ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΡΡΟΗΣ, ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΥΠΑΡΧΟΝΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΡΡΟΗΣ

Transcript

1 Στρατηγικές Συμπράξεις για την κατάρτιση και την επαγγελματική εκπαίδευση. Συνεργασία στον τομέα της καινοτομίας και της ανταλλαγής ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΡΡΟΗΣ, ΤΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΥΠΑΡΧΟΝΤΩΝ ΜΕΣΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΡΡΟΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΕΡΓΟΤΑΞΙΟ Δημιουργία νέων επαγγελματικών προοπτικών για νέους μέσω των μεθοδολογικών προσεγγίσεων κατάρτισης στο εργοτάξιο Το έργο υλοποιήθηκε με την στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για το περιεχόμενο του κειμένου την ευθύνη φέρει αποκλειστικά ο συντάκτης του, και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ότι αντικατοπτρίζει τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

2 Στόχος της Δράσης Η καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης και των αιτιών της σχολικής διαρροής που πραγματοποιήθηκε από τους εταίρους (καταγραφή των θεσμικών πλαισίων, των δομών, των οργανισμών και των εκπαιδευτικών προσεγγίσεων, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο) έχει σκοπό τον εντοπισμό και την ανάλυση των αιτίων της σχολικής διαρροής και να αναδείξει την ποικιλία και την ένταση του φαινομένου. Η περιγραφή των ομάδων κινδύνου και ο εντοπισμός των προγραμμάτων και των υπαρχόντων μέσων στον τομέα της καταπολέμησης της σχολικής διαρροής θα αποτελέσουν μέρος αυτού του έργου. Κάθε εταίρος επεξεργάστηκε τα στοιχεία της πραγματικότητας στη χώρα του και έγινε σύνθεση στην μορφή της παρούσας μελέτης. ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1. Σύντομη παρουσίαση του έργου, των στόχων και των αναμενόμενων αποτελεσμάτων. 2. Η θέση και η σημασία του παραδοτέου O1 στο πλαίσιο του έργου και η σύνδεση του με τα άλλα παραδοτέα και δράσης του έργου. 3. Σύντομη παρουσίαση του θέματος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και της σχολικής διαρροής (σε σύγκριση των συμμετεχουσών χωρών). 4. Τα συστήματα εκπαίδευσης, η νομοθεσία και η επιτόπια πραγματικότητα (σύγκριση μεταξύ των χωρών-εταίρων). 5. Οι κύριοι εμπλεκόμενοι ( εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές), που δρουν στο πεδίο της εκπαίδευσης ( σύγκριση μεταξύ των χωρών και εταίρων). 6. Στατιστικά δεδομένα για τη σχολική διαρροή από τηn υποχρεωτική εκπαίδευση ( οι αρχές που εμπλέκονται στον τομέα αυτόν, περιγραφή του τρόπου καταγραφής και δημοσιοποίησης των στατιστικών δεδομένων / μέθοδοι/ και των συγκεκριμένων δεδομένων στις χώρες-εταίρους του έργου (σύγκριση). 7. Οι αιτίες της σχολικής διαρροής. 8. Οι επιπτώσεις της σχολικής διαρροής. 9. Τα συστήματα καταπολέμησης της σχολικής διαρροής από την υποχρεωτική εκπαίδευση, περιγραφή των προληπτικών μέσων και των καλών πρακτικών ( σύγκριση μεταξύ των χωρών). 10. Συμπεράσματα, σύνθεση και συμβουλές που προκύπτουν από την καταγραφή. 11. Σύντομη περίληψη των αποτελεσμάτων και των πληροφοριών που προέκυψαν από την μελέτη. Σελ.2

3 1. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ, ΤΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Η στρατηγική για την ανάπτυξη της Ευρώπης του 2020 έθεσε στόχους ώστε σ έναν κόσμο που μεταλλάσσεται, να μπορέσει η Ένωση να γίνει μια έξυπνη οικονομία, αειφορική και βιώσιμη. Αυτές οι τρεις προτεραιότητες που ενισχύονται μεταξύ τους πρέπει να βοηθήσουν την Ένωση και τις χώρες-μέλη τους να εξασφαλίσουν υψηλά επίπεδα απασχόλησης, παραγωγικότητας και κοινωνικής συνοχής. Η διαδικασία της εκπαίδευσης στο εργοτάξιο εντάσσεται στη σύγκριση αυτών των στόχων που αφορά τα αντικείμενα της απασχόλησης, της καινοτομίας, της εκπαίδευσης και της κοινωνική ένταξης. Στόχος της είναι η ανάπτυξη μιας εφαρμοστικής μεθόδου προς την κατεύθυνση των εκπαιδευτών, των κέντρων λήψης των αποφάσεων και προς τους οργανισμούς. Επιπλέον αυτή η μέθοδος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και στα μέσα που συμμετέχουν στην καταπολέμηση της σχολικής διαρροής. Όντως, κάθε χρόνο πολλοί νέοι της Ευρώπης αφήνουν το σχολικό σύστημα λόγω ανησυχίας. Χωρίς κατάρτιση και χωρίς προοπτική απασχόλησης, βρίσκονται συχνά σε επαγγελματικό αδιέξοδο. Σε ευαίσθητη οικονομική κατάσταση σύντομα βρίσκονται και σε κατάσταση κοινωνικού αποκλεισμού. Στην Γαλλία, οι ενώσεις και οι επιχειρήσεις που παρεμβαίνουν στον τομέα της ένταξης μέσω της οικονομικής δραστηριότητας, δίνουν τη δυνατότητα σε άτομα αποκλεισμένα από την αγορά εργασίας, να εξοικειωθούν με τον κόσμο της εργασίας και συγχρόνως να αποκτήσουν μια κατάρτιση και μια κατάλληλη υποστήριξη. Ο στόχος αυτής της ενταξιακής διαδικασίας είναι να αποκτήσουν όλα τα πλεονεκτήματα ώστε να βρουν μια κατάλληλη απασχόληση στην κανονικής αγορά εργασίας. Πρόκειται για τη δημιουργία επαγγελματικών προοπτικών με προτάσεις σ αυτού του είδους το κοινό προσεγγίσεων, μέσων και μεθόδων που να αντιστοιχούν στα χαρακτηριστικά τους, στον τρόπο λειτουργίας τους ως προς την εκμάθηση και την κατάρτιση, ώστε να ορθοποδήσουν σε μια δραστηριότητα και να ενταχθούν/ επανενταχθούν κοινωνικά. Στην υπηρεσία αυτών των δράσεων ένταξης επεμβαίνουν μέθοδοι που αναφέρονται στην εκπαίδευση στο εργοτάξιο, με εφαρμογές στο πλαίσιο ενός εργοταξίου ένταξης. Αυτή η πρακτική που βασίζεται σε μία ενεργή εκπαίδευση, αναφέρεται στις θεωρίες της εκπαίδευσης που διαχωρίζουν την διδασκαλία από την εκμάθηση. Αυτή η διαφοροποίηση μετατρέπει τις σχέσεις του διδακτικού τριγώνου «εκπαιδευτής- εκπαιδευόμενος- Γνώση εδώ, ο εκπαιδευτής δεν είναι πια αυτός που μεταφέρει μόνο γνώσεις και ο εκπαιδευόμενος δεν είναι πλέον μόνο παθητικό αντικείμενο. Σελ.3

4 Αυτή η εκπαιδευτική μέθοδος υπερασπίζεται την αρχή μιας ενεργού συμμετοχής των ατόμων στην προσωπική τους κατάσταση. Δηλώνει ότι η εκμάθηση αντί συσσώρευση γνώσεων μπορεί να είναι παράγοντας ολικής προόδου του ατόμου. Γι αυτό πρέπει η αφετηρία να είναι τα κέντρα του ενδιαφέροντος του και να γίνεται προσπάθεια ανάδειξης του πνεύματος διερεύνησης και συνεργασίας: αυτή είναι η αρχή των ενεργών μεθόδων. Υποστηρίζει μια ολική εκπαίδευση, που δίνει την ίδια σημασία στους διάφορους εκπαιδευτικούς τομείς: πνευματικούς και καλλιτεχνικούς αλλά, επίσης φυσικούς, χειρονακτικούς και κοινωνικούς. Η εκμάθηση της κοινωνικότητας θεωρείται βασική. Αυτή η εκπαιδευτική διαδικασία ζητάει από τον εκπαιδευόμενο να βρίσκεται συνεχώς σε δράση, μέσω της οποίας θα αποκτήσει τις γνώσεις. Έτσι θα αναπτύξει τις δεξιότητες του και το κριτικό πνεύμα. Με τη χρήση των γνώσεων για την υλοποίηση «κάποιων πραγμάτων» απτών, σε συγκεκριμένες συνθήκες εργοταξίου μέσα στο οποίο συμμετέχει πλήρως. Τα εργοτάξια αποτελούν πραγματική εναλλακτική πρόταση για τη σχολική διαρροή και προσφέρουν μια θαυμάσια ευκαιρία για μια διαδικασία ένταξης. Δίνουν την ευκαιρία για κατάρτιση σε πραγματικές συνθήκες εργασίας, ακολουθώντας μια ειδική εκπαιδευτική μέθοδο με ψυχολογική κα κοινωνική υποστήριξη σε προσωπικό επίπεδο, ώστε να ακολουθήσουν οι εκπαιδευόμενοι μια διαδικασία επαγγελματικής και κοινωνικής ένταξης. Η ιδιαιτερότητα της μεθοδολογικής προσέγγισης της εκπαίδευσης στο εργοτάξιο εκφράζεται με τη διαδοχικότητα της θεωρητικής εκμάθησης και κατάρτισης και των πραγματικών συνθηκών εργασίας στο εργοτάξιο/ εργαστήριο. Το έργο υλοποιούν οι ακόλουθοι εταίροι: Βέλγος εταίρος: CEC-Comité Européen de Coordination (Bruxelles) Γάλλος εταίρος: Etudes et Chantiers Espace Central (Clermont-Ferrand) Γάλλος εταίρος: Etudes et Chantiers Corsica (Sorio)- Επικεφαλής του έργου Ιταλός εταίρος: CEFAL Emilia Romagna Società cooperativa (Bologna) Έλληνας εταίρος: KEK Νέο Θετικό (Πρέβεζα) Σλοβάκος εταίρος: M-PROMEX, s.r.o. (Kysuckè Novè Mesto) Το έργο: μεθοδολογία, διαδικασία υλοποίησης και αναμενόμενα παραδοτέα Στόχος αυτού του έργου είναι η χρήση της μεθόδου της εκπαίδευσης στο εργοτάξιο ως εναλλακτικής δυνατότητας απάντησης στη σχολική διαρροή. Έτσι η επιθυμία του εταίρου είναι να γίνει γνωστή αυτή η μέθοδος μέσω εκπαιδευτών, υπεύθυνων για τη λήψη των αποφάσεων, δομών και οργανισμών που εφαρμόζουν προγράμματα προς όφελος νέων ενηλίκων που προέρχονται από σχολική διαρροή, με επισφαλή θέση στην αγορά εργασίας και σε οικονομικό και κοινωνικό αποκλεισμό. Σελ.4

