η καύση των ΑΣΑ στην Ελλάδα έχει το αδιαμφισβήτητο δυναμικό να παίξει σημαντικό ρόλο στην εξισορρόπηση και τον ορθολογισμό του συστήματος ολοκληρωμένης διαχείρισης των ΑΣΑ της, με σαφή προτεραιότητα στη μείωση, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση ΑΣΑ και εμβόλιμα πριν την ταφή ΑΣΑ, υπολειμμάτων ή και επεξεργασμένων κλασμάτων ΑΣΑ, ιδιαίτερα, με δεδομένη την έντονη αβεβαιότητα στην εγχώρια αγορά επεξεργασμένων απορριμματογενών καυσίμων, αλλά και τις σημαντικές παρατηρούμενες καθυστερήσεις στις υλοποιήσεις των περισσότερων περιφερειακών σχεδιασμών. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Simmons P., Goldstein N., Kaufman S.M., Themelis N.J. and Thompson J.Jr., The state of Garbage in America, BioCycle, 2006, 4 (47), pp Swedish Trade Council, Renewable Energy in the U.S. Waste to Energy, U.S.A, January United States Environmental Protection Agency, Letter to President of Integrated Waste Services Association,, February 2003, 4. Michaels T., The 2007 ISWA Directory of Waste-to-Energy Plants, ISWA, June 2007, 5. Themelis N.J., An overview of the global waste-to-energy industry, Waste Management World, July-August 2003, pp Themelis N.J., Thermal Treatment Review, Waste Management World, July-August 2007, pp Energy Answers Co, SEMASS Resource Recovery Facility, Technology, Description &

19 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ Performance History, 2007, %20Desc%20Perf%20Hist% pdf 8. Intergovernmental Panel on Climate Change, 9. O Brien J. K., Comparison of Air Emissions from Waste-to-Energy Facilities to Fossil Fuel Power Plants, SWANA Applied Research Foundation Technical Report, 2006, Tchobanoglous, G., Theisen, H. and Vigil, S., Integrated Solid Waste Management, McGraw-Hill, N. York 1993 Ch DOE-U.S. Department of Energy: Homepage content.do?bt_code=bioenergy 12. United States Environmental Protection Agency, U.S. EPA, 1997 data 13. Energy Information Administration, DOE-EIA, Annual Energy Outlook 2002 http: // 14. Kiser J.V.L., Recycling and Waste to Energy The ongoing compatibility success story, MSW Management Journal, May/June Millrath K., Roethel F.J., Kargbo D.Μ.,. Waste-To-Energy Residues - The Search for Beneficial Uses, 12th North American Waste To Energy Conference (NAWTEC 12), Savannah, GA 17-19, May , p Deriziotis P., Substance and perceptions of environmental impacts of dioxin emissions. M.S. Thesis, Columbia University, (data by U.S. EPA) 17. Toxics Release Inventory: Quantified U.S. Dioxin Sources Over Time trifacts.org/quantified_sounes/quantified_ sources.php 18. Themelis N.J. and Gregory A., Mercury Emissions from High Temperature Sources in the NY/NJ Hudson Raritan Basin, Proceeding of NAWTEC 11, American Society of Mechanical Engineers, pp Albina D., Theory and experience on corrosion of waterwall and superheater tubes of waste to energy facilities, MS Thesis, Columbia University, Stevenson W., Emissions from Large MWC Units at MACT Compliance. Memorandum to Docket A-90-45, U.S. EPA, Research Triangle Park, NC, 2002

20 116 ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2010 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 21. Lauber J.D., Morris M.E., Ulloa P., Hasselriis F., Local Waste-to-Energy vs. Long Distance Disposal of Municipal Waste, AWMA Conference, New Orleans, Louisiana, June