ÄÇÌÇÔÑÇÓ Ê. ÎÅÍÁÊÇÓ. ÄÇÌÇÔÑÇÓ Ê. ÎÅÍÁÊÇÓ ÅðéìÝëåéá - ÅéóáãùãÞ ÅÊÄÏÓÅÉÓ ÐÁÐÁÆÇÓÇ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ÄÇÌÇÔÑÇÓ Ê. ÎÅÍÁÊÇÓ. ÄÇÌÇÔÑÇÓ Ê. ÎÅÍÁÊÇÓ ÅðéìÝëåéá - ÅéóáãùãÞ ÅÊÄÏÓÅÉÓ ÐÁÐÁÆÇÓÇ"

Transcript

1 12:53 cyan magenta yellow Page 1 black ÄÇÌÇÔÑÇÓ Ê. ÎÅÍÁÊÇÓ ÅðéìÝëåéá - ÅéóáãùãÞ Ç Ýêäïóç ôïõ ðáñüíôïò ôüìïõ âñßóêåé ôçí ÅëëÜäá áíôéìýôùðç ìå ôåñüóôéåò ïéêïíïìéêýò, êïéíùíéêýò ðñïêëþóåéò, êñßóéìåò áíáðôõîéá- êýò êáé ðáñáãùãéêýò õóôåñþóåéò, óïâáñýò áíåðüñêåéåò óôç äçìüóéá óöáßñá êáé óôéò åîùôåñéêýò ôçò äéáäñüóåéò. Äéá ñïíéêýò ðñïêëþóåéò, üðùò ç ïéêïäüìçóç ìéáò áíôáãùíéóôéêþò ïéêïíïìßáò, ïé äéáñèñùôéêýò áëëáãýò êáé ï áíáó åäéáóìüò ôùí ëåéôïõñãéþí ôïõ êñüôïõò, áëëü êáé íýåò, üðùò, ç õðýñâáóç ôçò êëéìáêïýìåíçò ïéêïíïìéêþò êñßóçò, ç «ðñüóéíç áíüðôõîç» êáé ï ôñüðïò ìå ôïí ïðïßï ç ÅëëÜäá áíôáðïêñßíåôáé óôéò äéåèíåßò ìåôáâïëýò, êáôáäåéêíýïõí ôçí áíüãêç ãéá óõãêñïôçìýíåò ðïëéôéêýò áëëáãþò. Óôéò èåìáôéêýò ôçò áíü åßñáò ìåëýôçò åíôïðßæïíôáé ôá åèíéêü åëëåßììáôá êáé áíáæçôïýíôáé ñåáëéóôéêýò ëýóåéò óå ðñïïäåõôéêýò êáôåõèýíóåéò. Ôá ðåäßá ìåôáññýèìéóçò ðïõ ðñïóåããßæïíôáé - áðü ôçí åëëçíéêþ ïéêïíïìßá êáé ôçí ðáãêüóìéá êñßóç óôéò áðáñáßôçôåò ðñïóáñìïãýò êáé ìåôáññõèìßóåéò ôïõ ðáñáãùãéêïý óõóôþìáôïò, áðü ôçí êëéìáôéêþ áëëáãþ óôéò ðñïûðïèýóåéò ôçò «ðñüóéíçò» áíüðôõîçò êáé áðü ôéò ðïëéôéêýò áëëáãþò óôç äçìüóéá óöáßñá óôçí áíáèåþñçóç ôçò åîùôåñéêþò ðïëéôéêþò êáé ôçò åèíéêþò áóöüëåéáò äßíïõí óôç ìåëýôç ôï ðñßóìá ìéáò óõíïëéêþò ðáñýìâáóçò ãéá íá áíôáðïêñéèïýìå óôéò áðáéôþóåéò ôïõ áýñéï, ùò þñá, ùò êïéíùíßá êáé ùò ðïëßôåò. ÅðéìÝëåéá - ÅéóáãùãÞ 3/4/2009 ÄÇÌÇÔÑÇÓ Ê. ÎÅÍÁÊÇÓ exofilo_olokliro.qxd Ì. ÁëìðÜíç, Ã.Â. Áõãåñéíüò, Ð. Êïñëßñáò, Ê.Ã. Êïýãéáò,. ÊïõôáëÜêçò, Ê.Á. ËÜâäáò, Ä. Ëáãüò, Ó. ËáäÞ, È. Ëáæáñßäçò, Í. ÌáñáâÝãéáò, Ì. Ìçôóüðïõëïò, Ä. Íåæåñßôçò, Ã. Íåïöþôéóôïò, È.Ð. Íôüêïò, Ä.Ê. ÎåíÜêçò, Í.Å. ÐáðáäÜêçò, Ã. Ðáðáíôùíßïõ,.É. Ðáñáóêåõüðïõëïò, È. Ðåëáãßäçò, Å. ÐåôñÜêçò, Â. ÑÜðáíïò, Ã. ÓôïõñíÜñáò, Ð.É. ÔóÜêùíáò, Ì.I. ÔóéíéóéæÝëçò,.K. Ôóïýêáò, Ê. áôæçìðßñïò, Ä.Í. ñõóï üïõ ÅÊÄÏÓÅÉÓ ÐÁÐÁÆÇÓÇ

2 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 1

3 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 2

4 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 3 Κατευθύνσεις Προοδευτικής Διακυβέρνησης

5 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 4 Áðáãïñåýåôáé ç ìåñéêþ Þ ïëéêþ áíáäçìïóßåõóç ôïõ Ýñãïõ áõôïý, êáèþò êáé ç áíáðáñáãùãþ ôïõ ìå ïðïéïäþðïôå ìýóï ùñßò ó åôéêþ Üäåéá ôïõ Åêäüôç. ISBN: Copyright 2009 Δ.Κ. ΞΕΝΑΚΗΣ για το Κέντρο Ερευνών Προοδευτικής Πολιτικής και Eêäüóåéò ÐÁÐÁÆÇÓÇ ÁÅÂÅ ÍéêçôáñÜ 2 & Åìì. ÌðåíÜêç, ÁèÞíá Ôçë.: , , Fax: papazisi@otenet.gr ÕðïêáôÜóôçìá: Âéâëéïðùëåßï 11 - ÓôïÜ Áñóáêåßïõ Ðåóìáæüãëïõ 5, ÁèÞíá Ôçë.: , Fax: Öùôïóôïé åéïèåóßá: ÌðáêïãéÜííç Αθ. Áóðáóßá NéêçôáñÜ 3, ÁèÞíá, Ôçë.: aspampako@yahoo.gr

6 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 5 Κατευθύνσεις Προοδευτικής Διακυβέρνησης Γράφουν οι: Μ. Αλμπάνη, Γ.Β. Αυγερινός, Π. Κορλίρας, Κ.Γ. Κούγιας, Χ. Κουταλάκης, Κ.Α. Λάβδας, Δ. Λαγός, Σ. Λαδή, Θ. Λαζαρίδης, Ν. Μαραβέγιας, Μ. Μητσόπουλος, Δ. Νεζερίτης, Γ. Νεοφώτιστος, Θ.Π. Ντόκος, Δ.Κ. Ξενάκης, Ν.Ε. Παπαδάκης, Γ. Παπαντωνίου, Χ.Ι. Παρασκευόπουλος, Θ. Πελαγίδης, Ε. Πετράκης, Β. Ράπανος, Γ. Στουρνάρας, Π.Ι. Τσάκωνας, Μ.I. Τσινισιζέλης, Χ.K. Τσούκας, Κ. Χατζημπίρος, Δ.Ν. Χρυσοχόου ΔΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΞΕΝΑΚΗΣ Εισαγωγή Επιμέλεια ÅÊÄÏÓÅÉÓ ÐÁÐÁÆÇÓÇ ÁÈÇÍÁ 2009

7 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 6

8 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή Δ. Ξενάκης ΕΝΟΤΗΤΑ Ι Οικονομία: Προβλήματα και Προσαρμογή Κρίση και Μεταρρύθμιση Διεθνές οικονομικό περιβάλλον και η θέση της ελληνικής οικονομίας Β. Ράπανος Προβλήματα της ελληνικής οικονομίας και προτάσεις για την επίλυσή τους Μ. Αλμπάνη και Γ. Στουρνάρας Ανατομία της διεθνούς χρηματοοικονομικής κρίσης με αναφορά στην ελληνική οικονομία Θ. Πελαγίδης Η οικονομική κρίση και η «σύγκρουση ιδεών» Π.Γ. Κορλίρας Ο «μαύρος κύκνος» και η μεταρρύθμιση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής εποπτείας Γ.Β. Αυγερινός ΕΝΟΤΗΤΑ IΙ Κλιματική Αλλαγή και Βιώσιμη Ανάπτυξη Κλιματικές αλλαγές και επιπτώσεις στην οικονομία Μ. Πετράκης και Γ. Νεοφώτιστος Πράσινη ανάπτυξη Κ. Χατζημπίρος

9 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 8 8 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Από τον αγροτικό χώρο στην ύπαιθρο: νέα δεδομένα και προσεγγίσεις για την ανάπτυξη Ν. Μαραβέγιας Η ελληνική τουριστική πολιτική μπροστά στις νέες εξελίξεις Δ. Λαγός ΕΝΟΤΗΤΑ IΙΙ Δημόσια Σφαίρα, Πολιτικές και Μεταρρυθμίσεις Αλληλεξάρτηση, ρευστότητα και δημιουργική προσαρμοστικότητα: Η πρό(σ)κληση της παγκοσμιοποίησης Χ.Κ. Τσούκας Πολιτική κουλτούρα, νόρμες και το έλλειμμα πραγματισμού Κ. Α. Λάβδας Ευρωπα κή πολιτική συνοχής και εσωτερική αλλαγή στην Ελλάδα Χ. Ι. Παρασκευόπουλος Το Σύνταγμα ως βασικός ρυθμιστής της διαφθοράς Μ. Μητσόπουλος Το αίτημα για ισχυρό κράτος: επιστροφή στην ιεραρχία; Χ. Κουταλάκης Δημόσια διαβούλευση, συμμετοχικότητα και διοικητική μεταρρύθμιση Σ. Λαδή Δημόσια πολιτική και «οιονεί αγορές» Χ.Ι. Παρασκευόπουλος Αντιμετωπίζοντας την κρίση στο ελληνικό Πανεπιστήμιο Μ. Μητσόπουλος, Θ. Πελαγίδης Προτάσεις για τη μεταρρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης Θ. Λαζαρίδης «Πρόθυμη εκχώρηση» για μια αβέβαιη επιβίωση; Κοινωνία της γνώσης, γνωσιοκεντρική οικονομία, εκπαιδευτική πολιτική και μάθηση βασισμένη στις ικανότητες Ν.Ε. Παπαδάκης Τα όρια της ευρωπα κής συνδιάθεσης Μ.Ι. Τσινισιζέλης, Κ.Γ. Κούγιας και Δ.Ν. Χρυσοχόου

10 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 9 ΕΝΟΤΗΤΑ IV Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια Η εξωτερική πολιτική, τα εθνικά θέματα και η διεθνής θέση της Ελλάδας: Μια κριτική αποτίμηση Δ. Νεζερίτης Στρατηγικές αναβάθμισης του ελληνικού παράγοντα στη Μεσόγειο και τη νότια Ευρώπη Δ. Κ. Ξενάκης Μεταρρυθμίζοντας το μηχανισμό εθνικής ασφάλειας Π.Ι. Τσάκωνας και Θ. Π. Ντόκος Αντί επιλόγου Γ. Παπαντωνίου

11 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 10

12 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 11 Εισαγωγή 1 Δημήτρης Κ. Ξενάκης Προλεγόμενα Η έκδοση του παρόντος τόμου βρίσκει τη διεθνή κοινότητα στη σκιά μιας οικονομικής κρίσης που όμοια της έχει να βιώσει από την περίοδο του Μεσοπολέμου και την Ελλάδα αντιμέτωπη με τις τεράστιες οικονομικές, κοινωνικές και γεωπολιτικές προκλήσεις που επιφέρει η παγκοσμιοποίηση, κρίσιμες αναπτυξιακές και παραγωγικές υστερήσεις, σοβαρές ανεπάρκειες στη δημόσια σφαίρα και σημαντικές αδυναμίες στις εξωτερικές της υποχρεώσεις. Παλαιές προκλήσεις, όπως η οικοδόμηση μιας ανταγωνιστικής οικονομίας, οι διαρθρωτικές αλλαγές και ο ανασχεδιασμός του κράτους και των λειτουργιών του, αλλά και νέες, όπως, η υπέρβαση της κλιμακούμενης οικονομικής κρίσης, η «πράσινη ανάπτυξη» και ο τρόπος με τον οποίο η Ελλάδα ανταποκρίνεται στις μεταβολές της παγκοσμιοποίησης και της διεθνούς οργάνωσης, καλούν την ελληνική προοδευτική σκέψη να αναμετρηθεί μαζί τους καταθέτοντας προτάσεις πολιτικής αλλαγής. Ανταποκρινόμενος σε αυτήν την πρόσκληση, ο ανά χείρας τόμος φιλοδοξεί να συμβάλει στην ανανέωση του διαλόγου για την αντιμετώπιση των κρίσιμων αυτών προκλήσεων, καταδεικνύοντας κατευθύνσεις προο- 1 Ως επιμελητής της έκδοσης θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τους εκλεκτούς συναδέλφους για τα εξαιρετικά κείμενα που συνθέτουν το συλλογικό πόνημα. Ευχαριστώ ιδιαίτερα τους Σπύρο Τραυλό, Θοδωρή Πελαγίδη και Χαρίδημο Τσούκα για την πολύπλευρη βοήθεια που μου παρείχαν στην οργάνωση, επιμέλεια και τελική παρουσίαση του έργου. Ομοίως οφείλω πολλά στις συζητήσεις που είχα με τους Γιάννο Παπαντωνίου, Γιάννη Μεταξά, Γεώργο Κριμπά, Μιχάλη Τσινισιζέλη και Δημήτρη Χρυσοχόου. Τέλος, ευχαριστώ τον Στέφανο Βλάχο και τον εκδότη Αλέξανδρο Παπαζήση για την προσοχή και τη μεθοδικότητα που επέδειξαν στο τεχνικό κομμάτι της έκδοσης.

