ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ

Transcript

1 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 61 διάλογος ΠΟ ΛΙ ΤΙ ΣΜΟΣ ΣΤΗ ΔΕ ΚΑ Ε ΤΙΑ ΤΟΥ 1990 (ια μέ ρος) τοῦ π. Ἀν τω νί ου Ἀ λε βι ζο πο ύ λου ( ) 1 γ) Ἰ δε ο λο γι κο ποί η ση τῶν περι ο χῶν τῆς ζω ῆς Ἡ τά ση αὐ τή φαί νε ται κα θα ρά ἀ πό τό γε γο νός ὅ τι πολ λές αἱ ρε τι κές καί πα ραθρη σκευ τι κές ὁ μά δες ἵ δρυ σαν δε κά δες καί ἑ κα τον τά δες ὀρ γα νώ σεις-ἀ χυ ραν θρώ πους, πού ἀ να φέ ρον ται σέ ὅ λους τούς το μεῖς τῆς ζω ῆς, μέ σκο πό νά τούς ἐκ με ταλ λευ θοῦν γιά τούς σκο πούς τους. Ἤ δη στή δε κα ε τί α τοῦ 1980 πολ λές γκου ρου ι στι κές καί ἄλ λες ὁ μά δες ἀ νέ πτυξαν δρα στη ρι ό τη τα στόν το μέ α τῆς μουσι κῆς, τοῦ χο ροῦ, τῆς ὑ γι ει νι στι κῆς, τοῦ ἀ θλη τι σμοῦ, τῶν πο λε μι κῶν τε χνῶν, τῶν εἰ ρη νι στι κῶν κι νη μά των, τῆς ἐκ παί δευσης. Εἶ ναι γνω στό πώς σέ ὅ λους αὐ τούς τούς το μεῖς ἀ νε πτύ χθη σαν δρα στη ρι ό τητες καί στή χώ ρα μας ἀ πό μέ ρους πολ λῶν τέ τοι ων ὁ μά δων, δυ στυ χῶς, με ρι κές φορές καί μέ συ νερ γα σί α ἐ πί ση μων φο ρέων, ὅ πως τοῦ Ὑ πουρ γεί ου Παι δεί ας. Ἀ ναφέ ρου με γιά πα ρά δειγ μα τήν ὀρ γά νω ση «Κα φέ Σχο λει ό», πού κα τά φε ρε νά ὀρ γανώ σει σε μι νά ρια γιά ἐκ παι δευ τι κούς μέ τή συ νερ γα σί α τοῦ Ὑ πουρ γεί ου Παι δείας καί ἀ νέ πτυ ξε ποι κί λη δρα στη ρι ό τη τα στόν το μέ α τῆς ἐκ παί δευ σης. Συ νερ γά τες τοῦ «Κα φέ Σχο λει οῦ» χρη σι μο ποίησαν τήν ἰ δι ό τη τα τοῦ δη μό σιου λει τουρ γοῦ (π. χ. τοῦ ἐκ παι δευ τι κοῦ συμ βού λου) γιά νά προ πα γαν δί σουν τήν ἰ δε ο λο γί α τῆς ὀργά νω σης. Γιά νά κα τα στεῖ κα τα νο η τή ἡ σο βα ρό τητα τοῦ προ βλή μα τος γιά τό ὁ ποῖ ο κά νου με 1. Ἀπό τό ἀνέκδοτο ἔργο του: «Διαβρωτική Ἐπίδραση τῶν Αἱρέσεων. Ἀντιαιρετική ποιμαντική στή δεκαετία τοῦ 1990». λό γο θά ἀ να φερ θοῦ με δι ε ξο δι κώ τε ρα στήν κί νη ση τοῦ Μούν. Ὁ F. W. H a a ck στή συν δι ά σκε ψη τῶν ἐν τε ταλ μέ νων γιά θέ μα τα αἱ ρέ σε ων καί κο σμο θε ω ρι ῶν, πού ἔ γι νε στό R o t t e n b u rg (Μάρ τιος 1990) εἶ πε ὅ τι ὁ Μούν ἐ ξέ δω σε εἰδι κό πε ρι ο δι κό γιά τήν εἰ ρή νη μέ τή συ νεργα σί α Βαυα ρῶν κα θη γη τῶν τῆς θε ο λο γί ας, «προ φα νῶς ὄ χι χω ρίς ἀν ταλ λάγ μα τα». Σέ ἕ να ἔν τυ πο τῆς C A RP, πού μοι ράστη κε στούς φοι τη τές στό Πα νε πι στή μιο τῶν Ἀ θη νῶν, τί θεν ται σάν στό χοι της: «Πνευ μα τι κή Ἀ να νέ ω ση Ἦ θος Θε τι κές Προ τά σεις γιά Παγ κό σμια Δι και ο σύ νη». Οἱ «δρα στη ρι ό τη τες», ὅ πως ἐμ φα νί ζον ται στό ἔν τυ πο, κα λύ πτουν πολ λές πε ρι ο χές τῆς ζω ῆς: «1. Σε μι νά ρια συ νάν τη ση ἐκ παί δευση, 2. Καλ λι τε χνι κές δρα στη ρι ό τη τες, 3. Ἀ θλη τι κό τμῆ μα, 4. Ὀ ρει βα τι κό τμῆ μα, 5. Τμῆ μα Ψα ρι κῆς, 6. Δι ε θνές Φε στι βάλ νέ ων, 7. Δι ε θνής ἐ τή σια ἀ θλη τι κή συ νάν τη ση, 8. Δι α γω νι σμός Mr a nd M i ss U n i v e r s i ty T o k yo, 9. Δι ε θνεῖς ἀν ταλ λα γές, 10. Ἐ πι στημο νι κές συ νερ γα σί ες, 11. Εὐ ρω πα ϊ κές καί παγ κό σμι ες δρα στη ρι ό τη τες, 12. Παγ κόσμια Κί νη ση C A RP». Τό 1988 ὁ Μούν ἀ νήγ γει λε τή σύγ κλη ση «Παγ κό σμιου Πο λι τι στι κοῦ Φε στι βάλ» καί σέ «μή νυ μά» του, πού δη μο σι εύ θη κε σέ Ἀ θη να ϊ κές ἐ φη με ρί δες, ἀ να φέρ θη κε στούς X X IV Ὀ λυμ πια κούς ἀ γῶ νες στήν Κο ρέ α ὑ πο γραμ μί ζον τας ὅ τι, ἐ κτός ἀ πό τόν θε σμό τῶν Ὀ λυμ πια κῶν ἀ γώ νων, πού εἶ ναι «φεστι βάλ γιά τήν ἐγ κα θί δρυ ση παγ κό σμιας ἁρ μο νί ας στό ἐ ξω τε ρι κό πε δί ο», χρει α ζό μαστε «καί τή δη μι ουρ γί α μιᾶς ἐ σω τε ρι κῆς ἁρ 1

2 2 μο νί ας, ἀ να πτύσ σον τας τήν ὑ γι ῆ δι α νο η τι κή καί πνευ μα τι κή φύ ση τῆς ὕ παρ ξής μας». Γι αὐ τό καί στό κεί με νο προ τεί νε ται ἡ δι ε ξα γω γή ἑ νός «Παγ κό σμιου Πο λι τιστι κοῦ Φε στι βάλ», πού θά συγ κεν τρώ σει «ση μαί νου σες προ σω πι κό τη τες τῶν τε χνῶν, τῶν ἐ πι στη μῶν, τῶν μέ σων ἐ νη μέ ρω σης, τῆς θρη σκεί ας, τῆς οἰ κο νο μί ας, τῆς πο λι τικῆς, κα θώς καί ἀ θλη τές καί ἡ γέ τες νε ο λαι ῶν», δη λα δή ἕ να συν δυα σμό «πο λι τι στι κῶν ἀν ταλ λα γῶν» καί «ἀ θλη τι κοῦ ἀν τα γω νισμοῦ». Ὁ Μούν δέν δι στά ζει νά ὑ πο γραμ μί σει σ αὐ τό τό κεί με νο: «Ἕ να κί νη μα τοῦ ὁ ποί ου τά ἰ δε ώ δη εἶ ναι νά ὑ περ νι κή σει τίς δι α φο ρές με τα ξύ τῶν ἐ θνῶν, ἰ δε ο λο γι ῶν, θρη σκει ῶν καί φυ λῶν, ἔ χει ἀρ χί σει νά δρᾶ ὑ πό τήν κα θο δή γη σή μου τά τε λευ ταῖ α σα ράν τα χρό νια σ ἕ να εὐ ρύτα το πε δί ο καί σέ παγ κό σμια κλί μα κα. Ὀργα νώ σα με δι ά φο ρα ἀ κα δη μα ϊ κά συ νέ δρια, πλαι σι ω θέν τα ἀ πό δι ε θνῶς δι α κε κρι μέ νους λο γί ους, μέ σκο πό τή δι α λο γι κή συ ζή τη ση μέ θέ μα τίς ἀ πό λυ τες ἀ ξί ες καί τή θε με λί ω ση τῆς ἁρ μο νί ας με τα ξύ τῶν δι α φό ρων πε δί ων τῆς ἐ πι στή μης. Φοι τη τές πα νε πι στη μί ων καί νέ οι δι α φόρων θρη σκευ τι κῶν πε ποι θή σε ων συμ με τεῖχαν σέ δρα στη ρι ό τη τες μέ σκο πό τήν ἔμ πρακτη συμ με το χή σέ προ γράμ μα τα βο η θεί ας καί πα ρο χῆς κοι νω νι κῶν ὑ πη ρε σι ῶν μέ στόχο τήν προ ώ θη ση ἑ νός ὑ γιοῦς συ στή μα τος ἀ ξι ῶν γιά νέ ους ἀν θρώ πους. Ἐ πί σης, ἔ χουν ὀρ γα νω θεῖ συ νέ δρια ἡ γετῶν θρη σκευ τι κῶν δογ μά των γιά τήν ἐνθάρ ρυν ση τοῦ δι α λό γου καί τή συμ φι λί ωση με τα ξύ τῶν δι α φό ρων θρη σκει ῶν καί τήν ἐγ κα θί δρυ ση ἑ νός εἰ ρη νι κοῦ κό σμου. Τό Παγ κό σμιο Συ νέ δριο Μέ σων Ἐ νη μέ ρω σης (W MC) ἔ δει ξε νά καλ λι ερ γεῖ ἕ να αἴ σθη μα εὐ θύ νης στό χῶ ρο τῶν μέ σων μα ζι κῆς ἐ νημέ ρω σης. Τό Δι ε θνές Ἵ δρυ μα Ἀ ρω γῆς καί Φι λί ας (I R FF) ἔ χει προ σφέ ρει ὑ πη ρε σί ες στίς ὑ πο α νά πτυ κτες χῶ ρες. Ἡ Δι ά σκε ψη Κο ρυ φῆς γιά Παγ κό σμια Εἰ ρή νη, Παγ κό σμια Συ νέ δρια γιά Ἡ γέ τες τῆς Οἰ κο νο μί ας καί οἱ δρα στη ρι ό τη τες τοῦ Δι ε θνοῦς Συν δέ σμου Καλ λι τε χνῶν εἶ ναι ὅ λα μέ ρος τῶν προ σπαθει ῶν μας. Στίς 18 Σε πτεμ βρί ου 1976, εἶ χε πραγ ματο ποι η θεῖ στήν Οὐ ά σιγ κτον ἕ να Φε στι βάλ Εἰ ρή νης πού συγ κέν τρω σε ἄ το μα δι α φό ρων φυ λῶν. Μιά «Δι α κή ρυ ξη γιά τήν Οἰ κο δό μη ση ἑ νός Νέ ου Παγ κό σμιου Πο λιτι σμοῦ» υἱ ο θε τή θη κε ὁ μό φω να στίς 18 Δεκεμ βρί ου 1983 στή Σε ούλ, σέ μιά συ νάν τη ση πα ρου σί α ἀν τι προ σώ πων τῆς Ἀ κα δη μί ας Κα θη γη τῶν γιά τήν Παγ κό σμια Εἰ ρή νη ἀ πό 72 χῶ ρες. Σύμ φω να μέ τό πνεῦ μα αὐ τῶν τῶν συμ βάν των, καί μέ τήν ἱ στο ρι κή εὐ καιρί α τῶν X X IV Ὀ λυμ πια κῶν Ἀ γώ νων τῆς Σεούλ, μα ζί μέ ἀν τι προ σώ πους ἀ πό 120 χῶ ρες προ τεί νου με τό Παγ κό σμιο Πο λι τι στι κό Φεστι βάλ. Προ τεί νω ἕ να γε γο νός δύ ο ἑ βδο μάδων μέ ἀ φε τη ρί α ἐ νάρ ξε ως τή Σε ούλ στίς 18 Σε πτεμ βρί ου 1990, ἐ νῶ οἱ με τα γε νέ στε ρες νά δι ε ξά γον ται ἀ νά τρί α χρό νια. Οἱ νέ οι τῆς σή με ρον θά δη μι ουρ γή σουν τόν πο λι τι σμό τοῦ αὔ ριο. Ἡ καρ διά τοῦ πολι τι σμοῦ πρέ πει νά βα σί ζε ται στήν ἀ λη θι νή ἀ γά πη, φέ ρον τας κά θε ἕ ναν ἀ πό τούς πολι τι σμούς τοῦ κό σμου σέ πλή ρη ἄν θι ση. Ἡ προ ώ θη ση αὐ τῆς τῆς ἰ δέ ας τοῦ παγ κό σμιου πο λι τι σμοῦ, εἶ ναι ἡ αἰ τί α γιά τήν πραγ ματο ποί η ση τοῦ Παγ κό σμιου Πο λι τι στι κοῦ Φεστι βάλ σάν μιά εὐ και ρί α ἑ ορ τα σμοῦ ἀ δελ φοσύ νης τῆς ἀν θρω πό τη τας καί τή δη μι ουρ γί α ἰ δα νι κῶν οἰ κο γε νει ῶν. Τό πρό τυ πο γιά μιά πα ναν θρώ πι νη οἰ κογέ νεια, βα σι σμέ νο στήν ἀ λη θι νή ἀ γά πη καί στήν ὑ πέρ βα ση τῶν φυ λε τι κῶν δι α φο ρῶν καί τοῦ χρώ μα τος, θά μᾶς ὁ δη γή σει στήν ἐκπλή ρω ση τῆς παγ κό σμιας εἰ ρή νης. Ἄν δρες καί γυ ναῖ κες πού θά συν δρά μουν σ αὐ τή τήν ἰ δέ α θά προ σκλη θοῦν νά συμ με τά σχουν σέ δι ε θνεῖς γά μους στό ὄ νο μα τοῦ θε οῦ σάν πα ρά δειγ μα ἀ σπα σμοῦ δια ρκῶν οἰ κο γε νειακῶν σχέ σε ων καί αἰ ώ νι ων ἀ ξι ῶν. Ζῶν τας

