2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το βασικό περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ STUDIO ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙI ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ, ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ 9 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Σ. ΠΟΛΥΖΟΣ, Γ. ΠΕΤΡΑΚΟΣ, Δ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, Γ. ΣΑΡΑΤΣΗΣ, 1. ΣΤΟΧΟΣ Στο Studio Ανάπτυξης Ι (8 Ο Εξάμηνο), οι φοιτητές χρησιμοποιούν τις γνώσεις που έχουν αποκτήσει στα προηγούμενα μαθήματα και εκπόνησαν και αξιολόγησαν προγράμματα ανάπτυξης για συγκεκριμένες περιοχές, αντιμετωπίζοντας πραγματικά αναπτυξιακά προβλήματα και προτείνοντας ρεαλιστικές πολιτικές εντασσόμενες σε συγκεκριμένη αναπτυξιακή στόχευση. Απέκτησαν έτσι εμπειρία σε δύο τύπους αναπτυξιακού σχεδιασμού (στρατηγικό και επιχειρησιακό) και σε τρία επίπεδα αναφοράς (Περιφέρειες, νομοί, δήμοι). Το STUDIO II συμπληρώνει και επεκτείνει το STUDIO I και το μάθημα αυτό έχει ως στόχο να συμβάλει στην κατανόηση των θεμελιωδών αρχών του σχεδιασμού, της αξιολόγησης και της χωροθέτησης των έργων και των επενδύσεων και του τρόπου με τον οποίο οι αρχές αυτές μπορούν να εφαρμοστούν στον προγραμματισμό και τη διαχείριση των ιδιωτικών και δημόσιων έργων και επενδύσεων. Το μάθημα εστιάζει στην περιγραφή και ανάλυση των αναπτυξιακών στόχων των έργων και των επενδύσεων, στις βασικές μεθόδους της χρηματοοικονομικής ανάλυσης, αναλύει τις μεθοδολογίες αξιολόγησης των ιδιωτικών και δημόσιων έργων και επενδύσεων και τις σχέσεις των επενδύσεων με την περιφερειακή και αστική ανάπτυξη. Επιπλέον, το μάθημα περιλαμβάνει την ανάλυση της επιλογής του τόπου εγκατάστασης μιας επένδυσης και τη νομοθεσία που διέπει τη χρηματοδότηση και την επιχορήγηση των ιδιωτικών επενδύσεων, ενώ παρουσιάζονται και συζητούνται χαρακτηριστικές ασκήσεις και μελέτες περιπτώσεων. Περιλαμβάνει επίσης μια σειρά ασκήσεων και πρακτικών προβλημάτων σχετικά με την εφαρμογή των μεθοδολογιών που παρουσιάζονται στο θεωρητικό μέρος, με στόχο οι φοιτητές να εξοικειωθούν με την πραγματικότητα και να αποκτήσουν τη δυνατότητα ενός αποτελεσματικού προγραμματισμού και σχεδιασμού των έργων και των επενδύσεων. Με τον τρόπο αυτό, οι φοιτητές αποκτούν, στο τέλος των σπουδών τους, μια πλήρη εικόνα της διαδικασίας σχεδιασμού αξιολόγησης διαχείρισης χωροθέτησης και υλοποίησης των αναπτυξιακών δράσεων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (δημόσια και ιδιωτικά έργα και επενδύσεις) και εφοδιάζονται με γνώσεις και εμπειρία που προσεγγίζουν κατά το δυνατόν την καθημερινή πρακτική, στην Ελλάδα και διεθνώς. 2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το βασικό περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει τις εξής ενότητες: 1. Στόχοι των έργων και των επενδύσεων. Ορισμός του έργου ή των επενδύσεων, ο ορισμός των στόχων των έργων και των επενδύσεων, κύκλος ζωής του έργου και αξιολόγηση επενδύσεων, κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο. 2. Βασικές αρχές μαθηματικών χρηματοδότησης Αποδοτικότητα έργου, Ανατοκισμός, προεξόφληση, παρούσα αξία, μελλοντική αξία, ράντες. 3. Χρηματοοικονομική ανάλυση Συνολικό κόστος του έργου ή των επενδύσεων, συνολικά λειτουργικά κόστη και έσοδα, χρηματοοικονομική απόδοση της επένδυσης, πηγές χρηματοδότησης, οικονομική βιωσιμότητα, οικονομική απόδοση των κεφαλαίων 1

2 4. Οικονομική ανάλυση Μέθοδος της καθαρής παρούσας αξίας (ΚΠΑ), Μέθοδος του εσωτερικού επιτοκίου απόδοσης (IRR), άμεσες και έμμεσες επιδράσεις, ανάλυση κόστους - οφέλους, Ανάλυση Νεκρού Σημείου, (γραμμικό και μη γραμμικό υπόδειγμα). 5. Άλλες προσεγγίσεις αξιολόγησης Ανάλυση κόστους-αποτελεσματικότητας, πολυκριτήρια ανάλυση, Ανάλυση οικονομικών επιπτώσεων 6. Ανάλυση των έργων και επενδύσεων στον αστικό και περιφερειακό σχεδιασμό Επενδύσεις και επιπτώσεις στο αστικό περιβάλλον, επενδύσεις και περιφερειακές επιπτώσεις, αξιολόγηση των επενδύσεων σε αστικό και περιφερειακό επίπεδο, ανάλυση της επιλογής θέσης των επενδύσεων στο χώρο, Νομοθεσία για τη χωροθέτηση και επιχορήγηση των επενδύσεων. 