«ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ»"

Transcript

1 ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τμήμα Γεωγραφίας Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Εφαρμοσμένη Γεωγραφία και Διαχείριση του Χώρου Κατεύθυνση Γεωπληροφορικής «ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ» Διπλωματική Εργασία της Σαλονικίδη Αθανασίας ΑΜ: Αθήνα, Φεβρουάριος 2016

2 ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Τμήμα Γεωγραφίας Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Εφαρμοσμένη Γεωγραφία και Διαχείριση του Χώρου Κατεύθυνση Γεωπληροφορικής «ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΗΛΙΑΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ» Διπλωματική Εργασία της Σαλονικίδη Αθανασίας ΑΜ: Επιβλέπων: Δρ. Κατσαφάδος Πέτρος Αθήνα, Φεβρουάριος 2016

3 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ... iv ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ... iv ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΧΑΡΤΩΝ... v ΠΡΟΛΟΓΟΣ... vii ΠΕΡΙΛΗΨΗ... viii ABSTRACT... ix 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ηλιακό Δυναμικό και αξιοποίησή του ΑΠΕ και Φ/Β, περιγραφή και χρησιμότητα Νομοθεσίες και Οδηγίες σχετικές με ΑΠΕ Φ/Β και Ηλιακό δυναμικό στην Ευρώπη και Ελλάδα Ηλιακό Δυναμικό Χρησιμότητα ΣΓΠ Κριτήρια χωροθέτησης Φ/Β πάρκου Μεθοδολογία Λογισμικά Πρωτογενή εισερχόμενης Ηλιακής Ακτινοβολίας Χωρικά Δεδομένα Οι Πηγές των Χωρικών Δεδομένων Η Φύση των Χωρικών Δεδομένων Μεθοδολογία Ηλιακού Δυναμικού i

4 3.4.1 Απόκλιση Ηλίου (ds) Ωριαία Γωνία (hr) Συνημίτονο Ζενίθιας Γωνίας cos(z) Αζιμούθια Γωνία (β) Συνημίτονο γωνίας i (cosi) Προετοιμασία δεδομένων για τον υπολογισμό Ηλιακού Δυναμικού Τροποποίηση δεδομένων DEM Υπολογισμός κλίσης και προσανατολισμού κλίσης Τροποποίηση δεδομένων εισερχόμενης Ηλιακής Ακτινοβολίας μέσω ΣΓΠ Τροποποίηση δεδομένων μέσω Matlab Κατασκευή κώδικα στη Matlab για υπολογισμό Ηλιακού Δυναμικού Εισαγωγή υπολογισμένου Ηλιακού Δυναμικού στα ΣΓΠ Κατασκευή χάρτη καταλληλότητας χωροθέτησης Φ/Β Πάρκου Πολυκριτηριακή Ανάλυση Μεθοδολογία Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών Ανάλυση Αποτελεσμάτων και Σχολιασμός Χάρτες Ανάγλυφου, Κλίσης και Προσανατολισμού Κλίσης Δεδομένα Πολυκριτηριακής Ανάλυσης Διαχρονική μεταβολή Ηλιακού Δυναμικού Χάρτες Ηλιακού Δυναμικού και εισερχόμενης Ηλιακής Ακτινοβολίας Συνολική εισερχόμενη Ηλιακή Ακτινοβολία Μέσο συνολικό Ηλιακό Δυναμικό ii

5 4.4.3 Μέσο ημερήσιο Ηλιακό Δυναμικό ανά μήνες Μέσο ημερήσιο Ηλιακό Δυναμικό ανά εποχές Χάρτης καταλληλότητας χωροθέτησης Φ/Β πάρκου Συμπεράσματα Δυσκολίες και μελλοντικοί στόχοι Βιβλιογραφία Ελληνόγλωσση Βιβλιογραφία Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία Βιβλιογραφία Διαδικτύου iii

6 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 3.1. Χωρικά Δεδομένα Πηγή Ιστοσελίδα Πίνακας 3.2. Χωρικά Δεδομένα Κατηγορία και Είδος Δεδομένων Πίνακας 3.3. Περιορισμοί ΕΠΧΣΣΑ Χωρικά Δεδομένα Πίνακας 3.4. Φυσικογεωγραφικοί περιορισμοί Χωρικά Δεδομένα Πίνακας 3.5. Κατηγοριοποίηση Χρήσεις γης (Corine 2000) βάσει καταλληλότητας. 35 Πίνακας 4.1. Ποσοστά κάλυψης ανά κατηγορίες κλίσης Πίνακας 4.2. Ποσοστά κάλυψης ανά κατηγορίες προσανατολισμού κλίσης Πίνακας 4.3. Στατιστικά ετήσιας μεταβολής συνολικού ηλιακού δυναμικού kwh/m Πίνακας 4.4. Στατιστικά μεταβολής μέσου ημερήσιου ηλιακού δυναμικού ανά μήνα kwh/m ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 3.1. Απόκλιση Ηλίου (Πηγή: pveducation 2016) Σχήμα 3.2. Ζενίθια γωνία και γωνία ύψους του ήλιου (Πηγή: pveducation 2016) Σχήμα 3.3. Υπολογισμός γωνίας i (Πηγή: Pielke 2002) Σχήμα 3.4. Προσανατολισμός κλίσης (Πηγή: ArcGIS) Σχήμα 3.5. GIS μοντέλο μετατροπής δεδομένων εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας Σχήμα 3.6.GIS μοντέλο μετατροπής τελικών δεδομένων ηλιακού δυναμικού iv

7 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΧΑΡΤΩΝ Χάρτης 4.1. Υψομετρικός χάρτης Ελλάδος Χάρτης 4.2. Κλίση εδάφους σε μοίρες Χάρτης 4.3. Προσανατολισμός κλίσης ανά κατηγορίες Χάρτης 4.4. Περιοχές αποκλεισμού βάσει απόστασης από το υδρογραφικό δίκτυο.. 43 Χάρτης 4.5. Περιοχές αποκλεισμού βάσει απόστασης από το οδικό δίκτυο και τους κεντρικούς οικισμούς Χάρτης 4.6. Λίμνες και περιοχές Natura Χάρτης 4.7. Περιοχές αποκλεισμού βάσει διαφόρων περιβαλλοντικών κριτηρίων Χάρτης 4.8. Εγκατεστημένοι φωτοβολταϊκοί σταθμοί Χάρτης 4.9. Κατηγορίες χρήσεις γης (Corine 2000) Χάρτης Ορατότητα από κεντρικούς οικισμούς Χάρτης Συνολική εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία 2005 (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο συνολικό ηλιακό δυναμικό (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Ιανουαρίου (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Φεβρουαρίου (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Μαρτίου (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Απριλίου (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Μαΐου (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Ιουνίου (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Ιουλίου (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Αυγούστου (kwh/m 2 ) v

8 Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Σεπτεμβρίου (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Οκτωβρίου (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Νοεμβρίου (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό Δεκεμβρίου (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό χειμώνα (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό άνοιξης (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό καλοκαιριού (kwh/m 2 ) Χάρτης Μέσο ημερήσιο ηλιακό δυναμικό φθινοπώρου (kwh/m 2 ) Χάρτης Κατάλληλες εκτάσεις για χωροθέτηση φωτοβολταϊκού πάρκου με διαβάθμιση ηλιακού δυναμικού (kwh/m 2 ) Χάρτης Κατάλληλες εκτάσεις για χωροθέτηση φωτοβολταϊκού πάρκου με διαβάθμιση ηλιακού δυναμικού (kwh/m 2 ), Ηράκλειο, Λασίθι Χάρτης Κατάλληλες εκτάσεις για χωροθέτηση φωτοβολταϊκού πάρκου με διαβάθμιση ηλιακού δυναμικού (kwh/m 2 ), Ρόδος Χάρτης Κατάλληλες εκτάσεις για χωροθέτηση φωτοβολταϊκού πάρκου με διαβάθμιση ηλιακού δυναμικού (kwh/m 2 ), Κως Χάρτης Κατάλληλες εκτάσεις για χωροθέτηση φωτοβολταϊκού πάρκου με διαβάθμιση ηλιακού δυναμικού (kwh/m 2 ), Χίος Χάρτης Κατάλληλες εκτάσεις για χωροθέτηση φωτοβολταϊκού πάρκου με διαβάθμιση ηλιακού δυναμικού (kwh/m 2 ), Κρανίδι vi

9 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα διπλωματική εργασία εκπονήθηκε στο πλαίσιο του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του τμήματος Γεωγραφίας του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου, της κατεύθυνσης Γεωπληροφορικής. Η επιλογή του θέματος, το οποίο αφορά τον υπολογισμό του συνολικού ηλιακού δυναμικού στο χώρο της Ελλάδας και την κατασκευή χάρτη καταλληλότητας χωροθέτησης φωτοβολταϊκού πάρκου με χρήση Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών, έγινε με γνώμονα τόσο το επαγγελματικό μου ενδιαφέρον όσο και την προσωπική μου προτίμηση σε ενεργειακά θέματα και πιο ειδικά σε ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας). Ταυτόχρονα, θεωρώ πως οι ΑΠΕ είναι ύψιστης σημασίας για το σύγχρονο κόσμο που ζούμε, τόσο για την απαίτησή του σε ενέργεια αλλά και όσο για την προστασία από επιπλέον ρύπους. Συγκεκριμένα, επέλεξα τα φωτοβολταϊκά πάρκα, διότι πιστεύω πως σε αντίθεση με άλλα ΑΠΕ είναι πιο αποδεκτά από τους πολίτες, αλλά και επειδή θεωρώ την ηλιακή ενέργεια ως την πιο σταθερή πηγή ενέργειας. Κατά την εκπόνηση της παρούσας εργασίας, η συμβολή του κύριου Παπαδόπουλου Αναστάσιου και του επιβλέποντα διδάσκοντα Κατσαφάδου Πέτρου ήταν ουσιαστική. Επομένως αισθάνομαι την υποχρέωση να τους ευχαριστήσω για την καθοδήγηση, τις εύστοχες παρατηρήσεις, όπως και τις υποδείξεις τους. Ευχαριστίες θα ήθελα επίσης να εκφράσω στο σύνολο των διδασκόντων καθηγητών του τμήματος Γεωγραφίας για την πολύτιμη γνώση που μου παρείχαν, αλλά και για το ότι μου άνοιξαν τους ορίζοντες δίνοντάς μου καινούριες ιδέες και οπτικές γωνίες. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω τη μητέρα μου και την αδερφή μου για τη συνεχή τους ενθάρρυνση, όπως και τους φίλους μου για τη ψυχολογική υποστήριξη που μου παρείχαν, καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών μου στο Π.Μ.Σ. vii

10 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στόχος της παρούσας εργασίας είναι η κατασκευή και ο υπολογισμός ενός χάρτη συνολικού ηλιακού δυναμικού για τον Ελλαδικό χώρο όπως επίσης και ένας χάρτης καταλληλότητας χωροθέτησης φωτοβολταϊκού πάρκου με τη χρήση Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ). Ο υπολογισμός του ηλιακού δυναμικού πραγματοποιείται με τη χρήση σχετικής μεθοδολογίας αλλά και εργαλείων του προγράμματος ArcGIS (ESRI) που διευκολύνουν τον υπολογισμό αλλά και την ταχύτητά του. Για τον υπολογισμό αυτόν, αναπτύχθηκε κώδικας στη γλώσσα προγραμματισμού Matlab χρησιμοποιώντας και δεδομένα που έχουν παραχθεί μέσω ArcMap. Το ηλιακό δυναμικό υπολογίζεται με βάση την εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία που έχει προσομοιωθεί από το ατμοσφαιρικό μοντέλο POSEIDON με πραγματικές μετρήσεις, σε οριζόντια χωρική ανάλυση 10 km για περίοδο 15 ετών ( ). Επιπλέον, ο υπολογισμός αυτός περιλαμβάνει και το ανάγλυφο της επιφάνειας της Γης, όπου χρησιμοποιούνται ως μεταβλητές το γεωγραφικό πλάτος της περιοχής μελέτης, το αζιμούθιο και την απόκλιση του ηλίου, την ζενίθια γωνία όπως και την ωριαία γωνία. Με βάση το υπολογισμένο συνολικό ηλιακό δυναμικό και χωρικές μεταβλητές, κατασκευάζεται χάρτης καταλληλότητας χωροθέτησης φωτοβολταϊκού πάρκου. Οι χωρικές μεταβλητές που λαμβάνονται υπόψη είναι η κλίση του εδάφους, ο προσανατολισμός της κλίσης, η απόσταση από το οδικό δίκτυο, το υδρογραφικό δίκτυο, η ακτογραμμή και οι οικισμοί, η ορατότητα από οικισμούς, οι χρήσεις γης, οι εκτάσεις Natura, οι λίμνες και η σκίαση που δημιουργείται από τον ήλιο με βάση το ανάγλυφο. Τα παραγόμενα δεδομένα εκτιμώνται και απεικονίζονται σε θεματικούς χάρτες 250 m. Λέξεις Κλειδιά: Ηλιακό δυναμικό, φωτοβολταϊκό πάρκο, ΣΓΠ, καταλληλότητα, ανάγλυφο, κλιματική ανάλυση, πολυκριτηριακή ανάλυση, κλίση, χωροθέτηση viii

11 ABSTRACT The aim of this thesis is the production and the calculation of a solar irradiance map for Greece and a solar park allocation suitability map using Geographical Information Systems (GIS). The calculation of the solar irradiance is performed using relevant methodology and tools from the program ArcGIS (ESRI) to facilitate the calculation and increase the calculation s speed. For this calculation, code was developed in the programming language Matlab, also using data produced by ArcMap. The solar irradiance is calculated based on the incoming solar radiation which has been simulated by the atmospheric model POSEIDON with actual measurements, with horizontal spatial resolution 10 km for 15 years ( ). Moreover, this calculation includes the relief of the Earth s surface, where the variables used are the latitude of the study area, azimuth and declination of the sun, the zenith angle and the hourly angle. Based on the calculated solar irradiance and spatial variables, solar park allocation suitability map was produced. The spatial variables taken into account is the surface s slope, the aspect of the slope, the distance from the roads network, hydrographic network, coastline and settlements, the visibility from settlements, land use, Natura areas, lakes and hillshade created by the sun and relief. The produced data is estimated and displayed in thematic maps 250 m. Keywords: Solar irradiance, photovoltaic park, GIS, surface s relief, suitability, climatic analysis, multi-criteria analysis, slope, allocation ix

12 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στον τωρινό και ταχεία εξελισσόμενο τεχνολογικά κόσμο, μεγάλα ποσά ηλεκτρικής ενέργειας είναι αναγκαία. Για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χρησιμοποιούνται κυρίως συμβατικές πηγές ενέργειας, οι οποίες είναι εξαντλήσιμες αλλά και η χρήση τους μολύνει το περιβάλλον. Μία λύση σε αυτό το πρόβλημα είναι η εκμετάλλευση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), οι οποίες είναι ανεξάντλητες, υπάρχουν φυσικά και η χρήση τους προκαλεί ελάχιστη έως μηδαμινή περιβαλλοντική επιβάρυνση. Οι βασικότερες πηγές είναι ο ήλιος, ο αέρας και η ροή του νερού. Οι περισσότερες ΑΠΕ προέρχονται από την ακτινοβολία και την ενέργεια του ήλιου πάνω στην επιφάνεια της Γης. Ο ήλιος είναι η πιο σταθερή πηγή ενέργειας, έχοντας ως μόνα εμπόδια τη νεφοκάλυψη και τα έντονα ανάγλυφα της επιφάνειας της Γης. Για τη βέλτιστη εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών πάρκων, η ακριβέστερη εκτίμηση του ηλιακού δυναμικού πάνω στο ανάγλυφο της επιφάνειας της Γης είναι αναγκαία. Για την εκτίμηση αυτή μπορούν να χρησιμοποιηθούν δεδομένα από δορυφόρους (μετεωρολογικά, γεωφυσικά, μετρήσεις ακτινοβολίας), από μετεωρολογικούς σταθμούς και από τοπικές μετρήσεις του ηλιακού δυναμικού. Επίσης, κατασκευάζονται μοντέλα υπολογισμού του ηλιακού δυναμικού, γίνονται παλινδρομήσεις βάσει των μετρήσεων ή και χρησιμοποιούνται διάφορα προγράμματα που μπορούν να διευκολύνουν την εκτίμηση αυτή, όπως τα Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών (ΣΓΠ). Στη συνέχεια, πέρα από την εκτίμηση του ηλιακού δυναμικού, είναι επίσης σημαντικό να αναδειχθούν οι εκτάσεις οι οποίες είναι οι καταλληλότερες για τη χωροθέτηση ενός φωτοβολταϊκού πάρκου. Αυτές οι εκτάσεις μπορούν να κριθούν με βάση το ηλιακό δυναμικό αλλά και σχετικά κριτήρια που έχει η κάθε χώρα για τη χωροθέτηση φωτοβολταϊκών πάρκων. Παρόμοιες μελέτες έχουν πραγματοποιηθεί παγκοσμίως και έχουν αναπτυχθεί διαφόρων ειδών μοντέλα με σκοπό την όσο πιο ρεαλιστική εκτίμηση του ηλιακού δυναμικού. Ξεκινώντας από πιο παλιά, σχετικά με την εκτίμηση ηλιακού δυναμικού, ο Tarpley (1979) χρησιμοποίησε μετρήσεις ηλιακού δυναμικού από πυρανόμετρα, νεφοκάλυψη, είδος νεφών και ποσοστό νερού στην ατμόσφαιρα από μετεωρολογικούς σταθμούς αλλά και μετεωρολογικούς δορυφόρους, για να εκτιμήσει το ηλιακό δυναμικό στα Great Plains των ΗΠΑ. Σε μερικές πιο σύγχρονες μελέτες στις οποίες κατασκευάστηκαν μοντέλα για τον υπολογισμό του ηλιακού δυναμικού 1