3 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 61 διάλογος μέ ὑ ψη λά ἠ θι κά ἰ δε ώ δη, αὐ τά τά ζευ γά ρια θά εἶ ναι πρό τυ πο ἠ θι κῆς καί θά ἀ νοί ξουν τό δρό μο πρός τή δη μι ουρ γί α ἰ δα νι κῶν οἰ κο γενει ῶν, κοι νω νι ῶν καί ἐ θνῶν». Τό κεί με νο αὐ τό εἶ ναι σα φές καί δέν χρει ά ζε ται σχο λια σμό. Πρό κει ται γιά τήν ἑ νο ποί η ση τοῦ κό σμου μέ βά ση τήν ἰ δε ο λογί α τοῦ Μούν καί κά τω ἀ πό τήν ἡ γε σί α του. Αὐ τό γί νε ται σα φές μέ τό γε γο νός ὅ τι προβάλ λον ται οἱ ὁ μα δι κοί γά μοι πού τε λοῦνται ἀ πό τόν Μούν σάν πρό τυ πο τῆς πα νανθρώ πι νης οἰ κο γέ νειας, τήν ὁ ποί α ἐ πι δι ώ κει νά δη μι ουρ γή σει ἡ κί νη σή του. Γιά νά γί νει κα τα νο η τό αὐ τό πρέ πει νά ἀ να φερ θοῦ με μέ συν το μί α στήν ἐ σχα το λο γί α τοῦ Μούν, τήν ὁ ποί α θέ λει νά ἐ πι βά λει σέ ὁ λό κλη ρο τόν χρι στι α νι κό κό σμο. Κα τά τόν Μούν ὁ Ἰ η σοῦς ὁ ἀ πό Να ζα ρέτ ἦλ θε «σάν ὁ Χρι στός», ὁ «δεύ τε ρος Ἀ δάμ» καί ἔ γι νε «ἕ να μέ τόν Θε ό», μέ τό νά κη ρύξει καί νά ἐ φαρ μό σει τό λό γο Του καί μέ τό νά ἀ πο κα λύ ψει στό λα ό τόν Θε ό. Ὅ μως ὁ λα ός τόν σταύ ρω σε καί ἔ τσι δέν μπό ρε σε νά ἐγ κα θι δρύ σει τή βα σι λεί α τοῦ Θε οῦ στή γῆ. Μέ τό θά να τό του καί τήν ἀ νά στα ση νί κη σε τό Σα τα νᾶ καί κα τά στη σε δυ να τή τήν πνευ μα τι κή σω τη ρί α γιά ὅ σους ἀ ναγεν νή θη καν μέ τό Ἅ γιο Πνεῦ μα. Ἀλ λά ἡ ἐγ κα θί δρυ ση τῆς βα σι λεί ας τοῦ Θε οῦ στή γῆ ἐ πρό κει το πλέ ον νά πραγ μα το ποι η θεῖ μέ τή Δευ τέ ρα πα ρου σί α τοῦ Χρι στοῦ, πού ἀ πο τε λεῖ καί τήν ἐ σχα το λο γί α τῆς κί νησης. Ἡ Δευ τέ ρα πα ρου σί α τοῦ Χρι στοῦ θά γίνει στή δι κή μας ἐ πο χή. Ὁ Χρι στός θά ἔλ θει προ η γου μέ νως σάν ἄν θρω πος μέ σάρ κα καί αἷ μα καί θά ἱ δρύ σει μιά οἰ κο γέ νεια, μέ τό γά μο του μέ μιά γυ ναί κα ἀ πό σάρ κα καί αἷ μα. Αὐ τοί θά εἶ ναι οἱ «ἀ λη θι νοί γο νεῖς» ὁ λό κλη ρης τῆς ἀν θρω πό τη τας. Ἡ πραγ μάτω ση αὐ τοῦ τοῦ γά μου τῶν «ἀ λη θι νῶν γονέ ων» ταυ τί ζε ται μέ τή Δευ τέ ρα πα ρου σί α τοῦ Χρι στοῦ. Ὅ ταν οἱ ἄν θρω ποι ἀ να γνω ρίσουν τούς ἀ λη θι νούς γο νεῖς καί ὑ πο τα γοῦν σ αὐ τούς, θά ἀ πα λει φθεῖ ἡ προ πα το ρι κή τους ἁ μαρ τί α. Θά φθά σουν στό στά διο τῆς τε λει ό τη τας καί τό τε οἱ «ἀ λη θι νοί γο νεῖς» θά ἐ πι λέ ξουν γιά τόν κα θέ να τό συ ζυ γι κό ταῖ ρι του καί θά εὐ λο γη θοῦν γιά νά ἀ ποκτή σουν «τέ λεια τέ κνα» καί νά αὐ ξή σουν τήν «οἰ κο γέ νεια τοῦ Θε οῦ», πού ἀ πο τε λεῖ τόν ἐγ κα θι δρυ μέ νο πα ρά δει σο στή γῆ 2. Μέ αὐ τή τήν ἔν νοι α πρέ πει νά κα τα νοη θεῖ ἡ «πα ναν θρώ πι νη οἰ κο γέ νεια», βασι σμέ νη στήν «ὑ πέρ βα ση τῶν φυ λε τι κῶν δι α φο ρῶν», γιά τήν ὁ ποί α γί νε ται λό γος στό ἔν τυ πο πού ἀ πευ θύ νε ται στούς Ἕλ ληνες νέ ους. Ἡ ἐ σχα το λο γί α τοῦ Μούν δέν ἔ χει σάν κέν τρο τό πρό σω πο τοῦ Ἰ η σοῦ Χρι στοῦ, ἀλ λά τόν ἴ διο τόν Σάν Μυ ούνκ Μούν, τόν ὁ ποῖ ο θε ω ρεῖ «Κύ ριο τῆς δευ τέρας πα ρου σί ας»! Προ κει μέ νου νά προ ση λυ τι σθοῦν ὅ σο γί νε ται πε ρισ σό τε ροι Ἕλ λη νες νέ οι, μέ τό πρό σχη μα τοῦ «Φε στι βάλ Νέ ου Κό σμου», δη μι ουρ γή θη κε ἡ «Ἐ πι τρο πή Φε στι βάλ Νέου Κό σμου», πού ἀ ναγ γέλ λει ὅ τι τό Φεστι βάλ θά γί νει στή Σε ούλ ἀ πό 24/8 ἔ ως 2/9/1991 ὅ που θά συμ με τά σχουν «ἐ ξέ χουσες προ σω πι κό τη τες ἀ πό ὅ λα τά πε δί α τῶν ἀν θρω πί νων δρα στη ρι ο τή των ἀ πό ὅ λες τίς χῶ ρες τῆς ὑ φη λί ου». Ἀ ναγ γέ λλε ται ἀ κό μη ὅ τι τό φε στι βάλ θά συμ πε ρι λά βει «ἐ πι στη μο νι κά συ νέ δρια, ἕ να παγ κό σμιο συ νέ δριο σχε τι κό μέ τά Μέσα Μα ζι κῆς Ἐ νη μέ ρω σης, μιά συ νά θροι ση ἡ γε τῶν ἀ π ὅ λες τίς παγ κό σμι ες θρη σκεῖες, ὁ μι λί ες προ σω πι κο τή των παγ κο σμίου κύ ρους, μιά συ νά θροι ση καλ λι τε χνῶν παγ κο σμί ου ἀ κτι νο βο λί ας καί πο λι τι στι κές ἐκ δη λώ σεις ἀ π ὅ λο τόν κό σμο». Ὅ σοι γνω ρί ζουν τίς δι α συν δέ σεις τοῦ Μούν καί τίς οἰ κο νο μι κές καί ἄλ λες δυ νατό τη τες τῶν ὀρ γα νώ σε ών του, δέν ἀμ φιβάλ λουν γιά τό ὅ τι τό φε στι βάλ θά πραγμα το ποι η θεῖ καί θά ἀ πο τε λέ σει ἕ να ἀ κό μη 2. βλ. Ἀ. Ἀλεβιζοπούλου, Ἐγχειρίδιο αἱρέσεων καί παραχριστιανικῶν ὁμάδων. 3

