ΕΦΥΓΕ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΜΗΤΣΟΣ ΚΟΜΠΟΛΗΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ. Γιατί µπαµπά ; Καλή «Ανάταση»

Transcript

1 ΣΕ ΑΝΑΜΟΝΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ δυο τα επικρατέστερα σενάρια: Δήμος Ελασσόνας- Δήμος Άνω Περραιβείας Μετά τις ομόφωνες αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου για αίτηση αυτόνομης παραμονής του Δήμου μας εν όψει του σχεδίου Καλλικράτης, ο Δήμος κάλεσε τους φορείς και δημότες σε λαϊκή συνέλευση, προκειμένου να επικυρωθούν οι αποφάσεις. ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ δυο γαϊτανάκια και καρναβάλια απ τον Εξωραϊστικό σύλλογο Αν και ο καιρός δεν ήταν αρκετά καλός κατά τις ημέρες των αποκριών, όλες οι παραδοσιακές εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν κανονικά. Οι φανοί άναψαν, το χαμ-χάσκα, τα καρναβάλια, τα γαϊτανάκια, το τσίπουρο και το κρασί δεν έλειψαν. Οι εκδηλώσεις συνδιοργανώθηκαν από τον Δήμο Λιβαδίου, τον Εξωραϊστικό Σύλλογο Λιβαδίου, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Δολίχης, καθώς και τον Σύλλογο Γυναικών Δολίχης. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν από τη Δολίχη, όπου το βράδυ του Σαββάτου 13/2/10, στην πλατεία, άναψε ο καθιερωμένος φανός (Νταμπρές) και προσφέρθηκαν κρέας χοιρινό, πίτες, γλυκά, αναψυκτικά και κρασί. Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν το βράδυ της Κυριακής 14/2/10 στο Λιβάδι με το άναμμα τριών φανών, στην Αγία Παρασκευή, στο Κιόσκι και στον Πολέζο, όπου ο κόσμος χόρεψε, έπαιξε με χαμ-χάσκα και απόλαυσε τσίπουρο και κρασί, με συνοδεία τα Λιβαδιώτικα Κλαρίνα. Την Καθαρά Δευτέρα, στην πλατεία Μακεδονομάχων, προσφέρθηκαν φασολάδα, χαλβάς, ελιές, βραστές πατάτες, κρασί και τσίπουρο και οι κάτοικοι και επισκέπτες του Λιβαδίου είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν αρκετές εκδηλώσεις. Η συνέχεια στη σελίδα 3 Ο ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ Δυο σημαντικές αποφάσεις πήρε ο Ε.Σ.Λ. για τις πολιτιστικές του παρεμβάσεις κατά τη διάρκεια του προσεχούς καλοκαιριού. Η πρώτη αφορά εικαστικές δημιουργίες συμπατριωτών μας και φίλων του Λιβαδίου, που καλούνται να εκθέσουν τα έργα τους, φωτογραφίας, ζωγραφικής, γλυπτικής, κ.λ.π. (δείτε σχετική ανακοίνωση στη σελίδα 9) καθώς επίσης και μουσικές εκδηλώσεις. Η δεύτερη απόφαση αφορά την τέλεση μνημόσυνου για τα θύματα του ολοκαυτώματος του Λιβαδίου από τους Ναζί τον Ιούλιο του Κεντρικός ομιλητής σ αυτή την εκδήλωση θα είναι ο Κ. Κώστας Προκόβας. Η συνέλευση έγινε την Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου και ώρα 8.30 μ.μ. στο Ζάννειο Μορφωτικό κέντρο. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι περισσότεροι συντάχθηκαν με την πρόταση του Δήμου. Κανένας δεν τάχθηκε υπέρ της συνένωσης με το Δήμο Ελασσόνας. αντίθετα, αρκετές ήταν οι γνώμες υπέρ ενός Δήμου Άνω Περραιβίας ή Περραιβικής Τριπολίτιδας. Λιγοστές, ωστόσο έντονες, ήταν και κάποιες διαφωνίες και επιφυλάξεις για τη γενικότερη τακτική και τις επιλογές του Δήμου. Τελικά επικυρώθηκε το κείμενο πρόταση που απέστειλε το Δ.Σ στην Κυβέρνηση και το οποίο μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρο στη σελίδα 6. Παρά την αντίδραση μας σίγουρα καθυστερημένη και ελλιπώς προετοιμασμένη τα δύο πιθανότερα σενάρια φαίνεται ότι είναι είτε ένας ενιαίος Δήμος Ελασσόνας είτε ένας Δήμος Άνω Περραιβίας. Όποιο από τα δύο επικρατήσει, θα βρει το Δήμο μας ουραγό στις εξελίξεις. Όσο για το δικό μας σενάριο, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε τώρα πια είναι να ελπίζουμε Όπως και να χει, κοντός ψαλμός, αλληλούια. ΕΦΥΓΕ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΜΗΤΣΟΣ ΚΟΜΠΟΛΗΣ Ένας ακούραστος αγωνιστής, λάτρης του Λιβαδίου και συνεργάτης της εφημερίδας μας Έφυγε ξαφνικά απ τη ζωή στις 8 Μαρτίου, στην Αθήνα, ο Μήτσος Κομπολής. Ο Μήτσος Κομπολής σημάδεψε με την παρουσία του και τους αγώνες του την πορεία του Λιβαδίου, ιδιαίτερα κατά τη δεκαετία του 60, όταν και επικέντρωσε τις προσπάθειές του στη μόρφωση των παιδιών του Λιβαδίου. Αγωνίστηκε σθεναρά για την πρόοδο σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Για τις ιδέες του στοχοποιήθηκε από τη μαύρη αντίδραση του Λιβαδίου και 40 ημέρες πριν την επιβολή της δικτατορίας του 67 απολύθηκε ως μη νομιμόφρων, μαζί με τον συνάδελφό του, δάσκαλο, Τάκη Χατζημιχάλη. Άν και η σκέψη του ήταν πάντα στο Λιβάδι, ανέπτυξε πλούσια πολιτιστική δράση και στην Πετρούπολη, όπου ζούσε, και έγινε και κει ιδιαίτερα αγαπητός. Στην κηδεία του τον αποχαιρέτησαν πλήθος κόσμου και πολλοί συμπατριώτες μας. Ε Ξ Ω Ρ Α Ϊ Σ Τ Ι Κ Ο Σ Σ Υ Λ Λ Ο Γ Ο Σ Λ Ι Β Α Δ Ι Ο Υ Γιατί µπαµπά ; Καλή «Ανάταση» ένα µικρό παιδί ανάγκη για αναβάθμιση Τον Μάρτιο του 2007 πραγματοποιήθηκε, στο στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, ένα συνέδριο με θέμα: Προστασία και αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς από Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ευρώπη. Στο συνέδριο αυτό έγινε λόγος ακόμη και για «πολιτιστικό μάρκετιγκ», που χαρακτηρίστηκε μάλιστα και ως πρόκληση για την Τοπική Αυτοδιοίκηση! Στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο ξοδεύονται τεράστια χρηματικά ποσά για να στηθούν δίκτυα που υποστηρίζουν και ενθαρρύνουν τις πολιτιστικές δράσεις και ανταλλαγές. Οι πολιτιστικές δραστηριότητες έχουν εισαχθεί στα σχολεία από τα υπουργεία παιδείας όλων των ανεπτυγμένων χωρών. Νομίζω ότι αυτές και μόνο οι αναφορές φτάνουν για να δείξουν πόσο σπουδαία και αναγκαία θεωρείται η πολιτιστική ανάπτυξη ενός τόπου. Αυτό βέβαια δε μπορεί να μην ισχύει και για μας. Δεν είναι στις προθέσεις μου να επιχειρήσω εγώ να πείσω για τη μεγάλη αξία και σημασία των πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Θα το πράξουν αυτό άλλοι άνθρωποι, καταλληλότεροι, που θα επισημάνουν λεπτομερέστερα και πληρέστερα το βαθύτερο νόημα της ανάπτυξης του λαϊκού πολιτισμού και θα τον μπολιάσουν με νέες ιδέες και σύγχρονες πολιτιστικές αξίες και αντιλήψεις. Στο Δήμο μας, οι πολιτιστικές δραστηριότητες δε θα έλεγα ότι έτυχαν της δέουσας προσοχής, αν λογαριάσουμε μάλιστα ότι αυτές δεν είναι μόνο κάποια πανηγύρια και γιορτές, αλλά είναι και η ίδρυση μουσείων, λαογραφικών συλλογών, πολιτιστικών κέντρων, βιβλιοθηκών κ.α. Στην τοπική μας κοινωνία, δυστυχώς, άνθρωποι καθόλου τυχαίοι, Η συνέχεια στη σελίδα 3

2 2 Μικρά & μεγάλα σχόλια και νέα Μεγάλη Εβδομάδα Συνέβη κάποτε στο Λιβάδι στην περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας. Εξαντλημένοι από τη νηστεία του Πάσχα, πιστοί όμως στα θρησκευτικά τους καθήκοντα, παρακολουθούσαν τις θείες ακολουθίες. Από τα πολλά κεριά, θυμίαμα και ορθοστασία, τύχαινε κάποιος να λιποθυμήσει. Ο Μπαρμπα Τούλης, με μερικούς άλλους, ήταν επιφορτισμένος να βγάζει έξω τους ζαλισμένους. Από τη μεγάλη αυτή δραστηριότητα τούγινε συνήθεια να προσέχει τους πιστούς, μην πέσουν. Με «αστυνομικό» σχεδόν ύφος παρακολουθούσε κάθε κίνηση στα στασίδια. Και κάποιο βράδυ είδε κάποιον που κουνήθηκε. Στο λιγοστό φως των κεριών τού φάνηκε και το πρόσωπο χλωμό. Δεν ήθελε άλλες υποδείξεις ο Μπαρμπατούλης. Έτρεξε κι άρχισε να τον τραβάει προς τα έξω. Μάταια διαμαρτύρεται ο άλλος. -Κι τσέ μι τράτζι; (γιατί με τραβάς;) -Ές κουγία ναφουάρ ι. Σβίνι σνού κουνουσκούς!(βγες γρήγορα έξω. Σου ήρθε (ζαλάδα) και δεν κατάλαβες!) Τελικά ο άνθρωπος ακολούθησε έξω τον Μπαρμπατούλη όπου αποδείχτηκε ότι δεν είχε τίποτα. Έμεινε όμως η προειδοποίηση για τους υπόλοιπους ότι μέσα στην εκκλησία δεν πρέπει ούτε να κουνιούνται, ούτε να κοιμούνται! Κινδύνευαν, αν όχι από λιποθυμίες, από τον Μπαρμπατούλη, οπωσδήποτε! Αναδημοσίευση από τη στήλη «Λιβαδιώτικα» της εφημερίδας «Λιβάδι Ολύμπου», φύλλο 81, Μαρ 80, του Νίκου Καραΐσκου. Η οικονομική μας επιτροπή Η δουλειά της οικονομικής επιτροπής της εφημερίδας μας απέδωσε καρπούς. Εφημερίδα «Λιβάδι» Ιδιοκτήτης: Εξωραϊστικός Σύλλογος Λιβαδίου Τηλ./Fax: Δ/νση: Λιβάδι Ελασσόνας Τ.Κ Εκδότης: Καψάλης Νικόλαος (Αθανάσιος) (ο εκάστοτε πρόεδρος του Ε.Σ.Λ.) Συντακτική Eπιτροπή: Κιτσούλης Δημήτρης, Καπέτης Βαγγέλης, Καψάλης Θάνος. Φωτογραφία: Κώστας Ψαλλίδας Σελιδοποίηση: Γραφικές Τέχνες «ΔΕΟΝ» Θεόδωρος Ψαλλίδας, Ερμού 15 Κατερίνη Τηλ.: Φιλολογική Επιμέλεια: Κιτσούλης Δημήτρης, Koντοφάκα Πόπη, Κρατσιώτης Κώστας Συνεργάτες: Mητώνας Αθ. Γιώργος, Μπάμπας Λάζαρος, Γκρέκου Γλύκα, Ψαλλίδας Θεόδωρος, Καψάλη Μαρία, Γαλάνη Αυγή, Kαπέτη Bούλα, Δαμαλή Μαρία, Καψάλης Θάνος, Καψάλης Νίκος, Μητώνας Χαρ. Γεώργιος, Σαλαβέρης Kώστας, Ψαλλίδας Κώστας, Nτάμπου Kατερίνα, Κοντοφάκα Πόπη, Σαλαβέρης Λάζαρος, Kομπολής Mήτσος, Καπέτης Ευριπίδης, Γαζέτη Άννα, Γαλάνη Μαρία, Καπέτη Ευγενία, Γαλάνη Ντίνα, Γαζέτης Γιάννης, Aντωνίου Γιάννης. Κατασκευή-Ενημέρωση ιστοσελίδας: Ζήσκος Βασίλης Εκτύπωση: Δ. Tαζές Ετήσιες Συνδρομές: Εσωτερικού 20, Εξωτερικού 30 Ηλεκτρονική Δ/νση: Σε πολύ σύντομο διάστημα η επιτροπή νοικοκύρεψε τα οικονομικά της εφημερίδας και με την συνεργασία των συνδρομητών μας τακτοποίησε πολλές εκρεμμότητες με διευθύνσεις, συνδρομές, διαφημίσεις κ.λ.π. Οι δύσκολες μέρες φαίνεται να απομακρύνονται. Μπράβο σε όλους. Μνημόσυνο Θυμάτων Κατοχής Τελέστηκε το καθιερωμένο ετήσιο μνημόσυνο του δήμου Κατερίνης για τους ομαδικά εκτελεσθέντες, από τις ναζιστικές γερμανικές δυνάμεις κατοχής, τριάντα οκτώ (38) συμπατριώτες μας στο Σιδηροδρομικό Σταθμό Κατερίνης, την Μεταξύ τους ήταν και πέντε (5) συμπατριώτες μας, καταγόμενοι από το Λιβάδι: 1. Καπέτης Μιχαήλ του Δημητρίου 2. Κίτσας Ξενοφών του Κων/νου 3. Πατσίκας Κων/νος του Αθανασίου 4. Περδίκης Θωμάς του Ιωάννου 5. Χρυσικός Δημήτριος του Ηλία Στην εκδήλωση παρευρέθηκε και ο Δήμαρχος Λιβαδίου, κ. Γιώργος Γαλάνης, με τον δημοτικό σύμβουλο κ. Ντάμπο Κων/νο, καθώς και συγγενείς των Χρήσιμα Τηλέφωνα Δημαρχείο: , Κ.Ε.Π.: A/T Λιβαδίου: , Ε.Σ.Λ.: , Ιατρείο: , Φαρμακείο: Γ.Π.Σ.: , Λύκειο: , Δημ. Ξενώνας: , Δημ. Σχολείο: , Γυμνάσιο: θυμάτων. Να είναι αιωνία η μνήμη τους. Με λαμπρότητα γιορτάσθηκε η 25η Μαρτίου Με λαμπρότητα γιορτάστηκε η εθνική επέτειος της 25ης Μαρτίου Ο καλός καιρός βοήθησε στη συγκέντρωση πλήθους κόσμου και στην ομαλή διεξαγωγή των εκδηλώσεων. Μετά τη Δοξολογία στον Ι.Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου ακολούθησε η επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο πεσόντων και η κατάθεση στεφάνων. Εκπρόσωπος της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λάρισας ήταν ο Αντινομάρχης κ. Σιδηρόπουλος Χρήστος. Η παρέλαση και οι NEA AΠΟ ΤΟ ΛΗΞΙΑΡΧΕΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΓΑΜΟΙ Κρατσιώτης Γεώργιος Δερβένη Ελευθερία ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ Γκόγκος Δημήτριος-Τσακίρη Μαρία/αγόρι, Γκόγκος Νικόλαος-Μπαλούκα Ξανθή/αγόρι Τσανούσας Σωτήριος-Δαμαλή Πελαγία/αγόρι, Λέγγης Αριστείδης-Βαμβάκη Σταυρούλα/κορίτσι, Γκόγκος Θωμάς-Θεοδώρου Ιωάννα/κορίτσι, Καπαώνης Νικόλαος-Λίτσιου Αλεξάνδρα/αγόρι ΘΑΝΑΤΟΙ Γκατζούνης Ευάγγελος του Κων/νου, ετών 86 - Καψάλης Αλέξανδρος του Κων/νου, ετών 81 Σούρδης Απόστολος του Κων/νου, ετών 71 - Μάντζιος Γεώργιος του Αθανασίου, ετών 64 Ζήτικα Μαρία Χα Βασιλείου, ετών 87 - Σουγλής Κων/νος του Ζήση, ετών 88 Κατσάρας Αθανάσιος του Ιωάννου, ετών 70 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Για οποιαδήποτε οικονομική συνδιαλλαγή με την εφημερίδα: συνδρομές, ανανεώσεις, διαφημίσεις, ανακοινώσεις, αλλαγές διευθύνσεων ή παράπονα απευθυνθείτε στην οικονομική επιτροπή και στα τηλέφωνα των: Μαρώση Γιώργο Σαλαβέρη Λάζαρο Ντάμπου Κατερίνα Κοντοφάκα Αθανάσιο gmarosis@yahoo.gr - sarakhnos@gmail.com Θα βοηθούσε πολύ αν όλοι οι συνδρομητές με κάποιο τρόπο μας ενημέρωναν για τον αριθμό του κινητού τους και το εάν υπάρχει, ώστε με ένα απλό μήνυμα από την μεριά μας να επιβεβαιώναμε τις όποιες τυχόν αλλαγές. ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Κοντοφάκα Γεώργιο, ιδιοκτήτη του καταστήματος πληροφορικής «MIDIA SOFT» και αποκλειστικού αντιπρόσωπου της «you.gr» στην Κατερίνη, για την αναβάθμιση του λογισμικού υλικού του υπολογιστή της εφημερίδας μας. Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Χαλκίδη Αριστοτέλη για την προσφορά του στον σύλλογο, της Τραπεζικής σειράς Μουσεία της Ελλάδας Ε.Σ.Λ. Για ανανεώσεις-συνδρομές επικοινωνήστε με τους παρακάτω ανταποκριτές της εφημερίδας Λιβάδι: Καραΐσκος Βαγγέλης, «Φούρνος πλατείας», τηλ.: ή Καψάλης Νίκος, τηλ. : Μεταξιώτης Αντ. «Αρχοντικό» τηλ.: Ψαλλίδας Κώστας, τηλ.: Κατερίνη: Γαζέτης Γιάννης, τηλ.: Καπέτης Βαγγέλης, τηλ.: Καρανίκας Τάκης, τηλ.: Κοντοφάκας Αθανάσιος, τηλ.: Καψάλης Θάνος, τηλ: Μαρώσης Γιώργος, τηλ.: Ντάμπου Κατερίνα, τηλ.: Σαλαβέρης Λάζαρος, τηλ.: Λάρισα: Γαλάνη Αυγή, τηλ.: Τζέβος Κώστας, τηλ.: Σαλαβέρης Κώστας, τηλ.: Θεσ/νίκη : Γαζέτη Άννα, τηλ.: Μπάμπας Λάζαρος, τηλ.: Παμπέρης Βαγγέλης, τηλ.: χορευτικές παραστάσεις από τα παιδιά του Εξωραιστικού Συλλόγου, στη συνέχεια, εντυπωσίασαν το πλήθος. ΣΥΝΔΡΟΜΕΣ - ΑΝΑΝΕΩΣΕΙΣ USA CONSTANTIN EVA MEZILIS TONY ΛΑΚΩΝΙΑ ΜΟΡΑΚΑΛΗ-ΒΑΣΙΜΠΟΣΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΑΘΗΝΑ ΠΑΜΠΕΡΗ ΦΑΝΗ ΜΕΖΙΛΗ ΟΛΓΑ ΕΛΑΣΣΟΝΑ ΠΙΤΕΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΕΡΝΑΚΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΕΛΗΚΩΣΤΙΔΟΥ ΠΕΛΑΓΙΑ ΜΕΤΑΞΙΩΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΖΩΤΣΙΚΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΕΤΑΞΙΩΤΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΠΡΟΚΟΒΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΠΕΛΛΗΣ ΤΑΣΟΣ ΝΤΟΥΦΑΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΑΚΡΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΖΗΜΑΓΙΩΡΓΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΡΤΑΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΛΑΝΤΖΑΣ ΛΑΖΑΡΟΣ ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΜΕΤΑΞΙΩΤΗ ΠΟΠΗ ΚΑΡΚΑΝΗ ΣΑΜΑΡΙΝΑ (ΚΕΛΥ) ΖΗΣΚΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΛΑΡΙΣΑ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΠΕΤΗ ΣΟΦΙΑ ΦΑΡΜΑΚΙΩΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗ ΑΥΓΗ ΚΑΠΕΤΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΙΟΥΓΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΕΝΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΛΕΠΤΟΚΑΡΥΑ ΜΥΛΟΝΕΡΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΛΙΒΑΔΙ ΤΕΓΟΥΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ του ΑΝΤΩΝ ΜΠΑΤΖΟΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΟΣΧΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ του ΑΝΤΩΝ. ΓΑΖΕΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ του ΙΩΑΝ. ΚΑΡΑΤΖΗΚΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ του ΘΩΜΑ ΓΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΕΖΙΛΗΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΜΕΝΟΣ ΣΑΚΗΣ ΜΟΚΑ ΙΩΑΝΝΑ του ΑΘΑΝ. ΜΗΤΩΝΑΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΣΑΛΑΒΑΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ του ΙΩΑΝ. ΤΣΑΝΟΥΣΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΦΑΚΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΚΑΤΖΟΥΝΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ του ΓΕΩ. ΚΑΨΑΛΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ του ΑΛΕΞ. ΦΤΕΡΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ του ΔΙΟΝ. ΔΑΜΑΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ του ΓΕΩΡ. ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ του ΝΙΚ. ΒΑΜΒΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ του ΙΩΑ. ΒΑΡΒΑΡΕΖΟΣ ΞΕΝΟΦΩΝ του ΛΑΖ. ΓΑΖΕΤΗΣ ΘΩΜΑΣ του ΙΩΑΝ. ΓΑΛΑΝΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΑΛΑΝΗΣ ΣΑΚΗΣ του ΚΩΝ. ΓΙΑΓΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του ΓΕΩ. ΓΙΑΓΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του ΓΕΩ. ΚΟΚΚΙΝΟΠΛΙΤΗ ΠΟΠΗ ΓΚΟΥΜΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του ΔΗΜ. ΚΙΤΣΟΥΛΗ (ΠΙΤΣΙΑΒΑ) ΦΑΝΗ ΔΑΜΚΑΟΥΤΗΣ ΗΛΙΑΣ του ΑΧΙΛ. ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ του ΑΘΑΝ. ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ του ΑΝΤΩΝ. ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ ΘΕΜΗΣ ΚΑΡΑΪΣΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ του ΒΑΣΙΛ. ΝΕΑ ΜΟΥΔΑΝΙΑ ΔΕΡΒΕΝΗ ΚΑΙΤΗ ΕΝΙΣΧΥΣΕΙΣ ΚΑΨΑΛΗΣ ΘΑΝΟΣ 50 εις μνήμη Μήτσου Κομπολή

3 ανάγκη για αναβάθμιση συνέχεια από την 1η σελίδα που παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην τοπική αυτοδιοίκηση και διαμορφώνουν μάλιστα και την πλειοψηφία τις περισσότερες φορές, δεν καταβάλουν καν προσπάθεια να κρύψουν την αδιαφορία τους για την πολιτιστική ανάπτυξη και κάποτε και την εχθρότητά τους (ιδίως αν αυτή περιέχει και λίγο ΕΣΛ). Για την αντιδραστική τους αυτή συμπεριφορά έχουν βέβαια βαριές ευθύνες, που πρέπει να προστεθούν στις όσες άλλες συντηρητικές, οπισθοδρομικές και κοντόφθαλμες επιλογές τους, επειδή απέτυχαν να ανακόψουν τον μαρασμό και την παρακμή του τόπου μας. Κι αυτό, όμως, είναι θέμα εκείνων που θα ερευνήσουν και θα καταγράψουν την τοπική μας ιστορία. Οι φορείς των όποιων πολιτιστικών δραστηριοτήτων σήμερα στο Δήμο μας είναι δύο. Η Δημοτική Αρχή και οι πολιτιστικοί σύλλογοι (Εξωραϊστικός και Τριπολίτιδα). Τελευταία δραστηριοποιήθηκαν κάπως και κάποιοι επαγγελματικοί φορείς. Από τις εκδηλώσεις που σήμερα πραγματοποιούνται σταθερά, θέλω να αναφερθώ σ' αυτές του 15αύγουστου στο γήπεδο του Κιόσκι και να καταθέσω κάποιες σκέψεις για την παραπέρα πορεία τους. Οι εκδηλώσεις αυτές εμφανίστηκαν πριν τριάντα και πλέον χρόνια και, καθώς ούτε ανανεώθηκαν ούτε εμπλουτίστηκαν με κάτι πιο νέο, έχασαν πια την αίγλη τους και το ενδιαφέρον τους. Αντίθετα, οι γιορτές του Αγίου Μόδεστου και των μουλαροδρομιών με την αναβάθμισή τους και τον εμπλουτισμό τους, προσέλκυσαν το ενδιαφέρον του κόσμου και έδειξαν ότι με την εμπλοκή σ αυτές και των επαγγελματικών ενώσεων μπορούν να αποκτήσουν μαζικό, παιδευτικό, ψυχαγωγικό ακόμη και αναπτυξιακό χαρακτήρα με πολλαπλά οφέλη για τον τόπο. Σκέψη μου και πρότασή μου είναι η εξής: η γιορτή του Δεκαπενταύγουστου που μέχρι τώρα γίνονταν στο γήπεδο του Κιόσκι να αναμορφωθεί εντελώς και εκ βάθρων. Ο Δήμος, οι πολιτιστικοί σύλλογοι, οι επαγγελματικοί φορείς και όσοι μπορούν να συνεισφέρουν, να συζητήσουν για μια νέα, κοινή, μεγάλη κεντρική εκδήλωση με όλα τα θέματα ανοιχτά. Τόπο και χρόνο διεξαγωγής, χρονική διάρκεια, περιεχόμενο. Ενδεικτικά μόνο να αναφέρω ότι το Κιόσκι δεν είναι, ίσως, ο ενδεδειγμένος χώρος για κάτι τέτοιο. Ίσως η «κουρεία» να είναι μια καλή λύση. Μειονέκτημα η έλλειψη πρασίνου (σκιάς) και υποδομών (ρεύμα, νερό, αποχέτευση). Μπορεί, ωστόσο, ν' αρχίσει μια προετοιμασία του χώρου με πρώτη-πρώτη μια δεντροφύτευση. Προσοχή, όμως. όχι δέντρα στη σειρά σαν στρατιωτάκια, ούτε τσιμέντα, ούτε ξεμπαζώματα. Γιατί έχουμε γίνει πρωταθλητές στην καταστροφή του περίγυρού μας και η «κουρεία» είναι απ' τα λίγα μέρη που... μας ξέφυγαν. Πολίτης ΜΗΤΣΟΣ ΚΟΜΠΟΛΗΣ (σαν αποχαιρετισμός) Έφυγε πριν από λίγες μέρες ένας σπουδαίος πατριώτης, παιδαγωγός, αγωνιστής της ζωής και της δικαιοσύνης, ο φίλος Μήτσος Κομπολής. Ξεκίνησε το μακρινό ταξίδι, ήρεμος, φορτωμένος με πολλές αναμνήσεις και προπαντός αναμνήσεις από χρόνια δύσκολα. Τον συνοδεύει η αγάπη των συμπατριωτών, των φίλων και όλων όσων τον γνώρισαν. Τον εκτίμησαν μετανοιωμένοι ακόμη κι αυτοί που τον κυνήγησαν άνευ λόγου και αιτίας. Και είναι, πράγματι, ευλογία να φεύγεις από τον μάταιο τούτο κόσμο με τη συνοδεία της αγάπης και των ευχαριστιών του κόσμου για την προσφορά σου. Θα μείνει για πάντα στη μνήμη μας και στην ιστορία η μεγάλη πρωτοβουλία που πήρε, μαζί με τον Τάκη Χατζημιχάλη, να αποκτήσει το Λιβάδι τις απαραίτητες υποδομές για την ανάπτυξη της παιδείας και της μόρφωσης. Η αντίδραση τους κυνήγησε και τους δυο. Τους έδιωξε, τους ταπείνωσε. Η συντριπτική όμως πλειοψηφία των Λιβαδιωτών, στάθηκε στο πλευρό τους. Ο ξεσηκωμός τους, με καμπάνες και μοναδικές, ιστορικές εκδηλώσεις συμπαράστασης, απέδειξε πόσο αγαπούσαν και εκτιμούσαν τους δασκάλους τους. Ακολούθησαν πολλές δυσκολίες. Ο Μήτσος Κομπολής, δεν ήταν απ τους τυχερούς της ζωής. Μεγάλωσε με δυσκολίες, με φτώχεια, με στερήσεις, με διώξεις, με συμφορές. Στάθηκε όμως πάντα όρθιος, περήφανος, φιλότιμος, αλτρουιστής, αξιοπρεπής, έντιμος, φίλος του συνόλου και του λαού, φλογερός πατριώτης. Στο δύσκολο δρόμο του η βοήθεια της γυναίκας του Πόπης ήταν σημαντική. Προσωπικά φέρνω στο νου μου ευχάριστες διακοπές και εκδρομές μαζί του, πολύωρες συζητήσεις κάτω απ τον πλάτανο, ψάρεμα στα ποτάμια του Λιβαδίου και πολλά, πολλά, άλλα. Ο Μήτσος Κομπολής πήγε να βρει τον Βαγγέλη Μόσχη, τον Βαγγέλη Καπέτη, τον Αντώνη Φαρμακιώτη και άλλους φίλους του, μια γενιά που με γνήσιο πατριωτισμό έδωσε αγώνες για να έρθει και στο Λιβάδι η τέχνη, η πρόοδος, η σύγχρονη εποχή. Ήταν η πρωτοπορία. Μήτσε Κομπολή καλό ταξίδι. Νίκος Καραΐσκος ΛΙΒΑΔΙ ΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ του Μήτσου Κομπολή ΠΕΡΙ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΩΝ- ΘΑΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΣΚΟΤΕΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ Υπάρχουν φαντάσματα; Υπάρχουν και παραϋπάρχουν λένε, δυστυχώς, πολλοί, και μάλιστα αν τα αμφισβητήσεις ή τα αντιμιλήσεις, σου παίρνουν τη φωνή και μένεις μουγγός για όλη σου τη ζωή. Γιατί; Δεν ξέρω. Κανένας δεν ξέρει. Αν λοιπόν παρουσιαστούν μπροστά σου, τσιμουδιά. Θα μείνεις άφωνος. Ποιος έχει δει φαντάσματα; Κανένας. Ποιος έχει μείνει άφωνος; Φυσικά κανένας. Έχουν ακούσει όμως, απ τη γιαγιά τους, που είχε ακούσει απ τη δικιά της γιαγιά (και πάει λέγοντας) πως στην τάδε περιοχή, ο τάδε παππούς είδε φαντάσματα. Παναγίτσα μου, μας φτάνουν οι άλλες λαχτάρες, απάλλαξέ μας τουλάχιστον απ τα φαντάσματα. Δεν ξέρω γιατί δεν το κάνεις. Αμ, το άλλο; Το κακό μάτι; Σε κοιτάει ο γαλανομάτης, ο Σαββατογεννημένος, σε ματιάζει, και αν δεν πεθάνεις, τρέχεις να σε ξεματιάσουν. Μόνο έτσι θα σωθείς ή με κάποιο θαύμα. Ναι, αλλά θαύμα που θα κάνει η Παναγία η Σουμελά και πιο καλά η Παναγιά της Τήνου. Η Παναγιά η Λιβαδιώτισα ή η Δολιχιώτισα δεν είναι ικανές για κάτι τέτοιο. Γιατί, τώρα, δε βρέθηκε κάποιος να ματιάσει τους κατά καιρούς δικτάτορες, πολεμοκάπηλους, απατεώνες, δολοφόνους, και ματιάζουν όλους εμάς τους δυστυχείς, δεν ξέρω. Έτσι τά χει κάνει ο Παντοδύναμος. Αν, ο μη γένοιτο, σε καταραστεί η εκκλησία, δεν έχεις σωτηρία. Πας κατευθείαν στην κόλαση. Τέτοια δύναμη έχει ο Δεσπότης, ο Αρχιεπίσκοπος, η Ιερά Σύνοδος. Σε αφορίζουν και δε σε σώζει ούτε ο Θεός ο ίδιος. Αυτός είναι υποχρεωμένος να εκτελέσει τον αφορισμό του Αρχιεπισκόπου κκ. Αγαπίου, του κατά κόσμον Παγκακίου Όσοι γνωρίζουν τι περιλαμβάνει ένας αφορισμός, θα καταλάβουν γιατί εκφράζομαι έτσι. Έχουμε κι αυτούς που βλέπουν οράματα, που μιλούν με τον Θεό (οι αθεόφοβοι), με το Χριστό, την Παναγία και τους Αγίους. Δεν τους πιστεύεις; Έ, είσαι άθεος, ασεβής, κακόπιστος. Η επικοινωνία με το «θείο» είναι προνόμιο των απλοϊκών και ευσεβών Ορθοδόξων Χριστιανών. Το χάρισμα αυτό δεν το έχουν, ας πούμε, οι Κινέζοι ή οι Ινδοί. Ούτε από θαύματα ξέρουν, αφού δεν έχουν Αγίους, και καλά να πάθουν. Ένας καλός Χριστιανός, λοιπόν, πιστεύει στα θαύματα, το μάτιασμα, τα οράματα, τον