7. Μελέτες περιπτώσεων Από μεθοδολογική άποψη, το STUDIO ΙΙ περιλαμβάνει δύο φάσεις: 1. Παρουσίαση - ανάλυση πλαισίου, μεθοδολογίας και εργαλείων 2. Εφαρμογή σε συγκεκριμένη άσκηση, στην οποία οι φοιτητές θα πρέπει κατά ομάδες 2-3 ατόμων να συντάξουν μια ολοκληρωμένη μελέτη αξιολόγησης ενός έργου ή μιας επένδυσης. Η 2 η φάση υλοποιείται παράλληλα με την 1 η φάση. 3. ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ Η εργασία την οποία εκπονούν οι φοιτητές βαθμολογείται αυτοτελώς με 20% του τελικού του μαθήματος (βαθμός της ομάδας) ενώ υπάρχει και ο ατομικός βαθμός, ο οποίος αποτελεί το 80% του τελικού βαθμού και προκύπτει από την επίδοση στις τελικές εξετάσεις. Διαφορετικά, ο τελικός βαθμός κάθε φοιτητή θα υπολογίζεται από το 80% του ατομικού βαθμού και το 20% του βαθμού ομάδας. Όσοι φοιτητές δεν θα έχουν στο τέλος του εξαμήνου προβιβάσιμο βαθμό ( 5) θα επανεξετασθούν γραπτά στις εξετάσεις του Σεπτεμβρίου. 4. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Στους φοιτητές θα διανεμηθούν τα βιβλίο: 1. Πολύζος Σ., 2011, Διοίκηση και Διαχείριση των Έργων, Εκδόσεις Κριτική. 2. Πολύζος Σ., 2011, Ασκήσεις Αξιολόγησης Έργων και Επενδύσεων, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας. Ως ευρύτερη βιβλιογραφία, ικανή να χρησιμεύσει στους φοιτητές για την περαιτέρω κατανόηση του μαθήματος αναφέρεται η ακόλουθη: 1 Θεοφανίδης Σ. 1985, Εγχειρίδιο Αξιολόγησης Επενδυτικών Σχεδίων, Παπαζήσης, Αθήνα 2 Asian Development Bank, (2002), Handbook of integrating risk analysis in economic analysis of project, Manila. 3 Belli, P., Anderson, J. R., Barnum, H.N, Dixon, J. A., Tan, J-P, (2001), Economic Analysis of Investment Operations, Analytical Tools and Practical Applications, WBI, World Bank, Washington D.C. 4 Dixit, A.K., Pindyck, R.S., (1994), Investment under uncertainty, Princeton University Press, New Jersey. 5 Economic Development Institute, (1996), The economic evaluation of projects, World Bank, Washington D.C. 2

3 6 European Commission, Directorate General Regional Policy (2008), Guide to Cost Benefit Analysis of investment projects, Structural Funds, Cohesion Fund and Instrument for Pre-Accession, Final Report. 7 Florio, M., (2007), Cost-Benefit Analysis and Incentives in Evaluation. The Structural Funds of the European Union, Edward Elgar, Cheltenham. 8 Kirkpatrick, C., Weiss, J., (1996), Cost-Benefit Analysis and Project Appraisal in Developing Countries, Edward Elgar, Cheltenham. 9 Lundolm, M., (2005), Cost-benefit analysis and the marginal cost of public funds, Stockholm University, Stockholm. 10 Mishan, E.J., Quah, E., (2007), Cost Benefit Analysis, 5 th edition, Routledge, New York. 11 Potts, D., (2002), Project planning and analysis for development, Lynne Rienner Publishers, London. 12 Ray, A. 1984, Cost-benefit analysis. Issues and methodologies, The Johns Hopkins University Press, Baltimore, Maryland. 13 Shofield, J.A., (1989), Cost-benefit analysis in urban and regional planning, Allen & Unwin, London. 3

4 UNIVERSITY OF THESSALY - SCHOOL OF ENGINEERING DEPARTMENT OF PLANNING AND REGIONAL DEVELOPMENT COURSE: STUDIO OF DEVELOPMENT - PROJECT AND INVESTMENT PLANNING, APPRAISAL AND LOCATION Semester 9 th TAUGHT BY: S. POLYZOS, G. PETRAKOS, D. ECONOMOY, G. SARATSIS 1. AIM OF COURSE In STUDIO of Development I (8 th semester), students use the knowledge they have acquired in previous lessons, in which they prepared developmental plans for specific areas, both addressing real problems and proposing realistic policies under an incremental targeting. By this way, they obtained experience in both types of development planning (strategic and operational) and three reference levels (regions, counties, municipalities). STUDIO II complements and extends STUDIO I. This course aims at contributing to the comprehension of Project and Investment Appraisal fundamental principles and the way these principles have been applied on planning, programming and management of private and public Projects and Investments. The course focuses on describing and analyzing Project and Investment outlining, Project Objectives and Identification, Mathematical methods in economics and Finance and Project Financial Analysis. Even, it outlines the methodologies of evaluation and the relationships between investment and regional or urban development are analyzed. Moreover, project analysis by sector is presented and characteristic exercises and case studies are discussed. The course contains a number of exercises regarding the implementation of methodologies presented in the theoretical part. The exercises target at simulating real-world problems and, thus special attention is paid to project size issues. By this way, students can become effectively familiar with reality and get the sense of project or investment appraisal, project and investment programming and planning. 