13 τα οποία όμως δε λαμβάνουν υπόψη τη νεφοκάλυψη, όπως των Allen et al. (2006) στις ΗΠΑ, των Kumar et al. (1997) στην Αυστραλία, των Tian et al. (2001) στη Νέα Ζηλανδία και των Donatelli et al. (2006) με το λογισμικό GSRad στην Ιταλία, όπου αναπτύχθηκαν μοντέλα ή και αλγόριθμοι για τον υπολογισμό του ηλιακού δυναμικού πάνω στο ανάγλυφο της Γης και με βάση τη διαπερατότητα της ατμόσφαιρας. Από τους Suri and Hofierka (2004) έχει αναπτυχθεί το μοντέλο r.sun το οποίο μπορεί να υπολογίσει το ηλιακό δυναμικό για την κεντρική και ανατολική Ευρώπη με βάση το ανάγλυφο. Αντίστοιχα οι Dubayah and Rich (1995) έχουν αναπτύξει το μοντέλο ATM (Atmospheric and Topographic Model) και το SOLARFLUX (βασισμένο σε ΣΓΠ) τα οποία μπορούν να υπολογίσουν το ηλιακό δυναμικό βάση της ατμόσφαιρας, τη νεφοκάλυψη, το ανάγλυφο αλλά και τις σκιάσεις του ανάγλυφου. Μία μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε μια πιο ευρεία κλίμακα υπολογισμού του ηλιακού δυναμικού είναι των Tobiska et al. (2000), όπου κατασκευάστηκε το μοντέλο SOLAR2000 για την εκτίμηση ηλιακού δυναμικού στο ηλιακό μας σύστημα, αλλά και σε άλλους πλανήτες πέρα από τη Γη, και ο βασικός του σκοπός είναι η κατανόηση του πώς ο ήλιος διαφέρει φασματικά με τη πάροδο του χρόνου και από τις ακτίνες Χ μέχρι τα υπέρυθρα μήκη κύματος. Σε μία ακόμη πιο πρόσφατη μελέτη (Mellit and Pavan, 2010) στην Ιταλία, έγινε εκτίμηση του ηλιακού δυναμικού με την κατασκευή ενός μοντέλου που χρησιμοποιεί τεχνητό νευρωνικό δίκτυο (artificial neural network), όπου λαμβάνονται υπόψη πολλές ατμοσφαιρικές μεταβλητές αλλά μόνο το γεωγραφικό πλάτος από γεωγραφικές μεταβλητές. Το μοντέλο που κατασκεύασαν πραγματοποιεί και υπολογισμούς για το προβλεπόμενο ηλιακό δυναμικό συνδυαστικά με το εκτιμώμενο. Ο Marquez και Coimbra (2011) παρομοίως με τους Mellit και Pavan (2010) κατασκεύασαν ένα μοντέλο που χρησιμοποιεί τεχνητό νευρωνικό δίκτυο, στο οποίο εισάγονται εκτιμώμενες μετεωρολογικές μεταβλητές, υπολογισμένες από την Εθνική Υπηρεσία Καιρού των ΗΠΑ, και με τη βοήθεια υπολογιζόμενων μέσων σφαλμάτων πραγματοποιείται μία πιο ρεαλιστική εκτίμηση του ηλιακού δυναμικού. Για την Ελλάδα, μία παρόμοια μελέτη που χρησιμοποίησε το ατμοσφαιρικό μοντέλο POSEIDON (Papadopoulos et al., 2002) είναι αυτή των Katsafados et al. (2012) όπου αναπτύχθηκε ένας κάνναβος που αντιπροσωπεύει τις ατμοσφαιρικές συνθήκες κοντά στην επιφάνεια της γης. Οι ατμοσφαιρικές μεταβλητές που χρησιμοποιήθηκαν ήταν η μέση θερμοκρασία, η σχετική υγρασία και η εκτιμώμενη βροχόπτωση. 2

14 Μελέτες σχετικές με τη χωροθέτηση φωτοβολταϊκού πάρκου στην Ελλάδα με τη χρήση ΣΓΠ είναι αυτή του Κοντογιάννη (2013) για την Άρτα, των Χατζόπουλο κ.α. (2007) για το νησί της Λέσβου και των Βαλτοπούλου κ.α. (2013) για το Πεντελικό Όρος. Η μελέτες αυτές πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση της σχετικής υπάρχουσας νομοθεσίας και των ανάλογων χωρικών δεδομένων. Οι κατάλληλες εκτάσεις για χωροθέτηση φωτοβολταϊκών με βάση τον Κοντογιάννη (2013) στην Άρτα, βρίσκονται διάσπαρτες στο κέντρο του νομού Άρτας και στα ανατολικά όριά της. Οι ζώνες που δεν έχουν αποκλειστεί, βάσει πολυκριτηριακής ανάλυσης, για τη χωροθέτηση φωτοβολταϊκού πάρκου στη Λέσβο με βάση τους Χατζόπουλος κ.α. (2007), βρίσκονται στη βόρεια και ανατολική Λέσβο. Τέλος, οι θέσεις επιλογής για εγκατάσταση φωτοβολταϊκού πάρκου 100 KW στο Πεντελικό Όρος, βρίσκονται στις βορειοδυτικές και ανατολικές εκτάσεις. Στην παρούσα διπλωματική εργασία εκτιμάται το ηλιακό δυναμικό του Ελλαδικού χώρου βάση του ανάγλυφου της επιφάνειας της Γης και της προσημείωσης της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας του ατμοσφαιρικού μοντέλου POSEIDON με τη χρήση γλώσσας προγραμματισμού Matlab και δημιουργείται χάρτης καταλληλότητας χωροθέτησης φωτοβολταϊκού πάρκου με τη χρήση ΣΓΠ και βάση σχετικής νομοθεσίας, όπως το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης και τον Ν. 2773/99. Συνεπώς, στόχος της εργασίας είναι η αποτύπωση του ηλιακού δυναμικού στον Ελλαδικό χώρο για την περίοδο (κλιματική εκτίμηση) και η ανάδειξη περιοχών αξιοποίησης του ηλιακού δυναμικού μέσω πολυκριτηριακής ανάλυσης με χρήση Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών και τη γλώσσα προγραμματισμού Matlab. Στα κεφάλαια που ακολουθούν αναλύεται το ηλιακό δυναμικό και η αξιοποίησή του, τα δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα εργασία και η φύση τους, η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε και για πιο λόγο, τα αποτελέσματα και ο σχολιασμός τους και τέλος τα συμπεράσματα της εργασίας. 3

15 2. Ηλιακό Δυναμικό και αξιοποίησή του Στο κεφάλαιο αυτό, περιγράφονται συνοπτικά οι ΑΠΕ και τα Φ/Β αλλά και αναφέρεται η χρησιμότητά τους. Επιπλέον, αναλύεται το ηλιακό δυναμικό, από τι επηρεάζεται όπως και η κατανομή του στην Ευρώπη. Επίσης, επεξηγείται σχετική νομοθεσία και οδηγίες με τις ΑΠΕ αλλά και η κατάσταση των φωτοβολταϊκών συστημάτων στην Ευρώπη. Τέλος, αναφέρονται τα κριτήρια χωροθέτησης ενός Φ/Β πάρκου αλλά και η χρήση των ΣΓΠ στον τομέα αυτόν. 2.1 ΑΠΕ και Φ/Β, περιγραφή και χρησιμότητα Τα φωτοβολταϊκά συστήματα μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρική με τη χρήση φωτοβολταϊκών συλλεκτών, οι οποίοι αποτελούνται από πολλές συνδεδεμένες συστάδες. Για την μεγαλύτερη απόδοση των φωτοβολταϊκών συστημάτων, υπάρχουν περιστρεφόμενα στηρίγματα τα οποία ακολουθούν τον ήλιο, σε προσανατολισμό και κλίση (Καγκαράκης, 1995). Το 1997 η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έθεσε ως στόχο οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να αποτελούν το 12% της ακαθάριστης εσωτερικής κατανάλωσης ενέργειας μέχρι το 2010, όπως και η νομοθεσία , γνωστή και ως «δέσμη για το κλίμα και την ενέργεια», έχει στόχο την εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας, τη μείωση των εκπομπών ρύπων και τις ΑΠΕ να αποτελούν το 20% της ακαθάριστης εσωτερικής κατανάλωσης ενέργειας μέχρι το Από τότε το μερίδιο των ΑΠΕ έχει αυξηθεί σε απόλυτα ενεργειακά μεγέθη κατά 55% (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2005). Μερικοί από τους λόγους για τους οποίους η ΕΕ έδωσε τέτοια βάση στις ΑΠΕ είναι ότι ο κλάδος ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει τη δυνατότητα να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και τη ρύπανση όπως και να αξιοποιήσει ενεργειακές πηγές που βρίσκονται σε κεντρικές και μη περιοχές (Παιδακάκης, 2007). Οι Ανανεώσιμες Πηγές έχουν διάφορες μορφές από τις οποίες μπορεί να παραχθεί ενέργεια, όπως: 1. Ήλιος, όπου μέσω Φωτοβολταϊκών και άλλων συστημάτων παράγεται ηλιακή ενέργεια 2. Άνεμος, όπου μέσω ανεμογεννητριών και άλλων συσκευών παράγεται αιολική ενέργεια 4

16 3. Υδατοπτώσεις, μέσω των οποίων παράγεται υδραυλική ενέργεια 4. Γεωθερμία, μέσω της οποίας παράγεται γεωθερμική ενέργεια 5. Βιομάζα, όπου μέσω καύσεων παράγεται ενέργεια 6. Θάλασσες, όπου με τη βοήθεια των ρευμάτων ή της παλίρροιας παράγεται ενέργεια Η χρησιμότητα των ΑΠΕ αναδεικνύεται από διάφορους παράγοντες (Παιδακάκης, 2007): Λόγω των πηγών προέλευσής τους, είναι ουσιαστικά ανεξάντλητες και συνεισφέρουν στη μείωση χρήσης συμβατικών ενεργειακών πόρων που είναι εξαντλήσιμοι Εφόσον είναι πηγές ενέργειας οι οποίες προέρχονται από την ίδια τη χώρα, βοηθούν στην ενεργειακή ανεξαρτησία αλλά και στην ασφάλεια τυχούσας έλλειψης ηλεκτρικής ενέργειας σε εγχώριο επίπεδο Μπορούν να εγκατασταθούν σε διάφορα σημεία (κεντρικά και μη) διευκολύνοντας έτσι τη τροφοδότηση κεντρικών και μη περιοχών με ενέργεια, αλλά και την ελάφρυνση κεντρικών συστημάτων σε ώρες αιχμής Ανάλογα με τις ανάγκες του καταναλωτή, μπορεί να γίνει και η κατάλληλη επιλογή μορφής ενέργειας, πράγμα το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την ορθή χρήση των ενεργειακών πόρων Επειδή η πηγή προέλευσης της ενέργειάς τους είναι από φυσικούς παράγοντες όπου ο καθημερινός άνθρωπος έχει πρόσβαση σε αυτές, έχουν χαμηλότερο λειτουργικό κόστος και η τιμή τους δεν επηρεάζεται ιδιαιτέρως από τη διακύμανση της οικονομίας και ειδικά των συμβατικών καυσίμων Έχουν σχετικά σύντομο χρόνο εγκατάστασης με αποτέλεσμα να ανταποκρίνονται πιο εύκολα στη ζήτηση ενέργειας Δημιουργούνται καινούριες θέσεις εργασίας, ειδικά σε τοπικό επίπεδο 5

17 Βοηθούν αρκετά την τοπική ανάπτυξη, ιδιαιτέρως σε υποβαθμισμένες περιοχές που δεν έχουν πολλούς πόρους για έσοδα Είναι γενικά αποδεκτές από το κοινό, αλλά πιο βασικά είναι φιλικές προς το περιβάλλον, ειδικά με το γεγονός ότι συνεισφέρουν στη μείωση κατανάλωσης συμβατικών καυσίμων τα οποία ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα Πιο συγκεκριμένα, η χρήση των φωτοβολταϊκών συστημάτων έχει τα εξής πλεονεκτήματα (Παιδακάκης, 2007, Tsoutsos et al., 2005): Δε ρυπαίνουν Λειτουργούν αθόρυβα Έχουν περίπου 30 χρόνια διάρκεια ζωής και είναι αξιόπιστα Έχουν πιθανώς τη δυνατότητα να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες μίας απομακρυσμένης περιοχής Ανάλογα με τις ανάγκες είναι προσαρμόσιμα Χρειάζονται ελάχιστη συντήρηση Μπορούν να αποκαταστήσουν υποβαθμισμένα εδάφη Μειώνουν τον αριθμό των απαιτούμενων γραμμών μεταφοράς ηλεκτρισμού Αλλά τρία πιθανά μειονεκτήματα είναι: Το κόστος κατασκευής είναι σχετικά υψηλό Πρόβλημα με την αποθήκευση ενέργειας Οπτική όχληση (Tsoutsos et al., 2005) Για την αντιμετώπιση της οπτικής όχλησης μπορεί να γίνει προσεκτική εκτίμηση των πιθανών και κατάλληλων εκτάσεων που να απέχουν από πολυπληθείς περιοχές αλλά και να έχει ζητηθεί η άποψη του κοινού από τα αρχικά στάδια του σχεδιασμού εγκατάστασης ενός φωτοβολταϊκού πάρκου (ETSU, 1996, Gekas et al., 2002, Frantzeskaki et al., 2002, Tsoutsos, 2001). 6

18 Γενικά, οι ανανεώσιμες πηγές έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν ασφαλής λύσεις σε αρκετά περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα που σχετίζονται με τα ορυκτά και πυρηνικά καύσιμα (EC, 1995, 1997). Σχετικά με την οικονομική αποδοτικότητα των Φ/Β συστημάτων, υπάρχουν τέσσερεις καθοριστικοί παράγοντες (Suri et al., 2007): 1. Το ηλιακό δυναμικό 2. Το κόστος ανά εγκαταστημένη φωτοβολταϊκή μονάδα 3. Η διάρκεια ζωής των Φ/Β συστημάτων 4. Το λειτουργικό κόστος και κόστος κεφαλαίου 2.2 Νομοθεσίες και Οδηγίες σχετικές με ΑΠΕ Ξεκινώντας χρονολογικά από τις αρχές ανάπτυξης των ΑΠΕ, σηματοδοτικός ήταν ο Ν. 2244/94. Ακολούθησαν και άλλοι νόμοι όπως ο Ν. 2773/99 και ο Ν. 1512/85 που αφορούν βεβαιώσεις, δικαιολογητικά και περιορισμούς για φωτοβολταϊκές εγκαταστάσεις (Βόκας και Πρωτογερόπουλος, 2005). Γενικά όμως, η κατάσταση της Ελλάδας σχετικά με τα Φ/Β μπορεί να ευνοηθεί από τα ΜΜΕ λόγω επενδύσεων από βιομηχανίες και εμπορικές δραστηριότητες, αλλά πιο ειδικά με βάση τους Βόκα και Πρωτογερόπουλο (2005) έχει ως εξής: «( ) νόμοι και ένα πλήθος από υπουργικές αποφάσεις, κοινές υπουργικές αποφάσεις και σχετικές εγκύκλιοι έχουν καταστήσει μια απλή εγκατάσταση Φωτοβολταϊκών σε έναν γραφειοκρατικό λαβύρινθο με χάσιμο χρόνου και χρήματος αλλά και με αβέβαιο τέλος.» Με βάση τον Ν. 3426/2005, επενδύσεις μεγάλης κλίμακας στην ηλεκτροπαραγωγή ενθαρρύνονται, καθώς από αυτές ωφελούνται καταναλωτές αλλά υπάρχει και δημιουργία θέσεων εργασίας (ΚΑΠΕ). Η οδηγία 2009/29/ΕΚ στοχεύει στη μείωση των εκπομπών ρύπων επικίνδυνων για το φαινόμενο του θερμοκηπίου κατά 20% μέχρι το 2020 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 (ΥΠΕΚΑ, 2015α). Σύμφωνα με την οδηγία 2009/28/ΕΚ οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας θα πρέπει μέχρι το 2020 να αποτελούν το 20% της ακαθάριστης εσωτερικής κατανάλωσης ενέργειας (ΚΑΠΕ, ΥΠΕΚΑ, 2015α). Ένας στόχος επίσης είναι η μείωση κατά 20% της πρωτογενούς 7