4 βῆ μα στήν προ σπά θεια δι ά βρω σης τῆς κοι νω νί ας μας 3. Ὅ λες αὐ τές οἱ πε ρι ο χές τῆς ζω ῆς, στίς ὁ ποῖ ες ἀ να φέ ρον ται τά ἔν τυ πα, ὑ πη ρετοῦν τήν ἰ δε ο λο γί α τοῦ Μούν καί ἀ πο βλέπουν στήν πα γί δευ ση ἀ νύ πο πτων νέ ων. Ἡ «παγ κό σμια κοι νω νί α» θά προ έλ θει ἀ πό τήν «ἑ νο ποί η ση» τῶν κρα τῶν καί πέ ρα ἀ πό ἕ να «συ να σπι σμό», κά τω ἀ πό τή «νέ α ἰ δε ολο γί α» καί τόν νέ ο Φύ ρερ πού ἐν σαρ κώ νει τήν «παγ κό σμια Πρω ταρ χι κή Δύ να μη», ἡ ὁ ποί α προ βάλ λε ται μέ εἰ δι κό σχέ διο στό κεί με νο πρός τούς Ἕλ λη νες φοι τη τές. Οἱ ἐν δι α φε ρό με νοι κα λοῦν ται στίς «Ὁ μι λί ες κοι νω νι κοῦ καί ἀν θρω πι στι κοῦ πε ρι ε χομέ νου» μέ εἰ δι κά προ γράμ μα τα, στά ὁ ποῖ α δέν ἐμ φα νί ζε ται φο ρέ ας, ἀλ λά τά ὀ νό μα τα τρι ῶν βα σι κῶν ὑ πευ θύ νων πού δροῦν στή χώ ρα μας. Ὅ σοι δεί ξουν πε ρισ σό τε ρο ἐν δι α φέ ρον κα λοῦν ται νά πα ρα κο λου θή σουν τό «Σεμι νά ριο ἐ πί τῆς φι λο σο φί ας τῶν Θεί ων Ἀρ χῶν». Στό «Πρό γραμ μα» τοῦ Σαβ βά του, 5 Φε βρου α ρί ου 1990 (ὥ ρα ) πε ριλαμ βά νον ται θέ μα τα, ὅ πως «Οἱ Ἀρ χές τῆς Δη μι ουρ γί ας», «ἡ ρί ζα τοῦ κα κοῦ», «ἡ ἀ ποστο λή τοῦ Μεσ σί α», «οἱ ἀρ χές τῆς ἀ πο κατά στα σης», «ἀ πο κα τά στα ση τῆς Ἱ στο ρί ας». Ὅ λες λοι πόν οἱ δρα στη ρι ό τη τες τῶν ὀργα νώ σε ων αὐ τῶν, σέ τε λευ ταί α ἀ νά λυ ση δέν ἀ πο βλέ πουν στό σκο πό τόν ὁ ποῖ ο ἀ ναφέ ρουν, ἀλ λά χρη σι μο ποι οῦν ται σάν μέ σα προ ση λυ τι σμοῦ, μέ σκο πό νά συν δέ σουν τούς ἀ νύ πο πτους νέ ους μέ τήν ὀρ γά νωση τοῦ Μούν καί νά τούς ὁ δη γή σουν στήν ἀ να γνώ ρι ση τῆς ἰ δε ο λο γί ας του καί στήν ὑ πο τα γή στόν Κο ρε ά τη ψευ δο μεσ σί α. δ) Νέ α ἠ θι κή Ἡ νέ α τά ση ἀ πο βλέ πει στήν κα τάρ γη ση τῶν γε νι κῶν ἀν τι λή ψε ων γιά τή ζω ή, τήν ἐ ξου δε τέ ρω ση τῶν ἀ ξι ῶν τοῦ πο λι τι σμοῦ 3. Τό κείμενο συντάχθηκε πρίν τήν κοίμηση τοῦ π. Ἀντωνίου (1996). μας καί κά θε εἴ δους ἱ ε ραρ χί ας καί κοι νω νικῆς δο μῆς, πού θε με λι ώ νε ται στή χρι στι ανι κή εἰ κό να γιά τόν ἄν θρω πο. Στή νέ α ἠ θι κή δέν ὑ πάρ χει πλέ ον τό στοι χεῖ ο τῆς δέ σμευ σης. Ἡ νέ α ἠ θι κή ὑ πηρε τεῖ τήν ἰ δε ο λο γί α, τούς σκο πούς τῆς ὀργά νω σης. Κά θε τί πού ὑ πη ρε τεῖ αὐ τό τό σκο πό χα ρα κτη ρί ζε ται ἠ θι κό, ἐ νῶ ἐ κεῖ νο πού ἀν τι τάσ σε ται σ αὐ τόν, λο γί ζε ται ἀ νήθι κο. Οἱ σκο ποί τῆς ὀρ γά νω σης προ βάλλον ται μέ ἀ πό λυ τη ἀ παί τη ση, για τί ὅ πως δι α κη ρύτ τε ται, στη ρί ζον ται στή «θε ϊ κή αὐθεν τί α». Οἱ κα νό νες της ἀ πο λυ το ποι οῦν ται καί κα θέ νας πού δι α φω νεῖ χα ρα κτη ρί ζε ται ἐγ κλη μα τί ας! Ἄς πά ρου με γιά πα ρά δειγ μα τή Σα η εντό λο τζυ. Στήν P o l i c y b r i ef τῆς 18ης Ἰ ου νί ου 1968 κά τω ἀ πό τόν τί τλο «Ἠ θι κή», ἑρ μη νεύον ται οἱ ὅ ροι «ἀν τί θε τη ἄ πο ψη» καί «ξένη ἄ πο ψη». Ἀν τί θε τη ἄ πο ψη εἶ ναι «τό νά ἀ κο λου θεῖς μιά ἀ πό φα ση, ἕ να σκο πό πού βρί σκε ται σέ ἀ π εὐ θεί ας ἀν τί θε ση μέ τούς σκο πούς πού εἶ ναι γνω στοί σάν σκο ποί τῆς ὁ μά δας». Ξέ νη ἄ πο ψη εἶ ναι «μιά κα τά στα ση τοῦ πνεύ μα τος, σύμ φω να μέ τήν ὁ ποί α ἐ πιθυ μεῖ κα νείς νά ἐ πι δι ώ ξει ἕ να ἄλ λο σκο πό ἀ πό τούς σκο πούς πού εἶ ναι γνω στοί σάν σκο ποί τῆς ὁ μά δας». Ὕ στε ρα ἀ πό αὐ τούς τούς ὁ ρι σμούς ὁ H ub b a rd προσ δι ο ρί ζει ὡς ἑ ξῆς τό σκο πό τῆς «ἠ θι κῆς»: «Ὁ πρῶ τος σκο πός τῆς ἠ θι κῆς εἶ ναι νά ἀ πο μα κρυν θοῦν ἀ πό τό πε ρι βάλ λον ἀν τί θετες ἀ πό ψεις. Ὅ ταν ἐ πι τευ χθεῖ αὐ τό, ἡ ἠ θι κή ἔ χει σάν σκο πό νά ἀ πο μα κρύ νει ἀ πό τό πε ριβάλ λον ξέ νες ἀ πό ψεις. Ἔ τσι εἶ ναι γιά ὅ λους δυ να τή ἡ πρό ο δος» 4. Τό νά ἐ ξου δε τε ρώ σει λοι πόν κα νείς ὁ ποιον δή πο τε ἐμ πο δί ζει τό σκο πό τῆς ὀρ γά νωσης ἤ ἀ κό μη ἐ κεῖ νον πού βρί σκε ται σέ 4. L. Ron Hubbard, Das Handbuch für den Ehrenamtlichen Geistlichen, New Era Publications, Kopenhagen 1983, σ

5 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 61 διάλογος «κα τά στα ση πνεύ μα τος» πού ἐ πι θυ μεῖ τήν ἐ πι δί ω ξη ἄλ λων σκο πῶν, αὐ τό εἶ ναι τό ἀντι κεί με νο τῆς ἠ θι κῆς πρά ξης, πού ἀ νοί γει τό δρό μο γιά τήν «πρό ο δο»! Γι αὐ τό καί τό ἄρ θρο 12 τοῦ «Κώ δι κα Τι μῆς» τῆς Σα ϊ εν τόλο τζυ, ὅ πως τόν κυ κλο φο ρεῖ στή χώ ρα μας ἡ κί νη ση ΚΕ ΦΕ (Κέν τρο Ἐ φηρ μο σμέ νης Φιλο σο φί ας Ἑλ λά δος): «Πο τέ μή φο βη θεῖς νά βλά ψεις κά ποι ον γιά μιά δί και η αἰ τί α». Αὐ τό τό ἄρ θρο κά νει σα φές τί ἐν νο εῖ ὁ H u b b a rd στήν P o l i c y b r i ef τῆς 7ης Δε κεμ βρίου 1969, πού δη μο σι εύ ε ται στό «Ἐγ χει ρί διο γιά τόν ἐ πί τι μο κλη ρι κό» (σελ ). Δι η γεῖ ται πώς ὅ ταν ἦ ταν μι κρός, ἐ ξου δε τέρω σε μέ τήν «τε χνο λο γί α J u do» ἕ να με γαλύ τε ρό του ἀ γό ρι, πού τυ ραν νοῦ σε τά ἄλ λα παι διά. «Τό τε μιά μέ ρα, σκαρ φά λω σα σ ἕ να ξύ λι νο φρά χτη τρί α μέ τρα ψη λά, πε ρίμε να ὥ σπου νά προ σπε ρά σει ὁ δω δε κά χρονος τύ ραν νος τῶν παι δι ῶν καί μέ πλή ρη ὁ πλι σμό πή δη ξα πά νω του». Ἐ φαρ μόζον τας αὐ τό τόν κα νό να στήν «ἀ πο στο λή» τοῦ «ἐ πί τι μου ἱ ε ρέ α» τῆς Σα η εν τό λο τζυ ἀ να φέ ρει: «Ὁ ἐ πί τι μος ἱ ε ρέ ας κα θα ρί ζει τό πε ριβάλ λον, ὥ στε νά μπο ρεῖ νά ὑ πάρ ξει παρα γω γή καί νά μπο ροῦν νά προ σφέ ρον ται ὑ πη ρε σί ες. Τό κα θι στᾶ ἀ βέ βαι ο γιά ἐ κεί νους πού μέ τήν ἀ μέ λειά τους, μέ τά συ νε χῆ λά θη τους ἤ μέ κα τα πί ε ση ἐ λατ τώ νουν τίς στα τιστι κές καί ἐ ξω θοῦν κα λούς συ νερ γά τες σέ ἀ πο χώ ρη ση». Μέ ποι όν τρό πο οἱ ἐ πί τι μοι ἱ ε ρεῖς τῆς Σαϊ εν τό λο τζυ «κα θα ρί ζουν» τό πε ρι βάλ λον, πού ἐμ πο δί ζει τό ἔρ γο τῶν συ νερ γα τῶν της; Ὁ L. R. H u b b a rd συ νε χί ζει: «Ἄν οἱ ἄνθρω ποι δέν τό κα τα νο οῦν αὐ τό ὅ σο πρέ πει, καί πα ρά ταῦ τα κά ποι ος κα θι στᾶ ἀ δύ να τη τήν ἐρ γα σί α, ἀ να ζη τοῦν ἕ να ξύ λι νο φρά χτη τρί α μέ τρα ψη λά»! Πα ρό μοι α «ἠ θι κή» κη ρύτ τε ται καί ἀ πό τόν Μούν, ὁ ὁ ποῖ ος σχε τι κο ποι εῖ τό ψεῦδος. «Τό ψεῦ δος γί νε ται ἁ μαρ τί α ἄν κά ποι ος εὐ νο εῖ μ αὐ τό ἕ ναν ἄλ λο ἄν θρω πο. Ἀλ λά ἄν κα νείς θέ λει νά τοῦ κά νει κα λό μέ τή δι ήγη ση ἑ νός ψεύ δους, αὐ τό δέν εἶ ναι ἁ μαρ τί α. Ἀ κό μη καί ὁ Θε ός λέ ει πο λύ συ χνά ψέμ ματα καί μέ τό νά ψεύ δε ται ὁ Θε ός θέ λει νά κά νει με γα λύ τε ρο κα λό στόν ἄν θρω πο ἀ πό ὅ,τι ὁ ἄν θρω πος ἀ να μέ νει» 5. Ἄν ὁ Θε ός ψεύ δε ται, πό σο μᾶλ λον μποροῦν οἱ ἄν θρω ποι νά ψεύ δον ται «γιά ἕ να κα λό σκο πό», ἐν νο εῖ ται! Ὁ ὅ ρος πού χρη σιμο ποι εῖ ται γι αὐ τό στήν κί νη ση τοῦ Μούν εἶ ναι h e a v e n ly d e c e p t i on. Μ αὐ τό τόν τρόπο, λέ γει ὁ Μούν, προ στα τεύ ε ται ὁ ἐ σω τερι κός πυ ρή νας τοῦ μη νύ μα τος ἀ πό χλευασμό καί ἐ ναν τί ω ση, για τί στούς «ἔ ξω» τό μή νυ μα προ σφέ ρε ται μέ τόν τρό πο πού μπο ροῦν νά τό ἀν τι λη φθοῦν, κα θι στώντας ταυ τό χρο να γι αὐ τούς εὐ κο λώ τε ρο τό δρό μο πρός τήν «ἀ πό λυ τη ἀ λή θεια», τήν ὁ ποί α δέν μπο ρεῖ νά κα τα νο ή σει κά ποι ος ἀ μύ η τος! Σχο λι ά ζον τας ὁ H a a ck ἀ να κα λύ πτει ἐ δῶ τό μον τέ λο τῶν γνω στι κῶν μέ τρί α ἐ πί πεδα: τοῦ ὑ λι κοῦ, τοῦ ψυ χι κοῦ καί τοῦ πνευμα τι κοῦ ἀν θρώ που. Γιά τούς «ἔ ξω», δη λα δή τούς «ὑ λι κούς», ὁ Μούν εἶ ναι ἕ νας «προ φήτης σή με ρα». Γιά τά μέ λη τῆς «Ἑ νω τι κῆς Ἐκ κλη σί ας», τούς «ψυ χι κούς», κη ρύτ τε ται σάν Μεσ σί ας καί L o rd of t he S e c o nd A d ve nt. Ὅ μως γιά τόν ἐ σω τε ρι κό κύ κλο, γιά τούς «πνευ μα τι κούς», εἶ ναι ὁ ἐν σαρ κω μένος Θε ός - Πα τέ ρας 6. Οἱ «ἀ λη θι νοί γο νεῖς» γνω ρί ζουν ποι ό εἶ ναι τό κα λό γιά τόν κα θέ να. Ἑ πο μέ νως ὁ τι δή πο τε κά νουν, εἶ ναι γιά τό κα λό μας καί λο γί ζε ται ἠ θι κό. Αὐ τή τήν ἀν τί λη ψη τή συ ναν τᾶ με καί στούς Χά ρε Κρίσ να, καί στό Γκου ρού Μα χα ρά τζι καί σέ πολ λές ἄλ λες ὁ μά δες 7. Ἡ «νέ α ἠ θι κή» ὁ δη γεῖ πλέ ον στόν ἐ ξαγια σμό ὅ λων τῶν μέ σων, τά ὁ ποῖ α θά 5. F. W. Haack, Jesus Christus und/oder San Myung Mun, Material-Edition 25, ἔκδ. Arbeitsgemeinschaft für Religions-und Weltanschauungsfragen, München 1989, σ Στό ἴδιο, σ Ἀ. Αλεβιζοπούλου, Ψυχοναρκωτικά. 5

