ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS Α.Ε.Β.Ε.

Transcript

1 ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS Α.Ε.Β.Ε. ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΑΠΟ 1 η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ ΕΩΣ 30 η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2008 Σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης (Δ.Λ.Π. 34) Οι παρούσες Οικονομικές Καταστάσεις είναι εκείνες που εγκρίθηκαν από το Διοικητικό Συμβούλιο της «ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS Α.Ε.Β.Ε.» την 22/10/2008 και έχουν αναρτηθεί στο διαδίκτυο, στην ηλεκτρονική διεύθυνση 1

2 Π ΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κατάσταση Αποτελεσμάτων Περιόδου.. 3 Ισολογισμός της 30 ης Σεπτεμβρίου Κατάσταση Μεταβολών Ιδίων Κεφαλαίων της περιόδου που έληξε την 30 η Σεπτεμβρίου Στοιχεία Κατάστασης Ταμειακών Ροών της περιόδου που έληξε την 30 η Σεπτεμβρίου Σημειώσεις επί των Οικονομικών Καταστάσεων

3 Κ ΑΤΑΣΤΑΣΗ Λ ΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ Α ΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 01/01/ /09/2008 Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/01 30/09/08 01/01 30/09/07 01/01-30/09/08 01/01 30/09/07 Σημείωση Πωλήσεις Κόστος Πωληθέντων ( ) ( ) ( ) ( ) Μικτό Κέρδος Λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης Έξοδα διάθεσης (41.773) (34.539) (40.993) (33.977) Έξοδα διοίκησης (6.070) (4.664) (5.762) (4.316) Λοιπά έξοδα (541) (532) (573) (583) Κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσμάτων Χρηματοοικονομικά Έσοδα Χρηματοοικονομικά Έξοδα (3.092) (2.150) (3.070) (2.140) Κέρδη / (Ζημιές) από συγγενείς Εταιρείες Κέρδη προ Φόρων Φόρος Εισοδήματος 3.25 (1.668) (2.173) (1.668) (2.177) Κέρδη μετά από φόρους Κατανεμημένα σε: Μετόχους της μητρικής Δικαιώματα μειοψηφίας Βασικά κέρδη ανά Μετοχή ,1721 0,2399 0,1742 0,2539 EBITDA Οι συνοδευτικές σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των παρόντων οικονομικών καταστάσεων. 3

4 Κ ΑΤΑΣΤΑΣΗ Λ ΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ Α ΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Π ΕΡΙΟΔΟΥ 01/07/ /09/2008 Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 01/07-30/09/08 01/07 30/09/07 01/07-30/09/08 01/07 30/09/07 Πωλήσεις Κόστος Πωληθέντων (75.408) (71.036) (74.939) (70.678) Μικτό Κέρδος Λοιπά έσοδα εκμετάλλευσης Έξοδα διάθεσης (13.996) (11.017) (13.713) (10.816) Έξοδα διοίκησης (2.161) (1.471) (2.066) (1.336) Λοιπά έξοδα (245) (317) (245) (316) Κέρδη προ φόρων, χρηματοδοτικών και επενδυτικών αποτελεσμάτων Χρηματοοικονομικά Έσοδα Χρηματοοικονομικά Έξοδα (1.211) (801) (1.206) (798) Κέρδη / (Ζημιές) από συγγενείς Εταιρείες Κέρδη προ Φόρων Φόρος Εισοδήματος (103) (756) (103) (756) Κέρδη μετά από φόρους Κατανεμημένα σε: Μετόχους της μητρικής Δικαιώματα μειοψηφίας Βασικά κέρδη ανά Μετοχή 0,0017 0,0846 0,0035 0,0903 EBITDA Οι συνοδευτικές σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των παρόντων οικονομικών καταστάσεων. 4

5 ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΌΣ ΤΗΣ 30 ΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2008 Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Ενεργητικό 30/09/08 31/12/07 30/09/08 31/12/07 Σημ. Μη κυκλοφοριακά στοιχεία ενεργητικού Ενσώματες Ακινητοποιήσεις Άυλα περιουσιακά στοιχεία Προκαταβολές για αγορές παγίων στοιχείων Συμμετοχές σε θυγατρικές επιχειρήσεις Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις Λοιπές επενδύσεις Αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις Λοιπά στοιχεία μη κυκλοφορούντος ενεργητικού Κυκλοφοριακά στοιχεία ενεργητικού Αποθέματα Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις Λοιπές απαιτήσεις Χρημ/κα Στοιχεία αποτιμημένα στην εύλογη αξία μέσω Κατάστασης Αποτελεσμάτων Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα Σύνολο Ενεργητικού Καθαρή Θέση και Υποχρεώσεις Καθαρή Θέση Μετοχικό κεφάλαιο Υπέρ το άρτιο Αποθεματικά και κέρδη περιόδου Μερίσματα Μακροπρόθεσμες Υποχρεώσεις Μακροπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις Υποχρεώσεις παροχών προσωπικού λόγω εξόδου από την υπηρεσία Μακροπρόθεσμες προβλέψεις Λοιπές μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες Υποχρεώσεις Προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις Υποχρεώσεις από φόρους Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες προβλέψεις Λοιπές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Σύνολο Καθαρής Θέσης και Υποχρεώσεων Οι συνοδευτικές σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των παρόντων οικονομικών καταστάσεων. 5

6 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΩΝ ΚΑΘΑΡΗΣ ΘΕΣΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ Ενοποιημένη κατάσταση μεταβολών Καθαρής Θέσης (Ποσά σε χιλιάδες ευρώ) Μετοχικό Κεφάλαιο Διαφορά Από Έκδοση Μετοχών Υπέρ το 'Άρτιο Σύνολο Αποθεματικών & Κέρδη Εις Νέο Σύνολο Καθαρή θέση έναρξης περιόδου (την 1 η Ιανουαρίου 2007) Διανεμηθέντα μερίσματα 0 0 (5.962) (5.962) Καθαρά κέρδη περιόδου, μετά από φόρους Κεφαλαιοποίηση αποθεματικών και διαφορών από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο Καθαρή θέση λήξης περιόδου (την 30 η Σεπτεμβρίου 2007) Καθαρή θέση έναρξης περιόδου (την 1 η Ιανουαρίου 2008) Διανεμηθέντα μερίσματα 0 0 (6.624) (6.624) Καθαρά κέρδη περιόδου, μετά από φόρους Κεφαλαιοποίηση αποθεματικών και διαφορών από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο Καθαρή θέση λήξης περιόδου (την 30 η Σεπτεμβρίου 2008) Κατάσταση μεταβολών Καθαρή Θέση Μητρικής Εταιρείας (Ποσά σε χιλιάδες ευρώ) Μετοχικό Κεφάλαιο Διαφορά Από 'Έκδοση Μετοχών Υπέρ το 'Άρτιο Σύνολο Αποθεματικών & Κέρδη Εις Νέο Σύνολο Καθαρή θέση έναρξης περιόδου (την 1 η Ιανουαρίου 2007) Διανεμηθέντα μερίσματα 0 0 (5.962) (5.962) Καθαρά κέρδη περιόδου, μετά από φόρους Κεφαλαιοποίηση αποθεματικών και διαφορών από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο Καθαρή θέση λήξης περιόδου (την 30 η Σεπτεμβρίου 2007) Καθαρή θέση έναρξης περιόδου (την 1 η Ιανουαρίου 2008) Διανεμηθέντα μερίσματα 0 0 (6.624) (6.624) Καθαρά κέρδη περιόδου, μετά από φόρους Κεφαλαιοποίηση αποθεματικών και διαφορών από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο Καθαρή θέση λήξης περιόδου (την 30 η Σεπτεμβρίου 2008) Οι συνοδευτικές σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των παρόντων οικονομικών καταστάσεων. 6

