Λήψη Απόφασης, Μια Τέχνη Στο Σύγχρονο Πεδίο Της Μάχης Και η εφαρµογή της από τις επιχειρήσεις

Transcript

1

2 Λήψη Απόφασης, Μια Τέχνη Στο Σύγχρονο Πεδίο Της Μάχης Και η εφαρµογή της από τις επιχειρήσεις Καθηµερινά καλούµαστε να πάρουµε αποφάσεις για διάφορα ζητήµατα, από τα πιο µικρά µέχρι τα πιο µεγάλα. Οι πιο πολλές απ αυτές λαµβάνονται γρήγορα και είναι συνήθως αποτέλεσµα παρόρµησης ή συναισθηµατισµού. Άλλες πάλι για να ληφθούν, απασχολούν τη σκέψη µας για κάποιο χρόνο, µικρό ή µεγάλο. Συνήθως όµως είναι θέµα ατοµικής ιδιοσυγκρασίας (αποφασιστικός αναποφάσιστος) και υποκειµενικής κρίσεως. Λαµβάνουµε υπόψη µόνο όσα δεδοµένα είναι γνωστά ή διαθέσιµα και πρέπει να περιµένουµε να δούµε τα αποτελέσµατα των πράξεων µας, προκειµένου να κρίνουµε αν οι αποφάσεις µας ήταν σωστές ή λανθασµένες ή αν ήταν οι καλύτερες δυνατές. Τα πράγµατα γίνονται ακόµη πιο πολύπλοκα, όταν πρόκειται για αποφάσεις οι οποίες λαµβάνονται από οργανισµούς ή επιχειρήσεις. Οι επιπτώσεις των αποφάσεων που καλούνται να λάβουν τα στελέχη σε αυτές, ξεπερνάνε τα στενά πλαίσια των ατόµων και πολλές φορές έχουν καθοριστική σηµασία, ακόµα για την επιβίωση του ίδιου του οργανισµού. Στην περίπτωση αυτή, η λήψη µιας απόφασης απαιτεί λεπτοµερή εξέταση όλων των παραγόντων που επηρεάζουν το υπό εξέταση πρόβληµα. Οι αποφάσεις συνήθως λαµβάνονται κάτω από συνθήκες αβεβαιότητας και κινδύνου. Ο προϊστάµενος και οι σύµβουλοι του, θα κληθούν πολλές φορές να σχεδιάσουν µε βάση υποθέσεις και όχι δεδοµένα. Η έρευνα των τάσεων της αγοράς, καθώς επίσης και η βιοµηχανική κατασκοπία που ανθεί στις µέρες µας, είναι µόνο δύο από τις µεθόδους στις οποίες καταφεύγουν οι επιχειρήσεις, προκειµένου να ελαχιστοποιήσουν τις υποθέσεις πάνω στις οποίες θα στηρίξουν τις αποφάσεις τους. Ορισµός και σηµασία της Λήψης Αποφάσεων Σε γενικές γραµµές, µε τον όρο «λήψη αποφάσεων», εννοούµε µια διαδικασία επιλογής µεταξύ δύο ή περισσότερων εναλλακτικών λύσεων. Η επιλογή αυτή είναι αναγκαία, εξαιτίας της διαφοράς που υπάρχει µεταξύ της παρούσας κατάστασης και µιας επιθυµητής κατάστασης στο µέλλον. Η διαφορά αυτή µπορεί να είναι ένα πρόβληµα ή µια ευκαιρία για την οποία θα πρέπει να ληφθεί σχετική απόφαση. Οι εναλλακτικές λύσεις αναφέρονται στον τρόπο, τις ενέργειες, τα µέσα, το χρόνο κτλ., µε τα οποία η υπάρχουσα κατάσταση θα οδηγηθεί προς την επιθυµητή τελική κατάσταση που θέλουµε να γίνει πραγµατικότητα Από την εποχή του τεϊλορισµού και του φορντισµού, οι οποίοι θεµελίωσαν τις αρχές της οργάνωσης των επιχειρήσεων και την αυτοµατοποιηµένη συνεχή γραµµή παραγωγής αντίστοιχα, η ανάγκη για την αύξηση της παραγωγικότητας, είναι µείζονος σηµασίας για τις επιχειρήσεις. Η αναγνώριση της σηµασίας της λήψης αποφάσεων για την αποτελεσµατική λειτουργία, την εξέλιξη και την επιβίωση τους, έχει οδηγήσει στην έρευνα και την κωδικοποίηση µιας ευρείας γκάµας γνώσεων και δεξιοτήτων. Πολλοί µιλάνε για την επιστήµη του «Μάνατζµεντ», ή αλλιώς της «διοίκησης των επιχειρήσεων», η διδασκαλία της οποίας «φιγουράρει» στις πρώτες θέσεις των πιο φηµισµένων πανεπιστηµίων παγκοσµίως.

