ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ"

Transcript

1 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΜΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΛΟΥΤΡΑΚΙΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ ΣΤΑΡΦΑΣ ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΑΕΜ 1087 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2014 ΕΠΟΠΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΧΑΤΖΗΣ Εκπονηθείσα πτυχιακή εργασία απαραίτητη για την κτήση του βασικού πτυχίο

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το Διαδίκτυο είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας. Οι απεριόριστες δυνατότητες που προσφέρει μπορούν να γίνουν όμως επικίνδυνες για κάποιες ομάδες ανθρώπων. Τα παιδιά είναι η πιο ευάλωτη ομάδα στους κινδύνους αυτούς και ο κυριότερος λόγος είναι η έλλειψη γνώσης. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η έρευνα και η ενημέρωση ασφαλών τρόπων χρήσης του διαδικτύου από τα παιδιά. Θα αναλυθούν οι κίνδυνοι και θα προταθούν τρόποι και φορείς αντιμετώπισης τους τόσο από τα παιδιά όσο και από τους γονείς τους.η προστασία των ανηλίκων από ανθρώπους και καταστάσεις που μπορεί να τους βλάψουν είναι ευθύνη όλων μας. «Πιστεύουμε πως ερχόμαστε σε επαφή με ένα μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων Αυτή είναι η ψευδαίσθηση που μπορεί να μας ξεγελάσει και να μας κάνει να πιστέψουμε πως έχουμε στενή επαφή με αυτόν που αναπνέει δίπλα μας» Το Ημερολόγιο της Αναïς Νιν, 4 ος τόμος: Σελίδα 2 από 99

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Τι είναι το διαδίκτυο 1.1. Η ιστορία του διαδικτύου 1.2. Ο παγκόσμιος ιστός (World Wide Web) 1.3. Εξερεύνηση του διαδικτύου ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Τα παιδιά, το Internet και οι κίνδυνοί του 2.1. Εθισμός, Αίτια, Επιπτώσεις και τρόποι αντιμετώπισής του 2.2. Διαδικτυακός εκφοβισμός (Cyber Bullying) Αίτια Μορφές διαδικτυακού εκφοβισμού Τρόποι αντιμετώπισής του 2.3 Ακατάλληλες ιστοσελίδες Τυχερά παιχνίδια Σεξουαλικής φύσεως περιεχόμενο Ανορεξία Παρότρυνση σε αυτοκτονία Βία, Ρατσισμός, Ξενοφοβία 2.4. Διαδικτυακή αποπλάνηση ανηλίκου (grooming) Στάδια προσέγγισης παιδόφιλων Συμβουλές σχετικά με το grooming 2.5. Ηλεκτρονικά παιχνίδια Μορφές ηλεκτρονικών παιχνιδιών Προβλήματα που μπορεί να προκύψουν Το σύστημα PEGI 2.6. Επικοινωνία και Ιδιωτικότητα Ιστοσελίδες Κοινωνικής δικτύωσης Προσωπικά δεδομένα Κλοπή ταυτότητας, Φωτογραφίες 2.7. Internet virus 2.8. Ανεπιθύμητη αλληλογραφία Spam mail Μηνύματα απατηλού περιεχομένου (hoaxes) Μηνύματα οικονομικής εξαπάτησης (phising) Σελίδα 3 από 99

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Τρόποι ασφαλής χρήσης του Διαδικτύου 3.1. Φίλτρα προστασίας και Λογισμικά γονικού ελέγχου 3.2. Είδη φίλτρων 3.3. Συμβουλές και οδηγίες για παιδιά 3.4. Συμβουλές προς τους γονείς 3.5. Συμβουλές προς τους εκπαιδευτικούς ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Αναγνωρισμένοι φορείς 4.1. Ελληνικό κέντρο ασφαλούς διαδικτύου 4.2. Ελληνική ανοιχτή γραμμή για το παράνομο περιεχόμενο στο διαδίκτυο (Safeline) 4.3. Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) Γραμμή βοήθειας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ Πρόγραμμα κατάρτισης ΑΡΙΑΔΝΗ EU NET ADB 4.4. Ημέρα ασφαλούς διαδικτύου 4.5. Τμήμα δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος 4.6. Ελληνικός κόμβος επαγρύπνησης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 5.1. Εισαγωγικά 5.2. Πίνακες συχνοτήτων 5.3. Συνδυασμός κατηγοριών 5.4. Συμπεράσματα της έρευνας ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σελίδα 4 από 99

5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα πτυχιακή εργασία αποτελεί μια έρευνα για την ασφάλεια των παιδιών στο διαδίκτυο. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνετε μια εισαγωγή στην έννοια του διαδικτύου και την ιστορία του. Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύονται οι κίνδυνοι του διαδικτύου. Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφονται οι τρόποι και τα προγράμματα που προσφέρουν προστασία στον υπολογιστή και στον χρήστη του διαδικτύου. Στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στους φορείς και στην προσπάθεια που καταβάλουν αυτοί με σκοπό την πάταξη του ηλεκτρονικού εγκλήματος. Τέλος, στο πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο αναλύεται μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε παιδιά του γυμνασίου με σκοπό την καλύτερη προσέγγιση του θέματος. Σελίδα 5 από 99

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 : Τι είναι το διαδίκτυο Η λέξη διαδίκτυο (INTERNET) προέρχεται από την ένωση των λέξεων INTER connection (διασύνδεση) και NETWORK (δίκτυο). Είναι ένα μέσο μαζικής επικοινωνίας (ΜΜΕ) όπως είναι για παράδειγμα και η τηλεόραση αν και η τελευταία έχει πολύ περιορισμένο αμφίδρομο χαρακτήρα. Ως μέσο έχει διπλή υπόσταση : η υλική (που αποτελείται από τον συνδυασμό δικτύων βασισμένο σε λογικό και υλικό), και η άυλη (η προσφορά του διαδικτύου στην κοινωνία ως μέσο)¹. Με τον όρο διαδίκτυο αναφερόμαστε σε ένα πλέγμα από εκατομμύρια διασυνδεδεμένους υπολογιστές όλων των δικτύων οι οποίοι χρησιμοποιούν το πρωτόκολλο IP(Internet Protocol) και εκτείνεται σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη και παρέχει τις υπηρεσίες του σε εκατομμύρια χρήστες. Αποτελεί ένα Παγκόσμιο Ηλεκτρονικό Χωριό, οι κάτοικοι του οποίου, ανεξάρτητα από υπηκοότητα, ηλικία, θρήσκευμα και χρώμα, μοιράζονται πληροφορίες και ανταλλάσσουν ελεύθερα απόψεις πέρα από γεωγραφικά και κοινωνικά σύνορα. Ένα βασικό χαρακτηριστικό του διαδικτύου είναι η ευελιξία του στο να συνδέει υπολογιστές διαφορετικού τύπου, δηλαδή υπολογιστές που μπορεί να διαφέρουν όσον αφορά την αρχιτεκτονική του υλικού (hardware), το λειτουργικό σύστημα που χρησιμοποιούν και το πρωτόκολλο δικτύωσης που εφαρμόζεται στο τοπικό τους δίκτυο. Εξαιτίας αυτής της ικανότητάς του, το διαδίκτυο εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ένα άλλο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό του διαδικτύου είναι ότι δεν ανήκει σε κανέναν και ούτε υπάρχει κεντρική διοίκηση που να το διευθύνει και να παίρνει συνολικά αποφάσεις σχετικά με το είδος των πληροφοριών που διακινούνται, τις υπηρεσίες που παρέχονται από τους διάφορους υπολογιστές του ή τη διαχείρισή του². Σελίδα 6 από 99

7 1.1 Η ιστορία του διαδικτύου Κατά την περίοδο του ψυχρού πολέμου και θέλοντας οι ΗΠΑ να απαντήσουν στη σοβιετική πρόκληση που είχε ήδη στείλει στο διάστημα τον δορυφόρο Σπούτνικ 1 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες απόπειρες για την δημιουργία ενός διαδικτύου. Έτσι δημιουργήθηκε η ARPA (Advanced Research Projects Agency) μια υπηρεσία προηγμένων αμυντικών ερευνών του Πενταγώνου, που είχε ως αντικείμενο την προώθηση τεχνολογιών για την στρατιωτική χρήση σε συνεργασία με πανεπιστήμια και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Ένα από τα πρώτα σχέδια, που ανέλαβε να υλοποιήσει η ARPA, ήταν η δημιουργία ενός δικτύου διοίκησης, επικοινωνίας και ελέγχου, που θα επέτρεπε στην αμερικάνικη κυβέρνηση να διεξάγει πολεμικές επιχειρήσεις, όταν ένας πυρηνικός πόλεμος θα κατάστρεφε τις συμβατικές τηλεπικοινωνίες. Αυτό το δίκτυο λειτούργησε το 1968 με την ονομασία ARPANET και ήταν πρόδρομος του διαδικτύου. Την 1 η Ιανουαρίου 1983 το ARPANET έσπασε σε δύο τμήματα : το MILNET για καθαρά στρατιωτική χρήση και το ARPANET για πανεπιστημιακή και ευρύτερα κοινωνική χρήση. Την ίδια μέρα το Πανεπιστήμιο Berkeley της Καλιφόρνιας συνδέθηκε με το ARPANET και οι πρώτοι φοιτητές άρχισαν να αποκτούν το προσωπικό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο τους. Το 1985, το National Science Foundation (NSF) δημιουργεί ένα δικό του γρήγορο δίκτυο, το NSFNET χρησιμοποιώντας το πρωτόκολλο TCP/IP, προκειμένου να συνδέσει πέντε κέντρα υπέρ-υπολογιστών μεταξύ τους και με την υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα. Στα τέλη της δεκαετίας του 80, όλο και περισσότερες χώρες συνδέονται στο NSFNET (Καναδάς, Γαλλία, Σουηδία, Αυστραλία, Γερμανία, Ιταλία, κ.α.). Χιλιάδες πανεπιστήμια και οργανισμοί δημιουργούν τα δικά τους δίκτυα και τα συνδέουν πάνω στο παγκόσμιο αυτό δίκτυο το οποίο αρχίζει να γίνεται γνωστό σαν INTERNET και να εξαπλώνεται με τρομερούς ρυθμούς σε ολόκληρο τον κόσμο. Το 1990, το ARPANET πλέον καταργείται. Όλο και περισσότερες χώρες συνδέονται στο NSFNET, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα το Σελίδα 7 από 99

8 1.2 Ο παγκόσμιος ιστός (World Wide Web) Παγκόσμιος ιστός και Internet συχνά θεωρούνται το ίδιο πράγμα. Η αντίληψη αυτή είναι λανθασμένη καθώς ο ιστός αποτελεί μία μόνο εφαρμογή του Internet. Για την ακρίβεια, την δημοφιλέστερη. Σε αντίθεση με το Internet, που έχει και υλική υπόσταση, ο ιστός δεν έχει, μιας και αποτελείται από πακέτα πληροφορίας. Η τεχνολογία του ιστού καθιστά δυνατή την δημιουργία "υπερκειμένων", μία διασύνδεση δηλαδή πάρα πολλών μη ιεραρχημένων στοιχείων που παλαιότερα ήταν απομονωμένα. Τα στοιχεία αυτά μπορούν να πάρουν και άλλες μορφές πέραν της μορφής του γραπτού κειμένου, όπως εικόνας και ήχου. Δημιουργήθηκε το 1989 μεταξύ άλλων από τον Βρετανό T. BERNERS- LEE που εκείνη την εποχή εργαζόταν στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Πυρηνικών Ερευνών (CERN) στην Γενεύη της Ελβετίας. Ο Lee ονόμασε την εφεύρεση του World Wide Web, όρος γνωστός στους περισσότερους από το "www". Σε αυτή του την εφεύρεση τον οδήγησε το όραμά του για ένα κόσμο όπου ο καθένας θα μπορούσε να ανταλλάσσει πληροφορίες και ιδέες άμεσα προσβάσιμες από τους υπολοίπους. Έδωσε ιδιαίτερο βάρος στην μη ιεράρχηση των διασυνδεδεμένων στοιχείων. Δημιούργησε κάθε στοιχείο, κάθε κόμβο του ιστού ίσο ως προς την προσβασιμότητα με τα υπόλοιπα. Αν σκεφτεί, όμως, κανείς τον βαθμό ιεράρχησης με τον οποίο λειτουργούν οι μηχανές αναζήτησης του ιστού, όπως για παράδειγμα το Google, γίνεται εύκολα κατανοητό ότι στην πράξη κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, τουλάχιστον στον βαθμό που το είχε οραματιστεί ο Lee. Στον Παγκόσμιο Ιστό οι περισσότερες πληροφορίες είναι δωρεάν. Βιβλιοθήκες, σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, πανεπιστήμια, ιδιωτικοί οργανισμοί διατηρούν σε έναν υπολογιστή του Διαδικτύου μια συλλογή από ιστοσελίδες, που μπορούμε να επισκεφτούμε, όποια στιγμή θέλουμε. Κάθε ιστοσελίδα,έχει τη δική της μοναδική διεύθυνση στον Παγκόσμιο Ιστό. Η διεύθυνση αυτή καλείται URL (Uniform Resource Locator) Ενιαίος Προσδιοριστής Πόρου) ή απλούστερα διεύθυνση ιστοσελίδας. Σελίδα 8 από 99

9 1.3 Εξερεύνηση του διαδικτύου Περιηγητής (browser): είναι το πρόγραμμα του υπολογιστή που αναλαμβάνει να παρουσιάσει τις ιστοσελίδες στον χρήστη του Internet. Οι περιηγητές κάνουν τη χρήση του Παγκόσμιου Ιστού πολύ εύκολη. Για τον ανειδίκευτο χρήστη πέρα από την απλή προβολή μπορεί να αποθηκεύει διευθύνσεις,όπως και άλλα προγράμματα για την προβολή εικόνων και τυποποιημένου κειμένου. Σύντομα δημιουργήθηκαν και οι μηχανές αναζήτησης που μετέτρεψαν το Παγκόσμιο Ιστό στο ισχυρότερο εργαλείο. Οι πρώτες ευρύτερα γνωστές τέτοιες μηχανές εμφανίστηκαν το 1994 και ήταν το WebCrawler, το Lycos και το Alta Vista. Αυτές έπεσαν σε δεύτερη μοίρα με την επιτυχία του Yahoo! το 1995, το οποίο με τη σειρά του υποχώρησε μπροστά στην ανωτερότητα του Google, που εμφανίστηκε το Οι μηχανές αναζήτησης δεν είναι παρά συστοιχίες ηλεκτρονικών υπολογιστών που «διαβάζουν» διαδοχικά κάθε μέρα όλες τις διαθέσιμες ιστοσελίδες του Παγκόσμιου Ιστού. Στη συνέχεια αρχειοθετούν όλες τις λέξεις που υπάρχουν στις ιστοσελίδες, και φτιάχνουν ένα τεράστιο ευρετήριο. Όταν ένας χρήστης πραγματοποιεί μια αναζήτηση με μια συγκεκριμένη λέξη, λαμβάνει ως απάντηση όλες τις ιστοσελίδες που περιλαμβάνουν αυτή τη λέξη. Με τη βοήθεια των μηχανών αναζήτησης ο Παγκόσμιος Ιστός αποτελεί πια βασικό παράγοντα της καθημερινής ζωής, αφού στα περίπου 50 δισεκατομμύρια ιστοσελίδων που υπάρχουν σήμερα μπορεί να βρει κανείς λεξικά και εγκυκλοπαίδειες, δισκοθήκες και ταινιοθήκες, βιβλία και εφημερίδες, καταστήματα και τόπους κοινωνικής δικτύωσης. Σελίδα 9 από 99

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 : Τα παιδιά, το Internet και οι κίνδυνοί του Το Διαδίκτυο αποτελεί ένα δημόσιο αγαθό, που συντελεί θετικά στην οικονομική, πολιτιστική και τεχνολογική πρόοδο κάθε αναπτυγμένης κοινωνίας. Χωρίς σε καμία περίπτωση να αναιρείται η θετική πλευρά του, πρέπει να επισημανθεί ότι το Διαδίκτυο από τη φύση του δεν εγγυάται ασφάλεια για τον ανήλικο χρήστη, καθώς οι δημοσιευμένες πληροφορίες δεν χαρακτηρίζονται απαραίτητα από καταλληλότητα και εγκυρότητα ενώ οι ταυτότητες και οι σκοποί των συντακτών δεν είναι πάντα εμφανείς. Οι κίνδυνοι αυτοί ειδικά για τους ανήλικους, αναδεικνύουν την αναγκαιότητα σχεδιασμού μίας πολιτικής προστασίας τους από την έκθεσή τους σε ακατάλληλο περιεχόμενο. Χωρίς αυτό να υπονοεί ότι θα πρέπει να καταφύγουμε σε λύσεις λογοκρισίας ή ασφυκτικούς περιορισμούς, είναι προφανές ότι πρέπει να οριστούν πολιτικές ελέγχου του περιεχομένου στο Διαδίκτυο και μέτρα για την ενημέρωση και την προστασία των ανήλικων χρηστών του. 2.1 Εθισμός, Αίτια, Επιπτώσεις και τρόποι αντιμετώπισής του Εθισμός στο διαδίκτυο ονομάζεται μια νέα ψυχιατρική διαταραχή που αναγνωρίζεται πλέον επίσημα και σύντομα θα ενταχθεί στον κατάλογο των αναγνωρισμένων ψυχιατρικών παθήσεων. Σύμφωνα με επίσημες έρευνες παγκοσμίως, περίπου 5 με 10% των χρηστών του διαδικτύου πάσχει από αυτή, το ίδιο ισχύει και στην Ελλάδα. Μάλιστα, στις Ασιατικές χώρες τα ποσοστά είναι ακόμα μεγαλύτερα, φτάνουν το 14%. Όπως είναι προφανές από τον όρο εθισμός, η διαταραχή αυτή ανήκει στην κατηγορία των διαταραχών εθισμού, όπως στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά! Ποια είναι λοιπόν τα συμπτώματά της νέας αυτής πάθησης; Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν χαρακτηριστικά που ανευρίσκονται σε άλλες διαταραχές που ανήκουν στο ευρύτερο φάσμα των εξαρτήσεων, μιλάμε δηλαδή για εξαρτημένα άτομα. Έτσι λοιπόν, όπως και στις ουσίες, παρουσιάζονται φαινόμενα όπως: η ανοχή, δηλαδή το άτομο χρειάζεται όλο και περισσότερες ώρες ημερησίως στο διαδίκτυο για να ικανοποιήσει τις «ανάγκες του», και το στερητικό σύνδρομο, δηλαδή εάν το άτομο δεν έχει Σελίδα 10 από 99