7 Σ ΤΟΙΧΕΙΑ Κ ΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Τ ΑΜΕΙΑΚΩΝ Ρ ΟΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΑΜΕΙΑΚΩΝ ΡΟΩΝ Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Μέθοδος Συμπλήρωσης Κατάστασης Ταμειακών Ροών: Έμμεση Μέθοδος 01/01/08-30/09/08 01/01/07-30/09/07 01/01/08-30/09/08 01/01/07-30/09/07 Ταμειακές ροές από λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη προ φόρων Πλέον / μείον προσαρμογές για: Αποσβέσεις Προβλέψεις Συναλλαγματικές διαφορές 42 (37) 42 (37) Αποτελέσματα (έσοδα, έξοδα, κέρδη και ζημιές) επενδυτικής δραστηριότητας (31) (40) 0 0 Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα Πλέον/ μείον προσαρμογές για μεταβολές λογαριασμών κεφαλαίου κίνησης ή που σχετίζονται με τις λειτουργικές δραστηριότητες: Μείωση / (αύξηση) αποθεμάτων (1.921) (2.365) Μείωση / (αύξηση) απαιτήσεων 976 (2.158) 786 (2.044) (Μείωση) / αύξηση υποχρεώσεων (πλην τραπεζών) (19.716) (19.796) Μείον: Χρεωστικοί τόκοι και συναφή έξοδα καταβεβλημένα (2.878) (1.942) (2.855) (1.932) Καταβεβλημένοι φόροι (3.962) (4.282) (3.917) (4.282) Σύνολο εισροών / (εκροών) από λειτουργικές δραστηριότητες (α) (8.374) (8.491) Ταμειακές ροές από επενδυτικές δραστηριότητες Απόκτηση θυγατρικών, συγγενών, κοινοπραξιών και λοιπών επενδύσεων Αγορά ενσώματων και άυλων παγίων περιουσιακών στοιχείων (11.998) (5.739) (11.997) (5.720) Εισπράξεις από πωλήσεις ενσώματων, άυλων παγίων & λοιπών επενδύσεων Τόκοι εισπραχθέντες Μερίσματα εισπραχθέντα Σύνολο εισροών / (εκροών) από επενδυτικές δραστηριότητες (β) (11.539) (5.421) (11.496) (5.370) Ταμειακές ροές από χρηματοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις από αύξηση μετοχικού κεφαλαίου Εισπράξεις από εκδοθέντα / αναληφθέντα δάνεια Εξοφλήσεις δανείων (999) (15.715) (999) (15.715) Εξοφλήσεις υποχρεώσεων από χρηματοδοτικές μισθώσεις (χρεολύσια) Μερίσματα πληρωθέντα (6.624) (5.962) (6.624) (5.962) Σύνολο εισροών / (εκροών) από χρηματοδοτικές δραστηριότητες (γ) Καθαρή αύξηση / (μείωση) στα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα περιόδου (α) + (β) + (γ) (3.536) (1.557) (3.610) (1.596) Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα έναρξης περιόδου Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα λήξης περιόδου Οι συνοδευτικές σημειώσεις αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των παρόντων οικονομικών καταστάσεων. 7

8 Σ ΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Ε ΠΙ Τ ΩΝ Ο ΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Κ ΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ 1. Γενικές πληροφορίες Η εταιρεία ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS Α.Ε.Β.Ε. ιδρύθηκε το 1988 και εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών (ΧΑ) το Η Εταιρεία έχει την έδρα της στην οδό Φαβιέρου 5 στο δήμο Μεταμόρφωσης Αττικής (αριθμ. Μ.Α.Ε /06/Β/88/13). Δραστηριοποιείται στη συναρμολόγηση και εμπορία ειδών γραφείου, Η/Υ και τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού. Στις 22 Οκτωβρίου 2008, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS Α.Ε.Β.Ε. ενέκρινε τη δημοσίευση των παρόντων ενδιάμεσων οικονομικών καταστάσεων. 2. Βασικές λογιστικές αρχές 2.1. Πλαίσιο κατάρτισης των οικονομικών καταστάσεων Οι οικονομικές καταστάσεις του Ομίλου και της Εταιρείας με ημερομηνία 30 Σεπτεμβρίου 2008, που καλύπτουν την περίοδο από 1 η Ιανουαρίου 2008 έως 30 η Σεπτεμβρίου 2008, έχουν συνταχθεί με βάση την αρχή της συνεχούς επιχειρηματικής δραστηριότητας (going concern), την αρχή των δεδουλευμένων (accrual basis) και είναι σύμφωνες με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης (Δ.Π.Χ.Π.), όπως αυτά έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB), καθώς και των ερμηνειών τους, όπως αυτές έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή Ερμηνείας Προτύπων (IFRIC) της IASB. Οι λογιστικές αρχές και μέθοδοι υπολογισμού για την σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων της 30 ης Σεπτεμβρίου 2008 είναι οι ίδιες με αυτές που υιοθετήθηκαν στις Χρηματοοικονομικές Καταστάσεις της 31 ης Δεκεμβρίου Η σύνταξη των οικονομικών καταστάσεων σύμφωνα με τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης απαιτεί τη χρήση εκτιμήσεων και κρίσεων από τη Διοίκηση της Εταιρείας κατά την εφαρμογή των λογιστικών αρχών. Οι σημαντικές εκτιμήσεις και παραδοχές έχουν επισημανθεί όπου κρίνεται κατάλληλο. 8

9 2.2. Αρχές Ενοποίησης Οι ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις αποτελούνται από τις οικονομικές καταστάσεις της μητρικής εταιρείας Πλαίσιο Computers Α.Ε.Β.Ε. και των θυγατρικών και συγγενών εταιρειών της, όπως αυτές αναλύονται παρακάτω. Θυγατρικές εταιρείες Θυγατρικές είναι όλες οι εταιρείες που διοικούνται και ελέγχονται, άμεσα ή έμμεσα, από την μητρική Πλαίσιο Computers Α.Ε.Β.Ε., είτε μέσω της κατοχής της πλειοψηφίας των μετοχών της εταιρείας στην οποία έγινε η επένδυση, είτε μέσω της εξάρτησης της από την τεχνογνωσία που της παρέχει ο Όμιλος. Η Πλαίσιο Computes Α.Ε.Β.Ε. αποκτά και ασκεί έλεγχο μέσω των δικαιωμάτων ψήφου. Η ύπαρξη τυχόν δυνητικών δικαιωμάτων ψήφου τα οποία είναι ασκήσιμα κατά τον χρόνο σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων, λαμβάνεται υπόψη προκειμένου να στοιχειοθετηθεί αν η μητρική ασκεί έλεγχο επί των θυγατρικών. Οι θυγατρικές ενοποιούνται πλήρως (ολική ενοποίηση) με την μέθοδο της εξαγοράς από την ημερομηνία που αποκτάται ο έλεγχος επ αυτών και παύουν να ενοποιούνται από την ημερομηνία που τέτοιος έλεγχος δεν υφίσταται. Η εξαγορά θυγατρικής από τον Όμιλο λογιστικοποιείται με βάση τη μέθοδο της εξαγοράς. Το κόστος κτήσης μιας θυγατρικής είναι η εύλογη αξία των περιουσιακών στοιχείων που δόθηκαν, των μετοχών που εκδόθηκαν και των υποχρεώσεων που αναλήφθηκαν κατά την ημερομηνία της συναλλαγής, πλέον τυχόν κόστους άμεσα συνδεδεμένου με τη συναλλαγή. Τα εξατομικευμένα περιουσιακά στοιχεία, υποχρεώσεις και ενδεχόμενες υποχρεώσεις που αποκτώνται σε μια επιχειρηματική συνένωση επιμετρώνται κατά την εξαγορά στις εύλογες αξίες τους ανεξαρτήτως του ποσοστού συμμετοχής. Το κόστος εξαγοράς πέραν της εύλογης αξίας των επί μέρους στοιχείων που αποκτήθηκαν, καταχωρείται ως υπεραξία. Αν το συνολικό κόστος της εξαγοράς είναι μικρότερο από την εύλογη αξία των επιμέρους στοιχείων που αποκτήθηκαν, η διαφορά καταχωρείται άμεσα στα αποτελέσματα. Διεταιρικές συναλλαγές, διεταιρικά υπόλοιπα και μη πραγματοποιημένα κέρδη από συναλλαγές μεταξύ των θυγατρικών εταιρειών του Ομίλου απαλείφονται. Οι απραγματοποίητες ζημιές απαλείφονται εφόσον δεν υπάρχει ένδειξη απομείωσης του 9

