Ελληνιστική Κοροπλαστική στη Μ. Ασία

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ελληνιστική Κοροπλαστική στη Μ. Ασία"

Transcript

1 Πατσιάδου Λίλα,, Περίληψη : Η τέχνη της κοροπλαστικής γνώρισε μεγάλη άνθηση στη Μικρά Ασία κατά την Ελληνιστική περίοδο. Η παραγωγή των μικρασιατικών εργαστηρίων χαρακτηρίζεται από ποικιλία θεματικών τύπων και ελεύθερο πλάσιμο. Τα σημαντικότερα κέντρα βρίσκονταν στη Μύρινα, το Πέργαμον, τη Σμύρνη και την Κνίδο. Χρονολόγηση 3ος αι. π.χ. - 1ος αι. μ.χ. Γεωγραφικός εντοπισμός ΒΔ και ΝΔ Μικρά Ασία 1. Εισαγωγή Η ελληνιστική κοροπλαστική χαρακτηρίζεται από την επικράτηση ενιαίων τάσεων ως προς την τεχνοτροπία και την επιλογή των θεμάτων. Αυτή η γενικευμένη ομοιογένεια αποβαίνει συνήθως σε βάρος της ποικιλίας. Οι τοπικές ιδιαιτερότητες των διαφορετικών εργαστηρίων, που ήταν ιδιαίτερα εμφανείς κατά την Αρχαϊκή και την Κλασική περίοδο, περιορίζονται τώρα στο ελάχιστο. Κατά την Ελληνιστική περίοδο, όμως, οι Έλληνες κοροπλάστες έφτασαν στο απόγειο της δημιουργικότητάς τους. Δεν είναι υπερβολή να υποστηρίξει κανείς ότι μερικά ελληνιστικά ειδώλια ξεπερνούν τους περιορισμούς του μεγέθους και του ταπεινού υλικού τους και αγγίζουν την τελειότητα της μεγάλης πλαστικής. Σε πρώτη φάση, οι κοροπλάστες της Μικράς Ασίας ακολούθησαν τις γενικές τάσεις που επικρατούσαν και στον κυρίως ελλαδικό χώρο. Στην Ύστερη Ελληνιστική περίοδο, όμως, πήραν τα ηνία δημιουργώντας πρωτότυπους τοπικούς ρυθμούς με κοινές κατευθύνσεις ως προς την τεχνική, την τεχνοτροπία και την επιλογή των θεμάτων. 2. Χρονικά όρια και γενικά χαρακτηριστικά Η ελληνιστική κοροπλαστική της Μικράς Ασίας είναι δυνατό να διαιρεθεί σε δύο χρονολογικές φάσεις. 1 Η πρώιμη περίοδος καλύπτει το διάστημα από το 330 μέχρι περίπου το 200 π.χ. Στα χρόνια αυτά κυριαρχεί ο λεγόμενος «ρυθμός της Τανάγρας», που χαρακτηρίζεται από μεγάλη ομοιογένεια στην τεχνοτροπία και στην επιλογή των θεματικών τύπων. 2 Ο πιο κοινός θεματικός τύπος του ρυθμού αυτού είναι οι λεγόμενες «Ταναγραίες», δηλαδή οι ιστάμενες ενδεδυμένες γυναικείες μορφές με πολύχρωμη διακόσμηση και περίτεχνη απόδοση της πτυχολογίας των ενδυμάτων τους. Οι μορφές αυτές φορούν συνήθως χιτώνα και ιμάτιο. Τα ενδύματα αποδίδονται να αγκαλιάζουν σφιχτά το σώμα, δημιουργώντας πτυχές που ακολουθούν αντίθετες κατευθύνσεις, στοιχείο που δημιουργεί έντονα διακοσμητικό χαρακτήρα και προσφέρει τη δυνατότητα για πολλές παραλλαγές στο ίδιο θέμα. Άλλοι χαρακτηριστικοί θεματικοί τύποι στα χρόνια αυτά είναι καθήμενες γυναικείες μορφές, μικρά κορίτσια, ιστάμενες ανδρικές μορφές, νεαρά αγόρια που με την προσθήκη φτερών ταυτίζονται με τον Έρωτα και διάφορες παραλλαγές της Αφροδίτης ιστάμενες ή καθήμενες. Η Ύστερη Ελληνιστική περίοδος καλύπτει το 2ο και τον 1ο αι. π.χ., ενώ σε ορισμένα εργαστήρια η παραγωγή συνεχίζεται και αργότερα. Η τάση για ομοιομορφία επιβιώνει, αλλά ταυτόχρονα αποκρυσταλλώνονται και νέες, πρωτοποριακές τάσεις. Οι «Ταναγραίες» εξακολουθούν να αποτελούν προσφιλές θέμα, όμως η θεματολογία των κοροπλαστών εμπλουτίζεται με ποικίλους νέους τύπους. Οι στάσεις γίνονται όλο και πιο επιτηδευμένες και γενικά ο ρυθμός τείνει προς το πιο διακοσμητικό. Το κέντρο βάρους μετατοπίζεται στα μικρασιατικά εργαστήρια, τα οποία παρήγαν στα χρόνια αυτά μερικά από τα καλύτερα δείγματα κοροπλαστικής σε ολόκληρο τον ελληνιστικό κόσμο. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, η παραγωγή τους συνεχίστηκε μέχρι τους Αυτοκρατορικούς χρόνους. 3 Στην ύστερη αυτή εποχή τα χάλκινα έργα τέχνης έγιναν Δημιουργήθηκε στις 23/1/2017 Σελίδα 1/9

2 Πατσιάδου Λίλα,, περισσότερο προσιτά σε σχέση με πριν, γεγονός που μείωσε τη ζήτηση των πήλινων ειδωλίων. Έτσι, η τέχνη αυτή παρήκμασε σταδιακά και τα τελευταία εκφυλισμένα πια δείγματά της χρονολογούνται στον 5ο αι. μ.χ. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στη μελέτη της ελληνιστικής κοροπλαστικής παραμένει αυτό της χρονολόγησης, το οποίο σχετίζεται με τις συνθήκες εύρεσής της. Τα περισσότερα ειδώλια των ανατολικών εργαστηρίων βρέθηκαν κυρίως στις ανασκαφές που έγιναν το 19ο αιώνα στα μεγάλα ιερά των ελληνικών πόλεων της Μικράς Ασίας. Ο προσανατολισμός της έρευνας την εποχή εκείνη επικεντρωνόταν κυρίως στη μνημειώδη αρχιτεκτονική και τη μεγάλη πλαστική. Μοιραία λοιπόν τα «ταπεινά» πήλινα ειδώλια που έρχονταν στο φως βρίσκονταν σε δεύτερη μοίρα. Οι αναφορές των ανασκαφέων στην κοροπλαστική είναι συνήθως συνοπτικές, αν όχι ανύπαρκτες, με αποτέλεσμα να είναι συχνά αδύνατος ο συσχετισμός τους με ασφαλώς χρονολογημένα αντικείμενα ή σύνολα. Έτσι οι απόπειρες χρονολόγησης βασίζονται συνήθως σε τεχνοτροπικές παρατηρήσεις. 3. Χρήση και τεχνικές κατασκευής Η χρήση των ελληνιστικών ειδωλίων παραμένει μέχρι σήμερα ένα μυστήριο για την έρευνα. Ο τόπος εύρεσης όπου αυτός είναι γνωστός δεν αποτελεί ασφαλές κριτήριο για την εξαγωγή συμπερασμάτων, αφού οι ίδιοι τύποι απαντούν συχνά σε διαφορετικά σύνολα. Δεν πρέπει να αγνοηθεί και το γεγονός ότι πολλές φορές οι απόψεις που έχουν διατυπωθεί σχετικά με τη χρήση των ειδωλίων βασίζονται αποκλειστικά στη σύγχρονη γι αυτά αντίληψη και παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αναπόδεικτες. Στην πλειονότητά τους τα ελληνιστικά ειδώλια της Μικράς Ασίας βρέθηκαν σε τάφους, ήταν δηλαδή κτερίσματα. Η ερμηνεία που δίνεται συνήθως είναι ότι αποτελούσαν προσφορές προς τις χθόνιες θεότητες ή συνόδευαν τον νεκρό στον κάτω κόσμο. Πρόσφατα, μάλιστα, διατυπώθηκε η άποψη ότι τα πολυάριθμα ειδώλια που βρέθηκαν στα νεκροταφεία της Μύρινας ήταν υποκατάστατα των συγγενών του νεκρού που θα τον συντρόφευαν στη μεταθανάτια ζωή. Η προτίμηση μάλιστα στους φτερωτούς Έρωτες και τις Νίκες ερμηνεύεται ως απόπειρα των ζώντων να συμβολίσουν τη χαρά της ζωής και να τονίσουν την αντίθεση μεταξύ του πάνω και του κάτω κόσμου. 4 Άλλος συνήθης τόπος εύρεσης της ελληνιστικής κοροπλαστικής είναι τα μεγάλα μικρασιατικά ιερά. Χωρίς αμφιβολία, τα ειδώλια χρησιμοποιήθηκαν εκεί για αναθήματα. Ίσως λειτουργούσαν και ως συμβολικά υποκατάστατα των πιστών που τα αφιέρωναν στους θεούς. 5 Τέλος, πολλά ειδώλια βρέθηκαν σε σπίτια, όπως για παράδειγμα στην Πριήνη και την Έφεσο. 6 Αυτά είχαν σαφώς οικιακή χρήση, ήταν δηλαδή διακοσμητικά αντικείμενα, ένα οικονομικό υποκατάστατο για όσους αδυνατούσαν να αγοράσουν έργα μεγάλης πλαστικής ή αντικείμενα από πολύτιμα υλικά. Δεν αποκλείεται κάποια να ήταν και αναθήματα σε οικιακά ιερά. Μία ενδιαφέρουσα κατηγορία αποτελούν οι θεατρικές μάσκες, που διακοσμούσαν σπίτια θεατρόφιλων ή έδρες «θεατρικών συλλόγων» της εποχής. 7 Γενικά, πρέπει να σημειωθεί ότι τα ελληνιστικά ειδώλια δεν έχουν τον έντονα θρησκευτικό χαρακτήρα που χαρακτηρίζει την αρχαϊκή και την κλασική κοροπλαστική. Αντιθέτως, η τεχνοτροπία τους είναι συχνά τόσο φυσιοκρατική, που έχει οδηγήσει στην ευρύτατα διαδεδομένη άποψη ότι αναπαριστούσαν κοινούς θνητούς. 8 Φυσικά, η ερμηνεία αυτή δεν είναι δυνατό να έχει καθολική ισχύ. Συχνά, τα ιερά σύμβολα που φέρουν ακόμη και μερικά από τα πιο «ρεαλιστικά» δείγματα αποδεικνύουν ότι αυτά αναπαριστούσαν θεότητες. Η τεχνική των ελληνιστικών ειδωλίων είναι ιδιαίτερα εξελιγμένη. Κατασκευάζονταν με πήλινες ως επί το πλείστον μήτρες και στις δύο όψεις. Η όλη διαδικασία βασιζόταν στη χρήση ενός «αρχετύπου» (δηλαδή υποδείγματος) από το οποίο προερχόταν η μήτρα. 9 Το εσωτερικό των ειδωλίων ήταν κοίλο για να αποφεύγονται τα σπασίματα κατά την όπτηση, 10 ενώ τα κεφάλια ήταν συμπαγή και δημιουργούνταν από δύο ξεχωριστές μήτρες. 11 Οι κοροπλάστες κατεργάζονταν με επιμέλεια την μπροστινή κύρια όψη, ενώ άφηναν συχνά το πίσω μέρος ακατέργαστο. 12 Μερικά ιδιαίτερα επιμελημένα δείγματα με τέλειο Δημιουργήθηκε στις 23/1/2017 Σελίδα 2/9