αφορισμό, τη χειρομαντεία, την καφετζού, τα μέντιουμ, τους αστρολόγους, για να του πουν πως «σήμερα οι υποθέσεις σου θα πάνε κατ ευχήν, αν δε σου συμβεί κάτι απρόοπτο ή δεν κάνεις κάποιο λάθος», την τσιγγάνα που θα του λύσει τα μάγια και φυσικά τα φαντάσματα. Ήταν αρχές της δεκαετίας του 60. Ήμουν εργάτης στο Δασαρχείο Κατερίνης και παραλάμβανα ξυλεία από Μορνιώτες υλοτόμους στη θέση «Αναρρωτήριο». Ψηλά απ τη Σάπκα, απ την τοποθεσία «Σαμάρι», παίρνεις την κατηφόρα κι ένα δροσερό, το καλοκαίρι, μονοπάτι, ανάμεσα από πανύψηλες και πανέμορφες οξιές, σε οδηγεί σε ένα πλάτωμα, ένα ξέφωτο στο αναρρωτήριο. Εκεί γινόταν η παράδοση και η παραλαβή της ξυλείας. Σ αυτή, λοιπόν, την τοποθεσία ο Δημοκρατικός Στρατός στον εμφύλιο είχε στήσει το «Νοσοκομείο» τους, όπως έλεγαν. Με τις επιχειρήσεις του Κυβερνητικού Στρατού το 1949 στο σημείο αυτό έγινε φονικότατη μάχη. Πολλοί οι νεκροί κι απ τις δυο αντιμαχόμενες παρατάξεις. Ποιος ξέρει γιατί επικράτησε η βεβαιότητα πως σ αυτό το μέρος βγαίνουν τη νύχτα φαντάσματα. Αυτή είναι η ιδιοτροπία τους. Να βγαίνουν τη νύχτα. Την ημέρα φαίνεται κοιμούνται και ξεκουράζονται μετά την κοπιαστική δουλειά της νύχτας. Εκεί ήταν και το στέκι μας. Ένα βράδυ αφού τέλειωσε η εργασία μας, καθίσαμε έξω από την καλύβα που είχαμε στήσει σε μια γωνιά και φάγαμε έναν νόστιμο ζεστό τραχανά. Από κουβέντα σε κουβέντα φτάσαμε και στα φαντάσματα που βγαίνουν σ αυτόν τον τόπο. Μάταια προσπάθησα να εξηγήσω στους αγαθούς Μορνιώτες πως αυτά που λένε δεν ευσταθούν, δεν έχουν λογική, πως είναι παιδαριώδεις δοξασίες, πέρα από κάθε ορθολογική ή επιστημονική βάση ή πραγματικότητα. Κάποιος μάλιστα μου είπε: -Ά, ρε δάσκαλε, δεν ξέρεις τι σου γίνεται! Πέρασε η ώρα, αφήσαμε έξω ένα ολοφώτεινο φεγγάρι, μπήκαμε στην καλύβα και κοιμηθήκαμε στα γιατάκια μας από δροσερές φτέρες. Θα ήταν περασμένα μεσάνυχτα, όταν ακούμε έναν καλπασμό αλόγου να μας πλησιάζει ολοένα, και σε λίγο ένα αντικείμενο να τραντάζει τη λαμαρινιένια στέγη της καλύβας μας. -Τι είναι, ρε παιδιά; Τι έγινε; ρωτάω. Καμιά μιλιά. Τσιμουδιά οι πάντες. Θα τους έπαιρνε, βλέπεις, τη φωνή το φάντασμα. Απομακρύνθηκε ο καλπασμός. Ξανακοιμήθηκα. Οι άλλοι, δε νομίζω. Το πρωί μου λένε: -Τι λες τώρα δάσκαλε; -Τίποτε. Προσπαθώ να ερμηνεύσω το περιστατικό. -Ά, ρε δάσκαλε! Δεν ξέρεις τι σου γίνεται μου λένε όλοι κι απορούμε πώς δε σου πήρε τη φωνή. Σε λίγες μέρες με ειδοποίησαν πως ήρθε ο διορισμός μου. Τους αποχαιρέτησα και πήγα στην επιθεώρηση Δημ. Εκπ/σης στην Ελασσόνα να ορκιστώ. Τοποθετήθηκα δάσκαλος στο Λιβάδι. Δεν πέρασε πολύς καιρός και κάτω απ τον πλάτανο της πλατείας με πλησιάζει ο αξέχαστος σαξοφωνίστας Χρίστος Θεοδωρής (Γκουντάρας). -Φοβηθήκατε, μου λέει, τη βραδιά που έριξα πάνω στην καλύβα σας ένα ξύλο που κρατούσα; -Εσύ ήσουν; -Ναι, πήγαινα απέναντι στο Καταφύγι που είχε τα πρόβατα ο γείτονάς μου και είπα να σας τρομάξω. Δε βρέθηκα από τότε με κανένα που ήμασταν μαζί στην καλύβα εκείνο το βράδυ. Σίγουρα πιστεύουν ακόμα στα φαντάσματα... 3

4 «Πού σαι Λάζαρε και μην κοιμάσαι Ήρθε η μάνα σου από την πόλη Σου φερε χαρτί και κομπολόι Το Λάζαρο το Λάζαρο το αβγό το καλαθάκι Το καλαθάκι θέλει αβγό Η τσιόπη θέλει κουκόσου Σήκω κυρά μου να μου δώσεις ένα αβγό να πάω σ άλλη πόρτα σ άλλη πόρτα καρτερεί με το σταυρό στο χέρι». (Ελπίζω να έκανε σωστό προγραμματισμό η συντακτική επιτροπή και να μη διαβάσετε αυτό το άρθρο αρκετές μέρες μετά το Πάσχα. Γιατί θα είμαστε σίγουρα εκτός χρόνου, μιας και θα πάμε πίσω είκοσι χρόνια, σε ένα Πάσχα στο Λιβάδι, ε, να μην είμαστε και εκτός εποχής) Ας ξεκινήσουμε λοιπόν το ταξίδι για ένα Πάσχα στο χωριό πριν λίγες δεκαετίες. Το Πάσχα ξεκινάει με τα «χαιρονύμφια» (υποθέτω από το «χαίρε νύμφη ανύμφευτε» του Ακάθιστου Ύμνου), τους «χαιρετισμούς» στα ελληνικά. Κάθε Παρασκευή βράδυ, μόλις χτυπούσαν οι καμπάνες, όλοι πηγαίναμε στην εκκλησία. Τι άλλο είχαμε να κάνουμε άλλωστε τότε; Μήπως να βλέπαμε «η ζωή μιας άλλης» ή «τα μυστικά της Εδέμ», που τώρα βλέπουν καθημερινά οι γυναίκες ή είχαμε λεφτά για να πάμε στις καφετερίες ή κάπου αλλού για να ξεφεύγαμε λίγο από τα καθημερινά; Εξάλλου, κάθε Παρασκευή, μετά την απόλυση της εκκλησίας μπορούσες να φας κάτι γλυκό. Όσοι είχαν πεθαμένους στη διάρκεια της χρονιάς έφερναν στάρι στην εκκλησία και το μοίραζαν στο τέλος. Βέβαια, καθ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας, όταν οι κοπέλες παρακολουθούσαν τον εκκλησιασμό μέσα από τα βιβλιαράκια τους, που είχαν αγοράσει από το θείο Αριστοτέλη, και έψαλλαν το «άσπιλε», εμείς τα αγόρια τσεκάραμε τα καλύτερα στάρια. Βλέπαμε ποιο είχε τα πιο πολλά καρύδια ή αμύγδαλα και ποιο είχε τα πιο πολλά ασημένια διακοσμητικά, τα οποία ήταν σαν καραμέλες. Αφού λοιπόν σταμπάραμε τα καλύτερο, περιμέναμε να βρούμε ποια θεία είχε αυτό το στάρι. Έτσι μπαίναμε πρώτοι - πρώτοι στη σειρά για να φάμε. Και όταν λέμε «τρώγαμε» εννοούμε με τα χέρια. Οι θείες που είχαν τα στάρια έβγαζαν ένα κουτάλι από την τσάντα και μας έβαζαν στη χούφτα μας μια κουταλιά στάρι (πολλές φορές και δύο), ούτε κουπάκια δηλαδή, ούτε κουταλάκια, σε ελάχιστες περιπτώσεις ένα κομμάτι λαδόχαρτο. Έτσι, μετά τους χαιρετισμούς έφτανε το Σάββατο του Λαζάρου. Από το απόγευμα της Παρασκευής πηγαίναμε να μαζέψουμε «μάλαντα». Στην ουσία ψάχναμε για λουλούδια με πιο γνωστά το «ψωμί του κούκου» και τα «μάλαντα» (για τα οποία δεν γνωρίζω την κανονική ελληνική τους ονομασία). Γεμίζαμε λοιπόν ένα δίσκο με λουλούδια και στο κέντρο βάζαμε μια μικρή εικονίτσα. Ξεκινούσαμε το πρωί του «Λαζάρου» και «πλαλούσαμε» από σπίτι σε σπίτι λέγοντας το «Λάζαρο» και μαζεύοντας λεφτά. Μετά ερχόταν η Κυριακή των Βαΐων και το έθιμο απαιτεί ψάρι. Το μόνο ψάρι που υπήρχε στο χωριό ήταν ο παστός μπακαλιάρος, για τον οποίο, μέρες πριν, οι μπακάληδες είχαν αρχίσει να παινεύονται, σαν ένα είδος διαφήμισης της εποχής. Αυτός ο μπακαλιάρος ήταν κομμένος σε τόσο μεγάλα κομμάτια που θα μπορούσε να πουλιέται και με το μέτρο. Συνοδευόταν συνήθως από «ταλιατόριου» (Βούλα τη συνταγή). Το ταλιατόριου είναι ένα είδος σκορδαλιάς από μπαγιάτικο ψωμί, καρύδια, ξύδι, λάδι και πολύ σκόρδο. Την ίδια μέρα στην εκκλησία ο παπάς μοίραζε Βάϊα, στα οποία, μόλις παίρναμε, ψάχναμε για να βρούμε, μετρώντας τα μπουμπούκια που είχε το κάθε κλωνάρι, πόσα αρνιά θα τρώγαμε το Πάσχα. Θα ήταν παράλειψή μου να μην ανα- Ιστορίες για αγρίους «Μια δόση τσουρέκια» φέρω πως την ημέρα των Βαΐων βάζαμε για πρώτη φορά τα καινούρια ρούχα που μας είχαν αγοράσει οι γονείς για το Πάσχα. Έτσι, φτάνουμε στη Μεγάλη Εβδομάδα. Ήδη από τις Αποκριές και μετά ήμαστε σε νηστεία λόγω των ημερών, και το κρέας, που τρώγαμε έστω και μια φορά κάθε Κυριακή, είχε εξαφανιστεί από το τραπέζι. Τη Μεγάλη Πέμπτη το πρωί, λοιπόν, σχεδόν όλο το χωριό κοινωνούσε, και μετά την εκκλησία οι γυναίκες βάφανε τα κόκκινα αβγά και ζυμώνανε τα τσουρέκια με δόσεις. Τότε ήταν η μοναδική φορά που κάποιος έκανε κάτι με δόσεις. Ρωτούσε παράδειγμα η μάνα μου την αδερφή της, την Αννούλα: -Βα αντρέμ τσιουρέκι; (θα κάνουμε τσούρεκια;) -Ε, κουμ, νου βα αντρέμ τ λα Πάστι; (Ε, πώς, δεν θα κάνουμε για το Πάσχα;) -Κούτ β αντρ μ, ούν ή ντουάου δόσι; (πόσες δόσεις θα κάνουμε, μία ή δύο;) -Τσι ντουάου, ντί σ, σ ατζούντσι. (Τι δύο, μισή φτάνει). Σήμερα, όμως, οι δόσεις είναι καθημερινά μέσα στην ζωή μας για όλα τα άλλα πράγματα εκτός από τα τσουρέκια. Την ίδια μέρα το βράδυ γινόταν η «σταύρωση», ακούγαμε την «τσίγκα» και μας ραντίζανε με κολόνια «Μυρτώ». Τη Μεγάλη Παρασκευή, από το πρωί, οι καμπάνες χτυπούσαν πένθιμα, ενώ όλα τα νέα κορίτσια και αγόρια γυρίζανε από «επιτάφιο» σε «επιτάφιο» με τα καινούρια τους ρούχα. Το βράδυ είχαμε την έξοδο των «επιταφίων» και στο δρόμο από όπου περνούσε ο «επιτάφιος», οι γυναίκες της γειτονιάς καίγανε θυμίαμα. Το Μεγάλο Σάββατο, από το πρωί, οργασμός σε όλο το χωριό. Σε κάθε υπόγειο αναστέναζαν τα τσιγκέλια. Αναστέναζαν κυριολεκτικά, μιας και τα αρνιά έφταναν τότε και τα 20 κιλά. Τότε δεν υπήρχαν χοληστερίνες ή τριγλυκερίδια, όπως σήμερα που ψάχνουμε να βρούμε μικρά και άπαχα αρνάκια. Για κατσίκια δε, ούτε λόγος, μόνο οι «γκαγκάνοι» και οι άρρωστοι τα τιμούσαν. Στις κουζίνες των σπιτιών γινότανε χαμός. Στη μια κατσαρόλα, μέσα στο νερό, ήταν το κεφάλι από το αρνί, δίπλα στο ταψί τα έντερα και η συκωταριά και στη μεγάλη κατσαρόλα τα ψιλοκομμένα φρέσκα κρεμμυδάκια για τα «μπατζαβούσα». Οι δρόμοι γέμιζαν από κόσμο, όχι τόσο απ αυτούς που έβγαιναν για τα ψώνια των ημερών (άλλωστε πού λεφτά), όσο από τους σφά- χτες που γ υ ρ ί ζ α ν ε από σπίτι σε σπίτι, τα παιδιά και τους εμπόρους που μάζευαν δέρματα, καθώς και τα παιδιά των κτηνοτρόφων που μοίραζαν γάλα με τις κανάτες στους συγγενείς και σ αυτούς που είχαν υποχρέωση, για να κάνει η νοικοκυρά το γιαούρτι για τη μέρα του Πάσχα. Το βράδυ όλο το χωριό πήγαινε στην εκκλησία για την ανάσταση, με τις λαμπάδες από το σπίτι και τα κεριά που είχαν προμηθευτεί μέρες πριν από το μπακάλικο για όλες τις άγιες ημέρες. Μετά την εκκλησία και, αφού φέρνανε πρώτα το φως της ανάστασης στο σπίτι, στις προβάτες και στα μνήματα, ερχόταν η ώρα για τα «μπατζαβούσα». Σκέψου τώρα, να είσαι από νηστεία, να γυρίζεις στις δύο το βράδυ και το πρώτο πράγμα που θα φας να είναι η Λιβαδιώτικη μαγειρίτσα, τα «μπατζαβούσα» (εντόσθια, ρύζι, κρεμμυδάκια φρέσκα, άνιθος, χωρίς καθόλου ζουμί) Την Κυριακή το πρωί το ψήσιμο στην σούβλα δεν είναι καθολικό. Δε σουβλίζουν όλοι κάποιοι προτιμούν το μισό αρνί στο φούρνο με τις υπέροχες πατάτες, μάλλον για λόγους οικονομίας. Πριν το μεσημεριανό τα κουμπαρούλια θα πάρουν το «κανίστι» σκεπασμένο με τον καλύτερο σεμέ, λίγα κόκκινα αβγά, μια κανατούλα με κρασί και ζάχαρη, για να επισκεφθούν το νονό και να πάρουν τις ευχές. Τα παιδιά θα δώσουν το ζυμωτό σπιτικό ψωμί με ανάγλυφα σχέδια «κανίστι» και η νονά θα τους δώσει συμβολικό χρηματικό ποσό και πρακτικά και χρήσιμα δώρα όπως: καινούρια ζακετούλα, μπλουζίτσα, κάλτσες κ.α. Οι νονοί μας «ντι λα Παπαζάρι» αυτά μας προσφέρανε. Να ναι καλά οι άνθρωποι, φορούσαμε τα ρούχα τους και τους ευγνωμονούσαμε για χρόνια. Όχι όπως τώρα, που οι νονοί ξεπαραδιάζονται για να πάρουν μια λαμπάδα και ένα από τα παιχνίδια των διαφημίσεων. Έτσι τελείωνε το Πάσχα. Οι μεγάλοι βέβαια, από τις πολλές μέρες της νηστείας και την απότομη κατανάλωση κρέατος είχαν κάποιες τακτικότατες επισκέψεις στο «ναγκιό». Αυτό όμως συμπεριλαμβάνεται στις παράπλευρες απώλειες της εποχής εκείνης, σε αντίθεση με τις δικές μας αιματολογικές εξετάσεις μετά τις γιορτές. Αυτά με το Πάσχα στο χωριό. Τώρα, όμως, πρέπει να σας αφήσω μιας που η κόρη μου είδε καινούρια λαμπάδα στην τηλεόραση και δεν με αφήνει να γράψω άλλο. Καλό Πάσχα και καλή Ανάσταση σε όλους. Μητώνας Αθ. Γιώργος ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ συνέχεια από την 1η σελίδα Με πρωτοβουλία του Συλλόγου φέτος πραγματοποιήθηκε παρέλαση καρναβαλιστών, κάτι που έλειπε για αρκετά χρόνια από τις εκδηλώσεις των Αποκριών. Τα θέματα της παρέλασης ήταν: 1. ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ από παιδάκια του Νηπιαγωγείου. 2. ΜΠΟΜΠ Ο ΣΦΟΥΓΓΑΡΑΚΗΣ από τα παιδιά της Α και Β τάξης Δημοτικού. 3. ΓΙΑΓΙΑΔΕΣ ΚΑΙ ΠΑΠΠΟΥΔΕΣ (μα'ιλι κου πάπιανλι) από τα παιδιά της ΣΤ τάξης Δημοτικού. 4. Η ΧΙΟΝΑΤΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΑΝΟΙ από τα παιδιά της Δ τάξης Δημοτικού. 5. ΤΟ «ΑΜ ΧΑΣΚΑ» από τα παιδιά της Ε τάξης Δημοτικού. 6. ΠΕΘΕΡΕΣ ΚΑΙ ΝΥΦΕΣ από τα παιδιά της ΣΤ τάξης Δημοτικού και της Α Γυμνασίου. 7. NEXT TOP MODEL από τα παιδιά της Β και Γ τάξης Γυμνασίου. Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν με τα παραδοσιακά γαϊτανάκια, που για πρώτη φορά φέτος ήταν δύο, και παρουσιάστηκαν από δυο τμήματα αγοριών και κοριτσιών. Το κάθε γαϊτανάκι πλαισιωνόταν από δώδεκα παιδιά. DOUFAS COFFE STATION 4 Ντούφας Αθανάσιος Τηλ Κηφισίας 33 Θεσσαλονίκη