5 Για την εξασφάλιση της υλοποίησης αυτών των στόχων, το έργο βασίζεται σε μια προσέγγιση που λαμβάνει υπόψη τις διάφορες διαστάσεις των αιτιών της σχολικής διαρροής. Γι αυτό αρχικά εξετάζει την υπάρχουσα κατάσταση και τα αίτια της διαρροής, τις ομάδες κινδύνου και πραγματοποιεί μια καταγραφή των υπαρχόντων μέσων καταπολέμησης της σχολικής διαρροής σε καθεμιά από τις χώρες των εταίρων του έργου (πνευματική παραγωγή Νο1. Ο1) Στη συνέχεια θα καταρτιστεί ένας κατάλογος με την καταγραφή των εργαλείων των πρακτικών και των καταρτίσεων «ένταξης» των νέων που προέρχονται από σχολική διαρροή (Ο2). Για τον σκοπό αυτό θα προταθεί ένα πλαίσιο ανάλυσης από τον υπεύθυνο εταίρο αυτής της δράσης και κάθε εταίρος θα πραγματοποιήσει την καταγραφή στον τόπο του. Αυτή η συλλογή δεδομένων και πολλαπλών πληροφοριών θα χρησιμοποιηθεί για τη σύνθεση της εκπαιδευτικής ενότητας «Κατάρτιση των επαγγελματιών με τη μέθοδο της εκπαίδευσης στο εργοτάξιο» (Ο3), ώστε να καθοριστούν οι συνθήκες μιας πειραματικής κατάρτισης μικρής διάρκειας ανάλογα με: Τους διάφορους ρόλους, δράσεις και στόχους των δομών Τα χαρακτηριστικά των ομάδων-στόχων Τα ενδεχόμενα εμπόδια εφαρμογής της προτεινόμενης μεθόδου Τα κοινωνικο-οικονομικά πλαίσια Αυτή η εκπαιδευτική ενότητα προορίζεται κυρίως για τη δημιουργία μιας εκπαιδευτικής μεθόδου που βασίζεται σε μια πολυδιάστατη προσέγγιση. Οι κινητικότητες των «εκπαιδευτικών» και οι ανταλλαγές εμπειριών θα οργανωθούν κατά τις διακρατικές συναντήσεις. Θα δομηθούν σε δύο τομείς επέμβασης: Την ανάλυση, την ανταλλαγή, τη συζήτηση, τη συμμετοχή, τη μετάδοση γνώσεων στην υπηρεσία της προόδου του έργου και των προϊόντων του. Την γνωριμία με μια επιτόπια πρακτική και ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των επαγγελματιών. Στο πλαίσιο αυτό θα οργανωθούν τρεις διακρατικές συναντήσεις στις περιοχές των εταίρων όπου η έννοια της εκπαίδευσης στο εργοτάξιο είναι πιο προχωρημένη: στο Βέλγιο, τη Γαλλία και την Ιταλία. Σελ.5

6 Έτσι εντοπίζουμε δύο ομάδες εταίρων: Την ομάδα που θα μεταφέρει την εμπειρία των καλών πρακτικών και την ομάδα που θα γνωρίσει τις καλές πρακτικές και θα τις προσαρμόσει στις περιοχές της Έχουμε την προσδοκία, η εκπαιδευτική ενότητα «κατάρτιση των επαγγελματιών στην εκπαίδευση στο εργοτάξιο», όταν αναπτυχθεί, να μπορέσει να γίνει ένα μοντέλο αναφοράς για κάθε περιοχή που συμμετέχει στο έργο. Αυτή η πειραματική κατάρτιση θα υλοποιηθεί σε κάθε περιοχή και θα αποτελέσει ένα τεστ αυτού του νέου μέσου ώστε να εντοπιστούν οι ανάγκες προσαρμογής του προκειμένου να αναπτυχθεί μακροπρόθεσμα αυτό το εκπαιδευτικό μοντέλο. Οι κύριες φάσεις της σύνθεσης αυτού του μοντέλου κατάρτισης: Μια πρώτη έκδοση που θα προκύψει από τα αποτελέσματα της υπάρχουσας κατάστασης και των καταγραφών (Ο1 και Ο2) Μια δεύτερη έκδοση με εμπλουτισμό και προσαρμογές που θα προκύπτουν από: Τις 3 συναντήσεις εργασίας που θα περιλαμβάνουν μια σημαντική πρακτική ανταλλαγής εμπειριών μεταξύ των ειδικών Τις πειραματικές εφαρμογές σε κάθε περιοχή ( κυρίως θα αφορά την εκπαίδευση εκπαιδευτών). Κάθε εταίρος θα εντάξει στο πιλοτικό του πρόγραμμα 2 εκπαιδευτές και 10 εκπαιδευόμενους (συνολικά 12 εκπαιδευτές και 60 νέους υπό ένταξη) Τα αποτελέσματα και η διαδικασία υλοποίησης θα χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία 2 εκπαιδευτικών φακέλων (ΚΙΤ): Ένα ΚΙΤ εργαλείων για την καλύτερη αντιμετώπιση της εκπαίδευσης στο εργοτάξιο από υα μέσα από τις διαδικασίες ένταξης των ευαίσθητων ομάδων (Ο4) Ένα ΚΙΤ εργαλείων ευαισθητοποίησης/κατάρτισης που θα προορίζεται για τους φορείς που εργάζονται σε προγράμματα ένταξης (Ο5) Σελ.6

7 Το σύνολο των προϊόντων που θα παραχθεί θα είναι προσβάσιμο από το πλατύ κοινό σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα που θα δημιουργηθεί στο πλαίσιο του έργου (Ο6) 2. Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ Ο1 ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΑ ΑΛΛΑ ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ (ΔΡΑΣΕΙΣ) ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Η κατανόηση των αιτιών που να ωθούν στη σχολική διαρροή καθώς και ο εντοπισμός των ομάδων κινδύνου θα χρησιμεύσουν ως βάση για την επεξεργασία μιας ενότητας κατάρτισης. Η κατανόηση αυτού του φαινομένου που θα προκύψει από την ανάλυση των καταστάσεων που επικρατούν σε κάθε περιοχή, θα συμπληρωθεί από την ανάλυση των κύριων πρακτικών που θα εντοπισθούν από κάθε εταίρο του έργου. Η ενότητα κατάρτισης «Κατάρτιση των επαγγελματιών στην εκπαίδευση στο εργοτάξιο θα προκύψει επομένως από τα παραδοτέα Ο1 και Ο2. 3. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΡΡΟΗΣ (ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ) Βέλγος Εταίρος: CEC (Βρυξέλες) Στο Βέλγιο η υποχρέωση της σχολικής εκπαίδευσης αφορά όλους τους ανήλικους που κατοικούν στο Βέλγιο. (Νόμος της 29 Ιουνίου 1983 για την υποχρεωτική εκπαίδευση) Ο ανήλικος υποχρεούται να παρακολουθήσει το σχολείο για μια περίοδο δώδεκα ετών από την ηλικία των έξι ετών και ολοκληρώνεται στο τέλος της σχολικής χρονιάς κατά την οποία θα έχει φθάσει στην ηλικία των δεκαοκτώ ετών. Η υποχρεωτική εκπαίδευση περιλαμβάνει δύο μέρη: μία περίοδο πλήρους παρακολούθησης και μία περίοδο μερικής παρακολούθησης. Η εφαρμογή της υποχρεωτικής εκπαίδευσης βαραίνει τους γονείς ή τον κηδεμόνα ή το άτομο που έχει αναλάβει τη φύλαξη του παιδιού. Σελ.7

8 Η υποχρέωση αφορά: Τη φροντίδα ώστε ο ανήλικος να έχει εγγραφεί στο κατάλληλο σχολικό ίδρυμα ή να πληροί τις συνθήκες εκπαίδευσης κατ οίκον. Τη φροντίδα ώστε ο ανήλικος να παρακολουθεί τακτικά τα μαθήματα στο ίδρυμα που είναι εγγεγραμμένος. Η περίοδος της πλήρους παρακολούθησης φθάνει μέχρι την ηλικία των 15 ετών και περιλαμβάνει το πολύ επτά χρόνια πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και κατ ελάχιστο τα δύο πρώτα χρόνια της δευτεροβάθμιας πλήρους παρακολούθησης. Σε κάθε περίπτωση η σχολική υποχρέωση πλήρους παρακολούθησης σταματάει όταν ο μαθητής γίνει 16 ετών. Η περίοδος υποχρεωτικής εκπαίδευσης μερικής απασχόλησης διαρκεί μέχρι το τέλος της περιόδου της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Κατά την περίοδο αυτή, ο νέος μπορεί να συνεχίσει το πλήρες ωράριο παρακολούθησης ή να προσανατολιστεί σε άλλους τομείς: Τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση εκ περιτροπής (CEFA) Μια κατάρτιση αναγνωρισμένη από τη γαλλική κοινότητα που ανταποκρίνεται στην υποχρεωτική IFARME (Ινστιτούτο εκ περιτροπής κατάρτισης των αυτοαπασχολούμενων και των μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων) Οι Γάλλο εταίροι: ECED και ΕCC Από την εποχή του Νόμου του Jules Ferry (28 Μαρτίου 1882), η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική. Αυτή η υποχρέωση εφαρμόζεται από την ηλικία των 6 ετών για όλα τα παιδιά, γάλλους ή ξένους που κατοικούν στη Γαλλία. Αρχικά η εκπαίδευση ήταν υποχρεωτική μέχρι την ηλικία των 13 ετών, μετά μέχρι τα 14 με το Νόμο της 9 ης Αυγούστου Από την 6 η Ιανουαρίου 1959 επεκτάθηκε μέχρι την ηλικία των 16 ετών. Η οικογένεια έχει δύο δυνατότητες: Παρακολούθηση ενός δημόσιου ή ιδιωτικού σχολείου Ανάληψη από την οικογένεια της εκπαίδευσης (μετά από δήλωση) Σελ.8

9 Η δυνατότητα να αναλαμβάνει η οικογένεια την εκπαίδευση των παιδιών προκύπτει από το πρόβλημα της γεωγραφικής απομόνωσης και της έλλειψης σχολείων λόγω μικρού αριθμού μαθητών. Η καταπολέμηση της σχολικής διαρροής αποτελεί για τη Γαλλία προτεραιότητα των δημόσιων πολιτικών. Αυτός ο στόχος εκτός από εθνικός είναι και ευρωπαϊκός στο πλαίσιο της στρατηγικής της Ευρώπης του Σ ένα οικονομικό πλαίσιο όπου η ανεργία των νέων είναι έντονη, η πρόωρη εγκατάλειψη του συστήματος της αρχικής κατάρτισης χωρίς απόκτηση των βασικών πτυχίων μειώνει σοβαρά τις δυνατότητες μόνιμης ένταξης στην επαγγελματική ζωή. Σύμφωνα με τις στατιστικές η σχολική διαρροή στη Γαλλία ετησίως κυμαίνεται από έως άτομα. Η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική μέχρι την ηλικία των 16 ετών. Για τους άνω των 16 ετών, η εθνική παιδεία υποχρεούται να αναλάβει τους μαθητές κατά τη διάρκεια του έτους, που ακολουθεί την εγγραφή τους σε ένα ίδρυμα με την υποστήριξη και πολλών άλλων τοπικών παραγόντων. Η κινητοποίηση και ο συντονισμός των φορέων με προγράμματα υποστήριξης των νέων που εγκατέλειψαν το σχολείο ενισχύθηκαν πρόσφατα με την εφαρμογή του διυπουργικού συστήματος ανταλλαγής πληροφοριών και τις πλατφόρμες παρακολούθησης και υποστήριξης των προερχόμενων από σχολική διαρροή. Το διυπουργικό σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών (SiEI) που λειτουργεί από τον Φεβρουάριο του 2011, με στόχο την εναρμόνιση των μεθόδων των νέων που «εγκαταλείπουν την εκπαίδευση», δίνει ένα νούμερο που αντιστοιχεί στο διπλάσιο της εκτίμησης της Στατιστικής Υπηρεσίας δηλ Δύο δείκτες επιτρέπουν την εκτίμηση του χαμηλού επιπέδου σπουδών των νέων: Ο Γαλλικός δείκτης όσων ολοκληρώνουν την αρχική εκπαίδευση χωρίς κανένα δίπλωμα ή μόνο με το πιστοποιητικό σπουδών του Γυμνασίου και Ο ευρωπαϊκός δείκτης της πρόωρης εξόδου από την εκπαίδευση Δύο εκτιμήσεις του χαμηλού επιπέδου σπουδών των νέων δημοσιεύτηκαν τον Σεπτέμβριο του 2012 από τη Διεύθυνση αξιολόγησης της (Depp) και του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας. Σελ.9

