ΣΚOΡΔΟ. Πίνακας 3.1: Κατά προσέγγιση περιεκτικότητα 10 γραμμαρίων σκελίδας σκόρδου

Transcript

1 ΣΚΟΡΔΟ 37

2 38 ΣΚOΡΔΟ Είδος: Allium sativum L. της οικογένειας Liliaceae ή Alliaceae Χρωματοσώματα: 2n =16 Καταγωγή: Κεντρική Ασία (6.000 π.χ. στην Ινδία) Παραμεσόγειες περιοχές Γνωστό από π.χ. (Αίγυπτος, Κίνα, Αρχαία Ελλάδα) Χρήσεις: μαγειρική (αρτυματικό, καρύκευμα) σαλατικό (φρέσκα σκορδάκια) φαρμακευτικό κυκλοφοριακό σύστημα (αγιοένη, αλλισίνη) διουρητικό αντιοδονταλγικό ανθελμιδικό κατά της δυσεντερίας Θρεπτική αξία: (όρα κατωτέρω πίνακα) αντισηπτικό (κατά της γάγγραινας) Πίνακας 3.1: Κατά προσέγγιση περιεκτικότητα 10 γραμμαρίων σκελίδας σκόρδου Συστατικό Περιεκτικότητα α. Κύρια στοιχεία Ενέργεια (θερμίδες) 137 Νερό (%) 61 Πρωτεΐνες (γρ.) 7,5 Λίπος (γρ.) 0,5 Υδατάνθρακες (γρ.) 30,8 β. Βιταμίνες Βιταμίνη Α (ΙU) ίχνη Βιταμίνη Β1 (θειαμίνη)(mg) 0,20 Βιταμίνη Β2 (ριβοφλαβίνη)(mg) 0,11 Νιασίνη (mg) 0,70 Βιταμίνη C (ασκορβικό οξύ)(mg) 15 γ. Ανόργανα άλατα Ca (mg) 24 Fe (mg) 1.7 Mg (mg) 32 P (mg) 195 Να 10 Κ 540 Πηγή: National Food Review (1978) USDA

3 39 Εξάπλωση: (δες πίνακες 3.2 και 3.3) Πίνακας 1. Έκταση και παραγωγή ξηρών σκόρδων σε παγκόσμια κλίμακα, Γεωγραφικός χώρος στις κυριότερες χώρες παραγωγής και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) κατά το έτος Έκταση Χ 1000 στρ. Παραγωγή Χ 1000 Μ.Τ. Mέση απόδοση (κιλά/στρεμ. ) % του συνόλου της παραγωγής Υφήλιος ,00 Ήπειρος Αφρική ,08 Β.& Κ. Αμερική ,98 Ν. Αμερική ,34 Ασία ,50 Ευρώπη ,08 Ωκεανία ,02 Κυριότερες χώρες παραγωγής 1. Κίνα ,21 2. Ινδία ,94 3. Ν. Κορέα ,01 4. Η.Π.Α ,33 5. Αίγυπτος ,12 6. Ρωσία ,98 7. Ισπανία ,77 8. Ουκρανία ,33 9. Αργεντινή , Ταϊλάνδη ,26 Χώρες Ευρωπαϊκής Ένωσης* 1. Ισπανία ,77 2. Γαλλία ,41 3. Ιταλία ,34 4. Ελλάδα ,15 5. Ουγγαρία ,14 6. Κροατία ,10 7. Σλοβακία ,05 8. Τσεχία ,04 9. Σλοβενία , Μάλτα ,01 * Οι λοιπές χώρες της Ε.E. δεν αναφέρονται στην πηγή πληροφοριών, πιθανόν λόγω της μικρής παραγωγής Πηγή: FAO Yearbook 2002, Production Vol. 55 (FAO statistics Series No 170).

4 40 Πίνακας 3.3: Έκταση και παραγωγή ξηρών σκόρδων στην Ελλάδα, κατά την περίοδο Έτος Καλλιέργεια σκόρδο για βολβούς Έτος Καλλιέργεια σκόρδο για βολβούς Έκταση (στρέμ.) Παραγωγή (τόνοι) Μέση απόδοση (κιλά/στρ.) Έκταση (στρέμ.) Παραγωγή (τόνοι) Μέση απόδοση (κιλά/στρ.) Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Υπουργείου Γεωργίας

5 41 Πίνακας 3.4: Σημαντικότερα καλλιεργητικά κέντρα Περιοχή Σκόρδου για βολβούς στην Ελλάδα. Έκταση (στρέμματα) Ορεστιάδα Ροδόπη Εύβοια Αιτωλοακαρνανία 740 Κέρκυρα 700 Δράμα 700 Αρκαδία (περιοχή Τρίπολης) >500 Εικόνα 3.1: Φυτά σκόρδου Βοτανικοί χαρακτήρες σκόρδου Φυτό: ποώδες, μονοετές με ψευδοβλαστό (ψευδοστέλεχος) Ρίζα: θυσανώδης, πιο πλούσια και μεγαλύτερη εκείνης του κρεμμυδιού. Φύλλα: λογχοειδή, επίπεδα, διατεταγμένα σε δύο σειρές