10 μεταβιβασθέντος περιουσιακού στοιχείου. Οι λογιστικές αρχές των θυγατρικών έχουν προσαρμοστεί ώστε να είναι ομοιόμορφες με αυτές που έχουν υιοθετηθεί από τον Όμιλο. Συγγενείς επιχειρήσεις Συγγενείς είναι οι επιχειρήσεις στις οποίες ο Όμιλος ασκεί ουσιώδη επιρροή αλλά δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για να χαρακτηριστούν είτε θυγατρικές είτε κοινοπραξίες. Ουσιώδης επιρροή θεωρείται ότι υπάρχει όταν ο Όμιλος κατέχει, άμεσα ή έμμεσα, ποσοστό μεταξύ 20% και 50% των δικαιωμάτων ψήφου μια εταιρείας, χωρίς βεβαίως να έχει τον έλεγχο ή από κοινού έλεγχο στην εκδότρια. Επενδύσεις σε συγγενείς επιχειρήσεις εμφανίζονται στις οικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας στο κόστος κτήσεως και ενοποιούνται με τη μέθοδο της καθαρής θέσης. Στο τέλος κάθε περιόδου, το κόστος αυξάνεται με την αναλογία της επενδύτριας επιχείρησης στις μεταβολές της καθαρής θέσης της επενδυόμενης επιχείρησης και μειώνεται με τα λαμβανόμενα από τη συγγενή μερίσματα. Δομή του Ομίλου Οι θυγατρικές και οι συγγενείς εταιρείες που περιλήφθηκαν στην ενοποίηση, μαζί με τα σχετικά ποσοστά συμμετοχής, την μέθοδο ενοποίησης και τη χώρα εκάστης θυγατρικής ή συγγενούς κατά την 30η Σεπτεμβρίου 2008 είχαν ως κάτωθι: Εταιρεία Έδρα - Χώρα % Συμμετοχής Σχέση Μέθοδος Ενοποίησης Πλαίσιο Computers A.E.B.E. Ελλάδα Μητρική Μητρική Ολική Ενοποίηση Plaisio Computers JSC Βουλγαρία 100% Άμεση Ολική Ενοποίηση Πλαίσιο Ακινήτων Α.Ε. Ελλάδα 20% Άμεση Καθαρή Θέση Plaisio Estate JSC Βουλγαρία 20% Άμεση Καθαρή Θέση Έλνους Α.Ε. Ελλάδα 24% Άμεση Καθαρή Θέση Κατά την διάρκεια του 1 ου εννιαμήνου 2008 δεν υπήρξε καμία μεταβολή στα ποσοστά συμμετοχής των παραπάνω εταιρειών στην σύνθεση του Ομίλου. 10

11 2.3. Πληροφόρηση κατά τομέα δραστηριότητας Ως επιχειρηματικός τομέας ορίζεται μια ομάδα στοιχείων ενεργητικού και δραστηριοτήτων που παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες, τα οποία υπόκεινται σε διαφορετικούς κινδύνους και αποδόσεις από εκείνα άλλων επιχειρηματικών τομέων. Ο Όμιλος και η Εταιρεία δραστηριοποιούνται σε τρεις επιχειρησιακούς κλάδους, των ειδών γραφείου, της τηλεφωνίας και των ηλεκτρονικών υπολογιστών - ψηφιακών εφαρμογών. Με βάση αυτή τη δομή παρουσιάζονται οι οικονομικές πληροφορίες ανά κλάδο δραστηριότητας στη σημείωση Ως γεωγραφικός τομέας ορίζεται μια γεωγραφική περιοχή, στην οποία παρέχονται προϊόντα και υπηρεσίες και η οποία υπόκεινται σε διαφορετικούς κινδύνους και αποδόσεις από άλλες περιοχές. Για τo 1 ο εννιάμηνο του 2008, το σύνολο (ποσοστό μεγαλύτερο από 98%) του ενοποιημένου κύκλου εργασιών προέρχεται από δραστηριότητα που πραγματοποιείται στην Ελλάδα, η οποία θεωρείται μία γεωγραφική περιοχή Μετατροπή ξένων νομισμάτων Λειτουργικό νόμισμα και νόμισμα παρουσίασης Τα στοιχεία των οικονομικών καταστάσεων των εταιρειών του Ομίλου, αποτιμώνται με χρήση του νομίσματος του οικονομικού περιβάλλοντος, μέσα στο οποίο κάθε εταιρεία λειτουργεί (λειτουργικό νόμισμα). Οι ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις παρουσιάζονται σε Ευρώ, το οποίο είναι το λειτουργικό νόμισμα της μητρικής εταιρείας. Συναλλαγές και υπόλοιπα Οι συναλλαγές σε άλλα νομίσματα μετατρέπονται σε Ευρώ χρησιμοποιώντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες που ίσχυαν κατά την ημερομηνία της συναλλαγής. Οι απαιτήσεις και οι υποχρεώσεις σε ξένο νόμισμα κατά την ημερομηνία σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων προσαρμόζονται ώστε να αντανακλούν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες της ημέρας σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων. Τα κέρδη ή οι ζημιές που προκύπτουν από τις προσαρμογές των συναλλαγματικών ισοτιμιών περιλαμβάνονται στα κέρδη (ζημιές) από συναλλαγματικές διαφορές στις συνημμένες καταστάσεις αποτελεσμάτων περιόδου. 11

12 Εταιρείες του Ομίλου Η μετατροπή των οικονομικών καταστάσεων των εταιρειών του Ομίλου οι οποίες έχουν διαφορετικό λειτουργικό νόμισμα από την μητρική γίνεται ως εξής: i. Τα περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις μετατρέπονται με τις ισοτιμίες που ισχύουν κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. ii. Τα ίδια κεφάλαια μετατρέπονται με τις ισοτιμίες που υπήρχαν κατά την ημερομηνία που προέκυψαν. iii. Τα έσοδα και τα έξοδα μετατρέπονται με τις μέσες ισοτιμίες περιόδου. Οι προκύπτουσες συναλλαγματικές διαφορές καταχωρούνται σε αποθεματικό των ιδίων κεφαλαίων και μεταφέρονται στα αποτελέσματα με την πώληση των επιχειρήσεων αυτών. Η υπεραξία και οι προσαρμογές των ευλόγων αξιών που προκύπτουν από την απόκτηση οικονομικών μονάδων εξωτερικού μετατρέπονται με τις ισοτιμίες της ημερομηνίας ισολογισμού Ενσώματα περιουσιακά στοιχεία Τα ενσώματα περιουσιακά στοιχεία εμφανίζονται στις οικονομικές καταστάσεις στο κόστος κτήσεως, μείον τις σωρευμένες αποσβέσεις καθώς και τις πιθανές σωρευμένες ζημιές απαξίωσης. Το κόστος κτήσεως περιλαμβάνει όλες τις άμεσα επιρριπτέες δαπάνες για την απόκτηση των στοιχείων. Μεταγενέστερες δαπάνες καταχωρούνται σε επαύξηση της λογιστικής αξίας των ενσώματων παγίων ή ως ξεχωριστό πάγιο μόνο κατά την έκταση που οι δαπάνες αυτές αυξάνουν τα μελλοντικά οικονομικά οφέλη που αναμένεται να εισρεύσουν από την χρήση του παγίου στοιχείου και το κόστος τους μπορεί να αποτιμηθεί αξιόπιστα. Το κόστος επισκευών και συντηρήσεων καταχωρείται σε αποτελεσματικούς λογαριασμούς όταν αυτές πραγματοποιούνται. Οι αποσβέσεις των ενσώματων περιουσιακών στοιχείων υπολογίζονται με βάση τη μέθοδο της σταθερής απόσβεσης κατά τη διάρκεια της αναμενόμενης ωφέλιμης ζωής τους, που έχει ως εξής: 12

13 Κτίρια Μεταφορικά μέσα Λοιπός εξοπλισμός 30 χρόνια 5-10 χρόνια 3-6 χρόνια Τα γήπεδα οικόπεδα καθώς και τα πάγια που βρίσκονται στο στάδιο κατασκευής τους (υπό εκτέλεση) δεν αποσβένονται. Βελτιώσεις σε μισθωμένα ακίνητα αποσβένονται με βάση τη διάρκεια της μίσθωσης. Η διοίκηση του Ομίλου εξετάζει σε περιοδική βάση τα ενσώματα περιουσιακά στοιχεία προκειμένου να διαπιστώσει εάν υφίσταται πιθανή απομείωση της αξίας τους. Αν υπάρχει ένδειξη ότι η λογιστική αξία ενός ενσώματου περιουσιακού στοιχείου υπερβαίνει την ανακτήσιμη αξία του, σχηματίζεται πρόβλεψη για ζημιά από απομείωση προκειμένου η λογιστική αξία του παγίου να απεικονίζει την ανακτήσιμη αξία του. Ενσώματα περιουσιακά στοιχεία διαγράφονται από τον ισολογισμό όταν διατίθενται ή όταν δεν αναμένονται μελλοντικά οικονομικά οφέλη από τη χρήση τους. Κέρδη ή ζημιές που προκύπτουν από την απόσυρση ή διάθεση ενσώματων περιουσιακών στοιχείων προσδιορίζονται με βάση τη διαφορά μεταξύ του εκτιμώμενου καθαρού εσόδου από τη διάθεση και της λογιστικής αξίας (αναπόσβεστης) του περιουσιακού στοιχείου και καταχωρούνται ως έσοδα ή έξοδα στην κατάσταση αποτελεσμάτων Ασώματα περιουσιακά στοιχεία Τα ασώματα περιουσιακά στοιχεία αφορούν κυρίως κόστος αγοράς λογισμικού και αδειών χρήσης λογισμικών, καθώς και κάθε δαπάνη που έχει πραγματοποιηθεί προκειμένου αυτό να τεθεί σε λειτουργική κατάσταση. Ο Όμιλος αναγνωρίζει τα άυλα περιουσιακά στοιχεία στο κόστος κτήσεως μείον κάθε σωρευμένη απόσβεση και κάθε σωρευμένη ζημιά απομείωσης. Η απόσβεση του λογισμικού λογίζεται βάσει της σταθερής μεθόδου και εντός περιόδου 3 5 ετών. Μετά την αρχική αναγνώριση, η Διοίκηση του Ομίλου εξετάζει περιοδικά τα ασώματα περιουσιακά στοιχεία για να διαπιστώσει εάν υπάρχει πιθανή απομείωση της αξίας τους. Όταν γεγονότα ή αλλαγές στις περιστάσεις δείχνουν ότι η λογιστική αξία ενός ασώματου περιουσιακού στοιχείου μπορεί να μην είναι ανακτήσιμη, σχηματίζεται πρόβλεψη για ζημιά 13