5 Nέα από τους Συλλόγους μας ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Το Σαββατοκύριακο Φεβρουαρίου 2010, ο Σύλλογος Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης οργάνωσε 2ημερη εκδρομή στο Κρούσοβο και στο Μοναστήρι (Bitola) της ΠΓΔΜ, μετά από πρόσκληση του Προξένου του εκεί Ελληνικού Προξενείου. Ο λόγος της τιμητικής αυτής πρόσκλησης ήταν η παρουσίαση της επανέκδοσης, μετά από 100 χρόνια, του Ετυμολογικού Λεξικού της Κουτσοβλαχικής Γλώσσης, το οποίο συνέγραψε το 1909 ο Λιβαδιώτης λόγιος γυμνασιάρχης Κωνσταντίνος Νικολαΐδης. Η πολιτιστική αυτή μετακίνηση στέφθηκε με μεγάλη επιτυχία, δεδομένου ότι 150 άτομα ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΛΙΒΑΔΙΩΤΩΝ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Έντονη η παρουσία του Συλλόγου Λιβαδιωτών Κατερίνης στις Αποκριάτικες εκδηλώσεις της πόλης. Το Λιβαδιώτικο έθιμο της καύσεως του φανού υπήρξε μια από τις κεντρικές εκδηλώσεις του τριημέρου. Ο Δήμαρχος Κατερίνης, κ. Χιονίδης, άναψε το φανό και ακολούθησε παραδοσιακό γλέντι με κλαρίνα, γαϊτανάκι, χαμ-χάσκα, τσίπουρο, κρασί και πληθώρα εδεσμάτων. To Σάββατο 20 Φεβρουαρίου 2010, πραγματοποιήθηκαν με μεγάλη επιτυχία οι «Ντούφες» από τις γυναίκες του Συλλόγου. Όπως φαίνεται και από τη φωτογραφία, γυναίκες διαφόρων ηλικιών τίμησαν την εκδήλωση και ξεφάντωσαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες. (3 μεγάλα λεωφορεία) ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση. Μάλιστα λόγω έλλειψης χώρων διαμονής, ο Σύλλογος αναγκάστηκε μετά λύπης του να απορρίψει και άλλες αιτήσεις συμμετοχής. Εκεί ο Σύλλογος ήρθε σε επαφή με τον τοπικό Σύλλογο Ελληνοβλάχων Ο Άγιος Νικόλαος, με τον οποίο συνήψε στενές σχέσεις φιλίας και συνεργασίας. Την παρουσίαση του λεξικού έκαναν, σε μία κατάμεστη αίθουσα 600 ατόμων και με πολλούς ορθίους, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Γιώργος Συνεφάκης και ο κος Κώστας Προκόβας, παρουσία της πρέσβειρας της Ελλάδας στα Σκόπια κας Παπαδοπούλου, του Προξένου Μοναστηρίου κου Τριπολιτάκη, του προσωρινού Προέδρου της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων κου Κ. Αδάμ, της Προέδρου της Προέδρου του Συνδέσμου των Απανταχού Μοναστηριωτών κας Β. Παπαθανασίου, του Προέδρου του Εξωραϊστικού Συλλόγου Λιβαδίου κου. Ν. Καψάλη, πολλών Προέδρων άλλων Συλλόγων και της εκεί ομογένειας. Την τελετή διάνθισε με τους χορούς του το Λύκειο Ελληνίδων της Φλώρινας. Εντύπωση προκάλεσε ο ευθύς και καθαρός ιστορικός λόγος που ακούστηκε στην αίθουσα, δεδομένων των συνθηκών που επικρατούν στις σχέσεις των δύο χωρών. Την επανέκδοση του λεξικού του Κ. Νικολαϊδη, χρηματοδότησε ο ευγενής πατριώτης και καλός φίλος, Θεσσαλονικιός με καταγωγή από τα Μεγάλα Λιβάδια του Πάϊκου, κος Γ. Κωστίκας, ενώ την έκδοση επόπτευσε ο Πρόξενος της Ελλάδας κος Τριπολιτάκης. Χαρακτηριστικό της επανέκδοσης, είναι ο πρόλογος του Λεξικού, τον οποίο συνέγραψαν τα μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου της Θεσσαλονίκης, καθώς και η μετάφρασή του στην τοπική γλώσσα σε ένθετο που επισυνάπτεται. Επίσης, το ότι το λεξικό αυτό δεν πωλείται στο εμπόριο, αλλά απλώς αποτελεί συλλεκτικό κομμάτι. Θαυμάσια επίσης ήταν η περιήγηση στο βλαχοχώρι του Κρουσόβου και στην ελληνική συνοικία του Μοναστηρίου, όπου πολλοί εκδρομείς βρήκαν με συγκίνηση ίχνη από την παρουσία των προγόνων τους. Αποσπάσματα από τον πρόλογο του Λεξικού καθώς κι ένα βιογραφικό σημείωμα για τον Κων/νο Νικολαΐδη διαβάστε στη σελίδα 8. Οι «Ντούφες» στο Λιβάδι Διαφορετικές ήταν οι φετινές «Ντούφες» στο Λιβάδι. Το γυναικείο τμήμα του χορευτικού του Εξωραϊστικού Συλλόγου μας άνοιξε τη βραδιά πραγματοποιώντας και την πρώτη του δημόσια εμφάνιση. Η βραδιά συνεχίστηκε με πολύ κέφι και χορό από τις Λιβαδιώτισσες. 5

6 Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΙΒΑΔΙΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΟΥΣ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ Προς: 1. Τον Εξοχότατο Πρόεδρο της Ελληνικής Κυβέρνησηςκ. Γεώργιο Παπανδρέου 2. Τον Υπουργό Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κ. Ιωάννη Ραγκούση Κοινοποίηση: Όπως Πίνακα Αποδεκτών Θέμα: Πρόγραμμα Καλλικράτης Με αφορμή τη Δημόσια Διαβούλευση για το Νομοσχέδιο "Πρόγραμμα Καλλικράτης", που γίνεται λόγος και για τη Νησιωτικότητα - Ορεινότητα 53: ("Ειδική πρόβλεψη υπάρχει [...] οι ειδικές ανάγκες των ορεινών Δήμων"), επιθυμούμε να καταθέσουμε ξεχωριστή πρόταση για τον ορεινό Δήμο Λιβαδίου του Νομού Λαρίσης. Ο Δήμος Λιβαδίου επανασυστάθηκε το (Προϋπήρχε ως Δήμος πριν το 1923). Είναι Καποδιστριακός Δήμος αποτελούμενος από το Λιβάδι και τη Δολίχη. Είναι ένας Δήμος γεωγραφικά απομονωμένος και απομακρυσμένος από αστικά κέντρα και τα γύρω τοπικά διαμερίσματα. Σύμφωνα με την απογραφή του έτους 2001, αριθμεί μόνιμους κατοίκους (Τ.Δ. Λιβαδίου 2.714, Τ.Δ. Δολίχης 473) που στην πλειοψηφία τους ασχολούνται με την κτηνοτροφία, τη γεωργία, τις δασικές και τις οικοδομικές εργασίες. Ο Δήμος Λιβαδίου παρουσιάζει μια ξεχωριστή ιδιαιτερότητα για λόγους που παραθέτουμε στη συνέχεια: Ορεινότητα: πρόκειται για ένα Δήμο κατεξοχήν ορεινό, καθώς βρίσκεται σε υψόμετρο μέτρων και έχει έκταση στρέμματα. Λόγω της γεωγραφικής του θέσης και του υψομέτρου αντιμετωπίζει ειδικές καιρικές συνθήκες και παρατεταμένο χειμώνα για 5 έως 6 μήνες. Το γεγονός αυτό δημιουργεί στο Δήμο ειδικές ανάγκες στις οποίες ανταποκρίνεται κάθε φορά με τον πλέον κατάλληλο τρόπο και τα κατάλληλα μέσα, καθώς οι εν λόγω συνθήκες αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο της διαβίωσης ενός ορεινού Δήμου. Επιπλέον, κατά τους δύσκολους χειμερινούς μήνες είναι απαραίτητη η καθημερινή επαγρύπνηση για την άμεση παρέμβαση ώστε να διατηρείται η προσβασιμότητα στις κτηνοτροφικές μονάδες που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της τοπικής οικονομίας (αλήθεια, ποιος μπορεί να πιστεύει ότι και με τις καλύτερες των προθέσεων αυτό θα καταστεί δυνατό, όταν η έδρα του υπό σχεδιασμού Δήμου θα είναι χιλιόμετρα μακριά;). Ντόπιος Πληθυσμός: Ο Δήμος Λιβαδίου έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να συγκρατήσει τον πληθυσμό του χάρη στις οργανωμένες υποδομές του, τη διοικητική αυτονομία που διαθέτει και την ανταπόκριση σε εκατοντάδες καθημερινά αιτήματα των δημοτών του. Υγιής Οικονομικά Δήμος: Ο Δήμος Λιβαδίου με τη σημερινή μορφή του αλλά και ως κοινότητα έχει καταφέρει με συνετή και χρηστή διαχείριση των οικονομικών του να ανταποκρίνεται στο ρόλο του. Μπορεί να αποτελέσει πρότυπο ανάπτυξης αρκεί η πολιτεία να ενισχύσει ανάλογα προγράμματα αξιοποίησης των ορεινών όγκων. Εύρωστη κτηνοτροφία και γεωργία: Στο Δήμο Λιβαδίου εκτρέφονται αιγοπρόβατα και βοοειδή σε άριστες σύγχρονες σταβλικές εγκαταστάσεις, που εξυπηρετούνται μέσα από ένα πλέγμα αγροτικής οδοποιίας 450 χιλιομέτρων περίπου σε ιδιαίτερα δύσβατη ορεινή περιοχή, καθώς και με σύγχρονο δίκτυο ύδρευσης αυτών. Παράλληλα, η γεωργική έκταση στρεμμάτων με ένα πλέγμα αρδευτικών γεωτρήσεων και δύο φραγμάτων συμπληρώνει την αγροτική οικονομία. Τέλος, οι δασεργάτες μας, οργανωμένοι σε δύο συνεταιρισμούς, αναλαμβάνουν αποστολές σε όλα τα δάση της πατρίδας μας. Ιστορικότητα: Ο Δήμος Λιβαδίου αποτελείται από δύο ιστορικά ανά τους αιώνες διαμερίσματα. Αναφορικά με το Λιβάδι, ιστορικοί υποστηρίζουν ότι έχει σχέση, από αρχαιολογική άποψη και με μαρτυρημένα ευρήματα ως οικισμός, με τη Θεσσαλική Ομηρική Δωδώνη. Το Λιβάδι είναι γνωστό στον αυτοκράτορα Ανδρόνικο Β Κομνηνό Παλαιολόγο αφού το 1336 μ.χ. εντέλλεται στον ηγούμενο της μονής Ολυμπιώτισσας Ελασσόνας να προστατεύει "αενάως, διαρκώς, ανελλιπώς και αδιαλείπτως και έτερον χωρίον, το Λιβάδιον...". Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είναι έδρα του αρματολικιού του Ολύμπου, πατρίδα και γενέτειρα του μεγάλου αγωνιστή, Εθνικού ήρωα και Φιλικού Γεωργάκη Ολύμπιου. Στα 1768 ιδρύεται στο Λιβάδι Ανώτερο Ελληνικό Σχολείο το οποίο συγκαταλέγεται μεταξύ των οκτώ πρώτων της Θεσσαλίας. Το Λιβάδι αποτελεί επίσης γενέτειρα του ηγούμενου Άνθιμου Ολυμπιώτη, του ιατρού Αθανάσιου Αστερίου, μέλους της επαναστατικής κυβέρνησης Λιτοχώρου στα Συμμετέχει ενεργά στο Μακεδονικό Αγώνα και κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής πυρπολείται ολοσχερώς. Αναφορικά με τη Δολίχη η ιστορία της ξεκινά από αρχαιοτάτων χρόνων, όταν μαζί με τήν Άζωρο και το Πύθιο αποτελούσαν την Περραιβική Τρίπολη. Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Αρβανιτόπουλο, ο σύνδεσμος αυτός των τριών Πόλεων θα πρέπει να θεωρηθεί ως η αρχαιότερη αμφικτιονία στον Ελλαδικό χώρο. Η αρχαιολογική σκαπάνη πρόσφατα ανέδειξε σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο με σημαντικά ευρήματα. Τα παραπάνω δεδομένα αναδεικνύουν την αναμφισβήτητη ιστορικότητα του Δήμου Λιβαδίου και την αδιάκοπη συνέχεια στο χρόνο και το χώρο. Αυτό το ιστορικό παρελθόν ενέπνευσε και καθοδήγησε τα τέκνα της Διασποράς, που οργανώθηκαν σε συλλόγους σ' όλη την Υφήλιο (Αυστραλία, Αμερική, Καναδάς, Γερμανία) και τις μεγάλες Ελληνικές πόλεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Κατερίνη). Μεγάλοι ευεργέτες και σημαντικοί δωρητές του τόπου μας, με δικές τους δαπάνες έχτισαν 2 δημοτικά σχολεία, το Ζάννειο Μορφωτικό Κέντρο, όπου στεγάζεται το Γυμνάσιο και διαθέτει αίθουσα εκδηλώσεων (θεάτρου, κινηματογράφου, διαλέξεων), το νηπιαγωγείο, καθώς και το οίκημα που στεγάζει τον παιδικό σταθμό και το Πολυδύναμο Ιατρείο και αρκετά κληροδοτήματα με στόχο να παραμένουν και να μορφώνονται οι συμπατριώτες τους στην από αιώνες πατρογονική εστία. Η διοικητική απογύμνωση αυτού του τόπου θα σημάνει και το τέλος ενός τόπου που κατορθώνει με περηφάνια να στέκεται ανά τους αιώνες ζωντανός και ακμαίος. Ταυτόχρονα οι Λιβαδιώτες είναι Έλληνες Βλαχόφωνοι με δική τους πολιτιστική κληρονομιά που πρέπει να διασωθεί. Οι συγκεκριμένοι λόγοι που παρατέθηκαν πιο πάνω αναδεικνύουν την ανάγκη να παραμείνει ανεξάρτητος ο Δήμος Λιβαδίου. Οι λόγοι αυτοί δύνανται να αποτελέσουν αντικειμενικά κριτήρια βάσει των οποίων οφείλεται να παραμείνουν ανεξάρτητοι, χωρίς να αλλοιώνεται η φιλοσοφία του "Προγράμματος Καλλικράτης", και άλλοι παραπλήσιοι και πάντως ολιγάριθμοι Δήμοι ή Κοινότητες (πιστεύουμε πως είμαστε ο πολυπληθέστερος οικισμός σ αυτό το υψόμετρο, τουλάχιστον στον ελλαδικό χώρο), που άντεξαν στη φθορά του χρόνου αρκεί να βοηθηθούν και να στηριχθούν, γιατί ξέρουν να αντέχουν και να δημιουργούν κάτω από δύσκολες συνθήκες. Οι ορεσίβιοι κάτοικοι του Λιβαδίου το θέλουν και το απαιτούν. Η καρτερικότητά τους θα τους δικαιώσει. Εκτιμούμε ότι η ένταξή μας σ άλλο Δήμο θα έχει ολέθριες και μη αναστρέψιμες συνέπειες για τον τόπο μας, καθώς θα είναι αχανής, δυσκίνητος και αναποτελεσματικός τόσο εξαιτίας της γεωγραφικής απόστασης που μας χωρίζει όσο και εξαιτίας της τεράστιας έκτασης που θα καλύπτει. Για όλους τους παραπάνω λόγους που παρατέθηκαν διασφαλίζεται πλήρως η βιωσιμότητα και η απρόσκοπτη λειτουργική ευρυθμία του Δήμου μας. Προς τι λοιπόν η κατάργηση ενός τέτοιου Δήμου; Δώστε την ευκαιρία ο τόπος μας να αποδείξει, όπως άλλωστε έκανε μέχρι σήμερα ότι έχει τη δύναμη να προχωρήσει και να δημιουργήσει παραμένοντας ζωντανός στην αγκαλιά του Ολύμπου και σε υψόμετρο μέτρων. Το παραπάνω κείμενο εγκρίθηκε ομόφωνα σε δύο ειδικές συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Λιβαδίου, καθώς και από Γενική Λαϊκή Συνέλευση. Για το Δ.Σ. και τη Λαϊκή Συνέλευση Ο Δήμαρχος Λιβαδίου Γαλάνης Γεώργιος ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ 1. Αρχηγό Αξιωματικής Αντιπολίτευσης κ. Αντώνιο Σαμαρά 2. Γενική Γραμματέα Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος κ. Αλέκα Παπαρήγα 3. Πρόεδρο Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού κ. Γ. Καρατζαφέρη 4. Πρόεδρο Κοινοβουλευτικής Ομάδας Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς κ. Αλέξη Τσίπρα 5. Υπουργό Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων κ. Άννα Διαμαντοπούλου 6. Υφυπουργό Οικονομικών κ. Φίλιππο Σαχινίδη 7. Βουλευτές Ν. Λάρισας 8. Γενικό Γραμματέα Περιφέρειας Πελοποννήσου κ. Φώτη Χατζημιχάλη 9. ΚΕΔΚΕ 10. ΤΕΔΚ Λάρισας 6