13 kef00:kef00 06/03/ :58 Page ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ δευτικής διακυβέρνησης σε μια περίοδο εξαιρετικής αβεβαιότητας και ραγδαίων εξελίξεων παγκόσμιας κλίμακας. Πάνω από τριάντα χρόνια μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, ο κύκλος της μεταπολίτευσης στην Ελλάδα φαίνεται να έχει οριστικά κλείσει. 2 Στην περίοδο αυτή το ελληνικό πολιτικό σύστημα γνώρισε σημαντικές αλλαγές. 3 Οι πιέσεις που ασκήθηκαν από τη διαδικασία του εξευρωπα σμού, φυσική συνέπεια της ελληνικής ένταξης στο ευρωπα κό ενοποιητικό εγχείρημα, όξυναν τις πολιτικές αντιπαραθέσεις και διαμόρφωσαν τις προ ποθέσεις για το εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα, το οποίο συγκρούστηκε με παραδοσιακές πρακτικές και μεθόδους. 4 Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, η «σύγκλιση» με το κοινοτικό κεκτημένο και η «ένταξη» στην Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) συμβόλισαν την πορεία που έπρεπε να ακολουθηθεί, για να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις του νέου περιβάλλοντος, υπό συνθήκες αντίστοιχες με εκείνες που ισχύουν στον ανεπτυγμένο πυρήνα της Ευρωπα κής Ένωσης (ΕΕ). Ωστόσο, μετά τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004, απουσιάζει μια συγκεκριμένη στοχοθεσία, ένα νέο στίγμα πορείας ή έστω ένα γενικό όραμα, προκειμένου να επιτευχθεί το επόμενο βήμα, από τον ημιτελή ευρωπα κό εκσυγχρονισμό στον ανταγωνισμό της παγκόσμιας αρένας. Η πολυπόθητη «μεταρρύθμιση», η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει μια νέα σελίδα θεσμικού εκσυγχρονισμού, σύγκλισης με τον ανεπτυγμένο πυρήνα της Ευρώπης και ενίσχυσης της εθνικής ικανότητας ανταπόκρισης στις νέες προκλήσεις, ταλαιπωρή- 2 Όπως παρατηρεί ο Γ. Βούλγαρης από «[τ]ο 1985 αναγγέλλεται το τέλος της Μεταπολίτευσης και, από τότε, η αναγγελία επαναλαμβάνεται τακτικά, διαψεύδοντας τις προηγούμενες. Και όμως, πράγματι, η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης έχει τελειώσει αρκετές φορές από τότε», στο Η Ελλάδα από τη Μεταπολίτευση στην Παγκοσμιοποίηση, εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, Για το ελληνικό πολιτικό σύστημα βλέπε αναλυτικά στο Γ. Κοντογιώργης κ.α. (επιμ.), Τριάντα Χρόνια Δημοκρατία: Το Πολιτικό Σύστημα της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας , Τόμοι Α & Β, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Κρήτηςεκδόσεις Κριτική, Αθήνα, Για τις προκλήσεις που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη πολιτική δυναμική της Ελλάδας, όπως ο βαθμός διείσδυσης της πολιτικής του εκσυγχρονισμού στην ελληνική κοινωνία, οι αλλαγές στο πολιτικό και κομματικό σύστημα, η διαμόρφωση μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας, η άμβλυνση των παλαιών πολιτικών ρήξεων και διχασμών, η εξωτερική πολιτική και οι σχέσεις της Ελλάδας με την ΕΕ, το ασφαλιστικό σύστημα, τα συνταγματικά δικαιώματα και το σύστημα υγείας, βλέπε αναλυτικότερα στο K. Feather - stone (επιμ.), Πολιτική στην Ελλάδα: Η Πρόκληση του Εκσυγχρονισμού, μετάφραση εκδόσεις, Οκτώ, Αθήνα, 2007.

14 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 13 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 13 θηκε ιδεολογικά και εννοιολογικά, και τελικά εκφυλίστηκε σε άνευ αποτελέσματος επιφανειακές αλλαγές. 5 Η πρόοδος που πραγματοποιήθηκε την περασμένη δεκαετία και η συνεχής σύγκριση με τα δεδομένα στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο έχουν οδηγήσει δυναμικά τμήματα της ελληνικής κοινωνίας να αναζητούν τον διαρκή εκσυγχρονισμό και τις συνακόλουθες μεταρρυθμίσεις, όχι πλέον ως γενική ιδέα και προβληματική, ούτε ως ένα ακόμη ιδεολογικό σύστημα, αλλά ως ένα συγκροτημένο πλαίσιο αξιών και εξειδικευμένων προοδευτικών πολιτικών. Το Κέντρο Ερευνών Προοδευτικής Πολιτικής, από την ίδρυση του το 2006, αποτελεί πόλο έλξης των ενεργών δυνάμεων της χώρας που μπορούν να συνεισφέρουν στην παραγωγή προοδευτικών ιδεών και πολιτικών παρέμβασης για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η σύγχρονη Ελλάδα. Μετά την πρώτη μελέτη που εξέδωσε σε επιμέλεια του Χαρίδημου Τσούκα και τίτλο Για μια Προοδευτική Πολιτική, η ανά χείρας συλλογική μελέτη συγκεντρώνει τις σκέψεις και τις προτάσεις έγκριτων συγγραφέων με στόχο τη διαμόρφωση ενός κρίσιμου επιστημονικού υποβάθρου για την αποκρυστάλλωση των αναγκαίων αλλαγών. Ως πρόδρομος καίριων πολιτικών επιλογών για την Ελλάδα του αύριο, εντοπίζονται τα ελλείμματα και αναζητούνται λύσεις για να ανταποκριθεί αποτελεσματικά η Ελλάδα στις επιταγές του «μεταεθνικού αστερισμού» 6 που συνκαθορίζουν η παγκοσμιοποίηση και η υπερεθνική συνεργασία. Σήμερα για την αποτελεσματική διαχείριση του κράτους απαιτείται η υπερεθνική συνεργασία, καθώς η διαβρωτική επίδραση της παγκοσμοποίησης δε μπορεί να ελεγχθεί σε εθνικό επίπεδο. Άλλωστε σε διεθνές επίπεδο μπορεί να κριθούν καλύτερα οι επιδόσεις μιας χώρας και η ανταγωνιστικότητά της, αλλά και η ικανότητα της να υπερβαίνει εξωγενή εμπόδια και ανατροπές, όπως η σημερινή οικονομική κρίση. Υπό το πρίσμα αυτό, η βαθύτερη κατανόηση της κατεύθυνσης των κοινωνικο-οικονομικών, τεχνολογικών και πολιτιστικών αλλαγών, οι οποίες δημιουργούν νέες εστίες οικονομικής ανάπτυξης, πολιτικής εξουσίας, τεχνολογικής γνώσης και ικανότητας στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, καταδεικνύει την ανάγκη η Ελλάδα να προχωρήσει σε νέες κατευθύνσεις. Αποφεύγοντας τη συνήθη πρακτική των μονοδιάστατων προσεγγίσεων, ήταν απαραίτητη η διεύρυνση των πεδίων που προσεγγίζονται από την ελληνική οικονομία και την παγκόσμια κρίση στις απαραίτητες προσαρμογές και μεταρρυθμίσεις του πα- 5 Βλέπε στο Θ. Πελαγίδης (επιμ.), Η εμπλοκή των Μεταρρυθμίσεων στην Ελλάδα, εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα, J. Habermas, Ο Μεταεθνικός Αστερισμός, μετάφραση εκδόσεις Πόλις, Αθήνα, σελ

15 kef00:kef00 06/03/ :58 Page ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ ραγωγικού συστήματος, από την κλιματική αλλαγή στις προ ποθέσεις της «πράσινης» ανάπτυξης και στις πολιτικές συνοχής, από τις επιταγές της παγκοσμιοποίησης στις πολιτικές αλλαγής στη δημόσια σφαίρα και τέλος, από την αναθεώρηση της εξωτερικής πολιτικής και της εθνικής ασφάλειας στη στρατηγική αναβάθμιση του ελληνικού παράγοντα στο διεθνές και περιφερειακό περιβάλλον ώστε να αποκτήσει η μελέτη το πρίσμα μιας συνολικής παρέμβασης. Οι προτάσεις πολιτικής που καταγράφονται στον ανά χείρας τόμο δεν είναι εύκολες, ούτε, σε πολλές περιπτώσεις, ευχάριστες. Αντανακλούν όμως τις ανεπάρκειες της σύγχρονης Ελλάδας και καταδεικνύουν μερικές από τις προοδευτικές επιλογές για να ανταποκριθούμε (καλύτερα) στις απαιτήσεις του αύριο, ως χώρα, ως κοινωνία και ως πολίτες. Ελληνική οικονομία: προβλήματα και προσαρμογή Μετά από μια μακρά περίοδο συνεχούς ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, η αποτυχία της αγοράς ξεπέρασε τα όρια της στεγαστικής πίστης στις ΗΠΑ, επεκτεινόμενη στο σύνολο του χρηματοπιστωτικού συστήματος δημιουργώντας τις συνθήκες μιας γενικευμένης οικονομικής ύφεσης σε παγκόσμια κλίμακα. Έχοντας εισέλθει πρώτες σε τροχιά ύφεσης, οι κυβερνήσεις των αναπτυγμένων οικονομιών έχουν ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες ισχυρής αντίδρασης, ενώ οι οικονομίες των ασθενέστερων χωρών, όπως η Ελλάδα, πιέζονται ακόμη περισσότερο. Αν και το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν φαίνεται ιδιαίτερα εκτεθειμένο στην παρούσα κρίση, εντούτοις, η ελληνική οικονομία απειλείται περισσότερο σε σύγκριση με άλλες χώρες λόγω των διαρθρωτικών προβλημάτων τα οποία τείνουν να επιδεινώνονται. Μακροχρόνιες υστερήσεις, στις αγορές αγαθών, υπηρεσιών και εργασίας και στην οργάνωση του δημόσιου τομέα μειώνουν την ικανότητα αντίδρασης, ενώ οι κατασκευαστικές δραστηριότητες και ο τουρισμός είναι τομείς εξαιρετικά ευπρόσβλητοι στη διεθνή οικονομική αναταραχή και στην ύφεση. 7 7 Η φυγή ξένων κεφαλαίων από το χρηματιστήριο προκαλείται από το διεθνές κλίμα κι όχι από κάποια αρνητική επίδοση των ελληνικών επιχειρήσεων, Στον τομέα των εξαγωγών, εάν η διεθνής κρίση χειροτερέψει, τότε ο ρυθμός αύξησης δεν θα παραμείνει τόσο υψηλός, παρά την υποτίμηση του ευρώ. Σημαντική επιφύλαξη εδράζεται στον τομέα των υπηρεσιών. Η εισροή κεφαλαίων για αγορά ακινήτων έχει μειωθεί περίπου στο μισό, εξαιτίας της στασιμότητας των εισοδημάτων των αλλοδαπών, που τα προηγούμενα χρόνια προχώρησαν σε εκτεταμένες αγορές στην κτηματαγορά, με αποτέλεσμα η διάχυση της δαπάνης αυτής να επεκτείνεται στην υπόλοιπη οικονομία και να ενισχύει την απασχόληση, τα εισοδήματα, την κατανάλωση (και την παραοικονομία).

16 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 15 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 15 Οι ραγδαίες διεθνείς εξελίξεις φέρνουν την ελληνική οικονομία αντιμέτωπη με την επερχόμενη οικονομική ύφεση με ιδιαίτερα αρνητικούς όρους. Το υψηλό δημόσιο χρέος, η ενεργειακή εξάρτηση, η χαμηλή παραγωγικότητα, το περιορισμένο τεχνολογικό δυναμικό και η υποχώρηση του ρυθμού ανάπτυξης αποτελούν στοιχεία που μπορεί να οδηγήσουν σε δυσμενέστερες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες. Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι εξελίξεις στο υπέρογκο δημόσιο χρέος, το οποίο από 170 δισ. ευρώ στο τέλος του 2003 έφτασε τα 260 δισ. ευρώ το 2008, για την εξυπηρέτηση του οποίου η χώρα δανείζεται κάθε χρόνο άνω των 40 δις. ευρώ. Από τον Οκτώβριο του 2008, ο δανεισμός γίνεται πιο δυσβάστακτος λόγω της αύξησης στο επιτόκιο που επιβάλλεται να καταβάλει η χώρα μας για να βρει αγοραστές για τα ελληνικά ομόλογα, αντανακλώντας την αυξανόμενη αφερεγγυότητα της χώρας, που πλέον κατατάσσεται στις χώρες υψηλού κινδύνου χρεοκοπίας. 8 Εκτός από τη δυσκολία που δημιουργεί στην ενίσχυση της οικονομίας με παροχές και δημόσιες επενδύσεις, σύντομα, «όταν η κυβέρνηση θα στραφεί ξανά στις αγορές αναζητώντας χρηματοδοτικούς πόρους για το 2009, που υπολογίζεται να ξεπεράσουν τα 45 δισ. Ευρώ, τότε θα φανεί ίσως το εφιαλτικό βάθος του προβλήματος». 9 Εξίσου ανησυχητικά φαινόμενα αποτελούν η αύξηση των ελλειμμάτων του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, ο σημαντικότερος δείκτης για τη θέση μιας χώρας στη διεθνή οικονομία. Όπως εξηγεί ο Βασίλης Ράπανος στην ανάλυση του για τη θέση της Ελλάδας στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, από το 1981 και παρά την κατάρρευση των προστατευτικών τειχών, το εμπόριο ως ποσοστό του ΑΕΠ δεν έχει ουσιαστικά αυξηθεί, οι εξαγωγικές επιδόσεις μειώθηκαν και η εισαγωγική διείσδυση δεν αυξήθηκε τελικά σημαντικά. Αν στη σημερινή κρίση δεν είχε υιοθετηθεί το ευρώ, προκειμένου να τονωθούν οι εξαγωγές θα ήταν επιβεβλημένη η υποτίμηση της δραχμής, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η διάβρωση της ανταγωνιστικότητας των προ όντων και υπηρεσιών έχει εξαλειφθεί. Αντιθέτως, εκδηλώνεται με άλλους τρόπους και οι συνέπειές της στην πραγματική οικονομία θα εμφανιστούν υπό την μορφή αύξησης της ανεργίας, μείωσης των εισοδημάτων, επιβράδυνσης της σύγκλισης με τις άλλες χώρες της ΕΕ και περαιτέρω μεγέθυνσης του δημόσιου χρέους. Το πρόβλημα της ανταγωνιστικότητας είναι διαρ- Συγκράτηση στα εισοδήματα από τον τουρισμό πρέπει να αναμένεται, όπως και από τη ναυτιλία, καθώς τα ναύλα «προσαρμόζονται» στη διεθνή κρίση. Βλέπε αναλυτικά στο κεφάλαιο του Θοδωρή Πελαγίδη στον παρόντα τόμο. 8 J. Perry & L. Rappaport, «Investors Raise Their Bets on Defaults in EU Countries», The Wall Street Journal, 31/10/ Γ. Παγουλάτος και Π. Τσακλόγλου, «Οι παροχές είναι για τους ενάρετους», Καθημερινή, 23/11/2008.