10 Από τη δική της πλευρά η Διεύθυνση υπογραμμίζει ότι αυτοί οι δύο δείκτες είναι λογικοί αν και διαφέρουν τόσο ως προς τον τρόπο «υπολογισμού», όσο και ως προς το αντικείμενο που επιδιώκουν να μετρήσουν. Σύμφωνα με τον γαλλικό δείκτη στο τέλος της δεκαετίας του 2000 στην μητροπολιτική Γαλλία νέοι κατά μέσο όρο βγαίνουν από την αρχική εκπαίδευση με το πολύ μια βεβαίωση αποφοίτησης από το Γυμνάσιο. Ο ευρωπαϊκός δείκτης υπολογίζει σε 12% το ποσοστό των νέων που εγκαταλείπουν πρόωρα τη σχολική εκπαίδευση και έχουν ηλικία 18 έως 24 ετών το 2011, δηλ Και οι δύο δείκτες υπολογίστηκαν με βάση τη σχολική έρευνα για την απασχόληση της Insee. Το συλλογικό όργανο των «εκχερσωτών της εκπαίδευσης» που συγκεντρώνει συνδικαλιστικά όργανα, συλλόγους και ερευνητές, ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 2012 με στόχο να αποκωδικοποιήσει τους αριθμούς και τις στατιστικές που ανακοινώνει το Κράτος. Υπολογίζει σε τον αριθμό των νέων (αντί με σύμφωνα με το Υπουργείο) που βγαίνουν κάθε χρόνο από το εκπαιδευτικό σύστημα χωρίς δίπλωμα μόνο με τη βεβαίωση αποφοίτησης. Όπως και να έχει το πράγμα, ο κώδικας της εκπαίδευσης ορίζει το ελάχιστο επίπεδο εξειδίκευσης που οφείλει να έχει κάθε μαθητής ή εκπαιδευόμενος είτε γενικό απολυτήριο (baccalaureat), είτε ένα δίπλωμα για επαγγελματική χρήση εγγεγραμμένο στον εθνικό κατάλογο επαγγελματικών πιστοποιήσεων με κατάταξη επιπέδου 4 ή 5. Η Eduscol, το επαγγελματικό portal των επαγγελματιών της εκπαίδευσης που τροφοδοτείται από τη γενική διεύθυνση της σχολικής εκπαίδευσης διευκρινίζει: «Κάθε νέος που εγκαταλείπει ένα σύστημα αρχικής κατάρτισης χωρίς να έχει το ελάχιστο απαιτούμενο επίπεδο εξειδίκευσης, θεωρείται ότι ανήκει στο σχολική διαρροή» Ο Ιταλός εταίρος: CEFAL (Bologna) Στην Ιταλία η υποχρεωτική εκπαίδευση είναι δεκαετής από 6 έως 16 ετών και περιλαμβάνει τα 8 έτη του πρώτου κύκλου της σχολικής εκπαίδευσης (5 χρόνια Δημοτικό και τρία χρόνια δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) και τα δύο πρώτα χρόνια του δεύτερου κύκλου (ανώτερη εκπαίδευση). Μετά το τέλος του πρώτου σχολικού κύκλου τα δύο τελευταία έτη υποχρεωτικής εκπαίδευσης (14-16 ετών) μπορούν να πραγματοποιηθούν σε ένα από τα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σύμφωνα με την κρατική νομοθεσία (λύκεια, τεχνικά λύκεια, επαγγελματικές σχολές) ή την επαγγελματική κατάρτιση (αρμοδιότητας των Περιφερειών). Σελ.10

11 Όλοι οι νέοι οφείλουν να σεβαστούν το δικαίωμα/υποχρέωση της μόρφωσης και της κατάρτισης για τουλάχιστον 12 έτη, έως το πτυχίο η να αποκτήσουν μια ειδίκευση τριετούς διάρκειας έως την ηλικία των 18. Οι νέοι 15 ετών μπορούν επίσης να απαλλαγούν από το τελευταίο έτος της υποχρεωτικής κατάρτισης μέσω της σύμβασης για την εκμάθηση τέχνης. Η υποχρέωση της μόρφωσης αναφέρεται συγχρόνως στην εγγραφή και στην παρακολούθηση των διαφόρων προγραμμάτων και εξασκείται στα δημόσια ή στα ιδιωτικά σχολεία αλλά και μέσω της εκπαίδευσης στο σπίτι με κάποιες προϋποθέσεις. Στην εκπαίδευση και στην επαγγελματική κατάρτιση σε περιφερειακό επίπεδο η υποχρέωση μόρφωσης (τα δύο τελευταία έτη) πραγματοποιείται από τους οργανισμούς κατάρτισης. Οι γονείς των παιδιών, ή κάθε άτομο που τους υποκαθιστά, είναι υπεύθυνοι για την υποχρεωτική κατάρτιση των παιδιών τους, ενώ ο έλεγχος της εφαρμογής της υποχρέωσης στην παιδεία εξασκείται από τους Δήμους μόνιμης κατοικίας και τους διευθυντές των σχολείων όπου είναι εγγεγραμμένοι οι μαθητές. Στο τέλος της περιόδου της υποχρεωτικής εκπαίδευσης σε περίπτωση μη συνέχισης του σχολικού προγράμματος δίδεται στον σπουδαστή μια βεβαίωση ολοκλήρωσης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης που περιλαμβάνει τις αποκτηθείσες δεξιότητες. Αυτό το έγγραφο αποτελεί την πιστωτική μονάδα κατάρτισης σε περίπτωση συνέχισης σπουδών στο πλαίσιο της επαγγελματικής κατάρτισης. Οι νέοι που δεν βρίσκονται πλέον σε μια διαδικασία εκπαίδευσης και/η επαγγελματικής κατάρτισης και δεν έχουν απασχοληθεί σε κάποια εργασία για μακρά περίοδο, προβλέπεται να έχουν μεγαλύτερες δυσκολίες για την ένταξή τους στην αγορά εργασίας, με αρνητικές επιπτώσεις σε προσωπικό κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Για τον λόγο αυτόν, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εδώ και πολλά χρόνια αντιμετωπίζεται με πολλή προσοχή η κατάσταση αυτών των νέων: είναι οι NEET (Not in Education Employment or Training). Σύμφωνα με την ετήσια δημοσίευση του ISTAT (Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής) «Εμείς Ιταλία 2013» στην Ιταλία το 2011 περισσότεροι από 2 εκατομμύρια νέους (22,7% του πληθυσμού μεταξύ 15 και 29 ετών) δεν βρίσκονται στο κύκλωμα των σπουδών ή της εργασίας. Η συνθήκη των NEET είναι περισσότερο αυξημένη στις γυναίκες (25,4% παρά στους άνδρες 20,1%) Μετά από μια περίοδο όπου το φαινόμενο υποχώρησε ελαφρά (μεταξύ 2005 και 2007 από 20% πήγε στο 18,9%), τα ποσοστά των ΝΕΕΤ είχαν μια αύξηση. Στην Ιταλία η αναλογία των ΝΕΕΤ είναι περισσότερο αυξημένη από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (22,7% και15,4% αντίστοιχα) Σελ.11

12 Το ποσοστό είναι σημαντικά πιο υψηλό από τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γερμανία (9,7%), η Γαλλία (14,5%) και η Αγγλία (15,5%) και πιο κοντινό με το ποσοστό της Ισπανίας (21,1%) Πίνακας: Ποσοστό των ετών με έναν τίτλο δευτεροβάθμιας πρώτου επιπέδου (8 έτη) που έχουν εγκαταλείψει το σχολείο) Διεθνής σύγκριση των ετών 2000,10,12 Σελ.12

13 Άτομα που δεν ολοκλήρωσαν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση Κατάσταση των ΝΕΕΤ στην Ευρώπη το 2011 Σελ.13

14 Τα δεδομένα που αφορούν την Emilia Romagne (15,3% των ΝΕΕΤ) δείχνουν μια καλύτερη κατάσταση από το Εθνικό επίπεδο (22,7%) και μάλιστα λίγο καλύτερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (15,4%) Σελ.14

15 Οι ΝΕΕΤ στις Ιταλικές Περιφέρειες Σελ.15

16 Έλληνας εταίρος: ΚΕΚ Νέο Θετικό (Πρέβεζα) Το Εκπαιδευτικό Σύστημα Η εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι υποχρεωτική για όλα τα παιδιά μεταξύ των ηλικιών 6-15 και περιλαμβάνει την Πρωτοβάθμια (δημοτικό) και την κατώτερη Δευτεροβάθμια (γυμνάσιο). H σχολική ζωή, όμως, των μαθητών μπορεί να ξεκινά από την ηλικία των 2,5 ετών (προσχολική εκπαίδευση) σε ιδρύματα (ιδιωτικά και δημόσια) που ονομάζονται βρεφονηπιακοί παιδικοί σταθμοί. Ορισμένοι βρεφονηπιακοί παιδικοί σταθμοί διαθέτουν και νηπιακά τμήματα που λειτουργούν παράλληλα προς τα νηπιαγωγεία. Σύμφωνα με το εκπαιδευτικό σύστημα στην Ελλάδα η διάρκεια φοίτησης στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (δημοτικό) είναι εξαετής, με ηλικία εισόδου το 6ο έτος. Η μετα-υποχρεωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, σύμφωνα με τη μεταρρύθμιση του 1997, περιλαμβάνει δύο τύπους σχολείων: τα Ενιαία Λύκεια και τα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (ΤΕΕ). Η διάρκεια φοίτησης είναι τριετής στα Ενιαία Λύκεια και διετής (α κύκλος σπουδών) ή τριετής (β κύκλος σπουδών) στα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια, ενώ δεν αποκλείονται αμοιβαίες μετακινήσεις από τον έναν τύπο σχολείου στον άλλον. Παράλληλα με τα κοινά σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης λειτουργούν και ειδικά νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια, λύκεια και λυκειακές τάξεις που απευθύνονται σε μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Επίσης, λειτουργούν και Μουσικά, Εκκλησιαστικά και Αθλητικά Γυμνάσια και Λύκεια. Στη μετα-υποχρεωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση εντάσσονται και τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), τα οποία προσφέρουν επίσημη, αλλά αδιαβάθμητη εκπαίδευση. Τα ιδρύματα αυτά χαρακτηρίζονται αδιαβάθμητα, γιατί δέχονται τόσο αποφοίτους γυμνασίου όσο και αποφοίτους λυκείου, ανάλογα με τις επί μέρους ειδικότητες που προσφέρουν. Βάσει του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας, η δημόσια πανεπιστημιακή εκπαίδευση χωρίζεται σε ΑΕΙ και ΑΤΕΙ. Η εισαγωγή των φοιτητών σε αυτά τα ιδρύματα εξαρτάται από την επίδοσή τους σε εξετάσεις εθνικού επιπέδου που λαμβάνουν χώρα στην Γ Λυκείου. Επιπρόσθετα, λειτουργεί το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ), στο οποίο οι φοιτητές γίνονται αποδεκτοί από την ηλικία των 22 ετών, μετά από κλήρωση. Τέλος, στην Ελλάδα λειτουργούν και ιδιωτικά κολέγια (Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών), στα οποία οι μαθητές εγγράφονται μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Σελ.16

