ΝΕΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ Οι προκλήσεις των πολυλειτουργικών ιστορικών κέντρων

Transcript

1 ΝΕΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2011 Οι προκλήσεις των πολυλειτουργικών ιστορικών κέντρων Συνοπτική παρουσίαση άρθρου των Nils Scheffler και Frédérique Calvanus που δηµοσιεύτηκε στην URBACT Tribune 2010 Οι ιστορικές πόλεις αποτελούσαν ανέκαθεν πολυλειτουργικά κέντρα. Αυτό το χαρακτηριστικό προσδίδει προστιθέµενη αξία στην ελκυστικότητα και την ποιότητα της αστικής ζωής. Προσφέροντας διάφορες οικονοµικές, κοινωνικές και πολιτιστικές ευκαιρίες, για παράδειγµα, για την εργασία, το εµπόριο, την κοινωνική ζωή, την κατανάλωση, τα ιστορικά κέντρα ήταν, µε µια λέξη, ιστοί «µικτών χρήσεων». Η πρόκληση της προσαρµογής σε αντικρουόµενες χρήσεις Σήµερα, τα ιστορικά κέντρα πρέπει να ανταποκριθούν στις αντικρουόµενες ανάγκες των οµάδων που ζουν και δραστηριοποιούνται µέσα στην πόλη. υστυχώς, η προσδοκία των κατοίκων για µια ποιοτική αστική ζωή, η προσδοκία των τουριστών για µια αποτελεσµατική προσφορά υπηρεσιών και, τέλος, η προσπάθεια των επιχειρήσεων για εξασφάλιση επικερδών συνθηκών όσον αφορά την εµπορική τους επέκταση, εµφανίζονται συχνά ως ασυµβίβαστες. Η πρόκληση είναι απλή: από τη µία πλευρά τα ιστορικά κέντρα χρειάζεται να διαφυλάξουν την αστική ταυτότητα που κληρονόµησαν, από την άλλη, πρέπει να την µετατρέψουν σε ένα κύριο µέσο ικανοποίησης αυτών των ανταγωνιστικών απαιτήσεων. Στο πλαίσιο αυτό, η ικανότητα της δηµόσιας διοίκησης και των εταίρων της να εφαρµόσουν µια ολοκληρωµένη τοπική προσέγγιση, που να βασίζεται σε µια ολοκληρωµένη στρατηγική ανάπτυξης της ιστορικής πόλης, αναδεικνύεται ως ένα σηµαντικό πλεονέκτηµα. Η πολιτική αυτή θα πρέπει

2 να υποστηρίζεται από ένα ευέλικτο σύστηµα διοίκησης που να προσαρµόζεται συνεχώς σε νέες αναδυόµενες ανάγκες. HERO: ολοκληρωµένες στρατηγικές για την ανάπτυξη των ιστορικών κέντρων Το δίκτυο HerO του URBACT - Η κληρονοµιά ως ευκαιρία, στοχεύει στην ανάπτυξη στρατηγικών διοίκησης για τις ιστορικές πόλεις µε στόχο την ισορροπία µεταξύ της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονοµιάς, της ελκυστικότητας και της ανταγωνιστικότητας. Ένα από τα κύρια θέµατα που αντιµετωπίζουν οι 9 πόλεις εταίροι (Regensburg, Graz, Naples, Vilnius, Sighisoara, Liverpool, Lublin, Poitiers και Valleta) είναι πώς θα επιτευχθεί η ισορροπία των αστικών λειτουργιών για την εξασφάλιση της πολυλειτουργικότητας και της ελκυστικότητας των ιστορικών αστικών συνοικιών. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, κάθε πόλη αναπτύσσει ένα Ολοκληρωµένο Σχέδιο ιαχείρισης της Πολιτιστικής Κληρονοµιάς (CHIMP): µια ολοκληρωµένη και προσανατολισµένη στη εφαρµογή αντίληψη για την προστασία και ανάπτυξη του ιστορικού κέντρου. Το σχέδιο αυτό καθορίζει το όραµα, τις κατευθυντήριες γραµµές, τους στόχους, τις δράσεις και το σύστηµα διαχείρισης για τη διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονοµιάς και του χαρακτήρα µικτής χρήσης της περιοχής. Οκτώ βασικοί τοµείς δράσης έχουν, συνεπώς, προσδιοριστεί: η φυσική και πολιτιστική κληρονοµιά, ο πολιτισµός και ο τουρισµός, η οικονοµία, η στέγαση και το περιβάλλον διαβίωσης, η κινητικότητα και η προσβασιµότητα, ο πολεοδοµικός σχεδιασµός, το περιβάλλον και η αναψυχή, η ευαισθητοποίηση και η έρευνα. ΣΥΝ ΕΣΜΟΙ: Ανάπτυξη ενός βιώσιµου οικιστικού περιβάλλοντος Το δίκτυο LINKS του URBACT - Παλιές ευρωπαϊκές πόλεις ως το κλειδί για τη βιωσιµότητα επικεντρώνεται στη δηµιουργία ενός βιώσιµου και επιθυµητού οικιστικού περιβάλλοντος στα αστικά κέντρα συνδυάζοντας πατρογονικές και περιβαλλοντικές ιδιότητες. Σε αυτό το έργο, 9 πόλεις