7 Δασεργατικός Αγροτικός Συνεταιρισμός Λιβαδίου Δασεργατικός Αγροτικός Συνεταιρισμός Λιβαδίου Συνέντευξη του αντιπροέδρου του συνεταιρισμού Ντάμπου Στέφανου Λιβάδι, Σάββατο 20 Μαρτίου 2010 Πότε ιδρύθηκε ο υπάρχων Δ. Συνεταιρισμός ; Ιδρύθηκε περίπου το 1986, αντικαθιστώντας έναν παλιότερο. Πόσα μέλη έχει σήμερα; Ο Δ.Α.Σ. Λιβαδίου αποτελείται από 60 ενεργά μέλη εκ των οποίων τα 25 περίπου είναι υλοτόμοι και οι υπόλοιποι κιρατζήδες. Πόσα ζώα υπάρχουν αυτή την στιγμή στον συνεταιρισμό σας και γενικότερα στο χωριό μας; Τα μέλη του συνεταιρισμού έχουν περίπου 200 ζώα (άλογα και μουλάρια). Υπάρχει και ένας δεύτερος συνεταιρισμός στο χωριό μας - ο Δασεργατικός Αγροτικός Συνεταιρισμός «Γεωργάκης Ολύμπιος» - ο οποίος έχει 15 μέλη και περί τα 40 ζώα, οπότε, συνολικά το χωριό μας έχει περίπου 240 ζώα. Ποιοι είναι εκλεγμένοι στο διοικητικό συμβούλιο του συνεταιρισμού σας; Πέρυσι ανέλαβαν κάποιοι νέοι άνθρωποι, όλοι επαγγελματίες και ενεργά μέλη του συνεταιρισμού. Αυτοί είναι: Πρόεδρος: Ραχωβίτης Γιώργος, Αντιπρόεδρος: Ντάμπος Στέφανος, Ταμίας: Γαζέτης Στέφανος, Γραμματέας: Μπατζογιάννης Δημήτρης, Μέλος: Κολοβός Δημήτρης. Το Σωματείο Δασεργατών Μακεδονίας - Θράκης και Θεσσαλίας, στο οποίο συμμετέχετε, πότε ιδρύθηκε; Το σωματείο δημιουργήθηκε το 2010, είναι ένα δευτεροβάθμιο όργανο στο οποίο συμμετέχουν όλοι οι μεγάλοι δασεργατικοί συνεταιρισμοί καθώς και διάφορες ομάδες δασεργατών από τη Θεσσαλία και πάνω. Περίπου 500 δασεργάτες συνολικά δραστηριοποιούνται σε αυτό το σωματείο και εμείς ομόφωνα αποφασίσαμε να ενταχθούμε. Ο κλάδος σας αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα τα τελευταία χρόνια. Εσείς πώς βλέπετε την κατάσταση; Οι δυσκολίες είναι τεράστιες, αν σκεφτούμε ότι το σύνολο των δασεργατών κάνουν μόνο μεροκάματα το χρόνο. Όπως αναφέρουμε και στην κοινή ανακοίνωσή μας, τα τελευταία χρόνια οι πιστώσεις για τα δάση μειώνονται και τα παραγωγικά δασαρχεία υπολειτουργούν, με αποτέλεσμα πολλές εργασίες μας, όπως καθαρισμοί, αντιπλημμυρικά έργα, αναδασώσεις, αντιπυρικές ζώνες να βγαίνουν σε δημοπρασίες και να τις παίρνουν εργολάβοι. Εικονικοί εργολαβικοί συνεταιρισμοί ξεπηδούν σαν μανιτάρια μετά τον νόμο 2810/2000, παίρνοντας το σύνολο των εργασιών μας. Είναι τεράστιο το πρόβλημα της ανεργίας στον κλάδο μας, αφού δεν μπορούμε να καλύψουμε τις στοιχειώδεις ανάγκες μας καθώς και τα απαραίτητα ένσημα για να έχουμε ασφάλεια. Εκτός όλων αυτών, κάποιοι στο υπουργείο προτείνουν να εξαιρεθούν οι δασεργάτες από τα βαρέα, οπότε να συνταξιοδοτούνται στα 67 τους χρόνια και όχι στα 58 που είναι τώρα. Οι πυρκαγιές και τα καμένα δάση τί σημαίνουν για σας; Η δυστυχία των άλλων και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος είναι κάτι θλιβερό. Η αποκατάσταση των καμένων περιοχών αποτελεί για μας μια επαγγελματική διέξοδο, αφού τα τελευταία χρόνια τα καμένα βουνά αποφέρουν το μοναδικό εισόδημά μας. Λεφτά βγαλμένα με μαυρίλα, αφού δουλεύουμε πολλές ώρες, με ζέστη και σκόνη από τα καμένα δέντρα, και τα πνευμόνια μας γεμίζουν κάρβουνο. Τα επαγγελματικά ατυχήματα είναι συχνότατα και θανατηφόρα, ενώ οι πληρωμές μας, πλέον, καθυστερούν υπερβολικά. Η περσινή μας εργασία στις πυρκαγιές της Αττικής πληρώθηκε με καθυστέρηση 5 μηνών. Η πληρωμή μας έγινε από το περιφερειακό ταμείο Αττικής, το οποίο ανήκει στο ΥΠΕΧΩΔΕ. Φέτος πήρατε μέρος σε κάποιες αγωνιστικές κινητοποιήσεις, πείτε μας περισσότερα για αυτό το θέμα. Στις 10 Φεβρουάριου του 2010 πήραμε μέρος στην απεργία που οργανώθηκε στην Θεσσαλονίκη. Με λεωφορείο, 30 περίπου συνάδελφοι, βρεθήκαμε στην πλατεία Αριστοτέλους, κάτω από το άγαλμα του Ελ. Βενιζέλου, για να διεκδικήσουμε τα αιτήματά μας δίπλα στο Σωματείο Δασεργατών Μακεδονίας Θράκης και Θεσσαλίας. Επίσης, στην απεργία στις 24/02/2010 ξανακατεβήκαμε στην Θεσσαλονίκη και συμμετείχαμε σε νέα κινητοποίηση, συμβάλλοντας στην πιο ισχυρή διεκδίκηση των αιτημάτων μας. Τα σημαντικότερα αιτήματά μας είναι τα παρακάτω, όπως αναφέρονται στην κοινή ανακοίνωσή μας: 1) Να αυξηθούν οι πιστώσεις για τα Δάση. Οι καθαρισμοί και οι αντιπυρικές ζώνες να γίνονται έγκαιρα από τους δασικούς συνεταιρισμούς, για να αποφεύγονται οι καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού. Οι εργασίες να ανατίθενται απευθείας στους συνεταιρισμούς και όχι σε εργολάβους. 2) Άμεση πληρωμή των εργασιών μας για τα αντιπλημμυρικά έργα του Σεπτεμβρίου 2009 στην Αττική. 3) Να ενεργοποιηθεί το ταμείο δασών και να προβλεφθούν οι αναγκαίες πιστώσεις από το 4ο Κ. Π. Σ. για τη βελτίωση του οδικού δικτύου εντός των δασοσυστάδων. 4) Το μίσθωμα από την ξυλεία να μην αποδίδεται για δύο χρόνια στο κράτος. Να ελεγχθούν οι εισαγωγές ξυλείας και να απορροφηθεί η εγχώρια παραγωγή. 5) Καμιά αύξηση του ορίου ηλικίας για τη συνταξιοδότηση των δασεργατών, που είναι από τα πιο επικίνδυνα επαγγέλματα. Να αναπροσαρμοστεί η σύνταξη σύμφωνα με τον αριθμό των ενσήμων του κάθε ασφαλισμένου. 6) Για τα ζώα, άμεση καταβολή των χρηματικών ενισχύσεων για τις ζωοτροφές και ενιαία ενίσχυση μέχρι τέλους του έτους από τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Να δοθούν δικαιώματα ενιαίας ενίσχυσης από το εθνικό απόθεμα σε όσους δασεργάτες δεν έχουν πάρει. 7) Να μας δοθούν καύσιμα με μειωμένο φόρο. 8) Να αλλάξει ο τρόπος πληρωμής από τα δασαρχεία, προκειμένου να πληρωνόμαστε έγκαιρα για τις εργασίες μας στα δάση. 9) Αλλαγή του νόμου 2810/2000, αφού, έτσι, ιδρύονται χωρίς όριο συνεταιρισμοί - από 7 μέλη και πάνω- στον ίδιο δήμο. Αυτό πρέπει να αλλάξει προκειμένου να υπάρχει ένας δασικός συνεταιρισμός σε κάθε δήμο ή κοινότητα. Μια τελευταία ερώτηση, τοπικού ενδιαφέροντος. Σε διάφορα σημεία, περιμετρικά του χωριού μας, μέσα στο δάσος, υπάρχουν αυθαίρετες κατασκευές στάβλοι ζώων κάποιων συναδέλφων σας. Ενώ πολλοί από εσάς, όταν αποφασίστηκε να βγούνε τα ζώα από το χωριό, εγκατέστησαν την περιουσία τους σε ιδιόκτητα κτήματα, ορισμένοι αυθαιρέτησαν καταπατώντας δημόσια γη. Γιατί συνέβη αυτό; Εφόσον δεν υπήρξε τότε, αλλά ούτε και τώρα υπάρχει, ένας συγκεκριμένος, ειδικά διαμορφωμένος χώρος για να μπορέσουν οι δασεργάτες να συγκεντρώσουν τα ζωντανά τους, μοιραία, ο καθένας τοποθέτησε το στάβλο του όπου αυτός βρήκε ελεύθερο χώρο με την ανοχή της δημοτικής μας αρχής. Τη συνέντευξη πήρε ο συνεργάτης μας Λάζος Μπάμπας 7

8 ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ ΤΗΣ ΚΟΥΤΣΟΒΛΑΧΙΚΗΣ ΤΟΥ Κ. ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ Του Γιώργου I. Συνεφάκη Προέδρου του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης «Γεωργάκης Ολύμπιος» Στις 28 Σεπτεμβρίου 1908, στην ακόμη υπό τουρκική κατοχή πόλη της Θεσσαλονίκης, η παλαιότερη και πολυπληθέστερη ομάδα των Βλάχων της Θεσσαλονίκης, οι οποίοι κατάγονταν από το Λιβάδι Ολύμπου, ίδρυσαν τον Σύλλογο των Βλαχοφώνων Ελλήνων με την επωνυμία " Όλυμπος". Σαραντατρείς πολίτες της Θεσσαλονίκης, εκφραστές μιας πολυπληθούς Λιβαδιώτικης και φυσικά βλαχόφωνης κοινωνίας, προσηλωμένοι στην ελληνική ιδέα, πρωτοστάτησαν στη δημιουργία αυτού του Συλλόγου για να αντιδράσουν με τον εντονότερο δυνατό τρόπο στη ρουμανική προπαγάνδα, η οποία ήταν σε μεγάλη έξαρση εκείνη την εποχή. Συντάκτης του 1ου καταστατικού του Συλλόγου ήταν ο Λιβαδιώτης Κωνσταντίνος Νικολαΐδης, γυμνασιάρχης στη Θεσσαλονίκη και συγγραφέας του περίφημου για την εποχή του «Ετυμολογικού Λεξικού της Κουτσοβλαχικής Γλώσσης», το οποίο εκδόθηκε στην Αθήνα το Η σύνθεση του 1ου Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου ήταν η εξής: Ελευθέριος Χατζηκώστας (Ιατρός) Πρόεδρος, Δημήτριος Ζάννας (Ιατρός) Αντιπρόεδρος, Λάζαρος Αντωνιάδης (Καθηγητής) Γεν. Γραμματεύς, Ιωάννης Μπαλτατζής (Διευθυντής αστικής Σχολής) Ειδικός Γραμματεύς, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου (Έμπορος) Ταμίας. Σύμβουλοι: Ιωάννης Βούβαρης (Υποδηματοποιός), Γεώργιος Γριζόπουλος (Εμπορομεσίτης), Σοφοκλής Βελλίδης (Υπάλληλος Τραπέζης), Μιχαήλ Τσοβαρίδης (Ξενοδόχος), Ανέστης Παχύνας (Καφεπώλης), Τζων Τέγος (Υπάλληλος), ο συντάξας Κωνσταντίνος Νικολαΐδης (πρώην Γυμνασιάρχης). Αυτός ο άνθρωπος λοιπόν, ο λόγιος γυμνασιάρχης Κωνσταντίνος Νικολαΐδης, με μεταπτυχιακές σπουδές εκείνα τα χρόνια στο πανεπιστήμιο της Λειψίας, συνέγραψε, με τη στέρεα επιστημονική του γνώση και ήθος και μετά από άοκνες προσπάθειες και πολυετή μόχθο, το "ΕτυμολογικόνΛεξικόν της Κουτσοβλαχικής Γλώσσης". Επρόκειτο περί ενός επιστημονικού και τυπογραφικού άθλου για εκείνα τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, ο οποίος απετέλεσε μια σαφή και καθαρή απάντηση στη ρουμανική προπαγάνδα και ανέδειξε την ιστορική και διαχρονική διασύνδεση της κουτσοβλαχικής με την ελληνική γλώσσα. Το λεξικό αυτό ήταν ένα ισχυρό όπλο άμυνας με επιστημονική τεκμηρίωση για τους βλαχόφωνους Έλληνες, που είχαν δώσει και έδιναν τον αγώνα για την απελευθέρωση της Μακεδονίας. Ο ίδιος αυτός άνθρωπος, που συνέταξε το 1ο καταστατικό του Συλλόγου των εν Θεσσαλονίκη παροικούντων Βλαχολιβαδιωτών του Ολύμπου, με το μνημειώδες αυτό έργο του λεξικού, αναζήτησε για πρώτη φορά στα χρονικά την ετυμολογική προέλευση των λέξεων της κουτσοβλαχικής και αντιπαραβάλλοντας τις με τις αντίστοιχες δακορουμανικές, κατάφερε να καταρρίψει τους μύθους της ρουμανικής προπαγάνδας και να τεκμηριώσει επιστημονικά την ελληνικότητα του βλαχόφωνου στοιχείου. Ο Κωνσταντίνος Νικολαΐδης, με τα όπλα της επιστήμης και μόνον, ανατρέπει τα προπαγανδιστικά κατασκευάσματα των Ρουμάνων και φτάνει στο συμπέρασμα: "Μέγα χάσμα μεταξύ της κουτσοβλαχικής και της ρουμανικής καθ όλα μεν, ιδίως δε κατά το λεξιλόγιον", ενώ σοβαροί επιστήμονες της εποχής συναινούν εκόντες-άκοντες με τα επιστημονικά πορίσματα του Κ Νικολαΐδη. Πρόκειται αναντίρρητα για μία μέγιστη προσφορά του Κωνσταντίνου Νικολαΐδη (όπως και των λοιπών ιδρυτών του Συλλόγου Λιβαδιωτών Θεσσαλονίκης) στη διατήρηση της εθνικής συνείδησης, σε μία εποχή που πολλοί προσπαθούσαν να αναγάγουν τη γλώσσα σε κουτσοβλαχικό ζήτημα, πλαστογραφώντας την ιστορία, μιλώντας για βλάχικη μειονότητα και για ιδιαίτερη εθνότητα. Και όλα αυτά ερήμην των ανθρώπων που με αγώνες και κοινωνική προσφορά για τον Ελληνισμό, με το πάθος τους για την ελληνική παιδεία -τουλάχιστον επί δύο αιώνες πριν είχαν διακινδυνεύσει πολλές φορές και είχαν μοχθήσει για την προκοπή του τόπου τους. Ο Κωνσταντίνος Νικολαΐδης, συγγράφοντας το λεξικό του, ήξερε ότι αναλάμβανε ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα. Οι ειδικοί το ξέρουν ότι "πλήρες" λεξικό δεν είναι δυνατό να υπάρξει. Τόλμησε το εφικτό κάτω από δύσκολες συνθήκες. Είναι η πρώτη φορά (1909), όσο γνωρίζουμε, που καταγράφεται και ετυμολογείται η κουτσοβλαχική γλώσσα με τρόπο επιστημονικό. Πρόκειται για έργο θεμελιακό στη μελέτη αυτής της γλώσσας της βαλκανικής και ιδιαίτερα της ελληνικής χερσονήσου, της