17 kef00:kef00 06/03/ :58 Page ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ θρωτικό και γι αυτό δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με μακροοικονομικά εργαλεία, αλλά με μέτρα πολιτικής στη διάρθρωση και τις κλαδικές επιδόσεις της οικονομίας. 10 Μικρές ανοιχτές οικονομίες, όπως η ελληνική, εφόσον επιθυμούν βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη πρέπει να δώσουν έμφαση στην αύξηση των εξαγωγών τους, βελτιώνοντας παράλληλα το τεχνολογικό και ποιοτικό περιεχόμενό τους. Χωρίς αναδιαρθρώσεις στον παραγωγικό ιστό και τη δημιουργία ανταγωνιστικών επιχειρήσεων δεν φαίνεται πιθανό να μπορέσει η ελληνική οικονομία να βελτιώσει τη διεθνή της θέση. Οι αλλαγές πρέπει να ξεκινήσουν από τις επιδόσεις του δημόσιου τομέα, όχι μόνο σε θέματα νομοθεσίας, αλλά και βαθύτερα στον τρόπο λειτουργίας του κράτους, στο πως δαπανώνται οι δημόσιοι πόροι 11, στη λογική και λειτουργία του φορολογικού συστήματος, στον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος και στη λειτουργία της αγοράς εργασίας. 12 Από την πλευρά της ζήτησης, η μεγαλύτερη ίσως πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα σήμερα, όπως και πολλές ανεπτυγμένες κοινωνίες και οικονομίες, είναι το ασφαλιστικό. Όπως εξηγούν στη μελέτη τους η Μαρία Αλμπάνη και ο Γιάννης Στουρνάρας, η Ελλάδα ανήκει στις χώρες εκείνες όπου το συνταξιοδοτικό πρόβλημα τίθεται με οξύτητα και προκαλεί ερωτηματικά για τις μακροπρόθεσμες δημοσιονομικές εξελίξεις. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, το ασφαλιστικό πρόβλημα είναι αποτέλεσμα του αυξημένου προσδόκιμου ζωής, 10 Η Ελλάδα είναι χώρα πλέον υψηλού κατά κεφαλήν ΑΕΠ και σχετικά υψηλού κόστους εργασίας, εξακολουθεί να παράγει κυρίως προ όντα που απαιτούν εργασία χαμηλής εξειδίκευσης και απλή εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, δίνοντας μια «άνιση μάχη» απέναντι στις ανατρεπτικές εξελίξεις της τεχνολογικής επανάστασης και του απελευθερωμένου οικονομικού συστήματος. Η εξειδίκευση σε προ όντα που για την παραγωγή τους απαιτείται εργασία χαμηλών δεξιοτήτων ίσως εξηγεί και το γεγονός ότι η ανεργία των νέων στη χώρα μας είναι πολύ μεγάλη, συγκριτικά με άλλες χώρες της ΕΕ, αλλά και το ότι έχει απορροφηθεί με επιτυχία μεγάλος αριθμός ανειδίκευτων μεταναστών. 11 Μια ενδιαφέρουσα σχετικά πρόσφατη συλλογική μελέτη αποτελεί το Θ. Πελαγίδης (επιμ.), Πόροι για την Ανάπτυξη και την Κοινωνική Συνοχή, εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα Τα ερωτήματα αφορούν το που βρίσκονται οι αναξιοποίητοι πόροι, πως μπορούμε να τους κινητοποιήσουμε, προς τα πού πρέπει και να κατευθύνουμε τους διαθέσιμους πόρους, εάν πρέπει να επενδύσουμε γενικά στους παραγωγικούς συντελεστές ή στα συγκριτικά σχετικά μας πλεονεκτήματα, ή μήπως πρέπει να στοχεύσουμε σε στρατηγικούς τομείς και «εθνικούς πρωταθλητές». 12 Βλέπε αναλυτικά στο Σ. Τραυλός, «Διαρθρωτικές Αλλαγές και Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας της Ελληνικής Οικονομίας», σε Γ. Στουρνάρας (επιμ.), Ελλάδα: Η Ένταξη στην ΟΝΕ και οι προκλήσεις του μέλλοντος, εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα, 2004, σελ

18 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 17 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 17 της μείωσης του ποσοστού γονιμότητας, της επερχόμενης συνταξιοδότησης της γενιάς των λεγόμενων «baby boomers», των συνεχών παρεμβάσεων στο ασφαλιστικό σύστημα «κοινωνικού» χαρακτήρα που χαλαρώνουν τα ασφαλιστικά κίνητρα, και των οργανωτικών δυσλειτουργιών που οδηγούν σε εισφοροδιαφυγή. Όμως, προβλήματα εντοπίζονται και στην προσφορά αγαθών και υπηρεσιών, καθώς η Ελλάδα είναι η χώρα με τα μεγαλύτερα εμπόδια εισόδου στον ανταγωνισμό στις αγορές μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών, τα οποία αντανακλώνται κυρίως στα σχετικά υψηλά ποσοστά κέρδους των επιχειρήσεων σε βασικούς κλάδους της οικονομίας. Κλειστά επαγγέλματα, 13 ρυθμίσεις που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό, χρονοβόρες διαδικασίες έναρξης νέων επιχειρήσεων, χαμηλό ποσοστό ξένων επενδύσεων, αναποτελεσματικό φορολογικό σύστημα, συνθέτουν τις κύριες αιτίες της χαμηλής ανταγωνιστικότητας της χώρας μας και των σχετικά υψηλών τιμών. Από την πλευρά της προσφοράς, η σημαντικότερη ίσως πρόκληση για την ελληνική οικονομία έγκειται στο γεγονός ότι τα πεδία της εκπαίδευσης, της έρευνας και της τεχνολογίας παρουσιάζουν εξαιρετικά χαμηλές επιδόσεις. Η επιδίωξη ταχύτερων ρυθμών ανάπτυξης στηρίζεται στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε σταθερή βάση. Οι ετήσιες εκθέσεις του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλά δος, η Ευρωπα κή Επιτροπή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) έχουν υποδείξει επανειλημμένα τις υστερήσεις σε ζητήματα διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και έχουν προτείνει άλλοτε περισσότερο ή λιγότερο λεπτομερείς αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. 14 Σε όλες τις προτάσεις, η με γάλη πρόκληση συνίσταται στο να βρεθεί η χρυσή τομή ανάμεσα στην αποτελεσματικότητα και τη συνο χή. Ανάμεσα 13 Σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, τα περίπου 70 κλειστά επαγγέλματα και αγορές επιβαρύνουν το κόστος των εγχώριων υπηρεσιών πάνω από 10%, ποσοστό που αντιστοιχεί σε ετήσια επιβάρυνση περίπου 1000 ευρώ για κάθε ελληνικό νοικοκυριό. 14 Ενδεικτικά μόνον ο πλέον πρόσφα τος κατάλογος της Τράπεζας της Ελλάδος, περιλαμβάνει: τη δημοσιονομική προσαρμογή με την ιεράρχηση και τον αυστηρό έλεγχο των τρεχουσών δαπανών, τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης και τον περιορισμό της φοροδιαφυγής, τη μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής ασφά λισης για να αντιμετωπισθούν οι σημερινές και οι προβλεπόμενες πιέσεις λόγω γή ρανσης του πληθυσμού και για να μη ανατραπεί η δημοσιονομική ισορροπία στο μέλλον, την ενίσχυση του ανταγωνισμού στις αγορές προ όντων, τη μείωση των δυσκαμψιών στις αγορές εργασίας, την αναβάθμιση του ανθρώπινου κεφαλαίου με την αναδιάρθρωση του εκπαιδευτι κού συστήματος σε όλες τις βαθμίδες και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης. Τράπεζα της Ελλάδος, Έκθεση του Διοικητή για το έτος 2006, Αθήνα, 2007, σελ

19 kef00:kef00 06/03/ :58 Page ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ στις επιλογές προσαρμογής διακρίνονται πολλοί τρόποι, επιθυμητοί και ανεπιθύμητοι. Επιθυμητοί είναι από την πλευρά της ζήτησης η αύξηση της ιδιωτικής και δημόσιας αποταμίευσης και συνεπώς η μείωση της κατανάλωσης, η αύξηση των εξαγωγών και η μείωση των εισαγωγών, και από την πλευρά της προσφοράς, περισσότερο ανταγωνιστικά προ όντα και υπηρεσίες. Η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας όμως είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο εγχείρημα, καθώς απαιτείται ένα νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα, βασισμένο σε αποτελεσματική και ανταγωνιστική δημόσια παιδεία, απελευθερωμένες αγορές, επιτελικό κοινωνικό και εποπτικό κράτος, δίκαιο και διαφανές φορολογικό σύστημα. Διεθνής οικονομία: κρίση και μεταρρύθμιση Το 1929, όταν το κραχ της Wall Street συγκλόνιζε τον κόσμο, πολλοί οικονομολόγοι, μεταξύ άλλων και ο Ξενοφών Ζολώτας, αναρωτιούνταν αν υπήρχε οικονομική κρίση στην Ελλάδα. Αργότερα, με την εγκατάλειψη του κανόνα χρυσού από τη Βρετανία το 1932, ο τότε διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Εμμανουήλ Τσουδερός, δήλωνε ότι η κρίση είχε εισέλθει σε μια νέα, «δυσοίωνη» φάση. Παρότι οι παρατηρητές της εποχής αντιλαμβάνονταν πως η κρίση του Μεσοπολέμου αποτελούσε καμπή για την οικονομία και το ρόλο του κράτους, ο Μάρκ Μαζάουερ, τους διέψευσε, καταδεικνύοντας πώς η οικονομική κρίση του δημιούργησε παράλληλα ευκαιρίες για αυτάρκη οικονομική ανάπτυξη στην Ελλάδα. 15 Αν και η ιστορία σπάνια δεν επαναλαμβάνεται, ωστόσο, τίθεται το ερώτημα αν η παρούσα κρίση μπορεί να αποτελέσει σημείο μιας νέας εκκίνησης, μετά τις άλλοτε περισσότερο και άλλοτε λιγότερο επιτυχημένες προσπάθειες, εκσυγχρονισμού της ελληνικής οικονομίας. Η σημερινή όμως οικονομική κρίση δεν είναι όμοια με εκείνη του Μεσοπολέμου. Δεν αναμένεται να είναι τόσο βαθιά και τόσο καταστρεπτική όσο εκείνη του , διότι το κράτος σήμερα, σε σχέση με το προπολεμικό, είναι γιγαντιαίο, όπως και οι πόροι που αποσπά από την κοινωνία, ενώ οι γνώσεις για τον τρόπο χειρισμού της κρίσης είναι μεγαλύτερες και λόγω της ψη- 15 Ως τότε η ελληνική οικονομία ήταν κυρίως προσανατολισμένη στο εξαγωγικό εμπόριο σταφίδας, καπνού και κάποιων αγροτικών προ όντων. Λόγω της κρίσης αναγκάστηκε να πάψει πλέον να στηρίζεται στις αγροτικές εξαγωγές, τα εμβάσματα και τα δάνεια και να στραφεί προς μια πολιτική αυτάρκους ανάπτυξης. Η κατάρρευση της ανοιχτής διεθνούς οικονομίας την έφερε σε θέση μικρότερης οικονομικής εξάρτησης. Βλέπε στο Μ. Μαζάουερ, Η Ελλάδα και η οικονομική κρίση του Μεσοπολέμου, μετάφραση εκδόσεις ΜΙΕΤ, Αθήνα, 2002.

20 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 19 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 19 φιακής επανάστασης η επικοινωνία μεταξύ των κυβερνήσεων είναι αστραπιαία. 16 Προχωρώντας στη σύγκριση των δύο κρίσεων και των αντιδράσεων για την αντιμετώπισή της με αναφορά στην ελληνική οικονομία, ο Θοδωρής Πελαγίδης καταλήγει στο ότι όταν εκδηλώνεται μία οικονομική κρίση σε παγκόσμια έκταση, όπως η σημερινή, αλλά και βάθους που ίσως να ξεπεράσει αυτή του 1929, για την αντιμετώπισή της χρειάζονται ενέσεις «αξιοπιστίας» και στήριξης του συστήματος. 17 Η αρχή που έγινε είναι εναρμονισμένη με την ευρωπα κή πρακτική, όμως ο ελληνικός προ πολογισμός πρέπει να ενισχύσει τη ζήτηση για επενδύσεις, με έμφαση τόσο σε σκληρές και ήπιες υποδομές, όσο και στις εναλλακτικές επενδύσεις της «πράσινης οικονομίας» (βλέπε στην επόμενη ενότητα). Η συζήτηση για την οικονομική κρίση, τόσο διεθνώς όσο και στην Ελλάδα, έχει εξελιχθεί σε μία νέα συζήτηση μεταξύ συντηρητικών και προοδευτικών, φιλελεύθερων και σοσιαλιστών, για το τέλος ή όχι του καπιταλισμού και για τη σκοπιμότητα και τα όρια της παρέμβασης του κράτους στις απελευθερωμένες αγορές του πλανήτη, στην οικονομία και στην κοινωνία. Υπάρχει μια κυρίαρχη μερίδα αναλυτών που υποστηρίζει ότι ενδεχομένως, η οικονομική κρίση πρέπει να οδηγήσει σε αλλαγή του παγκόσμιου συστήματος προς μια πιο παρεμβατική κατεύθυνση, σε ένα πιο αυστηρά ρυθμιζόμενο, πιο δίκαιο κοινωνικά και πιο οικολογικά υπεύθυνο καπιταλιστικό σύστημα. 18 Υπάρχουν όμως και κάποιοι που υπενθυμίζουν ότι στην ενδιάμεση κρίση της δεκαετίας του 1970, όταν οι δύο υποτιμήσεις του δολαρίου και η οριστική αποσύνδεσή του από το χρυσό οδήγησαν σε πλήρη αναταραχή στις ισοτιμίες των νομισμάτων, σε διψήφια νούμερα πληθωρισμού και ανεργίας και σε τεράστια ανοίγματα στα κρατικά ταμεία για σχεδόν δέκα χρόνια, ήταν η οικονομία της αγοράς που έδωσε τελικά τη λύση. Ενώ η συντηρητική διανόηση τηρεί, προς το παρόν, μία σχετική σιωπή, απεναντίας η αριστερή διανόηση σπεύδει να αναγγείλει (για πολλοστή φορά) την κατάρρευση του συστήματος της ελεύθερης οικονομίας, θέτοντας ερωτήματα για το αν θα υπάρξει μια ακόμη ιστορική αλλαγή σκυτάλης ανάμεσα στους ηγεμονικούς πόλους του καπιταλισμού ή αν βαδίζουμε σταδιακά σε μια «Τρίτη Εποχή της Παγκοσμιοποίησης» δίχως πόλους; Ν. Μουζέλης, «Ο κόσμος μετά την κρίση», Νέες Εποχές-Το Βήμα, 16/11/2008, σελ. Β G. Soros, «How to Capitalise the Banks and Save Finance», Financial Times, 12/10/ Ν. Μουζέλης, «Έχουν Μέλλον οι Αγορές; Η Ευκαιρία της Σοσιαλδημοκρατίας», Νέες Εποχές-Το Βήμα, 5/10/2008, Β Όπως παρατηρεί ο Μίμης Ανδρουλάκης σε πρόσφατο βιβλίο του, «οι «θεολόγοι»