3 (Anderlecht, Kilkenny, Freiberg, Bayonne, Almeria, Veria, Delft, Budrio και Brasov) εργάζονται για την αντιµετώπιση της προοδευτικής ανισορροπίας µεταξύ οικιστικών λειτουργιών και λειτουργιών «έλξης» στα ιστορικά κέντρα. Αντιµετωπίζοντας αυξανόµενους περιορισµούς που σχετίζονται µε τον τουρισµό, πολλοί κάτοικοι ιστορικών κέντρων επέλεξαν να µετακινηθούν προς τα προάστια για την αναζήτηση µιας καλύτερης ποιότητας ζωής. Αυτή η τάση δηµιουργεί αυξηµένη κινητικότητα που δηµιουργεί δυσλειτουργίες και καταστρέφει το περιβάλλον. Η ανάγκη των ιστορικών κέντρων να φέρουν πίσω τον πληθυσµό τους και ως εκ τούτου να βελτιώσουν την προσφορά της στέγασης έχει καταστεί σαφέστερη. Οι πόλεις εταίροι του δικτύου LINKS, ξεκινώντας από µια προσπάθεια να απαντήσουν στο απλό ερώτηµα "Γιατί να ζούµε σε έναν ιστορικό κέντρο;», ανέπτυξαν έξυπνες πρακτικές για την εξάλειψη των εµποδίων στην επιστροφή των κατοίκων του αστικού κέντρου. Συγκεκριµένα, η ρύθµιση της εµπορικής επέκτασης εµφανίζεται ως ζωτικής σηµασίας, διότι η ανάπτυξη των καταστηµάτων συχνά οδηγεί στην υποβάθµιση της αξίας των κατοικιών. Για να αποφευχθεί αυτό το φαινόµενο, πολλές ιστορικές πόλεις έχουν θεσπίσει ειδικές ρυθµίσεις που για παράδειγµα απαγορεύουν την καταστολή ή απαιτούν την αποκατάσταση των εγκαταλελειµµένων ελεύθερων χώρων. Με την πάροδο του χρόνου, οι ιστορικές πόλεις κατάφεραν να γίνουν βιώσιµα µοντέλα. Τώρα, µπορούν να κερδίσουν τη µάχη για την προσέλκυση των πρώην κατοίκων των κέντρων των πόλεων! ιαβάστε περισσότερα: Η πλήρης έκδοση του άρθρου - URBACT Tribune- Ιστοσελίδα URBACT HERO - Ιστοσελίδα URBACT LINKS - Ιστοσελίδα URBACT