γλώσσας που μιλούσαν 'Ελληνες, κυρίως της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και της Μακεδονίας, αλλά και της διασποράς. Ο Κωνσταντίνος Νικολαΐδης κατατάσσεται στην κατηγορία των αφανών εκείνων μεγάλων πατριωτών, αγνώστων στους πολλούς και γνωστών μόνον σε ορισμένους ειδικούς, ο οποίος με το έργο του και τις πράξεις του θωράκισε τον Ελληνισμό, εξοπλίζοντας τον με αδιαμφισβήτητα επιστημονικά τεκμήρια, ώστε να αποκρούσει επαρκώς τις προπαγανδιστικές και υστερόβουλες εναντίον του επιθέσεις της εποχής, που είχαν ως στόχο την αλλοίωση της γεωπολιτικής φυσιογνωμίας των Βαλκανίων. Κωνσταντίνος Νικολαΐδης Φιλόλογος εγκρατής και Γυμνασιάρχης με μεταπτυχιακές σπουδές εκείνα τα χρόνια στο πανεπιστήμιο της Λειψίας. Ο Ντούλας (Κωνσταντίνος) Νικολαΐδης γεννήθηκε στο Λιβάδι. Ελάχιστα στοιχεία είναι γνωστά για τη ζωή και τη δράση του. Το δίδαξε ως καθηγητής εις τα Ζαρίφεια εκπαιδευτήρια και εν συνεχεία εις Μοναστήριον, Κωνσταντινούπολιν και Σμύρνην ως Γυμνασιάρχης. Είναι γνωστός για το μνημειώδες έργο του Ετυμολογικόν Λεξικόν της Κουτσοβλαχικής Γλώσσης (1909). Είναι ένας άθλος επιστημονικός και τυπογραφικός για εκείνα τα πρώιμα χρόνια. Γνώριζε και τα κουτσοβλάχικα, όπως τα θυμόταν από τα νηπιακά χρόνια στο Λιβάδι. Τα μελέτησε επιστημονικά έχοντας υπόψη και τη σχετική βιβλιογραφία της εποχής, κυρίως ξένη. Το βιβλίο γράφεται στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα ( ), όταν οργίαζαν οι προπαγάνδες στις βόρειες επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ήταν τότε σε έξαρση και η ρουμανική προπαγάνδα που άρχισε στα Το βιβλίο προλογίζει ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Ιωακείμ ο Γ'. Ο Νικολαΐδης είχε και άλλη δράση στον Μακεδονικό Αγώνα και χρειάζεται έρευνα. Με όπλο την επιστημοσύνη του και το προσωπικό του κύρος εργάστηκε και εναντίον της ρουμανικής προπαγάνδας. Αδελφός του Κωνσταντίνου ήταν ο Αναστάσιος (Κάγας) Νικολαΐδης. Φιλόλογος με μεταπτυχιακές σπουδές στη Λειψία, ιδρυτής Λυκείου στη Θεσσαλονίκη. Πέθανε νέος και δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει τα εκπαιδευτικά του όνειρα. Μια έρευνα στην ιστορία της εκπαίδευσης της Θεσσαλονίκης, της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αι. είναι βέβαιο ότι θα φώτιζε τη ζωή και τη δράση των δύο αυτών αδελφών, διακεκριμένων φιλολόγων της εποχής τους. Η έλλειψη πηγών για τον Κωνσταντίνο Νικολαΐδη αδικεί τον άνθρωπο και τη δράση του. Παλιοί συγγενείς του, όπως η οικογένεια Λαναρίδη, ίσως κάτι να θυμούνται. Ευτυχώς υπάρχει το Λεξικό του. Το επώνυμο Νικολαΐδης, όπως και πολλά άλλα, δεν υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια στο Λιβάδι. Συγγενής του πιθανόν ήταν ο Κλεάνθης Νικολαΐδης (γενν. 1858) με νομικές σπουδές στην Αθήνα και στο εξωτερικό. Καθηγητής της ελληνικής φιλολογίας στην ονομαστή σχολή των ανατολικών γλωσσών της Βιέννης. Υπερασπίστηκε τα ελληνικά δίκαια ως δημοσιογράφος σε γερμανικές εφημερίδες. Στο Βερολίνο εκδίδει την "Ανατολικήν Ανταπόκρισιν" επί 40 χρόνια. Πολύγλωσσος και πολυγραφότατος έγραψε και την "Ιστορία του Ελληνισμού από των αρχαιοτάτων χρόνων". Προσωπικότητα σημαντική του ελληνισμού εντελώς άγνωστη. Νεότερο λεξικό της κουτσοβλαχικής, εξήντα χρόνια περίπου μετά, είναι του Papahagi (1964) - το πληρέστερο ως σήμερα - που παραπέμπει συχνά στο Λεξικό του Νικολαΐδη. Η οικογένεια Νικολαΐδη ήταν γνωστή παλαιότερα στο Λιβάδι. 8

9 (Φεβρουάριος-Μάρτιος 2010) γράφει ο Λάζαρος Mπάμπας Δύσκολες μέρες για την κτηνοτροφία στο Λιβάδι του Κτηνοτρόφοι, συμμετέχοντας στις πανελλαδικές παναγροτικές κινητοποιήσεις του Φλεβάρη του 1980, χύνουν εκατοντάδες κιλά γάλα στην πλατεία του χωριού, διαμαρτυρόμενοι για τις απαράδεκτα χαμηλές τιμές κρέατος και γάλατος. Η τιμή των αρνιών δεν ξεπέρασε τη χρονιά εκείνη τις 150 δρχ. ανά κιλό. Με κακοκαιρία, αλλά με πολύ κέφι, «γλέντησαν» τις Απόκριες του 80 οι λιβαδιώτες. Φανοί, χαμ-χάσκα, καρναβάλια και δυο χοροεσπερίδες, μια στου «Δεκανέα» και μια ακόμη στου «Γιάγια». Για τρίτη συνεχή χρονιά, το 1980, Πάσχα με χιόνια και πολύ κρύο. Από πολύ παλιά, ποτέ δεν έλειπαν από το τραπέζι της Ανάστασης τα παραδοσιακά μπατζαβούσια που λατρεύονται από όλους τους Λιβαδιώτες. Είναι το αντιπροσωπευτικό μας πασχαλινό έδεσμα. Για όλους τους άλλους είναι η γνωστή μαγειρίτσα, που όμως έχει τη μορφή σούπας, ενώ τα δικά μας μπατζαβούσια έχουν τη μορφή πιλαφιού, γι αυτό και ξεχωρίζουν σε γεύση. Τα υλικά που θα χρειαστούμε: 1 συκωταριά και τα εντεράκια από ένα αρνάκι ή κατσικάκι γάλακτος. 2 κιλά κρεμμυδάκια φρέσκα. 1 ματσάκι μαϊντανό. 3 κλωναράκια δυόσμο. 3 κλωναράκια άνηθο. 1 κούπα ρύζι τύπου γλασσέ. 1 κούπα ελαιόλαδο Αλάτι - πιπέρι Προετοιμασία: μαγειρεύει η Βούλα «Μπατζαβούσια»... τα Παραδοσιακά Αφήνουμε τη συκωταριά πρώτα σε κρύο νερό αλλάζοντας συχνά το νερό της. Τα εντεράκια, για να τα καθαρίσουμε, τα αναποδογυρίζουμε και τα πλένουμε μέσα - έξω. Στη συνέχεια, τα αφήνουμε για 1 ώρα σε αλατισμένο νερό, στο οποίο έχουμε προσθέσει και λίγο ξύδι για να καθαρίσουν καλά. Αφού τελειώσουμε αυτήν την προετοιμασία, σε μια κατσαρόλα προσθέτουμε νερό και ζεματάμε πρώτα την συκωταριά και μετά τα εντεράκια για πολύ λίγο και, αφού τα ξεπλένουμε με κρύο νερό, τα κόβουμε σε μικρά κομμάτια με το ψαλίδι. Στη συνέχεια τα πλένουμε πολύ καλά, τα αφήνουμε να στραγγίσουν και προχωράμε στο μαγείρεμά τους. Βάζουμε στην κατσαρόλα το ελαιόλαδο, ρίχνουμε τα συκωτάκια και τα εντεράκια και τα αφήνουμε να βράσουν για λίγο με τα υγρά τους. Έπειτα, προσθέτουμε τα ψιλοκομμένα και πλυμένα κρεμμυδάκια, τον άνηθο, τον δυόσμο και το μαϊντανό και τα αφήνουμε να βράσουν όλα μαζί με τα υγρά που θα βγάλουν τα χορταρικά μας. Λίγο πριν σβήσουμε το φαγητό, προσθέτουμε το ρύζι, το αλάτι, το πιπέρι και λίγο νεράκι εάν χρειάζεται. Καλή Όρεξη Καλό Πάσχα! ΕΞΩΡΑΪΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Φέτος το καλοκαίρι θα προσπαθήσουμε να διοργανώσουμε πολιτιστικό καλοκαίρι ερασιτεχνικής δημιουργίας. Όσοι συμπατριώτες μας ασχολούνται με κάτι που αφορά την τέχνη (μουσική, φωτογραφία, ζωγραφική, ξυλογλυπτική, γλυπτική, μικροτεχνία κ.τ.λ.) καλούνται να εκθέσουν τα χειροτεχνήματά τους. Οι εκθέσεις θα στεγαστούν στο Πολιτιστικό Κέντρο και οι μουσικές παραστάσεις θα παρουσιαστούν σε πρόσφορα σημεία εντός και πέριξ του οικισμού. Όσοι ενδιαφέρονται να συμμετέχουν είτε ως δημιουργοί, είτε ως εθελοντές για τη διοργάνωση, είτε ως χορηγοί των εκδηλώσεων παρακαλούμε να επικοινωνήσουν με το Δ.Σ. του συλλόγου εγκαίρως ώστε να διαμορφωθεί το πρόγραμμα. ΠΩΛOYNTAI 20 στρέμματα στη θέση Tσομπάνου και 15 στρέμματα στη θέση Xολέβα. Πληροφορίες: Xαρίση Mιχαήλ Το πρώτο πρατήριο κτηνοτροφικού συλλόγου Στην κεντρική πλατεία, στο πρώην βιβλιοπωλείο, δημιουργείται το πρώτο πρατήριο του νέου Κτηνοτροφικού Συλλόγου Λιβαδίου. Η διοίκηση του συλλόγου προχώρησε στην ενοικίαση του για να στήσει εκεί το πρώτο μαγαζί εμπορίας γαλακτοκομικών προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά θα παραχθούν από τους ίδιους, με το δικό τους γάλα και θα είναι μια δοκιμή εωσότου ιδρυθεί το δικό τους τυροκομείο. Ψόφια πρόβατα σε ρέματα Σε πλαγιά λίγο έξω από το χωριό βρέθηκαν πεταμένα δέκα δώδεκα κουφάρια νεκρών προβάτων, τα οποία κάποιος ασυνείδητος κτηνοτρόφος πέταξε. Επικίνδυνο για την δημόσια υγεία, αντιαισθητικό για τον περιβάλλοντα χώρο αλλά και προκλητικό ως νοοτροπία, να νομίζουν κάποιοι ότι όλο το χωριό είναι σκουπιδότοπος. Μια υποτυπώδης ταφή των ψόφιων ζώων θα ήτανε το πρέπον. Εμείς να συμπληρώσουμε ότι όχι μόνο ταφή, και μάλιστα με συγκεκριμένο τρόπο και σε συγκεκριμένο τόπο, θα έπρεπε να γίνει, αλλά και ενημέρωση των αρμοδίων υπηρεσιών ώστε να διαπιστωθεί η αιτία θανάτου των ζώων και αν αυτή εγκυμονεί κινδύνους και για τα υπόλοιπα ζώα, τα άλλα κοπάδια και τους ίδιους τους ανθρώπους. Θα έπρεπε ο Δήμος να είχε κινηθεί και να κάνει γνωστό σε όλους ότι τέτοιες ενέργειες είναι κολάσιμες και καταλήγουν στον εισαγγελέα. Μεταφορά γραφείων του Γεωργοκτηνοτροφικού Συνεταιρισμού. Το Σαββατοκύριακο 6,7 Μαρτίου 2010 μεταφέρθηκαν τα γραφεία του συνεταιρισμού Λιβαδίου στον νεόχτιστο χώρο πάνω από το κατάστημα τροφίμων. Όλες πλέον οι συναλλαγές, οικονομικές και διοικητικές, θα πραγματοποιούνται στα νέα γραφεία. Έτσι ολοκληρώνεται και η διαδικασία απεμπλοκής του συνεταιρισμού από το παλιό κτήριο, το οποίο ανήκει πλέον στον δήμο και οδεύει προς την κατεδάφιση. Το δημαρχείο μάλιστα μετά δυο εβδομάδες, με την διαδικασία της κλειστής προσφοράς, ανέθεσε το έργο της κατεδάφισης του κτηρίου σε Λιβαδιώτη επαγγελματία. αναφέρεται στο άρθρο 2 του καταστατικού του. Καταγγελία Πολιτιστικού Συλλόγου Δολίχης Ο πρόεδρος Θεοδωράκης Χρήστος και το ΔΣ του Πολιτιστικού Συλλόγου Δολίχης έκαναν την παρακάτω καταγγελία για τον καταφύγιο άγριων ζώων που βρίσκεται στην περιοχή του Προφήτη Ηλία Δολίχης. Καταφύγιο η εκπαιδευτήριο; Σε εκπαιδευτήριο σκύλων έχουν μετατρέψει ορισμένοι κυνηγοί το καταφύγιο ζώων στην περιοχή του Προφήτη Ηλία στη Δολίχη. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δολίχης καταγγέλλει αυτή την απαράδεκτη κατάσταση και κάνει έκκληση προς κάθε αρμόδιο Φορέα για να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, προκειμένου να σταματήσει αυτό το αίσχος. Είναι απαράδεκτο, ο χώρος αυτός, που έχει επιλεχθεί για τη διατήρηση και αναπαραγωγή της άγριας πανίδας, να γίνεται άντρο άγριας εκμετάλλευσης από επιτήδειους κυνηγούς. Προτείνουμε, ο συγκεκριμένος χώρος να εξελιχθεί σε μόνιμο και ασφαλές καταφύγιο περισσότερων άγριων ζώων. Είμαστε διατεθειμένοι να προσφέρουμε οποιαδήποτε βοήθεια προς αυτή την κατεύθυνση. www dolihi-lar.gr Αιολική ενέργεια. - Ανεμογεννήτριες στο Λιβάδι Αιολική ενέργεια ονομάζεται η ενέργεια που παράγεται από την εκμετάλλευση του ανέμου. Χαρακτηρίζεται ως ήπια μορφή ενέργειας και εντελώς καθαρή, αφού δεν εκπέμπει και δεν παράγει ρύπους. Το όνομά της προέρχεται από την ελληνική μυθολογία, όπου Αίολος ονομάζονταν ο θεός του ανέμου. Οι μηχανές με τις οποίες παράγεται η ηλεκτρική ενέργεια από τον αέρα ονομάζονται ανεμογεννήτριες και ένα σύνολο ανεμογεννητριών σ ένα συγκεκριμένο σημείο αποτελεί ένα αιολικό πάρκο. Μετά την απελευθέρωση της ηλεκτρικής ενέργειας, έχουν γίνει πάρα πολλές αιτήσεις σε αρμόδιες υπηρεσίες για εγκατάσταση αιολικών πάρκων, σε διάφορες περιοχές της χώρας μας με δυνατούς ανέμους. Η νησιωτική Ελλάδα έχει παντού εγκατεστημένα αιολικά πάρκα και τώρα έχει σειρά και η ηπειρωτική χώρα. Ο δήμος Λιβαδίου και οι κορυφές του Τίταρου καθώς φαίνεται αποτελούν πόλο έλξης για επενδύσεις στην περιβόητη πράσινη ανάπτυξη, στην οποία εντάσσεται και η αιολική ενέργεια. Σε αίτηση προς την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) από τις η θυγατρική εταιρία QUEST Αιολική Λιβαδίου Λάρισας ΕΠΕ έχει καταθέσει πρόταση για δημιουργία αιολικού πάρκου στην θέση Καλαμάρια του δήμου Λιβαδίου.. Προφανώς και δεν θα είναι η μοναδική πρόταση, αφού είναι σχεδόν σίγουρο ότι και άλλες εταιρίες θα έχουν κάνει κάτι ανάλογο για τον δήμο μας. Εμείς ως τοπική κοινωνία, ως δήμος ήμαστε ενήμεροι για ένα τόσο σημαντικό και καθοριστικό για την περιοχή μας σχέδιο; Ο ρόλος των ΟΤΑ σε τέτοιου είδους επενδύσεις συνήθως είναι καθοριστικός τόσο για την τήρηση όλων των νόμιμων διαδικασιών όσο και για την παραπέρα ανάπτυξη και εκμετάλλευση αυτών. Φυσιολατρικός και Περιβαλλοντικός Όμιλος Μέχρι σήμερα στο Λιβάδι γνωρίζαμε έναν μόνο όμιλο και αυτός ήταν ο Αθλητικός Όμιλος Λιβαδίου. Από εδώ και πέρα θα υπάρχει και δεύτερος όμιλος, αφού με την 9/2010 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Λάρισας αναγνωρίστηκε σωματείο με την επωνυμία «Φυσιολατρικός και Περιβαλλοντικός Όμιλος Λιβαδίου Λάρισας», με έδρα το Λιβάδι Λάρισας. Σκοπός του, η ευρεία διάδοση και ανάπτυξη της αγάπης και της προστασίας της φύσης και ειδικότερα η προστασία του δάσους αλλά και η μέριμνα για την αποφυγή πυρκαγιών και παράνομης αποψίλωσης αυτού. Επίσης η οργάνωση δράσεων και εκδηλώσεων που βοηθούν το σκοπό αυτό, η ανάπτυξη και διάδοση της φυσιολατρίας σε όλες της τις μορφές καθώς και η ανάπτυξη των δυνατοτήτων των μελών της για τη συμμετοχή τους σε www. Rae.gr εκδρομές, εξορμήσεις και περιηγήσεις όπως 9