3 ιαδικασία Λήψης Αποφάσεων (ΛΗΑΠ) Οι Στρατοί κάθε χώρας, όπως και κάθε οργανισµός, καλούνται καθηµερινά να λάβουν αποφάσεις, είτε αυτές αφορούν θέµατα ρουτίνας, είτε την ίδια τους την επιβίωση, σε περίοδο κρίσεων πολέµου. Τα δε στελέχη τους, ανάλογα µε τη θέση τους και το βαθµό τους, καλούνται να συµβάλλουν ποικιλοτρόπως, έτσι ώστε ο εκάστοτε ιοικητής να λάβει την ορθότερη απόφαση, η οποία θα οδηγήσει στην επιθυµητή τελική κατάσταση του προϊσταµένου του. Η ΛΗΑΠ, η αλλιώς MDMP (Military Decision Making Process), είναι µία από τις διαδικασίες τις οποίες ανέπτυξε ο αµερικάνικος στρατός, προκειµένου να βελτιώσει την αποτελεσµατικότητα του κατά τη λήψη των αποφάσεων. Η διαδικασία αυτή µεταλαµπαδεύτηκε στην Ελλάδα από το εξωτερικό, µέσα από τις συνεκπαιδεύσεις των ανδρών του Ελληνικού Στρατού και ιδιαίτερα των Ελληνικών Ειδικών υνάµεων, µε τις αντίστοιχες Αµερικάνικες. Οι ελληνικές Ειδικές υνάµεις, από πολύ νωρίς αναγνώρισαν τα πλεονεκτήµατα της παραπάνω διαδικασίας και εισήγαγαν τη διδασκαλία τους στα στελέχη τους, µε σκοπό να αυξήσουν τη αποτελεσµατικότητα τους. Η διαδικασία, αποτελείται από 7 διακριτά στάδια - βήµατα, το κάθε ένα από τα οποία παράγει συγκεκριµένα δεδοµένα, στα οποία βασίζεται το επόµενο βήµα. Τελικός σκοπός, είναι η κατά το δυνατόν αρτιότερη επεξεργασία των δεδοµένων και η ανακάλυψη τυχών ελλείψεων κενών κατά τη σχεδίαση, ώστε µε το πέρας της διαδικασίας, το στρατιωτικό τµήµα να είναι έτοιµο να αναλάβει επιχείρηση, έχοντας επιλέξει τον καλύτερο από τους προτεινόµενους τρόπο ενεργείας. Η ΛΗΑΠ αποτελεί µια διαδικασία, µια σειρά από αρχές σχεδίασης. Η υλοποίηση τους αποτελεί την τεχνική, η οποία θα πρέπει να είναι χρηστική και λειτουργική. Το τελικό προϊόν της ΛΗΑΠ είναι πιο σηµαντικό από την ίδια τη διαδικασία. Το χαρακτηριστικό αυτό, την καθιστά κατάλληλη και από τις επιχειρήσεις. Χρήση της ιαδικασίας από τις Επιχειρήσεις Η εφαρµογή της ΛΗΑΠ από τις επιχειρήσεις, µπορεί να συµβάλλει σηµαντικά στη λήψη ορθών αποφάσεων. Παρόλο που δεν αποτελεί µία ακόµα µαγική συνταγή η οποία υπόσχεται την επίλυση όλων των προβληµάτων, αποτελεί µια πολύ συµπαγή µα και ταυτόχρονα ευέλικτη διαδικασία. Ο κύριος παράγοντας για την υιοθέτηση της από τις επιχειρήσεις, είναι διότι έχει σχεδιαστεί για τη λήψη αποφάσεων τόσο σε στρατηγικό, όσο και σε τακτικό πλαίσιο. Το στρατηγικό πλαίσιο για τις επιχειρήσεις µπορεί να αφορά αποφάσεις καθοριστικής σηµασίας για την επιβίωση της, ενώ το τακτικό, αποφάσεις οι οποίες θα πρέπει να ληφθούν σε τοπικό επίπεδο. Ένα άλλο σηµαντικό χαρακτηριστικό, είναι ότι κάθε βήµα της διαδικασίας βασίζεται σε συγκεκριµένα δεδοµένα του προηγούµενου βήµατος. Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικό, διότι εξασφαλίζει ότι η οµάδα η οποία διεξάγει τη ΛΗΑΠ, βρίσκεται σε σωστό δρόµο και δεν σπαταλά το χρόνο της άσκοπα.

