Εκτίμηση του Καρδιαγγειακού Κινδύνου στην Κύπρο

Transcript

1 Click to edit Master subtitle style Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Νοσηλευτικής Εκτίμηση του Καρδιαγγειακού Κινδύνου στην Κύπρο Νέα Δεδομένα και Προοπτικές για τη Συμβολή της Νοσηλευτικής Δημητρακόπουλος Ιωάννης (RN, MSc, Συντονιστής Κλινικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Frederick) Δρ Γουρνή Μαρίτσα (RN, MD, PhD, Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Frederick)

2 Καρδιαγγειακά Νοσήματα (ΚΑΝ) Σύμφωνα με τον ΠΟΥ (2011) τα ΚΑΝ αναφέρονται σε μια ομάδα διαταραχών της καρδιάς, των εγκεφαλικών αγγείων και των λοιπών αιμοφόρων αγγείων. Ταξινόμηση: ( 1 ) Κ Α Ν π ο υ ο φ ε ί λ ο ν τ α ι σ τ η ν Α θ η ρ ο σ κ λ ή ρ υ ν σ η Στεφανιαία Νόσος (ΣΝ), Οξέα Στεφανιαία Σύνδρομα (ΟΣΣ) Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο Περιφερική Αρτηριακή Νόσος ( 2 ) Κ Α Ν π ο υ δ ε ν ο φ ε ί λ ο ν τ α ι σ τ η ν Α θ η ρ ο σ κ λ ή ρ υ ν σ η Συγγενείς Καρδιοπάθειες Ρευματική Καρδιοπάθεια Καρδιομυοπάθειες Καρδιακές Αρρυθμίες (WHO 2011)

3 Επιδημιολογικά Δεδομένα Αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου παγκόσμια εκατομμύρια θάνατοι το εκατομμύρια θάνατοι το εκατομμύρια θάνατοι το 2030 (υπολογίζεται) Στις ΗΠΑ το 2011: 800 χιλιάδες θάνατοι (31.3%) Στην Ευρώπη το 2012: 4 εκατομμύρια θάνατοι (46% από όλες τις αιτίες), συγκεκριμένα 1.7 εκατομμύρια θάνατοι λόγω ΣΝ, 1.05 εκατομμύρια θάνατοι λόγω ΑΕΕ και 1.24 εκατομμύρια θάνατοι λόγω άλλων ΚΑΝ (WHO 2011; Nichols et al. 2014; ΑΗΑ:Heart Disease and Stroke Statistics 2015 Update)

4 Επιδημιολογικά Δεδομένα - Κύπρος Στην Κύπρο για τα έτη 2004 έως 2012, πάνω από 18 χιλιάδες θάνατοι οφείλονται σε ΚΑΝ. (Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου 2011, Υπουργείο Υγείας, Μονάδα Παρακολούθησης Υγείας 2014)

5 Παράγοντες Κινδύνου για ΚΑΝ Με το όρο «παράγων κινδύνου» αναφερόμαστε σε κάθε χαρακτηριστικό ή γεγονός που συμβαίνει πριν και συνδιακυμαίνεται με τη συχνότητα της νόσου. (Πιτσάβος και συν. 2014) Τροποποιήσιμοι σχετ. με Παθολογικές Καταστάσεις (ΑΥ, ΣΔ, Δ/Λ, Μεταβολικό Σύνδρομο, γ-gt, ομοκυστεϊνη, πρώιμη εμμηνόπαυση κλπ) Τροποποιήσιμοι σχετ. με Τρόπο Ζωής (Κάπνισμα, Παχυσαρκία, Έλλειψη Άσκησης, Διατροφή, Κατάχρηση Αλκοόλ) Μη τροποποιήσιμοι (Φύλο, Ηλικία, Φυλή, Κληρονομικότητα) ΚΑΝ Νεότεροι (little a(a), Lp (a), υπερπηκτικότητα, υπερτροφία αριστερής κοιλίας, δείκτες φλεγμονής, οξειδωτικό στρες κλπ) (Lemone & Bruke 2006, Ανθόπουλος & Ανθόπουλος 2010, WHO 2011)