10 (δεύτερο μέρος) Το νέο δεν άργησε να μαθευτεί στο χωριό. Οι απορίες βροχή. Ένας άντρας με την κόρη του εγκαταστάθηκαν ξαφνικά στο αρχοντικό του Γιάννη. Του Γιάννη, που είχε ξενιτευτεί, το περασμένο Καλοκαίρι, ξεκινώντας παρτίδες με εμπόρους στο Βουκουρέστι και κατά πως έλεγαν έκανε εμπόριο μεταξιού από την Ζαγορά προς τα κει πάνω. Λοιπόν, ποιο να είναι το καινούργιο αφεντικό; Και γιατί δεν υπήρχε γυναίκα παρά μόνο μια κόρη; Ποια η σχέση του με τον Γιάννη; Από πού κρατάει η σκούφια τους άραγε; Και γιατί ν αφήσουν τον κάμπο καταχείμωνο για να κουβαληθούν εκεί ψηλά; Μήπως τελικά δεν ήρθαν από τα μέρη της Λάρισας; Από τα Σέρβια μήπως; Εκείνος που άκουγε και δεν μίλαγε ήταν ο πρόεδρος της κοινότητας. Άνθρωπος της υπομονής, ήταν θέμα χρόνου να πάρει κάποιες πληροφορίες. Είχε κατά νου να τους φιλέψει την Κυριακή το μεσημέρι, αφού τρώγανε και πίνανε, θα πήγαινε την κουβέντα εκεί, πες πες όλο και κάτι θα μάθαινε. Αλλά ακόμα κι αν δεν έβγαζε πουθενά η κουβέντα, δεν μπορεί, κάτι θα γνώριζαν στο «Ελληνικό Προξενείο της Ελασσόνος». Από βδομάδα, πρώτα ο θεός, και αν ο καιρός μαλάκωνε λίγο θα κατέβαινε. Εδώ και καιρό του είχαν μηνύσει πως ευυπόληπτοι πολίτες, οι πρόεδροι, οι ιερωμένοι και οι δάσκαλοι των χωριών, για πρώτη φορά θα βοηθούσαν ώστε να γίνει μια απογραφή. Θα καταγράφονταν επίσημα πια οι Βλαχόφωνοι και ελληνόφωνοι Έλληνες και οι τουρκόφωνοι κι ελληνόφωνοι Μωαμεθανοί, σ όλη τη γύρω περιοχή. Τουρκόφωνοι δεν ήσαν σίγουρα οι κάτοικοι αυτού του χωριού, σκεφτόταν η νέα γυναίκα με το που πάτησε το πόδι της στα παγωμένα χώματα εχτές το σούρουπο. Μα και από τη γλώσσα που συνεννοούνταν μεταξύ τους λέξη δεν έβγαζε. Βλάχικη ήταν, το είχε πληροφορηθεί τις μέρες που ετοιμάζονταν για το μεγάλο ταξίδι. Μα και οι Τυρναβίτες που δούλευαν στο κονάκι τους Βλάχοι δεν ήταν; Πήγε να την πάρει το παράπονο σαν θυμήθηκε το σπιτικό της. Έχει καμιά σχέση τούτο το ορεινό σπιτικό, με τον πύργο του Παναγή, του πατέρα της; Χτισμένο στον κάμπο, σε ένα μεγάλο αγρόκτημα, στη Γκιούλμπερι 1, το κονάκι περιβαλλόταν από ψηλό μαντρότοιχο, στο κέντρο δέσποζε το Γράφει η Γλυκερία Γκρέκου Μέρες του 1905 στο Λιβάδι. αρχοντικό, τέσσερις τεράστιες αποθήκες στο πλάι, δύο μεγάλα παράσπιτα για τους κολίγους, δύο μαγειρεία, ένα για τους εργάτες και το άλλο κολλημένο στον πύργο για την οικογένειά της. Α! και το εργαστήριο, η κασαρία, μακριά από το αρχοντικό, για τη μυρωδιά και τις μύγες Εκεί είχε πρωτακούσει τούτη τη γλώσσα. Έτσι συνεννοούνταν μεταξύ τους οι Βλάχοι τυροκόμοι. Βαρείς, δεν μιλούσαν πολύ, μόνο δούλευαν, και σαν την έβλεπαν σκούπιζαν με την ανάστροφη του χεριού τους το μέτωπο και έτρεχαν να της προσφέρουν ένα κομμάτι φρέσκο τυρί. «Cashou, cashlou»; Κάπως έτσι ήταν η μόνη λέξη που καταλάβαινε και καθώς έπαιρνε το τυρί που της έδιναν, έτρεχε λίγο παρακάτω και το πετούσε στα χόρτα. Σαν το σπιτικό της όμως δεν είχε δει πουθενά όμοιο. Καλό ήταν και το πυργόσπιτο που τους φιλοξένησε προχτές το βράδυ στην Τσαριτσάνη, με τις πολεμίστρες, απόρθητο φρούριο, εκείνη όμως είχε μάθει αλλιώς. Ήθελε ίσιωμα να περπατάει, να χάνεται στα χτήματα να μιλάει κρυφά με τους κολίγους και τα γυναικόπαιδά τους. Κάτι που δεν κατάλαβε ποτέ ο πατέρας της και που ήταν η αιτία για καυγάδες και νουθεσίες. «Τι δουλειά έχεις εσύ με δαύτους, εσένα η θέση σου είναι στο πάνω πάτωμα», φώναζε αναψοκοκκινισμένος εκείνος, κάθε φορά που την έβλεπε ανάμεσα τους. Γιατί μάνα δεν γνώρισε καλά καλά, είχε φύγει από ευλογιά προτού εκείνη κλείσει τα πέντε. Χατίρι δεν της χαλούσε ο πατέρας της, μήτε γυναίκα άλλη ξαναμπήκε στον γαλάζιο οντά του στο τρίτο πάτωμα του πύργου. Μόνο τον τελευταίο καιρό της έβαζε τις φωνές και ο θυμός του κρατούσε ώρες, μέρες Τη μέρα που την έπιασε να διαβάζει, κρυφά, στην κάμαρή της εκείνη την φυλλάδα κόντεψε να πάθει συμφόρηση. Κι όταν ένιωσε πως θα την χάσει εξαιτίας του έρωτά της για έναν αγύρτη που φούσκωνε τα μυαλά των κολίγων με παραμύθια, αποφάσισε να ξεκινήσει τις διακοπές του Φλεβάρη μήνα. Κάπως έτσι βρέθηκαν στο Λιβάδι ο τσιφλικάς Παναγής και η μονάκριβη θυγατέρα του. Πράγμα που δεν θα μάθαινε ποτέ ο πρόεδρος όσο κρασί κι αν τον πότιζε την Κυριακή το μεσημέρι. 1. Γκιούλμπερι είναι περιοχή στο δρόμο για το Συκούρι Λάρισας Kόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δωσ της κλώτσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινήσει Mια άλλη εκδοχή της θεωρίας του Γαλιλαίου Περίοδος διακοπών του Πάσχα και ο κόσμος στο χωριό αρκετός. Λίγο η καλή παρέα, λίγο η νηστεία, δεν ήθελε πολύ ο φίλος της ισορίας μας να βάλει «καϊρούκι» από το ποτό. Καθώς λοιπόν επέστρεφε στο σπίτι του κοντοστάθηκε σε μια κολόνα της ΔΕΗ να ξαποστάσει. Μια παρέα νεαρών που έβγαινε προς την πλατεία τον είδε και προσφέρθηκε να τον βοηθήσει. -Χίει γκίνι; Βρέι σι τι ατσιέμ ακάσ (Είσαι καλά; Θέλεις να σε πάμε σπίτι;) -Νου ν τσέτσ βρε φιτσόρι, β τσετσ λα σκουλιο σ αμβιτσάτσ γράμματι. Βα β αμβιτσάρ κιτσέ γιουα σι τουάρν ακσίτσι νου ιάστι; (Δε μου λέτε μωρέ παιδιά πηγαίνετε στο σχολεία και μαθαίνετε γράμματα. Θα σας μάθαν πως η γή γυρίζει έτσι δεν είναι;) -Ναι : Αξ τσι ιάστι. (Ναι! Έτσι είναι) αποκρίθηκαν τα παιδιά και όλο περιέργεια περίμεναν που θα πάει την κουβέντα ο μεθυσμένος. -Ε! κ τσέ σι β ταλεπορεσίτσ βα τριάκ κάσα ντι αουά... (Γιατί να ταλαιπωρηθείτε θα περάσει το σπίτι από εδώ)... Από τη Λαϊκή μας παράδοση Kαλλίνικος Λαμπριανίδης Επίσκοπος Ελασσόνος ( ) Σ αυτό βιβλίο ο Γρ. Βέλκος κάνει μια λεπτομερέστατη παρουσίαση της μακροχρόνιας εκκλησιαστικής θητείας του επισκόπου Καλλίνικου. Παρουσιάζει με εξονυχιστική λεπτομέρεια όλη την πορεία του αρχιερέα, με επιστολές, αποφάσεις, κοινοποιήσεις και γενικώς έγγραφα. Πολύ ενδιαφέρον πόνημα για όσους θέλουν να εντρυφήσουν στην εκκλησιαστική ιστορία της επαρχίας μας εκείνης της περιόδου. Για μας τους Λιβαδιώτες έχει κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία που μας αφορούν. Όπως, ότι σημαίνουσες προσωπικότητες της επαρχίας την εποχή εκείνη είναι οι Λιβαδιώτες Κίμων Αστερίου και Τιμολέων Γεωργιάδης, βουλευτές Ελασσόνας με αξιοσημείωτη δράση, ότι η Ελασσόνα το 1924, και όχι μόνο, είχε πρόεδρο τον Δημ. Φράγκο και αντιπρόεδρο τον Νικόλαο Κυλώνη, επίσης Λιβαδιώτες. Επίσης ότι το 1902 το Λιβάδι ξόδεψε γαλλικά φράγκα για 440 μαθητές και μαθήτριες. Ότι το 1928 προσφέρουν στις σχολικές εφορείες οι Άγιοι Ανάργυροι ένα μαγαζί αξίας δρχ. Ο Άγιος Κων/νος ένα μαγαζί δρχ.. Η Παναγία οικόπεδο 7 στρέμματα, αξίας δρχ., 216 στρέμματα αγρού, αξίας δρχ. και άμπελο 6 στρεμ. αξίας δρχ. Ότι το 1927 ο επίσκοπος εναντιώνεται στον Νικόλαο Πλουμπίδη, δάσκαλο στην Μηλέα, και το 1938 ενημερώνει την Υποδιοίκηση Χωροφυλακής Λιβαδίου για την αντεθνική θέση του Νίκου Παπανικολάου, δάσκαλου στο χωριό Φαρμάκη, στενού φίλου του Πλουμπίδη. Κατόπιν προτείνει στον Επιθεωρητή την άμεσον αμφοτέρων απόλυσιν. Ότι κατόπιν αιτήσεως της επιτροπής της ενορίας της Παναγίας Λιβαδίου ζητούσε άδεια για τη διεξαγωγή εράνου για να προλάβει την κατάρρευση του ναού στις 17 Αυγούστου Ότι το Λιβάδι καταστράφηκε τον Απρίλιο του 1943 και είχε 15 νεκρούς. Ότι στις 20 Μαΐου 1947 ο ιερέας Λιβαδίου Αναστάσιος Μουταφίδης (ο δικός μας παπαναστάσης) κάνει δήλωση στην Ελασσόνα ότι «ουδέποτε ανεμίχθην εις κομματικάς και πολιτικάς διενέξεις» αφού είχε κατηγορηθεί ως αριστερός. Τέλος ότι τον Μάιο του 1947 στο Λιβάδι δημιουργήθηκε σοβαρό επισιτιστικό πρόβλημα αφού δεν μεταφέρανε τρόφιμα ούτε οι αγωγιάτες, ούτε τα αυτοκίνητα, από τον φόβο των ναρκών και των ανταρτών. Έτσι κατόπιν αιτήσεως του Επισκόπου, στρατιωτική δύναμη συνόδευε τα φορτηγά που μετέφεραν τρόφιμα στο Λιβάδι. Το βιβλίο συνοδεύεται από όμορφες παλιές φωτογραφίες της Ελασσόνας. Ανάμεσά τους και μια με μαθητές του 1929 με την δασκάλα τους, Λιβαδιώτισσα Κλειώ Βογιάζα. Βαγγέλης Καπέτης 10

11 Η µ ουσική, δίνει ψυχή στον κόσµ ο, φτερά στο µ υαλό, πτήση στη φαντασία και ζωή σε όλα Πλάτωνας γράφουν οι: Σούλης Kοντοφάκας και Θόδωρος Ψαλλίδας ΤΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ ΜΠΛΟΥΖ ΤΟΥ «ΠΡΙΓKΙΠΑ ΠΑΥΛΟΥ» Εντελώς τυχαία έπεσε στα χέρια μας μια συλλογή με τίτλο «στον Π», δέκα πανέμορφα τραγούδια του Παύλου Σιδηρόπουλου πεγμένα με αριστουργηματικό τρόπο από καλλιτέχνες που σέβονται, αγαπούν, λατρεύουν αλλά και διδάσκονται συνάμα από το έργο του. Αυτή η συλλογή, στάθηκε η αφορμή να ξανακούσουμε διάφορα τραγούδια του, να τα βάλουμε στα καθημερινά μας Play List και να διαπιστώσουμε για μια ακόμη φορά πόσο επίκαιρα είναι. Η κυκλοφορία του δίσκου συνέπεσε και με τη συμπλήρωση, φέτος, είκοσι χρόνων από το θάνατο του Παύλου Σιδηρόπουλου, του σημαντικότερου εκπροσώπου της Ελληνικής ροκ. Ο «ασυμβίβαστος» της ελληνικής μουσικής έζησε μια θυελλώδη ζωή και τελικά νικήθηκε από την εξάρτησή του αφήνοντάς μας μια βαριά κληρονομιά, τα τραγούδια του που παραμένουν αναλλοίωτα στο χρόνο. Είκοσι χρόνια μετά, θα προσπαθήσουμε να ξεδιπλώσουμε την εικόνα που αποκαλύπτει τις αλήθειες του χαρισματικού Πρίγκιπα, του ατρόμητου, του ευαίσθητου και συνάμα ανήσυχου δημιουργού, ποιητή, καλλιτέχνη, ροκά. Γεννήθηκε στις 20 Ιουλίου 1948 στην Αθήνα και ως τα επτά του χρόνια έζησε στη Θεσσαλονίκη. "Ο Παύλος ήταν ένας κακομαθημένος έφηβος που ήθελε να γίνει συγγραφέας ή ποιητής", είχε πει κάποτε στον Βαγγέλη Γερμανό, συμφοιτητή και συγκάτοικό του. Ήταν τότε, στα τέλη της δεκαετίας του '60 που σπούδαζαν στο Μαθηματικό της Θεσσαλονίκης. Το 1970, γνωρίζει τον Παντελή Δεληγιαννίδη και φτιάχνουν το ντουέτο «Δάμων και Φιντίας». Κατεβαίνουν στην Αθήνα κι εμφανίζονται στο "Κύτταρο" μαζί με τους Socrates, τα Μπουρμπούλια του Δ. Σαββόπουλου και τη Δέσποινα Γλέζου. Κάτω από πολιτικά δύσκολες συνθήκες καθώς, χαρακτηρίζονται επικίνδυνοι από τη δικτατορία, το σχήμα διαλύεται. Στα χρόνια που ακολουθούν συνεργάζεται με τον Γιάννη Μαρκόπουλο στα έργα του "Οροπέδιο" και "Θεσσαλικός κύκλος". Μαζί με τους αδερφούς Σπυρόπουλου το 1976, δημιουργούν το γκρουπ "Σπυριδούλα" και ίσως το σημαντικότερο δίσκο στην ιστορία του ελληνικού ροκ, το "Φλου". Η συνεργασία του με το συγκρότημα σταματά το Την ίδια χρονιά, κάνει την πρώτη του εμφάνιση στον κινηματογράφο με την ταινία του Ανδρέα Θωμόπουλου, "Ο Ασυμβίβαστος" και ερμηνεύει τα τραγούδια της ταινίας. Τον ίδιο καιρό, συμμετέχει σε μια ακόμη ταινία του Θωμόπουλου, με τίτλο "Αλδεβαράν" και συμπρωταγωνιστή το Δημήτρη Πουλικάκο, η οποία προβλήθηκε μόνο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Η συνεχής αλλαγή συνεργατών παίρνει τέλος το 1980, όταν συμπορεύεται μέχρι το τέλος του, με τους «Απροσάρμοστους». Μαζί ηχογραφούν μια σειρά σημαντικών δίσκων και δημιουργούν τον μύθο ενός πραγματικού ελληνικού ροκ συγκροτήματος. Το 1982, κυκλοφορούν το "Εν Λευκώ" με αρκετές αναφορές στην εμπειρία του με την ηρωίνη. Το 1985, κυκλοφορούν το "Zorba the freak", ένα δίσκο μπολιασμένο με το χιούμορ του Δημήτρη Πουλικάκου. Το 1989, κυκλοφορεί το "Χωρίς μακιγιάζ" που είναι ένας δίσκος ηχογραφημένος, ζωντανά, στο Μετρό. Το καλοκαίρι