14 από απομείωση ώστε η λογιστική αξία του στοιχείου αυτού να απεικονίζει την ανακτήσιμη αξία του. Ασώματα περιουσιακά στοιχεία διαγράφονται από τον ισολογισμό όταν διατίθενται ή όταν δεν αναμένονται μελλοντικά οικονομικά οφέλη από τη χρήση τους Επενδύσεις Όλες οι επενδύσεις καταχωρούνται αρχικά στο κόστος, το οποίο περιλαμβάνει έξοδα αγοράς που σχετίζονται με την επένδυση. Μετά την αρχική καταχώρηση, οι επενδύσεις ταξινομούνται με βάση το σκοπό για τον οποίο αποκτήθηκαν. Η Διοίκηση επανεξετάζει την ταξινόμηση σε κάθε ημερομηνία δημοσίευσης. Χρηματοοικονομικά στοιχεία διαθέσιμα προς πώληση Μετά την αρχική καταχώρηση, οι επενδύσεις που ταξινομούνται ως διαθέσιμες προς πώληση αποτιμούνται στην εύλογη αξία τους. Σε περιπτώσεις που η εύλογη αξία μιας επένδυσης δεν μπορεί να αποτιμηθεί αξιόπιστα, τότε αυτή αποτιμάται στο κόστος κτήσεως. Κέρδη ή ζημιές από επενδύσεις διαθέσιμες προς πώληση καταχωρούνται σαν ξεχωριστό μέρος στην καθαρή θέση μέχρι η επένδυση να πωληθεί, διακανονιστεί ή διατεθεί διαφορετικά, ή μέχρι να υπάρξει ένδειξη για απομείωση της αξίας της επένδυσης, οπότε τα συσσωρευμένα κέρδη ή ζημιές που είχαν καταχωρηθεί προηγουμένως στην καθαρή θέση περιλαμβάνονται στα αποτελέσματα. Για επενδύσεις που διαπραγματεύονται σε οργανωμένες αγορές, η εύλογη αξία προσδιορίζεται από τις τρέχουσες αγοραίες τιμές που παρέχονται από τις αγορές αυτές κατά το κλείσιμο την ημερομηνία του ισολογισμού. Για επενδύσεις για τις οποίες δεν υπάρχει χρηματιστηριακή αγοραία τιμή, η εύλογη αξία προσδιορίζεται με βάση την τρέχουσα αγοραία αξία ενός άλλου συγκρίσιμου χρηματοοικονομικού μέσου που διαπραγματεύεται ή υπολογίζεται με βάση την ανάλυση των προεξοφλημένων ταμειακών ροών της καθαρής θέσης του εκδότη. Σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού η Διοίκηση εξετάζει αν υπάρχουν αντικειμενικές ενδείξεις που να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία έχουν υποστεί απομείωση της αξίας τους. Μια επένδυση θεωρείται ότι έχει υποστεί απομείωση της αξίας της όταν η λογιστική αξία δεν υπερβαίνει την ανακτήσιμη αξία της και υπάρχουν 14

15 βάσιμες ενδείξεις ότι η πτώση της αξίας της έχει φτάσει σε τέτοιο επίπεδο που καθιστά μη εφικτή την ανάκτηση του επενδεδυμένου κεφαλαίου στο εγγύς μέλλον. Αν στοιχειοθετούνται ενδείξεις απομείωσης, η ζημία που προκύπτει καταχωρείται στα αποτελέσματα. Χρηματοοικονομικά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία μέσω της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού που αποκτήθηκαν με κύριο σκοπό το κέρδος από τις βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις στην τιμή τους. Πιο συγκεκριμένα εντάσσονται τα παράγωγα, εφόσον δεν αποκτήθηκαν για αντισταθμιστικούς σκοπούς, οι αγορές μετοχών για κερδοσκοπία και οι επενδύσεις με καθορισμένες ή προσδιοριστέες πληρωμές, εφόσον η εταιρεία δεν έχει σκοπό να τις κρατήσει ως την λήξη τους αλλά να κερδοσκοπήσει από αυτές. Οι μεταβολές στην εύλογη αξία των παραπάνω στοιχείων καταχωρούνται απευθείας στα αποτελέσματα. Την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 δεν υπήρχαν στη κατοχή του Ομίλου χρηματοοικονομικά στοιχεία αποτιμώμενα στην εύλογη αξία Αποθέματα Τα αποθέματα αποτιμώνται στην χαμηλότερη αξία μεταξύ κόστους κτήσεως και καθαρής ρευστοποιήσιμης αξίας. Το κόστος κτήσεως υπολογίζεται με βάση τη μέθοδο της μέσης κινούμενης τιμής. Κόστος δανεισμού δεν περιλαμβάνεται στο κόστος κτήσεως των αποθεμάτων. Η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία είναι η εκτιμώμενη τιμή πώλησης κατά τη συνήθη πορεία εργασιών της επιχείρησης, μειωμένη κατά το υπολογιζόμενο κόστος που είναι αναγκαίο για να πραγματοποιηθεί η πώληση Πελάτες και λοιπές απαιτήσεις Οι λογαριασμοί πελατών καταχωρούνται και παρουσιάζονται στην ονομαστική τους αξία (αξία τιμολογίου), μετά από προβλέψεις για τυχόν μη εισπρακτέα ποσά. Πρόβλεψη για επισφαλείς πελάτες (bad debt provision) διενεργείται όταν δεν είναι πλέον πιθανή η είσπραξη ολόκληρου ή μέρους του οφειλόμενου ποσού. Οι επισφαλείς απαιτήσεις διαγράφονται έναντι της σχηματισθείσας πρόβλεψης. 15

16 2.10. Ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα ταμειακών διαθεσίμων Τα ταμειακά διαθέσιμα και ισοδύναμα ταμειακών διαθεσίμων αποτελούνται από μετρητά, βραχυπρόθεσμες καταθέσεις με αρχική διάρκεια μικρότερη των τριών (3) μηνών και βραχυπρόθεσμες, υψηλής ρευστότητας επενδύσεις που είναι άμεσα μετατρέψιμες σε συγκεκριμένα ποσά ταμειακών διαθεσίμων και που υπόκεινται σε ασήμαντο κίνδυνο μεταβολής της αξίας τους Δανεισμός Τα δάνεια καταχωρούνται αρχικά στην εύλογη αξία τους, μειωμένα με τα τυχόν άμεσα έξοδα για την πραγματοποίηση της συναλλαγής. Μεταγενέστερα αποτιμώνται στο αναπόσβεστο κόστος βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Τυχόν διαφορά μεταξύ του εισπραχθέντος ποσού (καθαρό από σχετικά έξοδα) και της αξίας εξόφλησης αναγνωρίζεται στα αποτελέσματα κατά την διάρκεια του δανεισμού βάσει της μεθόδου του πραγματικού επιτοκίου. Τα δάνεια ταξινομούνται ως βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις όταν ο Όμιλος ή η Εταιρεία έχει την υποχρέωση να τα εξοφλήσει μέσα σε δώδεκα (12) μήνες από την ημερομηνία του ισολογισμού. Στην αντίθετη περίπτωση τα δάνεια ταξινομούνται ως μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις Φορολογία εισοδήματος (τρέχουσα και αναβαλλόμενη) Ο φόρος εισοδήματος αποτελείται από τους τρέχοντες φόρους, τους αναβαλλόμενους φόρους, δηλαδή τις φορολογικές επιβαρύνσεις ή ελαφρύνσεις που σχετίζονται με τα οικονομικά οφέλη που προκύπτουν στην περίοδο αλλά έχουν ήδη καταλογιστεί ή θα καταλογιστούν από τις φορολογικές αρχές σε διαφορετικές περιόδους, και τις προβλέψεις για πρόσθετους φόρους που ενδέχεται να προκύψουν σε έλεγχο από τις φορολογικές αρχές. Ο φόρος εισοδήματος αναγνωρίζεται στον λογαριασμό των αποτελεσμάτων της περιόδου, εκτός του φόρου εκείνου που αφορά συναλλαγές που καταχωρήθηκαν απευθείας στα ίδια κεφάλαια, στην οποία περίπτωση καταχωρείται απευθείας, κατά ανάλογο τρόπο στα ίδια κεφάλαια. 16