3 Πατσιάδου Λίλα,, πλάσιμο σε όλες τις όψεις τους προορίζονταν αναμφίβολα για να τα βλέπει κανείς και στις τρεις διαστάσεις. Τα ελληνιστικά ειδώλια έφεραν πολύχρωμη διακόσμηση, η οποία διατηρείται ακόμη στα καλύτερα σωζόμενα δείγματα. 4. Μικρασιατικά εργαστήρια κοροπλαστικής 4.1. Τροία Πολυάριθμα ήταν τα μικρασιατικά εργαστήρια κοροπλαστικής, που διακρίνονται συνήθως από τις διαφορετικές ποικιλίες πηλού. Παρά τις τοπικές διαφοροποιήσεις, η παραγωγή τους παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες. Η ελληνιστική κοροπλαστική της Τροίας προέρχεται στην πλειονότητά της από τις ανασκαφές των Αμερικανών τα χρόνια Η τεχνοτροπία είναι κάπως «επαρχιακή» σε σχέση με αυτή των γειτονικών εργαστηρίων. Η παραγωγή εκτείνεται χρονικά από τον 3ο έως τον 1ο αι. π.χ. Κυριαρχούν οι ενδεδυμένες γυναικείες μορφές στον τύπο της «Ταναγραίας», παραλλαγές της θεάς Κυβέλης καθήμενης, καθώς και καθήμενες γυμνές γυναικείες μορφές γνωστές ως «Αφροδίτες ανατολικού τύπου» Μύρινα Η κατά τ άλλα άσημη πόλη Μύρινα στην Αιολίδα είναι ο τόπος όπου έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα τα περισσότερα δείγματα της ελληνιστικής κοροπλαστικής της Ασίας. Αυτά, περίπου στον αριθμό, βρέθηκαν κυρίως στις ανασκαφές που διενήργησε στο νεκροταφείο της πόλης το 19ο αιώνα η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή. 15 Ο μεγάλος αριθμός των ευρημάτων και η εξαιρετική τους διατήρηση κατέστησαν παραδοσιακά το εργαστήριο της Μύρινας ως το σημαντικότερο της Ύστερης Ελληνιστικής περιόδου. Η εικόνα αυτή είναι εν μέρει πλασματική και οφείλεται στην έλλειψη ευρημάτων από γειτονικά εργαστήρια με μεγάλη παράδοση στην κοροπλαστική. 16 Τα πρωιμότερα δείγματα του εργαστηρίου ξεκινούν γύρω στο 250 π.χ. και εντάσσονται στην καλλιτεχνική παράδοση που είχε διαμορφωθεί στην Αθήνα και την Τανάγρα κατά τους Ύστερους Κλασικούς και τους Πρώιμους Ελληνιστικούς χρόνους. Κάποιοι μάλιστα υποστήριξαν ότι εργάστηκαν στη Μύρινα κοροπλάστες που έφυγαν από τον ελλαδικό χώρο αναζητώντας καλύτερες συνθήκες ζωής σε μια εποχή πολιτικής αστάθειας. Αρχικά κυριαρχούν οι «Ταναγραίες», ενώ απαντούν και παιδιά, Έρωτες, μάσκες και ζώα. Τα καλύτερα δείγματα του εργαστηρίου ανήκουν στην περίοδο π.χ. Η ακμή αυτή συνδέεται ίσως με την άφιξη κοροπλαστών από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ή, πιο πιθανό, με την επιρροή της σχολής πλαστικής του Περγάμου. 17 Στα χρόνια αυτά και μέχρι το 30 π.χ. περίπου, η παραγωγή αυξάνεται ιδιαίτερα και υιοθετούνται νέοι τολμηροί θεματικοί τύποι από τους μυθολογικούς κύκλους, που αποδίδονται με τέλειο και ελεύθερο πλάσιμο. Οι θεματικοί τύποι που προτιμώνται είναι γυναικείες μορφές, αναπαραστάσεις της Αφροδίτης, Έρωτες, σειρήνες, ανθρώπινες μορφές με έντονα ρεαλιστική απόδοση που μοιάζουν με καρικατούρες (γκροτέσκο), ηθοποιοί, μυθολογικά πρόσωπα και αντίγραφα γνωστών έργων της μεγάλης πλαστικής, όπως της Κνιδίας Αφροδίτης του Πραξιτέλη. Γενικότερα αποκρυσταλλώνεται μια τοπική τεχνοτροπία που ξεπερνάει τους περιορισμούς του μέσου. Οι νέες αυτές τάσεις εντοπίζονται κυρίως στις Νίκες και τους Έρωτες, 18 φτερωτές φιγούρες με έντονη πλαστικότητα και κίνηση και άρτια τεχνική. Τα ειδώλια αυτά κατασκευάζονταν από πολλές ξεχωριστές μήτρες, που τις ένωναν πριν από την όπτηση. Ένα από τα πιο γνωστά δείγματα του ρυθμού, δύο καθιστές γυναίκες που συζητούν, εκτίθεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο. Οι ερευνητές βασιζόμενοι σε τεχνοτροπικές αναλύσεις κατάφεραν να διακρίνουν διαφορετικά εργαστήρια αλλά και ανώνυμους κοροπλάστες που εργάστηκαν τα χρόνια αυτά στη Μύρινα. Σε μερικές περιπτώσεις διασώζονται μονογράμματα και υπογραφές. 19 Αυτά αποδίδονται μάλλον σε ιδιοκτήτες εργαστηρίων κοροπλαστικής παρά στους ίδιους τους κοροπλάστες. Ένας από αυτούς, μάλιστα, ο Μηνόφιλος, ήταν αρκετά ευκατάστατος και κατείχε ανώτερη κοινωνική θέση. 20 Στα ύστερα έργα εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια της παρακμής, που οφείλονται ίσως στη μαζική παραγωγή. Η τεχνική παραμένει άρτια, αλλά τα ειδώλια χάνουν σταδιακά τη φρεσκάδα τους, ενώ η έντονη διακοσμητική διάθεσή τους φτάνει συχνά τα όρια του μανιερισμού. Η παραγωγή συνεχίστηκε μέχρι τις αρχές του 2ου αι. μ.χ., όταν ο καταστροφικός σεισμός του έτους 106 έβαλε τέλος στην καλλιτεχνική δραστηριότητα του εργαστηρίου. Δημιουργήθηκε στις 23/1/2017 Σελίδα 3/9