11 πρόσβαση στο διαδίκτυο μπορεί να εκδηλώσει συμπτώματα στέρησης, όπως νεύρα, ανησυχία, θυμός, άγχος, έως και κατάθλιψη. Επιπλέον, όπως και σε προχωρημένα στάδια εξάρτησης από ουσίες, το διαδίκτυο γίνεται στη ζωή του εξαρτημένου ατόμου σημαντικότερη προτεραιότητα από την οικογένεια, τους φίλους και την εργασία. Πολλοί στερούνται τον ύπνο τους και παραμελούν τα οικογενειακά και επαγγελματικά καθήκοντά τους. Το άτομο αισθάνεται μια ακατανίκητη επιθυμία να είναι σε συνεχή σύνδεση και μόνο αν τα καταφέρει αισθάνεται ανακουφισμένο. Νιώθει μια ανεξέλεγκτη παρόρμηση να συνδεθεί στο δίκτυο και χρησιμοποιεί κάθε δυνατή πηγή να τα καταφέρει. Και ποιοι είναι οι κίνδυνοι της εξάρτησης αυτής; Υπάρχουν βλαβερές συνέπειες; Όπως σε κάθε εξάρτηση οι κίνδυνοι είναι πολλαπλοί και δύσκολα αντιμετωπίσιμοι. Η κοινωνική αποξένωση και η απομόνωση στον εαυτό είναι από τους βασικότερους. Γιατί φαινομενικά, μέσω του διαδικτύου κάνεις καινούργιους φίλους και επικοινωνείς με ανθρώπους από όλο τον κόσμο. Μόνο που η επικοινωνία αυτή είναι εικονική και οι καινούργιες φιλίες μια ψευδαίσθηση...στην πραγματικότητα το άτομο είναι κλεισμένο σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και η απλή καθημερινή επαφή χάνεται...και η έλλειψη της διαπροσωπικής επαφής μπορεί να επιφέρει σοβαρότερες συνέπειες από ότι φανταζόμαστε. Διαταραχές στο ανοσοποιητικό σύστημα, στη λειτουργία των αγγείων, μεταβολές στις ορμόνες και αύξηση του άγχους είναι μόνο μερικές από αυτές. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι επηρεάζονται οι κοινωνικές δεξιότητες και επιβραδύνεται η ψυχική και νοητική ανάπτυξη του ατόμου, διότι χάνεται η διαπροσωπική επικοινωνία που είναι αυτή που ικανοποιεί όλες τις βασικές αισθήσεις του ανθρώπου, τις άκρως απαραίτητες για την ολοκληρωμένη ανάπτυξή του. Έτσι τελικά, ενώ πιστεύει κανείς ότι με το διαδίκτυο κάνει πολλούς καινούργιους φίλους, στην πραγματικότητα αυτό είναι μια ψευδαίσθηση κοινωνικότητας με αποτέλεσμα η προσωπική μοναξιά να μεγαλώνει. Η τελική κατάληξη όλων αυτών μπορεί να είναι μέχρι και η κατάθλιψη. Προσφάτως δημιουργήθηκαν στο Πεκίνο και στο Άμστερνταμ κλινικές απεξάρτησης από τον εθισμό στο διαδίκτυο, με τη θεραπεία να διαρκεί μήνες. Ανάλογες κλινικές ετοιμάζονται στην Αμερική, γεγονός που δείχνει τη σοβαρότητα του προβλήματος. Με όλα αυτά δε θέλουμε να καταδικάσουμε βεβαίως την χρήση του διαδικτύου. Οι ευκολίες που προσφέρει είναι πολλές Σελίδα 11 από 99

12 και αν κανείς το χρησιμοποιεί σωστά σαφέστατα διευκολύνει τη ζωή του. Απλά πρέπει ο καθένας προσωπικά να έχει υπόψη ότι και σε αυτή την περίπτωση ισχύει το «παν μέτρον άριστον». Και ότι η αληθινή διαπροσωπική επικοινωνία είναι ανεκτίμητη και αναντικατάστατη. Σε ότι αφορά τους γονείς, οφείλουν να είναι ενήμεροι και να λάβουν μέτρα ώστε να προστατεύσουν τα παιδιά τους. Το σημαντικότερο είναι να γνωρίσουν και οι ίδιοι το μέσο αυτό και αν είναι δυνατόν κάποιες φορές να «σερφάρουν» μαζί με τα παιδιά τους, ώστε να τα κατευθύνουν. Και όπως και σε άλλες περιπτώσεις πρέπει να θέτουν κάποια όρια στο χρόνο χρήσης, αφού όμως προηγουμένως το έχουν συζητήσει με το παιδί. Σε πιο πρακτικό επίπεδο, καλό είναι ο υπολογιστής να βρίσκεται σε κοινόχρηστους χώρους του σπιτιού και όχι στο παιδικό δωμάτιο, ώστε να ελέγχεται διακριτικά η δραστηριότητα του παιδιού. Πάντα όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η πλήρης απαγόρευση δεν οδηγεί πουθενά, γιατί το παιδί ενεργώντας αντιδραστικά θα βρει τρόπους να χρησιμοποιήσει το «απαγορευμένο προϊόν». Συνεπώς, όπως και για όλα τα άλλα θέματα, μόνο ο διάλογος μαζί του για τις ωφέλειες, αλλά και τους κινδύνους του διαδικτύου θα το βοηθήσει να καταλάβει τη χρησιμότητα του μέσου αυτού και να συνειδητοποιήσει ότι πραγματική κοινωνική επαφή βρίσκεται έξω από τον υπολογιστή, στον αληθινό κόσμο. Ένα νοσοκομείο στο Λονδίνο προτείνει μία θεραπεία ειδικά σχεδιασμένη για τους εφήβους που έχουν εθιστεί στο διαδίκτυο, ένα φαινόμενο που μπορεί να διαταράξει "σημαντικά" τη ζωή των νέων, δήλωσε σήμερα το νοσοκομείο. Το νοσοκομείο Capio Nightingale, στο κέντρο του Λονδίνου, δήλωσε ότι έθεσε σε εφαρμογή το πρόγραμμα "Young Person's Technology Addiction" (Εθισμός των Νέων στην Τεχνολογία) έπειτα από πολλές απελπισμένες εκκλήσεις γονιών. "Το να περνάνε το χρόνο τους χωρίς όρια στο διαδίκτυο, μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή ή παίζοντας ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να αποτελεί ένα σημαντικό μειονέκτημα στη ζωή" των νέων, εξηγεί ο γιατρός Ρίτσαρντ Γκράχαμ, υπεύθυνος του προγράμματος θεραπείας. Η θεραπεία "προσαρμόζεται ξεχωριστά σε κάθε έφηβο και ποικίλει ξεκινώντας από μία εντατική θεραπεία στην κλινική μέχρι ατομικές ή ομαδικές συνεδρίες". "Βασικός στόχος είναι να ενθαρρυνθούν οι κοινωνικές δραστηριότητες που δεν συνδέονται με το διαδίκτυο και να αναπτυχθούν στρατηγικές με τις οποίες Σελίδα 12 από 99

13 οι έφηβοι θα μπορούν να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στο διαδίκτυο, όπως η παρενόχληση", δηλώνει το νοσοκομείο. Η θεραπεία έχει επίσης στόχο κατά τη διάρκεια των συνεδριών να αυξήσει την εμπιστοσύνη των εφήβων "στην πραγματική ζωή" και να τους βοηθήσει να "διαχειριστούν την ενέργεια και την διέγερση που ακολουθεί έπειτα από τις πολλές ώρες που παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια". Πολλοί γονείς έχουν αναφέρει ότι τα παιδιά τους γίνονταν "τρελά από θυμό" όταν τους ζητούσαν να κλείσουν τον ηλεκτρονικό υπολογιστή σε τέτοιο βαθμό, ώστε κάποιες φορές ήταν απαραίτητη η παρέμβαση της αστυνομίας, δήλωσε ο Γκράχαμ σε μία πρόσφατη συνέντευξή του στην εφημερίδα Evening Standard. Στη χώρα μας ειδικεύονται στην παρακολούθηση και απεξάρτηση παιδιών από το διαδίκτυο κυρίως η Μονάδα Εφηβικής Υγείας της Β Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 18 Άνω-Τμήμα Προβληματικής Χρήσης Διαδικτύου του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής, το Ειδικό Τακτικό Εξωτερικό Ιατρείο Παιδιών και Εφήβων για την Αντιμετώπιση του Εθισμού στους Η/Υ και το Διαδίκτυο με έδρα το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, και η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής στο Διαδίκτυο με έδρα τη Λάρισα. 2.2 Διαδικτυακός εκφοβισμός (Cyber Bullying) Είναι οποιαδήποτε πράξη εκφοβισμού, επιθετικότητας, παρενόχλησης, τρομοκρατικής ή αυταρχικής συμπεριφοράς που πραγματοποιείται μέσω του Διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων και η οποία επαναλαμβάνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Ο όρος cyberbullying δημιουργήθηκε από τον Καναδό Bill Belsey και έχει τις ρίζες του στον παραδοσιακό σωματικό ή ψυχολογικό εκφοβισμό όπου ο στόχος του επιτιθέμενου είναι να προκαλέσει ζημιά ή να βλάψει το θύμα του. Σελίδα 13 από 99

14 2.2.1 Αίτια Οι νέοι οδηγούνται στον Διαδικτυακό εκφοβισμό εξαιτίας των προβληματικών καταστάσεων που βιώνουν στο οικογενειακό τους περιβάλλον, είτε γιατί υπάρχει έντονος θυμός για το άτομο που εκφοβίζει, είτε γιατί το άτομο παρουσιάζει μια γενική κοινωνική δυσλειτουργία. Επίσης υπάρχουν πολλοί λόγοι που μπορεί να ωθήσουν ένα άτομο σε τέτοιες συμπεριφορές για παράδειγμα η βαρεμάρα, η ανάγκη για επιβολή δύναμης, ο θυμός, η αντεκδίκηση για το ότι κανείς εκφοβίστηκε, η ανάγκη για προσοχή. Ένας άλλος εξίσου σημαντικός λόγος ενδέχεται να είναι ότι ο εκφοβισμός στο διαδίκτυο είναι πιο ασφαλής από ότι ο παραδοσιακός εκφοβισμός γιατί είναι ανώνυμος και υπάρχουν μικρότερες πιθανότητες να πιαστεί ο θύτης. Τέλος κίνητρο μπορεί να αποτελεί απλά η ευχαρίστηση να προκαλεί κανείς πόνο Μορφές διαδικτυακού εκφοβισμού Εκφοβισμός με γραπτό μήνυμα: το παιδί ίσως λάβει απειλητικά μηνύματα. Παρενόχληση/κλήσεις-φάρσα: καλούν το παιδί στο τηλέφωνο και του λένε προσβλητικά και δυσάρεστα πράγματα. Δημοσίευση και διαμοιρασμός εικόνων χωρίς τη συγκατάθεση του παιδιού σας. Εκφοβισμός μέσω κοινωνικού δικτύου: κάποιος θα μπορούσε να αναρτήσει δυσάρεστα ή προσβλητικά μηνύματα για το παιδί σας σ έναν ιστότοπο σαν το Facebook ή το MySpace, ή να φτιάξει ένα πλαστό προφίλ του παιδιού σας Τρόποι αντιμετώπισής του Αν το παιδί πέσει θύμα εκφοβισμού μέσω του διαδικτύου, οι γονείς μπορούν να προβούν σε μία σειρά ενεργειών. Είναι πολύ σημαντικό να έχουν ενημερώσει τα παιδιά εκ των προτέρων ότι εάν δεχτούν απειλητικά ή προσβλητικά μηνύματα να τα αποθηκεύουν και όχι να τα διαγράφουν, να Σελίδα 14 από 99

15 κρατήσουν δηλαδή όλα τα αποδειχτικά στοιχεία. Επιπλέον μπορούν οι γονείς να μάθουν στα παιδιά ότι πρέπει ακόμα και να εκτυπώσουν τα απειλητικά μηνύματα που ενδεχομένως λάβουν και βεβαίως να τους τα δείξουν. Σε περιπτώσεις όπου τα μηνύματα επιμένουν και προέρχονται από άγνωστο αποστολέα, οι γονείς μπορούν να ζητήσουν βοήθεια από τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και να πάρουν πληροφορίες από την Ασφαλή Πλοήγηση στο Διαδίκτυο. Πολύ συχνά αρκετοί γονείς ως απάντηση σε ένα περιστατικό εκφοβισμού απαγορεύουν στα παιδιά τους να επισκέπτονται διάφορα sites, κάνοντας αυτό, ενδεχομένως να προφυλάξουν τα παιδιά από κάποια ενοχλητικά μηνύματα, ωστόσο τα κρατούν μακριά από την εξέλιξη της τεχνολογίας και την προσωπική τους ανάπτυξη. Σε περιπτώσεις που ένας «διαδικτυακός φίλος» του παιδιού στέλνει μηνύματα προσβλητικά ή με βρισιές μπορεί εύκολα να «αποκλειστεί» από το mail του παιδιού. Συχνά επίσης, ενδέχεται ο θύτης να είναι κάποιος γνωστός του θύματος, σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντικό να ενημερωθούν οι γονείς του παιδιού για την συμπεριφορά του ή ακόμα και το σχολείο του εάν πηγαίνουν τα παιδιά στο ίδιο σχολείο. Με βασικό σκοπό να νιώσει μεγαλύτερη ασφάλεια το θύμα και να ελεγχθεί και να περιοριστεί ο θύτης. Εάν το θύμα συνεχίζει να εμφανίζεται αγχωμένο, αποσυρμένο, φοβισμένο είναι σημαντικό οι γονείς να ζητήσουν βοήθεια από ψυχολόγο ειδικό σε τέτοιου είδους θέματα. Αντίθετα, αν οι γονείς έχουν ικανό το παιδί τους να χρησιμοποιήσει την τεχνολογία για να εκφοβίσει κάποιον ή αν έχουν καταλάβει ότι συμβαίνει τότε πρέπει: Να μιλήσουν στο παιδί τους για τον διαδικτυακό εκφοβισμό και εξηγήσουν γιατί αυτό πρέπει να σταματήσει και ότι είναι απαράδεκτο. Να συζητήσουν ανοιχτά με το παιδί. Να ρωτήσουν γιατί το κάνει κι να ακούσουν τι έχει να πει. Αν δεν είχε συνειδητοποιήσει πως αυτό που έκανε ήταν εκφοβισμός, να εξηγήσουν ότι ο εκφοβισμός δεν είναι απλώς σωματικός. Το να χρησιμοποιείς την τεχνολογία για να πειράζεις, να εξευτελίζεις και να διαβάλλεις, είναι επίσης εκφοβιστική συμπεριφορά. Σελίδα 15 από 99

16 Να μιλήσουν στο δάσκαλό του σχετικά με το τι συμβαίνει και να του δείξουν ότι είστε πρόθυμοι να συνεργαστείτε με το σχολείο ώστε να εξασφαλίσετε πως δεν θα ξανασυμβεί. Να καθησυχάσουν το παιδί τους, πως ακόμη το αγαπούν, αλλά να του ξεκαθαρίσετε ότι η συμπεριφορά του πρέπει να αλλάξει. Να το προτρέψτε να μιλήσει σε εσάς, ή σ ένα δάσκαλο, για οποιονδήποτε εκφοβισμό στον οποίον είναι μάρτυρας, συμπεριλαμβανομένων των περιστατικών διαδικτυακού εκφοβισμού. 2.3 Ακατάλληλες ιστοσελίδες Ο όρος ακατάλληλο περιεχόμενο είναι υποκειμενικός σε σχέση με την ηλικία ή και την ψυχική κατάσταση του κάθε ατόμου. Για παράδειγμα ένα περιεχόμενο μπορεί να θεωρηθεί μη αποδεκτό για ένα μικρό παιδί εάν αυτό περιέχει ακατάλληλο υλικό, το οποίο μπορεί να προκαλέσει ψυχικές διαταραχές, να σοκάρει ή ακόμα να προωθήσει λάθος συμπεριφορές. Το ίδιο περιεχόμενο μπορεί όμως να θεωρηθεί κατάλληλο για ένα μεγαλύτερο σε ηλικία άτομο. Συνήθως με τον όρο ακατάλληλο περιεχόμενο, αναφερόμαστε σε περιεχόμενο, το οποίο μπορεί να περιλαμβάνει ρατσιστικό ή ξενοφοβικό περιεχόμενο, προώθηση επιβλαβών συμπεριφορών, προώθηση παράνομων τυχερών παιχνιδιών, παρουσίαση πορνογραφικού υλικού, προώθηση βίας κ.λ.π Τυχερά παιχνίδια Με τον όρο Ηλεκτρονικός Τζόγος εννοούμε τη δραστηριότητα κατά την οποία δύο ή περισσότερα άτομα συναντιούνται διαδικτυακά με σκοπό την ανταλλαγή στοιχημάτων. Μια τέτοια δραστηριότητα περιλαμβάνει το ρίσκο της πραγματικής οικονομικής απώλειας ή του κέρδους. Σελίδα 16 από 99

17 Το βασικό πρόβλημα με τον τζόγο στο Διαδίκτυο είναι ο κίνδυνος χρηματικής απώλειας. Είναι εξαιρετικά πιθανό να χάσει κανείς με αυτό τον τρόπο τις οικονομίες του, το σπίτι του, ακόμα και όλη του την περιουσία. Αυτό συνδέεται ως ένα βαθμό με τον εθισμό στον τζόγο, μια κατάσταση στην οποία δεν μπορεί κανείς να σταματήσει να στοιχηματίζει με την ελπίδα ότι με ένα ακόμα γύρο θα πάρει πίσω τα χαμένα. Σε αντίθεση με τα παιχνίδια όπου ο σκοπός είναι η διασκέδαση, στον τζόγο όλα έχουν να κάνουν με το χρήμα. Ο εθισμός στον τζόγο είναι ένα γνωστό ψυχολογικό φαινόμενο για το οποίο υπάρχουν θεραπευτικά προγράμματα σε πολλές χώρες. Επιπλέον, όσοι ασχολούνται με τον ηλεκτρονικό τζόγο, διατρέχουν κινδύνους δίνοντας τα στοιχεία των πιστωτικών τους καρτών, πέραν των θεμάτων υγείας που συνδέονται με την πολύωρη παραμονή μπροστά στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Εξηγείστε στα παιδιά ότι δεν μπορούν να παίρνουν μέρος σε τέτοιου είδους δραστηριότητες από τη στιγμή που απαιτείται η χρήση πιστωτικής κάρτας. Μη δίνετε στα παιδιά την πιστωτική σας κάρτα για να τη χρησιμοποιήσουν για διαδικτυακές συναλλαγές, καθώς δεν είναι σε θέση να κρίνουν επαρκώς τους όρους της εκάστοτε συναλλαγής. Στις ιστοσελίδες ηλεκτρονικού τζόγου που χρησιμοποιείτε ελέγξτε πρώτα τους όρους χρήσης. Διαβάστε τους πολύ προσεκτικά, γιατί από τη στιγμή που εγγράφεστε σε μια τέτοια υπηρεσία συμφωνείτε με τους όρους αυτούς. Φροντίστε να εγκαταστήσετε στον υπολογιστή σας λογισμικό antispyware έτσι ώστε να μειώσετε τις πιθανότητες να υποκλαπούν στοιχεία της κάρτας σας. Επειδή δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις ιστοχώρων τζόγου που έχουν σκοπό να εξαπατήσουν τους χρήστες, πριν επιλέξετε ποιον θα χρησιμοποιήσετε, κάντε μια έρευνα στο Διαδίκτυο και ελέγξτε την αξιοπιστία του Σεξουαλικής φύσεως περιεχόμενο Είναι πολύ εύκολο να συναντήσει κανείς, ακόμη και τυχαία, διαδικτυακό περιεχόμενο σεξουαλικής φύσεως. Υπάρχει τόσο μεγάλη προσφορά τέτοιου είδους υλικού που τα παιδιά, ακόμα και μέσω μιας απλής μηχανής αναζήτησης, μπορούν να το εντοπίσουν. Αλλά, ακόμη και αν δεν το αποζητήσουν τα ίδια, υπάρχουν πολλά άτομα που μπορεί να τα προσεγγίσουν στο Διαδίκτυο και να τους προωθήσουν πορνογραφικό υλικό, με απώτερο στόχο την αποπλάνησή τους. Σελίδα 17 από 99