17 Ο τρέχων φόρος εισοδήματος αφορά φόρο επί των φορολογητέων κερδών των εταιρειών που περιλαμβάνονται στην ενοποίηση, όπως αναμορφώθηκαν σύμφωνα με τις απαιτήσεις των φορολογικών νόμων, και υπολογίστηκε με βάση τους ισχύοντες φορολογικούς συντελεστές των χωρών που δραστηριοποιούνται οι εταιρείες του Ομίλου. Ο αναβαλλόμενος φόρος εισοδήματος υπολογίζεται χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της υποχρέωσης, σε όλες τις προσωρινές διαφορές, κατά την ημερομηνία του ισολογισμού, μεταξύ της φορολογικής βάσης και της λογιστικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων. Οι αναμενόμενες φορολογικές επιπτώσεις από τις προσωρινές φορολογικές διαφορές προσδιορίζονται και εμφανίζονται είτε ως αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις, είτε ως αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις. Ο αναβαλλόμενος φόρος προσδιορίζεται με βάση τους φορολογικούς συντελεστές που ισχύουν κατά την ημερομηνία του ισολογισμού. Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις καταχωρούνται για όλες τις φορολογικά εκπεστέες προσωρινές διαφορές και τις μεταφερόμενες φορολογικές ζημιές κατά την έκταση που πιθανολογείται ότι θα υπάρχουν μελλοντικά φορολογητέα κέρδη έναντι των οποίων η εκπεστέα προσωρινή διαφορά μπορεί να αξιοποιηθεί. Η λογιστική αξία των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων αναθεωρείται σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού και μειώνεται στο βαθμό που δεν πιθανολογείται ότι θα υπάρξουν φορολογητέα κέρδη έναντι των οποίων να χρησιμοποιηθεί μέρος ή το σύνολο των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων Παροχές στο προσωπικό Βραχυπρόθεσμες παροχές Οι βραχυπρόθεσμες παροχές προς το προσωπικό σε χρήμα και σε είδος καταχωρούνται στα αποτελέσματα όταν καθίστανται δεδουλευμένες. Προβλέψεις για αποζημίωση προσωπικού Σύμφωνα με τον Ν.2112/20 η Εταιρεία καταβάλλει στους εργαζόμενους αποζημιώσεις επί απόλυσης ή αποχώρησης λόγω συνταξιοδότησης. Το ύψος των καταβαλλόμενων ποσών 17

18 αποζημίωσης εξαρτάται από τα έτη προϋπηρεσίας, το ύψος των αποδοχών και τον τρόπο απομάκρυνσης από την υπηρεσία (απόλυση ή συνταξιοδότηση). Οι εν λόγω αποζημιώσεις κατά την έξοδο από την υπηρεσία εμπίπτουν στα προγράμματα καθορισμένων παροχών (defined benefit plan) με βάση το Δ.Λ.Π. 19 «Παροχές στους εργαζόμενους». Οι εν λόγω υποχρεώσεις προσδιορίζονται με βάση την αναλογιστική μέθοδο αποτίμησης των εκτιμώμενων μονάδων υποχρέωσης (projected unit credit method). Ένα πρόγραμμα συγκεκριμένων παροχών καθορίζει με βάση διάφορες παραμέτρους, όπως η ηλικία, τα έτη προϋπηρεσίας, ο μισθός, συγκεκριμένες υποχρεώσεις για καταβλητέες παροχές. Οι προβλέψεις που αφορούν την περίοδο περιλαμβάνονται στο σχετικό κόστος προσωπικού στις συνημμένες απλές και ενοποιημένες καταστάσεις αποτελεσμάτων και συνίστανται από το τρέχον και παρελθόν κόστος υπηρεσίας, το σχετικό χρηματοοικονομικό κόστος, τα αναλογιστικά κέρδη ή ζημιές και τις όποιες πιθανές πρόσθετες επιβαρύνσεις. Αναφορικά με τα μη αναγνωρισμένα αναλογιστικά κέρδη ή ζημιές, ακολουθείται η μέθοδος του περιθωρίου (corridor approach) όπως προβλέπεται από το Δ.Λ.Π. 19, σύμφωνα με το οποίο τα εν λόγω κέρδη ή ζημιές καταχωρούνται συστηματικά κατά την διάρκεια του αναμενόμενου μέσου όρου των υπολειπόμενων χρόνων εργασιακής ζωής των εργαζομένων. Η πρόβλεψη για το κόστος εξόδου του προσωπικού από την υπηρεσία για το 1 ο εξάμηνο του 2008, η οποία εμφανίζεται στο λογαριασμό αποτελεσμάτων της Εταιρείας και του Ομίλου, βασίζεται σε αναλογιστική μελέτη που διενεργήθηκε από ανεξάρτητη εταιρεία αναλογιστών Προβλέψεις, ενδεχόμενες υποχρεώσεις και ενδεχόμενες απαιτήσεις Ο Όμιλος σχηματίζει προβλέψεις όταν: i. υπάρχει παρούσα νομική ή τεκμαιρόμενη δέσμευση ως αποτέλεσμα γεγονότων του παρελθόντος ii. είναι πιθανή η εκροή πόρων που ενσωματώνουν οικονομικά οφέλη για το διακανονισμό της υποχρέωσης iii. το ποσό της σχετικής υποχρέωσης μπορεί να εκτιμηθεί με αξιοπιστία. 18

19 Η Διοίκηση του Ομίλου επανεξετάζει κατά την ημερομηνία σύνταξης κάθε ισολογισμού την ανάγκη σχηματισμού προβλέψεων και αναπροσαρμογής των υπαρχόντων, έτσι ώστε να απεικονίζουν τις καλύτερες δυνατές εκτιμήσεις και στην περίπτωση που κρίνεται αναγκαίο, προεξοφλούνται με βάση ένα προ-φόρου προεξοφλητικό επιτόκιο. Οι ενδεχόμενες υποχρεώσεις δεν καταχωρούνται στις οικονομικές καταστάσεις αλλά γνωστοποιούνται, εκτός και αν η πιθανότητα για εκροή πόρων που ενσωματώνουν οικονομικά οφέλη είναι ελάχιστη. Οι ενδεχόμενες απαιτήσεις δεν καταχωρούνται στις οικονομικές καταστάσεις, αλλά γνωστοποιούνται εφόσον η εισροή οικονομικών ωφελειών είναι πιθανή Αναγνώριση εσόδων - εξόδων Πωλήσεις αγαθών: Έσοδα από πώληση αγαθών αναγνωρίζονται, μετά την αφαίρεση των τυχόν παρασχεθεισών εκπτώσεων, όταν ο Όμιλος έχει μεταβιβάσει στον αγοραστή τους ουσιαστικούς κινδύνους και τα οφέλη που απορρέουν από την κυριότητα των αγαθών. Παροχή υπηρεσιών: Τα έσοδα από παροχή υπηρεσιών αναγνωρίζονται την περίοδο που παρέχονται οι υπηρεσίες, με βάση το στάδιο ολοκλήρωσης της παρεχόμενης υπηρεσίας σε σχέση με το σύνολο των παρεχομένων υπηρεσιών. Έσοδα από τόκους: Έσοδα από τόκους καταχωρούνται στην κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων κατά το χρόνο πραγματοποίησής τους, με βάση μια χρονική αναλογία, (χρησιμοποιώντας τη μέθοδο πραγματικού επιτοκίου, το οποίο είναι το επιτόκιο που προεξοφλεί τις εκτιμώμενες μελλοντικές ταμειακές εισπράξεις μέσω της αναμενόμενης ζωής του χρηματοπιστωτικού μέσου) στη καθαρή λογιστική αξία του χρηματοπιστωτικού στοιχείου. Έσοδα από μερίσματα: Τα μερίσματα λογίζονται ως έσοδα όταν θεμελιώνεται το δικαίωμα είσπραξής τους. Έξοδα: Τα έξοδα αναγνωρίζονται στα αποτελέσματα σε δεδουλευμένη βάση. 19