4 ΠΗΓΕΣ: 1. Γ. ηµητρόπουλος, Λήψη Απόφασης, Μια τέχνη στο Σύγχρονο Πεδίο Μάχης, ΤΥΕΣ, Αθήνα, Α. Μπουραντάς - Α. Βάθης, Χ. Παπακωνστανίινου - Π. Ρεκλείτης Αρχές Οργάνωσης και ιοίκησης Επιχειρήσεων και Υπηρεσιών - Βιβλίο Μαθητή, ΟΕ Β, Αθήνα, 1999 Σηµειώσεις: Ο συγγραφέας του βιβλίου, Ανθλγος (ΠΖ) Γεώργιος ηµητρόπουλος, είναι απόφοιτος της ΣΜΥ (1996) και του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστηµίου (τµήµα Ευρωπαϊκού Πολιτισµού) Υπηρετεί στη ιεύθυνση Ειδικών υνάµεων του ΓΕΣ. Υπήρξε στο παρελθόν εκπαιδευτής στο ΚΕΑΠ και στο ΙΚΕΕ της Γερµανίας, διδάσκοντας αντικείµενα των Ειδικών υνάµεων, σε στελέχη όλων των βαθµίδων, της χώρας µας, αλλά και του ΝΑΤΟ. Η πολύχρονη εµπειρία του στη διδασκαλία, αντικατοπτρίζεται στον τρόπο µε τον οποίο είναι γραµµένο το παραπάνω βιβλίο, το οποίο είναι κατανοητό ακόµα και από άτοµα χωρίς προηγούµενες γνώσεις. Το βιβλίο αποστέλλεται µέσω ταχυδροµείου, κατόπιν επικοινωνίας στο τηλ