18 Η σεξουαλική εκμετάλλευση παιδιών είναι παγκόσμια μάστιγα, και το Διαδίκτυο παρέχει τη δυνατότητα ταχύτατης μετάδοσης εικόνας και βίντεο σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών σε εκατομμύρια αποδέκτες σε όλο τον κόσμο που πληρώνουν αδρά για να ικανοποιήσουν το διαστροφικό τους χόμπι. Η παιδική πορνογραφία ορίζεται διαφορετικά από τη νομοθεσία της κάθε χώρας. Ο κοινός παρανομαστής είναι οι αναπαραστάσεις ανηλίκων που συμμετέχουν σε σεξουαλικές πράξεις ή καταστάσεις που υποδηλώνουν σεξουαλικές δραστηριότητες. Μερικές φορές ο ορισμός περιλαμβάνει εικόνες που έχουν υποστεί επεξεργασία από ηλεκτρονικό υπολογιστή ή και καρτούν. Είναι ευρέως γνωστό ότι η παιδική πορνογραφία είναι παράνομη και υπόκειται σε ποινικές κυρώσεις. Επιπλέον υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην αντιμετώπιση της παιδικής πορνογραφίας από χώρα σε χώρα. Σε ορισμένες χώρες για παράδειγμα, όπως και στην Ελλάδα, ακόμη και η εν γνώσει κατοχή παιδικής πορνογραφίας είναι έγκλημα. Σύμφωνα με τη Σύμβαση για τα Διαδικτυακά Εγκλήματα του Συμβουλίου της Ευρώπης η παιδική πορνογραφία έχει τις εξής μορφές: Ένας ανήλικος που συμμετέχει σε σεξουαλική δραστηριότητα. Ένα άτομο που συμμετέχει σε σεξουαλική δραστηριότητα προσποιούμενο ότι είναι ανήλικο. Ρεαλιστικές εικόνες που αναπαριστούν ένα ανήλικο να συμμετέχει σε σεξουαλικές δραστηριότητες. Είναι προφανές, ότι, εκτός από την ζημιά που γίνεται στα παιδιά που κακοποιούνται για τη δημιουργία αυτών των φωτογραφιών / βίντεο, το υλικό αυτό κρύβει κινδύνους και για τα παιδιά που αποκτούν πρόσβαση σε αυτό. Σύμφωνα με έρευνα της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της Β Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, 19.47% των εφήβων που έλαβαν μέρος στην έρευνα ανέφεραν ότι έκαναν χρήση ιστοσελίδων με πορνογραφικό περιεχόμενο στο Διαδίκτυο. Η χρήση πορνογραφικών ιστοσελίδων συσχετίστηκε σημαντικά με τα αγόρια, τη χρήση σε Ίντερνετ καφέ, καθώς και Σελίδα 18 από 99

19 με χρήση που ξεπερνά το όριο των 10 ωρών εβδομαδιαίως. Οι έφηβοι που έκαναν χρήση πορνογραφικού υλικού μέσω Διαδικτύου είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να παρουσιάσουν διαταραχές στη συμπεριφορά και την κοινωνικότητά τους. Τα προγράμματα σεξουαλικής αγωγής και η χρήση του Διαδικτύου στα σχολεία συμβάλλουν στον περιορισμό της χρήσης διαδικτυακού πορνογραφικού υλικού από τους εφήβους, η οποία ενδεχομένως οδηγεί σε ψυχοκοινωνικές δυσκολίες και συσχετίζεται με άλλα φαινόμενα υπερβολής μέσω διαδικτύου (κατάχρηση, παρενόχληση κ.α.) Ανορεξία Παρότρυνση σε αυτοκτονία Η νευρική ανορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή με ισχυρό ψυχολογικό υπόβαθρο. Οι επιπτώσεις της είναι πολύ βλαβερές, όμως συχνά δεν διαγιγνώσκεται προτού το άτομο φτάσει σε πολύ σοβαρή κατάσταση. Το μεγαλύτερο ποσοστό των ατόμων που νοσούν είναι έφηβοι και ιδιαίτερα κορίτσια ηλικίας ετών. Δυστυχώς στο Διαδίκτυο υπάρχουν ιστοσελίδες όπου πουλούν χάπια αδυνατίσματος, προτείνουν εξαντλητικές και επομένως επικίνδυνες δίαιτες, με αποτέλεσμα πολλά παιδιά και έφηβοι να διατρέχουν άμεσο κίνδυνο για την ζωή τους. Υπάρχουν επίσης «groups» για κορίτσια με νευρική ανορεξία όπου ανταλλάσσονται απόψεις για πιο αυστηρές δίαιτες με αποτέλεσμα να απειλείται άμεσα η ζωή τους. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί σε χρήστες του Διαδικτύου που σκοπό έχουν να παρασύρουν τα παιδιά και τους εφήβους σε αυτοκτονία. Εντοπίζουν τους ανήλικους από τις συνομιλίες τους στα chat rooms ή από την αναφορά στο προφίλ τους για την άσχημη ψυχολογική κατάσταση που περνούν και μεθοδικά επιβαρύνουν την ήδη άσχημη ψυχολογία των παιδιών προτείνοντας τους να αυτοκτονήσουν ώστε να απαλλαγούν από την ζωή που τους «βασανίζει». Σελίδα 19 από 99

20 2.3.4 Βία, Ρατσισμός, Ξενοφοβία Η χρήση του Διαδικτύου με σκοπό τη διάδοση ρατσιστικής, αντισημιτικής και ξενοφοβικής προπαγάνδας αυξάνεται σε όλο τον κόσμο. Οι στόχοι του μίσους μπορεί να ποικίλουν από τόπο σε τόπο, αλλά καμία χώρα δεν έχει ανοσία στο πρόβλημα και συχνά τα πράγματα γίνονται πιο περίπλοκα αφού η διαχείριση ορισμένων ιστοσελίδων γίνεται από πολλές χώρες. Υπάρχει η συνεχώς αυξανόμενη ανησυχία ότι το διαδικτυακό μίσος μπορεί να προκαλέσει βία και να οδηγήσει σε πραγματικά εγκλήματα μίσους. Ακόμα και αν είναι δύσκολο να εδραιωθεί ένας αιτιολογικός δεσμός, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Διαδίκτυο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ώστε να ενισχύσει το εχθρικό κλίμα εναντίον συγκεκριμένων ομάδων, όπως επίσης και για τη συγκέντρωση χρημάτων και την προσέλκυση συμπαθούντων. Σύμφωνα με το άρθρο 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών, η απόλαυση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών που αναγνωρίζονται στη σύμβαση δεν μπορεί να είναι αντικείμενο καμίας διάκρισης φύλου, φυλής, χρώματος, γλώσσας, θρησκείας, πολιτικών ή άλλων πεποιθήσεων, εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης, συμμετοχής σε εθνική μειονότητα, περιουσίας, γέννησης ή άλλης κατάστασης. Επίσης, σύμφωνα με το Πρόσθετο Πρωτόκολλο της Σύμβασης για το Έγκλημα στον Κυβερνοχώρο του Συμβουλίου της Ευρώπης, ομιλία μίσους ορίζεται το: «ρατσιστικό και ξενοφοβικό υλικό». Ρατσιστικό και ξενοφοβικό υλικό προσδιορίζεται κάθε είδους γραπτό κείμενο, εικόνα ή άλλη αναπαράσταση ιδεών και θεωριών που συνηγορεί, προωθεί ή προκαλεί έχθρα, διακρίσεις ή βία εις βάρος κάποιου ατόμου ή ομάδας ατόμων, χρησιμοποιώντας ως πρόφαση για οποιαδήποτε από τις παραπάνω πράξεις τη φυλή, το χρώμα, την καταγωγή, την εθνική προέλευση και την θρησκεία. Σελίδα 20 από 99

21 2.4 Διαδικτυακή αποπλάνηση ανηλίκου (grooming) Το grooming (αποπλάνηση ανηλίκου) είναι η διαδικασία κατά την οποία, παιδόφιλοι, προσποιούμενοι ότι είναι έφηβοι, χρησιμοποιούν τα δωμάτια ανοιχτής επικοινωνίας (chat rooms), τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης και άλλους χώρους διαδικτυακής επικοινωνίας για να προσελκύσουν παιδιά με σκοπό να τα κακοποιήσουν. Συχνά τέτοιου είδους ιστοχώροι θεωρούνται από τα παιδιά ασφαλείς τόποι συνομιλίας στο Διαδίκτυο, τόσο εξαιτίας της δημόσιας φύσης της συζήτησης, αλλά και της λανθασμένης εκτίμησης των παιδιών ότι διατηρείται η ανωνυμία τους Στάδια προσέγγισης παιδόφιλων Στην αρχή οι συζητήσεις είναι φιλικές, αργότερα όμως στρέφονται γύρω από σεξουαλικά θέματα, με σκοπό να πείσουν το παιδί ότι η σεξουαλική πράξη είναι καθ όλα θεμιτή. Ο χρόνος διάρκειας και η μορφή προσέγγισης του ενήλικα εξαρτάται από τις επιδιώξεις του και τις αντιδράσεις του παιδιού. Ωστόσο υπάρχουν κάποια κοινά γενικά χαρακτηριστικά που μας επιτρέπουν να αναπτύξουμε στάδια προσέγγισης του ενήλικα στο παιδί. Το πρώτο στάδιο: είναι αυτό της «δημιουργίας φιλίας», όπου ο ενήλικας αρχίζει να γνωρίζεται με το παιδί μέσω γενικών ερωτήσεων για τη ζωή και ενδιαφέροντα του. Το δεύτερο στάδιο: είναι αυτό της «δημιουργίας δεσμού» στην οποία ο ενήλικος ρωτά το παιδί για να αποσπάσει πιο συγκεκριμένες πληροφορίες για τον ίδιο και την οικογένεια και το σχολείο του. Προσπαθεί ο ενήλικας να δημιουργήσει την αίσθηση στο παιδί ότι είναι ο καλύτερος του φίλος. Το τρίτο στάδιο: είναι αυτό της «αποτίμησης του κινδύνου». Σε αυτή τη φάση προσέγγισης ο ενήλικας ρωτά για τη θέση του ηλεκτρονικού υπολογιστή που χρησιμοποιεί το παιδί μέσα στο σπίτι και για τον αριθμό και την ιδιότητα των υπόλοιπων χρηστών της ίδιας συσκευής. Έτσι από τις ερωτήσεις που Σελίδα 21 από 99

22 λαμβάνει ο ενήλικας, αντιλαμβάνεται τις πιθανότητες να γίνουν αντιληπτές οι δραστηριότητες του από τους γονείς του παιδιού ή ενδεχομένως από άλλους ενήλικες που χρησιμοποιούν το Η/Υ. Το επόμενο στάδιο: είναι αυτό της «αποκλειστικότητας». Στη περίοδο αυτή έχοντας κερδίσει την συμπάθεια του παιδιού, το διαβεβαιώνει ότι είναι οι καλύτεροι φίλοι και μπορούν να μιλάνε ο ένας στον άλλο για τα πάντα. Σε αυτό το στάδιο ο παιδόφιλος αξιώνει την απόλυτη εμπιστοσύνη του ανηλίκου, και προχωρά στο επόμενο στάδιο. Το «σεξουαλικό στάδιο» :ξεκινά φαινομενικά με αθώες ερωτήσεις όπως π.χ. αν έχει ποτέ φιλήσει ποτέ κάποιον/κάποια ή αν έχει αγγίξει ποτέ τον εαυτό του κλπ. Σε ενδεχόμενη αρνητική ή επιφυλακτική αντίδραση του παιδιού ο παιδόφιλος επικαλείται την απόλυτη εμπιστοσύνη που οφείλουν να έχουν και να συνομιλούν για οτιδήποτε τους απασχολεί. Στη συνέχεια ζητείται να αγγίξει τον εαυτό του και να πληκτρολογήσει πως αισθάνεται, καθώς ο ενήλικος παρουσιάζεται στο παιδί ως ο δάσκαλος που θα τον οδηγήσει στην ανακάλυψη της δικής του σεξουαλικότητας και με την υπόσχεση ότι αυτό θα τον κάνει περιζήτητο εραστή ή ερωμένη. Στη συνέχεια ο ενήλικας προτρέπει το παιδί να αυνανιστεί και τον καλεί να συμμετέχει σε μια ερωτική φαντασίωσή του την οποία πληκτρολογεί, ενώ παράλληλα του δίνει πληροφορίες με το πως θα μπορούσε να ικανοποιήσει καλύτερα τον ίδιο, αν και όταν βρεθούν. Σε αυτό το σημείο ο ανήλικος γίνεται δέκτης των άμεσων και έμμεσων προτροπών του ενήλικα για ζωντανή επαφή. Η ανάπτυξη της ερωτικής φαντασίωσης εκ μέρους του ενήλικου, οδηγεί τις περισσότερες φορές στην τέλεση κυβερνοσέξ ή πραγματικού σεξ. Ο ενήλικος επιδεικνύει φωτογραφίες με σεξουαλικές περιπτύξεις μεταξύ ενηλίκων και παιδιών, παρουσιάζοντας το ως κάτι φυσιολογικό και αποδεκτό, ενώ οι διάλογοι όλοι καταγράφονται από τον ενήλικα και τα δημοσιοποιεί σε ιστοσελίδες που φιλοξενούν πορνογραφικό υλικό. Η διατήρηση της μυστικότητας των δραστηριοτήτων μεταξύ ενήλικου και παιδιού, επιτυγχάνεται είτε με συναισθηματικό εκβιασμό, είτε με απειλές για την σωματική του ακεραιότητα του ιδίου και των δικών του, όσο και για την αποκάλυψη στους γονείς του. Σελίδα 22 από 99

23 2.4.2 Συμβουλές σχετικά με το grooming Να συζητούν με το παιδί το γεγονός ότι στο Διαδίκτυο μπορούν να υπάρχουν και άνθρωποι που να επιθυμούν να το βλάψουν. Να το παροτρύνουν να είναι επιφυλακτικό με τις ηλεκτρονικές του γνωριμίες καθώς δεν μπορεί ποτέ να είναι σίγουρο για την πραγματική ταυτότητα των εικονικών φίλων. Να ρωτούν το παιδί ποιους ιστοχώρους ηλεκτρονικής επικοινωνίας χρησιμοποιεί. Να ελέγχουν αν οι χώροι αυτοί είναι κατάλληλοι για τα παιδιά και αν υπάρχει επίβλεψη (moderation). Να ερευνούν στο Διαδίκτυο και να προτείνουν στο παιδί chat rooms με αυστηρό έλεγχο σε ιστοχώρους που εμπιστεύονται. Να υποδεικνύουν στο παιδί πώς μπορεί να κρατά αντίγραφο των συνομιλιών του στα chat rooms. Κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για να μπορέσουν να κάνουν κάποια καταγγελία στην περίπτωση που κάποιος προσπαθεί να παρενοχλήσει το παιδί. Να τονίσουν στο παιδί την αξία των προσωπικών δεδομένων, κυρίως αυτών που βοηθούν στον εντοπισμό του στο φυσικό κόσμο ενημερώνοντας το ότι δεν είναι ασφαλές να δίνει τα προσωπικά στοιχεία επικοινωνίας σε ένα chat room. Άλλωστε, αν κάποιος επιτήδειος γνωρίζει το (κινητό) τηλέφωνο, τη διεύθυνση κατοικίας ή το σχολείο του παιδιού, μπορεί εύκολα να το εντοπίσει στο φυσικό κόσμο, ακόμη και αν το παιδί αποφασίσει να αποφύγει τη διαδικτυακή επικοινωνία. Να τονίσουν στο παιδί ότι δεν πρέπει να κανονίζει συναντήσεις με άτομα που γνωρίζει μόνο μέσω Διαδικτύου. Εάν όμως επιμένει να γνωρίσει κάποιο διαδικτυακό του φίλο, τότε η συνάντηση θα λάβει χώρα μόνο σε δημόσιο χώρο και μόνο υπό τη δική τους συνοδεία ή τη συνοδεία ατόμου της απόλυτης εμπιστοσύνης τους. Σελίδα 23 από 99

24 2.5. Ηλεκτρονικά παιχνίδια Όταν μιλάμε για ηλεκτρονικά παιχνίδια αναφερόμαστε στα παιχνίδια που παίζει κανείς μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, μέσω ειδικών παιχνιδομηχανών (κονσόλες), μέσω φορητών συσκευών, ή online μέσω Διαδικτύου. Είναι γεγονός ότι αυτό το νέο είδος ψυχαγωγίας έχει αλλάξει για τα καλά τον τρόπο που δαπανούν τον ελεύθερό τους χρόνο μικροί και μεγάλοι, συμβάλλοντας πολλές φορές πέραν από τη ψυχαγωγία στη δημιουργικότητα, τη γνώση, ακόμα και στην κοινωνικοποίηση του ατόμου. Υπάρχουν όμως και ζητήματα - προκλήσεις για το γονιό και τον εκπαιδευτικό: το ενδεχομένως ακατάλληλο για την ηλικία του παιδιού περιεχόμενο ορισμένων παιχνιδιών, η υπερβολική ενασχόληση, η προσβλητική/παράνομη συμπεριφορά ορισμένων παιχτών απέναντι σε άλλους παίχτες, η παραβίαση της ιδιωτικής ζωής μέσα από την επικοινωνία των χρηστών στο πλαίσιο του παιχνιδιού και τέλος το ενδεχόμενο διασύνδεσης (link) σε ιστοσελίδες ακατάλληλες για ανηλίκους Μορφές ηλεκτρονικών παιχνιδιών Τα online παιχνίδια γίνονται όλο και πιο δημοφιλή και τα τελευταία χρόνια μπορούμε να πούμε ότι παρατηρούνται κατά κύριο λόγο οι παρακάτω μορφές: Παιχνίδια μέσω browser: Πρόκειται κατά κύριο λόγο για απλά παιχνίδια που παρέχονται δωρεάν σε ιστοσελίδες που στηρίζονται στις διαφημίσεις. Διαφημιστικά παιχνίδια: Παιχνίδια σχεδιασμένα για να προωθήσουν ένα συγκεκριμένο προϊόν, υπηρεσία ακόμα και ιδεολογία. Παιχνίδια δικτύου: Παιχνίδια που εγκαθίστανται στον υπολογιστή και τα οποία παίζονται σε σύνδεση με το Διαδίκτυο. MMORPG: διαφέρουν από τα παιχνίδια δικτύου στο ότι ένας τεράστιος αριθμός παικτών συμμετέχει σε ένα και μόνο παιχνίδι και στο ότι το παιχνίδι εξελίσσεται ακόμα και όταν ο παίκτης δεν συμμετέχει σε αυτό. Σελίδα 24 από 99

25 2.5.2 Προβλήματα που μπορεί να προκύψουν Διαταραχή συμπεριφοράς Τα παιχνίδια προκαλούν την έκκριση αδρεναλίνης και αυτό το αυξημένο επίπεδο ορμονών μπορεί να δημιουργήσει μια βραχυχρόνια αλλαγή συμπεριφοράς, που υπολογίζεται στη μία ώρα. Τα συχνά διαλείμματα και η χαλάρωση πριν τον ύπνο είναι απαραίτητα μετά το παιχνίδι, γιατί αλλιώς μπορεί να διαταραχθεί ο ύπνος μας και αυτό να οδηγήσει σε περαιτέρω προβλήματα. Υπερβολική ενασχόληση Υπάρχει ο πραγματικός κίνδυνος της υπερβολικής ενασχόλησης των παικτών με ένα παιχνίδι, για ώρες καθημερινά, με αποτέλεσμα το υπόλοιπο της ζωής τους να επηρεάζεται σοβαρά. Μπορεί, για παράδειγμα, οι διαπροσωπικές επαφές τους στον φυσικό κόσμο να περάσουν σε δεύτερη μοίρα, να αλλάξουν τις διατροφικές συνήθειες και τις συνήθειες του ύπνου, αλλά και να παραμελήσουν δραστηριότητες όπως το σχολείο, την άθληση κ.λπ. Διαδραστικότητα Σε ότι αφορά τα online παιχνίδια, αυτό που τα καθιστά τόσο ιδιαίτερα είναι το υψηλό επίπεδο διαδραστικότητας που δημιουργείται μεταξύ χρηστών που δεν γνωρίζονται απαραίτητα μεταξύ τους. Ενώ σε offline παιχνίδια οι άνθρωποι τις περισσότερες φορές έχουν να αντιμετωπίσουν χαρακτήρες που ελέγχονται από τον υπολογιστή (με εξαίρεση τα παιχνίδια τοπικού δικτύου), όταν παίζουν online συναγωνίζονται με χαρακτήρες που ελέγχονται από άλλους παίκτες. Από την άποψη της προστασίας διαπιστώνουμε μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα δύο παραπάνω είδη των παιχνιδιών, καθώς οι γονείς πρέπει να αφήσουν τα παιδιά τους (με ή χωρίς επίβλεψη) σε ένα περιβάλλον όπου μπορούν να διαδράσουν (chat, ζωντανή συζήτηση, μάχη) δημιουργώντας δε πολλές φορές μακροχρόνιες και στενές σχέσεις με άγνωστα άτομα. Αυτές οι σχέσεις δεν είναι κακές, αν ακολουθηθούν οι βασικοί κανόνες προστασίας της ιδιωτικής ζωής. Σελίδα 25 από 99