19 ενέργειας σε σύγκριση με τα προβλεπόμενα επίπεδα μέσω της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης (ΥΠΕΚΑ, 2015α). Πιο ειδικά, η ευρωπαϊκή πολιτική για την Ελλάδα, έχει ως στόχο τη μείωση σε σχέση με τα επίπεδα του 2005 των ρύπων του θερμοκηπίου κατά 4% σε όλους τους τομείς εκτός του εμπορίου, όπως και οι ΑΠΕ να αποτελούν το 18% στην ακαθάριστη κατανάλωση ενέργειας (ΥΠΕΚΑ, 2015α). Μία απόφαση η οποία επίσης σχετίζεται με τη μείωση της κατανάλωσης είναι η 406/2009/ΕΚ. Αλλά με βάση τον Ν. 3851/2010 το 20% της ακαθάριστης κατανάλωσης ενέργειας και το 40% της παραγωγής ηλεκτρισμού πρέπει να προέρχεται από ΑΠΕ μέχρι το 2020 (ΥΠΕΚΑ, 2015α). Ο συνδυασμός της οδηγίας 2009/29/ΕΚ, 2009/28/ΕΚ και του στόχου της εξοικονόμησης πρωτογενούς ενέργειας αποτελούν τη νομοθεσία γνωστή ως «δέσμη για το κλίμα και την ενέργεια», η οποία αναφέρεται στην υλοποίηση των στόχων Η νομοθεσία αυτή προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιανουάριο του 2008 (ΥΠΕΚΑ, 2015α). 2.3 Φ/Β και Ηλιακό Δυναμικό στην Ευρώπη και Ελλάδα Στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και σε άλλες χώρες του κόσμου (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Αυστραλία, Καναδάς, κλπ) υπάρχουν συνεχείς και σημαντικές ερευνητικές δραστηριότητες σχετικά με τα Φ/Β οι οποίες έχουν μειώσει δραματικά το κόστος στην ανάπτυξη τεχνολογιών. Δηλαδή, το κόστος παραγόμενης ενέργειας του 2005 είναι το ένα πέμπτο αυτής του 1980 (Βόκας και Πρωτογερόπουλος, 2005). Επίσης, ερευνάται η ανάπτυξη νέα γενιάς Φ/Β με τη χρήση νανοτεχνολογίας (ΙΕΝΕ, 2004). Ιστορικά, στα πλαίσια προγραμμάτων τεχνολογικής έρευνας και ανάπτυξης άρχισαν οι πρώτες Φ/Β εφαρμογές στην Ελλάδα το Οι εφαρμογές αυτές έγιναν κυρίως σε νησιά, και συνέχισαν στη δεκαετία του 80 φέρνοντας ανάπτυξη στα Φ/Β συστήματα. Από το έτος όμως που ξεκίνησαν να υπάρχουν στην Ελλάδα οι εφαρμογές αυτές, παρέμειναν περιορισμένες με μικρή αγορά έχοντας μία επικέντρωση μόνο σε μικρά αυτόνομα συστήματα. Οι κύριοι παράγοντες της ανάπτυξης των Φ/Β εφαρμογών αποτελούν διάφορα Επιχειρησιακά Προγράμματα (Βόκας και Πρωτογερόπουλος, 2005). Τα περισσότερα Φ/Β συστήματα είχαν ως πρώτη προτεραιότητα την εγκατάστασή τους σε νησιωτικούς χώρους, ώστε να ηλεκτροδοτούν τις απομακρυσμένες αυτές περιοχές αλλά και να συμβάλουν στην περιφερειακή τους ανάπτυξη. Σημαντικό επίσης είναι να σημειωθεί είναι ότι το 2004 τα τρία τέταρτα της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από Φ/Β προερχόταν από 8

20 αυτόνομα συστήματα, ενώ μόνο το ένα τέταρτο ήταν διασυνδεδεμένο στο δίκτυο της ΔΕΗ (Βόκας και Πρωτογερόπουλος, 2005). Η Ευρώπη, με βάση τις μεγάλες γεωγραφικές διαφορές που έχουν οι χώρες της, μπορεί να χωριστεί σε πέντε κλιματικές περιοχές (Suri et al., 2007): 1. Η μεγαλύτερη δυνατότητα παραγωγής ηλιακής ηλεκτρικής ενέργειας είναι στην Πορτογαλία και στις χώρες της Μεσογείου, στην οποία περιλαμβάνεται και η Ελλάδα, σε συνδυασμό με αίθριο καλοκαίρι 2. Ευνοϊκές κλιματικές συνθήκες υπάρχουν στα βόρεια μέρη της Ισπανίας, Ιταλίας, Κροατίας, πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) και γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα 3. Καλές συνθήκες στην Γαλλία και κεντρική Ευρώπη 4. Λιγότερες ευνοϊκές συνθήκες στη Βορειοδυτική Ευρώπη 5. Οι φτωχότερες περιοχές της Ευρωπαϊκής ένωσης που είναι η Σκοτία, η Βόρεια Σουηδία και η Φινλανδία Η κατάλληλη κλίση των Φ/Β συστημάτων προς τον νότο στην Ευρώπη, μπορεί να αυξήσει την ετήσια ηλεκτρική παραγωγή σε αστικές περιοχές κατά 9 26%. Το μικρότερο όμως όφελος από τη βέλτιστη κλίση αυτή αναμένεται στην Νότια Ελλάδα (9 10%). Στην Κύπρο, στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδας, στην Τουρκία, στη ΠΓΔΜ και στη Βουλγαρία, η αύξηση στην παραγωγή λόγω της κλίσης δεν περνάει το 12%. Γενικά, η περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να πραχθεί στη Μεσόγειο και στα νησιά της. Η κατάλληλη κλίση των Φ/Β αυξάνεται όσο πιο βόρεια είναι μία Ευρωπαϊκή χώρα (Suri et al., 2007). Θεωρητικά, με βάση την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και τη διαθεσιμότητα ηλιακής ενέργειας, καλύπτοντας το 0,1% της έκτασης της Ελλάδας με Φ/Β, θα ικανοποιούσε την ηλεκτρική κατανάλωση της χώρας (Suri et al., 2007). Ενώ η Ελλάδα έχει υψηλό ηλιακό δυναμικό και έχει πάρα πολύ ευνοϊκές συνθήκες ηλιακής ακτινοβολίας, δεν υπάρχει αρκετή εκμετάλλευση της ηλιακής ενέργειας και η Ελλάδα κατατάσσεται στην 9 η θέση στην ΕΕ σε εγκατάσταση φωτοβολταϊκών (Παιδακάκης, 2007, Βόκας και Πρωτογερόπουλος, 2005). Κύρια αιτία για αυτό είναι 9

21 το θεσμικό πλαίσιο για τα φωτοβολταϊκά όπως και για άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το οποίο είναι ανεπαρκές και πιθανώς αρνητικό (Βόκας και Πρωτογερόπουλος, 2005). Τα βασικά προβλήματα της απουσίας Φ/Β εφαρμογών στη Ελλάδα είναι (Βόκας και Πρωτογερόπουλος, 2005): οι άσκοπες διαδικασίες αδειοδότησης, οι εκτός λογικής περιβαλλοντικοί όροι και τα προβλήματα πρόσβασης και σύνδεσης στο δίκτυο. Ενώ είχαν τεθεί μερικές οδηγίες σε εφαρμογή και υπήρχαν στόχοι για τις ΑΠΕ, είναι μία πολύπλοκη διαδικασία η κατάλληλη επιλογής τους και την τελευταία δεκαετία υπήρχε μικρή πρόοδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) (Collier, 2002). Πιο ειδικά, βάση ανακοινώσεων από την ευρωπαϊκή επιτροπή οι στόχοι που έχουν τεθεί πιθανώς να μην επιτευχθούν. Ένας από τους λόγους για τους οποίους υπάρχει αυτή η πιθανότητα είναι η έλλειψη συνεργασίας ανάμεσα σε οργανισμούς που ασχολούνται με τα ΑΠΕ και ερευνητικά κέντρα, καθώς και πανεπιστήμια. Έτσι, ενώ πραγματοποιούνται σχετικές έρευνες και μελέτες, τα αποτελέσματα δε χρησιμοποιούνται από τους οργανισμούς που θα τις χρειάζονταν (Παιδακάκης, 2007). Σχετικά με την κατάσταση στην Ευρώπη, το τωρινό οικονομικό και κοινωνικό σύστημα είναι κατά βάση επικεντρωμένο στις συμβατικές πηγές ενέργειας και το σύστημα κατανομής τους. Άρα, η αγορά των ανανεώσιμων πηγών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν αναμένεται να αναπτυχθεί με ένα φυσιολογικό ρυθμό χωρίς κάποια πολιτική υποστήριξης (Waldau, 2007). Κάθε χώρα έχει τις δικές της πολιτικές ενέργειας και υποστηρικτικά προγράμματα για Φ/Β, με αποτέλεσμα η κατάσταση της φωτοβολταϊκής αγοράς κάθε χώρας να διαφέρει (Waldau, 2007). Γενικά, το έτος 2008 τα ΑΠΕ, στην Ελλάδα, προσέφεραν το 10,3% της ακαθάριστης εγχώριας κατανάλωσης ενέργειας, όπου από αυτό το ποσοστό, μόλις 0,1% προερχόταν από Φ/Β (ΥΠΕΚΑ, 2015β). Στην Ιταλία από το 2005, μέσα σε λίγο χρόνο δεκαπλασιάστηκαν οι ήδη υπάρχουσες Φ/Β εγκαταστάσεις (Βόκας και Πρωτογερόπουλος, 2005). Η Γερμανία είχε γιγαντιαία ανάπτυξη Φ/Β συστημάτων το 2004, όπου έφτασαν το 235% αυτών που ήδη υπήρχαν. Με αυτή την ανάπτυξη, η Γερμανία έγινε η μεγαλύτερη αγορά Φ/Β στον κόσμο, αποτελώντας το 88% της Ευρωπαϊκής αγοράς (Waldau, 2007). Αυτή η περίπτωση αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για την επιτυχημένη εφαρμογή πολιτικής στη Γερμανία. Παρόμοιες πολιτικές έχουν τεθεί και σε άλλες χώρες, όπως Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα, Τσέχικη 10

22 Δημοκρατία, αλλά οι Φ/Β τεχνολογίες δεν εκτιμούνται πλήρως, πιθανώς λόγω έλλειψης κατανόησης των δυνατοτήτων τους (Suri et al., 2007). Τέλος, αναφορικά, η έρημος Σαχάρα έχει τόσο ηλιακό δυναμικό που θα μπορούσε να καλύπτει τις ενεργειακές ανάγκες σε παγκόσμιο επίπεδο (Sorensen, 2001). Πρόσφατα, στα τέλη του 2015, ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση ενός, μεγάλων διαστάσεων, συστήματος συγκέντρωσης ηλιακής ενέργειας. Το σύστημα αυτό αποτελεί ένα τμήμα του συμπλέγματος Noor που εγκαταστάθηκε στο Μαρόκο, όπου στα επόμενα δύο στάδια το Noor θα έχει συνολικό έργο 350 MW, τα οποία έχουν προγραμματιστεί να ολοκληρωθούν μέχρι το Αυτή τη στιγμή, το τμήμα συμπλέγματος Noor στο Μαρόκο, αποτελεί το μεγαλύτερο σύστημα συγκέντρωσης ηλιακής ενέργειας στη Μέση Ανατολή, Βόρεια Αφρική και στην Αφρικανική ήπειρο (Noor, 2016). 2.4 Ηλιακό Δυναμικό Η ηλιακή ακτινοβολία χωρίζεται στην άμεση ακτινοβολία, τη διαχεόμενη και αυτή που ανακλάται (Dubayah and Rich, 1995, Allen et al., 2006). Η ακτινοβολία η οποία ανακλάται από την τοπογραφία της επιφάνειας είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό της ολικής προσπίπτουσας ακτινοβολίας και μπορεί να μη μετρηθεί (Gates, 1980, Rich, 1989, 1990, Hetrick et al., 1993a, 1993b, Kumar, 1997, Tian et al., 2001, Allen et al., 2006). Ο όρος «ηλιακό δυναμικό» αναφέρεται στη ενέργεια που προσπίπτει στιγμιαία στη μονάδα επιφάνειας και έχει μονάδα μέτρησης W/m 2 (Page, 1986, Allen et al., 2006). Το ηλιακό δυναμικό πάνω στην επιφάνεια της γης, είναι ένα σύνθετο αποτέλεσμα το οποίο επηρεάζεται από την ατμόσφαιρα και τη μορφολογία του εδάφους. Οι παράγοντες της ατμόσφαιρας που το επηρεάζουν είναι τα αέρια που υπάρχουν, όπως O 2, CO 2, O 3, στερεά και υγρά σωματίδια αλλά και τα σύννεφα. Τα σύννεφα μπορούν να μειώσουν το ηλιακό δυναμικό κατά πολύ, ανάλογα και με το πάχος τους, τη θέση τους, τα στρώματα σύννεφων, όπως και τις οπτικές τους ιδιότητες (Louche et al., 1986, Dubayah and Rich, 1995, Geiger, 1965, Holland and Steyn, 1975, Gates, 1980, Kirkpatrick and Nunez 1980, Davis et al., 1989, Dubayah et al., 1989, Brown, 1991, Davis et al., 1992, Dubayah and Van Katwuk, 1992, Fu and Rich, 1999). Το ηλιακό δυναμικό διαφέρει ανάμεσα σε διαφορετικά γεωγραφικά πλάτη, το οποίο προέρχεται 11

23 από τη γεωμετρία της γης αλλά και τη κίνησή της γύρω από τον ήλιο. Μεταβλητές που επηρεάζονται από αυτό είναι η ηλιακή απόκλιση (η γωνιαία απόσταση του ηλίου βόρεια από τον ισημερινό της Γης), το γεωγραφικό πλάτος και η ωριαία γωνία του ήλιου (η θέση του ηλίου στον ουρανό της Γης), οι οποίες μπορούν να υπολογιστούν με ακρίβεια με τη χρήση αστρονομικών τύπων. Σε τοπική κλίμακα, το ανάγλυφο της γης είναι πολύ σημαντικό όσον αφορά την κατανομή του ηλιακού δυναμικού πάνω στην επιφάνεια. Μείζονες μεταβλητές που σχετίζονται με το ανάγλυφο είναι η υψομετρική μεταβλητότητα, η κλίση του εδάφους, ο προσανατολισμός της κλίσης και η σκίαση η οποία μπορεί να δημιουργείται από το ανάγλυφο (π.χ. η σκίαση από ένα βουνό). Η σκίαση είναι ακόμη πιο ορατή σε δεδομένα υψηλής ανάλυσης, όπου στη τωρινή εποχή, τα δεδομένα αυτά για το ανάγλυφο είναι διαθέσιμα. Η χωρική και προσωρινή διαφορετικότητα της εισερχόμενης ηλιακής ενέργειας καθορίζει τη δυναμικότητα πολλών διεργασιών που γίνονται πάνω στη γη (π.χ. αέρας, θερμοκρασία εδάφους). Δεδομένα με υψηλή χωρική ανάλυση του κατανεμημένου ηλιακού δυναμικού στην επιφάνεια της γης, είναι χρήσιμα για περιβαλλοντικές και άλλων ειδών μελέτες (Suri and Hofierka, 2004, Fu and Rich, 1999, Kumar, 1997, Iqbal, 1983). Ένας τρόπος για τον υπολογισμό του ηλιακού δυναμικού είναι μέσω διαφόρων ειδών παλινδρόμησης με τη χρήση μετρήσεων από εκατοντάδες μετεωρολογικούς σταθμούς. (Hulme et al., 1995, Hutchinson et al., 1984, Zelenka et al., 1992). Αλλά γενικά, η παλινδρόμηση δεν μπορεί να είναι ακριβής όσον αφορά απότομες πλαγιές βουνών και εξ ου και δεν υπάρχουν αρκετά ακριβή δεδομένα με ηλιακό δυναμικό για βουνώδεις περιοχές (Fu and Rich, 1999), πράγμα το οποίο θα μπορούσε να υπολογιστεί μέσω ΣΓΠ με τη χρήση υψηλής ανάλυσης δεδομένων για το ανάγλυφο. Το ηλιακό δυναμικό είναι μεγαλύτερο πάνω σε μία πλαγιά που «κοιτάζει» τον ήλιο, από ότι σε μία επιφάνεια που είναι επίπεδη (Lloyd and Swift, 1976, Sorensen, 2001). Αντίθετα, μία πλαγιά με βόρειο προσανατολισμό και μεγάλη κλίση μπορεί να μη δέχεται καθόλου ηλιακή ακτινοβολία για μία μεγάλη περίοδο του έτος, όπου και είναι η πιο δύσκολη περίπτωση για να υπολογιστεί το ηλιακό δυναμικό (Allen et al., 2006). Αυτό σχετίζεται με το αζιμούθιο του ήλιου (η κατεύθυνση από την οποία έρχεται το φως του ήλιου) και το ύψος του ήλιου (η γωνία που σχηματίζει η θέση του ηλίου με την νοητή κατακόρυφο από το κέντρο της Γης), τα οποία αλλάζουν συνεχώς μέσα σε 12