17 Η Σχολική διαρροή στην Ελλάδα Η μαθητική διαρροή είναι ένα παγκόσμιο εκπαιδευτικό φαινόμενο με διαχρονική διαδρομή που πηγάζει κυρίως από: τις κοινωνικές ανισότητες, την αλληλεπίδραση μεταξύ σχολικής και οικογενειακής κουλτούρας, αλλά και από το ίδιο το σχολείο και τους συντελεστές του. Χρησιμοποιούνται διαφορετικοί ορισμοί και ποικιλία σχετικών όρων για τη διαρροή των μαθητών από το εκπαιδευτικό σύστημα (dropouts), ανάλογα με την έμφαση η οποία δίδεται σε επιμέρους παραμέτρους του φαινομένου που σχετίζονται με τα αίτια, συνθήκες, διάρκεια, βαθμίδα εκπαίδευσης, χρονική στιγμή της διαρροής κτλ. Στην εκπαιδευτική γλώσσα ο όρος «διαρροή» αναφέρεται στους νέους εκείνους οι οποίοι δεν ολοκληρώνουν την εκπαίδευση που ορίζεται ως η ελάχιστη αναγκαία εκπαιδευτική προαπαίτηση στην κοινωνία όπου ζουν. Ένας δεύτερος ορισμός της «διαρροής» αναφέρεται στους νέους εκείνους οι οποίοι δεν ολοκληρώνουν την εκπαίδευση που έχουν ξεκινήσει. Υπό μία έννοια θεωρείται ευρύτερος, εφόσον περιλαμβάνει και άτομα που διακόπτουν τις σπουδές τους σε ανώτερες εκπαιδευτικές βαθμίδες, ώστε να εμπεριέχει και τη σπουδαστική διαρροή γενικότερα. Το φαινόμενο της σχολικής διαρροής οφείλεται σε πολλούς παράγοντες και η εγκατάλειψη είναι μια μακροπρόθεσμη διαδικασία «απεμπλοκής» από το σχολείο και τα μαθητικά δρώμενα που αρχίζει ήδη πολύ νωρίς, στις πρώτες τάξεις της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Διακρίνονται δύο ομάδες παραγόντων μαθητικής διαρροής: Α. Οι παράγοντες που συνδέονται με την οικογένεια του νέου και χαρακτηρίζονται κοινωνικοί/οικογενειακοί: η χαμηλή κοινωνικοοικονομική κατάσταση της οικογένειας, η διαφορετική φυλή και εθνική καταγωγή, η κακή σχολική επίδοση των αδελφών, η οικογενειακή κινητικότητα, η έλλειψη στήριξης του νέου από τους γονείς, οι μειωμένες εκπαιδευτικές προσδοκίες των γονέων, η αρνητική στάση ή αδιαφορία των γονέων, η αστάθεια του οικογενειακού περιβάλλοντος, η μονογονεϊκή οικογένεια, η εύρεση εργασίας, προσωπικά ή κοινωνικά προβλήματα. Β. Οι παράγοντες που σχετίζονται με το σχολείο και την εμπειρία του νέου και χαρακτηρίζονται σχολικοί: η κακή σχολική επίδοση, οι πολλές απουσίες, τα προβλήματα πειθαρχίας, οι συγκρούσεις με συμμαθητές/καθηγητές, η προηγούμενη κακή σχολική επίδοση, η συχνή αλλαγή σχολείου, η έλλειψη ενδιαφέροντος, η επανάληψη τάξης. Το πρόβλημα της σχολικής διαρροής, όπως και αν αντιμετωπιστεί, είτε ως κοινωνικό φαινόμενο είτε ως έκφανση προβλημάτων του εκπαιδευτικού συστήματος, χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα και συνθετότητα. Επηρεάζεται από μία σωρεία κοινωνικών και εκπαιδευτικών παραγόντων. Τόσο τα αίτια που συμβάλλουν στην εμφάνιση αυτού του φαινομένου, όσο και οι επιπτώσεις τους θα πρέπει να αναζητηθούν σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα. Σελ.17

18 Είναι, τέλος, παραδεκτό ότι η αντιμετώπιση της μαθητικής διαρροής είναι ζήτημα που, πέρα από την κεντρικά καθορισμένη εκπαιδευτική πολιτική, αφορά την εκπαιδευτική μονάδα και τους εκπαιδευτικούς. Είναι λοιπόν αναγκαίο οι εκπαιδευτικοί να ενημερωθούν, να αξιοποιήσουν τις θέσεις και τις εμπειρίες τους στα πλαίσια της εκπαιδευτικής μονάδας και να συνδιαμορφώσουν την εσωτερική πολιτική της μονάδας στο συγκεκριμένο κρίσιμο ζήτημα. Ο Σλοβάκος εταίρος M-PROMEX, s.r.o (Kysuckè Novè Mesto) Η υποχρεωτική εκπαίδευση διαρκεί δέκα χρόνια και συμπληρώνεται το αργότερο το έτος κατά το οποίο ο σπουδαστής φθάνει στο 16ο έτος ηλικίας εφόσον ο σχετικός νόμος δεν ορίζει κάτι διαφορετικό (περιπτώσεις μαθητών με ειδικές ανάγκες, η υποχρεωτική εκπαίδευση μπορεί να διαρκέσει μέχρι 12 χρόνια και μέχρι το 18 ο έτος) κανείς δεν απαλλάσσεται από την υποχρεωτική εκπαίδευση. Η υποχρεωτική εκπαίδευση ξεκινάει από την ηλικία των 6 ετών και εφ όσον το παιδί είναι σε θέση να παρακολουθήσει το σχολείο, εκτός περιπτώσεων που προβλέπεται κάτι διαφορετικό από το νόμο. Γενικά η υποχρεωτική εκπαίδευση οργανώνεται σε πρώτη και δεύτερη βαθμίδα της πρωτοβάθμιας και δυο χρόνια της δευτεροβάθμιας. Στην περίπτωση της Σλοβακίας υπάρχουν πολλοί τρόποι εκπλήρωσης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Ο πιο συχνός τρόπος είναι η οκταετής φοίτηση στην πρωτοβάθμια, + δύο έτη από τα τέσσερα της δευτεροβάθμιας που ολοκληρώνεται με τις εξετάσεις του απολυτηρίου (baccalaureate). Πρόκειται για το Λύκειο ή για μία σχολή επαγγελματικής κατάρτισης. Από τα τέσσερα λοιπόν, έτη της δευτεροβάθμιας τα δύο είναι υποχρεωτικά και τα άλλα δύο προαιρετικά. Άλλος τρόπος είναι ο σπουδαστής των 8 ετών της πρωτοβάθμιας με δύο επιπλέον χρόνια σε σχολή δευτεροβάθμιας διάρκειας τριών ετών (κέντρο επαγγελματικής εκμάθησης). Κατά τον τρόπο αυτόν επίσης τα δύο πρώτα χρόνια είναι υποχρεωτικά και το τρίτο προαιρετικό. Η κατάληξη αυτής της εκπαίδευσης είναι ένα πιστοποιητικό επαγγελματικής επάρκειας. Σελ.18

19 Υπάρχει επίσης η δυνατότητα της δεύτερης ευκαιρίας. Πρόκειται για συνδυασμό οκταετής φοίτησης στο Δημοτικό με ή χωρίς επιτυχία και στη συνέχεια διετούς παρακολούθησης εκμάθησης. Αυτή η εκπαίδευση είναι υποχρεωτική στο σύνολο της. Στο τέλος ο σπουδαστής αποκτά ένα πιστοποιητικό παρακολούθησης. Πρόκειται για μια προετοιμασία για την αγορά εργασίας που αφορά τις χειρονακτικές εργασίες. Μία άλλη δυνατότητα που εφαρμόζεται κατ εξαίρεση είναι η υποχρεωτική παραμονή στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση έως 10 χρόνια ( για λόγους επανάληψης των τάξεων των μαθητών με άσχημα αποτελέσματα στην βαθμολογία. Ακόμη μια άλλη δυνατότητα για την κάλυψη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, είναι η παρακολούθηση της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μόνο κατά τον πρώτο κύκλο (4 τάξεις του Δημοτικού) και μετά από εξετάσεις η συνέχιση σε ένα οκταετές Λύκειο (απευθύνεται σε ταλαντούχα παιδιά). Τα πρώτα έξι έτη καλύπτουν την υποχρεωτική εκπαίδευση και τα δύο τελευταία δεν είναι υποχρεωτικά. Λόγω της γενικής κατάστασης της εκπαίδευσης και της σύνθεσης των σχολείων στη Δημοκρατία της Σλοβακίας, ως σχολική διαρροή θεωρούνται οι ακόλουθες καταστάσεις. 1. Η μη τήρηση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, πριν την ολοκλήρωση της σε ένα Δημοτικό σχολείο. 2. Η μη τήρηση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, με παρακολούθηση σχολικού προγράμματος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. 3. Η εγκατάλειψη της δευτεροβάθμιας μετά από την συμπλήρωση της υποχρεωτικής φοίτησης και η μη συνέχιση των τάξεων της δευτεροβάθμιας. 4. Η παρακολούθηση ενός σχολικού προγράμματος, χωρίς απόκτηση διπλώματος. Η νομοθεσία της Σλοβακικής Δημοκρατίας στην πραγματικότητα δεν επιτρέπει την εφαρμογή των δύο πρώτων εναλλακτικών προτάσεων. Μπορούν να πραγματοποιηθούν σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Οι περιπτώσεις 3 και 4 μπορούν να θεωρηθούν σχολική διαρροή χωρίς όμως να αποτελέσουν νομικό παράπτωμα. Για την ολοκλήρωση του θέματος, πρέπει να σημειωθεί ότι η σχολική διαρροή μπορεί να λαμβάνει χώρα και στο πλαίσιο της μετά το απολυτήριο κατάρτισης ή και κατά τις πανεπιστημιακές σπουδές. Πρόκειται για άτομα που ήδη ολοκλήρωσαν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και απέκτησαν μία πιστοποίηση δεξιοτήτων στο επίπεδο του απολυτηρίου (bac) ή του CAP. Σελ.19

20 4. ΤΑ ΣΧΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ-ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ (ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ) Βέλγος εταίρος: CEC Comitè Européen de Coordination (Bruxelles) Η λειτουργία του βελγικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι αποτέλεσμα της σχολικής ειρήνης όπως διατυπώνεται σε νόμο του 1959 ως Σχολικό Σύμφωνο. Αυτός ο νόμος καθορίζει μερικές μεγάλες αρχές του βελγικού εκπαιδευτικού συστήματος. την ελευθερία της επιλογής εκπαίδευσης των παιδιών από τους γονείς. το τέλος των εντάσεων μεταξύ των ομάδων τη δωρεάν παιδεία. Η ομοσπονδιακή αρχή εγγυάται αυτή τη σχολική ειρήνη αλλά η οργάνωση της εκπαίδευσης είναι αποκεντρωμένη στις ομόσπονδες περιοχές που ονομάζονται κοινότητες. Οι σχολικές βαθμίδες στο Βέλγιο είναι οι εξής: Η προσχολική εκπαίδευση από 2,5 έως 6 ετών ( μη υποχρεωτική) Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση από 12 έως 18 ετών (υποχρεωτική) Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση από 12 έως 18 ετών ( υποχρεωτική) Η ανώτατη εκπαίδευση ( μη υποχρεωτική). Οργάνωση της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Το Δημοτικό (πρωτοβάθμια) σχολείο διαρκεί 6 χρόνια με πρώτη, δεύτερη κλπ. τάξη. Στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς προβλέπονται εξετάσεις από τις οποίες προκύπτουν αν οι μαθητές είναι επαρκείς ή όχι για να περάσουν στην επόμενη χρονιά. Στο τέλος της έκτης χρονιάς όλοι οι μαθητές περνούν μια σειρά εξετάσεων σε διάφορα μαθήματα και όσοι επιτύχουν αποκτούν το πιστοποιητικό των Βασικών Σπουδών. Οργάνωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Η δευτεροβάθμια εκπαίδευση διαρκεί 6 χρόνια που ονομάζονται πρώτη δευτεροβάθμια, δεύτερη κτλ.. Η έκτη τάξη συχνά ονομάζεται ανεπίσημα Rhéto φυσικά η πρόσβαση στη δευτεροβάθμια είναι δυνατή μόνο για τους μαθητές που κατέχουν το πιστοποιητικό Βασικών σπουδών. Σελ.20