6 42 Ανθικό στέλεχος: Συνήθως δε σχηματίζεται στα εύκρατα κλίματα. Συνεκτικό, πλήρες, φέρει στην κορυφή ταξιανθία με εξαμερή άνθη ή ανθοταξικά βολβίδια (σχηματίζεται στα τροπικά κλίματα). Βολβός: συνίσταται από περγαμηνοειδή φύλλα (χιτώνες) και σκελίδες (8-14) Σκελίδα: εξωτερικό φύλλο (περγαμηνοειδής χιτώνας) εσωτερικό φύλλο παχύ-βρώσιμο κέντρο (βλαστικός οφθαλμός +1-2 καταβολές φύλλων) Εικόνα 3.2: Βολβοί σκόρδου

7 Εικόνα 3.3: Εγκάρσια τομή και κατά μήκος διαχωρισμός σκελίδων σκόρδου 43

8 44 Εικόνα 3.4: Σχηματική παράσταση βολβού σκόρδου Α: Κατά μήκος τομή σκόρδου Β: Εγκάρσια τομή σκόρδου σ: σκελίδα φ: φύλλο αρχικών σταδίων ανάπτυξης σκ: σκελίδα φ: φύλλο μπβ: μεριστωματική πλάκα βολβού (στέλεχος) μπσ: μεριστωματική πλάκα σκελίδας μφβ: μεμβρανώδη φύλλα βολβού μφσ: μεμβρανώδη φύλλα σκελίδας μφβ: μεμβρανώδη φύλλα βολβού μφσ: μεμβρανώδη φύλλα σκελίδας ρ: ρίζα λφ: λαιμός φύλλων Παράγοντες που επηρεάζουν τη βολβοποίηση στο σκόρδο: 1. Μεγάλη φωτοπερίοδος + υψηλή θερμοκρασία ευνοούν τη βολβοποίηση 2. Συνθήκες αποθήκευσης των βολβών Θερμοκρασία 5-15 ο C για ημέρες ευνοεί τη βολβοποίηση Θερμοκρασία >25 ο C παρεμποδίζει τη βολβοποίηση 3. Συνθήκες στο χωράφι πριν τη βολβοποίηση Θερμοκρασίες 0-10 ο C ευνοούν τη βολβοποίηση Χαμηλές θερμοκρασίες κατά την περίοδο της βολβοποίησης προκαλούν εκβλάστηση των ήδη σχηματισθέντων σκελίδων. Ζεστές ημέρες και μικρή φωτοπερίοδος δεν ευνοούν τη βολβοποίηση. Θερμοκρασία εδάφους > 20 ο C προκαλεί σχηματισμό μικρών βολβών. Εδαφοκλιματικές απαιτήσεις σκόρδου Κλίμα: Θερμοκρασία Ίδια επίπεδα με το κρεμμύδι Αντέχει καλύτερα στις χαμηλές θερμοκρασίες. Αναγκαίες συνθήκες: Υψηλές θερμοκρασίες και χαμηλή Σ.Υ. Έδαφος (ιδανικό): μέτριας σύστασης, ελαφρύ, γόνιμο, πλούσιο σε οργανική ουσία. βάθους τουλάχιστον εκ., καλά αποστραγγιζόμενο pη: 6-7

9 45 Προετοιμασία εδάφους: α. Κατεργασία εδάφους βαθύ όργωμα, σβάρνισμα, φρεζάρισμα διαμόρφωση αυλάκων, αναχωμάτων. β. Βασική λίπανση - Απαιτήσεις για την παραγωγή κιλών/στρέμμα βολβών: 5 μονάδες Ν 1,5» P 2 O 5 3» K 2 O - Προτεινόμενες ποσότητες λιπασμάτων στο στρέμμα κιλά καλά χωνεμένης κοπριάς 7-9 μονάδες Ν 6-8» P 2 O 5, δηλαδή κιλά απλού υπερφωσφορικού (0-20-0) 8-10» K 2 O, δηλαδή κιλά θειικού καλίου (0-0-50) Μορφές καλλιέργειας σκόρδου ι. Φύτευση σκελίδων για παραγωγή ξηρών βολβών Εποχή: Φθινόπωρο ή νωρίς την άνοιξη Αποστάσεις φύτευσης: Μεταξύ των γραμμών 30 εκ. (σε αναχώματα ή στα δύο πρανή των αυλακιών) Επί των γραμμών 10 εκ. φυτό-φυτό Βάθος φύτευσης: 2,5-5 εκ. (μ.ο. 3-4 εκ.) Τρόπος: η κορυφή (μύτη) των σκελίδων προς τα πάνω ή με γωνία προς τα κάτω.