21 kef00:kef00 06/03/ :58 Page ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ Η τρέχουσα κρίση αποτελεί αφορμή για μια κριτική προσέγγιση του θεωρητικού πλαισίου, εντός του οποίου διαμορφώθηκε το πλέγμα οικονομικής πολιτικής που οδήγησε στην κρίση. Στο κεφάλαιο για την «σύγκρουση ιδεών» γύρω από την οικονομική κρίση, ο Παναγιώτης Κορλίρας καταδεικνύει ότι η σημερινή υποχώρηση του νεοφιλελεύθερου μοντέλου διαχείρισης της οικονομίας επαναφέρει στο προσκήνιο την αναγκαιότητα μεγαλύτερου παρεμβατικού και ρυθμιστικού ρόλου του κράτους, και προκαλεί αναφορές σε ένα νεο-κε νσιανό θεωρητικό πλαίσιο. Στο παραδοσιακό δίπολο αγοράς-κράτους, η διαλεκτική σχέση θεωρίας και πολιτικής σηματοδοτεί μια «σύγκρουση ιδεών», σε αναζήτηση μιας νέας ισορροπίας στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Ένα νέο σύστημα «ιδεών» βρίσκεται υπό διαμόρφωση, και ενδεχομένως θα έχουμε, κάποια στιγμή, και το νέο «επιστημονικό παράδειγμα» ως κατευθυντήρια γραμμή, στο πλαίσιο μιας σύγχρονης πολιτικής οικονομίας. Η οικονομική κρίση η οποία δεν γνωρίζουμε όχι μόνον πότε θα τελειώσει αλλά και που θα μας εκβάλλει θέτει επιτακτικά ερωτήματα για τα πραγματικά αίτιά της, αλλά και για το πως μπορεί να αντιμετωπιστεί. Σε όσους ασχολούνται με προβλήματα διεθνούς πολιτικής και οικονομίας έχει εμπεδωθεί η αντίληψη ότι δεν ήταν τα κρατικά «πακέτα διάσωσης» αυτά που οδήγησαν στην κρίση, αλλά ένας συνδυασμός επισφαλών δανείων (με την ενθάρρυνση του κράτους), πτώσης τιμών των ακινήτων, έλλειψης ρυθμιστικών ελέγχων, συσσωρευμένων χρεών, και διεφθαρμένων πρακτικών στο χρηματοοικονομικό τομέα. Θα ήταν λάθος να πιστέψουμε ότι για τη σημερινή κατάρρευση βασική αιτία ήταν η παρεμβατικότητα της απελθούσας κυβέρνησης των ΗΠΑ, η οποία μετά το σκάνδαλο της ENRON σταμάτησε τις προτάσεις για διαφάνεια και έλεγχο του χρηματοπιστωτικού συστήματος, αλλάζοντας την ατζέντα με τον πόλεμο του Ιράκ. Η διεφθαρμένη απορρύθμιση ακόμη και των ημι-κρατικών αμερικάνικων στεγαστικών ταμείων που λειτούργησαν όπως οι ιδιωτικές επενδυτικές τράπεζες, αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι λειτουργίες των αγορών πρέπει να αντικατασταθούν με κάτι άλλο. Η ρύθμιση και οι φονταμενταλιστές των νεοκλασικών και των νεοκε νσιανών αντιλήψεων αιφνιδιάζονται όταν οι μεταβαλλόμενες ανάγκες του καπιταλισμού εν μέσω της κρίσης τον υποχρεώνουν να «εγκαταλείψει» το ένα κυρίαρχο δόγμα για να υιοθετήσει το αντίθετό του. Ο πολιτικός και ιδεολογικός κύκλος ξεπερνά τις εναλλαγές των κομμάτων στην εξουσία και παρακολουθεί τους μεγάλους κύκλους του καπιταλισμού. Τουλάχιστον στην Αμερική κάθε είκοσι πέντε-τριάντα χρόνια έχουμε αλλαγή σκυτάλης ανάμεσα στη νεοκλασική και νέο-συντηρητική σχολή σκέψης και στην κε νσιανή, προοδευτική ή δεξιά». Μ. Ανδρουλάκης, Λευκό Κοτσύφι, blue tree, Μαύρο Καράβι: Το κραχ και οι σεισμικές μετατοπίσεις στον νέο παγκόσμιο καπιταλισμό, εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα, 2008.

22 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 21 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 21 συγκροτεί τις αγορές, οι οποίες είναι εύρυθμες όταν οι συμβαλλόμενοι είναι προστατευμένοι με αξιόπιστο θεσμικό πλαίσιο αλλά και, κυρίως, καλά πληροφορημένοι. Αυτό που συμβαίνει σήμερα δείχνει ότι δεν μπορεί να υπάρχουν αγορές-ζούγκλες 20 χωρίς εκλεπτυσμένες ρυθμίσεις και συμβόλαια, ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει τις ευθύνες των νομοθετών και των κυβερνήσεων για τη δημιουργία και εποπτεία πραγματικά λειτουργικών αγορών. Μέχρι σήμερα το πρόβλημα που εμφανίστηκε στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα αποδίδεται στην έλλειψη επαρκών ρυθμίσεων που θα εκλογίκευαν τη φρενίτιδα στις διεθνείς χρηματαγορές και στην ατροφική πολιτική διάσταση της παγκοσμιοποίησης. Παρά την αποδυνάμωσή τους, τα έθνη-κράτη εξακολουθούν να παραμένουν οι σημαντικότεροι δρώντες στο παγκόσμιο σύστημα, ελέγχοντας τον εθνικό τους χώρο και διαμορφώνοντας σε μεγάλο βαθμό το νομικό-θεσμικό τους πλαίσιο. Κάποιοι πιστεύουν ότι το κράτος είναι η απάντηση στη σημερινή κρίση, συγχέοντας την έννοια της πολιτικής παρέμβασης με ρυθμιστικό πλαίσιο, με τις ατελέσφορες εθνικές πολιτικές. Εξαιτίας της ασυμμετρίας μεταξύ οικονομικής και πολιτικής παγκοσμιοποίησης, οι εθνικές κυβερνήσεις διαθέτουν ανεπαρκή εργαλεία, καθώς κάθε φορά που κάποια ρυθμίζει την αγορά της, το κεφάλαιο μεταναστεύει σε άλλους «αρύθμιστους παραδείσους». Γι αυτόν το λόγο τονίζεται η ανάγκη εγκαθίδρυσης, μιας παγκόσμιας εποπτικής αρχής που θα προσφέρει ενεργή αρωγή στη ροή πληροφοριών μεταξύ των εθνικών αρχών και εργαλεία συντονισμένης δράσης για την αντιμετώπιση των κρίσεων. Όπως εξηγεί στη μελέτη του ο Γιάννης Αυγερινός, ο πρόσφατος «μαύρος κύκνος» της χρηματοπιστωτικής κρίσης σηματοδοτεί το τέλος του μοντέλου της απορύθμισης και του κατακερματισμού της εποπτείας. Καλύτερες και αποτελεσματικότερες ρυθμιστικές και θεσμικές υποδομές πρέπει να εξασφαλίσουν ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές λειτουργούν με βάση τον καταμερισμό της αποτελεσματικότητας και του κινδύνου, και όχι ως φορείς νομιμοποίησης της κερδοσκοπίας και υποτίμησης του κινδύνου, με αποτέλεσμα την αποσταθεροποίηση των εθνικών οικονομιών. Όπως προτείνει ο συγγραφέας ένας παγκόσμιος επόπτης θα μπορούσε να αναλάβει κάποιες ή όλες τις αρμοδιότητες που είναι κατακερματισμένες μεταξύ εθνικών εποπτικών αρχών, διεθνών οργανισμών και άλλων φορέων παραγωγής διεθνών κανόνων και προ- 20 Όπως αναφέρει ο Τσούκας, «οι αγορές δεν είναι φυσικά, αλλά ανεξαλείπτως κοινωνικά φαινόμενα: από μόνες τους δεν λειτουργούν πάντοτε ορθολογικά, αφού αφενός μεν υπάρχει πληροφοριακή ασυμμετρία, αφετέρου δε ανθρώπινες συμπεριφορές που στομώνουν την ορθολογική κρίση, όπως η απληστία, η ομαδοσκέψη, και η κοπαδική συμπεριφορά, διαπερνούν ενίοτε τη λειτουργία των οικονομικών δρώντων». Χ. Κ. Τσούκας, «Dogma über alles! Νεοφιλελεύθερες και παλαιοαριστερές ιδεοληψίες», Το Κέρδος, 11/11/2008.

23 kef00:kef00 06/03/ :58 Page ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ τύπων. Αντίστοιχες κινήσεις δημιουργίας ενός υπερεθνικού οργάνου εποπτείας είναι απαραίτητες και σε ευρωπα κό επίπεδο, κυρίως εξαιτίας της σύγχυσης που επικρατεί στο διαχωρισμό των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών αλλά και της δημιουργίας της ενιαίας ευρωπα κής χρηματοπιστωτικής αγοράς, η οποία ήδη αποτελεί πραγματικότητα. Σε χώρες, όπως η Ελλάδα, που έχουν παραμείνει πίσω από τις παραπάνω εξελίξεις και δεν έχουν επιλέξει την ενοποίηση της χρηματοπιστωτικής εποπτείας, το μοντέλο των δύο ή των τριών εποπτών δε μπορεί πια να λειτουργήσει αποτελεσματικά. Η καθιέρωση ενιαίας ρύθμισης και εποπτείας σε εθνικό επίπεδο είναι επιτακτική προ πόθεση για την ομαλότερη μετάβαση στις υπερεθνικές λύσεις. Κλιματική αλλαγή και βιώσιμη ανάπτυξη Παρά τις τεράστιες δυνατότητες που διαθέτει πλέον η διεθνής κοινότητα, εντούτοις, αδυνατεί να αντιμετωπίσει ορθολογικά και δίκαια την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής που απειλεί να στερήσει από την ανθρωπότητα σημαντικούς πόρους, οδηγώντας στην απερήμωση πολλές περιοχές του πλανήτη και μεγάλο μέρος της χώρας μας. Οι νέες κλιματολογικές συνθήκες που δημιουργεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου και οι επιπτώσεις του σε όλες τις οικονομίες και τις κοινωνίες του πλανήτη αποτελούν μια από τις κεντρικές ανησυχίες του 21 ου αιώνα. 21 Αν και το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής και η αντιμετώπιση του ξεπερνούν τα εθνικά όρια, σε όλες σχεδόν τις ανεπτυγμένες χώρες η οικονομική μεγέθυνση συνοδεύεται από συστηματική μέριμνα της κοινωνίας για το περιβάλλον, η οποία εκφράζεται με την εφαρμογή συγκροτημένης περιβαλλοντικής πολιτικής. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η ακολουθία αυτή δεν έχει ισχύσει. Ενδεικτικά του συνολικού περιβαλλοντικού ελλείμματος είναι ότι ο ίδιος ο όρος «περιβάλλον» αναγράφεται μόνο μία φορά στο ελληνικό Σύνταγμα, δεν έχει συσταθεί ακόμη Υπουργείο Περιβάλλοντος ή σχετική ανεξάρτητη υπηρεσία, ενώ συνεχίζουμε να μην επενδύουμε στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας. Πέραν της ανεπαρκούς συμβολής της Ελλάδας στην παγκόσμια προσπάθεια αντιστροφής της περιβαλλοντικής απειλής, είναι εξίσου σημαντικό να 21 Χαρακτηριστικά αναφέρει ο Αλ Γκορ, «[η] ανθρωπότητα κάθεται πάνω σε μια ωρολογιακή βόμβα, (και) αυτό που μας περιμένει στην άλλη πλευρά του δρόμου είναι μια απίστευτη σειρά επικών καταστροφών πέρα από κάθε ανθρώπινη εμπειρία». Α. Γκορ, Μια ενοχλητική αλήθεια, μετάφραση εκδόσεις Η Καθημερινή, Αθήνα, 2007.

24 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 23 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 23 αναδειχθεί η διασύνδεση της οικονομίας και της ανάπτυξης με το εν λόγω πρόβλημα. Άλλωστε οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών δεν είναι ομοιόμορφες στο χώρο και το χρόνο δημιουργούν «κερδισμένους» και «χαμένους», τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Ο Μανώλης Πετράκης και ο Γιώργος Νεοφώτιστος αναλύουν τις οικονομικές επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών και στα δύο επίπεδα και αναδεικνύουν διαστάσεις των προβλημάτων που θα πρέπει ένα σύγχρονο προοδευτικό κράτος να λάβει υπόψη. Τονίζουν ότι στο πλαίσιο των εξελισσόμενων κλιματικών αλλαγών και για την αντιμετώπιση των αρνητικών εξωτερικοτήτων, είναι αναγκαίος ένας κρατικός παρεμβατισμός που δεν θα υπερασπίζεται το κεκτημένο παρελθόν, αλλά θα φροντίζει κυρίως για ένα βιώσιμο μέλλον, με κοινωνική συνοχή και χωρίς επικίνδυνες περιθωριοποιήσεις, παρέχοντας υψηλής ποιότητας κοινωνικά αγαθά και προωθώντας ενέργειες που συμβάλλουν στην οικονομική ευημερία και στην ποιότητα ζωής. Ωστόσο θα πρέπει να δοθεί προσοχή και στις αρνητικές εξωτερικότητες που είναι πιθανόν να δημιουργήσει ο κρατικός παρεμβατισμός, καθώς πολιτικές επιδοτήσεων συγκεκριμένων τεχνολογιών ή κλάδων είναι πολύ πιθανόν να δημιουργήσουν στρεβλώσεις (π.χ. βιοκαύσιμα). Η ενδεδειγμένη κρατική στάση και πολιτική δεν πρέπει να είναι η αναζήτηση της «άριστης» λύσης αλλά η δημιουργία ενός οικονομικού περιβάλλοντος που να υποστηρίζει την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα και που θα προσφέρει ένα «ανοικτό» και «δίκαιο» χώρο για τον υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των προτεινόμενων τεχνολογικών λύσεων, ώστε να αναδειχθεί η αποτελεσματικότερη, χωρίς τις στρεβλώσεις που προκαλούν οι επιλεκτικές επιδοτήσεις και οι θεσμικές παρεμβάσεις. Η περιβαλλοντική κατάσταση της Ελλάδας, παρά την απουσία βαριάς (βιομηχανικής) ρύπανσης, διεκδικεί μια από τις τελευταίες θέσεις στη σχετική κατάταξη της ΕΕ, με κυριότερη εξαίρεση την καταλληλότητα των θαλασσών για κολύμβηση. Συχνά αυτό παραβλέπεται, αφού γενικά το ελληνικό περιβάλλον μοιάζει να είναι σε καλή κατάσταση, με περιορισμένη ρύπανση και εκτεταμένες φυσικές περιοχές, γεγονός όμως που οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στην περιορισμένη βιομηχανία που διαθέτουμε. 22 Η οικονομική μεγέθυνση είναι, πολλές φορές, αναμενόμενο να συμβαδίζει με αύξηση της επιβάρυνσης στο περιβάλλον. Οι επιπλέον δραστηριότητες στις μεταφορές, τον τουρισμό κ.λπ. αυξάνουν μεν το ΑΕΠ, γενικώς όμως υποβαθμίζουν το περιβάλλον. Το εθνικό περιβαλλοντικό έλλειμμα ωστόσο δε δικαιολογείται από το μέγεθος των παραγω- 22 Βλέπε αναλυτικότερα στο Κ. Χατζημπίρος, «Περιβαλλοντικό Έλλειμμα και Μεταρρυθμιστικό Αίτημα», στο Χ. Τσούκας (επιμ.) Για μια Προοδευτική Πολιτική, Κέντρο Ερευνών Προοδευτικής Πολιτικής - εκδόσεις Καστανιώτης, Αθήνα, 2007, σελ