4 Πατσιάδου Λίλα,, 4.3. Κύμη Η κοροπλαστική της Κύμης παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με αυτήν της Μύρινας ως προς την τεχνοτροπία, τους θεματικούς τύπους και τον πηλό. Οι κοινές αυτές τάσεις οφείλονται στην άμεση γειτνίαση των δύο πόλεων. Παρ όλα αυτά το πλάσιμο είναι κάπως τραχύ σε σχέση με τη Μύρινα, ενώ χαρακτηριστική είναι η χρήση μιας στιλπνής βαφής στη διακόσμηση, που απαντά και στη Σμύρνη Σμύρνη Η Σμύρνη αποτελούσε ένα από τα πρωτοπόρα μικρασιατικά κέντρα κοροπλαστικής στα Ελληνιστικά χρόνια. Η πόλη επανιδρύθηκε από το Λυσίμαχο, στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, γύρω στο 288 π.χ. σε μικρή απόσταση από την παλιά θέση της. 21 Γνώρισε μεγάλη ακμή μέχρι και την Αυτοκρατορική περίοδο. 22 Μάλιστα, η συνεχής κατοίκηση μέχρι τα νεότερα χρόνια κατέστησε αδύνατη τη διενέργεια συστηματικών ανασκαφών. Τα περισσότερα ειδώλια από τη Σμύρνη που εκτίθενται στα μεγάλα μουσεία της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών κυρίως θραύσματα κεφαλών προέρχονται από λαθρανασκαφές κυρίως στις οικιστικές ζώνες της πόλης. 23 Τα ειδώλια της Σμύρνης χρονολογούνται από τον 1ο αι. π.χ. μέχρι το 106 μ.χ., όταν ο μεγάλος σεισμός που έγινε στην περιοχή ανάγκασε τους κατοίκους να εγκαταλείψουν για μεγάλο διάστημα την πόλη. Είναι εύκολα αναγνωρίσιμα από το χρώμα του πηλού τους, το οποίο ποικίλλει από το καφέ μέχρι το κοκκινωπό. Ο πηλός είναι ομοιογενής και λεπτόκοκκος και συχνά περιέχει προσμείξεις και ψήγματα χρυσού και αργύρου. 24 Μερικά δείγματα διατηρούν ακόμη τα χρώματά τους. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι οπές εξαερισμού είναι πολύ μικρές ή απουσιάζουν εντελώς. Σε γενικές γραμμές το πλάσιμο είναι πολύ προσεκτικό και το πίσω τμήμα των ειδωλίων σπανίως αφήνεται ακατέργαστο, ενώ διασώζονται ελάχιστες υπογραφές κοροπλαστών. 25 Ως προς τη θεματολογία, κυριαρχούν πολλοί γνωστοί τύποι της μεγάλης πλαστικής της Κλασικής ή και της Ελληνιστικής περιόδου, όπως ο Ηρακλής, διάφορες θεότητες και αθλητές. 26 Άλλο προσφιλές θέμα ήταν οι ενδεδυμένες γυναικείες μορφές στον τύπο της «Ταναγραίας». 27 Απαντούν και χειροποίητες μινιατούρες, ενώ ιδιαίτερη κατηγορία αποτελούν οι λεγόμενες μορφές γκροτέσκο με την υπερβολική απόδοση ανατομικών δυσμορφιών. Τα αινιγματικά αυτά ειδώλια πιθανόν αναπαριστούσαν πραγματικούς ανθρώπους οι οποίοι υπέφεραν από παραμορφωτικές ασθένειες. 28 Η τεχνοτροπία της κοροπλαστικής της Σμύρνης παρουσιάζει μεγάλες ομοιότητες με αυτήν της Μύρινας. Πιθανόν στις δύο πόλεις εργάζονταν οι ίδιοι κοροπλάστες, που χρησιμοποιούσαν ίσως κοινές μήτρες. Ανάλογη σχέση υπήρχε ίσως και με το Πέργαμον ή την Κύμη. Από την άλλη, ορισμένοι θεματικοί τύποι του εργαστηρίου της Σμύρνης οι νέγροι και οι μορφές γκροτέσκο παραπέμπουν απευθείας στην κοροπλαστική της Αλεξάνδρειας, πιστοποιώντας στενές εμπορικές και καλλιτεχνικές σχέσεις με την πόλη αυτή. Τα ειδώλια της Σμύρνης έχαιραν μεγάλης εκτίμησης στον αρχαίο κόσμο. Εξάγονταν στη Μύρινα, την Πριήνη, το Πέργαμον, την Τροία, την Ταρσό, τη Δήλο, την Αθήνα, την Κύπρο και τις πόλεις της Μαύρης Θάλασσας Πέργαμον Το ελληνιστικό Πέργαμον, η μεγαλύτερη πόλη της Μυσίας και έδρα της δυναστείας των Ατταλιδών, αποτέλεσε σπουδαιότατο καλλιτεχνικό κέντρο της Μικράς Ασίας στα χρόνια αυτά, κυρίως στην αρχιτεκτονική και τη μεγάλη πλαστική. Οι Ατταλίδες ήταν υποστηρικτές όλων των τεχνών, μεταξύ αυτών της κεραμικής και της κοροπλαστικής. Οι γερμανικές ανασκαφές από το 1878 και εξής έφεραν στο φως ειδώλια που βρέθηκαν ως επί το πλείστον σε ιερά και σπίτια. Πρόκειται κυρίως για νεαρά αγόρια, για παραλλαγές της Αφροδίτης και Έρωτες. Τα ειδώλια αυτά παρουσιάζουν μεγάλη τεχνοτροπική συγγένεια με την κοροπλαστική της γειτονικής Μύρινας. Η στενή σχέση μεταξύ των δύο εργαστηρίων έχει παραλληλιστεί με αυτή μεταξύ Αθήνας και Τανάγρας στον ελλαδικό χώρο. Το Πέργαμον αποτελούσε ίσως το πρωτοπόρο κέντρο απ όπου εκπορεύονταν οι νέες καλλιτεχνικές τάσεις. Η ακμή αυτή οφείλεται αναμφίβολα και στην παράλληλη άνθηση της μεγάλης Δημιουργήθηκε στις 23/1/2017 Σελίδα 4/9

5 Πατσιάδου Λίλα,, πλαστικής στην πόλη η οποία δημιουργούσε πρότυπα για τους κοροπλάστες. Στα δύο εργαστήρια απαντούν κοινοί θεματικοί τύποι και κοινές υπογραφές κοροπλαστών. 29 Παρ όλα αυτά η απόπειρα λεπτομερούς τεχνοτροπικής σύγκρισης είναι ιδιαίτερα δύσκολη αφού, σε αντίθεση με τη Μύρινα, τα ειδώλια του Περγάμου δε σώζονται σε καλή κατάσταση εξαιτίας της οικιακής τους χρήσης Έφεσος Στην Έφεσο οι ανασκαφές που έγιναν στο ναό της Αρτέμιδος μεταξύ των ετών 1863 και 1874 έφεραν στο φως και αρκετά ειδώλια. 30 Αυτά είναι πλημμελώς δημοσιευμένα και πολλά είναι δύσκολο να χρονολογηθούν. Ελάχιστα είναι τα δείγματα του εργαστηρίου που χρονολογούνται με ασφάλεια στην Ελληνιστική περίοδο. Παρ όλα αυτά είναι βέβαιο ότι η πόλη αποτελούσε ένα από τα μεγάλα μικρασιατικά κέντρα παραγωγής στα χρόνια αυτά. Ο κοκκινωπός πηλός της είναι χαρακτηριστικός και συνήθως περιέχει μίκακαι προσμείξεις. Κυριαρχούν οι ιστάμενες γυναικείες μορφές, παραλλαγές της Αφροδίτης, και κυρίως θραύσματα κεφαλών, ανδρικών και γυναικείων. Τεχνοτροπικά συγγενεύουν με την κοροπλαστική της γειτονικής Σμύρνης. Αξιοσημείωτο είναι ένα ειδώλιο που αναπαριστά το λατρευτικό άγαλμα της Εφεσίας Αρτέμιδος. 31 Τοπική ιδιαιτερότητα αποτελούν οι κορμοί με οπές για την ανάρτηση αρθρωτών μελών Πριήνη Η ελληνιστική κοροπλαστική της Πριήνης παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η νέα πόλη μεταφέρθηκε στη σημερινή θέση της γύρω στο 350 π.χ. Τα λίγα ειδώλια που βρέθηκαν στην πόλη προέρχονται κυρίως από τα ιερά της Αθηνάς Πολιάδος και της Δήμητρας και Κόρης και τις οικιστικές ζώνες της πόλης. 32 Η παραγωγή εκτείνεται χρονικά μεταξύ του 3ου και του 1ου αι. π.χ. Ο πηλός της Πριήνης είναι λεπτόκοκκος με προσμείξεις και σαπωνοειδή υφή. Το χρώμα ποικίλλει μεταξύ του πορτοκαλί και του καφέ. Αξιοσημείωτος είναι ο μεγάλος αριθμός των σωζόμενων υπογραφών. Κυριαρχούν οι ενδεδυμένες γυναικείες μορφές και τα σωζόμενα δείγματα είναι συνήθως εξαιρετικής ποιότητας. Μοιάζουν με τα καλύτερα δείγματα του εργαστηρίου της Μύρινας, αλλά διακρίνονται από το είδος του πηλού και από ορισμένους τοπικούς θεματικούς τύπους. Το μεγάλο μέγεθος, που φτάνει μέχρι και τα 50 εκ., υποδηλώνει ότι κάποια ειδώλια, φθηνά υποκατάστατα μεγάλης πλαστικής, χρησιμοποιούνταν ως αναθήματα σε ιερά ή διακοσμητικά αντικείμενα σε σπίτια. Μια τοπική ιδιαιτερότητα αποτελούν οι ρεαλιστικές μορφές που αναπαριστούν σκηνές της καθημερινότητας, όπως για παράδειγμα μία ομάδα ειδωλίων που αποδίδουν πιθανότατα τη Βαυώ και ήταν αναθήματα στο ιερό της Δήμητρας και της Κόρης Καρία Στην περιοχή της Καρίας βρίσκονταν τα εργαστήρια της Κνίδου, της Αλικαρνασσού, των Θεαγγέλων. Η παραγωγή τους παρουσιάζει ομοιότητες με τη σύγχρονη κοροπλαστική της Δωδεκανήσου. Η Κνίδος επανιδρύθηκε το 340 π.χ. Μια σειρά ειδωλίων που χρονολογούνται στα χρόνια αυτά πιστοποιεί την ύπαρξη τοπικού εργαστηρίου κοροπλαστικής. Πολλά από αυτά μαζί με λυχνάρια, αγγεία και γυάλινα αντικείμενα ήταν θαμμένα μέσα σε ορύγματα, όπου τα είχαν τοποθετήσει για να τα προφυλάξουν από πιθανή επιδρομή. 33 Αυτά ήταν αφιερώματα στο ιερό της Δήμητρας και της Κόρης που ανέσκαψε ο Charles Newton το Τα περισσότερα ανήκουν σε έναν ιδιαίτερο θεματικό τύπο, αυτόν της «υδριαφόρου με πέπλο», που υιοθετείται περίπου από το π.χ. και σχετίζεται άμεσα με τη λατρεία της Δήμητρας. Η τελετουργική χρήση τους επέβαλε και μια αρκετά αυστηρή απόδοση με έμφαση στη μετωπικότητα. Τα στοιχεία αυτά τα κάνουν να δείχνουν αρκετά πρώιμα. 34 Ο δεύτερος συνήθης θεματικός τύπος στην Κνίδο είναι οι ενδεδυμένες γυναικείες μορφές στον τύπο της «Ταναγραίας». Μάλιστα, η έντονη πλαστικότητα που παρουσιάζουν μερικά δείγματα οδήγησε στην άποψη ότι η κοροπλαστική της Κνίδου καθώς και της Αλικαρνασσού επηρεάστηκε σε μεγαλύτερο βαθμό από τη σύγχρονη πλαστική σε σχέση με άλλα ανατολικά εργαστήρια. 35 Η αλληλεπίδραση αυτή οφείλεται στην ιδιαίτερη ανάπτυξη που γνώρισε η μεγάλη πλαστική στις δύο αυτές πόλεις την Ελληνιστική περίοδο. Ο πηλός της Κνίδου είναι συνήθως ευδιάκριτος, ανοιχτόχρωμος, με αποχρώσεις που ποικίλλουν από το ροδί έως το ανοιχτό καφέ και η σκληρότητά του πιστοποιεί όπτηση σε υψηλές θερμοκρασίες. Συχνά Δημιουργήθηκε στις 23/1/2017 Σελίδα 5/9