5 Βήµατα και ενέργειες κατά τη ΛΗΑΠ ιαταγή - σχέδιο προϊσταµένου κλιµακίου Πρόβλεψη για µελλοντικές ενέργειες Βήµα 1 - Λήψη Αποστολής Αρχικές κατευθύνσεις κτη Αρχικό χρονοδιάγραµµα Προειδοποιητική ιαταγή Περιπολάρχη Προειδοποιητική ιαταγή ιαταγή - σχέδιο προϊσταµένου κλιµακίου Αρχικές κατευθύνσεις κτη ιαθέσιµες πληροφορίες προϊσταµένου κλιµακίου Επικαιροποιηµένες εκτιµήσεις προϊσταµένου κλιµακίου ιαθέσιµες πληροφορίες από άλλες υπηρεσίες Αρχικό Χρονοδιάγραµµα Προειδοποιητική ιαταγή Περιπολάρχη Βήµα 2 - Ανάλυση Αποστολής Ανάλυση της αποστολής και της πρόθεσης του προϊσταµένου σχηµατισµού (1 και 2 κλιµάκια πάνω) ιεξαγωγή αρχικής Π3Ε Καθορισµός Επιβαλλόµενων, Απορρέουσων και Βασικών Υποχρεώσεων Καθορισµός των διατιθέµενων µέσων και αναγνώριση των επιπρόσθετων µέσων που απαιτούνται για την εκπλήρωση των βασικών αποστολών. Καθορισµός Περιορισµών (απαιτήσεων και απαγορεύσεων) Αναγνώριση Γεγονότων και Ανάπτυξη Υποθέσεων Καθορισµός Ρίσκου Κινδύνου Αναγνώριση των απαιτήσεων του προϊσταµένου κτη σε Κρίσιµες Πληροφορίες (CCIR -Commander's Critical Information Requirements). Ανάπτυξη του Σχεδίου Αναζήτησης Πληροφοριών Επικαιροποίηση Επιχειρησιακού Χρονοδιαγράµµατος Προτεινόµενη Αναδιατυπωµένη Αποστολή ιεξαγωγή σύσκεψης Ανάλυσης της Αποστολής Έγκριση Αναδιατυπωµένης Αποστολής Ανάπτυξη και έκδοση αρχικών κατευθύνσεων κτη περιπόλου Ανάπτυξη και Έκδοση Αρχικών Κατευθύνσεων Σχεδίασης Έκδοση προειδοποιητικής διαταγής. Αναθεώρηση των γεγονότων και των υποθέσεων. Προειδοποιητική ιαταγή Προειδοποιητική ιαταγή περιπολάρχη Αναδιατυπωµένη αποστολή (ποιος, τί, που, πότε, γιατί) Αρχική ιδέα ενεργείας κτη, κατευθύνσεις σχεδίασης, Καθορισµός των απαιτήσεων του προϊσταµένου κτη σε κρίσιµες Πληροφορίες (ΠΠ, ΑΠ, ΟΣΦΠ, ΑΠΦ ) Ενηµερωµένα δεδοµένα Π3Ε και εκτιµήσεις Υποθέσεις Και επιπλέον τα παρακάτω Πρόθεση περιπολάρχη προϊσταµένου κτη Λοιπά διαγράµµατα από την ανάλυση αποστολής Κριτήρια δοκιµασίας των ΤΕ Κριτήρια αξιολόγησης και σύγκρισης των ΤΕ Βήµα 3 - Ανάπτυξη ΤΕ Ανάλυση της σχετικής µαχητικής ισχύος των εχθρικών και των φίλιων δυνάµεων (όλη η περίπολος). Παραγωγή Επιλογών (όλη η περίπολος).

6 Ανάπτυξη του Τρόπου Ενεργείας. Οργάνωση του Τµήµατος. Προετοιµασία σχεδιαγραµµάτων. Εφαρµογή των Κριτηρίων οκιµασίας και Αξιολόγησης των ΤΕ. (screening criteria) ιαγράµµατα τρόπων ενεργείας (ΤΕ) Αναθεώρηση κατευθύνσεων σχεδίασης Ενηµερωµένες εκτιµήσεις Βήµα 4 - Ανάλυση ΤΕ Συλλογή των εργαλείων. Καταγραφή όλων των φιλίων δυνάµεων. Καταγραφή και ανάρτηση της λίστας µε τις υποθέσεις. Καταγραφή και Ανάρτηση των Κρισίµων Συµβάντων και των Σηµείων Λήψεως Απόφασης Καθορισµός των κριτηρίων αξιολόγησης. Επιλογή του τρόπου διεξαγωγής του πολεµικού παιγνίου. Επιλογή του Τρόπου Καταγραφής και Απεικόνισης Αποτελεσµάτων. Πραγµατοποίηση Πολεµικού Παιγνίου και χρήση των αποτελεσµάτων Ενηµερωµένες εκτιµήσεις Βελτιωµένοι ΤΕ Κριτήρια αξιολόγησης Αποτελέσµατα πολεµικού παιγνίου Βήµα 5 - Σύγκριση ΤΕ Ανάλυση πλεονεκτηµάτων και µειονεκτηµάτων των ΤΕ Σύγκριση των ΤΕ Ανάπτυξη του επιλεχθέντα ΤΕ ιεξαγωγή ενηµέρωσης επιλογής ΤΕ Αξιολογηµένοι ΤΕ Προτεινόµενος ΤΕ Ενηµερωµένες εκτιµήσεις Βήµα 6 Έγκριση ΤΕ Επιλεγµένος ΤΕ από κτη, µε ή χωρίς τροποποιήσεις Βελτιωµένη πρόθεση κτη, Κρίσιµες Πληροφορίες κτη(ππ, ΑΠ, ΟΣΦΠ, ΑΠΦ ) Προειδοποιητική ιαταγή Βήµα 7 Σύνταξη διαταγών Επιλεγµένο σχέδιο ενεργείας διαταγή επιχειρήσεων