6 Η ΕΚ ΚΛΗ ΣΙΑ ΤΗΣ ΤΕ ΛΕΥ ΤΑΙ ΑΣ ΔΙ Α ΘΗ ΚΗΣ. ΜΙΑ ΡΩ ΣΙ ΚΗ ΣΕ ΚΤΑ τοῦ Πρω το πρ. Βα σι λεί ου Γε ωρ γο πού λου Λέ κτο ρα Θε ο λο γι κῆς Σχο λῆς Α.Π.Θ. Ἡ πτώ ση τοῦ Κομ μου νι στι κοῦ κα θεστῶ τος στή Ρω σί α καί ὁ ἄ νε μος ἐ λευ θε ρί ας ὁ ὁ ποῖ ος φύ ση ξε, ἀ πο τέ λε σε τήν ἀ φορ μή γιά τήν εἰ σβο λή ποι κί λων αἱ ρε τι κῶν καί πα ρα θρη σκευ τι κῶν κι νή σε ων, πού θε ώ ρησαν τή Ρω σί α, ὅ πως καί τίς ἄλ λες χῶ ρες τοῦ πρώ ην σι δη ροῦ πα ρα πε τά σμα τος, ὡς «ἱ ε ρα πο στο λι κό» ἀ γρό γιά νά δι α δώ σουν τίς πλά νες τους. Ταυ το χρό νως ὅ μως μέ τήν ποι κι λό μορφη καί συ στη μα τι κή προ ση λυ τι στι κή δραστη ρι ό τη τα τῶν ἐ ξω τε ρι κῶν κι νή σε ων στή Ρω σί α δη μι ουρ γή θη κε μί α αὐ τό χθο νη σέκτα πού εἶ ναι γνω στή ὡς «Ἐκ κλη σί α τῆς Τε λευ ταί ας Δι α θή κης». Ι) Ὁ Ἱ δρυ τής τῆς Σέ κτας Ἱ δρυ τής τῆς σέ κτας «Ἐκ κλη σί α τῆς Τελευ ταί ας Δι α θή κης», εἶ ναι ὁ Ρῶ σος Σερ γέ ϋ Το ρόπ (S e r g ei A n a t o l i j e w i t s ch T o r op) πρώ ην ἀ στυ νο μι κός στό ἐ πάγ γελ μα καί δά σκαλος τοῦ φω τός τώ ρα γιά τούς ὀ πα δούς του. Ὁ Σερ γέ ϋ Το ρόπ γεν νή θη κε στίς Γιά τήν σύνταξη τοῦ παρόντος ἄρθρου βασιστήκαμε στήν κάτωθι βιβλιογραφία: α) Vissarion, στό Berliner Dialog 28 (2005), σ. 26, β) A. Fincke M. Pöhlmann, Kompass Sekten und religiöse Weltanschauungen. Ein Lexikon, Gütersloh 2004, σ. 221, γ) J. Buch Ph. Jusin, Sonnenstadt in Sibirien, στό G2W. Ökumenisches Forum für Glaube, Religion und Gesellschaft in Osten und West, 5(2007), σσ στήν πε ρι φέ ρεια K r a s n o d ar. Εἶ ναι ἔγ γα μος καί ἔ χει πέν τε παι διά. Τό 1991 ὁ Σερ γέ ϋ Τορόπ, ἀ φοῦ ἄ φη σε γέ νια, μαλ λιά καί ἄρ χι σε νά φο ρά ει λευ κά ροῦ χα, ἰ σχυ ρί στη κε ὅ τι εἶναι ὁ ἐ πα νερ χό με νος Χρι στός μέ τό ὄ νο μα Βησ σα ρί ω νας καί ὡς τέ τοι ος πι στεύ ε ται, θε ω ρεῖ ται καί τι μᾶ ται ἀ πό τούς ὀ πα δούς του. Τόν ἰ σχυ ρι σμό ὅ τι εἶ ναι ὁ ἐ πα νερ χό μενος Χρι στός τόν δι α τυ πώ νει δη μο σί ως, ὄ χι μό νο στίς ὁ μι λί ες του ἀλ λά καί σέ συ νεντεύ ξεις τύ που πού ἔ χει κα τά και ρούς δώσει. Μέ ἀ φορ μή τό νέ ο του ὄ νο μα οἱ ὀ πα δοί του ὀ νο μά ζον ται καί «Βησ σα ρι ο νι στές». Ι Ι) Οἱ δι δα σκα λί ες τῆς σέ κτας Τό πι στεύ ω τοῦ Βησ σα ρί ω να συ νο ψί ζεται σ ἕ να βι βλί ο του τό ὁ ποῖ ο ὀ νο μά ζε ται «Τε λευ ταί α Δι α θή κη». Οἱ δι δα σκα λί ες του ἀ πο τε λοῦν σύν θε ση θε ο σο φι κῶν, χρι στι ανι κῶν, ἰσ λα μι κῶν, ἰ ου δα ϊ κῶν καί βου δι στικῶν στοι χεί ων. Σύ νο ψη τῶν δι δα σκα λι ῶν του ἀ πο τε λοῦν οἱ 61 ἐν το λές του πού δῆ θεν τοῦ ἀ πο κά λυ ψε ὁ Θε ός. Ι Ι Ι) Ἡ σύγ χρο νη πα ρου σί α τῆς σέ κτας Ἡ σέ κτα κα τά φε ρε τή δε κα ε τί α τοῦ 1990, χρη σι μο ποι ών τας τό νέ ο νο μι κό πλαί σιο πού δι α μορ φω νό ταν τό τε στή Ρω σί α, νά αὐ το προσ δι ο ρι στεῖ ὡς μή κερ δο σκο πι κή μπο ροῦ σαν νά βο η θή σουν τίς ὀρ γα νώ σεις αὐ τές καί τά ἐ πί μέ ρους ἄ το μα νά φθά σουν στό σκο πό πού τί θε ται φυ σι κά ἀ πό τούς ἴ διους. Στό ση μεῖ ο αὐ τό δέν ὑ πάρ χει ἀ πόστα ση ἀ πό τό νό μο τῶν νέ ο-σα τα νι στῶν τοῦ A l e i s t er C r o w l ey: «Κά νε αὐ τό πού θέλεις, αὐ τός ἄς εἶ ναι ὅ λος ὁ νό μος» 8. (Συ νέ χεια στό ἑ πό με νο). 8. Ἀναλυτικά γιά τό νέο-σατανισμό βλ. βιβλίο μας «Ἀποκρυφισμός-γκουρουϊσμός καί Νέα Ἐποχή», ἔκδ. Ἱερᾶς Μητροπόλεως Νικοπόλεως, Πρέβεζα

7 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 61 διάλογος ΠΟΙ ΟΙ Α ΔΙ ΚΟΥΝ ΠΡΑΓ ΜΑ ΤΙ ΚΑ ΤΗΝ ΑΡ ΧΑΙ Α ΕΛ ΛΑ ΔΑ; τοῦ κ. Λάμ πρου Σκόν τζου, Θε ο λό γου-κα θη γη τοῦ Ζοῦ με δυ στυ χῶς στήν ἐ πο χή τῶν μεγά λων ἀ να τρο πῶν καί συ νά μα τῶν πρωτό γνω ρων ἐ κτρο πῶν. Προ αι ώ νια καί παναν θρώ πι να συ στή μα τα ἀ ξι ῶν τί θεν ται γιά πρώ τη φο ρά τό σο ἐ πι τα κτι κά σέ ἀμφι σβή τη ση καί ἐ πι χει ρεῖ ται ἡ προ βο λή νε ο φα νῶν ἰ δε ῶν καί ἀν τι λή ψε ων, ὅ πως οἱ ἀρ χές καί τά δι δάγ μα τα τοῦ δι α βό η του ἀ πο κρυ φι στι κοῦ πλέγ μα τος τῆς «Νέ ας Ἐ πο χῆς». Γιά νά ἐ πι τα χυν θεῖ ἡ πνευ μα τι οἰ κο λο γι κοῦ χα ρα κτή ρα ὀρ γά νω ση. Τό κέντρο τῆς σέ κτας βρί σκε ται στήν P e t r o p a v l o vka στήν πε ρι φέ ρεια K r a s n o j a r k er τῆς Σι βηρί ας. Ἀ πό τό 1999 κα τα γρά φε ται ἐ πί ση μα στίς θρη σκευ τι κές κοι νό τη τες τῆς Ρω σί ας. Ἐ κεῖ ὁ Βη σσα ρί ω νας ἔ χει δη μι ουρ γή σει μιά οἰ κο λο γι κή «πνευ μα τι κή» κοι νό τη τα, ἕ να ἐ πι μέ ρους σύ νο λο μι κρῶν οἰ κι σμῶν, πού τήν χα ρα κτη ρί ζει ὡς οἰ κο λο γι κό παρά δει σο καί τήν ὀ νο μά ζει «Ἡ λια κή Πό λη» ἤ «Νέ α Ἰ ε ρου σα λήμ». Σέ κεν τρι κή θέ ση τῆς ἐν λό γω κοι νό τη τας ὑ πάρ χει ἕ νας πάσ σαλος το τέμ μέ ἔκ δη λο τόν συγ κρη τι στι κό χα ρα κτή ρα κα θώς ἔ χει πά νω του σκα λισμέ να θρη σκευ τι κά σύμ βο λα τῶν θρη σκει ῶν ἐκ τῶν ὁ ποί ων ἔ χει ἀν τλή σει στοι χεῖ α ὁ Βησ σα ρί ων καί ἔ χει δο μή σει τό δι κό του σύ στη μα. Στήν κοι νό τη τα αὐ τή, μα ζί μέ τόν Βησσα ρί ω να, δια βιοῦν ἀρ κε τές ἑ κα τον τά δες ὀ πα δῶν του, πού ἔ χουν ἀ να πτύ ξει ἕ να τρόπο κοι νω νι κῆς ὀρ γά νω σης καί συμ βί ω σης σύμ φω νο μέ τά πι στεύ ω τοῦ ἱ δρυ τῆ τῆς σέκτας. Ἡ ἐγ κα τά στα ση στήν κοι νό τη τα προϋ πο θέ τει τήν πώ λη ση τῶν πε ρι ου σια κῶν στοι χεί ων τοῦ μέ λους καί τήν κα τα βο λή τοῦ χρη μα τι κοῦ πο σοῦ στήν κοι νό τη τα τοῦ Βησ σα ρί ω να, ὡς ἀ πό δει ξη τῆς ἀ φο σί ω σής του στόν ψευ δο μεσ σί α καί ἔμ πρα κτη ἀ πόδει ξη συ νει σφο ρᾶς του στήν ἐ πέ κτα ση τῶν δρα στη ρι ο τή των τῆς σέ κτας. Τά σπί τια στήν κοι νό τη τα εἶ ναι κτι σμένα ἀ πό ξύ λο, ἐ νῶ τό μο να δι κό πού εἶ ναι κτι σμέ νο μέ τοῦ βλα εἶ ναι τό δι κό του. Στήν κοι νό τη τα ἀ πα γο ρεύ ε ται ἡ βρώ ση κρέ ατος, τό κά πνι σμα καί τό ἀλ κο όλ. Πολ λοί ἐ πί σης ἀ πό τούς ὀ πα δούς του δέν τρῶ νε ψά ρια, αὐ γά καί γα λα κτο κο μι κά. Ἡ κυ ριό τε ρη γι ορ τή τῆς κοι νό τη τας εἶ ναι ἡ 18η Αὐ γού στου, ἡ ὁ ποί α ἔ χει συμ βο λι κό χα ρακτή ρα καί ἑ ορ τά ζε ται τό γε γο νός, ὅ τι τήν ὁ Βησ σα ρί ω νας κή ρυ ξε γιά πρώ τη φο ρά. Τά μέ λη τῆς σέ κτας μα ζί μέ τίς ἄλ λες δρα στη ρι ό τη τες ἔ χουν κτί σει καί ἕ να σχολεῖ ο γιά μι κρά παι διά, τό ὁ ποῖ ο ἀ φ ἑ νός δέν ἔ χει τύ χει κρα τι κῆς ἀ να γνώ ρι σης, ἀ φ ἑ τέ ρου ὁ δά σκα λός του ἔ χει ἐκ παι δευ θεῖ σύμ φω να μέ τό σύ στη μα τῶν λε γο μέ νων σχο λεί ων W a l d o rf πού ἀ νή κουν στό ἐκ παιδευ τι κό πρό γραμ μα τοῦ ἀ πο κρυ φι στι κοῦ συ στή μα τος τῆς Ἀν θρω πο σο φί ας. Στή σέ κτα ἔ χουν προ ση λυ τι στεῖ ὀ πα δοί ἀ πό δι ά φο ρες ἐ θνι κό τη τες ὅ πως, Ρῶ σοι, Οὐ κρα νοί, Τά τα ροι, Λευ κο ρῶ σοι, Λετ το νοί καί με ρι κοί Γερ μα νοί. Ἡ στά ση τοῦ Βησ σαρί ω να ἀ πέ ναν τι στήν Ρω σι κή Ὀρ θό δο ξη Ἐκ κλη σί α εἶ ναι ἐ ξαι ρε τι κά ἀρ νη τι κή. 7