21 Από το τρίτο έτος, η δευτεροβάθμια υποδιαιρείται σε 4 κλάδους: Τη γενική εκπαίδευση Την τεχνική εκπαίδευση Την καλλιτεχνική εκπαίδευση Την επαγγελματική εκπαίδευση Οργάνωση των τάξεων Βελγικό σύστημα Γαλλικό σύστημα Αγγλικό Αμερικάνικο Προσχολική εκπαίδευση 2,5 6 ετών 1 ère maternelle Petite Section Nursery Nursery 2 ème maternelle Moyenne Section Reception Pre-K 3 ème maternelle Grande Section Year 1 Kindergarten Πρωτοβάθμια 6 ans 12 ετών 1 ère primaire Cours Préparatoire 2 ème primaire Cours Elémentaire 1 3 ème primaire Cours Élémentaire 2 Year 2 1 Year 3 2 Year ème primaire CM1 Year ème primaire CM2 Year 6 5 Δευτεροβάθμια κατώτερη Γυμνάσιο ετών Ανώτερη δευτεροβάθμια Λύκειο ετών 6 ème primaire 6 ème Year ère secondaire 5 ème Year ème secondaire 4 ème Year ème secondaire 3 ème Year ème secondaire 2 nde Year ème secondaire 1 ère Year ème ou Rhéto Tale Year Σελ.21

22 Γάλλοι εταίροι: Etudes et Chantiers Espace Central ( Clermont-Ferrand)/EC Corsica (Sorio) Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι το ίδιο σε εθνικό επίπεδο. Ο Διευθυντής είναι ο εκπρόσωπος του υπουργού σε τοπικό επίπεδο στο πλαίσιο 30 ακαδημιών. Ακολουθεί πέντε βασικές αρχές: την ελευθερία της εκπαίδευσης, τη δωρεάν παιδεία, την ουδετερότητα, τη λαϊκότητα, την υποχρεωτική εκπαίδευση. Πρωτοβάθμια (3-11 ετών) Δευτεροβάθμια Νηπιαγωγείο 3-6 ετών Στοιχειώδης εκπαίδευση ετών Γυμνάσιο ετών Λύκειο ετών -Μικρό τμήμα - Μεσαίο τμήμα - Μεγάλο τμήμα - προπαρασκευαστική τάξη -στοιχειώδες 1 ο έτος - στοιχειώδες 2 ο έτος - Μέση 1 ο έτος - Μέση 2 ο έτος 6 η 5 η 4 η 3 η Γενική και επαγγελματική Τεχνολογική κατεύθυνση Κατεύθυνση πιστοποιητικό επαγγελματικής επάρκειας (CAP) 2 ετών Επαγγελματικό Απολυτήριο Δεύτερη τάξη Πρώτη τάξη Τελευταία τάξη Δεύτερη τάξη Πρώτη τάξη Τελευταία τάξη Μόνο το κράτος χορηγεί τα διπλώματα και τους πανεπιστημιακούς τίτλους. Οι εξεταστικοί κανόνες γίνονται σε εθνικό επίπεδο, 83% της εκπαίδευσης εξασφαλίζονται από Δημόσιο και 17%από ιδιωτικά ιδρύματα. Μικρός αριθμός μαθητών εκπαιδεύεται σε μη πιστοποιημένα ιδρύματα. Σελ.22

23 Το γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα αποτελείται από τρεις μεγάλες φάσεις: Δημοτικό σχολείο, Γυμνάσιο και Λύκειο και Πανεπιστήμιο και μεγάλες σχολές Το Δημοτικό Σχολείο Στα 6 χρόνια του, το παιδί ξεκινάει με την πρώτη βαθμίδα που διαρκεί 5 χρόνια και αποτελείται από την προπαρασκευαστική τάξη, τη στοιχειώδη τάξη (2 χρόνια) και τη μέση τάξη (2 χρόνια). Το παιδί μαθαίνει την ανάγνωση, τη γραφή και τους βασικούς υπολογισμούς των μαθηματικών. Επίσης ξεκινά την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας καθώς και τις νέες τεχνολογίες. Οι τάξεις είναι μεικτές και υπεύθυνος είναι ένας δάσκαλος που συνήθως διδάσκει όλα τα μαθήματα. Το Γυμνάσιο και το Λύκειο Η δεύτερη φάση αρχίζει από την έκτη τάξη. Τα παιδιά διδάσκονται την βασική ύλη (π.χ γαλλικά, μαθηματικά, ιστορία, γεωγραφία, επιστήμες, γλώσσες, γυμναστική) που διδάσκονται από ειδικούς καθηγητές. Ο πρώτος κύκλος ολοκληρώνεται με μία βεβαίωση γυμνασιακής φοίτησης που αποτελεί την πρώτη επίσημη πιστοποίηση του σχολικού συστήματος. Στο επίπεδο, τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν μεταξύ της συνέχισης των σπουδών τους στο γενικό κλάδο (baccalaureate) ή τον επαγγελματικό κλάδο που προσφέρει τα διπλώματα CAP ή BEP με σύντομες καταρτίσεις διάρκειας ενός ή δύο ετών. Στατιστικά ένας στους τέσσερις υποψήφιους αποτυγχάνει κάθε χρόνο στις εξετάσεις για την απόκτηση του baccalaureate. Πανεπιστήμιο και Μεγάλες Σχολές Η ανώτατη εκπαίδευση στη Γαλλία χωρίζεται σε τρεις κύριους κλάδους: - Τα πνευματικά τεχνικά Ινστιτούτα IUT Τα πανεπιστήμια - Τις Μεγάλες σχολές Σελ.23

24 Ο Ιταλός εταίρος: CEFAL ( Bologna) Το εκπαιδευτικό σύστημα έχει την ακόλουθη δομή: - Νηπιαγωγείο για παιδιά 3 έως 6 ετών - Ένας πρώτος κύκλος εκπαίδευσης συνολικής διάρκειας 8 ετών με την εξής κατανομή:. Δημοτικό σχολείο (πέντε έτη) για παιδιά 6 έως 11 ετών. Σχολείο δευτεροβάθμιας (τρία χρόνια) για μαθητές 11 έως 14 ετών. - Ο δεύτερος κύκλος αποτελείται από δύο τύπους προγραμμάτων - Κρατικό σχολείο δευτεροβάθμιας διάρκειας 5 ετών για σπουδαστές 14 έως 19 ετών Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα Λύκεια, οι Τεχνικές Σχολές και οι Επαγγελματικές Σχολές. - Τα προγράμματα 3 ή 4 ετών της επαγγελματικής κατάρτισης περιφερειακού επιπέδου που απευθύνονται σε νέους που έχουν ολοκληρώσει τον πρωτοσχολικό κύκλο. - Την ανώτατη εκπαίδευση προσφέρουν τα πανεπιστήμια, η Ανώτατη Καλλιτεχνική και Μουσική κατάρτιση ( Afam) και οι Ανώτατες Τεχνικές Σχολές (ITS) Σελ.24

25 Η ανώτατη εκπαίδευση χωρίζεται σε τρεις κύκλους: Στην Ιταλία, η υποχρεωτική εκπαίδευση διαρκεί 10 χρόνια από 6 έως 16 ετών και περιλαμβάνει τα οκτώ χρόνια του πρώτου κύκλου της σχολικής εκπαίδευσης ( πέντε χρόνια δημοτικό και τρία δευτεροβάθμια εκπαίδευση) και τα δύο πρώτα χρόνια του δεύτερου κύκλου ( ανώτατη εκπαίδευση). Μετά τον πρώτο σχολικό κύκλο, οι δύο τελευταίες χρονιές υποχρεωτικής εκπαίδευσης (14-16) μπορούν να πραγματοποιηθούν στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (λύκεια, τεχνητά λύκεια, επαγγελματικές σχολές), ή στην επαγγελματική κατάρτιση ( περιφερειακής αρμοδιότητας). Όλοι οι νέοι οφείλουν να ακολουθήσουν το δικαίωμα / υποχρέωση της μόρφωσης και της κατάρτισης για τουλάχιστον 12 χρόνια, μέχρι την απόκτηση διπλώματος ή ειδίκευσης (διάρκεια 3 χρόνια). Οι νέοι των 15 ετών έχουν δικαίωμα να μην παρακολουθήσουν την τελευταία χρονιά της υποχρεωτικής εκπαίδευσης, αν ακολουθήσουν σύμβαση εκμάθησης. Η υποχρέωση της κατάρτισης αφορά την εγγραφή αλλά και την παρακολούθηση των διαφόρων προγραμμάτων και παρέχεται από τα δημόσια ή τα ιδιωτικά σχολεία αλλά και με την εκπαίδευση στην οικογένεια, με κάποιες προϋποθέσεις. Σ ότι αφορά την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση περιφερειακής κλίμακας η υποχρεωτική εκπαίδευση (τα 2 τελευταία χρόνια) παρέχεται από τους οργανισμούς κατάρτισης Οι γονείς των μαθητών, ή οι κηδεμόνες, είναι υπεύθυνοι για την υποχρεωτική εκπαίδευση των παιδιών τους, ενώ ο έλεγχος για την υποχρέωση της εκπαίδευσης είναι αρμοδιότητα των δήμων και των διευθυντών των σχολών όπου είναι εγγεγραμμένοι οι μαθητές. Στο τέλος της περιόδου της υποχρεωτικής εκπαίδευσης εφόσον δεν υπάρξει συνέχεια σπουδών, δίδεται στον μαθητή μια βεβαίωση ολοκλήρωσης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης όπου αναφέρονται οι αποκτηθείσες δεξιότητες, οι οποίες λαμβάνονται υπόψη στην περίπτωση που υπάρξει συνέχιση σπουδών στο πλαίσιο της επαγγελματικής κατάρτισης. Μετά τις τελικές εξετάσεις (κρατικές) της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μπορεί κανείς να ακολουθήσει την ανώτατη εκπαίδευση (πανεπιστήμια, ανώτερες ή ανώτατες σχολές). Οι ειδικές συνθήκες εισαγωγής είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Παιδείας και/η των ιδρυμάτων του πανεπιστημιακού τομέα. Η επαγγελματική Σελ.25

26 ειδίκευση των τριών ετών ή το επαγγελματικό πτυχίο των τεσσάρων ετών που χορηγείται από το σύστημα εκπαίδευσης και κατάρτισης περιφερειακής αρμοδιότητας, δίνουν το δικαίωμα εγγραφής στις σχολές επαγγελματικής κατάρτισης της λεγόμενης «δευτέρου επιπέδου» ή μετα-ειδίκευση, στην οποία έχουν δικαίωμα να παρακολουθήσουν οι μαθητές που απέκτησαν το δίπλωμα της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Έλληνας εταίρος: ΚΕΚ Νέο Θετικό Δομή Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα διαρθρώνεται σε τρεις διαδοχικές βαθμίδες: την Πρωτοβάθμια, τη Δευτεροβάθμια και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η Εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι υποχρεωτική για όλα τα παιδιά ηλικίας 6-15 ετών, δηλαδή περιλαμβάνει την Πρωτοβάθμια (Δημοτικό) και την κατώτερη Δευτεροβάθμια (Γυμνάσιο) Εκπαίδευση. Η σχολική ζωή των μαθητών μπορεί να ξεκινήσει από την ηλικία των 2,5 ετών (προσχολική εκπαίδευση) σε ιδρύματα (ιδιωτικά και δημόσια) που ονομάζονται Βρεφονηπιακοί Παιδικοί Σταθμοί. Σελ.26