25 kef00:kef00 06/03/ :58 Page ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ γικών δραστηριοτήτων και η ποιότητα του περιβάλλοντος θα μπορούσε να είναι πολύ ανώτερη χωρίς μεγάλο οικονομικό κόστος, αν ήταν μικρότερο το έλλειμμα πολιτικής στο πεδίο αυτό. 23 Από την άλλη πλευρά, η αμφισβήτηση της οικονομικής ανάπτυξης λόγω περιβαλλοντικών προβλημάτων συνοδεύεται από τη σχετική με την αειφορία, περιβαλλοντική πολιτική, την επονομαζόμενη «πράσινη ανάπτυξη». Αν και η τελευταία δεν έχει ακόμα αποκτήσει διεθνώς μια σαφώς καθορισμένη σημασία, όπως εξηγεί ο Κίμων Χατζημπίρος, χαρακτηρίζεται από κάποιες αναγκαίες και αλληλένδετες προ ποθέσεις, όπως είναι η αποσύνδεση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από την οικονομική μεγέθυνση, η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, η εξοικονόμηση ενέργειας, η δημιουργία απασχόλησης και η δημόσια παρέμβαση. Είναι αναγκαίο το «πρασίνισμα» της ανάπτυξης στην Ελλάδα με την επίτευξη μείωσης στην υπερκατανάλωση φυσικών πόρων, τον περιορισμό των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και τη σταδιακή κυριαρχία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. 24 Ο συγγραφέας αναλύει τον στόχο της «μηδενικής περιβαλλοντικής επιβάρυνσης», ο οποίος έστω και στο πλαίσιο ενός μόνο περιβαλλοντικού τομέα, έχει μεγάλη σημασία. Σε χώρες με δυνητικά υψηλή ποιότητα περιβάλλοντος, όπως η Ελλάδα, δημιουργούνται ιδιαίτερα ευνο κές προοπτικές για την ανταγωνιστικότητα σημαντικών παραγωγικών τομέων, π.χ. του τουρισμού. Η ανάπτυξη με μηδενική περιβαλλοντική επιβάρυνση είναι βεβαίως ακριβότερη, αλλά το επιπλέον κόστος μειώνεται με την μαζική παραγωγή των καινοτόμων τεχνικών, αλλά και λόγω του οφέλους από την αυξημένη ανταγωνιστικότητα. Τέλος, εξετάζονται άλλες όψεις 23 Οπ.π., σελ Το ζήτημα αυτό συνδέεται πρωτίστως με την προστασία του περιβάλλοντος και τις προ ποθέσεις της βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά και την ενεργειακή ασφάλεια και την εξωτερική πολιτική. Oι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα μπορούσαν να μειώσουν την εξάρτηση από τις εισαγωγές, ενώ δεν πρέπει να παραβλέπονται οι πιθανές επιπτώσεις από τον εντεινόμενο ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας για τον έλεγχο των πηγών προμήθειας και των οδών μεταφοράς των ενεργειακών πρώτων υλών, στα ενεργειακά δεδομένα της Ελλάδας. Στο θέμα αυτό προτείνεται να συνεχιστεί η έντονη δραστηριοποίηση και προς άλλες χώρες πλούσιες σε υδρογονάνθρακες με τις οποίες η εξεύρεση κοινού παρονομαστή δεν αποτελεί απαγορευτικό στόχο. Σε ημερίδα για την ενέργεια και την εξωτερική πολιτική του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης (10/11/2008), τονίστηκε η προοπτική απευθείας συνεννόησης-χωρίς μεσολαβητές-με κράτη που δυνητικά μπορούν να ευνοήσουν το σκοπό της ενεργειακής διαφοροποίησης της χώρας μας, αλλά και η επιδίωξη μεγαλύτερων εισαγωγών φυσικού αερίου από το Αζερμπα τζάν και υγροποιημένου αερίου από την Αλγερία, μειώνοντας την εξάρτηση της Ελλάδας από τη Ρωσία, η οποία καλύπτει σήμερα το 77% των ενεργειακών της αναγκών.

26 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 25 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 25 της πράσινης ανάπτυξης που αφορούν την γεωργία, την αλιεία, τα δάση, τις ακτές και τα τοπία της χώρας. Είναι γεγονός ότι η φύση ήταν μεν ιδιαίτερα γενναιόδωρη με την Ελλάδα, αλλά, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται εμείς «πριονίζουμε το κλαδί πάνω στο οποίο μακαρίως καθόμαστε» 25. Στη μελέτη του για την έννοια της «υπαίθρου» ο Ναπολέων Μαραβέγιας καταγράφει τα νέα δεδομένα που αλλάζουν ριζικά την παραδοσιακή εικόνα και αναδεικνύουν την ανάγκη ενός νέου στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξής της. Η «ύπαιθρος» δεν είναι πλέον γεωργική, αλλά ένας γεωγραφικός χώρος, όπου συνυπάρχουν φυσικοί πόροι που χρειάζονται προστασία και πολίτες με συγκεκριμένες ανάγκες και διεκδικήσεις. Στο χώρο αυτό δεν υπάρχουν «χωρικοί» αλλά αγρότες και παραγωγοί, καθώς και πολλοί μισθωτοί του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα και βέβαια ελεύθεροι επαγγελματίες και επιχειρηματίες. Η «αποαγροτοποίηση» προχωρά σε βαθμό που ακόμη και στις παραδοσιακά αγροτικές χώρες η απασχόληση στη Γεωργία έχει μειωθεί τόσο που δεν κυριαρχεί πλέον στην ύπαιθρο. Μέσα στις νέες διαφοροποιήσεις των δεδομένων της αναπτυξιακής διαδικασίας χρειάζεται να αναπτυχθεί μια νέα στρατηγική με χωρικό-γεωγραφικό χαρακτήρα, η οποία αποσυνδεδεμένη από τα κλαδικά χαρακτηριστικά της αγροτικής πολιτικής θα αντιμετωπίζει την ύπαιθρο ως χώρο ανάπτυξης νέων οικονομικών δραστηριοτήτων, όπως, κατασκευής κατοικίας και τουριστικών υποδομών, τουριστικής δραστηριότητας, διαχείρισης φυσικού πλούτου και αγροτικής ή/και βιομηχανικής/βιοτεχνικής δραστηριότητας, δημιουργώντας νέα επαγγέλματα και νέα μεσαία στρώματα που θα συντηρούν το επίπεδο ανάπτυξης, παρά την υποχώρηση της παραδοσιακής αγροτικής δραστηριότητας. Δεδομένης της πολυπαραμετρικότητας του ζητήματος οι παραδοσιακές πολιτικές ανάπτυξης γενικού οριζόντιου χαρακτήρα σε εθνικό επίπεδο δεν μπορεί να έχουν καμιά ουσιαστική συμβολή. Δεν αρκεί μόνο να συνεργάζονται τα επιμέρους αρμόδια Υπουργεία, ώστε να συντονίζονται οι πολιτικές τους στην Ύπαιθρο, πρέπει να υπάρξει μεγάλος βαθμός αποκέντρωσης στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση ολοκληρωμένων σχεδίων βιώσιμης ανάπτυξης και όχι απλή εφαρμογή αποσπασματικών μέτρων. Αν και ο τουρισμός έχει υποκαταστήσει τη (βαριά) βιομηχανία ως πυλώνας της ανάπτυξης και έχει ανάγκη από ποιοτικό περιβάλλον για να γίνει αποδοτικότερος, ελάχιστες είναι οι περιβαλλοντικές επενδύσεις, όπως για διαχείριση τοπίου και φύσης ή για αναβάθμιση δημόσιων χώρων. Ο τουρισμός αποτελεί τη δυναμικότερη και ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομική δραστηριότητα της 25 Ν. Μαραβέγιας, «Ποιος Φταίει για την υποβάθμιση του Περιβάλλοντος;», Ένθετο «Ανάπτυξη και Περιβάλλον», Ημερησία, 14/8/

27 kef00:kef00 06/03/ :58 Page ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΞΕΝΑΚΗΣ χώρας. Μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, το θέμα που απασχολεί όλους τους εμπλεκόμενους φορείς είναι οι δυνατότητες και οι περαιτέρω προοπτικές ανάπτυξής του τουρισμού. Στη μελέτη του Δημήτρη Λαγού αναδεικνύονται τα χρόνια διαρθρωτικά προβλήματα και οι περιοριστικοί παράγοντες, στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής τουριστικής βιομηχανίας. Η τουριστική ανάπτυξη πρέπει να επανεκτιμηθεί σε νέα βάση, με νέα κριτήρια διαχείρισης, αναβαθμιζόμενη στην εθνική κλίμακα προτεραιοτήτων. Στο πλαίσιο της ολοκληρωμένης ενδογενούς τουριστικής ανάπτυξης που είναι σκόπιμο να προωθηθεί με συστηματικότητα, οι στρατηγικοί στόχοι πρέπει να εστιάσουν στον εμπλουτισμό της τουριστικής προσφοράς, στη διαφοροποίηση του τουριστικού προ όντος, στην προώθηση των ειδικών και εναλλακτικών μορφών τουρισμού, στην προστασία του περιβάλλοντος, στη βελτίωση της ποιότητας των τουριστικών υπηρεσιών, στην ενίσχυση της παραγωγικής βάσης της τοπικής οικονομίας, στην ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη και στην εξυπηρέτηση του στόχου της ανταγωνιστικότητας μέσω της αύξησης της επιχειρηματικότητας. Οι στόχοι αυτοί πρέπει να εξειδικευθούν και να ιεραρχηθούν, ώστε να συγκροτήσουν επιμέρους διακριτές πολιτικές εντασσόμενες σε ένα ολοκληρωμένο μακροχρόνιο πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης, που θα οριοθετεί το ρόλο και την έκταση του τουρισμού στη χώρα μας. Η κατάρτιση ενός τέτοιου προγράμματος ανάπτυξης το οποίο θα είναι ρεαλιστικό, υλοποιήσιμο και εναρμονισμένο με τους στόχους της ΕΕ θα πρέπει να κινείται στη λογική της αειφόρου τουριστικής ανάπτυξης, να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις που επιβάλλει ο διεθνής ανταγωνισμός, να βασίζεται σε μια στρατηγική για όλους τους τομείς της τουριστικής δραστηριότητας και να διέπεται από την περιφερειακή πολιτική του κεντρικού κράτους, η οποία ρυθμίζει την παραγωγή και διάθεση της τουριστικής κατανάλωσης. Δημόσια σφαίρα, πολιτικές και μεταρρυθμίσεις Η απελευθέρωση των εμπορικών συναλλαγών, η διευκόλυνση των μετακινήσεων και η επανάσταση στον τομέα των τηλεπικοινωνιών έχουν φέρει τους πολίτες της υφηλίου πιο κοντά. Δεδομένων των επιπτώσεων ντόμινο της κρίσης του χρηματοπιστωτικού τομέα και της αγοράς, που δεν γνωρίζουν πλέον σύνορα, αναμφισβήτητα η παγκοσμιοποίηση αποτελεί, πλέον, μια «βιωμένη εμπειρία» γεγονός που σύμφωνα με τον Χαρίδημο Τσούκα την καθιστά ποιοτικά διαφορετική από προηγούμενες διαδικασίες διεθνοποίησης του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος. Ποτέ οι οικονομίες δεν ήταν τόσο στενά διασυνδεδεμένες όσο σήμερα και ποτέ άλλοτε η ανθρωπότητα δεν ήταν τόσο αλληλεξαρτώμενη, ούτε είχε τέτοια επίγνωση της αλληλεξάρτησής της. Ποτέ άλ-

28 kef00:kef00 06/03/ :58 Page 27 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 27 λοτε στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν είχαμε μια τέτοια συμπύκνωση του χρόνου και του χώρου. Η πρό(σ)κληση της παγκοσμιοποίησης είναι πρωτίστως πολιτισμική, καθώς οι εθνικές ταυτότητες τείνουν να υβριδοποιούνται και να καθορίζονται όλο και περισσότερο «διαλογικά». Σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης συνειδητοποιούμε ότι η διευρυνόμενη και αναστοχαστική εμπειρία είναι ο αποφασιστικότερος παράγοντας για τη συγκρότηση της εθνικής συλλογικότητας. Σε έναν ολοένα και πιο αλληλεξαρτώμενο κόσμο κανείς δεν έχει πλεονέκτημα για πάντα, κανείς δεν μπορεί να εφησυχάζει, κανείς δεν πρέπει να θεωρεί την ταυτότητά του δεδομένη. Η δημιουργική προσαρμοστικότητα των θεσμών, δηλαδή να αποδέχονται και να δημιουργούν την αλλαγή καθώς και να ενσωματώνουν την αναθεωρησιμότητα προσφιλών ιδεών και συνηθειών σε όλα τα επίπεδα, αποτελούν το μοναδικό ασφαλή οδηγό στο λαβύρινθο της παγκοσμιοποίησης. Πρέπει να τονιστεί ότι η διεθνής κατάταξη της Ελλάδας αντιμετωπίζει δυσκολίες, τόσο λόγω της γεωγραφικής θέσης, όσο και λόγω κάποιων στερεοτυπικών προσδιορισμών οι οποίοι γεννούν διλήμματα σχετικά με τη σύγχρονη ταυτότητά της. Ο χαρακτηρισμός της Ελλάδας ως βαλκανική χώρα δημιουργεί κινδύνους εξίσωσης με κράτη που χαρακτηρίζονται από πολιτική αστάθεια, εσωστρέφεια και τραχύτητα στις εξωτερικές τους διαδράσεις. 26 Από την άλλη πλευρά, το ελληνοτουρκικό δίπολο και η προβολή του μεσογειακού χαρακτήρα της εμφανίζει αβέβαιη έκβαση, στο βαθμό που ο συσχετισμός με την ανεπτυγμένη Νότια Ευρώπη και όχι με τον υπανάπτυκτο Μεσογειακό Νότο, δεν μπορεί να διασφαλιστεί (υπενθυμίζεται ο πολλές φορές «τριτοκοσμικός» φιλοαραβισμός που έχει επιδείξει). Ταυτόχρονα, η νεοελληνική συνείδηση μοιάζει ακόμη να αμφιταλαντεύεται «μεταξύ Ανατολής και Δύσης, Διόνυσου και Απόλλωνα, μεσογειακού κλασικισμού και βυζαντινίζουσας Ορθοδοξίας, ή σε ένα πιο απτό και ιστορικά νωπό σχήμα μεταξύ Ευρώπης και Βαλκανίων». 27 Το γνωστό δίπολο «Έλληνας-Ρωμιός» και οι διάφορες παραλλαγές που συνδέονται άμεσα μαζί του (π.χ. Δύση-Ανατολή, Ευρώπη-Βαλκάνια κ.λπ.) έχουν επηρεάσει σημαντικά τη λειτουργία της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας και του πολιτικού της συστήματος. Ιδιαίτερο ρόλο διαδραμάτισε το δίπολο μεταρρυθμιστικής-παρω- 26 Διάφοροι αναλυτές θεωρούσαν ότι η δεκαετία του 1990 θα σημάνει, για την Ελλάδα κατά πάσα πιθανότητα, την εκ νέου ανακάλυψη της ταυτότητάς της ως βαλκανικής χώρας και τη διαδικασία της μεγαλύτερης αποστασιοποίησής της από τη Βόρεια Ευρώπη. Βλέπε π.χ. J. Pettifer, The Greeks - Land and People Since the War, 1933, μετάφραση εκδόσεις Μαραθιάς, Αθήνα Δημήτρης Τζιόβας, «Πώς διαμορφώνεται η διεθνής εικόνα της χώρας», Το Βήμα- Νέες Εποχές, 04/04/1999.