6 Παράγοντες Κινδύνου για ΚΑΝ 7 παράγοντες κινδύνου είναι υπεύθυνοι για το 61% των θανάτων λόγω ΚΑΝ. (WHO 2009) Κάπνισμα Αρτηριακή Υπέρταση Υπεργλυκαιμία Δυσλιπιδαιμία Υψηλός ΔΜΣ Υπερκατανάλωση αλκοόλ Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας

7 Η έννοια του Κινδύνου Ο κίνδυνος αποδίδεται ως το αρνητικό ενδεχόμενο ή πιθανότητα να συμβεί ένα γεγονός που θα μπορούσε να έχει ένα ανεπιθύμητο ή αρνητικό αντίκτυπο. (Μπαμπινιώτη 2002) Σε σχέση με την υγεία: ο κίνδυνος μπορεί να οριστεί ως μια ακολουθία μετρήσιμων γεγονότων που ξεκινά με τον εντοπισμό των κινδύνων και τελειώνει με την εμφάνιση της νόσου. (Ζocchetti et al. 1996)

8 Μοντέλα Εκτίμησης Καρδιαγγειακού Κινδύνου Είναι μαθηματικά υποδείγματα / αλγόριθμοι. Χρησιμοποιούν γραμμικές ή μη γραμμικές συναρτήσεις των διαφόρων προδιαθεσικών παραγόντων (ηλικία, φύλο, καπνιστική συνήθεια, ΑΥ, ΣΔ κλπ). Κύριος σκοπός τους είναι ο εντοπισμός των ατόμων του γενικού πληθυσμού που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για εκδήλωση ΚΑΝ στα επόμενα έτη της ζωής τους (βραχυπρόθεσμα 5 ή 10 έτη, μακροπρόθεσμα 30 έτη). (Παναγιωτάκος 2006, Panagiotakos 2007)

9 Κύρια Μοντέλα Εκτίμησης 1 Framingham Heart Study και Framingham Score Sheet Μοντέλο / Εργαλείο Χρονολογία Δεκαετία του 1950 και του 1980 αντίστοιχα 2 ESC Primary Prevention of Coronary Heart Disease, 10-year risk, 1 st adaptation of Framingham Sheet Δεκαετία Dundee Risk Function Italian RIFLE pooling Project Framingham, Probability of Stroke in 10 years Framingham, 4-Year Probability of Intermittent Claudication PROCAM Prospective Cardiovascular Munster Framingham, Congestive Heart Failure, 4-year risk BRHS The British Heart Study CERT The Cardiovascular Event Reduction Tool European Coronary Risk Chart, Μελέτη 7 Χωρών Ετερογένεια μεταξύ των πληθυσμών στην εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου Framingham, Coronary Heart Disease 10-year risk Ελληνικό CARDIO INTERHEART Study Model ESC SCORE Project HellenicSCORE Framingham, Cardiovascular Disease 10-year risk Reynolds Risk Score for women & Reynolds Risk Score for men 2007 και Framingham, Hypertension 1-4 year risk Framingham 30-year CVD Risk Framingham Heart Study AF score, 10-year risk (2009) QRISK (Lifetime risk of cardiovascular disease) και QRISK2,10-year risk (2010) Framingham, Heart Failure in Atrial Fibrillation, 10-year risk 2013

10 Βασίζεται σε δεδομένα από τη μελέτη Framingham Offspring Study (4506 τελικό δείγμα συμμετεχόντων, follow ups κατά μέσο όρο 32 έτη). Εκβάσεις 1. Hard CVD (Κύρια ΚΑΝ): ΣΝ, ΟΕΜ, ΑΕΕ 2. Full CVD (Συνολικά ΚΑΝ): κύρια ΚΑΝ και στεφανιαία ανεπάρκεια, στηθάγχη, παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο, διαλείπουσα χωλότητα και συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια. Υπάρχουν 2 εκδοχές του μοντέλου αυτού. 1 ο με βάση τον ΔΜΣ Framingham 30-year CVD Risk (FRS30) 2 ο με βάση την ολική και HDL χοληστερόλη (Pencina et al. 2009)

11 Framingham 30-year CVD Risk (FRS30) Bαθμός Κινδύνου Χαμηλού κάτω του 12% Ενδιάμεσου 12 έως 40% Υψηλού πάνω από 40% Επίσης το μοντέλο παρέχει τον φυσιολογικό κίνδυνο (NORMAL RISK) για το κάθε άτομο με βάση την ηλικία και το φύλο και ενός εξιδανικευμένου προφίλ παραγόντων κινδύνου (μη καπνιστής, όχι ΣΔ ή ΑΥ, ΣΑΠ: 125 mmhg και ΔΜΣ: kg/m 2 ).