8 κή σύγ χυ ση τοῦ συγ χρό νου ἀν θρώ που καί νά γί νουν πιό «εὔ πε πτες» οἱ νε ο ε πο χί τι κες δο ξα σί ες ἐ πι χει ρεῖ ται ἡ ἀ νά δυ ση ἀρ χαί ων ξε χα σμέ νων πνευ μα τι κῶν καί θρη σκευτι κῶν ἀ πορ ριμ μά των, τά ὁ ποῖ α ἡ ἱ στο ρί α εἶ χε θέ σει στό πε ρι θώ ριο ἐ δῶ καί πολ λούς αἰ ῶ νες. Ὁ σύγ χρο νος ἀ πο κρυ φι στι κός κυκε ώ νας χρει ά ζε ται ἐ πει γόν τως δε κα νί κια, τά ὁ ποῖ α ἀ να ζη τεῖ στόν πρω το γο νι σμό τῶν ἀρ χαί ων πα γα νι στι κῶν θρη σκευ μάτων, καί τά ὁ ποῖ α «βα πτί ζει» ὡς «λαμ πρές θρη σκεῖ ες, χά ρη στίς ὁ ποῖ ες ἀ να πτύ χθη κε ὁ παγ κό σμιος πο λι τι σμός»! Πρό κει ται βεβαί ως γιά κλα σι κή πε ρί πτω ση κα κο ποί ησης τῆς ἱ στο ρι κῆς ἀ λή θειας, ἡ ὁ ποί α ἀ πευθύ νε ται στούς ἀ δα εῖς καί στούς δι α κεί μενους ἐ χθρι κά ἤ ἀ δι ά φο ρα στή χρι στι α νι κή πί στη, κα θ ὅ τι αὐ τή εἶ ναι ὁ κύ ριος στό χος τῶν σκο τει νῶν κύ κλων τοῦ «ὑ δρο χο ϊ κοῦ» ἀ πο κρυ φι σμοῦ. Στόν πο λύ πα θο τό πο μας ὁ μά δες φα νατι κῶν «ἀρ χαι ο λα τρῶν», δι α πνε ό με νες ἀ πόλυ τα ἀ πό τό πνεῦ μα τῆς «Νέ ας Ἐ πο χῆς», ἔ χουν ἐ γεί ρει τά τε λευ ταῖ α χρό νια μιά ἄ νευ προ η γου μέ νου προ βο λή τῆς ξε χα σμέ νης ἐ δῶ καί δε κα ο κτώ αἰ ῶ νες ἀρ χαι ο ελ λη νι κῆς θρη σκεί ας, «τό πιό, κα τ αὐ τούς, ὑ ψη λό ἐ πίτευγ μα τοῦ ἀν θρω πί νου πνεύ μα τος»! Ἐ ξαπο λύ ουν μιά πρω τό γνω ρη καί λυσ σώ δη ἐ πίθε ση κα τά τῆς Ἐκ κλη σί ας, χα ρα κτη ρί ζον τάς την ὡς «σκο τα δι στι κό κα τα σκεύ α σμα τῶν Ἑ βραί ων, ὡς τα φό πλα κα τοῦ πο λι τι σμοῦ, ὡς κα τα κτη τή καί ξέ νο σῶ μα στόν Ἑλ ληνι σμό καί ὡς κα τα στρο φέ α τῆς Ἑλ λά δος»! Ταυ τό χρο να ἀ πο θε ώ νουν τήν ἀρ χαί α Ἑλ λάδα, ὑ περ το νί ζον τας, ὅ λα ἐ κεῖ να τά στοι χεῖ α πού ἐ ξυ πη ρε τοῦν τούς νε ο τα ξι κούς στό χους. Ἐ πι χει ροῦν ἐ πί σης (πα ρα ποι ών τας τήν ἱ στορι κή πραγ μα τι κό τη τα) νά ἐ ξω ρα ΐ σουν τήν ἀρ χαί α θρη σκεί α καί νά τήν κα τα στή σουν «ὡς τή μό νη ἑλ λη νι κή θρη σκεί α», ἀ να βι ώνον τας ὅ πως θά δοῦ με κά θε πτυ χή της. Ἀλ λά ἡ ἐ πα να φο ρά στό προ σκή νιο ἀ πορ ρι πτέ ων ἀ πό τήν ἱ στο ρι κή πο ρεί α στοι χεί ων ση μαί νει ἀ φύ σι κη ἐ πι λο γή. Ἐν προ κει μέ νω ἐ πα να φο ρά καί προ βο λή τῆς ἀρ χαι ο ελ λη νι κῆς πα γα νι στι κῆς θρη σκείας, μέ ὅ λο τόν πρω το γο νι σμό της, ἀ πο τελεῖ ὕ βρη καί κα τα φρό νη ση τῶν ἀρ χαί ων προ γό νων μας, οἱ ὁ ποῖ οι ἀ πέρ ρι ψαν αὐ τοί πρῶ τοι τήν ἰν δο ευ ρω πα ϊ κῆς προ ε λεύ σε ως δει σι δαί μο να θρη σκεί α. Ἡ ἀρ χαι ο ελ λη νι κή θρη σκεί α προ έρ χεται, ἀ πο δε δειγ μέ να πιά, ἀ πό τίς θρη σκευτι κές πα ρα δό σεις τῶν Ἀ ρί ων, τμή μα τα τῶν ὁ ποί ων ὑ πῆρ ξαν καί τά λε γό με να «ἑλ ληνι κά» φῦ λα (Ἀ χαι οί, Ἴ ω νες, Δω ρι εῖς, κλπ). Μέ τήν ἐγ κα τά στα σή τους στόν ἑλ λη νι κό χῶ ρο, ἐγ κα τέ λει ψαν τήν ἀ πρό σω πη φυ σιο λα τρί α τους καί με τάλ λα ξαν τούς ἀ πρόσω πους «θε ούς» τῶν Ἰν δο ευ ρω παί ων σέ πρό σω πα. Αὐ τή ἦ ταν μιά ἀ πό τίς ση μαν τικό τε ρες πνευ μα τι κές με ταρ ρυθ μί σεις τοῦ ἀ πώ τε ρου πα ρελ θόν τος. Αὐ τό δέ σή μα νε βε βαί ως καί τήν ἀ πο βο λή τοῦ πρω το γο νισμοῦ, πού κου βα λοῦ σε μα ζί της καί πού θά τόν δι α τη ρή σει (στή λα ϊ κή μορ φή της) ὡς τό τέ λος της. Τό ἀ δί στα κτο καί σκο τα διστι κό ἱ ε ρα τεῖ ο δέν θά ἐ πι τρέ ψει με τα μορφώ σεις στό τε λε τουρ γι κό ἐ πί πε δο, για τί μέ σῳ τοῦ πρω το γο νι σμοῦ μπο ροῦ σαν οἱ ἱ ε ρεῖς καί οἱ ἄλ λοι πο λυ πλη θεῖς πα ρά γοντες τῆς θρη σκεί ας νά ἐκ με ταλ λεύ ον ται τούς ὄ χλους. Ἀ πό δει ξη ἡ σύν δε ση μέ τή θρη σκεί α τῶν ἀ πει ρά ριθ μων μαν τεί ων, ὅ που οἱ ἱ ε ρεῖς μάν τεις μέ σα σ ἕ να κλί μα ἀ φάν τα στου σκο τα δι σμοῦ, δει σι δαι μο νίας καί πρω το γο νι σμοῦ, θη σαύ ρι ζαν κα θ ὅ λη τή διά ρκεια τῆς ἀρ χαι ό τη τας. Ἔ στω γιά πα ρά δειγ μα τό πασίγνωστο ἄν τρο τοῦ ἀ πο κρυ φι σμοῦ καί τοῦ ἀν θελ λη νι σμοῦ, οἱ Δελ φοί, πού ἀ πο τε λοῦ σε τό κέν τρο τῆς ἐκ με τάλ λευ σης ὅ λου τοῦ ἀρ χαί ου κό σμου. Ὅ λοι οἱ ἐ πι φα νεῖς με λε τη τές συμ φω νοῦν πώς οἱ ἀρ χαῖ ες θρη σκεῖ ες, καί χω ρίς ἐ ξαίρε ση ἡ ἀρ χαι ο ελ λη νι κή, ἦ ταν ἡ «βα ριά βι ο μη χα νί α» στήν ἀρ χαι ό τη τα! Ὁ πλοῦτος πού ἔ ρε ε στά μαν τεῖ α, καί ἰ δι αί τε ρα 8

9 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 61 διάλογος στούς Δελ φούς εἶ ναι ἀ πε ρί γρα πτος. Ἀ πό τό ἀ πώ τε ρο πα ρελ θόν τό δελ φι κό «ἱ ε ρό» λει τουρ γοῦ σε ὡς παγ κό σμιο νο μι σμα τοπι στω τι κό σύ στη μα, κά τι σάν τό ση με ρι νό Δι ε θνές Νο μι σμα τι κό Τα μεῖ ο, στό ὁ ποῖ ο κα τέ φευ γαν οἱ πό λεις κρά τη γιά νά δανει στοῦν μέ ἐ πα χθεῖς ὅ ρους! Ὁ μέ γι στος μυ θο ποι ός ὅ λων τῶν ἐ πο χῶν Αἴ σω πος τόν 7ο π.χ. αἰ ώ να ἐ πι σκέ φτη κε τό μαν τεῖ ο τῶν Δελ φῶν καί δι α πί στω σε πώς «Φοῖ βος ἄ νευ χαλ κοῦ οὐ μαν τεύ ε ται»! Τό ἀ πο τέλε σμα ἦ ταν νά δο λο φο νη θεῖ οἰ κτρά ἀ πό τήν ἱ ε ρα τι κή δελ φι κή σπεῖ ρα! Οἱ τέσ σε ρις φο νι κό τα τοι «ἱ ε ροί πό λε μοι» πού προ κάλε σε τό δελ φι κό μαν τεῖ ο, καί οἱ ὁ ποῖ οι ἀ πο δε κά τι σαν τούς Ἕλ λη νες γιά τρι α κόσια χρό νια ( π.χ.) ἔ γι ναν γιά τή δι α σφά λι ση τῶν ἐ σό δων του. Ὅ λες οἱ ἀ τέλει ω τες ἐμ φύ λι ες συρ ρά ξεις τῶν ἀρ χαίων, ἀ κό μα καί αὐ τοῦ τοῦ ἀ δελ φο κτό νου πε λο πον νη σια κοῦ πο λέ μου, ἔ γι ναν μέ τήν ὑ πο δαύ λι ση τοῦ ἱ ε ρα τεί ου τῶν Δελ φῶν, μέ σκο πό πάν τα τήν ἀ πό δο ση στό «ἱ ε ρό» τῆς «δε κά της» ἀ πό τά λά φυ ρα τῶν πο λέ μων! Τέ λος ἀ ξί ζει νά ἀ να φέ ρου με τήν προ δο τική καί ἀν θελ λη νι κή στά ση τοῦ μαν τεί ου τῶν Δελ φῶν κα τά τούς περ σι κούς πο λέμους, πού εἶ χε συν τα χθεῖ μέ τούς Πέρ σες καί δι έ τασ σε τούς Ἕλ λη νες μέ τούς ψευτο χρη σμούς του νά ὑ πο τα χτοῦν στούς ἀ σιά τες εἰ σβο λεῖς, γε γο νός πού στοί χη σε τή ρα γδαί α πα ρακ μή του στούς ὕ στε ρους χρό νους! Ὀ ρέ γον ται οἱ σύγ χρο νοι «ἀρ χαι ο λάτρες» νά ἀ να συ στή σουν τά «μυ στή ρια» τῆς ἀρ χαί ας θρη σκεί ας, ὅ πως τά ἐ λευ σίνια, τά κα βεί ρια κλπ. Ὅ μως με λε τών τας κά ποι ος τίς λί γες (ἔ στω) ἀρ χαῖ ες πλη ροφο ρί ες, δέν εἶ ναι δύ σκο λο νά δι α πι στώ σει ὅ τι αὐ τά ἦ ταν συ νάρ τη ση πνευ μα τι στι κῶν τε λε τουρ γι ῶν καί ἀ πά της. Δι α πρε πεῖς ἀρχαῖ οι σο φοί, ὅ πως ὁ Αἰ σχύ λος, ὁ Δι ο γέ νης ὁ κυ νι κός, ὁ Ἀλ κι βιά δης, ὁ Λου κια νός ὁ Σα μο σα τέ ας καί ἄλ λοι ἄ σκη σαν κρι τι κή καί λοι δό ρη σαν αὐ τόν τόν σκο τα δι στι κό θε σμό, πού σκο πό εἶ χε τήν ὁ λο κλη ρω τι κή ἐ πιρ ρο ή τῆς θρη σκεί ας στούς ἀν θρώ πους! Χα ρα κτη ρί ζουν τά πο λυ πλη θῆ πα ρά σιτα τῆς ἀρ χαί ας θρη σκεί ας ὡς «σπου δαῖες προ σω πι κό τη τες», (μά γους, μάν τεις, ὀρ φε ο τε λε στές, μη τρα γύρ τες, ἐ ξορ κι στές, κα θαρ τές μι α σμά των, τσαρ λα τά νους θρησκει ο θε ρα πευ τές, θαυ μα το ποι ούς, γό ητες, φαρ μα κούς κλπ), ὅ πως γιά πα ρά δειγμα τούς δι α βό η τους μά γους καί ἀ γύρ τες: Ἀ γλα ό φα μο, πού δί δα ξε τή μα γεί α στόν Πυ θα γό ρα, Ἐρ μό τι μο τόν Κλα ζο μέ νιο, Ἀ ρι στέ α Προ κόν νη σο, τή μά γισ σα Ἀ γλα ονί κη, τόν Ἀ πολ λώ νιο Τυ α νέ α, τόν Ἀ λέ ξανδρο Ἀ βο νο τει χί τη, τόν Ἐ πι με νί δη Κνώ σιο, τόν Μά ξι μο τόν Ἐ φέ σιο, κλπ. Ἄς με λε τήσουν τόν Πλά τω να νά δοῦν μέ ποι ό τρόπο ἀν τι με τω πί ζει ὁ με γά λος σο φός ὅ λον αὐ τόν τόν συρ φε τό τοῦ σκο τα δι σμοῦ, τῆς ἀ γυρ τεί ας καί τῆς δει σι δαι μο νί ας. Ἀ πο κα λοῦν τήν ἀρ χαί α θρη σκεί α «μήτρα τοῦ πο λι τι σμοῦ καί τῆς ἐ πι στή μης». Θέ λουν νά λη σμο νοῦν πώς ἐ ξαι τί ας τῆς θρη σκεί ας κα τα δι ώ χτη καν ἄ γρια ὅ λοι οἱ σο φοί τῆς ἀρ χαί ας Ἑλ λά δος καί ἔ χα σαν τή ζω ή τους πε ρισ σό τε ροι ἀ πό πεν τακό σιοι γνω στοί ἐ πι στή μο νες, μό νο στήν Ἀ θή να! Στό ἐ νερ γη τι κό τῆς ἀρ χαί ας θρη σκεί ας ὑ πῆρ χαν πρα κτι κές πού μέ τά ση με ρι νά κρι τή ρια δέ δι και ο λο γοῦν ται μέ τί πο τε. Οἱ ἀν θρω πο θυ σί ες, συ νη θέ στα το φαι νόμε νο στό ἀ πώ τε ρο πα ρελ θόν, ἄν καί περι ο ρι σμέ νο στούς πρό σφα τους ἱ στο ρι κούς χρό νους, ἦ ταν τε λε τουρ γι κό τῆς ἀρ χαί ας θρη σκεί ας, του λά χι στον ὡς τόν 4ο μ. Χ. αἰώ να, σύμ φω να μέ σα φῆ μαρ τυ ρί α τοῦ νεο πλα τω νι κοῦ Πορ φυ ρί ου. Ἡ ἐ παί σχυν τη «Ἱ ε ρή Πορ νεί α» ἀ σκοῦν ταν στούς να ούς τῆς Ἀ φρο δί της κα θ ὅ λη τή διά ρκεια τῆς ἀρ χαι ό τη τας. Ἡ ἀν θρω πο λα τρί α εἶ χε πάρει ἀ νε ξέ λεγ κτες δι α στά σεις με τά τόν 4ο π. Χ. αἰ ώ να. Οἱ δι ο νυ σια σμοί εὐ θύ νον ταν 9