ÄÇÌÇÔÑÇÓ Ê. ÎÅÍÁÊÇÓ ÅðéìÝëåéá - ÅéóáãùãÞ

ÄÇÌÇÔÑÇÓ Ê. ÎÅÍÁÊÇÓ ÅðéìÝëåéá - ÅéóáãùãÞ ÄÇÌÇÔÑÇÓ Ê. ÎÅÍÁÊÇÓ ÅðéìÝëåéá - ÅéóáãùãÞ Ì. ÁëìðÜíç, Ã.Â. Áõãåñéíüò, Ð. Êïñëßñáò, Ê.Ã. Êïýãéáò,. ÊïõôáëÜêçò, Ê.Á. ËÜâäáò, Ä. Ëáãüò, Ó. ËáäÞ, È. Ëáæáñßäçò, Í. ÌáñáâÝãéáò, Ì. Ìçôóüðïõëïò, Ä. Íåæåñßôçò, Ã.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο

ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο ΟΜΙΛΙΑ ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. ΑΘΗΝΑ 25 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 «Ο ρόλος του χρηματοπιστωτικού συστήματος για την έξοδο από την κρίση και η συμβολή του για μακροχρόνια οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη»

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελληνική Οικονομία και η κρίση: Προκλήσεις και Προοπτικές

Η Ελληνική Οικονομία και η κρίση: Προκλήσεις και Προοπτικές Project1:Layout 1 3/23/2012 3:38 PM Page 1 Η Ελληνική Οικονομία και η κρίση: Προκλήσεις και Προοπτικές Π. Ε. Πετράκης Η Ελληνική Οικονομία και η κρίση: Προκλήσεις και Προοπτικές Συγγραφέας Π.Ε. Πετράκης

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών

Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα: Μάρκετινγκ και Διοίκηση Λειτουργιών Μακρο-οικονομική: Εισαγωγή στην Μακροοικονομία Διδάσκων: Μποζίνης Η. Αθανάσιος Οικονομική παγκοσμιοποίηση και άνιση ανάπτυξη Οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ Μελέτη του ΔΝΤ για 17 χώρες του ΟΑΣΑ επισημαίνει ότι για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης του πρωτογενούς πλεονάσματος, το ΑΕΠ μειώνεται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και

Διαβάστε περισσότερα

«Τα Βήματα του Εστερναχ»

«Τα Βήματα του Εστερναχ» «Τα Βήματα του Εστερναχ» Τοποθέτηση του ΔΗΜ.ΓΚΟΥΝΤΟΠΟΥΛΟΥ στη παρουσίαση του βιβλίου ΑΛΕΚΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ. ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΕΙΟ-Λάρισα 16/1/2009 Κυρίες και κύριοι. Σε κάθε βιβλίο, μελέτη,διήγημα η ποίημα ο συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06)

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Η χώρα μας είναι ένας από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.

Διαβάστε περισσότερα

Συζητάμε σήμερα για την πράσινη επιχειρηματικότητα, ένα θέμα πού θα έπρεπε να μας έχει απασχολήσει πριν από αρκετά χρόνια.

Συζητάμε σήμερα για την πράσινη επιχειρηματικότητα, ένα θέμα πού θα έπρεπε να μας έχει απασχολήσει πριν από αρκετά χρόνια. Ομιλία του Προέδρου του ΣΘΕΒ κ. Νίκου Ρώμνιου με θέμα Πράσινη Επιχειρηματικότητα στην Εκδήλωση της ΕΕΔΕ (Τμήμα Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδος) με θέμα «Πράσινη Επιχειρηματικότητα Περιβαλλοντικά Πρότυπα»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. Αγροτική Πολιτική 8 ου Εξαμήνου ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. Αγροτική Πολιτική 8 ου Εξαμήνου ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Αγροτική Πολιτική 8 ου Εξαμήνου Η χρησιμότητα του μαθήματος Η κατανόηση του «σκηνικού» πίσω από τη διαμόρφωση της

Διαβάστε περισσότερα

Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012

Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012 Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012 Ιστορική κρίση της αγοράς εργασίας ύψος της ανεργίας χωρίς ιστορικό προηγούμενο (22.6%) πολύ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ Μέρος πρώτο: Η πορεία προς μία κοινή ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ανάγκη για

Διαβάστε περισσότερα

Το θέμα των αγροτικών συνεταιρισμών, για να αντιμετωπισθεί νομοθετικά σε όλες του τις διαστάσεις, απαιτεί χρόνο και διάλογο.

Το θέμα των αγροτικών συνεταιρισμών, για να αντιμετωπισθεί νομοθετικά σε όλες του τις διαστάσεις, απαιτεί χρόνο και διάλογο. Φίλες και Φίλοι, Οι συνεταιρισμοί, ως μορφές οργάνωσης στην Ελλάδα έχουν επίσημα ιστορία σχεδόν 103 χρόνων, από την ίδρυσή τους από τον Ελευθέριο Βενιζέλο έως σήμερα και 83 χρόνια από την ίδρυση της ΠΑΣΕΓΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές.

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές. Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στην έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Σας ευχαριστώ θερμά για τη συμμετοχή σας, η οποία πιστεύω ότι είναι ένα ακόμη βήμα στην προσπάθεια που κάνουμε όλοι, για την ανάδειξη

Διαβάστε περισσότερα

1. Τι γνωρίζετε για το θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης στη χώρα μας; Τι γνωρίζετε παγκοσμίως;

1. Τι γνωρίζετε για το θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης στη χώρα μας; Τι γνωρίζετε παγκοσμίως; 1. Τι γνωρίζετε για το θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης στη χώρα μας; Τι γνωρίζετε παγκοσμίως; Η ιδιωτική ασφάλιση βρίσκεται μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα, διεκδικώντας ισχυρότερη θέση στο χρηματοπιστωτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗΣ Καλημέρα σας. Αξιότιμοι Αγαπητοί συνάδελφοι και φίλοι Με μεγάλη χαρά το Ελληνικό Δίκτυο του Οικουμενικού Συμφώνου του ΟΗΕ υποδέχεται σήμερα, στην Πρώτη Περιφερειακή

Διαβάστε περισσότερα

Θέση ΣΕΒ: Ευρωπαϊκές προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας

Θέση ΣΕΒ: Ευρωπαϊκές προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας Θέση ΣΕΒ: Ευρωπαϊκές προτεραιότητες της Ελληνικής Προεδρίας Στόχος της Προεδρίας πρέπει να είναι η προώθηση µιας ενωµένης και παραγωγικής Ευρώπης ικανής να ανταποκριθεί στις προσδοκίες που έχουν απ αυτήν

Διαβάστε περισσότερα

Η ενίσχυση της βιομηχανίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής βιομηχανικής στρατηγικής ως προτεραιότητα για την ανάκαμψη της οικονομίας

Η ενίσχυση της βιομηχανίας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής βιομηχανικής στρατηγικής ως προτεραιότητα για την ανάκαμψη της οικονομίας Κοινή παρέμβαση ΣΕΒ - Ελληνικής Παραγωγής - Περιφερειακών Βιομηχανικών Συνδέσμων και Συνδέσμου Θεσσαλικών Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, για την θέσπιση εθνικού στόχου για τη μεταποίηση και την εναρμόνιση

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Μετά από 10 χρόνια: η Δυναμική του Ευρώ»

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Μετά από 10 χρόνια: η Δυναμική του Ευρώ» Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου στην εκδήλωση του ΚΕΠΠ με θέμα : «Μετά από 10 χρόνια: η Δυναμική του Ευρώ» Αίθουσα Παλαιάς Βουλής Τρίτη 13 Οκτωβρίου 2009 Με ιδιαίτερη ικανοποίηση μετέχω στη σημερινή συζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελλάδα δεν είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση: Η αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, η κατάρρευση των περιφερειακών οικονομιών και οι επιλογές πολιτικής

Η Ελλάδα δεν είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση: Η αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, η κατάρρευση των περιφερειακών οικονομιών και οι επιλογές πολιτικής Η Ελλάδα δεν είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση: Η αρχιτεκτονική της ευρωζώνης, η κατάρρευση των περιφερειακών οικονομιών και οι επιλογές πολιτικής Ηλίας Κικίλιας Διευθυντής Ερευνών Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά Χαρακτηριστικά

Βασικά Χαρακτηριστικά Βασικά Χαρακτηριστικά Η οικονομία της Κύπρου μπορεί να χαρακτηριστεί, γενικά, ως μικρή, ανοικτή και δυναμική, με τις υπηρεσίες να αποτελούν την κινητήριο δύναμή της. Με την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0383/7. Τροπολογία. Marco Valli, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0383/7. Τροπολογία. Marco Valli, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD 31.1.2018 A8-0383/7 7 Παράγραφος 10 10. συμφωνεί με την ΕΚΤ ότι, προκειμένου να μετατραπεί η υφιστάμενη κυκλική ανάκαμψη σε ένα σενάριο σταθερής, βιώσιμης και ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης με διαρθρωτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Εκτελεστικού Αντιπροέδρου Χάρη Κυριαζή. «Προκλήσεις, προτάσεις, στρατηγικές ανάπτυξης της εξωστρέφειας» ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΣΕΒΕ EXPORT SUMMIT

Ομιλία Εκτελεστικού Αντιπροέδρου Χάρη Κυριαζή. «Προκλήσεις, προτάσεις, στρατηγικές ανάπτυξης της εξωστρέφειας» ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΣΕΒΕ EXPORT SUMMIT Ομιλία Εκτελεστικού Αντιπροέδρου Χάρη Κυριαζή «Προκλήσεις, προτάσεις, στρατηγικές ανάπτυξης της εξωστρέφειας» ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΣΕΒΕ EXPORT SUMMIT Roadmap to Growth Θεσσαλονίκη, 3 Μαΐου 2012 Κυρίες & Κύριοι,

Διαβάστε περισσότερα

Ηµερίδα του ΚΕΠΕΑ της ΓΣΕΕ µε θέµα: «Πολιτικές ενίσχυσης της Απασχόλησης»

Ηµερίδα του ΚΕΠΕΑ της ΓΣΕΕ µε θέµα: «Πολιτικές ενίσχυσης της Απασχόλησης» Ηµερίδα του ΚΕΠΕΑ της ΓΣΕΕ µε θέµα: «Πολιτικές ενίσχυσης της Απασχόλησης» Ν. ΑΝΑΛΥΤΗΣ 27/3/2003 Κατά την έναρξη του 21 ου αιώνα, από τις κυριότερες προκλήσεις που απασχολούν την Ευρώπη και φυσικά και τη

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ & ΑΛΛΩΝ ΠΟΡΩΝ Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της. Σύστασης για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της. Σύστασης για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 2.3.2015 COM(2015) 99 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της Σύστασης για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τους γενικούς προσανατολισμούς των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2014-2019 Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 90 ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Με την ολοκλήρωση της Α φάσης του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 1 Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροδιατροφικού τομέα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ. «Μεικτά» Συστήματα Καπιταλισμού και η Θέση της Ελλάδας

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ. «Μεικτά» Συστήματα Καπιταλισμού και η Θέση της Ελλάδας ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ «Μεικτά» Συστήματα Καπιταλισμού και η Θέση της Ελλάδας Η θεωρία VoC, βασίζεται σε σημαντικό βαθμό στην ανάλυση των δύο βασικών μοντέλων καπιταλισμού των φιλελεύθερων

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία υπουργού Οικονομικών και Προέδρου του ECOFIN Γ.Στουρνάρα. Πέμπτη, 10.04.2014. Ημέρα Ανταγωνισμού- Εναρκτήρια Ομιλία

Ομιλία υπουργού Οικονομικών και Προέδρου του ECOFIN Γ.Στουρνάρα. Πέμπτη, 10.04.2014. Ημέρα Ανταγωνισμού- Εναρκτήρια Ομιλία Ομιλία υπουργού Οικονομικών και Προέδρου του ECOFIN Γ.Στουρνάρα Πέμπτη, 10.04.2014 Ημέρα Ανταγωνισμού- Εναρκτήρια Ομιλία Επίτροπε, Υπουργοί, αγαπητοί σύνεδροι Με μεγάλη χαρά και ικανοποίηση σας καλωσορίζουμε

Διαβάστε περισσότερα

Γνωρίζουμε ότι ο τομέας της ενέργειας πρωταγωνιστεί σήμερα στην προσέλκυση επενδύσεων διεθνώς.