20 2.16. Διανομή μερισμάτων Η διανομή των μερισμάτων στους μετόχους της μητρικής καταχωρείται ως υποχρέωση στις οικονομικές καταστάσεις όταν η διανομή εγκρίνεται από την Γενική Συνέλευση των μετόχων Κέρδη ανά μετοχή Τα κέρδη ανά μετοχή υπολογίζονται διαιρώντας το καθαρό κέρδος της χρήσεως που αναλογεί στους κοινούς μετόχους με το μέσο σταθμισμένο αριθμό των κοινών μετοχών σε κυκλοφορία κατά τη διάρκεια της περιόδου. Δεν υπήρξαν ομολογίες μετατρέψιμες σε μετοχές ή άλλοι δυνητικοί τίτλοι μετατρέψιμοι σε μετοχές που είναι μειωτικοί των κερδών κατά τις περιόδους στις οποίες αναφέρονται οι συνημμένες οικονομικές καταστάσεις, και συνεπώς δεν έχουν υπολογιστεί μειωμένα κέρδη ανά μετοχή Χρηματοοικονομικά προϊόντα Οι χρηματοοικονομικές απαιτήσεις και οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις στον ισολογισμό περιλαμβάνουν τα διαθέσιμα, τις απαιτήσεις, τις συμμετοχές και επενδύσεις και τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Οι λογιστικές αρχές αναγνώρισης και αποτίμησης των στοιχείων αυτών αναφέρονται στις αντίστοιχες λογιστικές αρχές οι οποίες παρουσιάζονται σε αυτή τη σημείωση. Τα χρηματοοικονομικά προϊόντα παρουσιάζονται ως απαιτήσεις, υποχρεώσεις ή στοιχεία της καθαρής θέσης βάσει της ουσίας και του περιεχομένου των σχετικών συμβάσεων από τις οποίες απορρέουν. Τόκοι, μερίσματα, κέρδη και ζημιές που προκύπτουν από τα χρηματοοικονομικά προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως απαιτήσεις ή υποχρεώσεις, λογιστικοποιούνται ως έσοδα ή έξοδα αντίστοιχα. Τα χρηματοοικονομικά προϊόντα συμψηφίζονται όταν ο Όμιλος, σύμφωνα με το νόμο, έχει το δικαίωμα αυτό και προτίθεται να τα συμψηφίσει σε καθαρή βάση (μεταξύ τους) ή να ανακτήσει το περιουσιακό στοιχείο και να συμψηφίσει την υποχρέωση ταυτόχρονα Πολιτικές Διαχείρισης Κινδύνων Η Εταιρεία και ο Όμιλος είναι εκτεθειμένοι σε σειρά χρηματοοικονομικών κινδύνων, όπως ο κίνδυνος επιτοκίου, αποθεμάτων και ο πιστωτικός και συναλλαγματικός κίνδυνος. 20

21 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ Στο πλαίσιο της σημαντικής αύξησης των επιτοκίων δανεισμού, πολιτική της Εταιρίας είναι η διατήρηση των δανειακών της υπολοίπων σε χαμηλά επίπεδα, με ταυτόχρονη όμως διασφάλιση τέτοιων γραμμών χρηματοδότησης από τις συνεργαζόμενες τράπεζες που να ικανοποιούν απρόσκοπτα τη σχεδιαζόμενη ανάπτυξη του Ομίλου. Σε κάθε περίπτωση, η Εταιρία διατηρεί διαχρονικά πολύ ικανοποιητικά επίπεδα ρευστότητας, γεγονός που της επιτρέπει να διανέμει το μεγαλύτερο ποσοστό των κερδών της μετά τη φορολογία σε μερίσματα προς τους μετόχους της και παράλληλα να επιτυγχάνει υψηλότατους ρυθμούς ανάπτυξης των εργασιών της. Την 30 η Σεπτεμβρίου 2008, οι δανειακές υποχρεώσεις της Εταιρείας και του Ομίλου αναφέρονται στη σημείωση 3.13 των οικονομικών καταστάσεων. Ο μακροπρόθεσμος δανεισμός τόσο της Εταιρείας όσο και του Ομίλου την ήταν χιλιάδες, εκ των οποίων τα χιλιάδες αφορούν κοινό ομολογιακό δάνειο από την Εθνική Τράπεζα με σταθερό επιτόκιο, τα υπόλοιπα χιλιάδες κοινό ομολογιακό δάνειο με την Alpha Bank με κυμαινόμενο επιτόκιο που καλύπτεται από παράγωγο χρηματοοικονομικό προϊόν. Ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός της εταιρείας, ύψους χιλιάδων την 30/09/2008 (509 χιλιάδες την 31/12/2007), είχε συναφθεί με κυμαινόμενο επιτόκιο. Ο παρακάτω πίνακας παρουσιάζει την ευαισθησία του αποτελέσματος της περιόδου καθώς και των ιδίων κεφαλαίων σε μια μεταβολή του επιτοκίου της τάξης του +1% ή -1%. Οι σχετικές επιδράσεις παρουσιάζονται παρακάτω: Α) Αύξηση επιτοκίων κατά 1%: Τα αποτελέσματα χρήσης καθώς και τα Ίδια Κεφάλαια του Ομίλου και της Εταιρείας, σε αυτή την περίπτωση, θα επιβαρύνονταν κατά 235 χιλ. και 5 χιλ. την 30/09/2008 και 31/12/2007 αντίστοιχα. Β) Μείωση επιτοκίων κατά 1%: Τα αποτελέσματα χρήσης καθώς και τα Ίδια Κεφάλαια του Ομίλου και της Εταιρείας, σε αυτή την περίπτωση, θα αυξάνονταν κατά 235 χιλ. και 5 χιλ. την 30/09/2008 και 31/12/2007 αντίστοιχα. Η διοίκηση της Εταιρείας εκτιμά, ότι ο βραχυπρόθεσμος δανεισμός δεν θα μεταβληθεί σημαντικά στο τέλος της χρήσης. 21

22 ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ Ο Όμιλος δεν έχει σημαντική συγκέντρωση πιστωτικού κινδύνου σε κάποια από τα συμβαλλόμενα με αυτόν μέρη, κυρίως λόγω της μεγάλης διασποράς του πελατολογίου του. Οι λιανικές πωλήσεις πραγματοποιούνται τοις μετρητοίς ή μέσω πιστωτικών καρτών, ενώ αναφορικά με τις χονδρικές πωλήσεις ο Όμιλος με βάση τις εσωτερικές αρχές λειτουργίας του διασφαλίζει ότι οι πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών λαμβάνουν χώρα προς πελάτες υψηλής πιστωτικής αξιοπιστίας. Επιπρόσθετα κατά πάγια τακτική του Ομίλου η πλειοψηφία των απαιτήσεων από πελάτες ασφαλίζονται. Η Εταιρεία έχει διαχωρίσει το πελατολόγιο της σε κατανομαζόμενους (υπόλοιπα άνω των ,00 ) και μη κατανομαζόμενους (υπόλοιπα από 2.000,00 έως ,00 ε) πελάτες. Στη δε 1 η κατηγορία πελατών συμμετέχει στο πιστωτικό κίνδυνο με ποσοστό 15%, στη δε 2 η κατηγορία με ποσοστό 30%. Η Διοίκηση του Ομίλου θεωρεί ότι το υπόλοιπο του Δημοσίου δεν ενέχει κίνδυνο μη είσπραξης και κατά συνέπεια δεν ασφαλίζονται. Η Εταιρεία και ο Όμιλος προβαίνουν σε πρόβλεψη επισφαλών πελατών, όπως αναφέρεται αναλυτικά στη σημείωση 3.7 των Οικονομικών Καταστάσεων. Την 30/09/2008 το σύνολο των πελατών και των λοιπών εμπορικών απαιτήσεων ήταν χιλιάδες και χιλιάδες, ενώ η πρόβλεψη επισφαλών πελατών-χρεωστών ήταν χιλιάδες και χιλιάδες για τον Όμιλο και την Εταιρεία αντίστοιχα. Επισημαίνεται ότι το ποσοστό της σχηματισθείσας πρόβλεψης για την τρέχουσα περίοδο έχει αυξηθεί σε 3,9% από 2,8% έναντι του υπολοίπου της προηγούμενης χρήσης, αντανακλώντας μια πιο συντηρητική προσέγγιση της διοίκησης της Εταιρίας, σε ένα περιβάλλον αυξημένων πιστωτικών διακυμάνσεων. Το χρεωστικό υπόλοιπο της Εταιρείας Plaisio Computers JSC προς την Μητρική Εταιρεία ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS A.E.B.E, στις 30/09/2008, ανερχόταν σε 2.8 εκ. Ευρώ. Η διοίκηση της ΠΛΑΙΣΙΟ COMPUTERS Α.Ε.Β.Ε., θεωρεί ότι το προαναφερθέν χρεωστικό υπόλοιπο δεν παρουσιάζει κίνδυνο μη είσπραξης για την Εταιρεία, δεδομένου ότι η PLAISIO COMPUTERS JSC ελέγχεται κατά 100% από τη Μητρική Εταιρεία. 22