10 γιά τήν ἐ ξά πλω ση τῆς ἀ νη θι κό τη τας καί τοῦ ἐγ κλή μα τος στίς λα ϊ κές μά ζες. Στά ρω μα ϊ κά χρό νια οἱ θρη σκευ τι κοί σύλ λογοι τῶν «Βακ χῶν» τέ θη καν ἐ κτός νό μου, ἐ πί ποι νῇ θα νά του, γιά τίς ἀ νεί πω τες ἐγκλη μα τι κές πρά ξεις πού γι νό ταν κα τά τίς ἑ ορ τές τοῦ Δι ο νύ σου! Ἡ ἄ σκη ση τῆς μα γείας ἀ πό τούς νε ο πλα τω νι κούς εἶ χε πά ρει πα ροι μι ώ δεις δι α στά σεις στούς ὕ στε ρους χρό νους. Κα νέ νας μας δέν ἀρ νεῖ ται ὅ τι οἱ ἀρ χαῖοι μας πρό γο νοι δη μι ούρ γη σαν πο λι τι σμό καί μά λι στα τή βά ση τοῦ παγ κό σμιου πο λι τι σμοῦ. Ὅ μως ὁ πο λι τι σμός αὐ τός δη μι ουρ γή θη κε ξέ χω ρα ἀ πό τήν ἐ πί ση μη θρη σκεί α καί τό ἱ ε ρα τεῖ ο της, δι ό τι αὐ τή στά θη κε ἀ πό λυ τα ἐ χθρι κή ἀ πέ ναν τι στήν ἐ πι στή μη καί τούς ἐ πι στή μο νες, πα ρ ὅ λο πού ὁ πο λι τι σμός εἶ χε καί θρη σκευ τι κό χα ρα κτή ρα. Δέν ὑ πάρ χει ἡ πα ρα μι κρή νύξη γιά ἐ πι στη μο νι κή δι ε ρεύ νη ση σέ ὁ λόκλη ρό τό φά σμα τῆς ἀρ χαι ο ελ λη νι κῆς θρη σκευ τι κῆς γραμ μα τεί ας, πα ρά μό νο πλε ο νά ζουν ἀ νό η τες, γρα ώ δεις, πα ρά λογες καί ἄ κρως ἀ νή θι κες μυ θο πλα σί ες, στίς ὁ ποῖ ες οἱ ἀρ χαῖ οι ἔ δι ναν νό η μα κα τά τό δο κοῦν. Οἱ προ σω κρα τι κοί φι λό σο φοι, οἱ ὁ ποῖ οι ἔ βα λαν τά θε μέ λια τῆς ἐ πι στήμης, ἔ δρα σαν ἐ ρή μην τῆς θρη σκεί ας. Ὁ ὑ πέ ρο χος Ξε νο φά νης ὁ Κο λο φώ νιος (6ος π. Χ. αἰ ώ νας) εἶ ναι ὁ πρῶ τος πού ἔ θε σε τό μο χλό τῆς ἐκ θε με λί ω σης τοῦ σα θροῦ ἀρ χαι ο ελ λη νι κοῦ θρη σκευ τι κοῦ οἰ κο δο μήμα τος, μέ τή σα φέ στα τη μο νο θε ϊ στι κή του δι α κή ρυ ξη. Ὁ Θα λής, ὁ Ἀ να ξί μαν δρος, ὁ Ἀ να ξι μέ νης, ὁ Παρ με νί δης, ὁ Ἀ να ξα γό ρας πα ρα μέ ρι σαν τίς θρη σκευ τι κές δο ξα σί ες καί τούς μύ θους, πρό τα ξαν τή λο γι κή ἐμπει ρί α καί πα ρα τή ρη ση καί θε με λί ω σαν τήν ἐ πι στή μη. Ὁ βα θυ στό χα στος Ἡ ράκλει τος θε με λι ώ νει τόν ἑ νο θε ϊ σμό καί στηλι τεύ ει τόν πρω το γο νι σμό τῆς θρη σκεί ας, ὅ πως λ.χ. οἱ βακ χι σμοί. Ὁ Πυ θα γό ρας ἐ ναν τι ώ θη κε στήν ἠ θι κή κα τά πτω ση τῆς θρη σκεί ας καί ἵ δρυ σε «αἱ ρε τι κή» ἀ σκη τι κή ὁ μά δα μέ πνευ μα τι κό ὑ πό βα θρο. Ὁ πατέ ρας τῆς ἱ στο ρί ας Ἡ ρό δο τος κα τάγ γει λε τήν ἐ παί σχυν τη «ἱ ε ρή πορ νεί α» καί ἀ πόδει ξε τήν ξε νι κή προ έ λευ ση τῶν «θε ῶν». Οἱ πα ρε ξη γη μέ νοι σο φι στές δά σκα λοι κατά δει ξαν τά πα ρά λο γα καί τρω τά στοι χεῖ α τῆς ἀρ χαί ας θρη σκεί ας καί εἰ σή γα γαν τόν σκε πτι κι σμό. Ὁ μέ γι στος τῶν φι λο σό φων Σω κρά της ἀ πέρ ρι ψε τή δει σι δαί μο να πολυ θε ϊ στι κή θρη σκεί α καί εἰ σή γα γε «και νά δαι μό νια», πού γιά τήν ἐ νέρ γειά του αὐ τή ἔ χα σε τή ζω ή του ἀ πό τό ἀ δί στα κτο ἱ ε ρατεῖ ο. Ὁ Πλά των ἐ ξο βέ λι σε τόν Ὅ μη ρο καί τόν Ἡ σί ο δο ἀ πό τήν ἐκ παί δευ ση, ὡς ἀρ νητι κά πρό τυ πα γιά τούς νέ ους. Ὁ Ἀ ρι στοτέ λης πα ρά λί γο νά χά σει τή ζω ή του ἀ πό τά πα ρά σι τα τοῦ ἱ ε ρα τεί ου τῶν Ἀ θη νῶν πε θαί νον τας ἐ ξό ρι στος στή Χαλ κί δα. Ὁ Θε ό φρα στος στη λί τευ σε τή δει σι δαι μο νί α καί τό βάρ βα ρο τε λε τουρ γι κό τῶν θυ σι ῶν. Ὁ Φει δί ας, ὁ μέ γι στος καλ λι τέ χνης ὅ λων τῶν ἐ πο χῶν, ἔ χα σε τή ζω ή του ἀ πό τό εἰ δω λο λα τρι κό ἱ ε ρα τεῖ ο. Οἱ με γά λοι τραγι κοί ποι η τές κα τά δει ξαν τά ἀ πα ρά δε κτα γιά τό θεῖ ον ἐ λατ τώ μα τα τῶν «θε ῶν». Ὁ Αἰ σχύ λος ἐ πι χεί ρη σε νά κά νει γνω στά τά σκο τα δι στι κά «ἐ λευ σί νια μυ στή ρια», ὁ Εὐρι πί δης φα νέ ρω σε μέ τόν πιό πα ρα στα τι κό τρό πο τήν ἀ νη θι κό τη τα τῶν «θε ῶν» καί τό μῖ σος τους γιά τούς ἀν θρώ πους. Ὁ πα τέρας τῆς ἰ α τρι κῆς ἐ πι στή μης Ἱπ πο κρά της προ σπά θη σε νά ἀ πο δε σμεύ σει τήν ἰ α τρι κή ἐ πι στή μη ἀ πό τά χέ ρια τῶν ἱ ε ρέ ων καί τά σκο τα δι στι κά «ἀ σκλη πι εῖ α», ὅ που δι α δραμα τί ζον ταν σκη νές ἀ φάν τα στης δει σι δαιμο νί ας καί τσαρ λα τα νι σμοῦ. Ὁ Λου κια νός ὁ Σα μο σα τεύς δι α κω μώ δη σε μέ τόν πιό σαρ κα στι κό τρό πο τά πα ρά λο γα τερ τί πια τῆς ἀρ χαί ας θρη σκεί ας. Ὁ Ἀλ κι βιά δης δι α κω μώ δη σε τά «ἐ λευ σί νια μυ στή ρια» καί ἐ ναν τι ώ θη κε σφο δρά στήν ἀ πί στευ τη δει σι δαι μο νί α τῆς ἐ πο χῆς του. Τό ἴ διο καί ὁ ποι η τής ἱ ε ρῶν ἀ σμά των Δι α γό ρας ὁ Μή 10