27 Η φοίτηση στα Νηπιαγωγεία (ISCED 0) διαρκεί ένα με δύο χρόνια, από την ηλικία των τεσσάρων μέχρι των έξι ετών και αποτελεί στάδιο προετοιμασίας που συμβάλει στην ένταξη των παιδιών στο Δημοτικό Σχολείο. Τα Νηπιαγωγεία λειτουργούν είτε ανεξάρτητα είτε συστεγασμένα με Δημοτικά Σχολεία. Η πλειονότητα των Νηπιαγωγεία είναι δημόσια και η φοίτηση είναι δωρεάν. Η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (ISCED 1) παρέχεται στα Δημοτικά Σχολεία, δημόσια και ιδιωτικά. Δημόσια Δημοτικά Σχολεία υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα ακόμα και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές. Σε αυτά η φοίτηση και τα βιβλία είναι δωρεάν. Το Δημοτικό Σχολείο ανήκει στην υποχρεωτική εκπαίδευση και στόχο έχει την ολόπλευρη, αρμονική και ισόρροπη πνευματική και σωματική ανάπτυξη των μαθητών. Η φοίτηση στο Δημοτικό διαρκεί έξι χρόνια (που αντιστοιχούν σε έξι τάξεις), από την ηλικία των 6 μέχρι 12 ετών. Επίσης λειτουργούν Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας και εμπλουτισμένο αναλυτικό πρόγραμμα. Παράλληλα λειτουργούν Ειδικά Σχολεία και Τάξεις Ένταξης για παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, καθώς και Σχολεία Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών αναγκών ομάδων με κοινωνικές, πολιτισμικές ή θρησκευτικές ιδιαιτερότητες. Η φοίτηση στο Δημοτικό ολοκληρώνεται με το πέρας της έκτης τάξης, οπότε και εκδίδεται τίτλος σπουδών, ο οποίος διαβιβάζεται υπηρεσιακά σε Γυμνάσιο της περιοχής. Η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα παρέχεται σε δύο κύκλους: την υποχρεωτική (κατώτερη) Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και τη μεταυποχρεωτική (ανώτερη) Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Η Υποχρεωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ISCED 2) παρέχεται στο Γυμνάσιο. Η φοίτηση στο Γυμνάσιο διαρκεί τρία χρόνια και απευθύνεται σε μαθητές ηλικίας ετών. Η εκπαίδευση που παρέχεται έχει ως στόχο να προωθήσει την ολόπλευρη ανάπτυξη των μαθητών με βάση τις δυνατότητες που έχουν στην ηλικία αυτή και τις απαιτήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν στη ζωή. Η αξιολόγηση στο Γυμνάσιο προκύπτει από την καθημερινή προφορική εξέταση και τη συμμετοχή του μαθητή στη μαθησιακή διαδικασία, τις ολιγόλεπτες γραπτές δοκιμασίες, τις ωριαίες υποχρεωτικές γραπτές δοκιμασίες και τέλος, τις γραπτές ανακεφαλαιωτικές εξετάσεις στο τέλος του σχολικού έτους. Στο τέλος του έτους οι μαθητές που δε συμπληρώνουν βαθμό προαγωγής σε κάποια μαθήματα παραπέμπονται σε συμπληρωματική εξέταση το Σεπτέμβριο. Οι απόφοιτοι Γυμνασίου λαμβάνουν Απολυτήριο Τίτλο ο οποίος τους παρέχει τη δυνατότητα ένταξης στην ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Σελ.27

28 Η μετα-υποχρεωτική (ανώτερη) Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ISCED 3), σύμφωνα με τη μεταρρύθμιση του 1997, περιλαμβάνει δύο τύπους σχολείων: τα Ενιαία Λύκεια και τα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (ΤΕΕ). Η διάρκεια φοίτησης στα Ενιαία Λύκεια είναι τριετής και στα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια διετής (α κύκλος σπουδών) ή τριετής (β κύκλος σπουδών), ενώ δεν αποκλείονται αμοιβαίες μετακινήσεις από τον ένα τύπο σχολείου στον άλλο. Εκτός από τα ημερήσια Γυμνάσια, Λύκεια και ΤΕΕ λειτουργούν επίσης και Εσπερινά. Η ανάπτυξη και η έγκριση των προγραμμάτων γίνεται από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας, το οποίο και εποπτεύει τα περισσότερα από αυτά. Ορισμένα ΤΕΕ εποπτεύονται από τα Υπουργεία Υγείας, Γεωργίας και Ανάπτυξης, και παρέχουν επαγγελματική εκπαίδευση σε ειδικότητες αντίστοιχες των συγκεκριμένων Υπουργείων. Στην Ελλάδα λειτουργούν επίσης και ιδιωτικά ΤΕΕ. Παράλληλα με τα κοινά σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, λειτουργούν και Ειδικά Νηπιαγωγεία, Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια για ειδικές ομάδες μαθητών. Συγκεκριμένα λειτουργούν 26 διαπολιτισμικά σχολεία για αλλοδαπούς και παλιννοστούντες, 232 μειονοτικά σχολεία για μαθητές της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης και περίπου 250 αυτοτελή ειδικά σχολεία για παιδιά με ειδικές ανάγκες. Επίσης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση λειτουργούν ισότιμα προς τα άλλα, σχολεία «Πειραματικά» (συνεργασία με Πανεπιστήμια), «Μουσικά» (με έμφαση στη μουσική), «Εκκλησιαστικά» (με έμφαση στη θρησκευτική παιδεία) και «Αθλητικά» (με έμφαση στον αθλητισμό). Στα δημόσια σχολεία της υποχρεωτικής και μετα-υποχρεωτικής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, η φοίτηση είναι δωρεάν και τα βιβλία διανέμονται δωρεάν από την πολιτεία. Στη μετα-υποχρεωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση περιλαμβάνονται και τα Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΙΕΚ), τα οποία προσφέρουν επίσημη αλλά αδιαβάθμητη εκπαίδευση (ISCED 4). Τα ιδρύματα αυτά χαρακτηρίζονται αδιαβάθμητα γιατί δέχονται αποφοίτους τόσο του Γυμνασίου όσο και του Λυκείου, ανάλογα με τις επιμέρους ειδικότητες που προσφέρουν. Σε σύγκριση με τα ΤΕΕ, τα μαθήματα των ΙΕΚ είναι προσανατολισμένα στην αγορά εργασίας και είναι σχεδιασμένα με τη συνεργασία της πολιτείας, των εργοδοτών και των εργαζομένων. Οι καταρτιζόμενοι λαμβάνουν βεβαίωση επαγγελματικής κατάρτισης που τους δίνει τη δυνατότητα να συμμετάσχουν στις τελικές εξετάσεις πιστοποίησης για την απόκτηση Διπλώματος Επαγγελματικής Κατάρτισης. Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Η Τριτοβάθμια Εκπαίδευση (ISCED 5) παρέχεται σε δύο παράλληλους τομείς: τον πανεπιστημιακό τομέα και τον ανώτατο τεχνολογικό τομέα. Η διάρκεια σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι 8-12 εξάμηνα. Η εισαγωγή των φοιτητών εξαρτάται από την επίδοσή τους στις εξετάσεις που γίνονται σε εθνικό επίπεδο στη Γ τάξη Λυκείου. Στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση επίσης υλοποιούνται προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών (ISCED 6). Σελ.28

29 Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση: Η Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση έχει ως αποστολή την υψηλή θεωρητική και σφαιρική κατάρτιση του μελλοντικού επιστημονικού δυναμικού της χώρας. Στην Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση ανήκουν τα Πανεπιστήμια, τα Πολυτεχνεία και η Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Ανώτατη Τεχνολογική Εκπαίδευση: Η Ανώτατη Τεχνολογική Εκπαίδευση, η οποία παρέχεται στα Ανώτατα Τεχνολογικά Ιδρύματα (ΤΕΙ), έχει ως ρόλο να συμβάλλει στην ανάπτυξη της χώρας και στην πρόοδο της επιστήμης και της εφαρμοσμένης έρευνας. Οι σπουδές στα ΤΕΙ σε σύγκριση με αυτές στα Πανεπιστήμια έχουν περισσότερο εφαρμοσμένο χαρακτήρα, καθώς η εκπαίδευση είναι προσανατολισμένη στην αφομοίωση και μεταφορά των δεδομένων της επιστήμης στην παραγωγική διαδικασία. Στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση περιλαμβάνονται ακόμη το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και ορισμένες μη πανεπιστημιακές Σχολές για τις οποίες ισχύει ειδικό σύστημα εισαγωγής και η διάρκεια τους είναι δύο έως τέσσερα χρόνια. Οι απόφοιτοι των σχολών αυτών μπορούν να εργαστούν ως επαγγελματίες στο αντικείμενο της ειδικότητά τους, ή να συνεχίσουν τις σπουδές μέσω εξετάσεων σε αντίστοιχες σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) αποτελεί τη βάση της ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Ο βασικός στόχος του είναι να προσφέρει περισσότερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες σε ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερομένων και ηλικιακών ομάδων με βάση την αντίληψη ότι η μόρφωση είναι δικαίωμα όλων σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Ανώτερη Εκπαίδευση (μη πανεπιστημιακή): Στην Ανώτερη βαθμίδα Εκπαίδευσης υπάγονται διάφορες σχολές που παρέχουν επαγγελματική ειδίκευση σε συγκεκριμένους τομείς που αφορούν στη θρησκεία, στην τέχνη, στον τουρισμό, στο ναυτικό, στο στρατό και στη δημόσια τάξη. Πιο συγκεκριμένα στη βαθμίδα αυτή περιλαμβάνονται οι Ανώτερες Εκκλησιαστικές Σχολές, οι Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού, οι Ανώτερες Σχολές Χορού και Δραματικής Τέχνης, οι Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης, οι Ανώτερες Σχολές Υπαξιωματικών του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης και οι Σχολές των Σωμάτων Ασφαλείας. Η Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση περιλαμβάνει το σύνολο των δραστηριοτήτων επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης που υλοποιούνται εκτός του θεσμοθετημένου συστήματος Αρχικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης. Η Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Κατάρτιση αποβλέπει στη συντήρηση, ανανέωση, αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό των επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων των ανέργων που χρειάζονται ειδίκευση, ώστε να αναζητήσουν εργασία και των εργαζομένων που επιθυμούν την επαγγελματική ανέλιξη. Σελ.29

30 Οι δράσεις συνεχιζόμενης κατάρτισης στην Ελλάδα υλοποιούνται από ένα πλήθος φορέων που απευθύνονται σε διαφορετικές κατηγορίες πληθυσμού και εποπτεύονται από διαφορετικά Υπουργεία. Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο εστιάζει σε τέσσερις κατηγορίες: κατάρτιση ανέργων, κατάρτιση εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα, κατάρτιση εργαζομένων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και κατάρτιση κοινωνικά ευαίσθητων ομάδων. Τα προγράμματα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης είναι μικρής διάρκειας και οι ώρες κατάρτισης διαμορφώνονται ανάλογα με το αντικείμενο κατάρτισης, το περιεχόμενο του προγράμματος και την ομάδα στην οποία απευθύνονται. Τα προγράμματα περιλαμβάνουν θεωρητική κατάρτιση και πρακτική άσκηση σε επιχειρήσεις. Οι καταρτιζόμενοι επιδοτούνται κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων. Στην Ελλάδα οι φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα που υλοποιούν προγράμματα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Κατάρτισης είναι τα Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ), τα οποία πιστοποιούνται από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού. Σλοβάκος εταίρος: M-PROMEX Το εκπαιδευτικό σύστημα στη Δημοκρατία της Σλοβακίας αποτελείτε από τρία επίπεδα ( πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση ). Η οργάνωση του συστήματος εκπαίδευσης και κατάρτισης διέπεται από τους νόμους και τα διατάγματα του υπουργείου παιδείας. Η διάρκεια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης είναι 10 χρόνια και ολοκληρώνεται όταν ο σπουδαστής είναι 16 ετών στο τέλος αυτής της διάρκειας, εκτός εάν άλλοι λόγοι συντρέχουν κυρίως με παιδιά με ειδικές ανάγκες οπότε μπορεί η διάρκεια της υποχρεωτικής εκπαίδευσης να φτάσει τα 12 χρόνια δηλαδή μέχρι την ηλικία των 18. Κανείς δεν απαλλάσσεται από την υποχρέωση αυτή. Η υποχρέωση ξεκινάει από την ηλικία των 6 ετών. Εν γένει η υποχρεωτική εκπαίδευση εκτείνεται στα 2 πρώτα επίπεδα της πρωτοβάθμιας και σε δύο χρόνια της δευτεροβάθμιας.μια άλλη δυνατότητα για την κάλυψη της υποχρεωτικής εκπαίδευσης είναι η φοίτηση στο πρώτο επίπεδο της πρωτοβάθμιας και μετά από διαγωνισμό να συνεχιστεί η φοίτηση σε οκταετές γυμνάσιο (για παιδιά με εξαιρετικές ικανότητες και ταλέντα) Σελ.30