12 Ειδικό Μέρος

13 Σκοπός και επί μέρους στόχοι Κύριος σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου στην Κύπρο, σε ενήλικες ηλικίας 20 έως 60 ετών. Η ανάγκη αυτή προέκυψε λόγω ανεπαρκών στοιχείων σχετικά με την εφαρμογή των μοντέλων εκτίμησης του καρδιαγγειακού κινδύνου στον Κυπριακό πληθυσμό. Οι επί μέρους στόχοι περιλαμβάνουν: Εκτίμηση του επιπολασμού των παραγόντων κινδύνου Συσχέτιση των παραγόντων κινδύνου με τα δημογραφικά στοιχεία Εκτίμηση του βαθμού κινδύνου στο δείγμα σε σχέση με τα δημογραφικά στοιχεία.

14 Εργαλείο Έρευνας Δημιουργήθηκε το έντυπο Ε.Κ.Κ. στο οποίο το πρώτο μέρος περιλαμβάνει το εργαλείο FRS30-BMI και στο δεύτερο μέρος περιλαμβάνει δημογραφικά δεδομένα, επαγγελματικά χαρακτηριστικά και οικογενειακό ιστορικό για ΚΑΝ. Επιπρόσθετα Στοιχεία Ερευνητικού Σχεδιασμού Πιλοτική μελέτη Βιοηθική Αξιολόγηση Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Δειγματοληψία Ευκολίας και Δειγματοληψία Χιονοστιβάδας

15 Αξιοπιστία και Εγκυρότητα Για τον έλεγχο της αξιοπιστίας εφαρμόστηκε ο συντελεστής εσωτερικής συνοχής Cronbach s alpha* με υψηλό δείκτη 0,84. * Υποδηλώνει το βαθμό κατά τον οποίο μια σειρά από ερωτήσεις μπορεί να θεωρηθεί πως μετρά το ίδιο χαρακτηριστικό (Παναγιωτάκος 2011)

16 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Περιγραφική και Επαγωγική Στατιστική

17 Φύλο και Ηλικία Το μέγεθος του δείγματος ήταν 775 συμμετέχοντες, 43.5% άνδρες και 56.5% γυναίκες Ο μέσος όρος ηλικίας όλων των συμμετεχόντων είναι έτη (±10.55 έτη). Ο μέσος όρος ηλικίας των ανδρών είναι έτη (± έτη) και των γυναικών έτη (± έτη).

18 Καπνιστική Συνήθεια Από το σύνολο του δείγματος το 40.4% (n=313) είναι καπνιστές. Συγκεκριμένα το 48.4% (n=163) των ανδρών και το 34.2% (n=150) των γυναικών καπνίζουν.

19 Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) Η μέση τιμή του ΔΜΣ σε όλο το δείγμα είναι kg/m 2 (± 5.45 kg/m 2 ). Το 67.7% (n=228) των ανδρών και το 36.5% (n=160) των γυναικών έχουν ΔΜΣ πέραν του φυσιολογικού. Το 50.2% (n=388) των συμμετεχόντων έχουν ΔΜΣ πέραν του φυσιολογικού. Επίσης οι άνδρες έχουν υψηλότερο ΔΜΣ σε σχέση με τις γυναίκες [ :27.39 (± 5.10 kg/m 2 ) έναντι :24.55 (± 5.40 kg/m 2 ), p=0.00].

20 Συστολική ΑΠ Η μέση τιμή της συστολικής ΑΠ στο δείγμα είναι mmhg (±13.53 mmhg). Εφαρμόσθηκε ανάλυσης διακύμανσης μονής κατεύθυνσης (One-way ANOVA) για να διερευνηθεί η σχέση μεταξύ ανδρών και γυναικών σε ότι αφορά τη συστολική αρτηριακή πίεση. Με επίπεδο στατιστικής σημαντικότητας (p-value) < 0.01 οι άνδρες είχαν υψηλότερη τιμή συστολικής ΑΠ από ότι οι γυναίκες, συγκεκριμένα : mmhg (±12.74 mmhg) vs. : mmhg (±12.25 mmhg).