26 Έκθεση σε διαφημιστικό υλικό Οι διαφημίσεις με τη μορφή παιχνιδιού και οι διαφημίσεις ενσωματωμένες σε παιχνίδια γίνονται όλο και πιο συχνές. Ήδη τα μικρά παιδιά δυσκολεύονται να διαχωρίσουν τη διαφήμιση από το κύριο πρόγραμμα στην τηλεόραση, παρόλο που τα όρια εκεί παραμένουν ευδιάκριτα. Στα διαδικτυακά παιχνίδια, ωστόσο, τα όρια μεταξύ μιας εμπορικής και μιας ιστοσελίδας ψυχαγωγίας είναι πολύ δυσδιάκριτα, σχεδόν ανύπαρκτα, με αποτέλεσμα τα παιδιά συχνά να μην αντιλαμβάνονται ότι πρόκειται για διαφήμιση. Άλλωστε, αυτός ακριβώς είναι και ο στόχος. Τα παιδιά παίζουν σε μια κοινωνία «brand names» όπου δεν ξεχωρίζουν την ψυχαγωγία από τη διαφήμιση. Ελάχιστα παιδιά στην ηλικία 9 έως 11 ετών αντιλαμβάνονται ότι το αγαπημένο τους site έχει εμπορικούς σκοπούς. Τα περισσότερα θεωρούν ότι οι ιστοσελίδες έχουν φτιαχτεί αποκλειστικά για να τα διασκεδάζουν. Μέσα στα παιχνίδια τα εμπορικά μηνύματα εμφανίζονται ως λογότυπα, φιγούρες και χαρακτήρες μασκότ που τα παιδιά ταυτίζουν με το ίδιο το προϊόν που αντιπροσωπεύουν. Επιπλέον, μετά την εγγραφή τους σε μια υπηρεσία ή σε ένα παιχνίδι, τα παιδιά αρχίζουν να λαμβάνουν πληροφορίες και διαφημίσεις και για άλλα προϊόντα. Υπάρχουν ακόμα και κωδικοί κρυμμένοι σε προϊόντα που τα παιδιά πρέπει να αγοράσουν ώστε να εντοπίσουν τον κρυμμένο κωδικό με τον οποίο θα «περάσουν πίστα» σε κάποιο διαδικτυακό παιχνίδι. Ακατάλληλο περιεχόμενο Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια απευθύνονται σε ένα καταναλωτικό κοινό ευρέως ηλικιακού φάσματος. Επομένως υπάρχουν και παιχνίδια που ακατάλληλο περιεχόμενο για ανήλικους ή για πολύ μικρά παιδιά. Για παράδειγμα, πολύ συχνή είναι η παρουσία βίαιων σκηνών στα ηλεκτρονικά παιχνίδια, ενώ διαδεδομένη είναι και η χρήση της χυδαίας γλώσσας και σεξουαλικών αναφορών. Για να βοηθηθεί ο γονιός να επιλέξει το κατάλληλο παιχνίδι για την ηλικία του παιδιού του υπάρχουν στις συσκευασίες των παιχνιδιών ειδικές επεξηγηματικές ενδείξεις του συστήματος PEGI. Σελίδα 26 από 99

27 2.5.3 Το σύστημα PEGI Οι περισσότερες εταιρείες που δημιουργούν και εκδίδουν τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που κυκλοφορούν στο εμπόριο, συμμετέχουν στο Πανευρωπαϊκό Σύστημα Αποτίμησης Ηλεκτρονικών Παιχνιδιών (PEGI Rating System) και, υπό την επίβλεψη του Ευρωπαϊκού οργανισμού ISFE (Interactive Software Federation of Europe), αυτοαξιολογούν τα προϊόντα τους προτού τα διοχετεύσουν στην αγορά, έτσι ώστε να γνωρίζει ο καταναλωτής για ποιες ηλικίες είναι κατάλληλα και τι είδους περιεχόμενο περιέχουν. Μέσω του συστήματος PEGI που ισχύει στην Ελλάδα και σε 28 ακόμη ευρωπαϊκές χώρες, τοποθετούνται στις συσκευασίες των παιχνιδιών ετικέτες χαρακτηρισμού περιεχομένου και ηλικίας. Ετικέτες διαβάθμισης ηλικίας και χαρακτηρισμού περιεχομένου Σε σχέση με την ηλικία, τα παιχνίδια κατηγοριοποιούνται ως προς πέντε ηλικιακές κατηγορίες που επισημαίνουν ότι το παιδί πρέπει να είναι τουλάχιστον αυτής της ηλικίας ή μεγαλύτερο για να μπορεί να παίξει το παιχνίδι αυτό. Την ηλικιακή κατηγορία θα τη βρείτε στην μπροστινή και την πίσω όψη του DVD box του παιχνιδιού: Προσοχή: η ηλικιακή ετικέτα δεν αναφέρεται στην δυσκολία του παιχνιδιού. Έτσι π.χ., ένα παιχνίδι με την ετικέτα 3+ θεωρείται ακίνδυνο, μπορεί όμως να είναι πολύπλοκο για ένα παιδί τριών ετών. Με το σύστημα PEGI, το περιεχόμενο ενός παιχνιδιού, θα χαρακτηρισθεί εάν αυτό κριθεί απαραίτητο, βάσει επτά ετικετών χαρακτηρισμού: Σελίδα 27 από 99

28 ΒΙΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ ΧΥΔΑΙΑ ΓΛΩΣΣΑ ΦΟΒΟΣ Το παιχνίδι Το παιχνίδι Το παιχνίδι Το παιχνίδι εμπεριέχει απεικονίζει εμπεριέχει μπορεί απεικονίσεις τη χρήση χυδαία γλώσσα. να είναι βίας. ναρκωτικών ή τρομακτικό για εμπεριέχει τα μικρά αναφορές σε παιδιά. αυτήν. ΓΥΜΝΟ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΖΟΓΟΣ ONLINE Το παιχνίδι Το παιχνίδι Παιχνίδια που Το παιχνίδι απεικονίζει απεικονίζει παροτρύνουν σε είναι διαθέσιμο γυμνό και/ή διακρίσεις ή τζόγο ή τον σε σύνδεση. σεξουαλική εμπεριέχει διδάσκουν. συμπεριφορά ή υλικό που μπορεί σεξουαλικές να τις ενθαρρύνει. αναφορές. Ένα παιχνίδι μπορεί να χαρακτηρίζεται με περισσότερες ετικέτες, και οι οποίες (εάν υπάρχουν) θα βρίσκονται στην πίσω όψη του DVD box ενός παιχνιδιού. Εδώ Θα πρέπει να τονίσουμε, ότι η ένταση κάθε χαρακτηρισμού διαφέρει ανά ηλικιακή ομάδα. Έτσι, π.χ. ο χαρακτηρισμός της βίας στα παιχνίδια που απευθύνονται σε επτάχρονα παιδιά μπορεί κάλλιστα να αναφέρεται σε διασκεδαστική (αλλά επιθετική) συμπεριφορά χαρακτήρων καρτούν, ενώ αντίστοιχα στα παιχνίδια για τους δεκαεξάχρονους να υποδεικνύει πιστή αναπαράσταση σκοτωμών και άλλων βίαιων πράξεων. Σελίδα 28 από 99

29 2.6 Επικοινωνία και Ιδιωτικότητα Η επικοινωνία με άλλα άτομα στο Διαδίκτυο είναι συναρπαστική, ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους. Μέσω των δυνατοτήτων που μας παρέχει, ανοίγεται ένας ολόκληρος κόσμος γνωριμίας με άλλες χώρες, άλλες γλώσσες, άλλους πολιτισμούς και άλλες εμπειρίες, τις οποίες μπορούμε να μοιραστούμε. Είναι σημαντικό να έχουμε πάντα υπόψη ότι η δραστηριοποίησή μας στο Διαδίκτυο έχει πολλά κοινά με τη ζωή μας στο φυσικό κόσμο. Και εδώ τίθεται το ζήτημα τόσο της προστασίας των προσωπικών μας δεδομένων, όσο και της ορθής και ηθικής επικοινωνίας με τη βοήθεια της τεχνολογίας, καθώς ότι και αν κάνουμε στο Διαδίκτυο αφήνει ίχνη Ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης ή «social networking sites», όπως τα πολύ δημοφιλή στη χώρα μας Facebook, Hi5 και Myspace, αποτελούν καθημερινή συνήθεια των νέων. Στις ιστοσελίδες αυτές, παιδιά, νέοι, αλλά και μεγαλύτεροι χρήστες μέσα από τα εικονικά τους προφίλ λειτουργούν διαδραστικά με άλλους χρήστες, δημοσιεύουν τις φωτογραφίες και τα βίντεό τους, γίνονται μέλη σε ομάδες κοινών ενδιαφερόντων (groups), δημοσιεύουν και ανταλλάσουν τις καλλιτεχνικές τους δημιουργίες (μουσική, εικαστικά έργα κ.λπ.), επισκέπτονται σελίδες άλλων χρηστών και χρησιμοποιούν πλήθος εφαρμογών (κουίζ, παιχνίδια, κ.λπ.). Επιπλέον, το «social networking» ως νέος τρόπος κοινωνικής διαδραστικότητας και συμμετοχής επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργούν οι ίδιοι περιεχόμενο στο Διαδίκτυο και να το μοιράζονται με άλλους χρήστες, χωρίς να έχουν εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις Προσωπικά δεδομένα Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι μέσω των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης εύκολα και απλά μπορούν να δημιουργηθούν τεράστιες βάσεις προσωπικών δεδομένων και προτιμήσεων από τις πληροφορίες που δημοσιεύουμε στο προφίλ μας αλλά και από τη γενικότερη δραστηριότητά μας Σελίδα 29 από 99

30 στην ιστοσελίδα. Τα στοιχεία αυτά χρησιμοποιούνται με πολλούς τρόπους. Και εδώ πρέπει εμείς οι χρήστες να προβληματιστούμε και να ενημερωθούμε σωστά προτού αποφασίσουμε ποια στοιχεία μας θα δημοσιοποιήσουμε στις πλατφόρμες αυτές. Γιατί θεωρούμε ότι στους εικονικούς κόσμους τα στοιχεία που δίνουμε θα παραμείνουν ιδιωτικά; Πώς και πότε μπορούμε να είμαστε σίγουροι, όταν μιλάμε για ένα τεχνολογικό μέσο και για μηχανές, οι οποίες αποθηκεύουν τα στοιχεία μας για πάντα στον Παγκόσμιο Ιστό, ο οποίος ξεφεύγει από τα σύνορα της τοπικής μας κοινωνίας και φτάνει σε κάθε γωνιά της γης; Σε συζητήσεις μας με εφήβους με θέμα την κοινωνική δικτύωση και στο ερώτημα κατά πόσο οι έφηβοι έχουν διαβάσει τους «Όρους Χρήσης» και την «Πολιτική Απορρήτου» (γνωστών και ως «Terms» και «Privacy Policy») όπου περιγράφονται οι πρακτικές διαχείρισης των προσωπικών δεδομένων μας, διαπιστώσαμε ότι ελάχιστοι τα είχαν διαβάσει και ακόμη λιγότεροι τα είχαν κατανοήσει. Αυτό δεν τους εμπόδισε να εγγραφούν στην ιστοσελίδα αποδεχόμενοι αυτόματα τους όρους της. Είναι λοιπόν πολύ βασικό να κατανοήσουμε, ότι δεν πρέπει να συναινούμε σε κάτι που δεν αντιλαμβανόμαστε πλήρως. Βέβαια, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα «ψιλά γράμματα» θα έπρεπε να είναι πιο εύληπτα, ώστε να μπορούμε, χωρίς να είμαστε δικηγόροι, να αντιλαμβανόμαστε την πολιτική του εκάστοτε ιστοχώρου πριν αναρτήσουμε πληροφορίες μας, δεδομένου ότι από τη στιγμή που εγγραφόμαστε σε έναν ιστοχώρο, αυτομάτως συναινούμε σε όλους τους όρους που τον διέπουν, με ότι αυτό συνεπάγεται. Συμβουλές : Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιεί το παιδί σας. Στο κάτω μέρος της σελίδας θα πρέπει να βρείτε την ένδειξη «Απόρρητο» / «Πολιτική Απορρήτου» (Privacy / Privacy Policy). Διαβάστε το κείμενο, κατανοήσετε τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται από την ιστοσελίδα τα προσωπικά σας δεδομένα. (Διαβάστε τι θα πρέπει να προσέξετε στα «ψιλά γράμματα των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης» στο σχετικό κείμενο). Σελίδα 30 από 99

31 Ρωτήστε τα παιδιά γιατί οι ιστοσελίδες αυτές είναι δωρεάν και ανοίξτε συζήτηση γύρω από το θέμα αυτό. Στη συνέχεια εξηγήστε ότι τα έσοδά τους προέρχονται από την πώληση προσωπικών δεδομένων των χρηστών σε άλλες εταιρείες με σκοπό την παροχή προσωποποιημένης διαφήμισης μέσα από τον ιστοχώρο. Από τη στιγμή που δημιουργείτε το εικονικό σας προφίλ θα πρέπει να πάτε στο μενού των ρυθμίσεων για τη διαχείριση των προσωπικών σας δεδομένων και να αλλάξετε τις προεπιλεγμένες ρυθμίσεις. Συνηθέστερα θα το βρείτε στα αγγλικά ως «privacy settings». Για να βοηθήσετε τα παιδιά στη διαδικασία αυτή δείτε τον σχετικό οδηγό μας. Τονίστε στα παιδιά ότι οι πληροφορίες που αναρτούν στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης είναι δημόσια προσπελάσιμες, επομένως, καλό θα ήταν να μη δημοσιεύουν στοιχεία και φωτογραφίες που θα τους έφερναν σε δύσκολη θέση. Προσοχή! Ακόμα και αν διαγράψετε το προφίλ σας, πολλές πληροφορίες δεν αφαιρούνται και ενδέχεται να τις συναντήστε και αλλού στο Διαδίκτυο. Να γνωρίζετε ότι οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης προσφέρουν πολλές εφαρμογές (παιχνίδια, κουίζ, κ.λπ.) που παρέχονται από τρίτους, οπότε δεν υπόκεινται πάντα στην ίδια πολιτική απορρήτου που αναγράφει η ιστοσελίδα αυτή και επομένως μπορούν να διαχειριστούν τα προσωπικά σας δεδομένα με διαφορετικό τρόπο Παρενόχληση Κλοπή Ταυτότητας Όπως και στα chat room, έτσι και μέσα από τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης μπορεί κανείς να επιχειρήσει να παρενοχλήσει ένα άλλο άτομο. Μάλιστα στην περίπτωση αυτή ο εξευτελισμός και η περιθωριοποίηση του θύματος είναι πιο έντονα γιατί η παρενόχληση γίνεται δημόσια ενώπιον του δικτύου των φίλων του θύματος και όχι μόνο. Παράλληλα έχουν προκύψει και νέες πρακτικές, όπως η κλοπή ταυτότητας: ψεύτικα προφίλ δημιουργούνται με Σελίδα 31 από 99

32 σκοπό την προσβολή και τον εξευτελισμό άλλων ατόμων. Ακόμη, μπορεί κανείς να δημιουργήσει προφίλ χρησιμοποιώντας ονόματα γνωστών εταιρειών ή προσωπικοτήτων με σκοπό την απόκτηση κέρδους από την εκμετάλλευση της φήμης τους. Συμβουλές : Τονίστε στο παιδί σας ότι δεν θα πρέπει να δίνει σε κανέναν τον κωδικό πρόσβασης στο εικονικό προφίλ του. Όποιος αποκτά πρόσβαση στο προφίλ μπορεί να διαχειριστεί πλήρως τα δεδομένα που εμφανίζονται σε αυτό. Ενημερώστε το παιδί ότι, αν δεχθεί ένα προσβλητικό ή ανεπιθύμητο μήνυμα, μπορεί να χρησιμοποιήσει την ενσωματωμένη μέθοδο καταγγελιών της ιστοσελίδας κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποιεί. Συνήθως αναφέρεται με τη λέξη «report». Αν το πρόβλημα δεν μπορεί να λυθεί με τη δική σας παρέμβαση, και θέλετε να πάρετε πιο δραστικά μέτρα, μπορείτε να καταγγείλετε το περιστατικό στην ανοιχτή γραμμή Safeline. Ενημερώστε το παιδί σας για την ύπαρξη της Γραμμής Βοηθείας του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου στο τηλέφωνο χωρίς χρέωση Έμπειροι παιδοψυχολόγοι θα το βοηθήσουν να αντιμετωπίσει το περιστατικό ενδεχόμενης παρενόχλησης. Να έχετε πάντα υπόψη ότι στους εικονικούς κόσμους είναι εύκολο να δημιουργήσει κανείς μια «ψεύτικη ταυτότητα» και να παραπλανήσει άλλους χρήστες. Για αυτό το λόγο το παιδί πρέπει να είναι πάντα επιφυλακτικό με τους εικονικούς φίλους. Σελίδα 32 από 99

33 2.6.4 Φωτογραφίες Αγαπημένη συνήθεια των μελών ιστοχώρων κοινωνικής δικτύωσης είναι η ανάρτηση φωτογραφιών. Κρύβονται όμως κίνδυνοι και παγίδες πίσω από αυτή την πρακτική; Αναφορικά με τους ανήλικους οι περισσότεροι κίνδυνοι έχουν να κάνουν με την αποκάλυψη στοιχείων που διευκολύνουν τον εντοπισμό τους στο φυσικό κόσμο, για παράδειγμα μέσα από μια φωτογραφία στο προαύλιο του σχολείου. Πολλές πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης δίνουν τη δυνατότητα στους χρήστες τους να μαρκάρουν (tag) τις φωτογραφίες τους επισημαίνοντας τα άτομα που απεικονίζονται σε αυτές. Τα tags μπορούν να είναι σύνδεσμοι σε προφίλ ή διευθύνσεις . Αυτό ενέχει κινδύνους για ανεπιθύμητη διασύνδεση των φωτογραφιών με προσωπικά δεδομένα. Ακόμα και αν οι χρήστες τηρούν τα μέτρα ασφάλειας σε ότι αφορά τις προσωπικές τους φωτογραφίες, οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης δίνουν τη δυνατότητα στους χρήστες τους να μαρκάρουν τις φωτογραφίες άλλων χρηστών, μάλιστα όχι πάντα με την συναίνεσή τους. Συμβουλές : Συμβουλεύστε τα παιδιά να μην ανεβάζουν στο προφίλ τους φωτογραφίες όπου φαίνεται καθαρά η τοποθεσία στην οποία βρίσκονται, ειδικότερα αν πρόκειται για το σπίτι τους, το σχολείο τους ή μέρη που συχνάζουν. Έτσι θα μειώσετε τις πιθανότητες εντοπισμού τους στον φυσικό κόσμο. Να έχετε πάντα υπόψη σας ότι οι πληροφορίες που δημοσιεύονται στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης είναι δημόσια προσπελάσιμες. Επομένως, καλό θα ήταν να μη δημοσιεύονται στοιχεία και φωτογραφίες που θα έφερναν το παιδί σε δύσκολη θέση τώρα ή στο μέλλον, καθώς, ακόμα και όταν διαγράψει το προφίλ, πολλές πληροφορίες δεν αφαιρούνται και ενδέχεται να τις συναντήσει κανείς και αλλού στο Διαδίκτυο. Σελίδα 33 από 99