24 μία μέρα και άρα, πρέπει να υπολογίζονται σε κάθε φάση που υπολογίζεται το ηλιακό δυναμικό. Επίσης, χρειάζεται να υπολογιστεί και η απόκλιση του ηλίου, η οποία θεωρείται σταθερή για μία φορά ανά ημέρα (Kumar, 1997). Γενικά, οι μεταβλητές που σχετίζονται με την τοπογραφία και τη θέση του ηλίου, οι οποίες χρειάζονται για τον υπολογισμό του ηλιακού δυναμικού, είναι (Kumar, 1997): Η ωριαία γωνία, η οποία καθορίζει πόσο ανατολικά ή δυτικά είναι ο ήλιος από τον τοπικό μεσημβρινό Η απόκλιση του ηλίου, η οποία υποδεικνύει τη γωνία ανάμεσα στη διεύθυνση του ηλίου και του επίπεδου του ισημερινού της Γης Η ζενίθια γωνία, η οποία είναι η γωνία ανάμεσα στη θέση του ηλίου και την ακριβώς κατακόρυφη ζενίθια θέση Η αζιμούθια γωνία, η οποία εκφράζει τη γωνία ανάμεσα σε ένα οριζόντιο επίπεδο, με τον νότο να είναι το σημείο αναφοράς, και την προβαλλόμενη θέση του ηλίου πάνω σε ένα οριζόντιο επίπεδο Η κλίση του εδάφους, η οποία εκφράζεται ως η γωνία που σχηματίζεται ανάμεσα σε δύο σημεία πάνω στο έδαφος, όπου υπολογίζεται με βάση την απόστασή τους και τη διαφορά ύψους τους Ο προσανατολισμός της κλίσης, ο οποίος λειτουργεί σαν πυξίδα και υποδηλώνει την διεύθυνση του ορίζοντα στην οποία «κοιτάζει» η κλίση του εδάφους 2.5 Χρησιμότητα ΣΓΠ Τα ΣΓΠ έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν αρκετά γρήγορους υπολογισμούς και ακριβείς όσον αφορά τον υπολογισμό του ηλιακού δυναμικού με βάση τη κλίση της επιφάνειας, τον προσανατολισμό της κλίσης και τη σκίαση, κυρίως για μεγάλης έκτασης περιοχές (Hetrick et al., 1993a, 1993b, Dubayah and Rich 1995, 1996, Rich et al., 1995, Kumar et al., 1997). Σε περιπτώσεις όπου υπάρχει έντονο ανάγλυφο, το οποίο επηρεάζει αρκετά το ηλιακό δυναμικό, τα ΣΓΠ έχουν μία καλή δυνατότητα υπολογισμού και σε μεγάλη ανάλυση. Ο συνδυασμός μοντέλων και των ΣΓΠ βελτιώνει τη δυνατότητα επεξεργασίας διαφορετικών περιβαλλοντικών 13

25 δεδομένων και τη συνεργασία με άλλα μοντέλα (Hofierka and Suri, 2002). Ο συνδυασμός ενός μοντέλου με ΣΓΠ, με υψηλής ανάλυσης δεδομένα για το ανάγλυφο της γης και αρκετές εδαφιαίες μετρήσεις, μπορούν να βελτιώσουν τη γνώση για τη δυναμικότητα και των χωρικών μοτίβων των εκτάσεων που δέχονται ηλιακό δυναμικό, ειδικά εκτάσεων με πολύπλοκο ανάγλυφο (Suri and Hofierka, 2004). Επιπλέον, η μεταφορά δεδομένων από ένα άλλο πρόγραμμα σε ΣΓΠ (ή το αντίστροφο) είναι αρκετά εύκολο, όπου στο πρόγραμμα αυτό μπορεί να έχει αναπτυχθεί κώδικας για το ηλιακό δυναμικό. Η μετατροπή όμως και η μεταφορά των δεδομένων ανάμεσα σε ΣΓΠ και άλλα προγράμματα, πρέπει να γίνεται με ακρίβεια και αποτελεσματικότητα (Dubayah and Rich, 1995). Τα ΣΓΠ σε ένα νέας γενιάς υπολογιστή μπορούν να παράγουν την κατάλληλη πλατφόρμα για μοντελοποίηση και να εκτελέσουν πολλές συναρτήσεις για το ηλιακό δυναμικό. Στα ΣΓΠ μπορούν εύκολα να εισαχθούν δεδομένα σχετικά με το ανάγλυφο της επιφάνειας της γης και να γίνουν αρκετοί υπολογισμοί που αφορούν το ανάγλυφο (κλίση, προσανατολισμός κλίσης, σκίαση, ορατότητα). Μπορούν επίσης, να προσφέρουν το ιδανικό προγραμματιστικό περιβάλλον για την επεξεργασία μοντέλων σχετικά με το ηλιακό δυναμικό προς εισαγωγή ή εξαγωγή (Dubayah and Rich, 1995). Επιπλέον, έχουν τη δυνατότητα να υπολογίσουν το ηλιακό δυναμικό σε κάθε σημείο μίας έκτασης (Fu and Rich, 1999). 2.6 Κριτήρια Χωροθέτησης Φ/Β πάρκου Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα χωροθέτησης ενός Φ/Β πάρκου είναι το κόστος του αρχικού κεφαλαίου και λόγω αυτού, είναι πολύ σημαντικός ο προγραμματισμός και η μελέτη του τόπου εγκατάστασής τους (Suri and Hofierka, 2004). Παρόμοια έρευνα και χάρτης καταλληλότητας χωροθέτησης Φ/Β συστήματος έχει πραγματοποιηθεί για τις χώρες: Βουλγαρία, Τσέχικη Δημοκρατία, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία. Ο χάρτης καταλληλότητας κατασκευάστηκε από ψηφιδωτούς χάρτες (raster maps), όπου απεικόνιζαν τους δώδεκα μηνιαίους μέσους όρους και ένα ετήσιο μέσο όρο ο οποίος προέκυψε από τα αθροίσματα του ηλιακού δυναμικού για κάθε μέρα (Suri et al., 2002). 14

26 Πριν τη χωροθέτηση, υπάρχουν κάποια στοιχεία που πρέπει να ληφθούν υπ όψη, όπως οι περιοχές προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος (Μαυρίδης και Καλότυχου, 2013). Με βάση το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΕΠΧΣΑΑ) (ΥΠΕΚΑ, 2015γ), απόφαση επ αριθμό 49828, άρθρο 17, παράγραφος 2, ζώνες αποκλεισμού για τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων εκμετάλλευσης ηλιακής ενέργειας είναι περιοχές Natura και φυσικού κάλλους, πυρήνες εθνικών δρυμών, δάση, γεωργικές γαίες υψηλής παραγωγικότητας και χρήσεις γης στις οποίες δεν επιτρέπεται η χωροθέτηση. Επίσης, με βάση το άρθρο 6, παράγραφος 2, αποκλείονται και οι περιοχές με μνημεία, αρχαιολογικούς χώρους προστασίας Α, όρια υγροτόπων διεθνούς σημασίας, ακτές κολύμβησης, λατομία και επιφανειακές ζώνες εκμετάλλευσης μεταλλευμάτων και εξορυκτικές ζώνες. Θεμιτό είναι, να υπάρχει όσο λιγότερη οπτική όχληση γίνεται από το σημείο χωροθέτησης όπως και η χωροθέτηση του Φ/Β πάρκου να βρίσκεται σε άγονη έκταση ή έκταση που δεν είναι υψηλής παραγωγικότητας. Η σκίαση από το ανάγλυφο της Γης, είναι επίσης πολύ σημαντικό για τη χωροθέτηση ενός φωτοβολταϊκού πάρκου, η οποία μπορεί να υπολογιστεί εύκολα με την εντολή Hillshade του ArcGIS, χρησιμοποιώντας ένα επίπεδο με τα υψόμετρα της περιοχής, την αζιμούθια γωνία και το ύψος του ήλιου (η γωνία της θέσης του ήλιου ανάμεσα σε ένα οριζόντιο επίπεδο και το ζενίθ) (Kumar, 1997). 15

27 3. Μεθοδολογία Στο κεφάλαιο αυτό αναπτύσσεται η ακολουθούμενη μεθοδολογία σε συνδυασμό με τα δεδομένα και τα λογισμικά που εφαρμόζονται. Επίσης, αναφέρεται η φύση και η πηγή των δεδομένων, δηλαδή μονάδες μέτρησης, έτος αναφοράς, χώρος αναφοράς, χωρική ανάλυση και πιθανόν άλλες ιδιότητες που μπορούν να έχουν τα δεδομένα. Επιπλέον, παρουσιάζεται η προσαρμογή των δεδομένων που πραγματοποιήθηκε με σκοπό την πιο διαχειρίσιμη εκτέλεση του κώδικα που κατασκευάστηκε. Τέλος, αναλύεται η αξιολόγηση των κριτηρίων που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του χάρτη καταλληλότητας χωροθέτησης φωτοβολταϊκού πάρκου, όπως και η εφαρμογή τους μέσω των ΣΓΠ. 3.1 Λογισμικά Τα λογισμικά που χρησιμοποιήθηκαν είναι το ArcGIS (ArcMap) της ESRI και η Matlab R2015a ( ) 64-bit. Το GIS χρησιμοποιήθηκε για την τροποποίηση των δεδομένων της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας και των χωρικών δεδομένων, για την οποιαδήποτε χωρική ανάλυση χρειάστηκε όπως και για την οπτικοποίηση των αποτελεσμάτων. Η Matlab χρησιμοποιήθηκε για τον υπολογισμό του συνολικού ηλιακού δυναμικού, βάση σχετικής μεθοδολογίας, με την ανάπτυξη κώδικα. 3.2 Πρωτογενή δεδομένα εισερχόμενης Ηλιακής Ακτινοβολίας Τα δεδομένα της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας προέρχονται από προσομοιώσεις του ατμοσφαιρικού μοντέλου POSEIDON με τη χρήση πραγματικών μετρήσεων (Papadopoulos and Katsafados, 2009), το οποίο έχει εγκατασταθεί στο Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ). Τα δεδομένα προέρχονται από συνεχείς ολοκληρώσεις του μοντέλου για 15 έτη ( ) καλύπτοντας την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου σε οριζόντια διακριτοποίηση km. Το μοντέλο POSEIDON υπολογίζει την εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία σε οριζόντιο επίπεδο και τα αποτελέσματα είναι διαθέσιμα στις συνοπτικές ώρες (00:00, 06:00, 12:00, 18:00 UTC) σε μονάδες W/m 2 και κωδικοποίηση ASCII για επεξεργασία τους στα ΣΓΠ και τη Matlab. 16

28 3.3 Χωρικά Δεδομένα Τα χωρικά δεδομένα που χρησιμοποιήθηκαν στην παρούσα εργασία είναι ο υψομετρικός χάρτης της Ελλάδας (Ψηφιακό Μοντέλο Εδάφους), η ακτογραμμή στο χώρο της Ελλάδας, οι εκτάσεις των εθνικών δρυμών, εκτάσεις χερσαίων και υδάτινων περιοχών που προστατεύονται από διεθνές συμβάσεις, καταφύγια άγριας ζωής, τα όρια της Ελλάδας, οι λίμνες, εκτάσεις λοιπών περιοχών περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος (πχ. φυτώρια), εκτάσεις Natura (βάσει το 2011), οι οικισμοί της Ελλάδας όπως χρησιμοποιούνται από την ΕΛ.ΣΤΑΤ (Ελληνική Στατιστική Αρχή) για λόγους απογραφής, οδικό δίκτυο με κεντρικούς και μη δρόμους, υδρογραφικό δίκτυο, κάλυψη γης Corine (βάσει το 2000) και οι ήδη υπάρχουσες εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών σταθμών. Η πηγές και η ψηφιακή φύση των δεδομένων αναλύονται στις επόμενες ενότητες Οι Πηγές των Χωρικών Δεδομένων Τα χωρικά δεδομένα τα οποία βρέθηκαν στο διαδίκτυο και χρησιμοποιήθηκαν είναι αρκετά και διαφόρων ειδών. Οι πηγές των χωρικών δεδομένων και οι ιστοσελίδες από τις οποίες βρέθηκαν εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα. Πίνακας 3.1. Χωρικά Δεδομένα Πηγές - Ιστοσελίδες Χωρικά Δεδομένα Πηγή Ιστοσελίδα Ψηφιακό Μοντέλο ASTER GDEM Εδάφους (DEM) ms.or.jp/search.jsp Ακτογραμμή GEODATA.gov.gr Εθνικοί Δρυμοί GEODATA.gov.gr Περιοχές προστασίας από Διεθνές Συνθήκες GEODATA.gov.gr Καταφύγια άγριας ζωής GEODATA.gov.gr Όρια Ελλάδας GEODATA.gov.gr Λίμνες GEODATA.gov.gr Λοιπές περιοχές περιβαλλοντικού GEODATA.gov.gr ενδιαφέροντος Natura GEODATA.gov.gr Οικισμοί GEODATA.gov.gr Οδικό δίκτυο MapCruzin.com Υδρογραφικό δίκτυο GEODATA.gov.gr Χρήσεις γης Corine European Environment Agency a-and-maps/ 17

29 Φ/Β Εγκαταστάσεις Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Η Φύση των Χωρικών Δεδομένων Για όλα τα χωρικά δεδομένα χρησιμοποιείται ως σύστημα αναφοράς το D_WGS_1984. Το είδος των δεδομένων, αν είναι ψηφιδωτά (raster) ή αν είναι συνεχών τιμών (vector), η χωρική ανάλυση και το είδος των δεδομένων των raster και τα χαρακτηριστικά (feature) των vector εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα. Πίνακας 3.2. Χωρικά Δεδομένα Κατηγορία και Είδος Δεδομένων Χωρικά Δεδομένα Κατηγορία Δεδομένων - Είδος Δεδομένων Ανάλυση Ψηφιακό Μοντέλο Εδάφους (DEM) Raster (~25m) Ύψος εδάφους σε m Ακτογραμμή Vector Γραμμικά Εθνικοί Δρυμοί Vector Πολυγωνικά Περιοχές προστασίας από Διεθνές Συνθήκες Vector Πολυγωνικά Καταφύγια άγριας ζωής Vector Πολυγωνικά Όρια Ελλάδας Vector Πολυγωνικά Λίμνες Vector Πολυγωνικά Λοιπές περιοχές περιβαλλοντικού Vector Πολυγωνικά ενδιαφέροντος Natura Vector Πολυγωνικά Οικισμοί Vector Σημειακά Οδικό δίκτυο Vector Γραμμικά Υδρογραφικό δίκτυο Vector Γραμμικά Χρήσεις γης Corine Raster (100m) Κατηγορίες Χρήσεις Γης Φ/Β Εγκαταστάσεις Vector Πολυγωνικά 3.4 Μεθοδολογία Ηλιακού Δυναμικού Το ηλιακό δυναμικό υπολογίζεται από την εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία επί το συντελεστή cosi cosz ο οποίος σχετίζεται με το ανάγλυφο της επιφάνειας της Γης και τη θέση του ηλίου, με βάση το γεωγραφικό πλάτος στο οποίο βρίσκεται η περιοχή μελέτης. Η μονάδα μέτρησής του είναι W/m 2 και ουσιαστικά υπολογίζει τα Watt ανά 18

30 τετραγωνικό μέτρο στιγμιαία. Ο τύπος υπολογισμού του ηλιακού δυναμικού SI sl είναι: SI sl = SI cos i cos z (3.1) όπου SI η εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία, γωνία i η γωνία που σχηματίζει η προσπίπτουσα ακτινοβολία με το ανάγλυφο της Γης και γωνία z η ζενίθια γωνία (η συμπληρωματική γωνία του ύψους του ηλίου) Απόκλιση Ηλίου (ds) Η απόκλιση του ηλίου σχετίζεται με τη θέση του ηλίου σε σχέση με τη Γη, όπου ουσιαστικά είναι η γωνιαία απόσταση του ηλίου βόρεια (στο βόρειο ημισφαίριο) από τον ισημερινό της Γης. Η περιστροφή της Γης γύρω από τον ήλιο έχει μία κλίση, η οποία χαρακτηρίζεται από την κλίση που σχηματίζει ο ισημερινός της Γης με το επίπεδο της τροχιάς της Γης γύρω από τον ήλιο, και είναι 23,45 μοίρες. Σχήμα 3.1. Απόκλιση Ηλίου (Πηγή: pveducation 2016) Καθώς η Γη περιστρέφεται γύρω από τον ήλιο η απόκλιση κυμαίνεται από -23,45 στις 21 Δεκεμβρίου (χειμερινό ηλιοστάσιο για το βόρειο ημισφαίριο, 3 η εικόνα στο Σχήμα 3.1), σε 0 στις ισημερίες 22 Μαρτίου και 23 Σεπτεμβρίου (2 η εικόνα στο Σχήμα 3.1), μέχρι 23,45 μοίρες στις 22 Ιουνίου (θερινό ηλιοστάσιο για το βόρειο ημισφαίριο, 1 η εικόνα στο Σχήμα 3.1) (solar basics, 2016). Ο τύπος υπολογισμού της απόκλισης του ηλίου είναι: ds = 23,45 sin( 360 (284 + dc)) (3.2)