Γνωρίζουμε ότι ο τομέας της ενέργειας πρωταγωνιστεί σήμερα στην προσέλκυση επενδύσεων διεθνώς. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ -1980- ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΕΕ & ΕΒΕΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΙΧΑΛΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΗ ΗΜΕΡΙΔΑ ΕΒΕΑ, ΙΕΝΕ ΚΑΙ ΠΣΕ ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΕΒΕΑ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΕΝΕΡΓΕΙΑ: ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ & ΕΞΑΓΩΓΕΣ»,

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Περιεχόμενα Κεφαλαίου Έννοια και Στάδια Νομισματικής Ενοποίησης. Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της Νομισματικής Ενοποίησης. Η Διαδικασία της Μετάβασης προς τη Νομισματική

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Γιώργου Ζανιά Προέδρου Δ.Σ Eurobank. Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση Τράπεζας Eurobank Ergasias SA

Ομιλία κ. Γιώργου Ζανιά Προέδρου Δ.Σ Eurobank. Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση Τράπεζας Eurobank Ergasias SA Ομιλία κ. Γιώργου Ζανιά Προέδρου Δ.Σ Eurobank Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση Τράπεζας Eurobank Ergasias SA Τετάρτη 24 Ιουλίου 2019 1 Κυρίες και Κύριοι μέτοχοι, Μετά από μια οδυνηρή δεκαετία, νέα δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο εκέµβριος 2005 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τη διενέργεια του Αναπτυξιακού Συνεδρίου της Περιφέρειας, αλλά και από τις επιµέρους συσκέψεις για

Διαβάστε περισσότερα

Πριν όµως περάσω στο θέµα που µας απασχολεί, θα ήθελα µε λίγα λόγια να σας µιλήσω για το ρόλο του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας.

Πριν όµως περάσω στο θέµα που µας απασχολεί, θα ήθελα µε λίγα λόγια να σας µιλήσω για το ρόλο του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας. Οµιλία του Προέδρου του Επιµελητηρίου Μεσσηνίας κ. Γ. Καραµπάτου στο Α.Τ.Ε.Ι. Καλαµάτας µε θέµα: «Η ανάγκη συνεργασίας µεταξύ Επιµελητηρίου και Πανεπιστηµίων µέσω των γραφείων διασύνδεσης» Τρίτη, 30 Σεπτεµβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη

Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών koutsouris@aua.gr Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Tο ανθρώπινο στοιχείο είναι μοναδικής σημασίας

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία «Economist» 11/05/2015. Κυρίες και Κύριοι,

Ομιλία «Economist» 11/05/2015. Κυρίες και Κύριοι, Ομιλία «Economist» 11/05/2015 Κυρίες και Κύριοι, Μετά από 6 χρόνια βαθιάς ύφεσης, το 2014, η Ελληνική οικονομία επέστρεψε σε θετικούς ρυθμούς, οι οποίοι μπορούν να ενισχυθούν. Παράλληλα, διαφαίνονται προοπτικές

Διαβάστε περισσότερα

Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα

Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα ΣΥΝΟΨΗ 21 ΣΥΝΟΨΗ Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα 1. Η αναταραχή στην Ευρωζώνη οφείλεται στην παγκόσμια κρίση χρηματιστικοποίησης η

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΠΟΥ ΔΙΟΡΓΑΝΩΝΕΙ Η ΔΕΟΚ

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΠΟΥ ΔΙΟΡΓΑΝΩΝΕΙ Η ΔΕΟΚ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΠΟΥ ΔΙΟΡΓΑΝΩΝΕΙ Η ΔΕΟΚ ΠΕΜΠΤΗ, 8 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2012 HILTON PARK, ΛΕΥΚΩΣΙΑ Κυρίες και κύριοι, Με ιδιαίτερη χαρά

Διαβάστε περισσότερα

Ρ. Χάουσμαν: Η λύση βρίσκεται στις εξαγωγές Κέρδος online 10/6/2011 15:26 http://www.kerdos.gr/default.aspx?id=1511781&nt=103 Περισσότερα προβλήματα θα δημιουργούσε παρά θα επέλυε τυχόν έξοδος της Ελλάδας

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία της υπουργού Εξωτερικών, κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη, στην παρουσίαση του βιβλίου

Ομιλία της υπουργού Εξωτερικών, κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη, στην παρουσίαση του βιβλίου Ομιλία της υπουργού Εξωτερικών, κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη, στην παρουσίαση του βιβλίου «Παγκόσμια Ευρώπη: οι Διεθνείς Διαστάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης» Αθήνα 30 Ιανουαρίου 2007 1 Προσφωνήσεις. Αυτή την

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση της Περιουσίας των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης

Διαχείριση της Περιουσίας των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης Διαχείριση της Περιουσίας των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης 1. Εισαγωγή Οι προβλεπόμενες υψηλές χρηματοδοτικές ανάγκες του Ελληνικού συστήματος κοινωνικής ασφάλισης στο μέλλον καθιστούν επιτακτική την αποτελεσματική

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΔΡ. ΑΝΔΡΕΑ ΠΟΥΛΛΙΚΚΑ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΔΡ. ΑΝΔΡΕΑ ΠΟΥΛΛΙΚΚΑ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΔΡ. ΑΝΔΡΕΑ ΠΟΥΛΛΙΚΚΑ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ 59 Η ΕΤΗΣΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΣΕΠΑΗΚ ΣΑΒΒΑΤΟ, 16 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2016 ΑΙΘΟΥΣΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝ, ΑΗΚ Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, αγαπητές φίλες και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΣΠΑ 2014-2020

ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΣΠΑ 2014-2020 ΣΤΟΧΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΣΠΑ 2014-2020 - Με την παρούσα εγκύκλιο γίνεται αποτύπωση της προόδου των διαπραγµατεύσεων για τη διαµόρφωση του Κανονιστικού πλαισίου της νέας περιόδου, καθώς και των σηµαντικών

Διαβάστε περισσότερα

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί, Κυρίες και Κύριοι,

Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί, Κυρίες και Κύριοι, Ομιλία του κ. Philippe Μaystadt, Προέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Αθήνα, 10 Νοεμβρίου 2008 Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί, Κυρίες και Κύριοι, Είμαι ιδιαίτερα ευτυχής που

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ;

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Καθώς έχουν περάσει, από το 2008 οπότε και ξέσπασε η μεγαλύτερη καπιταλιστική κρίση μετά την κρίση του 1929, οι πάντες σχεδόν συμπεριφέρονται σαν να έχει ξεπεραστεί η κρίση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΜΚΕ)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΜΚΕ) ΕΠΙ ΧΕΙΡ Η ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ 2011-2012 ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΜΚΕ) ΜΑΤΙ ΚΟ ΤΗ ΤΑ Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»

Διαβάστε περισσότερα

Παρέμβαση Γιάννου Παπαντωνίου στην εκδήλωση με θέμα : «Αριστερά και Μεταρρυθμίσεις»

Παρέμβαση Γιάννου Παπαντωνίου στην εκδήλωση με θέμα : «Αριστερά και Μεταρρυθμίσεις» Παρέμβαση Γιάννου Παπαντωνίου στην εκδήλωση με θέμα : «Αριστερά και Μεταρρυθμίσεις» Αμφιθέατρο Μεγάρου Καρατζά Τρίτη 27 Φεβρουαρίου 2007 Η σχέση της αριστεράς με τις μεταρρυθμίσεις μπορεί να θεωρείται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑνΕΚ, Ημερίδα 03/04/2014 1

ΕΠΑνΕΚ, Ημερίδα 03/04/2014 1 1 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΕ ΕΣΠΑ Κατάρτιση ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 / Οργανωτική δομή ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Κοινωνικοί Εταίροι Εμπειρογνώμονες 2 Δημιουργικές Βιομηχανίες Κλωστοϋφαντουργία - έτοιμο ένδυμα Υποδήματα-

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Προέδρου Ξ.Ε.Ε. κ. Γιώργου Α. Τσακίρη. Αθήνα, 19 Σεπτεμβρίου 2017

Ομιλία Προέδρου Ξ.Ε.Ε. κ. Γιώργου Α. Τσακίρη. Αθήνα, 19 Σεπτεμβρίου 2017 Ομιλία Προέδρου Ξ.Ε.Ε. κ. Γιώργου Α. Τσακίρη ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ «Η φοροδοτική δυνατότητα των ξενοδοχείων και δυνατότητα αξιοποίησης της οικονομίας του διαμοιρασμού για την φορολογική εξομάλυνση

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Προκλήσεις και Ευκαιρίες στην Ελλάδα σήμερα»

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. «Προκλήσεις και Ευκαιρίες στην Ελλάδα σήμερα» Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου στην εκδήλωση των ΚΕΠΠ, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, με θέμα: «Προκλήσεις και Ευκαιρίες στην Ελλάδα σήμερα» Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 1 1. Ενίσχυση της ελκυστικότητας του αγροτικού χώρου μέσω βελτίωσης

Διαβάστε περισσότερα

Η επικαιρότητα. της μελέτης. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Υποχώρηση διεθνούς ζήτησης για τουριστικές υπηρεσίες

Η επικαιρότητα. της μελέτης. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Υποχώρηση διεθνούς ζήτησης για τουριστικές υπηρεσίες Η επικαιρότητα Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της μελέτης 0 Υποχώρηση διεθνούς ζήτησης για τουριστικές υπηρεσίες Συνέχιση της διαρθρωτικής κρίσης του κυπριακού τουρισμού Υιοθέτηση του ευρώ Έλλειμμα στο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Ομιλία της Υπουργού Απασχόλησης & Κοινωνικής Προστασίας κας Φάνης Πάλλη-Πετραλιά στο Διεθνές Συνέδριο «Η κλιματική αλλαγή ως πρόκληση για τις

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Νικόλαου Καραμούζη Αναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου της Τράπεζας Eurobank EFG. στην εκδήλωση πελατών Corporate Banking.

Ομιλία κ. Νικόλαου Καραμούζη Αναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου της Τράπεζας Eurobank EFG. στην εκδήλωση πελατών Corporate Banking. Ομιλία κ. Νικόλαου Καραμούζη Αναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου της Τράπεζας Eurobank EFG στην εκδήλωση πελατών Corporate Banking με θέμα «Οι Νέες Πρωτοβουλίες της Eurobank EFG» Τετάρτη 1 Ιουλίου 2009 Grande

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/0411(COD) της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας

ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2011/0411(COD) της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας 30.3.2012 2011/0411(COD) ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας προς την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ 2014-2020

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ 2014-2020 1 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ 2014-2020 Μαρία Κασωτάκη Προϊσταμένη ΕΔΑ Περιφέρειας Κρήτης ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2013 ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ, ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΑ ΤΑΜΕΙΑ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Γενική Συνέλευση. Πέμπτη, 24 Ιουνίου Ομιλία του Προέδρου, κ. ΒΑΣΙΛΗ Θ. ΡΑΠΑΝΟΥ

Γενική Συνέλευση. Πέμπτη, 24 Ιουνίου Ομιλία του Προέδρου, κ. ΒΑΣΙΛΗ Θ. ΡΑΠΑΝΟΥ Γενική Συνέλευση Πέμπτη, 24 Ιουνίου 2010 Ομιλία του Προέδρου, κ. ΒΑΣΙΛΗ Θ. ΡΑΠΑΝΟΥ Κύριε Υπουργέ, Κυρίες και κύριοι, Η σημερινή ετήσια γενική συνέλευση της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών γίνεται σε μια περίοδο

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 20-21 Νοεμβρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ

Αθήνα, 20-21 Νοεμβρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Αθήνα, 20-21 Νοεμβρίου 2014 ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ Oι πολυάριθμοι φορείς της κοινωνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας που συμμετείχαν και συνεργάστηκαν στο Φόρουμ Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας, 20-21 Νοεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΝΗΣΙΩΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (ΩΣ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ, ΝΗΣΩΝ ΑΛΙΕΙΑΣ (Υ.ΘΥ.Ν.ΑΛ) ΣΤΗ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗΣ) Η 5 η έκθεση για την οικονομική,

Διαβάστε περισσότερα

Ευρώπη 2020 Αναπτυξιακός προγραμματισμός περιόδου 2014-2020 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012

Ευρώπη 2020 Αναπτυξιακός προγραμματισμός περιόδου 2014-2020 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή Ευρώπη 2020 Αναπτυξιακός προγραμματισμός περιόδου 2014-2020 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2012 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Μακεδονία Θράκη»

Διαβάστε περισσότερα

Eπιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία ΕΠΑνΕΚ κίνηση

Eπιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία ΕΠΑνΕΚ κίνηση Eπιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία ΕΠΑνΕΚ κίνηση Προτάσεις για τον Τομέα Δημιουργικών Βιομηχανιών Πρόγραμμα ΜΕDNETA 1 ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπητοί Σύνεδροι, Αγαπητοί Φίλοι,

Αγαπητοί Σύνεδροι, Αγαπητοί Φίλοι, Αγαπητοί Σύνεδροι, Αγαπητοί Φίλοι, Ο ίδιος ο όρος του αγροτουρισμού παραπέμπει στα συνθετικά της αγροτικής δραστηριότητας και του τουρισμού. Αυτό συχνά δημιουργεί σύγχυση ως προς το τι είναι τελικά ο αγροτουρισμός,

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοψη της Σύμβασης Εταιρικής Σχέσης για την Κύπρο, 2014-2020

Σύνοψη της Σύμβασης Εταιρικής Σχέσης για την Κύπρο, 2014-2020 ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 20 Ιουνίου 2014 Σύνοψη της Σύμβασης Εταιρικής Σχέσης για την Κύπρο, 2014-2020 Συνολική πληροφόρηση Η σύμβαση εταιρικής σχέσης με την Κύπρο καθορίζει ένα ορόσημο για επενδύσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΕΙΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η στην έκθεσή της με θέμα περιγράφει πώς με την πρόοδο της ανάπτυξης, υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για: Κοινωνικο κεντρικούς λόγους (ικανοποίηση ανθρώπινων προσδοκιών και φιλοδοξιών).