4 Ειδική έκθεση: Εµπλουτισµός της δηµόσιας δράσης µε συνυπευθυνότητα στον τοµέα της κοινωνικής συνοχής: ίκτυο TOGETHER Από το 2005, η πόλη Mulhouse (Γαλλία), ήταν πρωτοπόρος στην εφαρµογή της αρχής της συνυπευθυνότητας. Ο δήµος, ως επικεφαλής εταίρος του δικτύου TOGETHER του URBACT, προσπαθεί να αναπτύξει αυτή την πρακτική στον τοµέα της κοινωνικής ένταξης. Υπήρξε µια ιδρυτική πράξη πίσω από το δίκτυο TOGETHER και τις πρωτοβουλίες συνυπευθυνότητας που λήφθηκαν από την πόλη Mulhouse: η νέα στρατηγική για την κοινωνική συνοχή που προωθήθηκε από το Συµβούλιο της Ευρώπης το Με αυτή ήρθε ένα νέο όραµα για την κοινωνική ένταξη, που ορίζεται πλέον ως η ικανότητα της κοινωνίας να διασφαλίσει την ευηµερία όλων, συµπεριλαµβανοµένων των µελλοντικών γενεών, µέσω της συνυπευθυνότητας. Όταν, κατά το ίδιο έτος, το Συµβούλιο της Ευρώπης παρουσίασε τον «Μεθοδολογικό Οδηγό για Συντονισµένη Ανάπτυξη των εικτών Κοινωνικής Συνοχής», η πόλη Mulhouse προσφέρθηκε να το χρησιµοποιήσει πειραµατικά χρησιµοποιώντας την προσέγγιση της συνυπευθυνότητας. «Η ιδέα ότι η ευηµερία για όλους από όλους πρέπει να καταστεί στόχος για τις περιοχές ήταν σύµφωνη µε την πορεία της κοινωνικής καινοτοµίας που η πόλη είχε επιλέξει, ιδίως µέσω των φορέων συνεργασίας µε τους κατοίκους που έχουν συσταθεί από το 1990», εξηγεί ο Sébastien Houssin, επικεφαλής του έργου «Mulhouse, µια πόλη Συν-υπεύθυνη» µαζί µε το Τµήµα Εδαφικής ράσης.

5 Mulhouse, δοκιµάζοντας την αρχή της συνυπευθυνότητας για τη βελτίωση της ευηµερίας Από το 2006, η πόλη Mulhouse έχει ξεκινήσει δέκα πιλοτικές πρωτοβουλίες συνυπευθυνότητας µε ένα πολύ συγκεκριµένο στόχο: να κατευθυνθεί προς µεγαλύτερη ευηµερία µέσω της συνεργασίας για τη βελτίωση των δεικτών ευηµερίας. Οι πιλοτικές πρωτοβουλίες, που αρχικά επικεντρώθηκαν στο ζήτηµα της κοινωνικής ένταξης, έχουν από τότε στραφεί σε άλλους συναφείς τοµείς εφαρµογής (υγεία, παιδεία, κατανάλωση) και σε συγκεκριµένα περιβάλλοντα (επιχειρήσεις, δηµόσιους οργανισµούς). Με την πρόοδό τους, έχουν αναπτυχθεί σε επίπεδο γειτονιάς και σε µεγαλύτερο αριθµό ενδιαφεροµένων (δηµόσιοι φορείς και εκπρόσωποί τους, επιχειρήσεις, ενώσεις, κάτοικοι κ.λπ.). «Ένα από τα πρώτα µαθήµατα που διδαχθήκαµε από τις πρωτοβουλίες συνυπευθυνότητας», εξηγεί ο Sebastien Houssin, "είναι ότι υπάρχει ένας τεράστιος αριθµός παραµέτρων που πρέπει να ληφθούν υπόψη, προκειµένου να προχωρήσουµε προς την ευηµερία. Ακόµη και στο επίπεδο ενός περιορισµένου χώρου όπως ένα σχολείο, για παράδειγµα, τα θέµατα υπερβαίνουν κατά πολύ τις σχέσεις µεταξύ µαθητών και καθηγητών. Σχετίζονται µε την ευθυµία, τις σχέσεις µε τους γονείς, την ποιότητα των υποδοµών, τους ρυθµούς διδασκαλίας, κ.λπ.». «Μία από τις προϋποθέσεις για να υπάρξει µια πραγµατική αίσθηση της συνυπευθυνότητας είναι ότι οι πολίτες πρέπει να µπορούν να αναλάβουν ενεργό ρόλο, πράγµα που προϋποθέτει επίσης ότι τα ιδρύµατα πρέπει να αλλάξουν τον προσανατολισµό τους», τονίζει η Stéphanie Ducreaux, η οποία είναι αρµόδια επικοινωνίας για το δίκτυο TOGETHER. Οι δείκτες ευηµερίας ως βάση για σχέδια δράσης Η µεθοδολογία των οκτώ βηµάτων που προτάθηκε από το Συµβούλιο της Ευρώπης εφαρµόστηκε και προσαρµόστηκε σε κάθε µία από τις πιλοτικές πρωτοβουλίες (συλλογή κριτηρίων ευηµερίας, περιλήψεις, δηµιουργία