23 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ Ο Όμιλος λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα (ασφάλιση, φύλαξη) για να ελαχιστοποιήσει τον κίνδυνο και τις ενδεχόμενες ζημιές λόγω απώλειας αποθεμάτων από φυσικές καταστροφές, κλοπές, κλπ. Παράλληλα εξαιτίας του ότι ο Όμιλος δραστηριοποιείται στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, όπου ο κίνδυνος της τεχνολογικής απαξίωσης των αποθεμάτων είναι ιδιαίτερα υψηλός, η Διοίκηση επανεξετάζει συνεχώς την καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία των αποθεμάτων και σχηματίζει κατάλληλες προβλέψεις ώστε η αξία τους στις οικονομικές καταστάσεις να ταυτίζεται με την πραγματική, όπως αναφέρεται αναλυτικά στη σημείωση 3.6 των οικονομικών καταστάσεων. Την 30/09/2008 το σύνολο αποθεμάτων ήταν χιλιάδες και χιλιάδες, ενώ η πρόβλεψη απαξίωσης ήταν χιλιάδες και χιλιάδες για τον Όμιλο και την Εταιρεία αντίστοιχα. Πρόβλεψη Απαξίωσης (9Μ 2008) Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Υπόλοιπο έναρξης (01/01/2008) Πρόβλεψη περιόδου (Απαξίωσης, Καταστροφής) Υπόλοιπο λήξης ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ Ο συναλλαγματικός κίνδυνος είναι ο κίνδυνος διακύμανσης της αξίας των χρηματοοικονομικών μέσων, των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων εξαιτίας των αλλαγών στις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Η μεγάλη πλειοψηφία των συναλλαγών και των υπολοίπων του Ομίλου είναι σε Ευρώ, δεν υπάρχουν δανειακές υποχρεώσεις σε έτερο πλην του Ευρώ νόμισμα και ως εκ τούτου η έκθεση σε συναλλαγματικούς κινδύνους αξιολογείται ως χαμηλή. Η Διοίκηση του Ομίλου παρακολουθεί διαρκώς τους συναλλαγματικούς κινδύνους που ενδέχεται να προκύψουν και αξιολογεί την ανάγκη λήψης σχετικών μέτρων. ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ Ο Όμιλος διατηρεί επαρκές κεφάλαιο κίνησης και εγκεκριμένα πιστωτικά όρια από πιστωτικά ιδρύματα, ώστε να ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο ρευστότητας. Η Εταιρεία διατηρεί 23

24 αρκετά μετρητά για να καλύψει βραχυπρόθεσμες ανάγκες ρευστότητας. Η ληκτότητα των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 αναλύεται ως εξής: ΟΜΙΛΟΣ έως 12 μήνες από 1 έως 5 έτη άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές & Λοιπές Βραχ. Υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Σύνολο ΟΜΙΛΟΣ έως 12 μήνες από 1 έως 5 έτη άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές & Λοιπές Βραχ. Υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Σύνολο ΕΤΑΙΡΕΙΑ έως 12 μήνες από 1 έως 5 έτη άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές & Λοιπές Βραχ. Υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Σύνολο ΕΤΑΙΡΕΙΑ έως 12 μήνες από 1 έως 5 έτη άνω των 5 ετών Σύνολο Προμηθευτές & Λοιπές Βραχ. Υποχρεώσεις Βραχυπρόθεσμες δανειακές υποχρεώσεις Σύνολο Ο Όμιλος θεωρεί ότι το σύνολο των υποχρεώσεων προς προμηθευτές είναι βραχυπρόθεσμες, στην ίδια κατηγορία περιλαμβάνει τις λοιπές βραχυπροθέσμως υποχρεώσεις, καθώς και τις υποχρεώσεις από φόρους. 24

25 3. Σημειώσεις επί των Οικονομικών Καταστάσεων 3.1. Ενσώματες ακινητοποιήσεις και Άυλα περιουσιακά στοιχεία Οι πάγια περιουσιακά στοιχεία του Ομίλου και της Εταιρείας αναλύονται ως εξής: Ενσώματα και ασώματα περιουσιακά στοιχεία Ο ΟΜΙΛΟΣ Οικόπεδα και Κτίρια Έπιπλα και Λοιπός Εξοπλισμός Πάγια υπό Εκτέλεση Ασώματα Περιουσιακά Στοιχεία Σύνολο Αξία Κτήσης Υπόλοιπα την 1η Ιανουαρίου Προσθήκες Μειώσεις 0 (18) Μεταφορές (1.904) 0 0 Υπόλοιπο την 30η Σεπτεμβρίου Αποσβέσεις Υπόλοιπα την 1η Ιανουαρίου 2008 (5.672) (7.834) 0 (3.632) (17.471) Προσθήκες (1.040) (1.178) 0 (143) (2.461) Μειώσεις Μεταφορές Υπόλοιπο την 30η Σεπτεμβρίου 2008 (6.712) (8.999) 0 (3.775) (19.917) Αναπόσβεστη Αξία την 30η Σεπτεμβρίου Αναπόσβεστη Αξία την 31η Δεκεμβρίου

26 Ενσώματα και ασώματα περιουσιακά στοιχεία Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ Οικόπεδα και Κτίρια Έπιπλα και Λοιπός Εξοπλισμός Πάγια υπό Εκτέλεση Ασώματα Περιουσιακά Στοιχεία Σύνολο Αξία Κτήσης Υπόλοιπα την 1η Ιανουαρίου Προσθήκες Μειώσεις 0 (18) 0 0 (18) Μεταφορές (1.904) 0 0 Υπόλοιπο την 30η Σεπτεμβρίου Αποσβέσεις Υπόλοιπα την 1η Ιανουαρίου 2008 (5.672) (8.001) 0 (3.600) (17.272) Προσθήκες (1.040) (1.228) 0 (136) (2.405) Μειώσεις Μεταφορές Υπόλοιπο την 30η Σεπτεμβρίου 2008 (6.712) (9.214) 0 (3.736) (19.663) Αναπόσβεστη Αξία την 30η Σεπτεμβρίου Αναπόσβεστη Αξία την 31η Δεκεμβρίου Δεν υφίστανται εμπράγματα βάρη ή άλλου τύπου δεσμεύσεις επί των παγίων περιουσιακών στοιχείων της Εταιρείας και των εταιρειών του Ομίλου. Τα ασώματα περιουσιακά στοιχεία περιλαμβάνουν κατά κύριο λόγο αγοραζόμενα λογισμικά προγράμματα και άδειες χρήσης λογισμικών προγραμμάτων (SAP R3, BW, CRM, κ.α.) Οι συνολικές αγορές παγίων περιουσιακών στοιχείων του Ομίλου και της Εταιρείας για το 1 ο εννιάμηνο του 2008 ανέρχονται σε χιλ. και χιλ. αντίστοιχα, ενώ προκαταβολές για αγορές παγίων στοιχείων ενεργητικού για τον Όμιλο και την Εταιρεία την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 δεν υφίστανται Συμμετοχές σε θυγατρικές επιχειρήσεις Ως συμμετοχή σε θυγατρικές χαρακτηρίζεται η συμμετοχή της μητρικής Πλαίσιο Computers Α.Ε.Β.Ε. στο κεφάλαιο της πλήρως ενοποιούμενης εταιρεία Plaisio Computers JSC. Το 26

27 ποσοστό συμμετοχής της μητρικής σε αυτή είναι 100%, και κατά συνέπεια στα ενοποιημένα στοιχεία της κατάστασης αποτελεσμάτων δεν προκύπτουν δικαιώματα μειοψηφίας. Στις απλές οικονομικές καταστάσεις η συμμετοχή σε θυγατρικές αποτιμάται και εμφανίζεται στο κόστος κτήσεως. Στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις η αξία της συμμετοχής στη θυγατρική Plaisio Computers JSC απαλείφεται πλήρως. Η συμμετοχή της Εταιρείας σε θυγατρικές κατά την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 είχε ως εξής: Συμμετοχή Μητρικής σε θυγατρικές 30/09/ /12/2007 Plaisio Computers JSC Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις Οι συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις κατά την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 αναλύεται ως εξής: Συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 30/09/ /12/ /09/ /12/2007 Πλαίσιο Ακινήτων Α.Ε Έλνους Α.Ε Plaisio Estate JSC Μείον: Πρόβλεψη υποτίμησης σε Ελνούς Α.Ε. 0 0 (282) (250) Σύνολο Συμμετοχών σε συγγενείς επιχειρήσεις Οι συμμετοχές σε συγγενείς επιχειρήσεις στις οικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας αποτιμώνται και παρουσιάζονται με τη μέθοδο του κόστους κτήσεως. Κατά τη διάρκεια του εννιαμήνου του 2008 στις οικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας σχηματίστηκε επιπλέον πρόβλεψη 32 χιλ. με αποτέλεσμα την πλήρη απομείωση της συμμετοχής στην εταιρεία Ελνούς Α.Ε. Σύμφωνα με το πρακτικό της Γενικής Συνέλευσης της 25/06/2008 της προαναφερθείσας Εταιρείας αποφασίστηκε να τεθεί υπό εκκαθάριση. 27