6 Πατσιάδου Λίλα,, απαντά και μια δεύτερη ποικιλία πηλού, που είναι πορτοκαλόχρωμος, με μεγαλύτερο ποσοστό προσμείξεων. Οι πηλοί αυτοί ήταν ντόπιοι και διακρίνονται σαφώς από τον πηλό της γειτονικής Αλικαρνασσού Αλικαρνασσός Η Αλικαρνασσός έχει να επιδείξει αξιόλογη παραγωγή ειδωλίων, τα οποία βρέθηκαν κυρίως στις ανασκαφές που έγιναν στο Μαυσωλείο από τον Charles Newton, μεταξύ των ετών 1856 και Το ενδιαφέρον του ανασκαφέα για το ίδιο το μνημείο και τη μεγάλη πλαστική είχε συνέπεια να παραμείνουν άγνωστες οι ακριβείς συνθήκες εύρεσης των ειδωλίων, γεγονός που δυσχεραίνει τη χρονολόγησή τους. Χωρίς αμφιβολία είναι υστερότερα από το Μαυσωλείο, που πρέπει να ολοκληρώθηκε γύρω στα μέσα του 4ου αι. π.χ. Αν ευσταθεί η άποψη ότι τα ειδώλια αυτά ήταν αναθήματα, τότε πιστοποιείται η τέλεση λατρείας προς το πρόσωπο του Μαύσωλου, ως θεού ή ήρωα, κατά την Ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή περίοδο. Ελάχιστα είναι τα ακέραια δείγματα της κοροπλαστικής της Αλικαρνασσού. Τα περισσότερα είναι θραύσματα, συνήθως κεφαλές ή χέρια που κρατούν προσφορές, γεγονός που καθιστά δύσκολη τη χρονολόγησή τους. Συχνός θεματικός τύπος είναι αυτός της «Ταναγραίας». Πολλά είναι τα δείγματα που απηχούν επιρροές της μεγάλης πλαστικής Θεάγγελα Ιδιαίτερη μνεία, τέλος, χρήζει η κοροπλαστική των Θεαγγέλων, κοντά στην Αλικαρνασσό, η οποία ήταν άγνωστη μέχρι πρόσφατα. Φαίνεται πως στα χρόνια του Μεγάλου Αλεξάνδρου αποκρυσταλλώθηκαν κάποιες τοπικές τάσεις που διαφοροποιούν την παραγωγή των Θεαγγέλων από τα άλλα καρικά εργαστήρια κοροπλαστικής. Κυριαρχούν τα ανδρικά ειδώλια φιαλοφόρων καθώς και γυναικείες μορφές που αποδίδονται σε πολλές παραλλαγές. Τα ειδώλια αυτά είχαν πιθανότατα λατρευτική χρήση και σχετίζονταν με τη λατρεία της Δήμητρας και της Κόρης. 1. Η χρονολόγηση της ελληνιστικής κοροπλαστικής είναι πολλές φορές προβληματική. Τα περισσότερα ειδώλια προέρχονται από λαθρανασκαφές. Ακόμα και αυτά που βρέθηκαν σε επίσημες ανασκαφές εντοπίζονται συνήθως σε τάφους όπου απουσιάζουν τα κεραμικά ευρήματα, κάνοντας δύσκολη τη χρονολόγηση. Επιπλέον, οι τυχόν ομοιότητες με έργα της μεγάλης πλαστικής δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως κριτήριο χρονολόγησης. Για μια εκτενή συζήτηση σχετικά με το ζήτημα της χρονολόγησης της ελληνιστικής κοροπλαστικής βλ. Higgins, R.A., Greek Terracottas (London 1967), σελ Έχει διατυπωθεί η θεωρία ότι τα πρότυπα του ρυθμού πρέπει να αναζητηθούν στα έργα της μεγάλης πλαστικής. Μία ανάγλυφη ταφική στήλη που βρέθηκε στην Αθήνα και χρονολογείται γύρω στο 320 π.χ. παρουσιάζει μεγάλη τεχνοτροπική ομοιότητα με τις πήλινες Ταναγραίες. 3. Στην Αίγυπτο συνέχισαν να φτιάχνουν έργα καλής ποιότητας και στην ύστερη αυτή περίοδο. 4. Βλ. Mrogenda, M., Die Terrakottafiguren von Myrina (Frankfurt 1996), σελ. 107 κ.ε. 5. Η σύνδεση αναθέτη και ειδωλίου λειτουργούσε μόνο σε συμβολικό επίπεδο, αφού το ειδώλιο δεν αποτελούσε ομοίωμα του προσώπου που το αφιέρωνε. Τις περισσότερες φορές δε γνωρίζουμε ούτε το φύλο ούτε την ηλικία των αναθετών. 6. Βλ. Wiegand, T. Schrader, H., Priene. Ergebnisse der Ausgrabungen und Untersuchungen in den Jahren (Berlin 1904), σελ Lang-Auinger, C., Masken aus Ton und Masken in der Wandmalerei- eine Gegenüberstellung, ÖJh 67 (1998), σελ Με τον τρόπο αυτό ερμηνεύονται οι θεατρικές μάσκες στην Οικία 1 της Εφέσου και στην οικία κοντά στο θέατρο της Πριήνης. Οι θεατρικές μάσκες που ήταν ταφικά κτερίσματα θεωρούνται σύμβολα της αγάπης του νεκρού για το θέατρο, ή έχουν κάποια σχέση με τη λατρεία του Διονύσου. 8. Τα φυσιοκρατικότερα από τα ειδώλια αυτά παρέχουν σχετικά ασφαλείς πληροφορίες για την ενδυμασία και τις κομμώσεις της εποχής. Παρ όλα αυτά, είναι προτιμότερο να αναζητά κανείς τα πρότυπά τους στα έργα της μεγάλης πλαστικής παρά στη σύγχρονη ζωή. 9. Τέτοια αρχέτυπα ήταν χειροποίητα από πηλό ή κερί, ή ακόμη και ειδώλια, πήλινα, χάλκινα ή ξύλινα. Για να πλάσσουν τη μήτρα πίεζαν και στερέωναν στην εμπρόσθια όψη του αρχετύπου λωρίδες υγρού πηλού τη μια πάνω στην άλλη, μέχρι να φθάσουν στο επιθυμητό πάχος και τις άφηναν να Δημιουργήθηκε στις 23/1/2017 Σελίδα 6/9