34 2.7 Internet virus Ένας ιός υπολογιστών είναι ένα κακόβουλο πρόγραμμα υπολογιστή, το οποίο μπορεί να αντιγραφεί χωρίς παρέμβαση του χρήστη και να "μολύνει" τον υπολογιστή χωρίς τη γνώση ή την άδεια του χρήστη του. Ο αρχικός ιός μπορεί να τροποποιήσει τα αντίγραφά του ή τα ίδια τα αντίγραφα μπορούν να υποστούν από μόνα τους τροποποίηση, όπως συμβαίνει σε έναν μεταμορφικό ιό. Ένας ιός μπορεί να διαδοθεί από έναν υπολογιστή σε άλλους, παραδείγματος χάριν από ένα χρήστη που στέλνει τον ιό μέσω δικτύου ή του Διαδικτύου, ή με τη μεταφορά του σε ένα φορητό μέσο αποθήκευσης, όπως δισκέτα, οπτικό δίσκο ή μνήμη flash USB. Οι ιοί ορισμένες φορές εσφαλμένα συγχέονται με τα "σκουλήκια" υπολογιστών (worms) και τους δούρειους ίππους (trojan horses). Ένα "σκουλήκι" μπορεί να διαδοθεί σε άλλους υπολογιστές χωρίς να πρέπει να μεταφερθεί ως τμήμα ενός υπολογιστή-οικοδεσπότη (host), ενώ ένας δούρειος ίππος είναι ένα αβλαβές πρόγραμμα μέχρι να εκτελεστεί ή μέχρι να ικανοποιηθεί κάποια συνθήκη, την οποία έχει προκαθορίσει ο δημιουργός του. Πολλοί προσωπικοί υπολογιστές συνδέονται πλέον με το Διαδίκτυο και σε τοπικά δίκτυα και διευκολύνουν έτσι τη διάδοση του κακόβουλου κώδικα. Σήμερα οι ιοί μπορούν επίσης να εκμεταλλευθούν τις υπηρεσίες του Διαδικτύου, όπως το World Wide Web, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και την υπηρεσία συνομιλιών (Internet Relay Chat, IRC). Μερικοί ιοί δημιουργούνται για να προξενήσουν ζημιά στον υπολογιστή, στον οποίο εγκαθίστανται, είτε με την καταστροφή των προγραμμάτων του είτε με τη διαγραφή αρχείων ή με τη μορφοποίηση (format) του σκληρού δίσκου. Μερικές, μάλιστα, φορές, δημιουργούν σε συγκεκριμένο τομέα του σκληρού δίσκου τέτοια καταστροφή, ώστε να είναι αδύνατη η ανάκτηση ολόκληρου του περιεχομένου του. Άλλοι δεν έχουν ως σκοπό να προκαλέσουν οποιαδήποτε ζημία, αλλά απλά γνωστοποιούν την παρουσία τους με την εμφάνιση στην οθόνη κειμένου, βίντεο, ή ηχητικών μηνυμάτων, μερικές φορές αρκετά χιουμοριστικών. Όμως, ακόμη και αυτοί οι "καλοκάγαθοι" ιοί μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα στο χρήστη υπολογιστών: Καταλαμβάνουν τη μνήμη που χρησιμοποιείται από τα Σελίδα 34 από 99

35 κανονικά προγράμματα και, κατά συνέπεια, προκαλούν συχνά ασταθή συμπεριφορά του συστήματος και μπορούν να οδηγήσουν σε κατάρρευσή του (system crash). Επιπλέον, πολλοί ιοί είναι, εγγενώς, γεμάτοι προγραμματιστικά σφάλματα, τα οποία πιθανόν να οδηγήσουν στην κατάρρευση των υπολογιστικών συστημάτων και στην απώλεια δεδομένων. Τέλος, ένα μεγάλο ποσοστό των ιών δεν έχει σκοπό την καταστροφή των δεδομένων του χρήστη ή την παρενόχλησή του, αλλά την κλοπή προσωπικών του δεδομένων ή την εισαγωγή του υπολογιστή-στόχου σε κάποιο παράνομο δίκτυο (botnet) χωρίς τη συγκατάθεση του χρήστη. 2.8 Ανεπιθύμητη αλληλογραφία Spam mail Το πρωτόκολλο Simple Mail Transfer Protocol (SMTP) έχει καθιερωθεί για την μετάδοση μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο Διαδίκτυο. Ένας από τους βασικούς περιορισμούς του πρωτοκόλλου είναι ότι δεν υπάρχει τρόπος αυθεντικοποίησης των χρηστών. Για να καλυφθεί αυτή η αδυναμία, αναπτύχθηκε μια επέκταση του πρωτοκόλλου που ονομάζεται SMTP-AUTH. Δυστυχώς όμως η επέκταση αυτή είναι αρκετά δύσκολο και πολύπλοκο να χρησιμοποιηθεί ευρέως, πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορεί να αξιοποιηθεί για την αντιμετώπιση του προβλήματος των ανεπιθύμητων μηνυμάτων (Spamming). Γενικότερα δεν είναι πλέον δυνατόν να γίνουν ριζικές αλλαγές στο πρωτόκολλο, διότι αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει οι αλλαγές αυτές να υιοθετηθούν από τους εκατομμύρια υπολογιστές που χρησιμοποιούν ήδη το SMTP, πράγμα που θεωρείται μη πρακτικό και κατά βάση αδύνατο. Παρόλα αυτά όμως έχουν αναπτυχθεί μερικά εναλλακτικά πρωτόκολλα που φιλοδοξούν να αντικαταστήσουν το SMTP, όπως για παράδειγμα το Internet Mail Σελίδα 35 από 99

36 Το φαινόμενο των ανεπιθύμητων μηνυμάτων (spamming) οφείλεται σε διάφορους λόγους, μερικοί από τους οποίους είναι και οι εξής: Πολλοί servers που διαθέτουν υπηρεσία SMTP δεν εφαρμόζουν στο ακέραιο τους διάφορους περιορισμούς που εισάγει το πρωτόκολλο και κατά συνέπεια δημιουργούν σημαντικές δυσκολίες σε όλους τους υπόλοιπους servers που προσπαθούν να εφαρμόσουν το πρωτόκολλο στο ακέραιο. Με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά σχεδόν κανένας server δεν εφαρμόζει τους περιορισμούς που αναφέρονται στο πρωτόκολλο, επιτρέποντας την ανταλλαγή μηνυμάτων spam που δεν συμμορφώνονται με αυτό. Οι αδυναμίες (vulnerabilities) που εντοπίζονται στα διάφορα λειτουργικά συστήματα επιτρέπουν στους spammers να χρησιμοποιήσουν τον υπολογιστή ενός απλού χρήστη για την μαζική αποστολή ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Τα προγράμματα που χρησιμοποιούνται για την αποστολή και παραλαβή ηλεκτρονικών μηνυμάτων δεν είναι αρκετά "έξυπνα" ούτως ώστε να εμποδίζουν την μετάδοση ανεπιθύμητης αλληλογραφίας. Για τον περιορισμό του φαινομένου των ανεπιθύμητων μηνυμάτων (spamming) έχουν γίνει διάφορες προτάσεις από την ομάδα Anti-Spam Research Group (ASRG) του οργανισμού Internet Research Task Force (IRTF), η οποία προσπαθεί να βρει διάφορους τρόπους αυθεντικοποίησης των χρηστών που χρησιμοποιούν το SMTP για να ανταλλάξουν ηλεκτρονικά μηνύματα. Σελίδα 36 από 99

37 2.8.2 Μηνύματα απατηλού περιεχομένου (hoaxes) Πρόκειται για ενοχλητικού τύπου μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου: 1. Προειδοποιητικά: είτε ειδοποιούν στο χρήστη για την ύπαρξη ιού ή άλλου τύπου απειλής στο λειτουργικό του σύστημα και τον συμβουλεύουν να προβεί σε ορισμένες ενέργειες, είτε προειδοποιούν για πιθανές επιθέσεις από ιούς, που στην πραγματικότητα δεν αποτελούν απειλή για το σύστημα. 2. Συμπαράστασης: παρουσιάζουν υποθετικά προβλήματα κάποιου ανθρώπου (συχνότατα αναφορές σε παιδιά που πάσχουν από σοβαρές ασθένειες) και ζητούν την κινητοποίηση όσο περισσότερων χρηστών γίνεται. 3. Εκφοβισμού : οποιουδήποτε τύπου αλυσιδωτές επιστολές που εκφοβίζουν το χρήστη ότι θα του συμβεί κάτι αν δεν προωθήσει το μήνυμα και σε άλλους χρήστες. Ο ουσιαστικός κίνδυνος από αυτά τα μηνύματα είναι κυρίως η τεράστια διάδοσή τους και, κατά συνέπεια, η επιβάρυνση των λογαριασμών των χρηστών με άχρηστα μηνύματα. Εκτός αυτού, δημοσιοποιούνται ευρέως και πολλές διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθιστώντας τους ιδιοκτήτες τους ευκολότερα θύματα κάθε τέτοιου είδους ενοχλήσεως. Τα μηνύματα αυτού του τύπου συνοδεύονται συχνά από την τυποποιημένη φράση «στείλτε αυτό το μήνυμα σε όσο περισσότερους χρήστες γνωρίζετε» ( send this to everyone you know ). Στην περίπτωση των «προειδοποιητικών» μηνυμάτων εμφανίζονται ως αποστολείς μεγάλες και γνωστές εταιρείες, με σκοπό να ξεγελάσουν το χρήστη και να τον κάνουν να εμπιστευτεί το περιεχόμενο του μηνύματος. Ο χρήστης πρέπει να αγνοήσει όλα τα μηνύματα τέτοιου τύπου, να τα διαγράψει χωρίς φόβο και, κυρίως, να μην τα προωθήσει σε γνωστούς Σελίδα 37 από 99

38 του και προκαλεί άνευ λόγου πανικό. Τα γνωστά αντιβιοτικά προγράμματα συνήθως φιλτράρουν τα καταγεγραμμένα μηνύματα αυτού του είδους, ενώ είναι αρκετές οι εταιρείες που ζητούν από τους χρήστες των προγραμμάτων τους να τις ενημερώνουν όταν δέχονται τέτοιου είδους μηνύματα, για να προβούν στις κατάλληλες ενέργειες ενημέρωσης των αντιβιοτικών τους προγραμμάτων Μηνύματα οικονομικής εξαπάτησης (phising) Το phishing (αγγλικός νεολογισμός βασιζόμενος στη λέξη fishing=ψάρεμα) είναι ένας τρόπος οικονομικής εξαπάτησης ανυποψίαστων πελατών, οι οποίοι λαμβάνουν μηνύματα από «αξιόπιστες» πηγές (τράπεζες, εταιρείες κ.λπ.) που τους ζητούν προσωπικά τους στοιχεία (συνήθως αριθμούς πιστωτικών καρτών, αριθμούς λογαριασμών τραπέζης, κωδικούς πρόσβασης κ.α.), προκειμένου να διεκπαιρεώσουν μία συναλλαγή. Η πλειοψηφία των Phishing μηνυμάτων επικαλείται κάποιο επείγον πρόβλημα ή κάποια «μοναδική ευκαιρία» και ζητά από τον ανυποψίαστο παραλήπτη να απαντήσει άμεσα, είτε για να αποκατασταθεί το πρόβλημα είτε για να επωφεληθεί της ευκαιρίας. Οι τεχνικές εξαπάτησης που χρησιμοποιούνται είναι ποικίλες. Είτε υπάρχει μια παραποιημένη διεύθυνση url μέσα στο περιεχόμενο του μηνύματος, η οποία, εκ πρώτης όψεως, φαίνεται σωστή, όταν όμως επιλεγεί από τον χρήστη οδηγεί σε σελίδες ακατάλληλου περιεχομένου. Είτε χρησιμοποιούνται εντολές javascript ώστε να μπερδευτεί η γραμμή διευθύνσεων και να οδηγήσει σε διαφορετικό ιστοχώρο, είτε χρησιμοποιούνται τα ίδια τα scripts των τραπεζών ή των εταιρειών και σε αυτήν την περίπτωση οι χρήστες λαμβάνουν ένα μήνυμα που φαίνεται γνήσιο και τους ζητά να επιβεβαιώσουν το λογαριασμό τους ακολουθώντας ένα σύνδεσμο που δείχνει να αντιστοιχεί σε αυθεντικό δικτυακό τόπο. Σελίδα 38 από 99

39 Παρόλο που οι περισσότεροι browsers έχουν ήδη αναπτύξει τεχνολογία anti-phishing προκειμένου να ανιχνεύουν τις σελίδες που ανοίγει ο χρήστης και να τον ειδοποιούν για το αν βρίσκεται σε σελίδα phishing, τα θύματα από τέτοιες επιθέσεις αυξάνονται ανησυχητικά σε όλο τον κόσμο. Ο χρήστης πρέπει να είναι ιδιαίτερα καχύποπτος απέναντι σε τέτοια μηνύματα και να επαληθεύει το περιεχόμενό τους επικοινωνώντας με την εταιρεία ή την τράπεζα που το έστειλε, όχι μέσω του μηνύματος, αλλά με τον τρόπο που χρησιμοποιούσε ως τώρα. Γενικά, οι αξιόπιστες εταιρείες και τράπεζες δεν καταφεύγουν σε γενικόλογα μηνύματα προκειμένου να εξυπηρετήσουν τους πελάτες τους, ούτε τους ζητούν να αποκαλύψουν τους κωδικούς τους. Σήμερα κυκλοφορούν αρκετά προγράμματα anti-phishing, τα οποία είτε ελέγχουν το περιεχόμενο των ιστοσελίδων που διατρέχει ο χρήστης, είτε το περιεχόμενο των που λαμβάνει, προκειμένου να διαπιστώσουν αν πρόκειται για phishing, ενώ αποκαλύπτουν και το πραγματικό όνομα του ιστοχώρου που επισκέπτεται ο χρήστης. Τέλος, τα γνωστά προγράμματα antispam μπορούν να μειώσουν τον αριθμό των απατηλών μηνυμάτων που λαμβάνει ο χρήστης. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 : Τρόποι Ασφαλής χρήσης του Διαδικτύου 3.1 Φίλτρα προστασίας και Λογισμικά Γονικού ελέγχου Τα συστήματα φιλτραρίσματος και τα εργαλεία γονικού ελέγχου είναι προγράμματα που ρυθμίζουν την πρόσβαση σε πληροφορίες ή υπηρεσίες στο Διαδίκτυο σύμφωνα με καθορισμένα κριτήρια. Μπορούν να εγκατασταθούν στον υπολογιστή του χρήστη, σε ένα κεντρικό υπολογιστή που ανήκει σε κάποιο φορέα (π.χ. proxy server σε ένα σχολείο) ή τους υπολογιστές ενός παρόχου υπηρεσιών Διαδικτύου και μπορούν να αντιδράσουν ποικιλοτρόπως: μπορούν να προειδοποιήσουν για προβληματικές ιστοσελίδες, να καταγράψουν λεπτομερώς τις κινήσεις ενός χρήστη στο Διαδίκτυο, να μπλοκάρουν ύποπτους ιστοχώρους, να επιτρέπουν την πρόσβαση συγκεκριμένες ώρες και ημέρες, ακόμα και να κλείσουν τελείως τον υπολογιστή. Σελίδα 39 από 99

40 3.2 Είδη φίλτρων Περιφραγμένες τοποθεσίες Οι λεγόμενες «περιφραγμένες τοποθεσίες» (walled gardens) ή «λευκές λίστες» (white lists) είναι λίστες από ιστοσελίδες που είναι κατάλληλες για ανηλίκους και επιτρέπουν στον χρήστη να έχει πρόσβαση αποκλειστικά σε αυτές. Λίστες «Όχι» Συντάσσεται μία λίστα «Όχι» από ιστοσελίδες που πρέπει να αποφευχθούν (π.χ. με προσβλητικό, βίαιο ή ρατσιστικό περιεχόμενο) και αν το παιδί σας προσπαθήσει να μπει σε κάποια από αυτές, τότε μπλοκάρεται η πρόσβαση. Ορισμένα προγράμματα λειτουργούν και με λίστες απαγορευμένων λέξεων. Μόλις βρεθεί κάποια από αυτές τις λέξεις σε κάποια ηλεκτρονική διεύθυνση ή στην ίδια την ιστοσελίδα, τότε μπλοκάρεται η πρόσβαση. Το πρόβλημα με τις λίστες τύπου «Όχι» είναι ότι πρέπει να αναβαθμίζονται συνεχώς. Μπλοκάρισμα ιστοσελίδων με απαγορευμένες λέξεις Τα πιο απλά φίλτρα της αγοράς μπλοκάρουν περιεχόμενο στο Διαδίκτυο χρησιμοποιώντας λίστα με απαγορευμένες λέξεις. Αυτές οι λέξεις κλειδιά δημιουργούνται και μπορούν να ανανεώνονται εύκολα και γρήγορα. Φιλτράρισμα βάσει αυτόματης ταξινόμησης του περιεχομένου Τα συστήματα αυτόματης ταξινόμησης αξιολογούν ολόκληρο το κείμενο που υπάρχει σε μια ιστοσελίδα. Χρησιμοποιούν για αυτό γνωστές στατιστικές μεθόδους, όπως αυτές που εφαρμόζουν τα φίλτρα ανεπιθύμητης αλληλογραφίας. Αυτοαξιολόγηση ιστοσελίδων Οι πάροχοι της διαδικτυακής πληροφορίας τοποθετούν εθελοντικά στον αντίστοιχο ιστοχώρο μια ετικέτα, η οποία δείχνει αν και σε ποιο βαθμό η ιστοσελίδα αυτή περιέχει συγκεκριμένο επιβλαβές υλικό για τους ανήλικους (π.χ. βία, γυμνό, σεξ, τζόγο, αλκοόλ, χυδαία γλώσσα, κ.λπ.). Οι ετικέτες και οι κατηγορίες έχουν δημιουργηθεί από την Ένωση Αξιολόγησης Περιεχομένου του Διαδικτύου ICRA (Internet Content Rating Association). Το φίλτρο Σελίδα 40 από 99

41 διαβάζει αυτές τις ετικέτες και αποφασίζει αν θα επιτρέψει την πρόσβαση, σύμφωνα με αυτά που οι γονείς επέλεξαν να επιτρέψουν στα παιδιά τους να δουν. Το πρόβλημα με αυτό το σύστημα είναι ότι εξαρτάται από το αν οι ιδιοκτήτες των ιστοσελίδων θα αξιολογήσουν εθελοντικά τις ιστοσελίδες τους, και μέχρι στιγμής, δεν είναι πολλοί αυτοί που το κάνουν. Συνδυασμός μεθόδων φιλτραρίσματος Οι βασικές προσεγγίσεις στο φιλτράρισμα συνδυάζονται σήμερα με πολλούς τρόπους με σκοπό να αυξηθεί η αποτελεσματικότητα, αλλά και για να διαφοροποιείται η προσβασιμότητα ανάλογα με την ηλικία. 3.3 Συμβουλές και οδηγίες προς τους μαθητές Μη δίνετε ποτέ προσωπικά σας στοιχεία και μην αποκαλύπτετε λεπτομέρειες της προσωπικής σας ζωής σε άλλους χρήστες του Διαδικτύου. Μη γνωστοποιείτε μέσω του Διαδικτύου τα στοιχεία επικοινωνίας σας σε αγνώστους. Μην αποκαλύπτετε τους κωδικούς πρόσβασης (password) που χρησιμοποιείτε. Μην επιχειρείτε συναλλαγές μέσω του Διαδικτύου για την αγορά προϊόντων και μη δίνετε στοιχεία που αφορούν πιστωτικές κάρτες. Κατά την επίσκεψή σας στους διάφορους δικτυακούς τόπους μη συμπληρώνετε φόρμες με τα παραπάνω στοιχεία, όταν σας ζητούνται. Σελίδα 41 από 99