21 30-ετής Κίνδυνος O μέσος όρος του 30-ετούς κινδύνου για τα κύρια ΚΑΝ (HardCVD, Your Risk: ΣΝ, ΟΕΜ, ΑΕΕ θανατηφόρο ή μη) στο δείγμα είναι 13.11%, (±15.79%). Ο μέσος όρος του 30-ετούς κινδύνου για τα συνολικά ΚΑΝ (FullCVD, Your Risk: κύρια ΚΑΝ + στεφανιαία ανεπάρκεια, στηθάγχη, παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο, διαλείπουσα χωλότητα και συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια) είναι 20.83%, (±19.81%).

22 30-ετής Κίνδυνος και Φύλο Οι άνδρες έχουν μέσο 30-ετή κίνδυνο για το σύνολο των ΚΑΝ 30.0% (± %) και μέσο 30-ετή κίνδυνο για τα κύρια ΚΑΝ 20.64% (± 19.29%). Ενώ οι γυναίκες παρουσιάζουν μέσο 30-ετή οι κίνδυνο για το σύνολο των ΚΑΝ 13.78% (± %) και μέσο 30-ετή κίνδυνο για τα κύρια ΚΑΝ 7.32% (± 8.84 %).

23 Κατηγοριοποίηση του 30-ετούς Κινδύνου Έκβαση Βαθμός Κίνδυνου Συχνότητα (n) Ποσοστό (%) 30-ετής κίνδυνος για κύρια ΚΑΝ (HardCVD) Χαμηλού Ενδιάμεσου Υψηλού ετής κίνδυνος για συνολικά ΚΑΝ (FullCVD) Χαμηλού Ενδιάμεσου Υψηλού

24 30-ετής Κίνδυνος και Φύλο Βαθμός Κινδύνου 30-ετής Καρδιαγγειακός Κίνδυνος για Συνολικά ΚΑΝ Χαμηλός Ενδιάμεσος Υψηλός n (%) n (%) n (%) Σύνολο p-value ΦΥΛΟ Άρρεν 78 (10.1) 167 (21.5) 92 (11.9) 337 (43.5) Θήλυ 257 (33.2) 150 (19.4) 31 (4.0) 438 (56.5) Σύνολο 335 (43.3) 317 (40.9) 123 (15.9) 775 (100.0) Pearson Chi-square= a, df=6 a=0 κελιά (.0%) με αναμενόμενη συχνότητα μικρότερη από Βαθμός Κινδύνου 30-ετής Καρδιαγγειακός Κίνδυνος για Κύρια ΚΑΝ Χαμηλός Ενδιάμεσος Υψηλός n (%) n (%) n (%) Σύνολο p-value ΦΥΛΟ Άρρεν 145 (18.7) 140 (18.1) 52 (6.7) 337 (43.5) Θήλυ 359 (46.3) 73 (9.4) 6 (0.8) 438 (56.5) Σύνολο 504 (65.0) 213 (27.5) 58 (7.5) 775 (100.0) Pearson Chi-square= a, df=6 a=0 κελιά (.0%) με αναμενόμενη συχνότητα μικρότερη από

25 30-ετής Κίνδυνος και Επαρχία Μόνιμης Διαμονής Διενεργήθηκαν πολυπαραγοντικές αναλύσεις (multiple comparisons) και έλεγχοι με πίνακες διασταύρωσης όσον αφορά την συσχέτιση του 30-ετούς κινδύνου για τα συνολικά ΚΑΝ και του 30-ετούς κινδύνου για τα κύρια ΚΑΝ με την επαρχία μόνιμης διαμονής των συμμετεχόντων. Δεν ανευρέθηκε στατιστικά σημαντικά διαφορά αφού οι τιμές του p-value ξεπερνούσαν κατά πολύ το 0.05.