7 Πατσιάδου Λίλα,, στεγνώσουν. Όταν ο πηλός έφθανε στην κατάσταση κατά την οποία αποκτούσε τη σκληρότητα δέρματος, τον αποσπούσαν από το αρχέτυπο με ένα ειδικό εργαλείο και τον έψηναν. Μετά την όπτηση η μήτρα ήταν έτοιμη για να χρησιμοποιηθεί. Τότε τοποθετούσαν στο κοίλο τμήμα της εμπρόσθιας όψης της ισοπαχείς λωρίδες πηλού και έκλειναν την οπίσθια όψη με ξεχωριστή λωρίδα πηλού που την άφηναν ακατέργαστη. Τα δύο αυτά τμήματα ενώνονταν μεταξύ τους με αραιωμένο πηλό. Στη συνέχεια, άφηναν τον πηλό για να εξατμιστεί η υγρασία του και κατόπιν απομάκρυναν με προσοχή το έτοιμο πια ειδώλιο. 10. Για τον ίδιο λόγο άφηναν και οπές στο πίσω τμήμα. Από το 2ο αι. π.χ. και εξής χρησιμοποιούσαν γύψινες μήτρες στην Αθήνα, την Αίγυπτο κ.α. Η χρήση της τεχνικής αυτής στη Μικρά Ασία ήταν περιορισμένη. Βλ. για παράδειγμα, Burn, L. Higgins, R.A., Catalogue of Greek Terracottas in the British Museum III (London 2001), αρ. κατ. 2271, Στη Σμύρνη έχουν εντοπιστεί ειδώλια που τα κεφάλια τους κατασκευάστηκαν με τρεις μήτρες. 12. Οι τεχνικές που χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες κοροπλάστες έχουν αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης για πολλούς μελετητές. Για μια εμπεριστατωμένη αναφορά βλ. Burn, L. Higgins, R.A., Catalogue of Greek Terracottas in the British Museum III (London 2001), σελ , σημ Προγενέστερα, ένας αριθμός ειδωλίων είχε εντοπιστεί από το Frank Calvert στα μέσα του 19ου αι. και από τον Heinrich Schliemann στα χρόνια Ο τύπος αυτός της Αφροδίτης είναι ιδιαίτερα συχνός στα ανατολικά εργαστήρια κοροπλαστικής της Ελληνιστικής περιόδου. 15. Τα καλύτερα δείγματα τα μοιράζονται σήμερα το Μουσείο του Λούβρου, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης, η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή της Αθήνας, το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης, το Βρετανικό Μουσείο, το Μουσείο Περγάμου και Σμύρνης. Είναι ενδεικτικό ότι στα τέλη του 19ου αι. ανεσκάφησαν περίπου τάφοι στη Μύρινα. 16. Για παράδειγμα, μερικά περγαμηνά ειδώλια μοιάζουν τεχνοτροπικά με αυτά της Μύρινας, αλλά το νεκροταφείο του Περγάμου, που θα μπορούσε να δώσει εξαιρετικά δείγματα, δεν έχει ανασκαφεί. 17. Η πόλη βρέθηκε υπό τον έλεγχο του Περγάμου το 262 π.χ. 18. Οι Έρωτες αποτελούν τον πιο δημοφιλή θεματικό τύπο στη Μύρινα. Έως το 200 π.χ. αναπαρίστανται σε παιδική ηλικία, ενώ οι μεταγενέστερες εκδοχές κυμαίνονται από την παιδική ηλικία μέχρι την πρώτη νεότητα. Για μια παράθεση μερικών χαρακτηριστικών παραλλαγών του θέματος βλ. Higgins, R.A, Greek Terracottas (London 1967), πίν Αυτά χαράσσονται στο αρχέτυπο, στη μήτρα ή και στο ίδιο το ειδώλιο. Όταν η υπογραφή είναι πλήρης, αποδίδεται σε γενική πτώση, ενώ απαντούν συντομογραφίες και μονογράμματα. 20. Βλ. σχετικά Besques, S., Une Aphrodite au collier de Myrina, signe par Menophilos, AK 26 (1983), σελ Η παλιά πόλη καταστράφηκε το 627 π.χ. και δεν επανιδρύθηκε στην ίδια θέση. 22. Πολλοί αρχαίοι συγγραφείς κάνουν λόγο για το μεγαλείο και την ομορφιά της πόλης. Ο Στράβων τη μνημονεύει ως τη σημαντικότερη πόλη της Ιωνίας. Βλ. Στράβ Το γεγονός ότι τα ειδώλια αυτά βρέθηκαν σε σπίτια και όχι σε τάφους, όπως για παράδειγμα στη Μύρινα, δικαιολογεί την κακή διατήρησή τους. Προκαλεί έκπληξη παρ όλα αυτά η μεγάλη αναλογία των σωζόμενων κεφαλών σε σχέση με τους κορμούς που διαθέτουν τα μουσεία και οι συλλέκτες. Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι οι λαθρανασκαφείς έβρισκαν τα περισσότερα ειδώλια σε θραύσματα και προτιμούσαν να συλλέγουν τα κεφάλια καταστρέφοντας πολλές φορές τους κορμούς, θεωρώντας ότι δε θα τους απέφεραν τα αναμενόμενα κέρδη. 24. Πολύ συχνά ο πηλός έχει γκριζωπό πυρήνα. 25. Ένα ειδώλιο από τη Σμύρνη στο Βρετανικό Μουσείο διασώζει υπογραφή κοροπλάστη με το όνομα «Mάσιμος», που θεωρείται άλλη απόδοση του «Μάξιμος». 26. Οι ερευνητές αναγνωρίζουν σαφείς επιρροές της μεγάλης πλαστικής στα ειδώλια που αναπαριστούν θεότητες. Εκτός από τον ιδιαίτερα αγαπητό Δημιουργήθηκε στις 23/1/2017 Σελίδα 7/9

8 Πατσιάδου Λίλα,, τύπο του Ηρακλή, απαντούν οι τύποι του Δία, του Ερμή, του Διονύσου, του Απόλλωνα, του Άρη, αλλά και σάτυροι και η Άρτεμις Εφεσία. 27. Ελάχιστα είναι τα ακέραια δείγματα αυτού του τύπου. Θεωρείται ότι κάποια από αυτά αναπαριστούσαν την Αφροδίτη. Στην πόλη βρέθηκαν μήτρες που αποδεικνύουν την προτίμηση στον τύπο της «Ταναγραίας». 28. Οι μορφές αυτές παρουσιάζονται συχνά να χορεύουν ή να υποκρίνονται. Ήταν πιθανότατα επαίτες οι οποίοι τριγυρνούσαν στους δρόμους επιδεικνύοντας τα σωματικά τους ελαττώματα για να αποκομίζουν τα προς το ζην. Έχουν ερμηνευτεί και ως πιστοί που συμμετείχαν σε θρησκευτικές τελετές, ή απλώς κωμικοί ηθοποιοί. 29. Η διάκριση των πηλών των δύο εργαστηρίων δεν είναι πάντοτε εύκολη. Έτσι, μερικά ειδώλια που βρέθηκαν στη Μύρινα ίσως κατασκευάστηκαν στο Πέργαμον. 30. Βλ. Wood, J.T., Discoveries at Ephesus (London 1877), όπου οι αναφορές στην κοροπλαστική είναι ελάχιστες. 31. Βλ. Higgins, R.A, Greek Terracottas (London 1967), πίν. 58Ε. 32. Η χρονολόγηση των ειδωλίων από το ναό της Αθηνάς είναι προβληματική. Ο ναός άρχισε να χτίζεται γύρω στα μέσα του 4ου αι. π.χ., ενώ ο μεγάλος βωμός παρέμενε ημιτελής έως τα τέλη του 3ου αι. π.χ. Το λατρευτικό άγαλμα της Αθηνάς ανατέθηκε στο α μισό του 2ου αι. π.χ. 33. Σύμφωνα με άλλη άποψη, τα ορύγματα αυτά αντικατέστησαν το θησαυροφυλάκιο του ιερού, το οποίο είχε καταστραφεί από σεισμό. 34. Για μια συζήτηση σχετικά με τη χρήση τους στις τελετουργικές πρακτικές βλ. Burn, L., Sculpture in terracotta from Cnidus and Halicarnassus, στο Jenkis, I. Waywell, G.B. (επιμ.), Sculptors and Sculpture of Caria and the Dodecanese (London 1997), σελ Burn, L., Sculpture in terracotta from Cnidus and Halicarnassus, στο Jenkis, I. Waywell, G.B. (επιμ.), Sculptors and Sculpture of Caria and the Dodecanese (London 1997), σελ Βιβλιογραφία : Wood J. T., Discoveries at Ephesus, London 1877 Higgins R.A., Burn L., Catalogue of Greek Terracottas in the British Museum III, London 2001 Burr D., Terracottas from Myrina in the Museum of Fine Arts, Boston, Boston 1934 Burr D., Troy. The Terracotta Figurines of the Hellenistic Period, Princeton 1963, Troy Supplementary Monograph 3 Higgins R.A., Greek Terracotta Figures, London 1963 Higgins R.A., Greek Terracottas, London 1967 Higgins R.A., Tanagra and the Figurines, London 1987 Işık F., Die Koroplastik von Theagela in Karien und ihre Beziehungen zu Ostionien zwischen 560 und 270 v. Chr, Tübingen 1980, IstMitt Beih. 21 Kassab D., Statuettes en terre cuite de Myrina. Corpus des signatures, monogrammes, lettres et signes., Paris 1988 Δημιουργήθηκε στις 23/1/2017 Σελίδα 8/9

9 Πατσιάδου Λίλα,, Kleiner G., Tanagrafiguren Untersuchungen zur Hellenistischen Kunst und Geschichte, Berlin 1984 Miller S.G., Terracotta figurines. New finds at Ilion, , Mainz am Rhein 1991, Studia Troica 1 Mollard-Besques S., Musée Nationale du Louvre: Catalogue raisonnée des figurines et reliefs en terrecuite grecs, étrusques et romains, 1, Paris 1954 Töpperwein E., Terrakotten von Pergamon, Berlin 1976, Pergamenische Forschungen 3 Uhlenbrock J.P., Τhe Coroplast s Art: Greek Terracottas of the Hellenistic World, New York 1990 Burn L., "Sculpture in terracotta from Cnidus and Halicarnassus", Ι. Jenkis, G.B. Waywell (eds.), Sculptors and Sculpture of Caria and the Dodecanese, London 1997, Wiegand Th., Schrader H., Priene. Ergebnisse der Ausgrabungen , Berlin 1904 Mrogenda Μ, Die Terrakottafiguren von Myrina, Frankfurt 1996 Besques S, "Une Aphrodite au collier de Myrina, signe par Menophilos", AK, 26, 1983, Lang-Auinger C., "Masken aus Ton und Masken in der Wandmalerei- eine Gegenüberstellung", ÖJh, 67, 1998, Γλωσσάριo : ιμάτιο, το Ορθογώνιο κομμάτι μάλλινου, κατά κανόνα, υφάσματος που το φορούσαν πάνω από το χιτώνα. Μπορούσε να τυλιχτεί με διάφορους τρόπους γύρω από τους ώμους και το σώμα και στερεωνόταν με ζώνη ή πόρπες. μανιερισμός, ο Από την ιταλική λέξη maniera, «τρόπος», «τεχνοτροπία». Καλλιτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε στην Ευρώπη, και ιδιαίτερα στην Ιταλία, το 16ο αιώνα ως αντίδραση ενάντια στον αρμονικό κλασικισμό και τον εξιδανικευμένο νατουραλισμό της Αναγέννησης. Ο όρος χρησιμοποιείται στην ιστορία της τέχνης για να περιγράψει την υπερβολική και εξεζητημένη απόδοση. Οι μορφές στα μανιεριστικά έργα έχουν συνήθως χαριτωμένα αλλά παραδόξως επιμήκη μέλη, μικρά κεφάλια και τυποποιημένα χαρακτηριστικά προσώπου, ενώ οι στάσεις τους μοιάζουν δύσκολες ή αφύσικες. μήτρα, η Καλούπι από πηλό, κερί ή άλλο υλικό που χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή πήλινων ειδωλίων. μίκα, η Προσμείξεις του πηλού που προέρχονται από διαβρωμένα ορυκτά και πετρώματα (συνήθως μάρμαρο ή σχιστόλιθο). ρυθμός της Τανάγρας, ο Τεχνοτροπικός ρυθμός της ελληνικής κοροπλαστικής. Η ακμή του τοποθετείται στην Ελληνιστική περίοδο. Η ονομασία του οφείλεται στον τόπο εύρεσης των πρώτων δειγμάτων του ρυθμού, που ήταν τα αρχαία νεκροταφεία της Τανάγρας. Μερικά από τα καλύτερα δείγματα έχουν βρεθεί και σε άλλες περιοχές του ελληνικού κόσμου, όπως στην Αθήνα. Δημιουργήθηκε στις 23/1/2017 Σελίδα 9/9