31 όπου dc είναι ο αριθμός της ημέρα περιλαμβάνοντας και την ώρα dc = d 1 + h/24 όπου d είναι ο αριθμός της ημέρας (π.χ. 1 Ιανουαρίου d=1 ή 22 Μαρτίου d=81) και h η ώρα. Το αποτέλεσμα είναι σε μοίρες Ωριαία Γωνία (hr) Η ωριαία γωνία είναι η θέση του ηλίου στον ουρανό της Γης σε μοίρες. Η ωριαία γωνία παίρνει την τιμή 0 κατά το τοπικό μεσημέρι, αρνητικές τιμές τις πρωινές ώρες και θετικές τιμές τις απογευματινές ώρες. Αρχικά, χρειάζεται να υπολογιστεί η διαφορά της τοπικής ώρας από την ώρα Greenwich (Local Standard Time Meridian, LSTM), αλλά επειδή στη συγκεκριμένη εργασία πραγματοποιούνται οι υπολογισμοί με GMT+0 η διαφορά είναι μηδενική και άρα δεν υπολογίζεται (pveducation, 2016). Στη συνέχεια, πραγματοποιείται η εξομοίωση της ώρας (Equation of Time, EoT), η οποία είναι εμπειρική και διορθώνει την εκκεντρότητα της τροχιάς της Γης και την κλίση του άξονα της Γης, και ο τύπος υπολογισμού της είναι: όπου EoT = 9,87 sin(2b) 7,53 cos(b) 1,5 sin(b) (3.3) Β = 360 (d 81) (3.4) 365 Ύστερα, γίνεται διόρθωση με βάση το γεωγραφικό μήκος (Time Correction Factor, TC), όπου ο τύπος με LSTM = 0 είναι: TC = 4 Longitude + EoT (3.5) Μετά, υπολογίζεται η ηλιακή ώρα (Local Solar Time, LST) με τον τύπο: LST = LT + TC 60 (3.6) Τελικά, υπολογίζεται η ωριαία γωνία (Hour Angle, hr) βάση ότι η Γη περιστρέφεται 15 την ώρα, και ο τύπος της είναι: και το αποτέλεσμα είναι σε μοίρες. hr = 15 (LST 12) (3.7) 20

32 3.4.3 Συνημίτονο Ζενίθιας Γωνίας cos(z) Η ζενίθια γωνία είναι η γωνία που σχηματίζει η θέση του ηλίου με την νοητή κατακόρυφο από το κέντρο της Γης, το ζενίθ. Η ζενίθια γωνία είναι συμπληρωματική της γωνίας του ύψους του ηλίου, όπως φαίνεται παρακάτω στο Σχήμα 3.2, που είναι η γωνία που σχηματίζει η θέση του ηλίου με το οριζόντιο επίπεδο της Γης. Σχήμα 3.2. Ζενίθια γωνία και γωνία ύψους του ηλίου (Πηγή: pveducation 2016) Ο τύπος υπολογισμού του συνημίτονου της ζενίθιας γωνία είναι: cos z = cos φ cos ds cos hr + sin ds sin φ (3.8) Η ζενίθια γωνία παίρνει τιμή 0 όταν ο ήλιος είναι κατακόρυφα και τις τιμές ±90 κατά την ανατολή και τη δύση του ηλίου Αζιμούθια Γωνία (β) Η αζιμούθια γωνία είναι σαν μία πυξίδα που δείχνει την κατεύθυνση από την οποία έρχεται το φως του ήλιου. Στο βόρειο ημισφαίριο κατά το καταμεσήμερο, ο ήλιος βρίσκεται ακριβώς στο νότο με γωνία 0. Στις ισημερίες ο ήλιος ανατέλλει ακριβώς στην ανατολή -90 και δύει ακριβώς στη δύση 90 (pveducation, 2016). Ο τύπος υπολογισμού της εφαπτομένης της αζιμούθιας γωνίας είναι (azimuth, 2016): tan β = sin hr cos hr sin φ tan ds cos φ (3.9) 21

33 και ουσιαστικά εξαρτάται και διαφέρει με βάση το γεωγραφικό πλάτος (φ), την απόκλιση του ηλίου (ds) και την ωριαία γωνία (hr) Συνημίτονο γωνίας i (cosi) Η γωνία i υπολογίζεται με βάση το ανάγλυφο της Γης και τη θέση του ηλίου, η οποία φαίνεται στο παρακάτω σχήμα. Σχήμα 3.3. Υπολογισμός γωνίας i (Πηγή: Pielke 2002) Για να υπολογιστεί η γωνία i, βάσει το Σχήμα 3.3, πρέπει να υπολογιστεί η διαφορά της γωνίας του προσανατολισμού της κλίσης (γ) από το αζιμούθιο (β), η ζενίθια γωνία (z) και η κλίση (α). Ουσιαστικά, η γωνία i είναι η γωνία που σχηματίζεται ανάμεσα στην προσπίπτουσα ακτινοβολία και το ανάγλυφο της Γης. Ο τύπος υπολογισμού της είναι (Pielke, 2002): cos i = cos α cos z + sin α sin z cos(β γ) (3.10) όπου το α είναι η κλίση του εδάφους και μετριέται σε μοίρες και το γ είναι ο 22

34 προσανατολισμός της κλίσης. Επειδή η αζιμούθια γωνία β έχει 0 μοίρες στο νότο και ο προσανατολισμός της κλίσης γ έχει 180 μοίρες, ο τύπος υπολογισμού αλλάζει σε: cos i = cos α cos z + sin α sin z cos(β (γ 180 )) (3.11) ώστε ο προσανατολισμός να αλλάξει με σημείο αναφοράς το νότο. 3.5 Προετοιμασία Δεδομένων για τον υπολογισμό Ηλιακού Δυναμικού Για τον υπολογισμό του ηλιακού δυναμικού συνολικά οι βασικές μεταβλητές που χρειάζονται είναι η εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία, η κλίση του εδάφους, ο προσανατολισμός της κλίσης, το γεωγραφικό πλάτος και μήκος. Οι μεταβλητές αυτές χρησιμοποιούνται στη μορφή πλέγματος μέσα στα ΣΓΠ και στη μορφή πίνακα μέσα στη Matlab, εκτός από το γεωγραφικό μήκος, του οποίου χρησιμοποιείται η μέση τιμή. Τα δεδομένα αυτά χρειάζονται προεπεξεργασία πριν τη χρήση τους, όπως για παράδειγμα η κλίση και ο προσανατολισμός της κλίσης παράγονται από το ψηφιακό μοντέλο εδάφους (DEM) Τροποποίηση δεδομένων DEM Επειδή τα υψομετρικά δεδομένα DEM παρέχονται από την ASTER GDEM σε τετράγωνα μίας επί μία μοίρας, πραγματοποιήθηκε η ένωσή τους μέσω GIS με το εργαλείο Mosaic to New Raster σε 8 διαφορετικές λωρίδες κατά το γεωγραφικό πλάτος ανά μία μοίρα (με ελάχιστο γεωγραφικό πλάτος τις 34 και μέγιστο 42 ). Η ένωση δεν έγινε σε ένα ενιαίο επίπεδο διότι το παραγόμενο σχήμα δε θα ήταν τετράγωνο ή ορθογώνιο που αρμόζει σε ένα πίνακα, με αποτέλεσμα κατά τη μεταφορά του σε αρχείο ASCII και ύστερα στη Matlab ο πίνακας που θα δημιουργούταν να έχει κενά ή μηδενικά κελιά, οδηγώντας έτσι σε αχρείαστους υπολογισμούς και επιβάρυνση της εκτέλεσης του κώδικα. Επίσης, η χωρική ανάλυση μειώθηκε σε 250 m από ~25m με σκοπό τη σημαντική βελτίωση της ταχύτητας εκτέλεσης του κώδικα Υπολογισμός κλίσης και προσανατολισμού κλίσης Μέσω του GIS και της χρήσης του εργαλείου Aspect στα αρχεία DEM, δημιουργήθηκαν 8 επίπεδα (ένα για κάθε λωρίδα) με τον προσανατολισμό της κλίσης 23

35 του εδάφους. Ο προσανατολισμός της κλίσης αφορά το προς τα πού κοιτάζει στον ορίζοντα μία κεκλιμένη επιφάνεια, Σχήμα 3.4. Προσανατολισμός κλίσης (Πηγή: ArcGIS) με τον βορά να είναι 0, η ανατολή 90, ο νότος 180, η δύση 270 και οι επίπεδες επιφάνειες να παίρνουν την τιμή -1. Επίσης, εξάγονται τα ποσοστά κάλυψης της γης ανά προσανατολισμό κλίσης με τη βοήθεια του εργαλείου reclassify, ταξινομώντας τον προσανατολισμό κλίσης σε κατηγορίες (επίπεδο, βόρεια, βορειοανατολικά, ανατολικά, νοτιοανατολικά, νότια, νοτιοδυτικά, δυτικά, βορειοδυτικά). Ανάλογα για τις 8 λωρίδες υπολογίστηκε η κλίση του εδάφους σε μοίρες με τη χρήση του εργαλείου Slope. Επειδή το εργαλείο Slope απαιτεί ένα συντελεστή διόρθωσης z- factor, ο οποίος μετατρέπει τις μοίρες (decimal degrees) σε μέτρα με βάση το ελλειπτικό σχήμα της Γης και ουσιαστικά ανάλογα με το γεωγραφικό πλάτος, βρέθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν διαφορετικά z-factors ανάλογα με το μέσο γεωγραφικό πλάτος κάθε λωρίδας. Αντίστοιχα με τον προσανατολισμό κλίσης, εξάχθηκαν τα ποσοστά κάλυψης γης ανά κλάσεις κλίσης, όπου οι κλάσεις ανά μοίρες είναι: 0 2, 2 5, 5 10, 10 20, 20 30, 30 50, 50+. Τέλος, τα επίπεδα της κλίσης και του προσανατολισμού της κλίσης εξάχθηκαν σε αρχεία ASCII με τη χρήση του εργαλείου Raster to ASCII Τροποποίηση δεδομένων εισερχόμενης Ηλιακής Ακτινοβολίας μέσω ΣΓΠ Επειδή τα δεδομένα της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας βρίσκονται σε διαφορετική χωρική ανάλυση από αυτή των χωρικών δεδομένων, εισήχθηκαν στο GIS όπου η ανάλυση μετατράπηκε από 10km σε αυτή των 250m. Προτού πραγματοποιηθεί όμως οποιαδήποτε επεξεργασία, υπολογίστηκε η μέση συνολική εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία του 2005 (ως δείγμα) με σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως μέτρο σύγκρισης με τα τελικά αποτελέσματα. Για τον υπολογισμό αυτό 24

36 προστέθηκαν όλα τα δεδομένα του 2005 όπου πολλαπλασιάστηκαν με 6 (εφόσον ήταν ανά 6ωρο) και διαιρέθηκαν με 1000 ώστε το αποτέλεσμα να είναι σε kwh/m 2. Συνεχίζοντας, η μετατροπή της ανάλυσης έγινε χρησιμοποιώντας διγραμμική παλινδρόμηση (bilinear interpolation) και τα δεδομένα τις εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας κόπηκαν σε λωρίδες που να αντιστοιχούν σε αυτές των χωρικών. Για να πραγματοποιηθεί αυτό, δημιουργήθηκε ένα μοντέλο στο model builder που έχει την παρακάτω ροή: 25

37 Σχήμα 3.5. GIS μοντέλο μετατροπής δεδομένων εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας 26

38 Αρχικά, ορίζεται από το χρήστη ο φάκελος από τον οποίο θα φορτώνονται τα αρχεία της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας ανά 6 ώρες, για κάθε μέρα, για κάθε μήνα, για ένα χρόνο (για παράδειγμα στο Σχήμα 3.5 έχει οριστεί ο φάκελος που περιέχει τα δεδομένα της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας για το 1999). Αυτή η διαδικασία επαναλαμβάνεται αναλογικά για κάθε χρόνο. Στη συνέχεια, μετατρέπονται τα αρχεία από ASCII σε raster με το εργαλείο ASCII to Raster. Ύστερα, με το εργαλείο Resample ορίζεται η καινούρια ανάλυση (250m) και με ποια μέθοδο θα πραγματοποιηθεί η αλλαγή ανάλυσης, στη συγκεκριμένη περίπτωση με διγραμμική παλινδρόμηση (bilinear interpolation), και μετά το κάθε επίπεδο κόβεται στις 8 λωρίδες με το Extract by Mask ανά μία μοίρα γεωγραφικού πλάτους. Η κοπή δεν πραγματοποιήθηκε μέσω του Environment του εργαλείου Resample διότι υπήρχαν σφάλματα στα όρια (extent) του παραγόμενου χάρτη με αυτή τη μέθοδο. Τέλος, τα αρχεία εξάγονται σε ASCII ώστε να εισαχθούν ύστερα στη Matlab με το εργαλείο Raster to ASCII. Όλα τα υπολογιζόμενα αρχεία πέρα από τα τελικά σώζονταν στη RAM του υπολογιστή (in_memory\name) για γρηγορότερη εκτέλεση του μοντέλου Τροποποίηση δεδομένων μέσω Matlab Όλα τα δεδομένα σε μορφή ASCII που διεξάχθηκαν από το GIS είναι συνολικά αρχεία με συνολικό όγκο 657 Gigabyte. Πριν την επεξεργασία των ΣΓΠ τα δεδομένα ήταν σε αρχεία συνολικά με 1 Gigabyte συνολικό όγκο, ενώ ανά έτος υπήρχαν αρχεία με συνολικό όγκο 68 Megabyte. Τα επεξεργασμένα δεδομένα της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας μέσω των ΣΓΠ, έχουν ως υποδιαστολή δεκαδικών ψηφίων το κόμμα, ενώ η Matlab διαβάζει ως υποδιαστολή την τελεία. Έτσι δημιουργήθηκε κώδικας για την μετατροπή αυτή. Με μία επαναληπτική διαδικασία διαβάζονται όλα τα αρχεία με την εντολή fileread, μετατρέπονται όλα τα κόμματα σε τελείες με την εντολή strrep, δημιουργείται ένα θεωρητικά καινούριο αρχείο με την εντολή fopen που έχει όμως το ίδιο όνομα με αυτό που διαβάζεται ώστε να αντικατασταθεί, γράφονται τα δεδομένα που έχουν πλέον για υποδιαστολή τελεία με την εντολή fwrite και με την εντολή fclose κλείνει η διαδικασία της αντικατάστασης του αρχείου. 27