10 46 Εικόνα 3.5: Φύτευση των σκελίδων με το χέρι σε γραμμές ιι. Φύτευση σκελίδων για παραγωγή φρέσκων (χλωρών) σκόρδων Εποχή: Επαναληπτικά από φθινόπωρο μέχρι αργά την άνοιξη Αποστάσεις φύτευσης: μεταξύ γραμμών 25 εκ. επί γραμμών 5 εκ. Εικόνα 3.6: Καλλιέργεια σκόρδου σε αρχικά βλαστικά στάδια σε τραπέζια Καλλιεργητικές φροντίδες - Σκαλίσματα, βοτανίσματα - Χημική ζιζανιοκτονία στο σκόρδο Α Προφυτρωτικά (πριν τη μεταφύτευση επί γυμνού εδάφους). - Amex EC (Butralin) γρ/στρέμμα, διασπορά και ελαφρό πότισμα: καταπολεμά αγρωστώδη και πλατύφυλλα.

11 47 - Dachtal (Chlorthal dimethyl) γρ/στρέμμα. (διάλυση σε 50 lit. νερό και ψεκασμός της επιφάνειας). Καταπολεμά τους βλαστάνοντες σπόρους αγρωστωδών και πλατύφυλλων. - Stomp 330E (Pentimethalin) γραμ. σε λίτρα νερό και ψεκασμός ενός στρέμματος. Όχι σε αμμώδη ή πλούσια σε οργανική ουσία εδάφη. Καταπολεμά αγρωστώδη και πλατύφυλλα. Β Μεταφυτρωτικά ( Όταν τα φυτά αποκτήσουν 3-5 φύλλα). - Ζιζαλόν (alloxydim): ψεκασμός γρ./στρέμμα, όταν τα ζιζάνια αποκτήσουν 1-4 φύλλα. Καταπολεμά τα αγρωστώδη. - Totril (ioxynil): 65 γρ/στρέμμα σε lit νερού. Για ετήσια πλατύφυλλα. - Linuron (Afalon): γρ./στρέμμα σε lit νερού. Για νεαρά ετήσια αγρωστώδη και πλατύφυλλα. - Tribunil (methabenz thiazuron): γρ/στρέμμα σε lit νερού. Όχι σε αμμώδη και τυρφώδη εδάφη. Κατάλληλο για βλαστάνοντες σπόρους και νεαρά ζιζάνια ετήσιων αγρωστωδών και πλατύφυλλων. - Ποτίσματα - Επιφανειακή λίπανση (5-9 μονάδες Ν, πριν την έναρξη βολβοποίησης - Φυτοπροστασία (εφαρμόζεται το καταλληλότερο κάθε φορά πρόγραμμα ψεκασμού των προστατευτικών σκευασμάτων) - Συγκομιδή-διαλογή-αποθήκευση Εικόνα 3.7: Εκμηχανισμένη εξαγωγή βολβών σκόρδου από το έδαφος

12 48 Εικόνα 3.8: Μεταφορά των βολβών στο χώρο διαλογής και πλέξιμό τους σε πλεξούδες Εχθροί 1. Νηματώδεις σκώληκες (Ditylenchus dipsaci) 2. Έντομα (όλα όσα προσβάλλουν το κρεμμύδι, με έμφαση στα παρακάτω): - Thrips tabaci (θρίπας) - Hylemia antiqua (μυίγα) Ασθένειες (όλες όσες προσβάλλουν το κρεμμύδι, με έμφαση στις παρακάτω): - Peronospora destructor (περονόσπορος) - Puccinia porri (σκωρίαση) - Fusarium spp. (φουζαρίωση) - Pyrenochaeta terrestris (πυρηνοχαίτα) - Sclerotium cepivorum (σκληρωτίαση) - Helmithosporium allii (ελμιθοσπορίαση) Ποικιλίες Τριπόλεως California late California early Creole Chilleno Formiozan Egyptian

13 49 Πίνακας 3.3: Έκταση και παραγωγή ξηρών βολβών σκόρδου στην Ελλάδα, κατά την περίοδο Έτος Σκόρδα (βολβοί) Παραγωγή (τόνοι) Έκταση (στρέμματα) Μέση στρεμματική απόδοση (κιλά/στρεμ.)

14 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Υπουργείου Γεωργίας 50

15 37 Α: Κατά μήκος τομή σκόρδου σ: σκελίδα φ: φύλλο αρχικών σταδίων ανάπτυξης μπβ: μεριστωματική πλάκα βολβού (στέλεχος) μπσ: μεριστωματική πλάκα σκελίδας μφβ: μεμβρανώδη φύλλα βολβού μφσ: μεμβρανώδη φύλλα σκελίδας ρ: ρίζα λφ: λαιμός φύλλων Εικόνα 3.4: Σχηματική παράσταση βολβού σκόρδου Β: Εγκάρσια τομή σκόρδου σκ: σκελίδα φ: φύλλο μφβ: μεμβρανώδη φύλλα βολβού μφσ: μεμβρανώδη φύλλα σκελίδας