26 30-ετής Κίνδυνος και Οικογενειακό Ιστορικό των Γονέων p-value Hard CVD Your Risk Οικογενειακό Ιστορικό Πατέρα (< 55 έτη) Παχυσαρκία ΑΥ ΣΔ Υπερλιπιδαιμία ΟΕΜ ΑΕΕ Παχυσαρκία Διενεργήθηκαν επίσης πολυπαραγοντικές αναλύσεις (multiple comparisons) για την συσχέτιση του οικογενειακού ιστορικού με τον 30-έτη κίνδυνο. Full CVD Your Risk Οικογενειακό Ιστορικό Μητέρας (< 65 έτη) Οικογενειακό Ιστορικό Πατέρα (< 55 έτη) Οικογενειακό ΑΥ ΣΔ Υπερλιπιδαιμία ΟΕΜ Παχυσαρκία ΑΕΕ ΑΥ ΣΔ Υπερλιπιδαιμία ΟΕΜ ΑΕΕ Παχυσαρκία ΑΥ Για τα κύρια ΚΑΝ, στατιστικά σημαντική διαφορά παρουσίαζαν το θετικό ιστορικό της μητέρας για ΑΥ και ΣΔ. Για τα συνολικά ΚΑΝ, στατιστικά σημαντική διαφορά παρουσίαζαν το θετικό ιστορικό του πατέρα για ΟΕΜ και το θετικό ιστορικό της μητέρας για ΑΥ και ΣΔ. Ιστορικό ΣΔ Μητέρας Υπερλιπιδαιμία (< 65 έτη) ΟΕΜ ΑΕΕ 0.717

27 30-ετής Κίνδυνος για Συνολικά ΚΑΝ και Οικογενειακή Κατάσταση Οικ. Κατάστ. Mean N Std. Deviation Οι έγγαμοι συμμετέχοντες Άγαμος/η παρουσιάζουν φορές Έγγαμος/η μεγαλύτερο κίνδυνο Διαζευγμένος/η για συνολικά ΚΑΝ από ότι οι Χήρος/α Total άγαμοι. FULLCVD YOUR RISK Οικ. Κατάστ. Mean N Std. Deviation Άγαμος/η Έγγαμος/η Διαζευγμένος/η Χήρος/α Total FULLCVD NORMAL RISK Οικ. Κατάστ. Mean N Std. Deviation Άγαμος/η Έγγαμος/η Διαζευγμένος/η Χήρος/α Total FULLCVD YOUR RISK FULLCVD NORMAL RISK Οικ. Κατάστ. Mean N Std. Deviation Άγαμος/η Έγγαμος/η Διαζευγμένος/η Χήρος/α Total Οι διαζευγμένοι συμμετέχοντες παρουσιάζουν σχεδόν 3πλάσιο κίνδυνο για συνολικά ΚΑΝ από ότι οι άγαμοι.

28 30-ετής Κίνδυνος για Συνολικά ΚΑΝ και Ετήσιο Ατομικό Εισόδημα Οι υψηλά αμειβόμενοι συμμετέχοντες έχουν αυξημένο κίνδυνο για συνολικά ΚΑΝ, Σε σχέση με τους πιο χαμηλά αμειβόμενους έχουν 2.5 φορές μεγαλύτερο 30-ετή κίνδυνο για συνολικά ΚΑΝ.

29 Η Συμβολή της Νοσηλευτικής στην Πρόληψη Προοπτικές

30 Πρόληψη των ΚΑΝ Ο ΠΟΥ αναφέρει πως τα ΚΑΝ μπορούν να προληφθούν σε μεγάλο βαθμό. Συγκεκριμένα τα 2/3 των πρόωρων θανάτων που οφείλονται σε μη μεταδοτικές νόσους, συμπεριλαμβανομένων των ΚΑΝ, μπορούν να προληφθούν μέσα από την πρωτοβάθμια πρόληψη, ενώ ακόμα 1/3 μπορεί να προληφθεί μέσα από την βελτίωση των Συστημάτων Υγείας και συγκεκριμένα στο να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά και δίκαια (equally - ισότητα) στις ανάγκες υγείας των ασθενών με μη λοιμώδη νοσήματα. (WHO 2011)

31 Πρόληψη των ΚΑΝ Η εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την καθημερινή κλινική πρακτική και να συμβάλει τα μέγιστα στον τομέα της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας πρόληψης. Η πρωτοβάθμια πρόληψη αφορά την παρέμβαση, που ενεργοποιείται πριν αρχίσουν οι παθολογικές διεργασίες μιας νόσου. Οι παρεμβάσεις αυτές σκοπεύουν τόσο στην προαγωγή της γενικής υγείας του ατόμου όσο και στην προστασία από συγκεκριμένο επικείμενο νόσημα.