2. CONTENT OF COURSE 1. Project and Investment Objectives. Definition of project or investment, definition of project or investment objectives, project life cycle and investment appraisal, socio-economic context. 2. Fundamentals of financial mathematics Interest, Compound interest, Accumulated value, Discount or Present value, Annuities. 3. Financial analysis Total project or investment costs, Total operating costs and revenues, Financial return on investment, Sources of financing, Financial sustainability, Financial return on capital 4. Economic analysis Net present value method (NPV), Internal return rate method (IRR), Direct and indirect effects, Cost benefit analysis, Break-event point (linear and nonlinear analysis). 5. Other appraisal approaches Cost-effectiveness analysis, Multi-criteria analysis, Economic impact analysis 6. Project and Investment analysis in urban and Regional Planning 4

5 Investment and urban impact, Investment and regional impact, Evaluating investment impact in urban and regional level, Investment location analysis, Legislation on location choice and investment subsidy. 7. Case studies 3. BIBLIOGRAPHY Students undertake in groups of 2-3 persons the elaboration of an assignment, which is independently scored and it participates in 20% (grade group) in the configuration of the final grade. In addition, there is the personal grade, which is 80% of the final grade, resulting from the performance in the final exam. Otherwise, the final grade of each student will be calculated from 80% of personal grade and 20% of the group grade. Those students, which will not have at the end of the semester passing grade (>5), have to rewrite the exam in September. 4. BIBLIOGRAPHY The following book will be given to students: 1. Polyzos S., (2011), Project Management, Kritiki Publications, Athens. 2. Polyzos S., (2011), Exercises on Project and Investment Appraisal, University of Thessaly. As wider literature, able to serve the students for further understanding of the course, is indicated the following: 1. Asian Development Bank, (2002), Handbook of integrating risk analysis in economic analysis of project, Manila. 2. Belli, P., Anderson, J. R., Barnum, H.N, Dixon, J. A., Tan, J-P, (2001), Economic Analysis of Investment Operations, Analytical Tools and Practical Applications, WBI, World Bank, Washington D.C. 3. Dixit, A.K., Pindyck, R.S., (1994), Investment under uncertainty, Princeton University Press, New Jersey. 4. Economic Development Institute, (1996), The economic evaluation of projects, World Bank, Washington D.C. 5. European Commission, Directorate General Regional Policy (2008), Guide to Cost Benefit Analysis of investment projects, Structural Funds, Cohesion Fund and Instrument for Pre-Accession, Final Report. 6. Florio, M., (2007), Cost-Benefit Analysis and Incentives in Evaluation. The Structural Funds of the European Union, Edward Elgar, Cheltenham. 7. Kirkpatrick, C., Weiss, J., (1996), Cost-Benefit Analysis and Project Appraisal in Developing Countries, Edward Elgar, Cheltenham. 8. Lundolm, M., (2005), Cost-benefit analysis and the marginal cost of public funds, Stockholm University, Stockholm. 9. Mishan, E.J., Quah, E., (2007), Cost Benefit Analysis, 5 th edition, Routledge, New York. 10. Potts, D., (2002), Project planning and analysis for development, Lynne Rienner Publishers, London. 11. Ray, A. 1984, Cost-benefit analysis. Issues and methodologies, The Johns Hopkins University Press, Baltimore, Maryland. 12. Shofield, J.A., (1989), Cost-benefit analysis in urban and regional planning, Allen & Unwin, London. 5