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΑΣΤΡΑΣ. Ζητήματα ανάπτυξης: παραγωγικές προοπτικές και προστασία των φυσικών πόρων

ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΑΣΤΡΑΣ. Ζητήματα ανάπτυξης: παραγωγικές προοπτικές και προστασία των φυσικών πόρων ΔΗΜΟΣ ΧΑΛΑΣΤΡΑΣ Ζητήματα ανάπτυξης: παραγωγικές προοπτικές και προστασία των φυσικών πόρων 1 Η «σύγχρονη» έννοια της ανάπτυξης Στηρίζεται στην βασική παραδοχή της αειφορίας, που επιτάσεις την στενή σχέση

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΓΣΕΕ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ. Στην ανοικτή συνεδρίαση της ετήσιας Συνέλευσης των µελών του ΣΕΒ

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΓΣΕΕ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ. Στην ανοικτή συνεδρίαση της ετήσιας Συνέλευσης των µελών του ΣΕΒ ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΓΣΕΕ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ Στην ανοικτή συνεδρίαση της ετήσιας Συνέλευσης των µελών του ΣΕΒ Αθήνα 13/05/2008 Κύριε Πρόεδρε της Κυβέρνησης, Κύριοι Υπουργοί, Κύριοι ιοικητές Τραπεζών, ηµοσίων

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος πίνακας περιεχομένων

Σύντομος πίνακας περιεχομένων Σύντομος πίνακας περιεχομένων Πρόλογος 19 Οδηγός περιήγησης 25 Πλαίσια 28 Ευχαριστίες της ενδέκατης αγγλικής έκδοσης 35 Βιογραφικά συγγραφέων 36 ΜΕΡΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 37 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

Βιοµηχανική ιδιοκτησία & παραγωγή καινοτοµίας Ο ρόλος του µηχανικού

Βιοµηχανική ιδιοκτησία & παραγωγή καινοτοµίας Ο ρόλος του µηχανικού Βιοµηχανική ιδιοκτησία & παραγωγή καινοτοµίας Ο ρόλος του µηχανικού ρ. Σπύρος Ι. Κιαρτζής Πρόεδρος Μόνιµης Επιτροπής Βιοµηχανίας & Νέων Υλικών ΤΕΕ/ΤΚΜ Καινοτοµία & Κοινωνία της Γνώσης Το τρίπτυχο καινοτοµία,

Διαβάστε περισσότερα

Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των Δήμων Βόλου, Ηρακλείου και Καβάλας

Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των Δήμων Βόλου, Ηρακλείου και Καβάλας Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ των Δήμων Βόλου, Ηρακλείου και Καβάλας για τον σχηματισμό πιλοτικού άξονα των τριών πόλεων με στόχο τη δυναμική τουριστική ανάπτυξή τους, με μοχλό εξέλιξης τη δημιουργία σύγχρονων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΙΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΙΑ 1. Ο στόχος για το 2003 αναφέρεται σε πληθωρισμό 3,1% και ανάπτυξη 4,15%. Είναι εφικτά τα νούμερα δεδομένου ότι πρόσφατα το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις του για την

Διαβάστε περισσότερα

Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου

Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου Όραμα 2020 Στρατηγικά διλήμματα και επιλογές το 2014 Διοργάνωση: Δεξαμενή Σκέψης Θουκυδίδης Λευκωσία, 29 Μαρτίου 2014 Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου 1. Τα

Διαβάστε περισσότερα

Σημείωμα για το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής για τον μηχανισμό στήριξης από την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο 2/5/2010

Σημείωμα για το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής για τον μηχανισμό στήριξης από την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο 2/5/2010 Σημείωμα για το Πρόγραμμα Οικονομικής Πολιτικής για τον μηχανισμό στήριξης από την Ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο 2/5/2010 Η Ελλάδα, με τη συμφωνία του προγράμματος οικονομικής πολιτικής ολοκληρώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019/0000(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019/0000(INI) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019-2024 Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής 2019/0000(INI) 19.8.2019 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τις οικονομικές πολιτικές της ζώνης του ευρώ (2019/0000(INI)) Επιτροπή

Διαβάστε περισσότερα

PUBLIC LIMITE EL ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες,14Σεπτεμβρίου2011(20.09) (OR.en) 14224/11 LIMITE SOC772 ECOFIN583 EDUC235 REGIO74 ΣΗΜΕΙΩΜΑ

PUBLIC LIMITE EL ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες,14Σεπτεμβρίου2011(20.09) (OR.en) 14224/11 LIMITE SOC772 ECOFIN583 EDUC235 REGIO74 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ConseilUE ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣΕΝΩΣΗΣ PUBLIC Βρυξέλλες,14Σεπτεμβρίου2011(20.09) (OR.en) 14224/11 LIMITE SOC772 ECOFIN583 EDUC235 REGIO74 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: προς: Θέμα: Προεδρίας τηνεπιτροπήτων ΜόνιμωνΑντιπροσώπων(1οτμήμα)/τοΣυμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη McKinsey Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά Προσδιορίζοντας το νέο Μοντέλο Ανάπτυξης της Ελλάδας. Μάρκος Ολλανδέζος Επιστημονικός Δ/ντης ΠΕΦ

Μελέτη McKinsey Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά Προσδιορίζοντας το νέο Μοντέλο Ανάπτυξης της Ελλάδας. Μάρκος Ολλανδέζος Επιστημονικός Δ/ντης ΠΕΦ Μελέτη McKinsey Η Ελλάδα 10 Χρόνια Μπροστά Προσδιορίζοντας το νέο Μοντέλο Ανάπτυξης της Ελλάδας Μάρκος Ολλανδέζος Επιστημονικός Δ/ντης ΠΕΦ Ταυτότητα της μελέτης Στοιχεία της μελέτης Γραφείο της McKinsey

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ

ΔΕΙΓΜΑ ΠΡΙΝ ΤΙΣ ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ Πρόλογος Ευχαριστίες Βιογραφικά συγγραφέων ΜΕΡΟΣ 1 Εισαγωγή 1 Η οικονομική επιστήμη και η οικονομία 1.1 Πώς αντιμετωπίζουν οι οικονομολόγοι τις επιλογές 1.2 Τα οικονομικά ζητήματα 1.3 Σπανιότητα και ανταγωνιστική

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. 8 Ιουνίου, 2012

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. 8 Ιουνίου, 2012 Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 8 Ιουνίου, 2012 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Διαστάσεις της κρίσης Γενεσιουργές Αιτίες & Συστημικές Αδυναμίες Προσπάθειες Επίλυσης Γιατί η ύφεση είναι τόσο βαθειά & παρατεταμένη;

Διαβάστε περισσότερα

'Ολα τα σκληρά νέα μέτρα για την διάσωση της οικονομίας, και τα ποσά που θα εξοικονομηθούν από αυτά.

'Ολα τα σκληρά νέα μέτρα για την διάσωση της οικονομίας, και τα ποσά που θα εξοικονομηθούν από αυτά. Ολα τα σκληρά νέα μέτρα για την διάσωση της οικονομίας, και τα ποσά που θα εξοικονομηθούν από αυτά. Η Ελλάδα, με τη συμφωνία του προγράμματος οικονομικής πολιτικής ολοκληρώνει σχεδόν τις διαδικασίες που

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ: ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ 2014 2015

ΠΟΛΥΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ: ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ 2014 2015 ΠΟΛΥΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ: ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ 2014 2015 ΑΡΧΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΙΟΥΛΙΟΣ 2013 Π Ρ Ο Ο Ι Μ Ι Ο Η σημασία του ανθρώπινου

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Βασίλειου Ν. Μαγγίνα Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας

Ομιλία του Βασίλειου Ν. Μαγγίνα Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας 1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ EMBARGO 19-5-07 (11:00 pm) Ομιλία Υπουργού Παρασκευή,18.05.2007 Ομιλία του Βασίλειου Ν. Μαγγίνα Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι, Ευχαριστώ για την παρουσία σας σημερινή εκδήλωση. Ευχαριστώ επίσης την Ο.Κ.Ε. και το Πρόεδρό της, κ. Πολυζωγόπουλο, για την τιμή που μου έκαναν να μου ζητήσουν να μιλήσω

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 17

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ............................................... 17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Θεωρίες περιφερειακών ανισοτήτων Μια σύντομη παρουσίαση...................... 21 1.1 Εισαγωγή...........................................

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Οκτωβρίου Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Οκτωβρίου Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ 17 o Εθνικό Συνέδριο Ενέργειας Ενέργεια & Ανάπτυξη 2012 30-31 Οκτωβρίου 2012 Ίδρυμα Ευγενίδου, Αθήνα Έντιμε Κύριε Υπουργέ, Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, Είναι

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισµός του Γενικού ιευθυντή ιονύση Νικολάου. στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση του Συνδέσµου Βιοµηχανιών Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδος

Χαιρετισµός του Γενικού ιευθυντή ιονύση Νικολάου. στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση του Συνδέσµου Βιοµηχανιών Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδος Σ Υ Ν Ε Σ Μ Ο Σ Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Ω Ν Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Ω Ν Χαιρετισµός του Γενικού ιευθυντή ιονύση Νικολάου στην Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση του Συνδέσµου Βιοµηχανιών Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδος 17

Διαβάστε περισσότερα

Η αγορά τροφίμων ακολουθεί τη ζήτηση και η ζήτηση τις ενισχύσεις

Η αγορά τροφίμων ακολουθεί τη ζήτηση και η ζήτηση τις ενισχύσεις >> ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Φράντς Φίσλερ, πρώην Επίτροπος Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η αγορά τροφίμων ακολουθεί τη ζήτηση και η ζήτηση τις ενισχύσεις Επενδύσεις και συνεργασίες τα αντίδοτα στην κρίση Με την αποσύνδεση

Διαβάστε περισσότερα

Η Πρόκληση της Ανταγωνιστικότητας Η Εκθεση για την Παγκόσµια Ανταγωνιστικότητα,

Η Πρόκληση της Ανταγωνιστικότητας Η Εκθεση για την Παγκόσµια Ανταγωνιστικότητα, Xαιρετισµός Υπουργού Εµπορίου, Βιοµηχανίας και Τουρισµού κ. Αντώνη Μιχαηλίδη στην εκδήλωση που διοργανώνεται από την Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως και το Cyprus College µε τη στήριξη των Price Waterhouse

Διαβάστε περισσότερα

Λευκωσία, 10 Ιουλίου 2015. Frank Hoffer, Bureau for Workers Activities

Λευκωσία, 10 Ιουλίου 2015. Frank Hoffer, Bureau for Workers Activities Μηχανισμός καθορισμού των μισθών στην προσδοκόμενη επανενωμένη Κύπρο Οι οικονομικές επιπτώσεις των ελάχιστων μισθών και της συλλογικής διαπραγμάτευσης : Ένα αμφισβητούμενο πεδίο Λευκωσία, 10 Ιουλίου 2015

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΕΙΝΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΕΙΔΙΚΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΕΙΝΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΙΔΙΚΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΟΡΕΙΝΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΚΑΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Ράλλης Γκέκας Σύμβουλος ΚΕΔΕ Κόνιτσα, Σεπτέμβριος 2017 ΒΑΣΙΚΆ ΕΡΩΤΉΜΑΤΑ Γιατί είναι αναγκαία

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτες Ενεργειακής Έντασης

Δείκτες Ενεργειακής Έντασης ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ (ΑΠΕ) Σειρά Πληροφοριακού και Εκπαιδευτικού Υλικού Δείκτες Ενεργειακής Έντασης ΠΑΤΡΑ, 2016 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ ΗΛΙΟΣ ΗΛΙΟΣ - Τοπικό σχέδιο για την απασχόληση ανέργων στην κατασκευή

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα :

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα : Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου στην εκδήλωση του Economia Business Tank και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών με θέμα : «Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και η Ελλάδα» Αμφιθέατρο Μεγάρου Καρατζά, Αιόλου 82-84

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού. 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού. 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική ομάδα: Ελένη Ανδρικοπούλου, Γρηγόρης Καυκαλάς 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Κυρίες και κύριοι Αγαπητοί εργαζόμενοι Φίλες και φίλοι Θέλω να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας σήμερα εδώ, στο

Διαβάστε περισσότερα

ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ

ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ HORST REICHENBACH ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ «ΕΠΙΤΑΧΥΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ» ΠΕΜΠΤΗ 7 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης για τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων Αναπτυξιακής Στρατηγικής Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020

Πρόταση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης για τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων Αναπτυξιακής Στρατηγικής Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 Πρόταση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης για τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων Αναπτυξιακής Στρατηγικής Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 2020 Γεν. Διευθυντής Αναπτυξιακού Κώστας Καλούδης Αναπτυξιακού

Διαβάστε περισσότερα

1 η Εγκύκλιος Αναπτυξιακού Προγραμματισμού

1 η Εγκύκλιος Αναπτυξιακού Προγραμματισμού 1 η Εγκύκλιος Αναπτυξιακού Προγραμματισμού Στόχοι: Ενημέρωση των αρμόδιων φορέων σχεδιασμού για το υπό διαπραγμάτευση προτεινόμενο νέο πλαίσιο της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 Έναρξη προετοιμασίας

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Φωκίωνα Καραβία. Διευθύνοντος Συμβούλου Eurobank. Στην εκδήλωση. Κλειστή Συνεδρίαση Γενικής Συνέλευσης ΣΕΤΕ

Ομιλία κ. Φωκίωνα Καραβία. Διευθύνοντος Συμβούλου Eurobank. Στην εκδήλωση. Κλειστή Συνεδρίαση Γενικής Συνέλευσης ΣΕΤΕ Ομιλία κ. Φωκίωνα Καραβία Διευθύνοντος Συμβούλου Eurobank Στην εκδήλωση Κλειστή Συνεδρίαση Γενικής Συνέλευσης ΣΕΤΕ Electra Metropolis Hotel Πέμπτη 6 Ιουνίου 2019 1 Αγαπητά μέλη και διοίκηση του ΣΕΤΕ, Αισθάνομαι

Διαβάστε περισσότερα

Αλλάζει τις προτεραιότητες, τόσο σε συλλογικό, όσο και σε ατομικό επίπεδο. Φέρνει αλλαγές στο καταναλωτικό προφίλ και στις συνήθειες των πολιτών.

Αλλάζει τις προτεραιότητες, τόσο σε συλλογικό, όσο και σε ατομικό επίπεδο. Φέρνει αλλαγές στο καταναλωτικό προφίλ και στις συνήθειες των πολιτών. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ, κ. ΓΙΑΝΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ ΚΑΙ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Προκλήσεις, προτάσεις και προοπτικές της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. του Τάσου Χανιώτη 1

Προκλήσεις, προτάσεις και προοπτικές της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής. του Τάσου Χανιώτη 1 Οι προκλήσεις Προκλήσεις, προτάσεις και προοπτικές της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής του Τάσου Χανιώτη 1 Η σημαντικότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει μακροπρόθεσμα η Ευρωπαϊκή γεωργία και η Κοινή Γεωργικής

Διαβάστε περισσότερα

3ο Ενημερωτικό Δελτίο του έργου EU-WATER Διακρατική ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων στη γεωργία http://www.eu-water.eu Αειφορική Αγροτική Ανάπτυξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση Το πρόγραμμα EU.WATER

Διαβάστε περισσότερα

Η Περιφερειακή Πολιτική της Ε.Ε ( )

Η Περιφερειακή Πολιτική της Ε.Ε ( ) Η Περιφερειακή Πολιτική της Ε.Ε (1957-2013) Παύλος Καρανικόλας Επίκουρος Καθηγητής ΓΠΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: ΟΙ ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΚΟΠΟΙ 1. Μείωση της ανεργίας 2. Μείωση των περιφερειακών ανισοτήτων στην κατανομή

Διαβάστε περισσότερα