39 3.6 Κατασκευή κώδικα στη Matlab για τον υπολογισμό του Ηλιακού Δυναμικού Πριν την κατασκευή του τελικού κώδικα πραγματοποιήθηκαν αρκετές δοκιμές και έλεγχοι. Ο κώδικας που κατασκευάστηκε προσαρμόστηκε και εκτελέστηκε ανάλογα για κάθε έτος και λωρίδα. Αρχικά, φορτώνονται τα αρχεία της κλίσης και του προσανατολισμού της κλίσης με την εντολή dlmread, όπου ορίζεται να μη διαβαστούν οι 6 πρώτες γραμμές, διότι περιέχουν πληροφορίες για το αρχείο ASCII και όχι τιμές που αντιστοιχούν σε κλίση ή προσανατολισμό κλίσης. Οι πληροφορίες αυτές αναφέρονται στο μέγεθος της κάθε ψηφίδας, στο ελάχιστο γεωγραφικό πλάτος και μήκος του αρχείου όπως και των αριθμό στηλών και γραμμών που έχει ο πίνακας. Έπειτα αυτές χρησιμοποιούνται μέσα στον κώδικα για να οριστούν οι πίνακες που χρησιμοποιούνται, αλλά και να οριστούν κάποιες επαναληπτικές (for) διαδικασίες. Μία από αυτές είναι η δημιουργία ενός πίνακα που να περιέχει το γεωγραφικό πλάτος της λωρίδας που υπολογίζεται, όπου κάθε γραμμή έχει διαφορετικό γεωγραφικό πλάτος κατά το μέγεθος μίας ψηφίδας. Στη συνέχεια, υπολογίζεται το μέσο γεωγραφικό μήκος της λωρίδας και δημιουργούνται πίνακες sum_sol, ένας για κάθε μήνα, με μηδενικά οι οποίοι θα μετράνε το άθροισμα των υπολογιζόμενων, για κάθε 6 ώρες, ηλιακών δυναμικών σε κάθε επανάληψη για κάθε μήνα. Ύστερα, φτιάχνεται η βασική επανάληψη του κώδικα, που επαναλαμβάνει το κεντρικό μέρος του κώδικα για κάθε μέρα ενός χρόνου ανά 6 ώρες. Σε κάθε επανάληψη φορτώνεται και το ανάλογο αρχείο εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας με την εντολή dlmread, παραλείποντας πάλι τις 6 πρώτες γραμμές. Στο κεντρικό μέρος του κώδικα εισάγεται όλη η μεθοδολογία που προαναφέρθηκε στα προηγούμενα κεφάλαια για τον υπολογισμό του ηλιακού δυναμικού, μαζί όμως με μερικές συνθήκες (if) για την βελτιστοποίηση του κώδικα ή για την αποφυγή λαθών σε ακραίες περιπτώσεις. Αρχικά, η πρώτη συνθήκη που χρησιμοποιείται είναι για τον έλεγχο αν στη λωρίδα που υπολογίζεται, ο ήλιος «βλέπει» την περιοχή μελέτης. Αν έστω ένα κελί από τον ανάλογο πίνακα της εισερχόμενης ηλιακής ακτινοβολίας δεν είναι μηδενικό, αυτό συνεπάγεται ότι η περιοχή μελέτης δέχεται ήλιο και άρα πραγματοποιούνται οι υπολογισμοί για τον συντελεστή cosi/cosz. Σε περίπτωση που όλα τα κελιά είναι μηδενικά, τότε ο συντελεστής δεν υπολογίζεται και δημιουργείται ένας πίνακας με ηλιακό δυναμικό 0. Η επόμενη συνθήκη που χρησιμοποιείται σχετίζεται με τη γωνία του αζιμούθιου. Κατά το πρωί η γωνία πρέπει 28

40 να είναι αρνητική και κατά το απόγευμα θετική, αλλά εφόσον ο υπολογισμός της γίνεται με το atan (το αντίστροφο της εφαπτομένης), αν η γωνία του αζιμούθιου είναι μικρότερη από -90 δεν θα συνεχίσει να μειώνεται περεταίρω από το -90 αλλά θα συνεχίσει να μειώνεται από το 90. Αντίθετα αν η γωνία είναι μεγαλύτερη από 90 δεν θα συνεχίσει να αυξάνεται περεταίρω από το 90 αλλά θα συνεχίσει αυξάνεται από το -90. Στην πρώτη περίπτωση θα έπρεπε να γίνει β = β και στη δεύτερη β = β + 180, αλλά επειδή στη συνέχεια η γωνία β χρησιμοποιείται μέσα σε συνημίτονο και cos ( β ) = cos ( β ), το β διορθώνεται ως β = β στις περιπτώσεις όπου πρέπει η αζιμούθια γωνία να είναι μεγαλύτερη από 90 ή μικρότερη από -90. Σε περιπτώσεις που ο ήλιος «βλέπει» την περιοχή μελέτης αλλά υπάρχουν πλαγιές που λόγω μεγάλης κλίσης δεν τις «βλέπει» ο ήλιος, ο υπολογιζόμενος συντελεστής cosi είναι αρνητικός. Σε αυτή την περίπτωση η συνθήκη αλλάζει το συντελεστή σε 0, δηλαδή μηδενικό ηλιακό δυναμικό στην αντίστοιχη ψηφίδα. Ολοκληρώνοντας, χρησιμοποιείται μία συνθήκη περιορισμού του συντελεστή cosi/cosz σε ακραίες περιπτώσεις. Οι ακραίες περιπτώσεις είναι οι ώρες κοντά στην ανατολή και δύση του ήλιου, όπου το cosz τείνει στο 0. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο συντελεστής cosi/cosz τείνει προς το άπειρο και παίρνει αφύσικα μεγάλες τιμές. Στο τέλος κάθε επανάληψης (για κάθε 6 ώρες για κάθε μέρα) ο υπολογισμένος συντελεστής cosi/cosz πολλαπλασιάζεται με την αντίστοιχη εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία, όπου ουσιαστικά υπολογίζει το στιγμιαίο ηλιακό δυναμικό για την υπολογιζόμενη ώρα. Επίσης, σε κάθε επανάληψη το υπολογισμένο ηλιακό δυναμικό προστίθεται στον, ανάλογα με κάθε μήνα, πίνακα sum_sol, ώστε να υπολογιστεί το άθροισμα των υπολογισμένων ηλιακών δυναμικών για κάθε μήνα αλλά και ετήσια. Αφού τελειώσουν οι επαναλήψεις για όλο το χρόνο, το κάθε άθροισμα sum_sol πολλαπλασιάζεται με 6 για κάθε εξάωρο και διαιρείται με 1000, ώστε ο κάθε τελικός πίνακας να είναι σε kwh/m 2 και να περιέχει το συνολικό ηλιακό δυναμικό της ανάλογης περιόδου. Τα αρχεία αυτά αποθηκεύονται σε μορφή ASCII με την εντολή dlmwrite ώστε στη συνέχεια να υπολογιστεί ο μέσος όρος των 15 ετών για κάθε μήνα. Τέλος, τα αποτελέσματα του μέσου συνολικού ηλιακού δυναμικού κάθε μήνα και του συνολικού ηλιακού δυναμικού κάθε έτους, εφόσον έχουν αποθηκευτεί σε μορφή ASCII με την εντολή dlmwrite, εισάγονται στο GIS. 29

41 3.7 Εισαγωγή υπολογισμένου Ηλιακού Δυναμικού στα ΣΓΠ Για την εισαγωγή των δεδομένων του υπολογισμένου συνολικού ηλιακού δυναμικού από τη μορφή ASCII στο GIS αρχικά προστέθηκαν στην αρχή κάθε αρχείου οι πληροφορίες που αναφέρουν το μέγεθος της ψηφίδας, το μικρότερο γεωγραφικό πλάτος και μήκος και τον αριθμό στηλών και γραμμών. Στη συνέχεια, δημιουργήθηκε μοντέλο με το model builder: 30

42 Σχήμα 3.6. GIS μοντέλο μετατροπής τελικών δεδομένων ηλιακού δυναμικού 31

ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ. Εκτίµηση εισερχόµενης ηλιακής ακτινοβολίας σε λεκάνη απορροής µε χρήσησγπ

ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ. Εκτίµηση εισερχόµενης ηλιακής ακτινοβολίας σε λεκάνη απορροής µε χρήσησγπ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ Εκτίµηση εισερχόµενης ηλιακής ακτινοβολίας σε λεκάνη απορροής µε χρήσησγπ Νίκος Μαµάσης Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων Αθήνα 26 Solar elevation Παράγοντες που

Διαβάστε περισσότερα

ΗλιακήΓεωµετρία. Γιάννης Κατσίγιαννης

ΗλιακήΓεωµετρία. Γιάννης Κατσίγιαννης ΗλιακήΓεωµετρία Γιάννης Κατσίγιαννης ΗηλιακήενέργειαστηΓη Φασµατικήκατανοµήτηςηλιακής ακτινοβολίας ΗκίνησητηςΓηςγύρωαπότονήλιο ΗκίνησητηςΓηςγύρωαπότονήλιοµπορεί να αναλυθεί σε δύο κύριες συνιστώσες: Περιφορά

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.)

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) Ενότητα 1: Εισαγωγή Σπύρος Τσιώλης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Φωτοβολταϊκών Συστημάτων και Δυνατότητες Ανάπτυξης των Εφαρμογών στην Ελλάδα

Τεχνολογία Φωτοβολταϊκών Συστημάτων και Δυνατότητες Ανάπτυξης των Εφαρμογών στην Ελλάδα Τεχνολογία Φωτοβολταϊκών Συστημάτων και Δυνατότητες Ανάπτυξης των Εφαρμογών στην Ελλάδα Ευστράτιος Θωμόπουλος Δρ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Χρήστος Πρωτογερόπουλος Δρ Μηχανολόγος Μηχανικός Εισαγωγή Η ηλιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΥΛΙΚΑ ΓΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΗΛΙΑΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Μάθημα 2o Διδάσκων: Επ. Καθηγητής Ε. Αμανατίδης ΔΕΥΤΕΡΑ 6/3/2017 Τμήμα Χημικών Μηχανικών Πανεπιστήμιο Πατρών Περίληψη Ηλιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΙΑΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Δ. Κουζούδης Πανεπιστήμιο Πατρών

ΗΛΙΑΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Δ. Κουζούδης Πανεπιστήμιο Πατρών ΗΛΙΑΚΗ ΓΕΩΜΕΤΡΙΑ Δ. Κουζούδης Πανεπιστήμιο Πατρών Συντεταγμένες του τόπου (γεωγραφικό μήκος και πλάτος) Π.χ. το Google Maps δίνει για το Παν. Πατρών 38.3, 21.8. Προσοχή, το πρώτο είναι το γεωγραφικό πλάτος

Διαβάστε περισσότερα

19/03/2013 «ΕΡΕΥΝΑ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Φ/Β & ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΙΣΧΥΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ»

19/03/2013 «ΕΡΕΥΝΑ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Φ/Β & ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΙΣΧΥΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ» 19/03/2013 «ΕΡΕΥΝΑ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Φ/Β & ΗΛΙΟΘΕΡΜΙΚΩΝ ΙΣΧΥΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ» ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ, ΤΜΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ηλιακήενέργεια. Ηλιακή γεωµετρία. Εργαστήριο Αιολικής Ενέργειας Τ.Ε.Ι. Κρήτης. ηµήτρης Αλ. Κατσαπρακάκης

Ηλιακήενέργεια. Ηλιακή γεωµετρία. Εργαστήριο Αιολικής Ενέργειας Τ.Ε.Ι. Κρήτης. ηµήτρης Αλ. Κατσαπρακάκης Ηλιακήενέργεια Ηλιακή γεωµετρία Εργαστήριο Αιολικής Ενέργειας Τ.Ε.Ι. Κρήτης ηµήτρης Αλ. Κατσαπρακάκης Ηλιακήγεωµετρία Ηλιακήγεωµετρία Η Ηλιακή Γεωµετρία αναφέρεται στη µελέτη της θέσης του ήλιου σε σχέση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ

ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΕ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ Τι είναι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας; Ως Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) ορίζονται οι ενεργειακές πηγές, οι οποίες

Διαβάστε περισσότερα

Η κατακόρυφη ενός τόπου συναντά την ουράνια σφαίρα σε δύο υποθετικά σηµεία, που ονοµάζονται. Ο κατακόρυφος κύκλος που περνά. αστέρα Α ονοµάζεται

Η κατακόρυφη ενός τόπου συναντά την ουράνια σφαίρα σε δύο υποθετικά σηµεία, που ονοµάζονται. Ο κατακόρυφος κύκλος που περνά. αστέρα Α ονοµάζεται Sfaelos Ioannis Τα ουράνια σώµατα φαίνονται από τη Γη σαν να βρίσκονται στην εσωτερική επιφάνεια µιας γιγαντιαίας σφαίρας, απροσδιόριστης ακτίνας, µε κέντρο τη Γη. Τη φανταστική αυτή σφαίρα τη λέµε "ουράνια

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΗΛΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΗΛΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ-ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2006 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1 ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΗΛΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ Γ. ΖΗΔΙΑΝΑΚΗΣ, Μ. ΛΑΤΟΣ, Ι. ΜΕΘΥΜΑΚΗ, Θ. ΤΣΟΥΤΣΟΣ Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πολυτεχνείο Κρήτης ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην εργασία

Διαβάστε περισσότερα

«ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ»

«ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ» ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ «ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ» Φώτης

Διαβάστε περισσότερα

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ):

Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μετεωρολογία Κλιματολογία (ΘΕΩΡΙΑ): Μιχάλης Βραχνάκης Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Θεσσαλίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 6 ΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Η ΓΗ ΚΑΙ Η ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Ορισμός «Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) είναι οι μη ορυκτές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δηλαδή η αιολική, η ηλιακή και η γεωθερμική ενέργεια, η ενέργεια κυμάτων, η παλιρροϊκή ενέργεια, η υδραυλική

Διαβάστε περισσότερα

Ήπιες Μορφές Ενέργειας

Ήπιες Μορφές Ενέργειας Ήπιες Μορφές Ενέργειας Ενότητα 2: Ελευθέριος Αμανατίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Χημικών Μηχανικών Περιεχόμενα ενότητας Ο Ήλιος ως πηγή ενέργειας Κατανομή ενέργειας στη γη Ηλιακό φάσμα και ηλιακή σταθερά

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη και οικονομική αξιολόγηση φωτοβολταϊκής εγκατάστασης σε οικία στη νήσο Κω

Μελέτη και οικονομική αξιολόγηση φωτοβολταϊκής εγκατάστασης σε οικία στη νήσο Κω Μελέτη και οικονομική αξιολόγηση φωτοβολταϊκής εγκατάστασης σε οικία στη νήσο Κω ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ ΠΕΤΡΟΥΛΑ /04/2013 ΓΑΛΟΥΖΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Εισαγωγή Σκοπός αυτής της παρουσίασης είναι μία συνοπτική περιγραφή της

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη κάλυψης ηλεκτρικών αναγκών νησιού με χρήση ΑΠΕ

Μελέτη κάλυψης ηλεκτρικών αναγκών νησιού με χρήση ΑΠΕ Τ.Ε.Ι. ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ Μελέτη κάλυψης ηλεκτρικών αναγκών νησιού με χρήση ΑΠΕ Σπουδαστές: ΤΣΟΛΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΡΥΣΟΒΙΤΣΙΩΤΗ ΣΟΦΙΑ Επιβλέπων καθηγητής: ΒΕΡΝΑΔΟΣ ΠΕΤΡΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κοσμάς Γαζέας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Κοσμάς Γαζέας Σφαιρικό Τρίγωνο Σφαιρικό τρίγωνο λέγεται το μέρος της σφαίρας, το οποίο περικλείεται μεταξύ των τόξων τριών μέγιστων κύκλων, με την προϋπόθεση

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Πρότζεκτ β. Ηλιακή Ενέργεια Γιώργος Αραπόπουλος Κώστας Νταβασίλης (Captain) Γεράσιμος Μουστάκης Χρήστος Γιαννόπουλος Τζόνι Μιρτάι

Εργασία Πρότζεκτ β. Ηλιακή Ενέργεια Γιώργος Αραπόπουλος Κώστας Νταβασίλης (Captain) Γεράσιμος Μουστάκης Χρήστος Γιαννόπουλος Τζόνι Μιρτάι Εργασία Πρότζεκτ β Τετραμήνου Ηλιακή Ενέργεια Γιώργος Αραπόπουλος Κώστας Νταβασίλης (Captain) Γεράσιμος Μουστάκης Χρήστος Γιαννόπουλος Τζόνι Μιρτάι Λίγα λόγια για την ηλιακή ενέργεια Ηλιακή ενέργεια χαρακτηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Β ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ

Β ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ Β ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ ΠΕΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΓΩΝΙΑ ΚΛΙΣΗΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ: ΚΑΛΛΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΠΕ17. Πειραματικός προσδιορισμός της βέλτιστης γωνίας κλίσης ενός φωτοβολταϊκού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ 1 η ΟΜΑΔΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ Κεφάλαιο 2 ο Συστήματα αστρονομικών συντεταγμένων και χρόνος ΑΣΚΗΣΗ 1 η (α) Να εξηγηθεί γιατί το αζιμούθιο της ανατολής και της δύσεως του Ηλίου σε ένα τόπο,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΕ?

ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΕ? ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ: ΤΙ ΑΛΛΑΖΕΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΕ? Αντώνης Θ. Αλεξανδρίδης Καθηγητής Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών

Διαβάστε περισσότερα

1. ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

1. ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1. ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ενέργεια είναι κύρια ιδιότητα της ύλης που εκδηλώνεται με διάφορες μορφές (κίνηση, θερμότητα, ηλεκτρισμός, φως, κλπ.) και γίνεται αντιληπτή (α) όταν μεταφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Διάσταση των Τεχνολογιών ΑΠΕ

Περιβαλλοντική Διάσταση των Τεχνολογιών ΑΠΕ Περιβαλλοντική Διάσταση των Τεχνολογιών ΑΠΕ Ομιλητές: Ι. Νικολετάτος Σ. Τεντζεράκης, Ε. Τζέν ΚΑΠΕ ΑΠΕ και Περιβάλλον Είναι κοινά αποδεκτό ότι οι ΑΠΕ προκαλούν συγκριτικά τη μικρότερη δυνατή περιβαλλοντική

Διαβάστε περισσότερα

A. Georgiou*, D. Skarlatos. Civil Engineering & Geomatics Dept., Cyprus University of Technology,

A. Georgiou*, D. Skarlatos. Civil Engineering & Geomatics Dept., Cyprus University of Technology, Ανάπτυξη μεθοδολογικού εργαλείου με τη χρήση ΓΣΠ για την εύρεση κατάλληλων περιοχών για την χωροθέτηση φωτοβολταϊκού πάρκου: Η περίπτωση της Επαρχίας Λεμεσού στη Κύπρο A. Georgiou*, D. Skarlatos Civil

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Εισηγητές : Βασιλική Σπ. Γεμενή Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Δ.Π.Θ Θεόδωρος Γ. Μπιτσόλας Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Π.Δ.Μ Λάρισα 2013 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΑΠΕ 2. Ηλιακή ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΠΜΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: Υ ΡΟΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1999 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ -----------------------------------------------------------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2018 2019 ΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΕ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ- ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1 Περιεχόμενα ΕΝΟΤΗΤΑ Α : ΧΑΡΤΕΣ Α1.4 Ποιον χάρτη να διαλέξω;. 3 Α1.3 Η χρήση των χαρτών στην καθημερινή

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Απόστολος Ντάνης. Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής

Δρ. Απόστολος Ντάνης. Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής *Βασικές μορφές προσανατολισμού *Προσανατολισμός με τα ορατά σημεία προορισμού στη φύση *Προσανατολισμός με τον ήλιο *Προσανατολισμός από τη σελήνη

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Μορφές Ενέργειας

Ανανεώσιμες Μορφές Ενέργειας Ανανεώσιμες Μορφές Ενέργειας Ενότητα 5: Ελευθέριος Αμανατίδης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Χημικών Μηχανικών Περιεχόμενα ενότητας Σχεδιασμός ΦΒ Πάρκων Χωροθέτηση - Διαμορφώσεις χώρων Σκιάσεις Ηλεκτρομηχανολογικός

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία βέλτιστης χωροθέτησης και διαστασιολόγησης φωτοβολταïκών & αιολικών πάρκων με χρήση συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών (GIS)

Μεθοδολογία βέλτιστης χωροθέτησης και διαστασιολόγησης φωτοβολταïκών & αιολικών πάρκων με χρήση συστημάτων γεωγραφικών πληροφοριών (GIS) Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τομέας Υδατικών Πόρων & Περιβάλλοντος, Μεθοδολογία βέλτιστης χωροθέτησης και διαστασιολόγησης φωτοβολταïκών & αιολικών πάρκων με χρήση συστημάτων γεωγραφικών

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά κεφάλαια παραγωγής ενέργειας

Ειδικά κεφάλαια παραγωγής ενέργειας Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Ειδικά κεφάλαια παραγωγής ενέργειας Ενότητα 3 (β): Μη Συμβατικές Πηγές Ενέργειας Αν. Καθηγητής Γεώργιος Μαρνέλλος (Γραφείο 208) Τηλ.: 24610 56690,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Εφαρμογές Α.Π.Ε. σε Κτίρια και Οικιστικά Σύνολα Μαρία Κίκηρα, ΚΑΠΕ - Τμήμα Κτιρίων Αρχιτέκτων MSc Αναφορές: RES Dissemination, DG

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Εμπειρία από Εφαρμογές Φωτοβολταϊκών και Προτάσεις για την Ανάπτυξη των Εφαρμογών στην Ελλάδα

Διεθνής Εμπειρία από Εφαρμογές Φωτοβολταϊκών και Προτάσεις για την Ανάπτυξη των Εφαρμογών στην Ελλάδα Διεθνής Εμπειρία από Εφαρμογές Φωτοβολταϊκών και Προτάσεις για την Ανάπτυξη των Εφαρμογών στην Ελλάδα Χρήστος Πρωτογερόπουλος Δρ Μηχανολόγος Μηχανικός Παγκόσμια Αγορά Εγκατεστημένων Φ/Β Μέγεθος Αγοράς,

Διαβάστε περισσότερα

«Αποθήκευση Ενέργειας στο Ελληνικό Ενεργειακό Σύστημα και στα ΜΔΝ»

«Αποθήκευση Ενέργειας στο Ελληνικό Ενεργειακό Σύστημα και στα ΜΔΝ» «Αποθήκευση Ενέργειας στο Ελληνικό Ενεργειακό Σύστημα και στα ΜΔΝ» ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ «Επενδύοντας στην Πράσινη Ενέργεια: Αποθήκευση-Διασυνδέσεις-Νέα Έργα ΑΠΕ» 15 Ιουλίου 2019 Ι. Χατζηβασιλειάδης,

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο ΑΠΕ I. Ενότητα 2: Ηλιακή Γεωμετρία και Ηλιακό Δυναμικό: Μέρος Β. Πολυζάκης Απόστολος / Καλογήρου Ιωάννης / Σουλιώτης Εμμανουήλ

Εργαστήριο ΑΠΕ I. Ενότητα 2: Ηλιακή Γεωμετρία και Ηλιακό Δυναμικό: Μέρος Β. Πολυζάκης Απόστολος / Καλογήρου Ιωάννης / Σουλιώτης Εμμανουήλ Εργαστήριο ΑΠΕ I Ενότητα 2: Ηλιακή Γεωμετρία και Ηλιακό Δυναμικό: Μέρος Β Πολυζάκης Απόστολος / Καλογήρου Ιωάννης / Σουλιώτης Εμμανουήλ Με δεδομένο ότι η Ένταση της Ηλιακής ακτινοβολίας εκτός της ατμόσφαιρας

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσμια Κατανάλωση Ενέργειας

Παγκόσμια Κατανάλωση Ενέργειας ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Ήλιος Κίνηση και ελκτικό δυναμικό του ήλιου, της σελήνης και της γης Γεωθερμική ενέργεια εκλύεται από ψύξη του πυρήνα, χημικές αντιδράσεις και ραδιενεργό υποβάθμιση στοιχείων

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Project Τμήμα Α 3

Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Project Τμήμα Α 3 Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Project Τμήμα Α 3 Ενότητες εργασίας Η εργασία αναφέρετε στις ΑΠΕ και μη ανανεώσιμες πήγες ενέργειας. Στην 1ενότητα θα μιλήσουμε αναλυτικά τόσο για τις ΑΠΕ όσο και για τις μη

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισμός Προέδρου Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου στην Έκτακτη Γενική Συνέλευση του ΣΕΑΠΕΚ. Γραφεία ΟΕΒ 26 Μαΐου, 2010

Χαιρετισμός Προέδρου Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου στην Έκτακτη Γενική Συνέλευση του ΣΕΑΠΕΚ. Γραφεία ΟΕΒ 26 Μαΐου, 2010 Χαιρετισμός Προέδρου Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου στην Έκτακτη Γενική Συνέλευση του ΣΕΑΠΕΚ Γραφεία ΟΕΒ 26 Μαΐου, 2010 Κυρίες και Κύριοι, Με ιδιαίτερη χαρά αποδέχθηκα την πρόσκλησή σας για να απευθύνω

Διαβάστε περισσότερα

ΝEODΟΜI CONSTRUCTION ENERGY REAL ESTATE

ΝEODΟΜI CONSTRUCTION ENERGY REAL ESTATE ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΓΙΑ ΚΑΛΥΨΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Π. Γκουλιάρας, Ηλεκτρολόγος μηχανικός Δ. Γκουλιάρας, Υδραυλικός Μηχανικός

Διαβάστε περισσότερα

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ Το κλίμα της Ευρώπης Το κλίμα της Ευρώπης Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ και ΚΛΙΜΑ Καιρός: Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή, σε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Δημιουργία Ψηφιακού Μοντέλου Βυθού για τον κόλπο του Σαρωνικού, με τη χρήση Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Δημιουργία Ψηφιακού Μοντέλου Βυθού για τον κόλπο του Σαρωνικού, με τη χρήση Συστημάτων Γεωγραφικών Πληροφοριών ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕ Κατεύθυνση Μηχανικών Τοπογραφίας και Γεωπληροφορικής ΤΕ ΠΤΥΧΙΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ενεργειακή Τεχνολογία Ι. Μάθημα 4: Σημερινό Πλαίσιο Λειτουργίας Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας

Εισαγωγή στην Ενεργειακή Τεχνολογία Ι. Μάθημα 4: Σημερινό Πλαίσιο Λειτουργίας Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Μάθημα 4: Σημερινό Πλαίσιο Λειτουργίας Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας Μεταβολές στο πλαίσιο λειτουργίας των ΣΗΕ (δεκαετία 1990) Κύριοι λόγοι: Απελευθέρωση αγοράς ΗΕ. Δίκτυα φυσικού αερίου. Φαινόμενο θερμοκηπίου

Διαβάστε περισσότερα

H κατανομή του Planck για θερμοκρασία 6000Κ δίνεται στο Σχήμα 1:

H κατανομή του Planck για θερμοκρασία 6000Κ δίνεται στο Σχήμα 1: ΗΛΙΑΚΑ ΘΕΡΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Διδάσκων: Δ. Βαλουγεώργης, Εαρινό εξάμηνο 216-217 ΕΡΓΑΣΙΑ 2: Ηλιακή ακτινοβολία Ημερομηνία ανάρτησης (ιστοσελίδα μαθήματος): 2-4-217 Ημερομηνία παράδοσης: 26-4-217 Επιμέλεια λύσεων:

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη Διδακτορικής Διατριβής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Τμήμα Περιβάλλοντος. Ευστράτιος Γιαννούλης

Περίληψη Διδακτορικής Διατριβής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Τμήμα Περιβάλλοντος. Ευστράτιος Γιαννούλης Μοντελοποίηση και βελτιστοποίηση του ενεργειακού συστήματος με την χρήση κατανεμημένης παραγωγής και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. H τεχνολογική διάσταση Περίληψη Διδακτορικής Διατριβής ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. 5 Συστήματα συντεταγμένων

Κεφάλαιο 5. 5 Συστήματα συντεταγμένων Κεφάλαιο 5 5 Συστήματα συντεταγμένων Στις Γεωεπιστήμες η μορφή της γήινης επιφάνειας προσομοιώνεται από μια επιφάνεια, που ονομάζεται γεωειδές. Το γεωειδές είναι μια ισοδυναμική επιφάνεια του βαρυτικού

Διαβάστε περισσότερα

4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ:

4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: 4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: Με ποιους τρόπους συμβάλει ο βιοκλιματικός σχεδιασμός των κτιρίων, στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων. Ομάδα Εργασίας : Αλεξόπουλος Πέτρος, Δημαρά Κατερίνα, Καλεμάκη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΕ ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Δ.Μενδρινός, Κ.Καρύτσας Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας Νοέμβριος 2009 Γεωθερμική Ενέργεια: η θερμότητα της

Διαβάστε περισσότερα

9. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΜΗΚΟΥΣ

9. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΜΗΚΟΥΣ 73 9. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΜΗΚΟΥΣ 9.1 Εισαγωγή Υπενθυμίζεται ότι το αστρονομικό μήκος ενός τόπου είναι η δίεδρη γωνία μεταξύ του αστρονομικού μεσημβρινού του τόπου και του μεσημβρινού του Greenwich. Η γωνία αυτή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΙΟΛΙΚΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΤΗΣ 1ης ΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕΚΑ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΙΟΛΙΚΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΤΗΣ 1ης ΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕΚΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΙΟΛΙΚΟΥ ΥΝΑΜΙΚΟΥ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΕΝ ΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΤΗΣ 1ης ΦΑΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΕΚΑ Κ. Γκαράκης Εργαστήριο ΑΠΕ / Τµήµα Ενεργειακής Τεχνολογίας / ΤΕΙ Αθήνας Αγ. Σπυρίδωνος

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκές προκλήσεις για χρήση τεχνολογιών ΑΠΕ

Ευρωπαϊκές προκλήσεις για χρήση τεχνολογιών ΑΠΕ Ευρωπαϊκές προκλήσεις για χρήση τεχνολογιών ΑΠΕ Ανθή Χαραλάμπους Διευθύντρια Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών 24 Ιουνίου 2016 Ημερίδα: «Εφαρμογές της Αβαθούς Γεωθερμίας και Ηλιακής Ενέργειας στα Θερμοκήπια»

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΑΞΗ Β ΤΜΗΜΑΤΑ: ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ, ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ

ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΑΞΗ Β ΤΜΗΜΑΤΑ: ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ, ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ 1 ο ΕΠΑΛ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-13 ΕΙΔΙΚΗ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΑΞΗ Β ΤΜΗΜΑΤΑ: ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΩΝ, ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΚΑΝΑΤΣΟΣ ΦΥΣΙΚΟΣ-ΡΑΔΙΟΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΟΣ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: 1.

Διαβάστε περισσότερα

Α Τοσίτσειο Αρσκάκειο Λύκειο Εκάλης. Αναγνωστάκης Νικόλας Γιαννακόπουλος Ηλίας Μπουρνελάς Θάνος Μυλωνάς Μιχάλης Παύλοβιτς Σταύρος

Α Τοσίτσειο Αρσκάκειο Λύκειο Εκάλης. Αναγνωστάκης Νικόλας Γιαννακόπουλος Ηλίας Μπουρνελάς Θάνος Μυλωνάς Μιχάλης Παύλοβιτς Σταύρος Α Τοσίτσειο Αρσκάκειο Λύκειο Εκάλης Αναγνωστάκης Νικόλας Γιαννακόπουλος Ηλίας Μπουρνελάς Θάνος Μυλωνάς Μιχάλης Παύλοβιτς Σταύρος Εισαγωγή στις ήπιες μορφές ενέργειας Χρήσεις ήπιων μορφών ενέργειας Ηλιακή

Διαβάστε περισσότερα

Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα

Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ - ΜΟΡΦΗ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Προέλευση Μορφή έργων Χρήση Επιφανειακό νερό Φράγματα (ταμιευτήρες) Λιμνοδεξαμενές (ομβροδεξαμενές) Κύρια για

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία και Κωδικοποίηση Νομοθεσίας ΑΠΕ: (πηγή: http://www.lagie.gr/)

Ιστορία και Κωδικοποίηση Νομοθεσίας ΑΠΕ: (πηγή: http://www.lagie.gr/) Ιστορία και Κωδικοποίηση Νομοθεσίας ΑΠΕ: (πηγή: http://www.lagie.gr/) Το ελληνικό κράτος το 1994 με τον Ν.2244 (ΦΕΚ.Α 168) κάνει το πρώτο βήμα για τη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τρίτους εκτός της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΜΑΚΡΑΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΜΑΚΡΑΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΜΑΚΡΑΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΕΩΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΞΗΡΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Εμμανουέλα Ιακωβίδου Επιβλέπων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ...xi ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ...xv ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ARCGIS - ΤΟ ARCMAP... 1

ΠΡΟΛΟΓΟΣ...xi ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ...xv ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ARCGIS - ΤΟ ARCMAP... 1 ΠΡΟΛΟΓΟΣ...xi ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ...xv ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟ ARCGIS - ΤΟ ARCMAP... 1 Εισαγωγή στο ArcGIS και τον ArcMap. Περιγραφή των βοηθητικών λογισμικών που χρησιμοποιεί το ArcGIS. Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Περιβάλλον και συμπεριφορά ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Δρ Κώστας Αθανασίου Επίκουρος Καθηγητής Εργαστήριο Μη-συμβατικών Πηγών Ενέργειας Τμ. Μηχανικών Περιβάλλοντος Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Τηλ.

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL

Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL Εσωτερική Αγορά, Βιομηχανία, Επιχειρηματικότη τα και ΜΜΕ ΣΥΝΟΨΗ Πίνακας επιδόσεων της Ένωσης για την Καινοτομία το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΕΣΠΑ ΔΡΑΣΗ «ΑΡΙΣΤΕΙΑ» ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 3.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΕΣΠΑ ΔΡΑΣΗ «ΑΡΙΣΤΕΙΑ» ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 3. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΕΣΠΑ 2007-2013 ΔΡΑΣΗ «ΑΡΙΣΤΕΙΑ» ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ 3.1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Β.Π. Ουράνιος Ισηµερινός Ν.Π.

Β.Π. Ουράνιος Ισηµερινός Ν.Π. Β.Π. Ουράνιος Ισηµερινός Ν.Π. Ανάδροµη Φορά Ορθή Φορά Η ορθή και ανάδροµη φορά περιστροφής της Ουράνιας Σφαίρας, όπως φαίνονται από το Βόρειο και το Νότιο ηµισφαίριο, αντίστοιχα Κύκλος Απόκλισης Μεσηµβρινός

Διαβάστε περισσότερα

Θέρμανση θερμοκηπίων με τη χρήση αβαθούς γεωθερμίας γεωθερμικές αντλίες θερμότητας

Θέρμανση θερμοκηπίων με τη χρήση αβαθούς γεωθερμίας γεωθερμικές αντλίες θερμότητας Θέρμανση θερμοκηπίων με τη χρήση αβαθούς γεωθερμίας γεωθερμικές αντλίες θερμότητας Η θερμοκρασία του εδάφους είναι ψηλότερη από την ατμοσφαιρική κατά τη χειμερινή περίοδο, χαμηλότερη κατά την καλοκαιρινή

Διαβάστε περισσότερα

Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού

Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού Η συµβολή των Ανανεώσιµων Πηγών Ενέργειας στην επίτευξη Ενεργειακού Πολιτισµού ρ. Ηλίας Κούτσικος, Φυσικός - Γεωφυσικός Πάρεδρος Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ιδάσκων Πανεπιστηµίου Αθηνών Ε ι σ α γ ω γ ή...