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Τμήμα: Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 10. Ιωνικοί Ναοί της Μ. Ασίας στον 4 ο αι.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ

ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Η κεραμική, μια πανάρχαια τέχνη, χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το αργιλόχωμα. Όταν αναμείξουμε το αργιλόχωμα με νερό θα προκύψει μία πλαστική μάζα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. Ο ΙΚΙΑ «ΔΙΟΝΥΣΟΥ» 2. Ο ΙΚΙΑ «ΑΡΠΑΓΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ» 3. Δ Η Μ Ο Σ ΙΟ ΑΡΧΕΙΟ 4. ΑΓΟΡΑ 5. ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας Το φυλλάδιο αυτό είναι του/της... που επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας στις... Το φυλλάδιο που κρατάς στα χέρια σου

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Η ανασκαφή τού 2012 είχε ως στόχους: την περαιτέρω διερεύνηση της στοάς του μεγάλου ρωμαϊκού κτιρίου με τη στοά περιμετρικά

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιάζοντας μία εκπαιδευτική περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών

Σχεδιάζοντας μία εκπαιδευτική περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών Σχεδιάζοντας μία εκπαιδευτική περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών Αθηνά Παπαδάκη Αρχαιολόγος Εφορείας Αρχαιοτήτων Βοιωτίας Επιμορφωτικό Σεμινάριο Θήβα 8 Σεπτεμβρίου 2016 Διαχρονικά ο πολιτισμός της

Διαβάστε περισσότερα

Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος

Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος Υπάρχει ο μαγικός κόσμος των μνημείων του Αρχαίου Ελληνικού κόσμου Οι σιωπηλοί αυτοί μάρτυρες του παρελθόντος ΑΠΛΟΤΗΤΑ και ΜΕΓΑΛΕΙΟ... Στο θέατρο τα δύο αυτά χαρακτηριστικά συνδυάζονται με τον καλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49 Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές

Διαβάστε περισσότερα

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Τα θέατρα της Αμβρακίας Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Αμβρακία Η Αμβρακία, μία από τις αξιολογότερες κορινθιακές αποικίες, ήταν χτισμένη στην περιοχή του Αμβρακικού κόλπου κοντά στην όχθη του ποταμού Άραχθου.

Διαβάστε περισσότερα

Το Ιερό του Διονύσου υπό το Σπήλαιο του Ευριπίδη

Το Ιερό του Διονύσου υπό το Σπήλαιο του Ευριπίδη Το Ιερό του Διονύσου υπό το Σπήλαιο του Ευριπίδη Η ανασκαφή των ετών 1998-2000 πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, με την εποπτεία της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας - Σπηλαιολογίας και της τότε

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη

Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη Νάγια Οικονομίδου 2014-2015 1 Περιεχόμενα Πρόλογος...3 1. Γνωρίσματα Κυκλαδικής Τέχνης...4 Πτυόσχημα ειδώλια.5 Βιολόσχημα ειδώλια 6

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «παιδιά, έφηβοι, νέοι» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο Ακρόπολης,

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό

Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Με τον όρο Μυκηναϊκός Πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, που αναπτύχθηκε την περίοδο 1600-1100 π. Χ., κυρίως στην

Διαβάστε περισσότερα

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή.

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. - Ο σημαντικότερος οικισμός ήταν η... - Κατά τη 2 η και 3 η χιλιετία

Διαβάστε περισσότερα

[IA12] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Β

[IA12] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Β [IA12] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Β Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 30 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Δ. Πλάντζος, Ελληνική τέχνη και αρχαιολογία 1200-30 π.χ. Εκδόσεις Καπόν: Αθήνα, 2016

Διαβάστε περισσότερα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Ανάβρυτα 2015 2016 Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Γεωργική Οικονομία Τα πρώτα βήματα στην γεωργική οικονομία γίνονται κατά την Μυκηναϊκήεποχή. Τηνεποχήαυτή:

Διαβάστε περισσότερα

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΠΑΡΤΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος 2017-2018 ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κα ΣΤΑΜΑΤΙΑ ΤΣΙΡΙΓΩΤΗ Πίνακας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! Η Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ Μ.Σ.Θ.

ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! Η Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ Μ.Σ.Θ. ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ, 2012-2013 ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Α. ΑΡΖΟΓΛΟΥ & Ε. ΤΖΗΜΟΥΛΗ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ-ΣΥΝΟΔΟΙ: Τ. ΚΥΡΙΑΖΙΚΙΔΟΥ & Δ. ΤΖΟΒΑΝΑΚΗΣ Παρασκευή,

Διαβάστε περισσότερα

Ευρήματα της ανασκαφής Στέλλα Χρυσουλάκη και Γιώργος Πέππας

Ευρήματα της ανασκαφής Στέλλα Χρυσουλάκη και Γιώργος Πέππας Ημερίδα Η έρευνα των αρχαίων συστημάτων ύδρευσης του Πειραιά στο πλαίσιο των έργων του ΜΕΤΡΟ. Μια πρώτη θεώρηση Ευρήματα της ανασκαφής Στέλλα Χρυσουλάκη και Γιώργος Πέππας 1 Πρώιμη φάση της πόλης Λουτροφόρος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1 το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 2 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 3 ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΥΡΡΟΣ αντίγραφο από πρωτότυπο του 3ου π.χ. αι. της

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τα φύλλα εργασίας προέρχεται εξολοκλήρου από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Διαβάζουμε: Οι Κυκλάδες οφείλουν το όνομά τους στη γεωγραφική

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΚΑΒΙΡΩΝ (ΚΑΒΙΡΕΙΟ) Καβίρειο

ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΚΑΒΙΡΩΝ (ΚΑΒΙΡΕΙΟ) Καβίρειο ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΚΑΒΙΡΩΝ (ΚΑΒΙΡΕΙΟ) Καβίρειο Ιερό τοπικής λατρείας αφιερωμένο στον θεό Κάβιρο (γενειοφόρο θεό με στεφάνι κισσού στο κεφάλι και κάνθαρο στο χέρι υπόσταση του Διονύσου) και το Θεό Παίδα (θεϊκό παιδί

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ. Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου Α.. Β.. Γ...

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ. Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου Α.. Β.. Γ... Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου 1) Καταγράφω τους τρεις (3) σημαντικότερους πολιτισμούς που εμφανίστηκαν στον ελλαδικό χώρο κατά την εποχή του χαλκού: Α.. Β.. Γ... 2) Επιλέξτε ποιες λέξεις της στήλης Β

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής τέχνης:

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές τεχνικές γυάλινων αγγείων: Η τεχνική του πυρήνα και του φυσητού γυαλιού

Βασικές τεχνικές γυάλινων αγγείων: Η τεχνική του πυρήνα και του φυσητού γυαλιού Βασικές τεχνικές γυάλινων αγγείων: Η τεχνική του πυρήνα και του φυσητού γυαλιού Η ιστορία του γυαλιού Η κατασκευή του γυαλιού άρχισε γύρω στο 1500 π.χ στην Αίγυπτο και τη Μεσοποταμία. Το πρώτο φυσικό γυαλί

Διαβάστε περισσότερα

1. Λίθινοι ναοί 2. Λίθινα αγάλματα σε φυσικό και υπερφυσικό μέγεθος

1. Λίθινοι ναοί 2. Λίθινα αγάλματα σε φυσικό και υπερφυσικό μέγεθος ΑΡΧΑΪΚΗ ΤΕΧΝΗ ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 1. Λίθινοι ναοί 2. Λίθινα αγάλματα σε φυσικό και υπερφυσικό μέγεθος Επίδραση από τέχνη Ανατολής και Αιγύπτου μνημειακοί ναοί Πέτρα, μάρμαρο Το σχήμα θυμίζει μέγαρο ΜΕΡΗ

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης

Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης Εναλλασσόμενες θεματικές παρουσιάσεις Κάθε Σάββατο και διαφορετική εμπειρία στο Μουσείο Ακρόπολης Εναλλασσόμενες θεματικές παρουσιάσεις Ποιοι

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Το Κάστρο των Ιπποτών είναι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά μνημεία της Κω. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό και επιβλητικό είναι ένα από τα αξιοθέατα που κάθε επισκέπτης του νησιού πρέπει να

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Τμήμα: Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 7. O Πολύκλειτος και η σχολή χαλκοπλαστικής

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Τμήμα: Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 12. Γλύπτες του 4 ου αι. π.χ. Σκόπας, Ευφράνωρ,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΟΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ Το Δίον ήταν μια αρχαιότατη πόλη στρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο φημισμένες μακεδονικές πολιτείες. Η γεωγραφική θέση

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής τέχνης:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΓΕΑ. Γνωριμία με μια πόλη της αρχαίας Αρκαδίας ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΓΕΑ

ΤΕΓΕΑ. Γνωριμία με μια πόλη της αρχαίας Αρκαδίας ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΓΕΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΞΕΝΑΓΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΕΓΕΑ ΤΕΓΕΑ Γνωριμία με μια πόλη της αρχαίας Αρκαδίας Εύη Αργυροπούλου Αρχαιολόγος MA- Διπλωματούχος ξεναγός Τ: 697.323.2989 email: evan.argyropoulou@gmail.com Στάση 1η Αρχαιολογικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ. Δρ Δημήτρης Γ. Μυλωνάς

ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ. Δρ Δημήτρης Γ. Μυλωνάς Π ΜΩΚ Δρ Δημήτρης Γ. Μυλωνάς Π ΜΩΚ ΛΖΥ Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 2 Π ΜΩΚ Δαίδαλος νατολή ιγαίο νατολίζουσα τέχνη Κρήτη Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 3 Π ΜΩΚ τα μέσα του 9ου αι. π.. επέκταση πέρα από τα όρια του ιγαίου, αποκατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ

Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ Στο ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο της Γόρτυνας στη Κρήτη, έχουν εντοπιστεί από τους αρχαιολόγους τέσσερις θεατρικοί χώροι διαφορετικών εποχών.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΑΘ ΗΜΑΣ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

Η ΚΑΘ ΗΜΑΣ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ Η ΚΑΘ ΗΜΑΣ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΕΡΓΑΜΟΝ Το Πέργαμον ή η Πέργαμος είναι πόλη που από το τέλος του 3ου αιώνα π.χ. αναδείχθηκε σε ένα από

Διαβάστε περισσότερα

Το μουσείο της Ερέτριας. Τα εκθέματα στη δεύτερη αίθουσα του μουσείου. Αναστασία Αγιώτη Αναστασία Βογιατζή Ασημίνα Αγγελή Μαρία Γκεοργκίεβα

Το μουσείο της Ερέτριας. Τα εκθέματα στη δεύτερη αίθουσα του μουσείου. Αναστασία Αγιώτη Αναστασία Βογιατζή Ασημίνα Αγγελή Μαρία Γκεοργκίεβα Το μουσείο της Ερέτριας Τα εκθέματα στη δεύτερη αίθουσα του μουσείου. Αναστασία Αγιώτη Αναστασία Βογιατζή Ασημίνα Αγγελή Μαρία Γκεοργκίεβα Προθήκη 16 1-5 χάλκινα όπλα,αιχμές και βέλη. 6, 7 και 12 εργαλεία,καρφιά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ Την Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2016, οι μαθητές της Α Λυκείου του 2 ου ΓΕΛ Αγίου Δημητρίου επισκέφθηκαν το Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, με συνοδούς καθηγητές, τις

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ [www.philosophical-research.org] ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ. Μελέτη Ελληνισμού

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ [www.philosophical-research.org] ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ. Μελέτη Ελληνισμού ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ [www.philosophical-research.org] ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Λ. ΠΙΕΡΡΗΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΖ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 2013-2014 Μελέτη Ελληνισμού Ιδέα 5ης Χωρολογικής Εκδρομής: Ολυμπία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ ΔΙΑΛΕΞΗ ΤΡΙΤΗ ΤΟ ΑΛΦΑΒΗΤΟ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΙΑΛΕΚΤΩΝ 1. Από τη Γραμμική Β στην εισαγωγή του αλφαβήτου - Στον ελληνικό χώρο, υπήρχε ένα σύστημα γραφής μέχρι το 1200 π.χ. περίπου, η

Διαβάστε περισσότερα

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη, περισσότερους από έναν ορόφους και στιβαρή κατασκευή.

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Χατζηγάκης Βασίλης Πούλιος Έλλη Τσουρβάκα Έλλη Πουλιανίτη Τάξεις: Γ2,Γ3

Χρήστος Χατζηγάκης Βασίλης Πούλιος Έλλη Τσουρβάκα Έλλη Πουλιανίτη Τάξεις: Γ2,Γ3 Εργασίες-Δημιουργίες μαθητών Σχολικού Έτους 2014-2015(στο πλαίσιο καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος για τα Μουσεία στο Διαδίκτυο) «Εκφάνσεις Μουσειοπαιδαγωγικής στο Γυμνάσιο: Ελληνικά Ψηφιακά Μουσεία»

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΈΝΩΝ ΤΕΧΝΏΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Μάθημα: Τεχνολογία Υλικών. Όνομα: Νικόλαος Καρναμπατίδης ΑΕΜ:438

ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΈΝΩΝ ΤΕΧΝΏΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Μάθημα: Τεχνολογία Υλικών. Όνομα: Νικόλαος Καρναμπατίδης ΑΕΜ:438 ΤΜΗΜΑ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΣΜΈΝΩΝ ΤΕΧΝΏΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Μάθημα: Τεχνολογία Υλικών Όνομα: Νικόλαος Καρναμπατίδης ΑΕΜ:438 Εξάμηνο: 8 ο (εικ.1) Νίκη της ΣαμοθράκηςParis, Musée du Louvre Φθορά:

Διαβάστε περισσότερα

Μόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους.

Μόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους. 1ο ΓΕΛ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ-ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ 2011-2012 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΜΗΜΑ PR1 ΟΜΑΔΑ 3 Μόδα και ενδυμασία από τους προϊστορικούς μέχρι τους νεότερους χρόνους. Αρχαϊκή, Κλασσική, Ελληνιστική, Ρωμαϊκή Περίοδος

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) (συνέχεια) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Αρχαϊκή εποχή: o 6 ος αι. π.χ. Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής τέχνης: Εποχή του Χαλκού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Μινωικοί ιεροί χώροι

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Μινωικοί ιεροί χώροι ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Μινωικοί ιεροί χώροι Ενδεχομένως από τη Νεολιθική, αλλά με βεβαιότητα από την Προανακτορική εποχή φαίνεται ότι οι μινωίτες ασκούσαν τις λατρευτικές τους πρακτικές στα σπήλαια.

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΒΕΝΕΤΟΥΛΙΑ, Α1 ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΓΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Α1 2015-2016 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΦΟΡΤΣΕΡΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΈΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ. Δρ Δημήτρης Γ. Μυλωνάς

ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ. Δρ Δημήτρης Γ. Μυλωνάς Π ΜΩΚ Δρ Δημήτρης Γ. Μυλωνάς Π ΜΩΚ ΓΩΜΚ Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 2 Π ΜΩΚ Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 3 Π ΜΩΚ Υπομυκηναϊκή Περίοδος, 1100 1050/1025 π.. Πρωτογεωμετρική Περίοδος, 1050 900 π.. Γεωμετρική Περίοδος, 900 700 π..

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) (συνέχεια) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

Προϊστορική περίοδος

Προϊστορική περίοδος ΕΦΕΣΟΣ Ιστορικό πλαίσιο Θέση Η Έφεσος βρίσκεται σε απόσταση 70 χλμ. νότια της Σμύρνης, κοντά στις εκβολές του ποταμού Καΰστρου. Κατοικήθηκε αδιάλειπτα έως τις ημέρες μας, αν και παρήκμασε μετά την αραβική

Διαβάστε περισσότερα

Σο ναυάγιο των Αντικυθήρων. Γωγώ Κουλούρη

Σο ναυάγιο των Αντικυθήρων. Γωγώ Κουλούρη Σο ναυάγιο των Αντικυθήρων Γωγώ Κουλούρη Ευρήματα: Ο «Έφηβος των Αντικυθήρων» Άγαλμα Ερμή Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων Εμπορικοί αμφορείς Σα νομίσματα Ο «Έφηβος των Αντικυθήρων» Υλικό: Χαλκός Διαστάσεις:

Διαβάστε περισσότερα

Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος

Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος 1. Η μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας Η τεράστια αυτή πυραμίδα είναι το αρχαιότερο από τα εφτά θαύματα του Αρχαίου Κόσμου, αλλά είναι το μόνο που διασώζετε 4.000χ.Όταν

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Τμήμα: Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 1. Εισαγωγικό Μάθημα Αρχιτεκτονική/Τοπογραφία-Γλυπτική-Αγγειογραφία.

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) (συνέχεια) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ 2014-2015 ΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΥΛΗ ΚΑΙ ΜΟΡΦΗ

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ 2014-2015 ΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΥΛΗ ΚΑΙ ΜΟΡΦΗ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑΣ 2014-2015 ΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΥΛΗ ΚΑΙ ΜΟΡΦΗ ΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ: Η ΥΛΗ Μεταμορφωμένα πετρώματα 3 ΠΙΕΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Το μάρμαρο της Πάρου Η Αφροδίτη της Μήλου Ενδεικτικά

Διαβάστε περισσότερα

Τα αρχαία της Κατοχής

Τα αρχαία της Κατοχής Τα αρχαία της Κατοχής Σπερχειάδα 7 Απριλίου 2016 Σαράντος Θεοδωρόπουλος ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΚΑΗΣ Ο ΠΟΘΟΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΣ ΤΟΥΣ 1939 Ο Δρ. Γκαίμπελς επισκέπτεται την Αρχαιότητες στην Αθήνα 1940 ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος http://www.latsis-foundation.org/ell/ekpaidefsiepistimi-politismos/politismos/o-kyklos-ton-mouseion

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Κατά την περίοδο 2010 συνεχίσαμε την έρευνα τόσο στο χώρο της αίθουσας όσο και στο χώρο του αιθρίου με σκοπό την περαιτέρω διερεύνηση

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Στην αρχαϊκή εποχή εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο είδος θεατρικής κατασκευής στο χώρο που βρίσκονται τα σημερινά ευρήματα του θεάτρου, ενώ στα κλασσικά χρόνια υπήρχε σίγουρα κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) (συνέχεια) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις. Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Τα πιο γνωστά ανάκτορα είναι της Κνωσού και της Φαιστού. 2. Οι τρίτωνες ήταν μεγάλα κοχύλια που ίσως χρησιμοποιούνταν

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 1ος αι. π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 1ος αι. π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA12] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Β Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 1ος αι. π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Τι είναι Aρχαιολογία; Η επιστήμη της αρχαιολογίας: Ασχολείται με την περισυλλογή,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΦΑΝΣΗ ΚΑΙ ΓΝΕΣΙΜΟ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ

ΥΦΑΝΣΗ ΚΑΙ ΓΝΕΣΙΜΟ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΔΥΜΑΣΙΑ Ομάδα 5 Μαρία Στεφανία - Ευάγγελος Σχολικό έτος 2013 2014 1 Ο Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης Π.Τ.Δ.Ε. Α.Π.Θ. Tμήμα Δ2 Ερωτήσεις 1. Τί υλικά χρησιμοποιούσαν για την ύφανση και από ποιες

Διαβάστε περισσότερα

Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου δασκάλα, κυρία Ειρήνη Καραγιάννη, που µας δίδαξε µε τόση αγάπη και χαρά όλα τα µαθήµατα της Γ και Τάξης

Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου δασκάλα, κυρία Ειρήνη Καραγιάννη, που µας δίδαξε µε τόση αγάπη και χαρά όλα τα µαθήµατα της Γ και Τάξης 6ο Γυµνάσιο Νέας Ιωνίας Τάξη:Α Τµήµα:2 Μάθηµα:Αρχαία Ιστορία ιδάσκουσα:ελ.σάρδη Η ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:ΣΕΒΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΪΟΣ 2015 Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογικό μυστήριο στα Γρεβενά. Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Κυριακή, 14 Αύγουστος :09 -

Αρχαιολογικό μυστήριο στα Γρεβενά. Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Κυριακή, 14 Αύγουστος :09 - Μετά τη σύλληψη την περασμένη Δευτέρα τριών μελών μιας οικογένειας από τη Μερσίνα, στην κατοχή των οποίων βρέθηκαν 366 (!) σπάνια και πολύτιμα αρχαία αντικείμενα, χθες συνελήφθη ένας 62χρονος στο ίδιο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΗΣ ΑΦΑΙΑΣ

ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΗΣ ΑΦΑΙΑΣ ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΗΣ ΑΦΑΙΑΣ Ο Μύθος ΑΦΑΙΑ Η θεότητα ταυτίζεται µε την κρητική ίκτυνναή Βριτόµαρτη. Σύµφωνα µε µια σύµπτυξη µύθων από την ελληνική µυθολογία, ο βασιλιάς της Κρήτης Μίνωαςερωτεύθηκε τη Βριτόµαρτη

Διαβάστε περισσότερα

Έλλη Τσουρβάκα Χρήστος Χατζηγάκης

Έλλη Τσουρβάκα Χρήστος Χατζηγάκης Έλλη Τσουρβάκα Χρήστος Χατζηγάκης Εργασίες-Δημιουργίες μαθητών Σχολικού Έτους 2014-2015(στο πλαίσιο καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος για τα Μουσεία στο Διαδίκτυο) «Εκφάνσεις Μουσειοπαιδαγωγικής στο

Διαβάστε περισσότερα

Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως. Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο

Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως. Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο 2013-2014 Λίγα λόγια για τον ιόνυσο Ήταν ο πιο πρόσχαρος από τους θεούς και από τους πιο αγαπητούς στους ανθρώπους,

Διαβάστε περισσότερα

Μυκηναϊκή θρησκεία. 3. Από την ανασκαφή θρησκευτικών κτηρίων στα ανάκτορα και ιερών σε οικίες

Μυκηναϊκή θρησκεία. 3. Από την ανασκαφή θρησκευτικών κτηρίων στα ανάκτορα και ιερών σε οικίες Μυκηναϊκή θρησκεία Τα στοιχεία που διαθέτουμε για αυτήν προέρχονται: 1.Από την εικονογραφία σφραγιστικών δακτυλιδιών, σφραγίδων, τοιχογραφιών και αντικειμένων μικροτεχνίας (ελεφαντουργίας κλπ). Κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

Τα Ελληνικά εκθέματα που κοσμούν τα μουσεία του κόσμου.

Τα Ελληνικά εκθέματα που κοσμούν τα μουσεία του κόσμου. Τα Ελληνικά εκθέματα που κοσμούν τα μουσεία του κόσμου. 2 ο ΓΕ.Λ. ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014-2015 Γ ΜΕΡΟΣ ( ΕΚΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΛΟΥΒΡΟΥ) 42 ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΒΡΟΥ 43 Το μουσείο του Λούβρου είναι ένα από τα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΦΟΣ-ΙΕΡΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΙΝΩΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΝΑ ΓΑΡΔΙΚΙΩΤΗ

ΤΑΦΟΣ-ΙΕΡΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΙΝΩΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΝΑ ΓΑΡΔΙΚΙΩΤΗ ΤΑΦΟΣ-ΙΕΡΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΜΙΝΩΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΝΑ ΓΑΡΔΙΚΙΩΤΗ ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Διώροφο οικοδόμημα Θαλαμωτός τάφος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Τμήμα εκπαιδευτικών προγραμμάτων Εκπαιδευτικές Μουσειοσκευές Οι Μουσειοσκευές είναι βαλίτσες που ταξιδεύουν από σχολείο

Διαβάστε περισσότερα

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Συνθήκη για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, που υιοθετήθηκε από την UNESCO το 1972, σηματοδότησε μια νέα εποχή στη διατήρηση των πολιτιστικών

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα ζώα του Μουσείου»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα ζώα του Μουσείου» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα ζώα του Μουσείου» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Τμήμα: Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 5. Τα εναέτια γλυπτά του Παρθενώνος Tα αετωματικά

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Τίτλος: «Η αιώνια αναζήτηση του Ωραίου» Προτεινόμενες τάξεις: Α και Β Γυμνασίου Χώροι διεξαγωγής: Στο σχολείο: προετοιμασία Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: έρευνα Προτεινόμενος

Διαβάστε περισσότερα

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας

Διαβάστε περισσότερα

σε δράση Μικροί αρχιτέκτονες Όνομα μαθητή Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Γυμνασίου

σε δράση Μικροί αρχιτέκτονες Όνομα μαθητή Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Γυμνασίου Μικροί αρχιτέκτονες σε δράση Όνομα μαθητή Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Ημερομηνία Δημοτικού Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Γυμνασίου Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Με

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα 1 Απριλίου 2014 Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα Πολιτισμός / Μουσεία Αναστασία Ματσαρίδου, Εικαστικός Νέο μουσείο Ακρόπολης Αθηνών Το μουσείο χαράζει μια μακραίωνη

Διαβάστε περισσότερα

διάστημα κατασκευής αυτών των αγγείων περιορίζεται σε δύο έως τρεις γενιές. Ως προς τη χρονολόγησή της βασιζόμαστε στα κεραμικά συνευρήματα που

διάστημα κατασκευής αυτών των αγγείων περιορίζεται σε δύο έως τρεις γενιές. Ως προς τη χρονολόγησή της βασιζόμαστε στα κεραμικά συνευρήματα που ΠΕΡΙΛΗΨΗ H διδακτορική διατριβή με θέμα: «Σύγκλιση Απόκλιση. Έρευνα & Συνεισφορά στην τοπική κεραμική της Περιφέρειας Αρμένων-Ρεθύμνου και στην Κεραμική Παραγωγή της Κρήτης κατά τον 14 ο και 13 ο π. Χ.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre Archaeoschool for the Future: a Sustainability Approach ΕΝΟΤΗΤΑ 2 Unità 2 ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre Ελένη Γαλάνη Πάμε ξανά! 1. Πώς χαιρετάμε στα ελληνικά 2. Ρωτάμε πώς είμαστε στα ελληνικά

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Στον κήπο με τα φυτά του Μουσείου» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Αγώνες: δράση και θέαμα»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Αγώνες: δράση και θέαμα» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Αγώνες: δράση και θέαμα» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο Ακρόπολης,

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ. Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ. Master Card Classic Credit

ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ. Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ. Master Card Classic Credit 1 ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ Master Card Classic Credit Προχοΐσκη Ερυθροστιλβωτού ΙΙΙ Ρυθμού Προχοΐσκη, δείγμα κεραμικής του Ερυθροστιλβωτού

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ»

ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ» ,,^ -^,;-,..:..,, : χ λ κ«:! «e.«?s"'h. ΗΗΗΜΗΗΒ ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ» ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙΜΑΡΑ Τα καινούρια προγράμματα του Τμήματος Εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Μουσείων Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Διάρθρωση μαθημάτων: Εισαγωγικά (2/10 Πλάντζος) Μεθοδολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ιερό Αφροδίτης Π α ν α γ ι ώ τ η ς Ν ε ο φ ύ τ ο υ Β 2 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαρία Χατζημιχαήλ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γενική Εισαγωγή..σελ.3 Ιστορική αναδρομή..σελ.3 Περιγραφή του χώρου.σελ.4

Διαβάστε περισσότερα

Η τέχνη του ψηφιδωτού (με αφορμή επίσκεψη στον Όσιο Λουκά)

Η τέχνη του ψηφιδωτού (με αφορμή επίσκεψη στον Όσιο Λουκά) 28/01/2019 Η τέχνη του ψηφιδωτού (με αφορμή επίσκεψη στον Όσιο Λουκά) / Επικαιρότητα Tα ψηφιδωτά αποτελούν είδος της εικονιστικής τέχνης που καλλιεργείται στους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Εκπαιδευτικά προγράμματα Νοεμβρίου 2018 στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. «Τα Σαββατοκύριακα μικροί μεγάλοι στο Μουσείο» ΠΑΙΔΙΑ 2-3,5 ΕΤΩΝ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Εκπαιδευτικά προγράμματα Νοεμβρίου 2018 στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. «Τα Σαββατοκύριακα μικροί μεγάλοι στο Μουσείο» ΠΑΙΔΙΑ 2-3,5 ΕΤΩΝ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Εκπαιδευτικά προγράμματα Νοεμβρίου 2018 στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης «Τα Σαββατοκύριακα μικροί μεγάλοι στο Μουσείο» Τα Σαββατοκύριακα μικροί μεγάλοι στο Μουσείο! Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Διαβάστε περισσότερα

2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ )

2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ ) 2. Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ (Σελ. 20-23) 2.1. Η Χώρα. Νείλος : Πηγές από Αιθιοπία και δέλτα. Δυτικά : Η Λιβυκή έρημος. Ανατολικά : Η έρημος του Σινά έως Ερυθρά Θάλασσα. Λάσπη Ευφορία. Άνω Αίγυπτος-Κάτω Αίγυπτος. 2.2.

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πηγές και μέθοδοι Κλασική Αρχαιολογία είναι: Ο κλάδος της αρχαιολογίας που μελετά τα υλικά

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος

ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης Δημήτρης Πλάντζος ΙΑ119: Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης Το μάθημα προφέρει μια συστηματική και

Διαβάστε περισσότερα