11 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 61 διάλογος λιος καί ὁ μα θη μα τι κός Θε ό δω ρος. Ὁ ἐ πικού ρει οι φι λό σο φοι, ἀ πό σφο δρή ἀν τί δραση κα τά τοῦ θρη σκευ τι κοῦ κα τε στη μέ νου ἔ φτα σαν σέ ἀ κρό τη τες, ὅ πως ὁ Λου κρή τιος (95-55 π.χ. ). Γιά οἰ κο νο μί α χώ ρου δέν μπο ροῦ με νά πα ρα θέ σου με τίς ἀναρίθμητες πε ρι πτώσεις ἐ ναν τί ω σης τῶν ἀρ χαί ων σο φῶν, ἐ πι στη μό νων καί καλ λι τε χνῶν στό θρησκευ τι κό κα τε στη μέ νο τῆς ἀρ χαί ας θρησκεί ας. Μπο ροῦ με ὅ μως νά ἀ να φέ ρου με ἀ πε ρί φρα στα πώς δέν ὑ πάρ χει πε ρί πτω ση σο φοῦ ἤ ἐ πι στή μο να πού νά εἶ χε πα γι δευτεῖ ἀ πό λυ τα καί ἄ κρι τα στήν ἐ πιρ ρο ή τῆς θρη σκεί ας καί τοῦ σκο τα δι στι κοῦ ἱ ε ρατεί ου καί νά ἀ κο λού θη σε πι στά τήν πρωτό γο νη λα ϊ κή μορ φή τῶν δο ξα σι ῶν καί τε λε τουρ γι ῶν της! Δέ μπο ροῦ με νά ταυτί σου με τούς με γά λους αὐ τούς ἄν δρες μέ τόν συρ φε τό τοῦ ἱ ε ρα τεί ου, τῶν μάν τε ων, τῶν οἰ ω νο σκό πων, τῶν ὀρ φε ο τε λε στῶν, τῶν γυ ρο λό γων ἀ γυρ τῶν καί ὅ λα τά ἄλ λα πα ρά σι τα τῆς ἀρ χαί ας θρη σκεί ας, ἀ φοῦ ὅ λοι αὐ τοί οἱ σο φοί εἶ χαν δη μι ουρ γή σει μιά ἰ δε ο κρα τι κή φι λο σο φι κή θρη σκευ τι κή πί στη, μο νο θε ϊ στι κῆς βά σης, ἐν τε λῶς ξέχω ρη ἀ πό τή λα ϊ κή θρη σκεί α τοῦ 99% τοῦ λα οῦ. Ὅ μως ἀ πό τίς ἐ πί ση μες ἐκ πε φρα σμέ νες ἐ πι θυ μί ες τῶν συγ χρό νων μας «ἀρ χαι ο λατρῶν» συμ πε ραί νου με ὅ τι ἐ πι θυ μοῦν νά νε κρα να στή σουν καί νά ἐ πι βά λουν στούς νε ο έλ λη νες τή λα ϊ κή μορ φή τῆς θρη σκείας πού ἀ κο λου θοῦ σε τό 99% τῶν ἀρ χαί ων προ γό νων μας, αὐ τή πού ἀ πορ ρί φτη κε ἀ πό τό σύ νο λο τῶν μορ φω μέ νων ἀν θρώπων, οἱ ὁ ποῖ οι δη μι ούρ γη σαν τόν κλα σι κό πο λι τι σμό. Οἱ πιό πολ λές ἀ πό τίς «ἀρ χαι ολα τρι κές» ὁ μά δες ἔ χουν συ στή σει ἱ ε ρα τεῖ α καί τε λε τουρ γι κά, ἀ νά λο γα μέ αὐ τά τῆς ἀρ χαι ο ελ λη νι κῆς λα ϊ κῆς θρη σκεί ας, ἱ ε ροφάν τες καί μάν τεις. Ἔ χουν δη λώ σει πώς σκο πεύ ουν νά συ στή σουν μαν τεῖ α καί οἰω νο σκο πεῖ α. Στή νουν βω μούς γιά θυ σί ες, στούς ὁ ποί ους γιά τήν ὥ ρα προ σφέ ρουν ἀ ναί μα κτες θυ σί ες. Προ βαί νουν σέ ὑ παίθρι ες ἱ ε ρο πρα ξί ες καί κά νουν σπον δές καί χο ές γιά νά «ἀ πο κτή σουν» τήν εὔνοι α τῶν «θε ῶν» τους, ἀ νά λο γες μέ αὐ τές τῶν ἀρ χαί ων ἱ ε ρέ ων. Ἐν θαρ ρύ νουν τούς δι ο νυ σια σμούς, τίς ἐκ στά σεις καί τίς πυρο βα σί ες. Ὁ μι λοῦν γιά ἐ νύ πνια, ὁ ρά σεις καί «θεῖ ες» ἀ πο κα λύ ψεις. Ἐ κτε λοῦν τε λετές ἀ πο τρο πῆς μι α σμά των. Κα θι ε ρώ νουν καί «ἱ ε ρο ποι οῦν» χώ ρους καί ἀν τι κεί με να. Πι στεύ ουν σέ ἀ πό κρυ φες δυ νά μεις τῆς φύ σε ως καί σέ προι κι σμέ νους τό πους μέ «θε ϊ κή» δύ να μη. Ὅ λα αὐ τά ὅ μως δέν ἔ χουν κα μιά σχέ ση μέ τίς ἰ δε ο κρα τι κές θρη σκευ τι κές ἀν τιλή ψεις τῶν ἀρ χαί ων σο φῶν καί τῶν ἐ πιστη μό νων, τά ὁ ποῖ α εἶ χαν ἀ πορ ρί ψει μέ βδε λυγ μί α. Γι αὐ τό θε ω ροῦ με πώς ἡ ὁ ποια δή πο τε «ἐμ πλο κή» τους σέ αὐ τές τίς μορφές θρη σκευ τι κό τη τας ἀ πο τε λεῖ φρι κτή ὕ βρη καί κα τά φο ρη ἀ δι κί α πρός αὐ τούς, οἱ ὁ ποῖ οι χά ρα ξαν φω τει νή πο ρεί α γιά τήν ἀν θρω πό τη τα, ἀ παλ λαγ μέ νη ἀ πό πρω τογο νι σμούς καί πα ρά λο γα. Δέ μπο ροῦν νά ἀ να μι γνύ ουν τούς Ἕλ λη νες σο φούς καί νά τούς ταυ τί ζουν μέ τή λα ϊ κή θρη σκεί α, δι ό τι ἡ ἰ δε ο κρα τι κή φι λο σο φι κή τους θρη σκευ τικό τη τα οὐ δέ πο τε ἀ πο τέ λε σε θρη σκευ τι κό σύ στη μα, ἀλ λά μό νο δυ να μι κή θρη σκευτι κή ἀ να ζή τη ση. Οἱ φι λο σο φι κές σχο λές τῶν Πυ θα γο ρεί ων, τῶν Ἐ λε α τῶν, τοῦ Πλάτω να, τοῦ Ἀ ρι στο τέ λη, τῶν Στω ι κῶν, τῶν Κυ νι κῶν καί βέ βαι α τῶν Ἐ πι κού ρει ων ἦ ταν ἀ πό λυ τα ἀ παλ λαγ μέ νες ἀ πό ἱ ε ρεῖς, τε λετουρ γι κά, θυ σί ες, κλπ. Στίς ἀ σύ στο λες καί ἀ στή ρι κτες κα τηγο ρί ες τῶν «ἀρ χαι ο λα τρῶν» ὅ τι δῆ θεν ἡ Χρι στι α νι κή Ὀρ θο δο ξί α ἀ δί κη σε τόν Ἑλλη νι σμό ἀ παν τοῦ με μέ ἐ πι χει ρή μα τα καί σθέ νος πώς αὐ τοί πού πραγ μα τι κά τόν ἀ δι κοῦν εἶ ναι ἐ κεῖ νοι. Ἐ ξυ πη ρε τών τας τίς ἐ πι δι ώ ξεις τῆς «Νέ ας Ἐ πο χῆς» -τοῦ κα τ ἐ ξο χήν ἀν θελ λη νι κοῦ πνευ μα τι κοῦ κλί μα 11

12 «ΘΕ ΡΑ ΠΕΙ ΕΣ» ΜΕ ΣΩ ΤΕ ΧΝΩΝ, ΔΡΑ ΜΑ ΤΟ ΘΕ ΡΑ ΠΕΙΑ 1 (α μέ ρος) τῆς κ. Ἑ λέ νης Ἀν δρου λά κη 1. Ὁ ρι σμός καί στό χοι τῆς δρα μα το θε ρα πεί ας Ἡ δρα μα το θε ρα πεί α εἶ ναι «μιά ὁ λι στική μέ θο δος ψυ χο θε ρα πεί ας», ἡ ὁ ποί α δηλώ νει ὅ τι χρη σι μο ποι εῖ τό θέ α τρο γιά νά ἀ πευ θυν θεῖ στό «ὅ λον» τοῦ ἀν θρώ που μέ σκο πό «τήν πρό λη ψη καί τή θε ρα πεί α» 2. Ἐμ φα νί στη κε στή Μ. Βρε τα νί α στίς ἀρ χές τῆς δε κα ε τί ας τοῦ , ἐ νῶ στή χώ ρα μας ἔ φτα σε τή δε κα ε τί α τοῦ Χα ρα κτη ρίζε ται ὡς «μιά βι ω μα τι κή μέ θο δος ἡ ὁ ποί α προ ω θεῖ τή δη μι ουρ γι κό τη τα, τή φαν τα Sue Jennings, Ase Minde, Μάσκες τῆς Ψυχῆς, Ἐλλληνικά Γράμματα, 1996, σ Phil Jones, Δραματοθεραπεία - Τό θέατρο ὡς τρόπος ζωῆς καί θεραπείας, Ἑλληνικά Γράμματα, 2003, σ σί α, τή γνώ ση, τήν ἐ σω τε ρι κή ἀ να ζή τη ση καί ἐ ξέ λι ξη» 4. Ἀ νή κει στίς ψυ χο δυ να μι κές θε ρα πεῖ ες καί ἀν τλεῖ τίς γνώ σεις της ἀ πό τήν ψυ χο θε ρα πεί α, τήν κοι νω νι κή ἀν θρωπο λο γί α καί τό θέ α τρο. Ἐ κτός αὐ τοῦ, ὅ πως ἐ πι ση μαί νουν οἱ ἴ διοι οἱ δρα μα το θε ρα πευτές, ἡ δρα μα το θε ρα πεί α τρο φο δο τεῖ ται καί ἀ πό ἄλ λους κλά δους ὅ πως ἡ φι λο σο φί α, ἡ ψυ χο λο γί α, ἡ με τα φυ σι κή κ.λπ. 5 «Ἡ δρα μα το θε ρα πεί α ἔ χει τίς ρί ζες της στό ἀρ χαῖ ο θέ α τρο καί στίς ἀρ χαῖες θε ρα πευ τι κές τε λε τουρ γί ες πού ἦ ταν συν δε δε μέ νες μέ τήν ψυ χι κή καί σω μα 4. Περιοδικό «Ἀνεξήγητο», τεῦχος 200, Μάιος Ράνια Εὐδοκίμου-Παπαγεωργίου, Δραματοθεραπεία Μουσικοθεραπεία, Ἑλληνικά Γράμματα, 1999, σ τος- καί θέ λον τας νά δώ σουν στή ριγ μα στό σύγ χρο νο ἀ πο κρυ φι στι κό κα τα σκεύ α σμά της, ἀ να σύ ρουν τά πρω τό γο να θρη σκευτι κά ἀ πορ ρίμ μα τα τῆς ἀρ χαι ό τη τας, ἐκ θέτον τας ἔ τσι ἀ νε πα νόρ θω τα τή δι α χρο νι κή ἑλ λη νι κό τη τα. Μει ώ νουν ἐ πί σης τά ἑ κατομ μύ ρια τῶν νε ο ελ λή νων ὀρ θο δό ξων, μέ τόν χα ρα κτη ρι σμό τῆς ἐ θε λο δου λί ας στή «χρι στι α νι κή σκλα βιά», πα ρα βλέ πον τας οἱ αὐ τό κλη τοι «σω τῆ ρες» μας τό γε γονός, πώς τό ἀ θά να το ἑλ λη νι κό πνεῦ μα δέν ὑ πῆρ ξε πο τέ δου λι κό, δι ό τι ἔ χει τή δύ να μη νά ἀ πο τι νά σσει τήν ὁ ποι α δή πο τε ἀ νε λευ θε ρί α. Στόν πνευ μα τι κό το μέ α ἐ πίσης οὐ δέ πο τε ὑ πῆρ ξε στα τι κό, ἀλ λά στή δι α χρο νι κή του πο ρεί α εἶ ναι ἐ κλε κτι κό, ἔ χον τας τή δι ά κρι ση νά ἀ πο βάλ λει κά θε πα ρεί σα κτη σα θρό τη τα, ὅ πως ἦ ταν ἡ ἰν δοευ ρω πα ϊ κή θρη σκευ τι κή πα ρά δο ση, δη λαδή ἡ ἀρ χαί α θρη σκεί α, ἡ ὁ ποί α ἐ πι βλή θη κε στούς κα τοί κους τῆς Ἑλ λά δος ἀ πό τίς ἡ μιά γρι ες ὀρ δές τῶν ἀ σι α τι κῶν στε πῶν. Ὅ,τι πα ρα μέ νει ὡς ἀ ξί α στήν ἑλ λη νι κή ψυ χοσύν θε ση εἶ ναι ἀ πό λυ τα φιλ τρα ρι σμέ νο καί βε βαι ω μέ νο. Μιά τέ τοι α ὕ ψι στη ἀ ξί α εἶ ναι ἡ Ὀρ θο δο ξί α, ἡ ὁ ποί α ὑ πάρ χει ἐ δῶ καί εἴκο σι αἰ ῶ νες, ὡς ἡ ζῶ σα πνο ή, στό σῶ μα τοῦ Ἑλ λη νι σμοῦ. Ἄν δέν ἦ ταν ἡ Ὀρ θό δο ξη Ἐκ κλη σί α ἀ λη θι νή ἀ ξί α καί τρό πος ὑ πάρξε ως γιά τούς Ἕλ λη νες, εἶ ναι ἀ πο λύ τως βέ βαι ο ὅ τι θά εἶ χε πρό πολ λοῦ ἀ πο βλη θεῖ ἀ πό αὐ τούς ὡς πνευ μα τι κό ἀ πόρ ριμ μα, ὅ πως ἀ πο βλή θη κε ἡ ἀρ χαί α θρη σκεί α, ὡς ἀ πα ξί α, πρίν ἀ πό δυ ό μι σι χι λιά δες χρό νια! 12