Διαβάστε περισσότερα

Το πρόγραμμα SOLEA. Εκτίμηση δυναμικού ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο. Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών 2. World Radiation Centre, Switzerland

Το πρόγραμμα SOLEA. Εκτίμηση δυναμικού ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο. Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών 2. World Radiation Centre, Switzerland Το πρόγραμμα SOLEA Εκτίμηση δυναμικού ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο 1Παναγιώτης Κοσμόπουλος 1Michael Taylor 2Στέλιος Καζαντζής 1 Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών 2 World Radiation Centre, Switzerland

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ Α.Π.Ε. ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ. Ν. ΚΥΡΙΑΚΗΣ, καθηγητής ΑΠΘ Πρόεδρος ΙΗΤ

ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ Α.Π.Ε. ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ. Ν. ΚΥΡΙΑΚΗΣ, καθηγητής ΑΠΘ Πρόεδρος ΙΗΤ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ Α.Π.Ε. ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ Ν. ΚΥΡΙΑΚΗΣ, καθηγητής ΑΠΘ Πρόεδρος ΙΗΤ Ανανεώσιμες Μορφές Ενέργειας Υδροηλεκτρική Κυμάτων Αιολική Βιομάζα Εξοικονόμηση (!) Αβαθής Γεωθερμία Υδάτινων μαζών Θερμοχωρητικότητας

Διαβάστε περισσότερα

4.1 Εισαγωγή. Μετεωρολογικός κλωβός

4.1 Εισαγωγή. Μετεωρολογικός κλωβός 4 Θερμοκρασία 4.1 Εισαγωγή Η θερμοκρασία αποτελεί ένα μέτρο της θερμικής κατάστασης ενός σώματος, δηλ. η θερμοκρασία εκφράζει το πόσο ψυχρό ή θερμό είναι το σώμα. Η θερμοκρασία του αέρα μετράται διεθνώς

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ

Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ Οι επιμέρους μελέτες ανέδειξαν τον πλούτο των φυσικών πόρων που διαθέτει η χώρα μας αλλά και τους κινδύνους που απειλούν το φυσικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΔΟΣΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ - ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΚΛΙΣΗ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΚΑΙ ΩΦΕΛΙΜΗ ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

ΑΠΟΔΟΣΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ - ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΚΛΙΣΗ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΚΑΙ ΩΦΕΛΙΜΗ ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΑΠΟΔΟΣΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΗΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ - ΒΕΛΤΙΣΤΗ ΚΛΙΣΗ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΚΑΙ ΩΦΕΛΙΜΗ ΗΛΙΑΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Α.Γ. Γαγλία 1, Α.Α. Αργυρίου, Κ.Α. Μπαλαράς 1, Σ.Λυκούδης 1, 1 Ομάδα Εξοικονόμησης

Διαβάστε περισσότερα

Η χώρα μας παρουσίασε το καλοκαίρι του 2010 το ΕθνικότηςΣχέδιο ράσηςγιατιςαπε(ορίζοντας )

Η χώρα μας παρουσίασε το καλοκαίρι του 2010 το ΕθνικότηςΣχέδιο ράσηςγιατιςαπε(ορίζοντας ) Το Εθνικό Σχέδιο ράσης για τις ΑΠΕ 2010-2020 και το Υποστηρικτικό του Θεσμικό Πλαίσιο ρ. Π.Κ. Χαβιαρόπουλος Επικεφαλής Υπηρεσίας ΑΠΕ,, ΥΠΕΚΑ Απρίλιος 2011 1 Εθνικό Σχέδιο ράσης ΑΠΕ (2010-2020) 2020) Η

Διαβάστε περισσότερα

Δορυφορικός Σταθμός της ΕΜΥ

Δορυφορικός Σταθμός της ΕΜΥ Δορυφορικός Σταθμός της ΕΜΥ Οι μετεωρολογικοί δορυφόροι πολικής τροχιάς πετούν σε σταθερό ύψος μερικών εκατοντάδων χιλιομέτρων από την επιφάνεια της γης, καταγράφοντας με πολύ μεγάλη ακρίβεια την δομή

Διαβάστε περισσότερα

Ηλιακή ενέργεια. Φωτοβολταϊκά Συστήματα

Ηλιακή ενέργεια. Φωτοβολταϊκά Συστήματα Ηλιακή ενέργεια Είναι η ενέργεια που προέρχεται από τον ήλιο και αξιοποιείται μέσω τεχνολογιών που εκμεταλλεύονται τη θερμική και ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία του ήλιου με χρήση μηχανικών μέσων για τη

Διαβάστε περισσότερα

Φωτοβολταϊκά συστήματα και σύστημα συμψηφισμού μετρήσεων (Net metering) στην Κύπρο

Φωτοβολταϊκά συστήματα και σύστημα συμψηφισμού μετρήσεων (Net metering) στην Κύπρο Ενεργειακό Γραφείο Κυπρίων Πολιτών Φωτοβολταϊκά συστήματα και σύστημα συμψηφισμού μετρήσεων (Net metering) στην Κύπρο Βασικότερα τμήματα ενός Φ/Β συστήματος Τα φωτοβολταϊκά (Φ/Β) συστήματα μετατρέπουν

Διαβάστε περισσότερα

NON TECHNICAL REPORT_VAFIOHORI 1 MW ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

NON TECHNICAL REPORT_VAFIOHORI 1 MW ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αφορά το έργο της εγκατάστασης και λειτουργίας Φωτοβολταϊκού Σταθμού Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας, συνολικής ισχύος 1 MW σε μισθωμένο γήπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Υπηρεσίες γνώσης και πρόγνωσης δυναμικού ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο

Υπηρεσίες γνώσης και πρόγνωσης δυναμικού ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο Υπηρεσίες γνώσης και πρόγνωσης δυναμικού ηλιακής ενέργειας σε πραγματικό χρόνο 1Παναγιώτης Κοσμόπουλος 1Michael Taylor 2Στέλιος Καζαντζής 1 Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών 2 World Radiation Centre, Switzerland

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5: Ηλιακή γεωμετρία και ακτινοβολία Εισαγωγή

Κεφάλαιο 5: Ηλιακή γεωμετρία και ακτινοβολία Εισαγωγή Κεφάλαιο 5: 5.1. Εισαγωγή Η ηλιακή γεωμετρία περιγράφει τη σχετική κίνηση γης και ήλιου και αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα που υπεισέρχεται στον ενεργειακό ισολογισμό κτηρίων. Ανάλογα με τη γεωμετρία

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ. Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ. Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΤΗΡΙΩΝ Εύη Τζανακάκη Αρχιτέκτων Μηχ. MSc Αρχές ενεργειακού σχεδιασμού κτηρίων Αξιοποίηση των τοπικών περιβαλλοντικών πηγών και τους νόμους ανταλλαγής ενέργειας κατά τον αρχιτεκτονικό

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλα ακτινοβολίας Εργαλείο κατανόησης κλιματικής αλλαγής

Μοντέλα ακτινοβολίας Εργαλείο κατανόησης κλιματικής αλλαγής Κύκλος διαλέξεων στις επιστήμες του περιβάλλοντος Μοντέλα ακτινοβολίας Εργαλείο κατανόησης κλιματικής αλλαγής Χρήστος Ματσούκας Τμήμα Περιβάλλοντος Τι σχέση έχει η ακτινοβολία με το κλίμα; Ο Ήλιος μας

Διαβάστε περισσότερα

?

? ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ? KWh/(m 2. έτος) Η ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΑ m2κτιριου = ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΘΕΡΜΙΚΗΣ + ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ + ΨΥΚΤΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΑ m2κτιριου KWh/(m 2. έτος) Η ΕΤΗΣΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών και θαλάσσιο αιολικό - κυματικό δυναμικό. Παρασκευή Δρακοπούλου, Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας, ΕΛΚΕΘΕ

Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών και θαλάσσιο αιολικό - κυματικό δυναμικό. Παρασκευή Δρακοπούλου, Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας, ΕΛΚΕΘΕ Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών και θαλάσσιο αιολικό - κυματικό δυναμικό Παρασκευή Δρακοπούλου, Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας, ΕΛΚΕΘΕ Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών: ένα εργαλείο "έξυπνου χάρτη" ολοκληρωμένο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΦΑΡΑΝΤΟΥΡΗΣ ΤΣΕΛΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

«Εργαστήριο σε Πακέτα λογισμικού μελέτης Φ/Β συστημάτων»

«Εργαστήριο σε Πακέτα λογισμικού μελέτης Φ/Β συστημάτων» Η ΠΡΑΞΗ ΥΛΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ (ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΚΤ) ΚΑΙ ΑΠΟ ΕΘΝΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & EΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ. Οι πηγές ανανεώσιμης ενέργειας στην Γερμανία

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & EΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ. Οι πηγές ανανεώσιμης ενέργειας στην Γερμανία ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & EΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Βερολίνο, Μάρτιος 2010 Οι πηγές ανανεώσιμης ενέργειας στην Γερμανία Στόχοι της κυβερνητικής πολιτικής Μείωση των εκπομπών ρύπων έως το 2020

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣ

ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΥΝΟΛΙΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ 1.2 ΕΙΔΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΕΘΟΣ ΕΡΓΟΥ 1.3 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΥΠΑΓΩΓΗ ΕΡΓΟΥ 1.4 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΡΓΟΥ 1.5 ΦΟΡΕΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ 1.6 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ 18 Φεβρουαρίου 2013 Εισήγηση του Περιφερειάρχη Νοτίου Αιγαίου Γιάννη ΜΑΧΑΙΡΙ Η Θέμα: Ενεργειακή Πολιτική Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου Η ενέργεια μοχλός Ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

Φωτίζοντας την πόλη μας δίνουμε ζωή!

Φωτίζοντας την πόλη μας δίνουμε ζωή! Φωτίζοντας την πόλη μας δίνουμε ζωή! 1 Τα τελευταία χρόνια, η παραγωγή ενέργειας παρουσιάζει πολλές αρνητικές επιπτώσεις στον άνθρωπο και το περιβάλλον. Εμφανίζονται στον άνθρωπο με την μορφή των αναπνευστικών

Διαβάστε περισσότερα

KΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. Eιδικό Ευρωβαρόμετρο Άνοιξη 2008 Πρώτα ανεπεξέργαστα αποτελέσματα: Ευρωπαϊκός μέσος όρος και κύριες εθνικές τάσεις

KΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ. Eιδικό Ευρωβαρόμετρο Άνοιξη 2008 Πρώτα ανεπεξέργαστα αποτελέσματα: Ευρωπαϊκός μέσος όρος και κύριες εθνικές τάσεις Γενική Διεύθυνση Επικοινωνίας ΜΟΝΑΔΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΓΝΩΜΗΣ Βρυξέλλες, 30 Ιουνίου 2008 KΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Eιδικό Ευρωβαρόμετρο 300 - Άνοιξη 2008 Πρώτα ανεπεξέργαστα αποτελέσματα: Ευρωπαϊκός μέσος

Διαβάστε περισσότερα

Πικέρμι, 21/10/2011. Αρ. Πρωτ.: 2284 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Πικέρμι, 21/10/2011. Αρ. Πρωτ.: 2284 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Πικέρμι, 21/10/2011 Αρ. Πρωτ.: 2284 ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών & Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), Φορέας Υλοποίησης του Έργου: «Πράσινο Νησί Αη Στράτης», καλεί εντός δέκα πέντε (15 ) ημερών από

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικασία αδειοδότησης φωτοβολταϊκών συστημάτων στην Κύπρο. Ανθή Χαραλάμπους

Διαδικασία αδειοδότησης φωτοβολταϊκών συστημάτων στην Κύπρο. Ανθή Χαραλάμπους Διαδικασία αδειοδότησης φωτοβολταϊκών συστημάτων στην Κύπρο Ανθή Χαραλάμπους 1. Εισαγωγή Για την επίτευξη των εθνικών στόχων για μερίδιο ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας 13% μέχρι το 2020, αναμένεται

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση των βασικών παραμέτρων του Ηλεκτρικού Συστήματος ηλεκτρικής ενεργείας της Κύπρου σε συνάρτηση με τη διείσδυση των ΑΠΕ

Ανάλυση των βασικών παραμέτρων του Ηλεκτρικού Συστήματος ηλεκτρικής ενεργείας της Κύπρου σε συνάρτηση με τη διείσδυση των ΑΠΕ Ανάλυση των βασικών παραμέτρων του Ηλεκτρικού Συστήματος ηλεκτρικής ενεργείας της Κύπρου σε συνάρτηση με τη διείσδυση των ΑΠΕ Δρ. Ρογήρος Ταπάκης ΟΕΒ 09 Μαΐου 2018 Δομή Παρουσίασης Εισαγωγή Ανάλυση Ζήτησης

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική Προστασίας Περιβάλλοντος Αρχές Αειφορίας

Τεχνική Προστασίας Περιβάλλοντος Αρχές Αειφορίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Τεχνική Προστασίας Περιβάλλοντος Αρχές Αειφορίας Ενότητα 8: Αειφορία στην Παραγωγή Ενέργειας Μουσιόπουλος Νικόλαος Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα εκ του µηδενός σε ιστορικά πλαίσια ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ νέες κατασκευές ανακαίνιση και µετασκευή ιστορικών κτιρίων αναδιαµόρφωση καινούριων κτιρίων έργα "εκ του µηδενός" σε ιστορικά πλαίσια 2 Ο φυσικός φωτισµός αποτελεί την τεχνική κατά την οποία

Διαβάστε περισσότερα

Solar Cells Hellas Group

Solar Cells Hellas Group Solar Cells Hellas Group Δρ. Αλέξανδρος Ζαχαρίου 3 η Εβδομάδα Ενέργειας, 9-2 Νοεμβρίου 2009 Περιεχόμενα Εισαγωγή Παγκόσμια Αγορά Φ/Β Ευρωπαϊκή Αγορά Φ/Β Δυναμική Ανάπτυξης Φ/Β στην Ελλάδα Παρουσίαση Ομίλου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Βάσης Γεωγραφικών Δεδομένων για Διαχείριση Κινδύνων στην Αχαΐα. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: ΑΓΟΥΡΟΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ, ΓΕΩΓΡΑΦΟΣ Marathon Data Systems 22η Πανελλαδική Συνάντηση Χρηστών

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός. Συνοπτικά αποτελέσματα εξέλιξης εγχώριου ενεργειακού συστήματος

Εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός. Συνοπτικά αποτελέσματα εξέλιξης εγχώριου ενεργειακού συστήματος Εθνικός ενεργειακός σχεδιασμός Συνοπτικά αποτελέσματα εξέλιξης εγχώριου ενεργειακού συστήματος μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και περιβαλλοντικοί στόχοι αύξηση συμμετοχής ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

10. ΓΕΩΔΑΙΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ

10. ΓΕΩΔΑΙΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ 77 10. ΓΕΩΔΑΙΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Ολοκληρώνοντας την συνοπτική παρουσίαση των εννοιών και μεθόδων της Γεωδαιτικής Αστρονομίας θα κάνουμε μια σύντομη αναφορά στην αξιοποίηση των μεγεθών που προσδιορίστηκαν,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣΤΟΧΑΣΙΣ ΑΕ: «ΚΛΑΔΙΚΕΣ ΣΤΟΧΕΥΣΕΙΣ» ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣΤΟΧΑΣΙΣ ΑΕ: «ΚΛΑΔΙΚΕΣ ΣΤΟΧΕΥΣΕΙΣ» ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΣΤΟΧΑΣΙΣ ΑΕ: «ΚΛΑΔΙΚΕΣ ΣΤΟΧΕΥΣΕΙΣ» ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Έντονο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (Η/Ε). Σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε η ΣΤΟΧΑΣΙΣ Σύμβουλοι Επιχειρήσεων ΑΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ & Κλίµα / Χλωρίδα / Πανίδα της Κύπρου Παρουσίαση Γιώργος Σέκκες Καθηγητής Γεωγραφίας Λευκωσία 2017 Ερώτηση! Ποια η διάφορα µεταξύ του κλίµατος

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο 4 Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης τα Παραρτήματα Ι έως και ΧΙΙ που ακολουθούν.

Άρθρο 4 Προσαρτώνται και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της παρούσας απόφασης τα Παραρτήματα Ι έως και ΧΙΙ που ακολουθούν. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΡΑΞΕΙΣ 1 Άρθρο 1 Αποσκοπεί στην εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 1 του Ν. 4014/2011 (Α 209) για την κατάταξη σε κατηγορίες, ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον. Τα ανωτέρω έργα και δραστηριότητες

Διαβάστε περισσότερα