42 Τα άτομα που γνωρίζετε στο Διαδίκτυο δεν είναι πάντοτε αυτά που ισχυρίζονται ότι είναι. Μπορεί να λένε ψέματα για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη σας. Μη δίνετε πληροφορίες που αφορούν τους φίλους σας, την οικογένειά σας ή το σχολείο σας σε άτομα που γνωρίζετε στο Διαδίκτυο. Μη συναντάτε μόνοι σας άτομα που γνωρίσατε από το Διαδίκτυο. Η συνάντηση πρέπει να πραγματοποιείται οπωσδήποτε σε δημόσιο χώρο και οι γονείς σας να είναι παρόντες. Να συζητάτε με τους δασκάλους σας, τους γονείς σας και με πρόσωπα που εμπιστεύεστε για τις δραστηριότητες σας στο Διαδίκτυο, ιδιαίτερα αν αντιμετωπίσετε οτιδήποτε περίεργο ή ασυνήθιστο. Να είστε επιφυλακτικοί ως προς την αποδοχή όσων διαβάζετε στο Διαδίκτυο ή αυτών που σας λένε οι άλλοι χρήστες του, πριν το υποβάλετε σε κρίση σας. Μη στέλνετε υλικό από το δικό σας υπολογιστή (φωτογραφίες, μουσική). Να έχετε πάντα υπόψη σας ότι τα προϊόντα της πνευματικής δημιουργίας (Μουσική, Λογοτεχνία, Κινηματογράφος, Video κλπ) προστατεύονται από τους νόμους και η διανομή τους μέσω του Διαδικτύου είναι παράνομη πράξη. Το ίδιο παράνομη πράξη θεωρείται και η διακίνηση προγραμμάτων υπολογιστών (Software) εκτός και αν ανήκουν στην κατηγορία του Ελεύθερου Λογισμικού (Open source software). Σε κάθε περίπτωση διαβάστε ή συμβουλευτείτε τους μεγαλύτερους όσον αφορά τους όρους χρήσης και τη δυνατότητα ελεύθερης διακίνησής του. Σελίδα 42 από 99

43 Μη χρησιμοποιείτε άκριτα οποιοδήποτε πρόγραμμα βρίσκεται στο Διαδίκτυο. Δεν είναι όλα τα προγράμματα ασφαλή ακόμα και αν εμφανίζονται ως παιχνίδια. Ίσως περιέχουν προγράμματα Δούρειους Ίππους και ιούς που μπορεί να βλάψουν τον υπολογιστή σας. Μην ανοίγετε από άγνωστους αποστολείς με περίεργα θέματα (subject) ή χωρίς θέμα. Είναι πολύ πιθανό να περιέχουν ιούς. Προσοχή στα επισυναπτόμενα αρχεία. Πολλά απ' αυτά είναι ιοί ή Δούρειοι Ίπποι και μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στον υπολογιστή σας. 3.4 Συμβουλές προς τους γονείς Φροντίστε να ενημερωθείτε για το Διαδίκτυο και τα πολλά οφέλη που προσφέρει σε σύγχρονες κοινωνίες όπως η δική μας. Μάθετε για ορισμένους κινδύνους που υπάρχουν, ώστε να εξασφαλίσετε στα παιδιά σας μία ασφαλή περιήγηση στον συναρπαστικό κόσμο του Διαδικτύου. Αντιμετωπίστε το Διαδίκτυο ως ένα σύγχρονο αγαθό με πολλές θετικές πτυχές και σαφώς λιγότερες αρνητικές. Διαβάστε τις οδηγίες μας προς τους μαθητές. Πιστεύουμε ότι θα σας φανούν χρήσιμες. Δείξτε στα παιδιά σας πως να χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο με ασφάλεια και συζητήστε μαζί τους για τους πιθανούς κινδύνους που υπάρχουν. Σελίδα 43 από 99

44 Μάθετε στα παιδιά σας να μην απαντούν ποτέ σε πρόστυχα ή δελεαστικά μηνύματα. Εξηγήστε τους πως αν λάβουν τέτοια μηνύματα ή μηνύματα που δεν κατανοούν, δεν φταίνε αυτά και ότι θα πρέπει να σας ενημερώσουν. Αναφέρετε άμεσα τέτοια κρούσματα στον πάροχο υπηρεσιών Διαδικτύου (ISP) που χρησιμοποιείτε. Μάθετε στα παιδιά σας να μην δίνουν ποτέ προσωπικά τους στοιχεία και πληροφορίες σε αγνώστους στο Διαδίκτυο. Προσπαθήστε να δημιουργήσετε μία οικογενειακή συμφωνία για τη χρήση του Διαδικτύου στο σπίτι. Δημιουργήστε μία λίστα με προτεινόμενους δικτυακούς τόπους και παιδικές ιστοσελίδες. Να επιβλέπετε τα παιδιά, ιδιαίτερα τα μικρότερα, κατά τη σύνδεσή τους με το Διαδίκτυο και ειδικά κατά τις πρώτες προσπάθειές τους. Τοποθετήστε τον υπολογιστή σε χώρο του σπιτιού με άμεση πρόσβαση από όλα τα μέλη της οικογένειας. Ελέγχετε τακτικά τις ιστοσελίδες που επισκέπτονται τα παιδιά μέσω των Αγαπημένων (bookmarks) και του Ιστορικού (history) του προγράμματος φυλλομετρητή (browser) που χρησιμοποιείτε. Εγκαταστήστε στον υπολογιστή του σπιτιού σας κάποιο ειδικό λογισμικό (φίλτρο) για τον έλεγχο του περιεχομένου του Διαδικτύου. Δείτε μερικά στη διεύθυνση internet-filter-review.toptenreviews.com Ελέγξτε τις δραστηριότητες μέσω Διαδικτύου στις οποίες επιδίδονται τα παιδιά σας και του σκοπού αυτών. Σελίδα 44 από 99

45 Αν το παιδί σας θέλει να συναντήσει κάποιο άτομο που γνώρισε στο Διαδίκτυο, εξηγήστε του τους λόγους που πρέπει να είναι επιφυλακτικό. Προτείνετε του όμως να το συνοδεύσετε σε μια τέτοια συνάντηση, αν επιμένει. Συστρατευτείτε στην καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου στο Διαδίκτυο καταγγέλλοντας οποιαδήποτε ιστοσελίδα με παράνομο περιεχόμενο στην Ελληνική Γραμμή Αναφοράς Παράνομου Περιεχομένου στο Internet ( 3.5 Συμβουλές προς τους εκπαιδευτικούς Φροντίστε να ενημερώνεστε τακτικά για Διαδίκτυο και τα οφέλη που προσφέρει στο έργο σας αλλά και τους κινδύνους που υπάρχουν. Αντιμετωπίστε το Διαδίκτυο ως ένα σύγχρονο αγαθό με πολλές θετικές πτυχές και σαφώς λιγότερες αρνητικές. Διαβάστε τις οδηγίες μας προς τους μαθητές. Πιστεύουμε ότι θα σας φανούν χρήσιμες. Προσπαθήστε οι πιο πάνω αρχές να εφαρμόζονται απαρέγκλιτα στο περιβάλλον του σχολικού εργαστηρίου. Συζητήστε με τους μαθητές σας για τα οφέλη αλλά και τους κινδύνους του Διαδικτύου και συνάψτε σε μία συμφωνία μαζί τους για τη χρήση του. Προσπαθήστε μέσω του διαλόγου και της επίδειξης καλών πρακτικών για την ανάπτυξη από τους μαθητές σας δεξιοτήτων κριτικής χρήσης του Διαδικτύου. Σελίδα 45 από 99

46 Δημιουργήστε μία λίστα δικτυακών τόπων με κατάλληλο περιεχόμενο που θα προωθεί το σεβασμό των ανθρώπινων αξιών και θα προαγάγει το γνωστικό και πνευματικό επίπεδο των μαθητών σας. Μην αφήνετε τους μαθητές σας χωρίς επίβλεψη κατά τη διάρκεια χρήσης του Διαδικτύου. Ελέγχετε τις ιστοσελίδες που επισκέπτονται οι μαθητές σας μέσω των Αγαπημένων (bookmarks) και του Ιστορικού (history) του προγράμματος φυλλομετρητή (browser). Αν συναντήσετε κάποια ιστοσελίδα με ακατάλληλο περιεχόμενο επικοινωνήστε με τον διαχειριστή της υπηρεσίας του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου. Συστρατευτείτε στην καταπολέμηση του παράνομου περιεχομένου στο Διαδίκτυο καταγγέλλοντας οποιαδήποτε ιστοσελίδα με παράνομο περιεχόμενο στην Ελληνική Γραμμή Αναφοράς Παράνομου Περιεχομένου στο Internet ( ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: Αναγνωρισμένοι φορείς 4.1 Ελληνικό κέντρο ασφαλούς διαδικτύου Η Δράση Ενημέρωσης Saferinternet.gr του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου και η εκστρατεία ενημέρωσης και επαγρύπνησης που διεξάγεται στη χώρα μας από το 2004, υλοποιούνται υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο πλαίσιο του προγράμματος Safer Internet. Σελίδα 46 από 99

47 Οι κύριοι στόχοι της δράσης Saferinternet.gr είναι: Η προστασία των ανήλικων χρηστών του Διαδικτύου από ακατάλληλο ή επιβλαβές για αυτούς περιεχόμενο, ή από ακατάλληλη ή επιβλαβή συμπεριφορά. Η ενημέρωση των γονέων για τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να προστατευθούν αλλά και να προστατεύσουν αποτελεσματικά τα παιδιά τους από τους κινδύνους που εγκυμονούν από τη μη ορθή χρήση των διαδραστικών τεχνολογιών, όπως είναι το Διαδίκτυο ή το κινητό τηλέφωνο. Η προώθηση των θετικών πλευρών των διαδραστικών τεχνολογιών, ως εργαλεία της καθημερινής μας ζωής. Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών για την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου και του κινητού τηλεφώνου, ενημερώνοντας τόσο για τα πολλαπλά οφέλη όσο και για τους πιθανούς κινδύνους, με στόχο τη δημιουργία πολλαπλασιαστικής δράσης μέσα στην τάξη. Η ενθάρρυνση του διαλόγου μεταξύ ανηλίκων και γονέων σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου, η προώθηση του ψηφιακού αλφαβητισμού και της κριτικής σκέψης. Η υποστήριξη, γονέων, εκπαιδευτικών, αλλά και ανήλικων χρηστών με κατάλληλο ενημερωτικό υλικό. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων, το Saferinternet.gr υλοποιεί σειρά δραστηριοτήτων όπως διοργάνωση ενημερωτικών εκδηλώσεων για το κοινό, σεμινάρια προς εκπαιδευτικούς, προώθηση θεμάτων που σχετίζονται με την ασφάλεια στο Διαδίκτυο στα ΜΜΕ, δημιουργία πολυμορφικού online και έντυπου ενημερωτικού υλικού, καθώς και τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές καμπάνιες. Το Saferinternet.gr συνεργάζεται με εκπροσώπους του κράτους, της βιομηχανίας των νέων τεχνολογιών καθώς και με Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό με πρωταρχικό σκοπό την εξασφάλιση ενός ασφαλέστερου διαδικτυακού περιβάλλοντος. Σελίδα 47 από 99

48 Η δράση Saferinternet.gr αποτελεί τον εθνικό εκπρόσωπο του Πανευρωπαϊκού Δικτύου Εθνικών Κέντρων Ενημέρωσης και Επαγρύπνησης Insafe, με 30 μέλη σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την Ισλανδία, τη Νορβηγία και τη Ρωσία. Στα πλαίσια του Insafe το Saferinternet.gr ανταλλάσει απόψεις, εμπειρίες, βέλτιστες πρακτικές και πληροφοριακό υλικό με τα άλλα Ευρωπαϊκά Κέντρα Ελληνική ανοιχτή γραμμή για το παράνομο περιεχόμενο στο διαδίκτυο (Safeline) H (SafeLine) ξεκίνησε τη λειτουργία της στις 14 Απριλίου Είναι η μοναδική ανοικτή γραμμή καταγγελιών παράνομου περιεχομένου στο Διαδίκτυο και επίσημο μέλος του INHOPE (Διεθνής Σύνδεσμος Ανοικτών Γραμμών Διαδικτύου) από τις 18 Οκτωβρίου Σελίδα 48 από 99

ONLINE GAMING. Όσα πρέπει να γνωρίζω! Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου

ONLINE GAMING. Όσα πρέπει να γνωρίζω! Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου ONLINE GAMING Όσα πρέπει να γνωρίζω! 210 6007686 www.safeline.gr Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου Διαδικτυακό παιχνίδι Μια από τις δημοφιλέστερες ασχολίες των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

Σάκης Ευαγγέλου Θόδωρος Θεμελής Σάκης Τζιουμάκης

Σάκης Ευαγγέλου Θόδωρος Θεμελής Σάκης Τζιουμάκης Σάκης Ευαγγέλου Θόδωρος Θεμελής Σάκης Τζιουμάκης 11η Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου (Safer Internet Day) σε περισσότερες από 100 χώρες σε όλο τον κόσμο Όλοι μαζί, για ένα καλύτερο Διαδίκτυο! Let s create a

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοι είναι κίνδυνοι που μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος από τη συχνή χρήση του υπολογιστή;

Ποιοι είναι κίνδυνοι που μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος από τη συχνή χρήση του υπολογιστή; Ποιοι είναι κίνδυνοι που μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος από τη συχνή χρήση του υπολογιστή; Ένας κίνδυνος της συχνής χρήσης του υπολογιστή είναι ο εθισμός. Εθισμό παθαίνει κάποιος όταν μένει πολύ ώρα μπροστά

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT:ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

PROJECT:ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ PROJECT:ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΟΜΑΔΑ 4: Πώς κάποιος μπορεί να μας παρενοχλήσει διαδικτυακά και τι μπορούμε να κάνουμε για το θέμα αυτό; ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗ ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΑΔΙΚΗΜΕΝΑΚΗ ΑΘΗΝΑ ΒΕΙΣΑΚΗ ΑΘΗΝΑ ΜΟΙΡΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εκφοβισμός [CyberBullying]

Εκφοβισμός [CyberBullying] Εκφοβισμός [CyberBullying] Τι ονομάζουμε Διαδικτυακό Εκφοβισμό; Πού είναι πιθανό να συμβεί; Συμβουλές για ασφαλή πλοήγηση; 1. Ο Διαδικτυακός Εκφοβισμός συνήθως έχει τη μορφή ενός εκφοβιστικού, ρατσιστικού,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑ - ΤΟΣΙΤΣΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ. Συμβουλές προς τους γονείς για τη χρήση του διαδικτύου

ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑ - ΤΟΣΙΤΣΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ. Συμβουλές προς τους γονείς για τη χρήση του διαδικτύου ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΡΣΑΚΕΙΑ - ΤΟΣΙΤΣΕΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ Συμβουλές προς τους γονείς για τη χρήση του διαδικτύου Αγαπητοί γονείς, H εξέλιξη της τεχνολογίας έχει κάνει το Διαδίκτυο (internet) ένα "δυνατό"

Διαβάστε περισσότερα

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Κίνδυνοι για τον Υπολογιστή μας Ανεπιθύμητα Μηνύματα (Spam) Ανεπιθύμητα Μηνύματα θεωρούνται τα μηνύματα εκείνα που υπό κανονικές συνθήκες οι χρήστες δεν θα επέλεγαν να δουν και τα

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός έρευνας-υπόθεση έρευνας

Σκοπός έρευνας-υπόθεση έρευνας Σκοπός έρευνας-υπόθεση έρευνας Η παρούσα έρευνα επιχειρεί να προσδιορίσει τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις που προκαλούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τους χρήστες τις. Ειδικότερα, βασικός σκοπός

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός έρευνας-υπόθεση έρευνας

Σκοπός έρευνας-υπόθεση έρευνας Σκοπός έρευνας-υπόθεση έρευνας Η παρούσα έρευνα επιχειρεί να προσδιορίσει τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις που προκαλούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τους χρήστες τις. Ειδικότερα, βασικός σκοπός

Διαβάστε περισσότερα

Μια έρευνα σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου από παιδιά προσχολικής ηλικίας έδειξε ότι είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ομάδα χρηστών του Διαδικτύου.

Μια έρευνα σχετικά με τη χρήση του Διαδικτύου από παιδιά προσχολικής ηλικίας έδειξε ότι είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ομάδα χρηστών του Διαδικτύου. Η χρήση των υπολογιστών με βάση την ηλικία των παιδιών Από 5 έως 6 ετών Από την ηλικία των 5 ετών, τα παιδιά αρχίζουν να θέλουν, να είναι ανεξάρτητα και να ζητάνε να εξερευνήσουν το διαδίκτυο μόνα τους.

Διαβάστε περισσότερα

Εθισμός στο Διαδίκτυο

Εθισμός στο Διαδίκτυο Προβλήματα υγείας από τη χρήση Η/Υ Μια ειδική περίπτωση: Εθισμός στο Διαδίκτυο 2 ο ΕΠΑ.Λ. ΧΑΝΙΩΝ Τμήμα Α1 Υπεύθυνοι Καθηγητές Π. Καπούλας (ΠΕ19), Μ. Καρτάκη (ΠΕ17.02) 1 Εισαγωγή Eθισμός στο διαδίκτυο Ευρύ

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικτυακή Σεξουαλική Παρενόχληση (Cyber Grooming)

Διαδικτυακή Σεξουαλική Παρενόχληση (Cyber Grooming) Διαδικτυακή Σεξουαλική Παρενόχληση (Cyber Grooming) Παρουσιάζουν: Πέτρος Καρακίτης, Παναγιώτης Καλοχωρίτης Α2, Πέτρος Μιχαήλ Α3 και Πάμφιλος Κουμίδης Α1 Τι είναι η Διαδικτυακή Σεξουαλική Παρενόχληση (Cyber

Διαβάστε περισσότερα

Ασφαλές Διαδίκτυο. Safe internet

Ασφαλές Διαδίκτυο. Safe internet Ασφαλές Διαδίκτυο Safe internet Η Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης στο Διαδίκτυο (Safer Internet Day) καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωπαίας Επιτρόπου Βιβιάν Ρέντινγκ και γιορτάζεται κάθε χρόνο τον

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1: ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ - ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1: ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ - ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1: ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ - ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Περιγραφή Αυτό το πρόγραμμα έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους μαθητές να γνωρίσουν τις υπηρεσίες και τις εφαρμογές του διαδικτύου καθώς και τους

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια του Διαδικτύου σε παιδιά και εφήβους

Ασφάλεια του Διαδικτύου σε παιδιά και εφήβους Ασφάλεια του Διαδικτύου σε παιδιά και εφήβους Εφηβεία:11-19 ετών «Τί συμβαίνει στην εφηβεία;» Μεγαλώνεις ιδιαίτερα γρήγορα σώμα σου αλλάζει Αλλάζει ο τρόπος σκέψης σου και το και το πώς «βλέπεις» τον κόσμο

Διαβάστε περισσότερα

Ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο

Ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο Ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο Διαδίκτυο Διαδίκτυο Θετικά του Διαδικτύου Μη ενδεδειγμένη χρήση Χρήση χωρίς επιτήρηση από τους γονείς Χρήση για περισσότερη από 1,5 ώρα την ημέρα Ελλοχεύει σοβαρούς κινδύνους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ

ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΡΙΣΜΟΙ ΟΔΗΓΙΕΣ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΧΡΗΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ & ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Κράτησε µυστικό τον κωδικό πρόσβασης του ηλεκτρονικού σου ταχυδροµείου.

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια στο Διαδίκτυο. Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. http://internet-safety.sch.gr

Ασφάλεια στο Διαδίκτυο. Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων. http://internet-safety.sch.gr Ασφάλεια στο Διαδίκτυο http://internet-safety.sch.gr Θεμελιώδεις Αρχές (αναφορικά με τους μαθητές): Διαδίκτυο: Βασικά Σημεία Τα παιδιά έχουν το δικαίωμα της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους.