του 1990 αρχίζει ξαφνικά να παραλύει το δεξί του χέρι. Οι γιατροί υπέθεσαν πρόβλημα στα αγγεία αλλά κανείς δεν ήξερε τί ακριβώς του συνέβαινε. Αυτό, τον κατέβαλε πάρα πολύ ψυχολογικά. Τον Σεπτέμβριο, το συγκρότημα ξεκίνησε τις παραστάσεις του στο "Αν" όπου, ο Παύλος εμφανιζόταν στη σκηνή με δεμένο χέρι. Ήταν ίσως η αρχή του τέλους... Το απόγευμα της 6ης Δεκεμβρίου 1990, ο Παύλος Σιδηρόπουλος πεθαίνει από χρήση ηρωίνης στο πατρικό του σπίτι. Ο Σιδηρόπουλος τα είχε όλα. Η καταγωγή του ζηλευτή. Δισέγγονος του Αλέξη Ζορμπά και ανιψιός της Έλλης Αλεξίου. Ο δικός του δρόμος, επίσης ζηλευτός ακόμη κι αν περιείχε την αυτοκαταστροφή που αν, την προσπεράσουμε ή την απαξιώσουμε θα μιλάμε για έναν άλλον άνθρωπο. Ο Παύλος Σιδηρόπουλος απενοχοποίησε τη χρήση της ελληνικής γλώσσας στο rock, στο δικό του rock n roll ιδίωμα. Μίλησε ειλικρινά και με περισσή αλήθεια για τη ζωή του και μέσα από τη διήγηση και καταγραφή της εξέφρασε και τις ζωές άλλων, όσων δεν είχαν κανένα κοινό στοιχείο με την δική του πορεία. Μονίμως, «εμπύρετος» στη σκηνή, μία εύφλεκτη φιγούρα που στο τέλος κατέληξε «αποκαΐδι». Επίσης, κατά κοινή ομολογία, ήταν πολύ όμορφος. Όταν στις μαθητικές μας σάκες είχαμε τη φωτογραφία του Jim Morrison, το πρόσωπο του Παύλου έπαιζε στις σελίδες των σχολικών βιβλίων χιλιάδων κοριτσιών, ήταν το πλέον κοντινό πρόσωπο και ήταν δίπλα τους, ζούσε στην πόλη τους, την Αθήνα και όταν εμείς, οι επαρχιώτες τον συναντήσαμε ήταν ήδη, κεφάλαιο στο βιβλίο των ηρώων... Στα τραγούδια του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Μίκη Θεοδωράκη και άλλων συνθετών και δημιουργών που τραγούδησε και τα οποία δεν είχαν άμεση σχέση ούτε, με το συναίσθημα ούτε, με την ποιητική του τεχνοτροπία εκείνος τα έκανε μοναδικά, επειδή ως ερμηνευτής είχε δυναμική και χαρακτήρα. Άυλα τραγούδια που πλημμύρησαν από την ψυχή του και τραγουδήθηκαν ελάχιστα από άλλους ερμηνευτές, λες και θέλησαν να μην τα αμαυρώσουν από την μοναδικότητα της ερμηνείας του. Η Ιστορία έχει γραφτεί και αναφέρει πως ο Παύλος Σιδηρόπουλος ήταν ένας αυτόφωτος δημιουργός, αποκομμένος από μεγάλα και παχυλά συμβόλαια, αντιμέτωπος πάντα με τις μεγάλες δισκογραφικές εταιρίες. Επαναστάτης στην ψυχή όσων τον αγάπησαν στα σκοτεινά υπόγεια των Εξαρχείων που φωτίζονται από τη φωνή και την ψυχή του, που άνοιξε νέους δρόμους με τα ίδια του τα χέρια και τη στάση ζωής του, χωρίς εργαλεία, δίχως δεκανίκια και που τελικά, έπεσε με τα μούτρα επάνω σε έναν τοίχο που δεν μπορούσε να αποφύγει. Δεν είναι ήρωας γι' αυτό. Αλλά για όλα τα υπόλοιπα. Όσο ήταν εν ζωή, ο Σιδηρόπουλος ούτε την μεγάλη προβολή ούτε, την ευρεία αποδοχή απόλαυσε. Τα τραγούδια του μιλούσαν και θα μιλάνε για το ποιόν αυτού του καλλιτέχνη κι ας μη βρεθεί κανείς να γράψει μια αράδα για κείνον. Το «Να μ αγαπάς» το ήξεραν ελάχιστοι (τί ειρωνεία κι αυτή, το τραγούδι που συνδέθηκε απόλυτα με τον Σιδηρόπουλο δεν ήταν δικό του!). Οι διάφοροι κριτικοί, στην καλύτερή τους στιγμή ήταν, το λιγότερο επιφυλακτικοί απέναντι στη μουσική του. Όμως, η αγάπη και η λαχτάρα του για ζωή μάς άφησε παρακαταθήκη την καλύτερη δυνατή ευχή, «Άντε και καλή τύχη μάγκες» Η καλλιτεχνική αξία του Παύλου Σιδηρόπουλου δεν έχει ανάγκη από τα "χαλασμένα τηλέφωνα" και την άκριτη ειδωλοποίηση. Η δουλειά του καταγράφηκε στις καρδιές μας και η σπουδαιότητά της υπάρχει πάντα προς ανακάλυψη όσων δεν την συνάντησαν ακόμα. Η «ηρωοποίηση» αλλά και η απαξίωση (γιατί υπάρχει και αυτή) δεν μπορούν να προσδώσουν στην πορεία και το έργου του Παύλου Σιδηρόπουλου τίποτα περισσότερο από αυτό που είναι ούτε και να τη μειώσουν. Οι δίσκοι του είναι: Φλου 1978 ΕΜΙ HARVEST, Εν λευκώ 1982 ΕΜΙ, Zorba the freak 1985 ΕΜΙ, Χωρίς μακιγιάζ 1989 Ζωντανή ηχογράφηση MBI, Αντε και καλή τύχη μάγκες 1991 ΕΜΙ, Τα μπλουζ του πρίγκιπα 1992 MBI, Εν αρχή ην ο λόγος 1994 Εβδομη διάσταση. ΠΟΙΗΣΗ «Σαν πρόκες να καρφώνονται οι λέξεις Να μην τις παίρνει ο άνεμος» Μ. Αναγνωστάκης Θα θελα λίγο δυναμίτη, θα θελα μιαν έκρηξη/που να σκορπίσει το χειρότερο θάνατο στα βολέματά σας/ ευλογία κυρίου τα μυδράλια της ποίησης. Ποίηση μια διαρκής επανάσταση υπάρξεως/ τα ωραία δάκρυα του κόσμου. Και ποτέ στ αλήθεια δε μάθαμε τι είναι τα ποιήματα/είναι σπαράγματα, είναι ομοιώματα/ φενάκη/ φρεναπάτη/ φρενάρισμα ίσως/ ταραχώδη κύματα/ είν εκδορές/, απλά γδαρσίματα, είναι σκαψίματα/ είναι ιώδιο; Είναι φάρμακα; Είναι γάζες, επίδεσμοι;/πολλά τα βαλσαμώνουν ως μηνύματα/ εγώ τα λέω ενθύμια φρίκης. Ν. Καρούζος Η ποίηση ωφελεί όσο μια παυσίπονη σταγόνα σε ένα ωκεανό λύπης. Δεν είναι λίγο. Κική Δημουλά Η ποίηση πρέπει να ναι Ένα ζαχαρωμένο βότσαλο Πάνω που θα χεις γλυκαθεί Να σπας τα δόντια σου Η ποίηση πρέπει να σημαδεύει το κεφάλι και να πετυχαίνει την καρδιά. Αργύρης Χιόνης 11

12 Οι οικογένειες Νικολάου και Σωτηρίου Δίκα μεταμφιεσμένες για κάποια γιορτή (πιθανόν Φώτων). Φωτογραφία από το cd εφημερίδας «Λ.Ο.» του Νικ. Καραΐσκου ΟΙ ΒΛΑΧΟΙ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ του Γιάννη Καζταρίδη, Δρ Ιστορίας Μέρος Α Α'. Μαρτυρίες για τους Βλάχους της Κατερίνης Ο πληθυσμός της Κατερίνης κατά το πρώτο μισό του 19ου αι. κυμαίνεται ανάμεσα στις 100 μέχρι 300 οικίες. Αν υπολογίσουμε ότι κάθε οικία φιλοξενεί, κατά μέσο όρο, περίπου πέντε με έξι ψυχές, τότε βάσιμα μπορούμε να πούμε ότι ο αριθμός των κατοίκων της κυμαινόταν από τις 600 μέχρι τις 1800 ψυχές. Το ερώτημα που προκύπτει, ευθύς αμέσως, είναι ποια είναι η φυλετική σύνθεση, ποια η καταγωγή αυτών των κατοίκων; Από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τις αρχές του 20ου ο αριθμός των κατοίκων της Κατερίνης, αυξάνεται θεαματικά. Από τα 1800 περίπου άτομα του πρώτου τετάρτου του 19ου αι. ο αριθμός των κατοίκων, σύμφωνα με υπεύθυνες και αξιόπιστες πηγές, ανέρχεται στον εντυπωσιακό αριθμό των κατά το Ένα άλλο εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι: γιατί, ποιοι και πόθεν οι νέοι κάτοικοι της πόλης; Όπως προκύπτει από τις διασωθείσες πηγές, κείμενα ξένων και Ελλήνων περιηγητών, στατιστικούς πίνακες, ελληνικές και ξενικές προξενικές εκθέσεις, αλλά και από προφορικές μαρτυρίες, μπορούμε βάσιμα να συναγάγουμε το συμπέρασμα ότι: ένα μεγάλο μέρος των 1800 κατοίκων της Κατερίνης του πρώτου μισού του 19ου αι. και ένα πολύ πιο μεγάλο, πιθανότατα το μεγαλύτερο, από τις κατοίκους του 1914 είναι Βλάχοι ή βλάχικης καταγωγής. Πιο συγκεκριμένα: -Από μια ελληνική προξενική έκθεση του 1879 πληροφορούμαστε ότι την περίοδο αυτή στην Κατερίνη ζούσαν: 50 αρβανιτοβλάχικες οικογένειες και άλλες 150 βλάχικες οικογένειες από την Πίνδο, κυρίως από τη Σαμαρίνα. Ο Επίσκοπος Κίτρους Νικόλαος, στα απομνημονεύματά του, αναφέρει ότι γύρω στα 1880 στην Κατερίνη, υπήρχαν περίπου 300 οικίες. Σύμφωνα, όμως, με μια ανέκδοτη μελέτη του ελληνικού προξενείου Θεσσαλονίκης που στάλθηκε στο ΥΠΕΞ το 1877, με τον γενικό τίτλο "Εκθέσεις των επαρχιών Καμπανίας, Κίτρους και του νοτίου της επαρχίας Βοδενών" (Ε.Κ.Κ.Β), ο αριθμός των οικιών της Κατερίνης ανέρχεται στις 1000!!! Πώς προκύπτει αυτή η διαφορά; Νικόλαος Δίκας Δήμαρχος Κατερίνης Kατερίνη 1930 Η διαφορά αυτή προφανώς προκύπτει από τον συνυπολογισμό ή μη των μη μονίμων κατοίκων. Στις 300 οικίες, προστίθενται άλλες 700 οικίες διαχειμαζόντων Βλαχολιβαδιωτών. Ο G. Weigand, στο βιβλίο του Olympo-Valachen, αναφέρει πως στα 1887 ζούσαν 1500 βλάχοι, που προέρχονταν από τα Βλαχοχώρια του Ολύμπου και κυρίως από το Λιβάδι. Προφανώς, σ' αυτόν τον αριθμό περιλαμβάνονταν και όσοι ζούσαν ως μόνιμοι κάτοικοι της Κατερίνης και όσοι κατέβηκαν μόνον κατά τη χειμερινή περίοδο για να διαχειμάσουν. Ο Ν. Σχινάς, Οδοιπορικαί Σημειώσεις..., αναφέρει ότι στα 1887 στην Κατερίνη ζούσαν: 1ον) 240 περίπου οικογένειες Μουσουλμάνων 2ον) 220 περίπου οικογένειες Χριστιανών (1800 ψυχές περίπου), από τους οποίους πολλοί ήσαν Βλάχοι, κυρίως από το Λιβάδι και 3ον) επιπλέον, κατά τη χειμερινή περίοδο διαβιούσαν 130 οικογένειες Βλάχων ποιμένων προερχόμενοι από τα βλαχοχώρια των Γρεβενών (Σαμαρίνα, Αβδέλα, Σμίξη και Περιβόλι). Σύμφωνα με την καταγραφή του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως για τους βλάχικους πληθυσμούς κατά το 1905 στην Κατερίνη, διαβιούσαν 310 οικογένειες Βλάχων, περίπου 1550 ψυχές. Ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη σύνθεση των κατοίκων της Κατερίνης γενικά, αλλά και των Βλάχων ειδικότερα, μπορεί να αντλήσει ο μελετητής από τη γνωστή έκθεση του Ηπειρώτη εκπαιδευτικού Μ. Σάρρου. Η έκθεση, βέβαια, αυτή, αναφέρεται στην εκπαιδευτική κατάσταση του Καζά Κατερίνης, κατά τους τελευταίους χρόνους της Τουρκοκρατίας. Αλλά και οι πληροφορίες που αναφέρονται στη σύνθεση του πληθυσμού κρίνονται ως εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Η έκθεση, λοιπόν, αυτή που συντάχθηκε το 1906 για τον πληθυσμό της Κατερίνης αναφέρει τα εξής: Αικατερίνη. Οικογένειαι ελληνικαί 501, ων τα 2/3 μητρικήν γλώσσαν έχουσιν την κουτσοβλαχικήν, γιγνώσκουσιν Δε και λαλούσι πάσαι την ελληνικήν.των οικογ. τούτων 120 παραθερίζουσι εις Λιβάδι, εξ ου και ορμώνται, 50 παραθερίζουσι εν Σαμαρίνα και 20 Αλβανιτοβλάχων, 30 οικογ. Βλαχοφώνων Ηπειρωτών, εκ Φλαμπουραρίου αι πλείσται παραμένουσι διαρκώς εν τη πόλει κατοικούσι εν Αικατερίνη και 300 οικογ. Τούρκων, ως πολλαί ελληνόφωνοι. Σημ. Απο τις 340 βλάχικες οικογ. (τα 2/3 των 501 χριστιανικών οικογ. της Κατερίνης) δεν προσδιορίζεται η ιδιαίτερη καταγωγή των υπολοίπων 100 βλάχικων οικογ., ίσως γιατί η εγκατάστασή τους στην Κατερίνη ήταν σταθερή και οριστική. Στον παραπάνω αριθμό των βλάχικων οικογ. της Κατερίνης θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και αρβανιτοβλάχικες οικογ. από το Άνω Βέρμιο οι οποίες παραχείμαζαν στην Κατερίνη και να προ- Λιβαδιώτες (οι περισσότεροι) σε εμπορικό κατάστημα της Κατερίνης το 1953 σθέσουμε άλλες 30 οικογ. Βεργιάνων Βλάχων από το Κάτω Βέρμιο, σύμφωνα με στατιστική έκθεση του προξενείου Θεσσαλονίκης του έτους Τέλος, σύμφωνα με μια επίσημη στατιστική του 1913, (Πίναξ του πληθυσμού της Υποδιοικήσεως Κατερίνης, Κατερίνη τη 16 Αυγούστου 1913) αμέσως σχεδόν μετά την απελευθέρωση, η Κατερίνη τότε διέθετε 1000 οικίες μουσουλμάνοι. Επίσης, στην ίδια πηγή σημειώνεται ότι στην Κατερίνη παραχειμάζουσι και βλαχοποιμένες, χωρίς όμως, να προσδιορίζεται ο αριθμός των βλάχικων οικογ. γιατί ίσως δεν κρίθηκε σκόπιμο. Σύμφωνα όμως, με μια άλλη πηγή της ίδιας ακριβώς περιόδου (Πίναξ Α' Εθνολογική Στατιστική του πληθυσμού των κατοίκων Επαρχίας Αικατερίνης) στην Κατερίνη ζούσαν κάτοικοι από τους οποίους οι ήταν μουσουλμάνοι και οι υπόλοιποι χριστιανοί οι οποίοι μιλούσαν ελληνικά και βλάχικα. Ύστερα από όλα τα παραπάνω λοιπόν, γίνεται φανερό ότι στις αρχές του 20ου αι. λίγα δηλ. χρόνια πριν την έλευση της πλημμυρίδας των προσφύγων, η μεγαλύτερη πληθυσμιακή ομάδα της πόλης ήταν βλάχικης καταγωγής. ΟΙ ΛΙΒΑΔΙΩΤΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Οι Λιβαδιώτες σήμερα, όπως και παλιότερα, αποτελούν την πολυπληθέστερη ομάδα των βλάχων της Κατερίνης. Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς σημειώθηκε η πρώτη παρουσία Λιβαδιωτών στην Κατερίνη και τη γύρω περιοχή. Είναι, όμως, παραπάνω από βέβαιο ότι πολύ πριν τα τέλη του 18ου αιώνα, η πεδιάδα της Κατερίνης αποτέλεσε μια από τις περιοχές, ανάμεσα σε άλλες, όπου οι Λιβαδιώτες παραδοσιακά αναζητούσαν χειμαδιά για τα κοπάδια τους. Για μόνιμη δε εγκατάσταση Λιβαδιωτών στην Κατερίνη μπορούμε να κάνουμε λόγο μόνον από το δεύτερο μισό του 19ου αι. και μετά. Και προς το τέλος του 19ου αι. και τις αρχές του 20ου αι. το φαινόμενο αυτό αποκτά μαζικά χαρακτηριστικά. (συνεχίζεται)