6 δεικτών, µέτρηση, κ.α.). Ένας από τους στόχους του δικτύου TOGETHER του URBACT είναι η βελτίωσή της. «Η εµπειρία της πόλης Braine l'alleud και των πόλεων της Περιφέρειας της Βαλλονίας, που επέλεξαν δείκτες πολλαπλής επιλογής, µας επέτρεψε να βελτιώσουµε τον τρόπο που διατυπώθηκαν τα ερωτηµατολόγια µας, µεταξύ άλλων,» εξηγεί ο Sébastien Houssin. Η πρωτοποριακή φύση της συνυπευθυνότητας φέρνει, επίσης, σε αµφισβήτηση το σύστηµα διακυβέρνησης στις χώρες της Ευρώπης. Η Stéphanie Ducreux λέει «το να µαζεύεις γύρω από ένα τραπέζι άτοµα από τη δηµόσια σφαίρα και από την κοινωνία των πολιτών και µάλιστα µε τον ίδιο βαθµό συνυπευθυνότητας είναι σε αντίθεση µε το δηµοκρατικό σύστηµα διακυβέρνησης όπως ισχύει σήµερα». Συνυπευθυνότητα σε επίπεδο πόλης Τελικώς, ο στόχος της προσέγγισης της πόλης Mulhouse είναι να µπορεί να εφαρµοστεί η αρχή της συνυπευθυνότητας σε επίπεδο πόλης, µε βάση τις πιλοτικές πρωτοβουλίες που τρέχουν σε κάθε µία από τις οκτώ πόλειςεταίρους του προγράµµατος. Η πόλη Mulhouse, µε την ώθηση του δηµάρχου της Jean Rottner, θέλει να εισαγάγει την αρχή της συνυπευθυνότητας σε ορισµένους τοµείς της δηµόσιας δράσης. Στον τοµέα της κοινωνικής ένταξης, το πιλοτικό πρόγραµµα «Multi-party Social Contract» που εφάρµοσε το Τµήµα Κοινωνικής ράσης της πόλης, είναι ένα πρόγραµµα που θα µπορούσε να θεσµοθετηθεί µε σκοπό την παρακολούθηση των αποδεκτών κοινωνικών παροχών από το RSA. «Μετά την καλή λειτουργία του αρχικού πιλοτικού προγράµµατος για δύο χρόνια, ανανεώσαµε τη δράση αυτή το τρέχον έτος. Εάν τα αποτελέσµατα είναι και πάλι ικανοποιητικά, η προσέγγιση της συνυπευθυνότητας θα µπορούσε να επεκταθεί ώστε να καλύπτει περισσότερους δικαιούχους παροχών». Για τον Sébastien Houssin, το δίκτυο TOGETHER ενσαρκώνει επίσης ένα σηµαντικό κοινωνικό πρόγραµµα του οποίου τα αποτελέσµατα θα