32 Πρόληψη των ΚΑΝ Συγκεκριμένα με τη χρήση του εργαλείου Framingham 30-year risk, μπορεί να αναγνωριστεί το ποσοστό του κινδύνου σε κάθε άτομο από την ηλικία των 20 ετών, και ανάλογα με το ύψος του κινδύνου (χαμηλού, ενδιάμεσου και υψηλού) να προγραμματιστούν οι ανάλογες παρεμβάσεις.

33 Ο Ρόλος του Νοσηλευτή Ο Ρόλος του Νοσηλευτή σε θέματα Δημόσιας Υγείας είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Σύμφωνα με την Διακήρυξη της Alma-Ata (1978) η πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας χαρακτηρίστηκε ως το θεμελιώδες συστατικό για την επίτευξη του στόχου της διάσκεψης «Υγεία για όλους έως το 2000». Κατά τους McIntosh και McCormack, η νοσηλευτική αποτελεί θεμελιώδες συστατικό στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας και ως εκ τούτου βασική προϋπόθεση για την εξασφάλιση του «Υγεία για όλους έως το 2000». (Ανθόπουλος & Ανθόπουλος 2010; McIntosh & McCormack 1995)

34 Ο Ρόλος του Νοσηλευτή Ο Bodenheimer και οι συνεργάτες του, σε διάφορες έρευνες για να ανευρεθούν τρόποι για τη βελτίωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στις ΗΠΑ: Επέστησε την προσοχή στον κομβικό ρόλο των νοσηλευτών στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της υγειονομικής περίθαλψης για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων αναγκών στη διαχείριση των χρόνιων ασθενών αλλά και στη βελτίωση της φροντίδας υγείας που αφορά της χρόνιες ασθένειες. (Bodenheimer et al. 2002a; 2002b; 2005)

35 Ο Ρόλος του Νοσηλευτή Ο American Heart Association και ο ΠΟΥ αναγνωρίζουν τον καίριο ρόλο που κατέχουν οι νοσηλευτές αλλά και τα άλλα μέλη της υγειονομικής ομάδας στην επίτευξη του στόχου που έθεσαν για τη μείωση των θανάτων και αναπηρίας λόγω ΚΑΝ κατά 25% μέχρι το Επίσης οι νοσηλευτές θα πρέπει να αναλάβουν βασικούς ρόλους στην αναγνώριση και διαχείριση απλών και πολλαπλών παραγόντων κινδύνου. (Laura et al )

36 Ο Ρόλος του Νοσηλευτή Οι νοσηλευτές είναι οι ιδανικοί επαγγελματίες υγείας για να κατευθύνουν μια υγειονομική ομάδα μείωσης του καρδιαγγειακού κινδύνου αλλά και να επιτύχουν πολυπαραγοντική μείωση κινδύνου στο χώρο του νοσοκομείου, των εξωτερικών ιατρείων αλλά και σε μονάδες υγείας στην κοινότητα (ΚΥ, ΑΚΥ κλπ). Μέσα από διάφορες κλινικές δοκιμές στο εξωτερικό διαφάνηκε ότι οι νοσηλευτές έχουν αποδείξει την ικανότητα τους να μειώσουν τους παράγοντες κινδύνου, να εφαρμόζουν άριστα τις κατευθυντήριες οδηγίες και πρωτόκολλα, να μειώσουν τα ποσοστά ενδονοσοκομειακής νοσηλείας, τη μείωση της νοσηρότητας αλλά και της θνησιμότητας Αυτού του είδους δοκιμές / προγράμματα έχουν αποδείξει βελτιωμένες εκβάσεις (Improved Outcomes) όπως επίσης είναι οικονομικά αποδοτικές (Cost Effective) τόσο σε ανεπτυγμένες όσο και σε αναπτυσσόμενες χώρες. (Berra et al. 2011a; Berra et al. 2011b; Clark et al. 2005; Allen et al.2014)