Διαβάστε περισσότερα

Ασφαλής χρήση διαδικτύου και κινητού τηλεφώνου σε παιδιά και εφήβους

Ασφαλής χρήση διαδικτύου και κινητού τηλεφώνου σε παιδιά και εφήβους Ασφαλής χρήση διαδικτύου και κινητού τηλεφώνου σε παιδιά και εφήβους Ι. Τσιάντης MD, DPM, FRC Psych. Αν. Καθηγητής Παιδοψυχιατρικής Επιστημονικός Υπεύθυνος ΕΨΥΠΕ Ψυχαναλυτικός Ψυχοθεραπευτής Πρόεδρος Ιατρικών

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (CYBERBULLYING)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (CYBERBULLYING) ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ (CYBERBULLYING) ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ - ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΗΛΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΕ19 Ζητούμενο η θετική στάση... Λοιπον σήµερα ο µπαµπάς θα σε προστατέψει απο τον ηλεκτρονικό

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια στο Διαδίκτυο Μία υπηρεσία του ΠΣΔ ως εργαλείο Δια Βίου Μάθησης

Ασφάλεια στο Διαδίκτυο Μία υπηρεσία του ΠΣΔ ως εργαλείο Δια Βίου Μάθησης Ασφάλεια στο Διαδίκτυο Μία υπηρεσία του ΠΣΔ ως εργαλείο Δια Βίου Μάθησης http://internet-safety.sch.gr http://internet-safety.sch.gr Το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο (ΠΣΔ), εθνικό δίκτυο του ΥΠοΠαιΘ, εντείνει

Διαβάστε περισσότερα

Κατασκήνωση Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΑ.ΣΥ.Δ.Υ.)

Κατασκήνωση Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΑ.ΣΥ.Δ.Υ.) Κατασκήνωση Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΑ.ΣΥ.Δ.Υ.) Τομέας Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας CC BY-NC-SA 4.0 Τι μου αρέσει να κάνω στο Διαδίκτυο; Δυνατότητες Διαδικτύου Πληροφόρηση Επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Το να συκοφαντούμε ή να προσβάλουμε κάποιον στο Διαδίκτυο, μπορεί να θεωρηθεί δυσφήμιση ή εξύβριση ή κακόβουλη πράξη Ενδέχεται να επισύρει τιμωρία

Το να συκοφαντούμε ή να προσβάλουμε κάποιον στο Διαδίκτυο, μπορεί να θεωρηθεί δυσφήμιση ή εξύβριση ή κακόβουλη πράξη Ενδέχεται να επισύρει τιμωρία Το διαδίκτυο στη ζωή µας ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΘΕΟΔΩΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Φεβρουάριος, 2014 1 Θα µένατε ποτέ σε ένα πάρκο χωρίς επιτήρηση να συζητάτε, να παίζετε και δηµιουργείτε σχέσεις µε αγνώστους; 2 Θα µπαίνατε σε µια αίθουσα

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, 28 Ιανουαρίου 2014

Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, 28 Ιανουαρίου 2014 Ευρωπαϊκή Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων, 28 Ιανουαρίου 2014 ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ Υλικό από τον ιστότοπο της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Καθηγ.

Διαβάστε περισσότερα

Συμπεριφορά του Έφηβου Καταναλωτή

Συμπεριφορά του Έφηβου Καταναλωτή εργασία οικιακής οικονομίας Συμπεριφορά του Έφηβου Καταναλωτή Γιάννης Γαβριλάκης Β3 Εισαγωγή Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της εποχής μας είναι η υπερκατανάλωση υλικών αγαθών. Πλήττει όλες σχεδόν τις

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ενότητα 1)IΣΠΑΝΙΚΟ ΛΟΤΤΟ 1.1:Τι είναι το ισπανικό λόττο; 1.2:Τι πρέπει να προσέχει ο χρήστης διαδικτύου; 1.3:Παράδειγμα απάτης Ενότητα 2)Κοινωνική δικτύωση και πολιτική

Διαβάστε περισσότερα

8o Γενικό Λύκειο Πάτρας ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α` ΛΥΚΕΙΟΥ Τα κοινωνικά δίκτυα στη καθημερινότητα των έφηβων

8o Γενικό Λύκειο Πάτρας ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α` ΛΥΚΕΙΟΥ Τα κοινωνικά δίκτυα στη καθημερινότητα των έφηβων 8o Γενικό Λύκειο Πάτρας ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α` ΛΥΚΕΙΟΥ Τα κοινωνικά δίκτυα στη καθημερινότητα των έφηβων Τάξη: Α Τμήμα: Α1 Ομάδα - Βασίλης Κατσιδήμας - Νίκος Βγενόπουλος - Σωκράτης Ηλιόπουλος - Διονύσης

Διαβάστε περισσότερα

15 ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμαριάς. Ζαχαριάδης Γεώργιος Εκπαιδευτικός Πληροφορικής

15 ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμαριάς. Ζαχαριάδης Γεώργιος Εκπαιδευτικός Πληροφορικής 15 ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμαριάς Ζαχαριάδης Γεώργιος Εκπαιδευτικός Πληροφορικής Μάρτιος 2015 Είναι η χρήση της τεχνολογίας, ιδιαίτερα των κινητών τηλεφώνων και του Διαδικτύου, με σκοπό την εσκεμμένη (συναισθηματική)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών 2008/2173(INI) 20.11.2008 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την προστασία των καταναλωτών, ιδίως των ανηλίκων, όσον αφορά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ

ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Πληροφορίες για Μαθητές SOCIAL MEDIA Information Sheet for Μαθητές Η προσαρμογή στα ελληνικά πραγματοποιήθηκε με την επιμέλεια του Επιστημονικού Οργανισμού «Μαζί για την Εφηβική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ, ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ, ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ, ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΡΜΑΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μ.Ε.Υ ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Cyber bullying ή ηλεκτρονικός εκφοβισμός

Cyber bullying ή ηλεκτρονικός εκφοβισμός Cyber bullying ή ηλεκτρονικός εκφοβισμός Μια νέα μορφή εφηβικής παραβατικότητας και τρόποι αντιμετώπισης Θώμη Τσομπανίδου, εκπ/κός ΠΕ 05 Υπεύθυνη Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων ΔΔΕ Αρκαδίας Σχολικός εκφοβισμός(school

Διαβάστε περισσότερα

Το διαδίκτυο και ο σχολικός εκφοβισμός

Το διαδίκτυο και ο σχολικός εκφοβισμός Το διαδίκτυο και ο σχολικός εκφοβισμός Πλαγεράς Αντώνιος Τεχνολόγος Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΠΕ 17 03 Υπεύθυνος Συμβουλευτικού Σταθμού Δ.Δ.Ε. Ν. Μαγνησίας Επιστημονικός Συνεργάτης ΑΣΠΑΙΤΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΓΟΝΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΓΟΝΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΓΟΝΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ 210 6007686 www.safeline.gr Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου Ως γονείς

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία Προσωπικών Δεδομένων Ευφροσύνη Μπουρνού Έτος:

Προστασία Προσωπικών Δεδομένων Ευφροσύνη Μπουρνού Έτος: Προστασία Προσωπικών Δεδομένων Ευφροσύνη Μπουρνού Έτος:2018-2019 Ασφαλής πλοήγηση Η ιδιωτική σου ζωή είναι πολύτιμη. Για όλους μας υπάρχουν πράγματα που δεν θα θέλαμε να μοιραστούμε με άλλους ανθρώπους.

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Εξάρτιση, από Η/Υ. και τηλεόραση στο εξωτερικό. Αίτια και συνέπειες

Εφηβεία και Εξάρτιση, από Η/Υ. και τηλεόραση στο εξωτερικό. Αίτια και συνέπειες Εφηβεία και Εξάρτιση, από Η/Υ και τηλεόραση στο εξωτερικό. Αίτια και συνέπειες 1. Κριτήρια επιλογής θέματος Το παραπάνω θέμα επιλέχτηκε για τους κάτωθι λόγους: Είναι επίκαιρο Αποτελεί σημαντικό ζήτημα,

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία και Έφηβοι.

Τεχνολογία και Έφηβοι. Γενικό Λύκειο Βελεστίνου Τμήμα: Β2 Ερευνητική Εργασία Σχ. Έτος: 2014-2015 Τεχνολογία και Έφηβοι. Μαθητές 1) Πουτουρούδη Θεοδώρα 9) Μανούρα Μιχαέλα 2) Νατούδη Δήμητρα 10) Μπομπότης Φάνης 3) Μπαλαμώτη Σοφία

Διαβάστε περισσότερα

21 Days of Y ello Care.

21 Days of Y ello Care. Ασφάλεια στο διαδίκτυο για έφηβους Το διαδίκτυο είναι πλέον ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής μας. Είναι πηγή πληροφοριών, ενημέρωσης και δικτύωσης και είναι σίγουρα απαραίτητο σε όλους μας. Όλοι απολαμβάνουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΚΩΣΤΗΣ ΚΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ Α 2

ΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΚΩΣΤΗΣ ΚΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ Α 2 ΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΚΩΣΤΗΣ ΚΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ Α 2 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ INTERNET Το Internet είναι ένα πλέγμα από εκατομμύρια διασυνδεδεμένους υπολογιστές που εκτείνεται σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη και παρέχει τις υπηρεσίες

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 16 Ασφάλεια και Προστασία στο Διαδίκτυο. Εφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 16 Καραμαούνας Πολύκαρπος

Κεφάλαιο 16 Ασφάλεια και Προστασία στο Διαδίκτυο. Εφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 16 Καραμαούνας Πολύκαρπος Κεφάλαιο 16 Ασφάλεια και Προστασία στο Διαδίκτυο Εφαρμογές Πληροφορικής Κεφ. 16 Καραμαούνας Πολύκαρπος 16.1 Ασφάλεια υπολογιστικού συστήματος Κακόβουλο λογισμικό: το λογισμικό το οποίο εκ προθέσεως διαθέτει

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια στο διαδίκτυο Γονικός Έλεγχος

Ασφάλεια στο διαδίκτυο Γονικός Έλεγχος Ασφάλεια στο διαδίκτυο Γονικός Έλεγχος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Βασικές Συμβουλές για την προστασία των παιδιών Εργαλεία Γονικού ελέγχου Σύντομη παρουσίαση δύο αντιπροσωπευτικών εργαλείων γονικού ελέγχου Πηγές Χρήσιμες

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ: ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ: ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ: ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΤΟΥΜΕ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ; Όταν πάω στον υπολογιστή, μπορώ να βρω τα πάντα εκεί. Όμως πρέπει να προσέχω, στο μυαλό πάντα

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτικές ασφαλείας του ΠΣΔ. Εισηγητής: Καριπίδης Νικόλαος - Υπεύθυνος ΚΕ ΠΛΗΝΕΤ Δράμας

Πολιτικές ασφαλείας του ΠΣΔ. Εισηγητής: Καριπίδης Νικόλαος - Υπεύθυνος ΚΕ ΠΛΗΝΕΤ Δράμας ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΑΓΑΘΟ ή ΠΡΟΒΛΗΜΑ; ΕΡΕΥΝΑ ΕΥΡΩΒΑΡΟΜΕΤΡΟ Μόνο το 27% των Ελλήνων γονιών απαγορεύει στα παιδιά να επισκέπτονται κάποιες ιστοσελίδες στο Ίντερνετ Μόνο το 31% των Ελλήνων γονιών βάζει κανόνες, όπως

Διαβάστε περισσότερα

Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και το Διαδίκτυο είναι δύο σπουδαίες εφευρέσεις, χρήσιμες για τη διασκέδαση μικρών και μεγάλων. Στις μέρες μας, όμως, πολλά

Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και το Διαδίκτυο είναι δύο σπουδαίες εφευρέσεις, χρήσιμες για τη διασκέδαση μικρών και μεγάλων. Στις μέρες μας, όμως, πολλά Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια και το Διαδίκτυο είναι δύο σπουδαίες εφευρέσεις, χρήσιμες για τη διασκέδαση μικρών και μεγάλων. Στις μέρες μας, όμως, πολλά παιδιά σπαταλούν τον ελεύθερό τους χρόνο παίζοντας ηλεκτρονικά

Διαβάστε περισσότερα

ΗΓραμμήΒοηθείαςΥποΣΤΗΡΙΖΩ 80011 80015 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΚΟΡΜΑΣ

ΗΓραμμήΒοηθείαςΥποΣΤΗΡΙΖΩ 80011 80015 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΚΟΡΜΑΣ ΗΓραμμήΒοηθείαςΥποΣΤΗΡΙΖΩ 80011 80015 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΚΟΡΜΑΣ Εκπρόσωπος της Γραμμής Βοηθείας ΥποΣΤΗΡΙΖΩ Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου Μονάδα Εφηβικής Υγείας (Μ.Ε.Υ.) Β Παιδιατρική Κλινική Παν/μίου Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Co-funded by the European Union Quest. Quest

Co-funded by the European Union Quest. Quest 1 Καλωσορίσατε στο παιχνίδι "Δώσε το στον επόμενο!" Co-funded by the European Union Ένα εργαλείο για να σας βοηθήσει να γνωρίσετε μια δικαιοσύνη φιλική προς το παιδί Παίκτες Ηλικία 14-18 4-6 2 Χρονών Βάλτε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΚΟΒΟΥΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ.

ΚΑΚΟΒΟΥΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ. 0ΝΟΜΑ:ΡΑΦΑΕΛΑ ΜΑΡΙΑ ΣΙΔΕΡΗ 5ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ ΤΜΗΜΑ:Α 4 ΜΑΘΗΜΑ:ΒΙΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:ΚΑΠΟΥΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΘΕΜΑ:ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΚΟΒΟΥΛΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

«τ ι σ υ μ β α ί ν ε ι σ τ η ν εφηβεία;»

«τ ι σ υ μ β α ί ν ε ι σ τ η ν εφηβεία;» «τ ι σ υ μ β α ί ν ε ι σ τ η ν εφηβεία;» ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ μαζί για την εφηβική υγεία μαζί για την εφηβική υγεία ΜΑΖΙγια τηνεφηβικηυγεία ΜΟΝΑΔΑ ΕΦΗΒΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ (Μ.Ε.Υ.) Β ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΘΙΣΜΟΣ. ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ» Χρήση και Κατάχρηση Διαδικτύου σε παιδιά & εφήβους ΦΡΕΣΚΟΥ ΑΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μ.Ε.Υ.

«ΕΘΙΣΜΟΣ. ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ» Χρήση και Κατάχρηση Διαδικτύου σε παιδιά & εφήβους ΦΡΕΣΚΟΥ ΑΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μ.Ε.Υ. «ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ» Χρήση και Κατάχρηση Διαδικτύου σε παιδιά & εφήβους ΦΡΕΣΚΟΥ ΑΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μ.Ε.Υ. Άρτεμις Τσίτσικα - Λέκτορας Εφηβικής Παιδιατρικής Επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικτυακά εργαλεία και υπηρεσίες στην καθημερινή ζωή

Διαδικτυακά εργαλεία και υπηρεσίες στην καθημερινή ζωή Διαδικτυακά εργαλεία και υπηρεσίες στην καθημερινή ζωή 10. Ασφάλεια στο Διαδίκτυο http://users.sch.gr/galexiad galexiad@gmail.com 2 Περιεχόμενα Επικοινωνία & Ιδιωτικότητα Πληροφορία στο Διαδίκτυο Παιχνίδια

Διαβάστε περισσότερα

Το διαδίκτυο. 5 ο Δημοτικό Κιλκίς ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΩΥΣΙΔΟΥ ΜΕΝΙΑ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΩΣΤΑΣ ΝΙΚΟΛΑΕΒ ΙΩΑΚΕΙΜ ΚΑΤΣΑΚΗΣ

Το διαδίκτυο. 5 ο Δημοτικό Κιλκίς ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΩΥΣΙΔΟΥ ΜΕΝΙΑ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΩΣΤΑΣ ΝΙΚΟΛΑΕΒ ΙΩΑΚΕΙΜ ΚΑΤΣΑΚΗΣ Το διαδίκτυο 5 ο Δημοτικό Κιλκίς ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ 2015-16 ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΩΥΣΙΔΟΥ ΜΕΝΙΑ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΩΣΤΑΣ ΝΙΚΟΛΑΕΒ ΙΩΑΚΕΙΜ ΚΑΤΣΑΚΗΣ Χρήσιμες Συμβουλές Αναζήτηση πληροφοριών Αναμφισβήτητα δεν είναι όλες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΟ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ CYBER BULLYING. Μέλη Δ.Σ Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο

ΕΡΩΤΟ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ CYBER BULLYING. Μέλη Δ.Σ Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο ΕΡΩΤΟ-ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΟΥ CYBER BULLYING Βάνια Φισούν, Κλινική Ψυχολόγος, M.Sc Γεώργιος Φλώρος, Ειδ. Ψυχίατρος, Μ.Sc Μέλη Δ.Σ Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο

Διαβάστε περισσότερα

Ένα κοινωνικό δίκτυο είναι μία κοινωνική δομή που συμπεριλαμβάνει κόμβους (φυσικά πρόσωπα ή οργανισμούς) οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με σχέσεις

Ένα κοινωνικό δίκτυο είναι μία κοινωνική δομή που συμπεριλαμβάνει κόμβους (φυσικά πρόσωπα ή οργανισμούς) οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με σχέσεις Ένα κοινωνικό δίκτυο είναι μία κοινωνική δομή που συμπεριλαμβάνει κόμβους (φυσικά πρόσωπα ή οργανισμούς) οι οποίοι συνδέονται μεταξύ τους με σχέσεις όπως αξίες, οράματα, στόχοι, ιδέες, οικονομικές συναλλαγές,

Διαβάστε περισσότερα

«Μπορείς ν ανακαλύψεις περισσότερα για έναν άνθρωπο μέσα σε μία ώρα παιχνιδιού απ ότι μέσα σ ένα χρόνο συζήτησης» Πλάτων π.χ.