31 Λεπτομέρειες του σχολικού συστήματος εμφανίζονται στον ακόλουθο πίνακα: Σελ.31

32 Χαρακτηριστικά των διαφόρων ενοτήτων του σχολικού συστήματος στη Σλοβακία ISCED 0: Τα νηπιαγωγεία και ειδικά νηπιαγωγεία για την εκπαίδευση των παιδιών της προσχολικής ηλικίας. ISCED 1: Η πρώτη βαθμίδα της πρωτοβάθμιας αποτελείτε από 4 τάξεις/ χρονιές. Στο τέλος της τέταρτης χρονιάς μαθητές μπορούν να συνεχίσουν στο δεύτερο επίπεδο ή να στοχεύσουν στο πρώτο έτος του γυμνασίου (λυκείου) των 8. ISCED 2: Είναι το δεύτερο επίπεδο της πρωτοβάθμιας ή μετά από εξετάσεις μπορούν να ακολουθήσουν το λύκειο των 8 ετών. Η επαγγελματική κατάρτιση στο επίπεδο ISCED 2 υπάρχει μόνο σε 2 ειδικές περιπτώσεις : σχολές χορού και ειδικοί τύποι επαγγελματικής κατάρτισης που θεωρούνται ως «δεύτερη ευκαιρία» για τους μαθητές που παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες. Αυτός ο τύπος σχολείου δεν επιτρέπει συνέχιση σπουδαστών σε ανώτερο επίπεδο. ISCED 3: Αυτό το επίπεδο προσφέρει τρείς ευκαιρίες ειδίκευσης: Λύκειο Δευτεροβάθμια επαγγελματικά σχολεία Κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης Το λύκειο (ISCED 3A) είναι ένας οργανισμός γενικής κατάρτισης που προετοιμάζει τους σπουδαστές για την πανεπιστημιακή κατάρτιση. Το λύκειο έχει τουλάχιστον τέσσερις και το πολύ 8 τάξεις. Η πλήρης κατάρτιση του δευτέρου επιπέδου ολοκληρώνεται με την επιτυχία στις εξετάσεις για το bacalauréat (δίπλωμα δευτεροβάθμιας). Σελ.32

33 Η δευτεροβάθμια επαγγελματική κατάρτιση προσφέρει γενικά εκπαίδευση επιπέδου ISCED 3A: Αυτός ο τύπος σχολείου προετοιμάζει τους σπουδαστές για την επαγγελματική δραστηριότητα κυρίως στους τεχνικούς και οικονομικούς τομείς, στην παιδαγωγική κοινωνιό- νομικά, καλλιτεχνικά και πολιτισμικά επαγγέλματα, επαγγέλματα υγείας και management. Οι διπλωματούχοι έχουν αποκτήσει γενικές και επαγγελματικές γνώσεις. Οι γενικές γνώσεις καλύπτουν 42% έως 45% του εκπαιδευτικού προγράμματος ενώ η ύλη που αφορά το επάγγελμα καλύπτει το 55% έως 58% του προγράμματος. Τα μαθήματα διαρκούν 4 χρόνια. Η δευτεροβάθμια επαγγελματική κατάρτιση ολοκληρώνεται με την επιτυχή εξέταση του baccalaureate. Οι διπλωματούχοι ενός σχολείου δευτεροβάθμιας μπορούν να συνεχίσουν με ανώτερη ή επιστημονικές σπουδές. Το Ωδείο είναι ένα είδος δευτεροβάθμιου επαγγελματικού σχολείου που καταρτίζει τους μαθητές στο τραγούδι, τον χορό ή τη δραματική τέχνη και τον προετοιμάζει για σπουδές σε ανώτερη σχολή, διαρκεί δε εν γένει 6 χρόνια. Το Κέντρο επαγγελματικής κατάρτισης προσφέρει κατάρτιση για απασχόληση επιπέδου ISCED 3C και εν μέρει επιπέδου ISCED 3 Α. Αυτός ο τύπος σχολείου στοχεύει στην πρακτική όπως επιβεβαιώνει και το πρόγραμμα κατάρτισης. Στο επίπεδο ISCED τα γενικά μαθήματα αντιπροσωπεύουν το 25% έως 50% της κατάρτισης, στο επίπεδο του ISCED 3C μόνον μεταξύ 20% και 40%. Το κέντρο καταρτίζει τους σπουδαστές σε προγράμματα 2,3 ή 4 ετών για την άσκηση επαγγέλματος εργάτη και επαγγελματικές δραστηριότητες. Οι σπουδές ολοκληρώνονται με τελικές εξετάσεις. Το τετραετές πρόγραμμα προσφέρει εκπαίδευση για την άσκηση κάποιων τεχνικών ή οικονομικών επαγγελμάτων με εφαρμοστικό χαρακτήρα. Οι σπουδές προσφέρουν την πλήρη δευτεροβάθμια επαγγελματική κατάρτιση και ολοκληρώνονται με εξετάσεις τύπου baccalaureate. Επιτρέπουν δε πρόσβαση στην απασχόληση και συμμετοχή στο επίπεδο ISCED 3 Α. Προσφέρει δύο ευκαιρίες: πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας: το ISCED 3C διαρκεί τρία χρόνια και σε μερικές περιπτώσεις 2. Τα δευτεροβάθμια σχολεία οργανώνουν συμπληρωματικές εκπαιδεύσεις και εκπαιδεύσεις μετά την απόκτηση διπλώματος για την εμβάθυνση και τελειοποίηση των γνώσεων σε μερικούς τομείς και την ειδίκευση σε μερικές τεχνικές δραστηριότητας καθώς και οικονομικές εφαρμοστικού χαρακτήρα. Οι σπουδές ολοκληρώνονται με εξετάσεις και απόκτηση διπλώματος. Σελ.33

34 Αν και τα δευτεροβάθμια σχολεία γενικού χαρακτήρα (ISCED 3A) καθώς και τα δευτεροβάθμια επαγγελματικά σχολεία σύμφωνα με το νόμο είναι ισοδύναμα και δίνουν πρόσβαση σε πανεπιστημιακές σπουδές, οι σπουδαστές που προτιμούν να ακολουθήσουν σπουδές στον τεχνικό τομέα πηγαίνουν εν γένει στα δευτεροβάθμια επαγγελματικά σχολεία. Οι σπουδαστές που επέλεξαν στο δευτεροβάθμιο επίπεδο την κατάρτιση ISCED 3A, επιθυμούν γενικότερα να έχουν πρόσβαση στην αγορά εργασίας αλλά συγχρόνως δεν θέλουν να χάσουν την ευκαιρία να ακολουθήσουν ενδεχομένως πανεπιστημιακές σπουδές. ISCED 4: Τα δευτεροβάθμια σχολεία προσφέρουν επιπροσθέτως το μετα-δευτεροβάθμιο πρόγραμμα. Πρόκειται για συμπληρωματικές σπουδές. Αυτές οι σπουδές μπορεί να διαρκούν μεταξύ 1 και 3 ετών. Το επίπεδο αυτών των προγραμμάτων είναι διαφορετικό. Άλλα προορίζονται για τους διπλωματούχους του ISCED 3A και άλλα για τους διπλωματούχους των κέντρων επαγγελματικής κατάρτισης ISCED 3C. Υπάρχουν επίσης μαθήματα για τους διπλωματούχους ISCED 3A που αντιστοιχούν στους στόχους και τη διάρκεια του ISCED 3A, του ISCED 4 ή του ISCED 5B. ISCED 5 και ISCED 6: Τα ανωτέρω σχολεία είναι δομές ανώτατης εκπαίδευσης, επιστημών και τέχνης με απόλυτη δικαιοδοσία προσφοράς πανεπιστημιακής κατάρτισης: Οι Πανεπιστημιακές σχολές έχουν διάρκεια σπουδών 4 και 6 έτη και ολοκληρώνονται με τελικές κρατικές εξετάσεις. Σύμφωνα με το σύστημα της Bologna, οι σπουδές διαρθρώνονται σε τρία μέρη: bachelor, Master και PhD. Οι διπλωματούχοι των πανεπιστημιακών σπουδών αποκτούν τους ακόλουθους τίτλους: Τριετείς σπουδές = σπουδές Bachelor = τίτλος Bc, οι τετραετείς σπουδές ή πενταετείς = σπουδές master = τίτλος Mgr. Οι σπουδές 4 ή 5 ετών στους τεχνικούς, γεωπονικούς ή οικονομικούς τομείς= σπουδές μηχανικών = τίτλος Ing. στους τομείς της ιατρικής = διδάκτωρ ιατρικής MVDr και στον τομέα της κτηνιατρικής = διδάκτωρ κτηνιατρικής MVDr. Οι σπουδές bachelor και master ανήκουν στο επίπεδο ISCED 5. Οι σπουδές της διατριβής (ΙΙΙ επίπεδο πανεπιστημιακών σπουδών) με δικαίωμα στον τίτλο PhD είναι σπουδές επιπέδου ISCED ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟΙ ΦΟΡΕΙΣ (ΕΘΝΙΚΕΣ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ) ΠΟΥ ΔΡΟΥΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ) Βέλγος εταίρος: CEC Βρυξέλλες Στο Βέλγιο κάθε σχολείο εξαρτάται από μια «οργανωτική αρχή» (PO) Πρόκειται για φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή για οργανισμό που έχει την ευθύνη της οργάνωσης και της διαχείρισης του σχολικού ιδρύματος. Σελ.34

35 Το κύριο καθήκον είναι ο καθορισμός των μεγάλων στόχων που θέτει το σχολείο στους τομείς της πνευματικής ηθικής και θρησκευτικής εκπαίδευσης των μαθητών που το εμπιστεύονται. Κυρίως φροντίζει για την εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος για το οποίο είναι εγγυητής. Ο ρόλος της οργανωτικής αρχής είναι επίσης η ανταπόκριση του σχολείου στις απαραίτητες πρακτικές συνθήκες για την υλοποίηση του καθήκοντός του. Αυτή η Αρχή υποδεικνύει τους διευθυντές, αναλαμβάνει την ευθύνη της διαχείρισης των πόρων λειτουργίας του που παραχωρούνται από την γαλλική κοινότητα. Οι οργανωτικές αρχές είναι δημόσιες ή ιδιωτικές Οι δημόσιες οργανωτικές αρχές είναι: Η ομοσπονδία Βαλλονία-Βρυξέλλες Οι επαρχίες Οι πόλεις Οι κοινότητες Η COCOF Γαλλική Κοινοτική Επιτροπή Οι ιδιωτικές αρχές (ελεύθερες) είναι μη κερδοσκοπικές ενώσεις, θρησκευτικού ή μη χαρακτήρα. Μερικές οργανωτικές αρχές αναλαμβάνουν μόνον ένα σχολείο, άλλες περισσότερα μέχρι και πολλές δεκάδες. Η ομοσπονδία Βαλλονία-Βρυξέλλες οργανώνει πολλές εκατοντάδες. Ο ρόλος των κοινοτήτων Σε νομικό επίπεδο, οι Κοινότητες είναι αυτές που οργανώνουν την εκπαίδευση στο Βέλγιο, σύμφωνα με το σχολικό σύμφωνο. Οι κοινότητες επιχορηγούν τα σχολικά ιδρύματα ανεξαρτήτως δικτύου (εκτός από το ιδιωτικό ή ανεξάρτητο δίκτυο που δεν λαμβάνει καμμία επιχορήγηση) και ορίζουν κάποιον αριθμό μέτρων (επίπεδο δεξιοτήτων, αριθμό εγγραφών κ.λ.π.) Ο ρόλος της ομοσπονδιακής αρχής Η ομοσπονδιακή αρχή έχει λίγες αρμοδιότητες στον σχολικό τομέα γιατί αυτές μεταβιβάστηκαν στις Κοινότητες, εκτός της περιπτώσεις της κατ οίκον εκπαίδευσης ή σε ιδιωτικά σχολεία ατόμων που κατοικούν στην περιοχή Βρυξέλλες-Πρωτεύουσα, όπου η Ομοσπονδιακή Αρχή διατηρεί τις αρμοδιότητες. Όμως εγγυάται για την εφαρμογή του Σχολικού Συμφώνου, καθορίζει τις ελάχιστες προϋποθέσεις για την απόκτηση των πτυχίων και ασχολείται με τη μισθοδοσία των εκπαιδευτικών. Υπάρχουν τέσσερις τομείς που καλύπτουν την υποχρεωτική εκπαίδευση: 1. Τα σχολικά ιδρύματα αρμοδιότητας της Ομοσπονδίας Βαλλονία-Βρυξέλλες ή μιας από τια άλλες Κοινότητες της Χώρας, με κανονική φοίτηση. Σελ.35