37 Καθοδηγούμενα από Νοσηλευτές Υγειονομικές Ομάδες (Nurse-led teams) για την Πρόληψη των ΚΑΝ ΑΡΧΕΣ Η πρόληψη των ΚΑΝ θα πρέπει να υλοποιείται σύμφωνα με τις τεκμηριωμένες κατευθυντήριες οδηγίες (evidence-based guidelines). Οι προληπτικές παρεμβάσεις θα πρέπει να απευθύνονται σε εκείνους που θα επωφεληθούν περισσότερο (δηλαδή, οι ασθενείς με αγγειακή νόσο, άτομα με αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο, στενοί συγγενείς και επίσης συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες όπου με βάση επιδημιολογικά δεδομένα διατρέχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο). Οι οικογένειες των ασθενών υψηλού κινδύνου θα πρέπει να συμπεριληφθούν επίσης στις προσπάθειες για πρόληψη και όχι απλά ο ασθενής μόνο. Οι προληπτικές υπηρεσίες θα είναι καθολικά εφαρμόσιμες και εύκολα προσβάσιμες. Το επίκεντρο της πρόληψης θα πρέπει να αφορά την τροποποίηση του τρόπου ζωής και υιοθέτηση συμπεριφορών υγείας για την πρόληψη του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου. Τέλος θα πρέπει να υπάρξει ένας αποτελεσματικός μηχανισμός για την συνταγογράφηση καρδιοπραστατευτικών φαρμάκων για την διαχείριση της ΑΥ, του ΣΔ, της Δ/Λ κλπ. (Berra et al. 2011; Bodenheimer et al. 2005)

38 Συζήτηση - Συμπεράσματα Το 30-ετές εργαλείο πρόβλεψης που χρησιμοποιήθηκε στην παρούσα έρευνα παρέχει στους νοσηλευτές ένα εργαλείο για την αξιολόγηση του μακροπρόθεσμου καρδιαγγειακού κινδύνου και έτσι δύναται να οδηγήσει στην δημιουργία προληπτικών στρατηγικών σε ασυμπτωματικά άτομα. Οι Keltogetswe και Blumenthal (2009), αναφέρουν επίσης ότι τα μακροπρόθεσμα μοντέλα μπορούν να μειώσουν τις ευρύτερες επιπτώσεις στην δημόσια υγεία σε βάθος χρόνου, εφόσον τα άτομα υιοθετήσουν αλλαγές στον τρόπο ζωής τους κλπ. (Ketlogetswe & Blumenthal 2009)

39 Συζήτηση - Συμπεράσματα Η μελέτη αυτή ήταν η πρώτη επιδημιολογική μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο γενικό σύνολο του Κυπριακού πληθυσμού. Συμπερασματικά η μελέτη καταδεικνύει ότι οι νέοι και οι μέσης ηλικίας άρρενες διατρέχουν τον υψηλότερο 30-ετή καρδιαγγειακό κίνδυνο, όπως επίσης αυξημένο κίνδυνο διατρέχουν οι έγγαμοι και οι υψηλά αμειβόμενοι. Επίσης κατέδειξε ότι πέραν το 50% των συμμετεχόντων, στην πλειονότητα τους άνδρες, έχουν ΔΜΣ πέραν του φυσιολογικού.

40 Συζήτηση - Συμπεράσματα Τέλος, αναγκαία κρίνεται επιπλέον ερευνητική δραστηριότητα στον τομέα αυτόν στον Κυπριακό χώρο για την δημιουργία νέου εργαλείου εκτίμησης του καρδιαγγειακού κινδύνου ή βαθμονόμηση ενός υφιστάμενου και ένταξη του σε καθολικό επίπεδο στις προληπτικές προτεραιότητες της Δημόσιας Υγείας αλλά και παράλληλη ενεργή συμμετοχή της νοσηλευτικής κοινότητας στην πρόληψη των Καρδιαγγειακών Νοσημάτων.

41 Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!