«Μπορείς ν ανακαλύψεις περισσότερα για έναν άνθρωπο μέσα σε μία ώρα παιχνιδιού απ ότι μέσα σ ένα χρόνο συζήτησης» Πλάτων π.χ. «Μπορείς ν ανακαλύψεις περισσότερα για έναν άνθρωπο μέσα σε μία ώρα παιχνιδιού απ ότι μέσα σ ένα χρόνο συζήτησης» Πλάτων 427-347 π.χ. Ερευνητική Εργασία Β Τάξης 1ου Γενικού Λυκείου Πάτρας Ομάδα Γ Το παιχνίδι

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Ορθής Χρήσης Διαδικτύου

Πολιτική Ορθής Χρήσης Διαδικτύου Πολιτική Ορθής Χρήσης Διαδικτύου Θα χρησιμοποιώ το διαδίκτυο στο σχολείο μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς υπό την επίβλεψη κάποιου εκπαιδευτικού. Δεν θα αναρτώ προσωπικές μου πληροφορίες στο διαδίκτυο.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜA (ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ) ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΡΑΝΑΣΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΥΡΙΤΣΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΩΣΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ

ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜA (ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ) ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΡΑΝΑΣΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΥΡΙΤΣΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΩΣΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΓΚΛΗΜA (ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ-ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ) ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΡΑΝΑΣΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΟΥΤΡΟΥΜΑΝΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΥΡΙΤΣΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΩΣΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ηλεκτρονικό έγκλημα είναι ένα συχνό φαινόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα Ερευνητικής Εργασίας «Νέοι και Διαδίκτυο : Ηλεκτρονικές φιλίες;»

Θέμα Ερευνητικής Εργασίας «Νέοι και Διαδίκτυο : Ηλεκτρονικές φιλίες;» 15 ο ΕΠΑΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2014-15 Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ Ερευνητική Ομάδα : Project Γ Θέμα Ερευνητικής Εργασίας «Νέοι και Διαδίκτυο : Ηλεκτρονικές φιλίες;» Μεθοδολογία Έρευνας Η έρευνα πραγματοποιήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΘΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΘΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΘΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ 16/10/17 ΣΚΟΠΟΣ Οραματιζόμαστε ένα σχολείο στο οποίο οι μαθητές να μπορέσουν να καταστούν σωστοί "ψηφιακοί" πολίτες. Συγκεκριμένα, στόχος μας είναι η ασφαλής πλοήγηση

Διαβάστε περισσότερα

Ρητορική Μίσους. στο Διαδίκτυο. Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου

Ρητορική Μίσους. στο Διαδίκτυο. Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου Ρητορική Μίσους στο Διαδίκτυο 210 6007686 www.safeline.gr Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου Ρητορική μίσους; Το διαδίκτυο και ειδικότερα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης άνοιξαν

Διαβάστε περισσότερα

Εθισμός στο διαδίκτυο και στα ηλεκρτονικά παιχνίδια

Εθισμός στο διαδίκτυο και στα ηλεκρτονικά παιχνίδια Εθισμός στο διαδίκτυο και στα ηλεκρτονικά παιχνίδια Βοζίκης Παρασκευάς Κατσιανάκης Παναγιώτης Μερεντίτη Ματρώνα Τέκου Κων/να Συριανού Βαρβάρα Τμήμα:Α'2 Σχολικό έτος:2016/2017 Διαδίκτυο Εθισμός στο Διαδίκτυο

Διαβάστε περισσότερα

Ορίζεται μια κατάσταση κατά την οποία χωρίς λόγο και για μεγάλο διάστημα ασκείται: Εσκεμμένη Απρόκλητη Συστηματική Επαναλαμβανόμενη βία Επιθετική

Ορίζεται μια κατάσταση κατά την οποία χωρίς λόγο και για μεγάλο διάστημα ασκείται: Εσκεμμένη Απρόκλητη Συστηματική Επαναλαμβανόμενη βία Επιθετική Ορίζεται μια κατάσταση κατά την οποία χωρίς λόγο και για μεγάλο διάστημα ασκείται: Εσκεμμένη Απρόκλητη Συστηματική Επαναλαμβανόμενη βία Επιθετική συμπεριφορά Πρόκειται για τη βία που εκδηλώνεται χρησιμοποιώντας

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια στο διαδίκτυο για έφηβους 21 Days of Y ello Care Διαβάζοντας αυτόν τον ενημερωτικό οδηγό, θα μάθεις:

Ασφάλεια στο διαδίκτυο για έφηβους 21 Days of Y ello Care Διαβάζοντας αυτόν τον ενημερωτικό οδηγό, θα μάθεις: Ασφάλεια στο διαδίκτυο για έφηβους Το διαδίκτυο είναι πλέον ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής μας. Είναι πηγή πληροφοριών, ενημέρωσης και δικτύωσης και είναι σίγουρα απαραίτητο σε όλους μας. Όλοι απολαμβάνουμε

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Μιχάλης Παρασκευάς. Δ/ντης Διεύθυνσης Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου και Δικτυακών Τεχνολογιών

Δρ. Μιχάλης Παρασκευάς. Δ/ντης Διεύθυνσης Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου και Δικτυακών Τεχνολογιών Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο Το Δίκτυο στην υπηρεσία της Εκπαίδευσης Οι υπηρεσίες και ο ρόλος του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου στη δομούμενη Κοινωνία της Γνώσης Δρ. Μιχάλης Παρασκευάς Δ/ντης Διεύθυνσης Πανελλήνιου

Διαβάστε περισσότερα

Η λέξη εθισμός, μπορεί να σας θυμίζει άσχημες εικόνες. Όμως υπάρχουν πολλά στάδια εθισμού. Κανείς δεν εθίζεται από τη μια στιγμή στην άλλη.

Η λέξη εθισμός, μπορεί να σας θυμίζει άσχημες εικόνες. Όμως υπάρχουν πολλά στάδια εθισμού. Κανείς δεν εθίζεται από τη μια στιγμή στην άλλη. Η λέξη εθισμός, μπορεί να σας θυμίζει άσχημες εικόνες. Όμως υπάρχουν πολλά στάδια εθισμού. Κανείς δεν εθίζεται από τη μια στιγμή στην άλλη. Παρόλα αυτά υπάρχουν μερικοί βασικοί χημικοί, ψυχολογικοί και

Διαβάστε περισσότερα

Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (28/1) Ημέρας Ασφαλούς Διαδικτύου (5/2) 14 ο Δημοτικό Σχολείο Ιλίου

Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (28/1) Ημέρας Ασφαλούς Διαδικτύου (5/2) 14 ο Δημοτικό Σχολείο Ιλίου Ημέρα Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (28/1) Ημέρας Ασφαλούς Διαδικτύου (5/2) 14 ο Δημοτικό Σχολείο Ιλίου Παρασκευή 8 Φεβρουαρίου 2013 Τι είναι τα προσωπικά δεδομένα; Κάθε πληροφορία που αναφέρεται σε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Ορίζουν μια κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοσχολική βία (bullying)

Ενδοσχολική βία (bullying) Ενδοσχολική βία (bullying) Τι είναι σχολικός εκφοβισμός Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που αυτό που τον ξεχωρίζει από το πείραγμα και τον τσακωμό, είναι η ένταση του, η διάρκεια του,

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Team Plus Τετάρτη, 20 Ιούλιος :16 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 21 Ιούλιος :58

Συντάχθηκε απο τον/την Team Plus Τετάρτη, 20 Ιούλιος :16 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 21 Ιούλιος :58 Όλο και περισσότεροι Έλληνες μπαίνουν πλέον στο Internet! Οι πιο έμπειροι είναι υποψιασμένοι για την σκοτεινή πλευρά του διαδικτύου, όμως οι περισσότεροι δυστυχώς ακόμα δεν έχουν ιδέα!!το ηλεκτρονικό έγκλημα,

Διαβάστε περισσότερα

Εισηγητές: Λιάπη Αγγελική Μωυσής Δαυίδ Φρανσές Έστερ

Εισηγητές: Λιάπη Αγγελική Μωυσής Δαυίδ Φρανσές Έστερ Εισηγητές: Λιάπη Αγγελική Μωυσής Δαυίδ Φρανσές Έστερ ΟΡΙΣΜΟΣ «Ένας μαθητής εκφοβίζεται ή θυματοποιείται όταν υποβάλλεται κατ επανάληψη και κατ εξακολούθηση σε αρνητικές ενέργειες από έναν ή περισσότερους

Διαβάστε περισσότερα

Κίνδυνοι και κανόνες ασφάλειας Διαδικτύου

Κίνδυνοι και κανόνες ασφάλειας Διαδικτύου Κίνδυνοι και κανόνες ασφάλειας Διαδικτύου Το Διαδίκτυο θα μπορούσε εύκολα να διεκδικήσει τον τίτλο ενός από τα θαύματα του σύγχρονου κόσμου. Πρόκειται για ένα μέσο που δίνει σε πραγματικό χρόνο πρόσβαση

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη και Προστασία Παιδιών από την Σεξουαλική Κακοποίηση

Πρόληψη και Προστασία Παιδιών από την Σεξουαλική Κακοποίηση Πρόληψη και Προστασία Παιδιών από την Σεξουαλική Κακοποίηση Ο ρόλος του Σχολείου και των Εκπαιδευτικών Χριστίνα Ιωάννου Εκπαιδευτική Ψυχολόγος Α Συντονιστική Επιτροπή Πρόληψης και Καταπολέμησης Σεξουαλικής

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

Συμβουλές για Ασφάλεια στo

Συμβουλές για Ασφάλεια στo Συμβουλές για Ασφάλεια στo 1 Το Facebook, ως το δημοφιλέστερο μέσο κοινωνικής δικτύωσης στις μέρες μας, έχει διευκολύνει σημαντικά την επικοινωνία και έχει φέρει κοντά τους ανθρώπους ανά τον κόσμο. Χρήστες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ. Όσα πρέπει να γνωρίζω! Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ. Όσα πρέπει να γνωρίζω! Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ Όσα πρέπει να γνωρίζω! 210 6007686 www.safeline.gr Γραμμή βοηθείας Ενημέρωση-Επαγρύπνηση Γραμμή παράνομου περιεχομένου Iστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρέχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ανεπιθύμητα μηνύματα θεωρούνται τα μηνύματα εκείνα που υπό κανονικές συνθήκες οι χρήστες δεν θα επέλεγαν να δουν και τα οποία διανέμονται

Διαβάστε περισσότερα

A Brave New World: Digital Citizenship in the 21st century. ΓΕΛ Πεντάπολης - Α Τάξη

A Brave New World: Digital Citizenship in the 21st century. ΓΕΛ Πεντάπολης - Α Τάξη A Brave New World: Digital Citizenship in the 21st century ΓΕΛ Πεντάπολης - Α Τάξη 2016-2017 Η εργασία αυτή έχει θέμα την ιδιότητα του πολίτη, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του στον ψηφιακό κόσμο.

Διαβάστε περισσότερα

Παιδιά και Γονείς μπροστά στις προκλήσεις και τους κινδύνους του Διαδικτύου. Νικολού Αγγελική, Εκπαιδευτικός Πληροφορικής στο 1 ο ΠΠΔΣ Ιωαννίνων

Παιδιά και Γονείς μπροστά στις προκλήσεις και τους κινδύνους του Διαδικτύου. Νικολού Αγγελική, Εκπαιδευτικός Πληροφορικής στο 1 ο ΠΠΔΣ Ιωαννίνων Παιδιά και Γονείς μπροστά στις προκλήσεις και τους κινδύνους του Διαδικτύου Νικολού Αγγελική, Εκπαιδευτικός Πληροφορικής στο 1 ο ΠΠΔΣ Ιωαννίνων Για τους Γονείς Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι τα παιδιά

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Μηχανικών Η/Υ Τηλεπικοινωνιών και δικτύων Εργασία για το μάθημα: Τεχνολογίες Εκπαίδευσης Αλαμπάνου Αγγελική Απιτιαγοπούλου Αγγελική Κολιός Ιωάννης Κουμής Μιχαήλ Μαραβέλης Ιωάννης

Διαβάστε περισσότερα

Το διαδίκτυο. Πηγή γνώσηςενημέρωσης-κοινωνική ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΦΤΙΑΧΝΟΥΝ ΑΛΛΟΥΣ ΓΑΛΑΞΙΕΣ.

Το διαδίκτυο. Πηγή γνώσηςενημέρωσης-κοινωνική ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΦΤΙΑΧΝΟΥΝ ΑΛΛΟΥΣ ΓΑΛΑΞΙΕΣ. Το διαδίκτυο. Πηγή γνώσηςενημέρωσης-κοινωνική επαφή. ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΟΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΦΤΙΑΧΝΟΥΝ ΑΛΛΟΥΣ ΓΑΛΑΞΙΕΣ. ΤΑ ΟΦΕΛΗ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ Η δυνατότητα δημιουργίας δεσμών με μεγάλο βαθμό. Η δυνατότητα

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλεια στο διαδίκτυο για ενήλικες

Ασφάλεια στο διαδίκτυο για ενήλικες Ασφάλεια στο διαδίκτυο για ενήλικες Το διαδίκτυο είναι πλέον ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής μας. Είναι πηγή πληροφοριών, ενημέρωσης και δικτύωσης και είναι σίγουρα απαραίτητο σε όλους μας. Όλοι απολαμβάνουμε

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

Ο ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Ο ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Η Έρευνα μας Ο Εθισμός στο Διαδίκτυο 2008-2010 Γενικότερα τι σημαίνει ο εθισμός, ειδικότερα τι σημαίνει εθισμός στο Διαδίκτυο και πως αυτό ορίζεται; Ως εθισμός αντιμετωπίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Safer Internet Day 2017

Safer Internet Day 2017 Safer Internet Day 2017 Τρίτη, 7 Φεβρουαρίου 2017 2 ο Δημοτικό Σχολείο Αιγινίου Κε.Πλη.Νε.Τ. Πιερίας Διαδικτυακός Εκφοβισμός Τι είναι ο Διαδικτυακός Εκφοβισμός; Ο διαδικτυακός εκφοβισμός (cyberbullying)

Διαβάστε περισσότερα

EU Kids Online II: Ευρήματα. Δρ. Λίζα Τσαλίκη Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

EU Kids Online II: Ευρήματα. Δρ. Λίζα Τσαλίκη Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών EU Kids Online II: Ευρήματα Δρ. Λίζα Τσαλίκη Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Το πρόγραμμα EU Kids Online II Το θεματικό δίκτυο EU Kids Online II: Enhancing Knowledge Regarding European Children

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Τι πρέπει να γνωρίζω! Ha!! your profile name password Ha!! η «αποπλάνηση» Ελληνικό µέσω Κέντρο Διαδικτύου Ασφαλούς Διαδικτύου Γραµµή Βοηθείας 210 6007686 (Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς

Διαβάστε περισσότερα

Τί είναι ο σχολικός εκφοβισμός;

Τί είναι ο σχολικός εκφοβισμός; Τί είναι ο σχολικός εκφοβισμός; 0 Ο σχολικός εκφοβισμού χαρακτηρίζεται από την επαναλαμβανόμενη, απρόκλητη παρενόχληση, κάποιου παιδιού το οποίο δυσκολεύεται να υπερασπιστεί τον εαυτό του. 0 Στην πραγματικότητα,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΩΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΥΠΡΟΥ. Εσωτερικός Κανονισμός. Παρουσία Σώματος Προσκόπων Κύπρου στο διαδίκτυο

ΣΩΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΥΠΡΟΥ. Εσωτερικός Κανονισμός. Παρουσία Σώματος Προσκόπων Κύπρου στο διαδίκτυο ΣΩΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Εσωτερικός Κανονισμός Παρουσία Σώματος Προσκόπων Κύπρου στο διαδίκτυο Λευκωσία Σεπτέμβριος 2010 ΣΩΜΑ ΠΡΟΣΚΟΠΩΝ ΚΥΠΡΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑ Σ.Π.Κ. ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Περιεχόμενα:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών 2008/2173(INI) 26.1.2009 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 1-14 Σχέδιο έκθεσης Toine Manders (PE416.256v01-00) σχετικά με την προστασία

Διαβάστε περισσότερα

Ανήλικος καταναλωτής: Ευκαιρίες, κίνδυνοι και μέσα προστασίας. Ομιλία Συνηγόρου του Καταναλωτή, κου Ευάγγελου Ζερβέα, στο Κολέγιο Αθηνών

Ανήλικος καταναλωτής: Ευκαιρίες, κίνδυνοι και μέσα προστασίας. Ομιλία Συνηγόρου του Καταναλωτή, κου Ευάγγελου Ζερβέα, στο Κολέγιο Αθηνών Ανήλικος καταναλωτής: Ευκαιρίες, κίνδυνοι και μέσα προστασίας Ομιλία Συνηγόρου του Καταναλωτή, κου Ευάγγελου Ζερβέα, στο Κολέγιο Αθηνών 30 Νοεμβρίου 2011 Εισαγωγή Καταναλωτής είναι κάθε άτομο, για το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

Ασφαλής Χρήση του Διαδικτύου Ο ρόλος της εκπαίδευσης

Ασφαλής Χρήση του Διαδικτύου Ο ρόλος της εκπαίδευσης Διαφάνεια 1 Ασφαλής Χρήση του Διαδικτύου Ο ρόλος της εκπαίδευσης Δρ. Ναλμπάντη Θεοδώρα Σχολική Σύμβουλος Πληροφορικής Θράκης Σελ. 1 από 50 Διαφάνεια 2 Τα παιδιά σήμερα. Κινητό Κονσόλα παιχνιδιού Ποντίκι

Διαβάστε περισσότερα

Διαδίκτυο είναι ένα σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων και υπολογιστών που απλώνεται σε όλο τον κόσμο και έχουν πρόσβαση σε αυτό εκατομμύρια χρήστες.

Διαδίκτυο είναι ένα σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων και υπολογιστών που απλώνεται σε όλο τον κόσμο και έχουν πρόσβαση σε αυτό εκατομμύρια χρήστες. Διαδίκτυο είναι ένα σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων και υπολογιστών που απλώνεται σε όλο τον κόσμο και έχουν πρόσβαση σε αυτό εκατομμύρια χρήστες. Για να επιτευχθεί αυτό όλοι οι υπολογιστές και τα επιμέρους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ2ΟΥ ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ2ΟΥ ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Α ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ2ΟΥ ΓΕΛ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Ερευνητικά Ερωτήματα: 1. Τι είναι το Διαδίκτυο και ποιες δυνατότητες μας προσφέρει ; 2. Ποιοί είναι οι κίνδυνοι από την κακή ή υπερβολική

Διαβάστε περισσότερα

2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΟΜΑΔΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ

2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΟΜΑΔΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ 2ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΟΜΑΔΑ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ BULLYING To Bullying (Εκφοβισμός) είναι μία επιθετική συμπεριφορά - σωματική, λεκτική, ψυχολογική, ή και κοινωνική- που εκδηλώνεται σκόπιμα,

Διαβάστε περισσότερα

Άρης Π. Λούβρης http://internet-safety.sch.gr

Άρης Π. Λούβρης http://internet-safety.sch.gr Αξιοποίηση του ιστοχώρου «Ασφάλεια στο Διαδίκτυο» από την εκπαιδευτική κοινότητα με στόχο τους γονείς και τα παιδιά Άρης Π. Λούβρης http://internet-safety.sch.gr Η Ασφάλεια στη χώρα του Διαδικτύου όλοι

Διαβάστε περισσότερα

Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων.

Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων. 1. Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων. Υπολογίζεται ότι περίπου ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα σεξουαλικής βίας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής κακοποίησης. Μπορείτε να βοηθήσετε να μη

Διαβάστε περισσότερα

Προσωπικά δεδομένα στο Διαδίκτυο: Τα δικαιώματα & οι υποχρεώσεις μας

Προσωπικά δεδομένα στο Διαδίκτυο: Τα δικαιώματα & οι υποχρεώσεις μας Προσωπικά δεδομένα στο Διαδίκτυο: Τα δικαιώματα & οι υποχρεώσεις μας Δρ. Κωνσταντίνος Λιμνιώτης Πληροφορικός Ελεγκτής klimniotis at dpa.gr Τι είναι προσωπικά δεδομένα; Προσωπικά δεδομένα είναι κάθε πληροφορία

Διαβάστε περισσότερα

5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2013 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2013 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ 5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2013 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΣΦΑΛΟΥΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΗ GOOGLE Ο αριθμός των κατοίκων της Ελλάδας με πρόσβαση στο διαδίκτυο ξεπερνά τα 4 εκατομμύρια.

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας Σχολ. Έτος: 2012-2013 52ο Γυμνάσιο Αθηνών

Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας Σχολ. Έτος: 2012-2013 52ο Γυμνάσιο Αθηνών «Ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο» Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας Σχολ. Έτος: 2012-2013 52ο Γυμνάσιο Αθηνών Υπεύθυνοι Καθηγητές: Βαρελάς Φ., Σουλτανόπουλος Μ. Συμμετέχοντες μαθητές 1. Γκόζγκος Βασίλης 11. Δημάκη

Διαβάστε περισσότερα

Έφηβος και Διαδίκτυο Ο Ρόλος του Γονέα

Έφηβος και Διαδίκτυο Ο Ρόλος του Γονέα Έφηβος και Διαδίκτυο Ο Ρόλος του Γονέα 22 Μαρτίου 2014 Ανδρέας Ευαγόρου Ψυχολόγος Εφηβεία Ψυχική και σωματική ανάπτυξη Πέρασμα από την παιδική στην ενήλικη ζωή Ενδοψυχικές αναδομήσεις Ανάγκη αυτονομίας

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Ημερησίων Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α )

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Ημερησίων Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) 29 Μαΐου 2014 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Ημερησίων Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) Α1. Ο συγγραφέας αναφέρεται στο φαινόμενο της έξαρσης της νεανικής εγκληματικότητας

Διαβάστε περισσότερα