7 διαχυθούν στις ευρωπαϊκές δηµόσιες πολιτικές. «Ως περιοχή, έχουµε επίσης εντυπωσιαστεί από την ικανότητα των πολιτών να εκφράσουν ένα σαφές όραµα για την ευηµερία σε µια περιοχή. Ο ορισµός της ευηµερίας σε τοπικό επίπεδο θα καταστήσει δυνατή την ανάπτυξη ενός πιο καθολικού οράµατος σε ευρωπαϊκό επίπεδο.» Μέχρι τη λήξη του δικτύου το 2012, θα οργανώνονται, κατά τη διάρκεια υλοποίησης του δικτύου TOGETHER, συσκέψεις σε καθεµιά από τις οκτώ πόλεις που συµµετέχουν σε αυτό. Οι συσκέψεις αυτές θα είναι µια ευκαιρία για κάθε εταίρο να περιοδεύσει για µια συν-υπεύθυνη Ευρώπη και να συζητήσει την πρόοδο των σχεδίων δράσης που εφαρµόζονται σήµερα σε τοπικό επίπεδο. Η Συνυπευθυνότητα στην πράξη: µια πιλοτική πρωτοβουλία στο σχολείο ανώτερης δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης Albert Schweitzer στην πόλη Mulhouse Το σχόλειο ανώτερης δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης Albert Schweitzer είχε να αντιµετωπίσει ένα πρόβληµα µε την εικόνα του, τόσο εντός όσο και εκτός σχολείου, και το 2008 αποφάσισε να δοκιµάσει µια άλλη προσέγγιση µε βάση την αρχή της συνυπευθυνότητας. Μετά από µια πειραµατική φάση που πραγµατοποιήθηκε µεταξύ Μαρτίου και Μαΐου 2008, η αρχή της συνυπευθυνότητας έγινε αναπόσπαστο µέρος της προσέγγισης του σχολείου που άρχισε το Σεπτέµβριο του Σήµερα, συγκεντρώνει µαθητές, 150 εκπαιδευτικούς και 50 µέλη του τεχνικού προσωπικού. είτε βίντεο του προγράµµατος. ιαβάστε περισσότερα: TOGETHER - ιστοσελίδα URBACT ΝΕΑ του URBACT: 20 Τελικά Συνέδρια του προγράµµατος URBACT: Κρατήστε την ηµεροµηνία!

8 20 δίκτυα URBACT πρόκειται να ολοκληρώσουν το πρόγραµµα δραστηριοτήτων ανταλλαγής και εκµάθησής τους µέχρι τον Ιούλιο του Οι εταίροι του έργου εργάστηκαν ακατάπαυστα για τρία χρόνια αναζητώντας κοινές, αποτελεσµατικές και βιώσιµες λύσεις για τις µεγάλες αστικές προκλήσεις. Τα προγράµµατα αυτά ανέδειξαν λύσεις που αποδείχθηκαν αποτελεσµατικές και που παρέχουν πολύτιµη υποστήριξη σε όσους διαµορφώνουν και εφαρµόζουν πολιτικές και εµπλέκονται στην αντιµετώπιση αυτών των προκλήσεων. Κάθε δίκτυο θα πραγµατοποιήσει τους επόµενους µήνες ένα τελικό συνέδριο για την προβολή των αποτελεσµάτων των δραστηριοτήτων του. Μάθετε σε ποιο/ά τελικό/ά συνεδρίο/α θέλετε να παρευρεθείτε και κρατήστε την/τις ηµεροµηνία /ες! Για να µάθετε για την τελικά συνέδρια των δικτύων που σας ενδιαφέρουν: ιστοσελίδα URBACT