28 Στις οικονομικές καταστάσεις του Ομίλου οι συγγενείς επιχειρήσεις ενοποιούνται με την μέθοδο της καθαρής θέσης με βάση της αρχές του Δ.Λ.Π. 28. Η συμμετοχή της Εταιρείας στις ανωτέρω συνδεδεμένες εταιρείες κατά την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 είχε ως κάτωθι: Ποσοστό Συμμετοχής Χώρα Εγκατάστασης Αντικείμενο Εργασιών Πλαίσιο Ακινήτων Α.Ε. 20% Ελλάδα Ανάπτυξη και διαχείριση ακινήτων Έλνους Α.Ε. 24% Ελλάδα Παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών Plaisio Estate JSC 20% Βουλγαρία Ανάπτυξη και διαχείριση ακινήτων 3.4. Λοιπές επενδύσεις Οι λοιπές επενδύσεις αποτελούνται από επενδύσεις χαρτοφυλακίου σε εταιρείες που δεν διαπραγματεύονται σε χρηματιστηριακές αγορές και έχουν αποκτηθεί με πρόθεση διαρκούς κατοχής. Σύμφωνα με τις αρχές των Δ.Λ.Π. 32 και 39, οι εν λόγω επενδύσεις εμφανίζονται στις οικονομικές καταστάσεις στο κόστος κτήσης τους μειωμένες με τυχόν προβλέψεις απομείωσης της αξίας τους. Συγκεκριμένα οι λοιπές επενδύσεις κατά την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 είχαν ως εξής: Λοιπές Επενδύσεις Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 30/09/ /12/ /09/ /12/2007 Πάρκο Επιχειρήσεων Υψηλής Τεχνολογίας & Έρευνας «Τεχνόπολη Ακρόπολη» Α.Ε Πάρκο Επιχειρήσεων Υψηλής Τεχνολογίας «Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης» Α.Ε Interaction Connect S.A Η συμμετοχή της Εταιρείας στις ανωτέρω επιχειρήσεις κατά την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 είχε ως κάτωθι: 28

29 Ποσοστό Συμμετοχής Χώρα Εγκατάστασης Πάρκο Επιχειρήσεων Υψηλής Τεχνολογίας & Έρευνας «Τεχνόπολη Ακρόπολη» Α.Ε. 3,23% Ελλάδα Πάρκο Επιχειρήσεων Υψηλής Τεχνολογίας «Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης» Α.Ε. 3,29% Ελλάδα Interaction Connect S.A. 12,5% Λουξεμβούργο 3.5. Λοιπά στοιχεία μη κυκλοφορούντος ενεργητικού Τα λοιπά στοιχεία μη κυκλοφορούντος ενεργητικού περιλαμβάνουν δοσμένες εγγυήσεις και απαιτήσεις που πρόκειται να εισπραχθούν σε διάστημα μεγαλύτερο των δώδεκα (12) μηνών από την ημερομηνία σύνταξης του Ισολογισμού. Η εύλογη αξία των συγκεκριμένων απαιτήσεων δεν διαφέρει ουσιωδώς από αυτή που παρουσιάζεται στις οικονομικές καταστάσεις και υπόκειται σε επανεκτίμηση ετησίως. Συγκεκριμένα τα λοιπά στοιχεία μη κυκλοφορούντος ενεργητικού κατά την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 αναλύονται ως εξής: Λοιπά στοιχεία μη κυκλοφορούντος ενεργητικού Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 30/09/ /12/ /09/ /12/2007 Δοσμένες Εγγυήσεις Λοιπές μακροπρόθεσμες απαιτήσεις Αποθέματα Τα αποθέματα του Ομίλου και της Εταιρείας κατά την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 αναλύονται ως εξής: Αποθέματα Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 30/09/ /12/ /09/ /12/2007 Αποθέματα εμπορευμάτων Αποθέματα προϊόντων

30 Αποθέματα Α και βοηθητικών υλών Αποθέματα αναλωσίμων Προκαταβολές για αγορά εμπορευμάτων Μείον: Πρόβλεψη για απαξίωση & καταστροφή αποθεμάτων. (4.791) (3.685) (4.729) (3.632) Συνολική καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία Η πρόβλεψη αποτίμησης στην καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία που εμφανίζεται στις οικονομικές καταστάσεις του Ομίλου και της Εταιρείας, σχηματίζεται για βραδέως κινούμενα και προς καταστροφή τεχνολογικώς απαξιωμένα εμπορεύματα. Στο εννιάμηνο του 2008 τα αποτελέσματα του Ομίλου και της Εταιρείας έχουν επιβαρυνθεί με πρόβλεψη αποτίμησης αποθεμάτων στην καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία ποσού χιλ. και χιλ. αντίστοιχα. Η πρόβλεψη αυτή επανεξετάζεται σε κάθε ημερομηνία ισολογισμού, καθώς η εταιρεία δραστηριοποιείται στον τομέα της υψηλής τεχνολογίας, όπου ο κίνδυνος της τεχνολογικής απαξίωσης των αποθεμάτων είναι ιδιαίτερα υψηλός Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις Τα υπόλοιπα των πελατών και των λοιπών εμπορικών απαιτήσεων του Ομίλου και της Εταιρείας κατά την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 αναλύονται ως εξής: Πελάτες και λοιπές εμπορικές απαιτήσεις Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 30/09/ /12/ /09/ /12/2007 Απαιτήσεις από θυγατρικές εταιρείες Απαιτήσεις πελατών πιστωτικών καρτών Επιταγές και γραμμάτια εισπρακτέα Μείον: Πρόβλεψη επισφαλών πελατών - χρεωστών (1.684) (1.085) (1.665) (1.055) Όλες οι παραπάνω απαιτήσεις είναι βραχυπρόθεσμες και δεν απαιτείται προεξόφλησή τους κατά την ημερομηνία του Ισολογισμού. 30

31 Η πρόβλεψη επισφαλών πελατών χρεωστών περιλαμβάνει τη διενέργεια συγκεκριμένης πρόβλεψης για όσους πελάτες έχουν χαρακτηριστεί επισφαλείς (specific bad debt provision) αλλά και την διενέργεια γενικής πρόβλεψης με βάση την ενηλικίωση των ανοικτών υπολοίπων πελατών χρεωστών (general bad debt provision). Στην παραπάνω διαδικασία έχουν εξαιρεθεί οι απαιτήσεις από θυγατρικές εταιρείες και οι απαιτήσεις από εταιρείες του δημόσιου τομέα καθώς δεν εκτιμάται ότι συντρέχει κίνδυνος μη είσπραξης των απαιτήσεων από τους πελάτες αυτών των κατηγοριών. Στο εννιάμηνο του 2008 τα αποτελέσματα του Ομίλου και της Εταιρείας έχουν επιβαρυνθεί με πρόβλεψη επισφαλών πελατών χρεωστών ποσού 601 χιλ. και 611 χιλ. αντίστοιχα Λοιπές απαιτήσεις Οι λοιπές απαιτήσεις του Ομίλου και της Εταιρείας κατά την 30 η Σεπτεμβρίου 2008 αναλύονται ως εξής: Λοιπές απαιτήσεις Ο ΟΜΙΛΟΣ Η ΕΤΑΙΡΕΙΑ 30/09/ /12/ /09/ /12/2007 Απαιτήσεις από Δημόσιο Έξοδα επόμενης χρήσης Λοιπές απαιτήσεις Όλες οι παραπάνω απαιτήσεις είναι βραχυπρόθεσμες και δεν απαιτείται προεξόφλησή τους κατά την ημερομηνία του Ισολογισμού. Οι απαιτήσεις από το Δημόσιο αφορούν παρακρατούμενους φόρους, ενώ οι λοιπές απαιτήσεις προέρχονται από λογαριασμούς διαχείρισης προκαταβολών, χρηματικές διευκολύνσεις προσωπικού και προϋπολογισμένες εκπτώσεις αγορών Χρηματοοικονομικά στοιχεία ενεργητικού αποτιμημένα στην εύλογη αξία μέσω της κατάστασης αποτελεσμάτων 31