13 ΙΟΥΛΙΟΣ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010, ΤΕΥΧΟΣ 61 διάλογος τι κή ὑ γεί α καί πού χρη σι μο ποι οῦν το γιά τήν ἀν τι με τώ πι ση τοῦ ἀ γνώ στου, γιά θρη σκευ τι κή λα τρεί α, ἀλ λά καί γιά τόν ἐ ξορ κι σμό μιᾶς ἐ πι δη μί ας, γιά τή γο νι μοποί η ση τῆς γῆς ἤ μιᾶς στεί ρας γυ ναί κας καί γιά ὅ,τι ἄλ λο ὁ ἄν θρω πος ἔ νι ω θε τήν ἀ νάγ κη νά ζη τή σει ἀ πό κά ποι α ἀ νώ τε ρη δύ να μη» 6. «Ἡ δρα μα το θε ρα πεί α ἔ χει συνθε τι κό χα ρα κτή ρα» καί «κι νεῖ ται με τα ξύ τῆς ἐ πι στη μο νι κῆς καί τῆς πα ρα δο σια κῆς ἀν τι με τώ πι σης τῆς ὑ γεί ας» 7. «Βα σί ζε ται στήν ἀν τί λη ψη ὅ τι τό θέ α τρο πε ρι έ χει ἐνδο γε νεῖς θε ρα πευ τι κές ἰ δι ό τη τες» 8, ἀλ λά «σέ ἀν τί θε ση μέ τό θέ α τρο, ἡ δρα μα τοθε ρα πεί α δέν θέ τει συ νή θως στό ἐ πί κεντρό της τήν πα ρά στα ση ἤ τή δη μι ουρ γι κή ἔκ φρα ση» 9. Ὑ πάρ χει μά λι στα σα φής δι αφο ρο ποί η ση με τα ξύ δρα μα το θε ρα πεί ας καί θε ά τρου. Ἄλ λο πράγ μα τό δρά μα καί ἄλ λο ἡ δρα μα το θε ρα πεί α. Ἡ δρα μα τοθε ρα πεί α ἀ πο τε λεῖ μορ φή ἐ ναλ λα κτι κῆς ψυ χο θε ρα πεί ας καί στο χεύ ει με τα ξύ ἄλλων «στήν ἀ νά πτυ ξη τῶν δη μι ουρ γι κῶν δυ να το τή των πού βρί σκον ται κρυμ μέ νες στόν ἴ διο τόν ἀ σθε νῆ» 10, κα τά τόν ὁ ρι σμό τῆς θε ρα πεί ας τοῦ Κάρλ Γιούνγκ 11. Σύμφω να μέ σχε τι κή ἔ ρευ να πού ἐκ δό θη κε τό 1993, οἱ ἀρ χές τοῦ Γιούνγκ θε ω ροῦνται ἀ πό τούς δρα μα το θε ρα πευ τές οἱ πιό σχε τι κές μέ τή δρα μα το θε ρα πεί α 12. Ἄλ λοι στό χοι τῆς δρα μα το θε ρα πεί ας εἶ ναι: ἡ «προ σω πι κή ἀ νά πτυ ξη», ἡ «αὔ ξη ση τῆς αὐ το ε κτί μη σης» καί ἡ ἀ πο μά κρυν ση τῶν αἰ σθη μά των «ἐ νο χῆς καί ἀ νε πάρ κειας πού δέν ἐ πι τρέ πουν [στόν ἄν θρω πο] νά Ράνια Εὐδοκίμου-Παπαγεωργίου, ἔνθ. ἀνωτ., σ /4--dramatotherapia 9. Phil Jones, ἔνθ.ἀνωτ., σ αὐτόθι, σ Γιά τόν Κάρλ Γιούνγκ βλ. πρωτοπρ. Εὐαγγέλου Γκανᾶ, Ὁ ἰδιότυπος θρησκευτικός ἐσωτερισμός τοῦ Κάρλ Γιούνγκ, Πρακτικά ΙΘ Πανορθοδόξου Συνδιασκέψεως γιά θέματα αἱρέσεων καί παραθρησκείας, Ε.Μ.Υ.Ε.Ε., Phil Jones, ἔνθ. ἀνωτ., σ. 34. παίρ νει ἀ πό τούς ἄλ λους, ἀλ λά μό νο νά δί νει» 13, ἡ καλ λι έρ γεια τῆς «ἀ γά πης τοῦ ἀν θρώ που πρός τόν ἑ αυ τό του», «ἡ ἀ νάπτυ ξη συ ναι σθη μα τι κῆς νο η μο σύ νης» κ. ἄ. Ἡ μέ θο δος ἐ φαρ μό ζε ται σέ ὑ γι εῖς ἀνθρώ πους, ἀλ λά καί σέ ἐ νή λι κες καί παιδιά μέ ἤ πι ες ἤ σο βα ρές ψυ χι κές δι α ταρα χές, σέ καρ κι νο πα θεῖς, σέ πά σχον τες ἀ πό A I DS κ.τ.λ. Μά λι στα κά ποι οι μι λοῦν ἀ νοι χτά «γιά τή βα θύ τε ρη πνευ μα τι κή δι ά στα ση πού μπο ρεῖ νά χα ρα κτη ρί ζει τή δρα μα το θε ρα πεί α» Ἡ ἐ φαρ μο γή τῆς δρα μα το θε ρα πεί ας Οἱ συ νε δρί ες τῆς δρα μα το θε ρα πεί ας εἶναι ἀ το μι κές ἤ ὁ μα δι κές -ὅ που με τέ χουν συ νή θως μέ χρι 12 ἄ το μα 15 - καί γί νον ται μέ συ χνό τη τα μί α φο ρά τήν ἑ βδο μά δα καί διά ρκεια συ νή θως μέ χρι 2 ὧ ρες τή φο ρά. Ἡ δρα μα το θε ρα πεί α ἔ χει εἰ σα χθεῖ σέ νοσο κο μεῖ α, κέν τρα ψυ χι κῆς ὑ γεί ας, κέν τρα ἀ πε ξάρ τη σης, δο μές ἐ πα νέν τα ξης, ἰ δι ω τικά θε ρα πευ τι κά κέν τρα, γρα φεῖ α ψυ χο λόγων, χώ ρους ἀ πε ξάρ τη σης, ἰ δι ω τι κά σχολεῖ α, εἰ δι κά σχο λεῖ α ἀ κό μα σέ σε μι νά ρια ἐ πι μόρ φω σης ἐκ παι δευ τι κῶν, σέ «σε μι νάρια αὐ το γνω σί ας» καί σέ σε μι νά ρια πού γί νον ται σέ ἐρ γα σια κούς χώ ρους. Ταυ τόχρο να τή βρί σκει κα νείς στήν Ἑλ λά δα σέ με γά λα κέν τρα Γι όγ κα, σέ γνω στά πα ραθρη σκευ τι κά κέν τρα καί σέ ἀ πο κρυ φι στικά φε στι βάλ. Ἡ δρα μα το θε ρα πεί α ἐ φαρ μό ζε ται ἀ πό ψυ χο θε ρα πευ τές -ψυ χο λό γους καί ψυ χιάτρους- ἀλ λά καί ἀ πό ἀν θρώ πους ἄλ λων εἰ δι κο τή των, οἱ ὁ ποῖ οι ἔ χουν λά βει ἐκπαί δευ ση στή δρα μα το θε ρα πεί α. Σέ σύγγραμ μα τῆς θε ω ρού με νης ὡς «μη τέ ρας τῆς δρα μα το θε ρα πεί ας», δι α βά ζου με ὅ τι «οἱ δρα μα το θε ρα πευ τές δέν χρει ά ζον ται ψυ χο λο γι κές γνώ σεις γιά νά κά νουν μιά 13. Ράνια Εὐδοκίμου-Παπαγεωργίου, ἔνθ. ἀνωτ., σ Phil Jones, ἔνθ. ἀνωτ., σ Ράνια Εὐδοκίμου-Παπαγεωργίου, ἔνθ. ἀνωτ., σ

14 ψυ χο λο γι κή δι ά γνω ση» 16. Νά το νι στεῖ ὅ τι ἀ κό μα καί ὅ ταν ἡ μέ θο δος ἐ φαρ μό ζε ται ἀ πό ψυ χιά τρους, αὐ τό δέν τήν κά νει δι α φορε τι κή, δι ό τι ἡ μέ θο δος εἶ ναι μί α, πα ρά τά ποι κί λα μον τέ λα ἐ φαρ μο γῆς της. Δη λα δή, πα ρά τίς ἐ πι μέ ρους δι α φο ρο ποι ή σεις στήν ἐ ξά σκη ση τῆς με θό δου, πού ὁ πωσ δή ποτε ὑ πάρ χουν, τό ὑ πό βα θρο καί οἱ ἄ ξο νες ἐ φαρ μο γῆς της εἶ ναι τά ἴδια. Ἐ ξάλ λου, ἀ νά με σα στίς βα σι κές ἔν νοι ες τῆς δρα ματο θε ρα πεί ας εἶ ναι καί «ἡ βι ω μέ νη με τα φυσι κή ἐμ πει ρί α» Οἱ ἀ παρ χές Σέ σχε τι κά συγ γράμ μα τα δι α βά ζει κανείς ὅ τι οἱ ἀ παρ χές τῆς δρα μα το θε ρα πεί ας βρί σκον ται στό σα μα νι σμό 18. Τό ζή τη μα τῶν ἀ παρ χῶν ἀ πα σχό λη σε καί τήν ἡ με ρίδα δρα μα το θε ρα πεί ας πού δι ορ γα νώ θη κε τό 2009 ἀ πό τήν «Ἕ νω ση Δρα μα το θε ραπευ τῶν καί Παι γνι ο θε ρα πευ τῶν Ἑλ λάδος», τό «Ἰν στι τοῦ το Ἐκ παί δευ σης στή Δρα μα το θε ρα πεί α ΑΙ ΩΝ» καί τόν Κλά δο «Τέ χνη καί Ψυ χι α τρι κή» τῆς Ἑλ λη νι κῆς Ψυ χι α τρι κῆς Ἑ ται ρεί ας. Πα νε πι στη μια κός κα θη γη τής, συ νερ γά της τοῦ Ἰν στι τού του Δρα μα το θε ρα πεί ας, εἶ πε με τα ξύ ἄλ λων στήν εἰ σή γη σή του σέ ἀ κρο α τή ριο εἰ δι κῶν ψυ χι κῆς ὑ γεί ας: «Ἕ να δεύ τε ρο στοι χεῖ ο εἶ ναι τό ζή τη μα τῶν ἀ παρ χῶν. Πο λύ συχνά βλέ που με στίς δρα μα το θε ρα πευ τι κές πραγ μα τεῖ ες νά γί νε ται ἀ να φο ρά, ἀ νά μεσα σέ ἄλ λα πράγ μα τα, σέ με γά λες πα ραδό σεις τῶν λα ῶν τοῦ κό σμου. Μί α ἀ πό αὐτές εἶ ναι ὁ σα μα νι σμός. Καί ἐμ πνέ ον ται, μι μοῦν ται, δα νεί ζον ται ἀ πό αὐ τό πού κατα γρά φε ται ὡς σα μα νι στι κή πρα κτι κή οἱ δρα μα το θε ρα πευ τές, προ τεί νον τας νέ ες, κα τάλ λη λες τε χνι κές, πρα κτι κές κ.τ.λ. 16. Sue Jennings, Εἰσαγωγή στή Δραματοθεραπεία, Σαβ βάλας, 2005, σ αὐτόθι, σ Susana Pendzik, Dramatherapy as a form of modern shamanism, The Journal of Transpersonal Psychology, 1988, 20:1, κ. ἀ. Τί θε ται ἕ να θέ μα λοι πόν ἐ δῶ. Ὁ σα μά νος, ὅ ταν ἱ ε ρουρ γεῖ, θε ρα πεύ ει. Ὁ σα μα νι στικός ἐκ παι δευ τής δρών τας, πῶς με τα φέ ρει τήν σα μα νι κή τέ χνη στήν προ σπά θειά του νά ἀ νοί ξει δρό μους ἔμ πνευ σης καί ἐ νί σχυ σης τῆς συ νεί δη σης τοῦ θε ρα πευ ομέ νου καί τοῦ ἰ δί ου του τοῦ ἑ αυ τοῦ; Εἶ ναι ἕ να θέ μα τό ὁ ποῖ ο γιά νά δώ σει γό νι μες σκέ ψεις, θά πρέ πει -ὅ ταν σκύ βει κα νείς πά νω στό σα μα νι σμό- νά ἀν τι λη φθεῖ κα τά τό δυ να τόν ποι ά εἶ ναι ἡ σα μα νι κή πραγμα τι κό τη τα καί πῶς ὁ σα μά νος ἱ ε ρουρ γεῖ στό πλαί σιό της καί νά ἀ να ζη τή σει, ὄ χι ἁ πλῶς κώ δι κες, γέ φυ ρες γιά νά με ταφέ ρει τήν φαι νο με νο λο γι κή ἀν τί λη ψη τῆς πραγ μα τι κό τη τας τοῦ σα μα νι κοῦ στοι χείου σέ μιά πραγ μα τι κό τη τα ἄλ λη, σύγ χρονη, ἐ πί και ρη Εἶ ναι ἕ να θέ μα τό ὁ ποῖ ο θά ἦ ταν κα λό νά μᾶς ἀ πα σχο λή σει ὄ χι μό νο γνω στι κά». 4. Τό σκη νι κό στήν Ἑλ λά δα σή με ρα Στή δρα μα το θε ρα πεί α χρη σι μο ποι οῦνται ὡς «θε ρα πευ τι κά μέ σα» οἱ μύ θοι, τά πα ρα μύ θια, οἱ τε λε τουρ γί ες, ἡ κα τα σκευ ή ἱ στο ρι ῶν, οἱ θε α τρι κοί ρό λοι, ἡ ζω γρα φι κή, οἱ μά σκες κ. ἄ. Κά ποι οι δρα μα το θε ρα πευτές δι δά σκουν πώς «στήν πα ρα δο σια κή ἰ α τρι κή τῶν Ἰν δου ι στῶν ἱ ε ρέ ων Ζέν ἔ διναν στούς ἑ κά στο τε ἀ σθε νεῖς πα ρα μύ θια κα τά πε ρί πτω ση, γιά δι α λο γι σμό καί θερα πεί α» 19. Ὁ ρι σμέ νοι δρα μα το θε ρα πευ τές -ὄ χι ὅ λοι- κά νουν χρή ση δι α λο γι σμοῦ στίς συ νε δρί ες τους. Ἄλ λοι κά νουν σε μι νάρια δρα μα το θε ρα πεί ας καί πα ράλ λη λα σέ ἄλ λο χρό νο καί σε μι νά ρια γι όγ κα. Με γά λο κέν τρο ἐκ παί δευ σης στή δρα ματο θε ρα πεί α ὑ πό τή δι εύ θυν ση ψυ χιά τρουδρα μα το θε ρα πευ τή δι ορ γα νώ νει ταυ τόχρο να καί σε μι νά ρια «ψυ χο ε νερ γη τι κῆς 20, R o l f i ng» 21 κ.ἄ. Σέ σε μι νά ρια, βι ω μα τι κά Ἡ ψυχοενεργητική ἀνήκει στό χῶρο τῆς παραψυχολογίας. 21. Νεοεποχίτικη ἐναλλακτική μέθοδος. 14