36 2. Τα σχολικά ιδρύματα που χορηγούν ξένο τίτλο πτυχίου, για το οποίο η εκπαίδευση έχει αναγνωριστεί από την Κυβέρνηση της Ομοσπονδίας Βαλλονία-Βρυξέλλες ως ικανοποιητική για την υποχρεωτική εκπαίδευση. 3. Η κατ οίκον εκπαίδευση 4. Η φοίτηση σε φορέα που απαντά στις απαιτήσεις της υποχρεωτικής εκπαίδευσης (υπηρεσία σχολικής ένταξης κ.λ.π.) Τα δίκτυα Δύο μεγάλα δίκτυα έχουν καθοριστεί από το Σχολικό Σύμφωνο: Το επίσημο δίκτυο, όπου η Οργανωτική Αρχή είναι Νομικό πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (Γενικά το Κράτος που σήμερα αντικαθιστάται από τις τρεις Κοινότητες, ή την Επαρχία ή τον Δήμο). Το ελεύθερο δίκτυο, όπου η Οργανωτική Αρχή είναι Νομικό Πρόσωπο/Ιδιωτικού Δικαίου. Το ελεύθερο δίκτυο αποτελείται λίγο πολύ από ιδρύματα θρησκευτικού χαρακτήρα, (κυρίως καθολικά) και μη θρησκευτικού χαρακτήρα (αφορά περισσότερο Ανώτατη εκπαίδευση). Ένα τρίτο μειονοτικό δίκτυο είναι ένα ιδιωτικό δίκτυο όπου η Οργανωτική Αρχή είναι πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου κυρίως, ή γονεϊκή αρχή στην οποία το άρθρο 24 του Συντάγματος, δίνει το δικαίωμα της ελευθερίας της εκπαίδευσης. Στην περίπτωση αυτή, το παιδί απαντά στην υποχρεωτική εκπαίδευση με εκπαίδευση κατ οίκον, χρηματοδοτούμενη από τους γονείς, ή παρακολουθώντας τα μαθήματα σε ένα ιδιωτικό σχολείο που επιλέγουν οι γονείς και τότε το Κράτος δεν μπορεί να επέμβει ως Δημόσια Αρχή για να ελέγχει αν αυτή η ελεύθερη εκπαίδευση δεν αντίκειται στην δημόσια τάξη και στους ηθικούς κανόνες. Όμως διάφορα κείμενα (διάταγμα, απόφαση) για την διάρθρωση ενός ελέγχου, υπήρξαν αντικείμενο διενέξεων στα Διοικητικά Δικαστήρια και στο Συμβούλιο του Κράτους, με αποτέλεσμα ακυρώσεις ή διαρθρωτικές πράξεις. Σύμφωνα μετά από σημαντική περίοδο με νομοθετικό κενό, εκδόθηκε με νέο διάταγμα (12 Ιουνίου του 2008), το οποίο όπως και προηγουμένως αμφισβητήθηκε με προσφυγές και βρίσκεται πάλι σε εκκρεμότητα. Αυτός ο τύπος εκπαίδευσης, σύμφωνα με το διάταγμα θα πρέπει να επικυρωθεί μετά από επίσημη εξέταση και έλεγχο από τη λεγόμενη «κεντρική επιτροπή κρίσης». Τα δίκτυα είναι αποκεντρωμένα, τόσο ως προς το επίπεδο της ύλης, όσο και ως προς την πρόσληψη του προσωπικού. Σελ.36

37 Οι γάλλοι εταίροι:ecec και ECC Οι αρμόδιοι φορείς Από τη δεκαετία του 80, το Κράτος επέλεξε να ενισχύσει το βάρος των περιφερειακών αυτοδιοικήσεων ως προς τη διαχείριση του εκπαιδευτικού συστήματος. Ο Διευθυντής είναι ο εκπρόσωπος του Υπουργείου σε τοπικό επίπεδο στο πλαίσιο 30 ακαδημιών. Οι Δήμοι έχουν αρμοδιότητα τις επενδύσεις (κατασκευή, επισκευή) των εξοπλισμών και της λειτουργίας και τους ανατίθεται επίσης ευθύνη των εκπαιδευτικών δαπανών, μόνο για τα σχολικά ιδρύματα (πρωτοβάθμια) Οι Νομοί είναι αρμόδιοι για τις επενδύσεις (κτιριακά, επισκευή) των εξοπλισμών και της λειτουργίας των Γυμνασίων. Οι Περιφέρειες έχουν ως αρμοδιότητα τις επενδύσεις των εξοπλισμών και της λειτουργίας των Λυκείων. Το Κράτος καθορίζει τον εκπαιδευτικό προσανατολισμό και τα διδακτικά προγράμματα, εξασφαλίζει την πρόσληψη, την κατάρτιση και τη διαχείριση του προσωπικού, της διεύθυνσης των ιδρυμάτων, του εκπαιδευτικού προσωπικού της δημόσιας εκπαίδευσης και της ιδιωτικής μετά από υπογραφή σχετικού συμβολαίου. Τα υπουργεία επεξεργάζονται εθνικής εμβέλειας προδιαγραφές, οργανώνουν τις εξετάσεις και καθορίζουν τις πιστοποιήσεις εθνικής εμβέλειας (baccalaureate). Η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος βαραίνει τα τρία σώματα των γενικών επιθεωρήσεων που εξαρτώνται από το Υπουργείο. Τη Γενική Επιθεώρηση της Εθνικής Εκπαίδευσης, τη Γενική Επιθεώρηση της Διοίκησης της Εθνικής Παιδείας και την Επιθεώρηση της Έρευνας και του γενικού ελέγχου των βιβλιοθηκών. Οι περιφερειακές αυτοδιοικήσεις εξασφαλίζουν τα πρακτικά θέματα της λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος (τα Δημοτικά σχολεία για τους Δήμους, τα Γυμνάσια για τις Νομαρχίες και τα Λύκεια για τις Περιφέρειες) Η ακαδημαϊκή διοίκηση και η διεύθυνση σπουδών υλοποιούν την εκπαιδευτική πολιτική σε περιφερειακό επίπεδο σε συνεργασία με τους αρμόδιους φορείς της Τ.Α. Σελ.37

38 Διάφορες δομές υποστηρικτικού τύπου καθοδηγούν τις επιτροπές για τις αποφάσεις. Πρόκειται για το Ανώτατο Συμβούλιο των Προγραμμάτων, το Εθνικό Συμβούλιο για την αξιολόγηση του σχολικού συστήματος, το Ανώτατο Συμβούλιο Εκπαίδευσης, την Τεχνική Επιτροπή υποστήριξης του Υπουργείου, το Περιφερειακό Συμβούλιο της Εθνικής Παιδείας, Εθνικό Συμβούλιο της Ανώτατης Εκπαίδευσης και Έρευνας και τη Συνδιάσκεψη των Πρυτάνεων των Πανεπιστημίων. Σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο οι διοικητικοί αρμόδιοι και η τοπική αυτοδιοίκηση παίρνουν τις περισσότερες αποφάσεις που αφορούν τη λειτουργία των ιδρυμάτων (πρωτοβάθμια + δευτεροβάθμια). Οι διοικητικοί υπάλληλοι φροντίζουν για την εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής σε τοπικό επίπεδο. Οι διάφοροι τοπικοί φορείς των τόπων είναι υπεύθυνοι για την κατασκευή και τη συντήρηση των σχολικών κτιρίων, για τη μεταφορά των μαθητών, για τη χορήγηση του εκπαιδευτικού υλικού, την πρόσληψη και τη διαχείριση του προσωπικού εκτός του προσωπικού. Τα ιδρύματα της δευτεροβάθμιας έχουν μερική αυτονομία στον τρόπο διαχείρισης του προϋπολογισμού που εγκρίνει το κράτος και ως προς τον τρόπο που εφαρμόζουν τις εκπαιδευτικές στρατηγικές σύμφωνα με τα εθνικά κριτήρια. Τα Γυμνάσια έχουν αρμοδιότητες για το ένα τρίτο των αποφάσεων στον πρώτο κύκλο της δευτεροβάθμιας. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση τα Πανεπιστήμια έχουν διοικητική, οικονομική εκπαιδευτική και επιστημονική αυτονομία. Έχουν την εξουσία να καθορίζουν τον τρόπο λειτουργίας και τις δομές τους. Ο οργανισμός ένταξης είναι μια δομή δεύτερης ευκαιρίας. Ο Ιταλός εταίρος CEFAL(Bologna) Η ιδιωτική εκπαίδευση Το άρθρο 33 του ιταλικού συντάγματος καθορίζει δύο βασικές αρχές: την υποχρέωση του Κράτους να προσφέρει ένα δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα για φυσικά και νομικά πρόσωπα, να ιδρύει σχολεία και εκπαιδευτικά ιδρύματα χωρίς δαπάνες εκ μέρους του Κράτους. Τα ιδιωτικά σχολεία έχουν το δικαίωμα να χορηγούν πιστοποιητικά ίδιας νομικής αξίας με αυτά των δημοσίων σχολείων. Έχουν την απόλυτη ελευθερία για τον πολιτιστικό χαρακτήρα και τις παιδαγωγικές-διδακτικές μεθόδους που εφαρμόζουν και χαίρουν μιας προνομιακής φορολογικής μεταχείρισης εφόσον δεν είναι κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Σελ.38

39 Διοίκηση και διαχείριση σε κεντρικό και/ή περιφερειακό επίπεδο Το υπουργείο του Πανεπιστημίου και της Έρευνας στην Εκπαίδευση (MIUR) έχει την αρμοδιότητα της διοίκησης του εκπαιδευτικού συστήματος σε κεντρικό επίπεδο. Σε αποκεντρωμένο επίπεδο και μόνο για τη σχολική εκπαίδευση το υπουργείο παιδείας ενεργεί μέσω των περιφερειακών γραφείων εκπαίδευσης (USR) που με τη σειρά τους διαιρούνται σε γεωγραφικές ζώνες σε επαρχιακό επίπεδο: Στο επίπεδο των Δήμων δεν υπάρχουν αποκεντρωμένα γραφεία του υπουργείου. Τέλος το Υπουργείο Παιδείας χρησιμοποιεί οργανώσεις και οργανισμούς που δρουν σε εθνικό επίπεδο ως εκπρόσωποι σύμβουλοι, υποστηρικτές και αξιολογητές είτε για το σχολείο είτε για το πανεπιστήμιο και την Afam. Το υπουργείο παιδείας, πανεπιστημίου και έρευνας (MIUR) Το υπουργείο παιδείας αποτελείται από τρία τμήματα. Είναι αρμόδιο για την εφαρμογή του σχολικού κανονισμού και τη γενική οργάνωση της σχολικής εκπαίδευσης, τον καθορισμό των στόχων της κατάρτισης και για την νομική, οικονομική και κοινωνική κατάσταση του προσωπικού του σχολείου. Το τμήμα του σχεδιασμού και της διαχείρισης των ανθρώπινων και οικονομικών πόρων ασκεί καθήκοντα διαχείρισης των οικονομικών πολιτικών των προμηθειών της διαχείρισης των ανθρώπινων πόρων της σχολικής διοίκησης και της διαχείρισης των συστημάτων πληροφορικής. Το τμήμα του πανεπιστημίου της AFAM και της έρευνας έχει ειδικά καθήκοντα: τη διεύθυνση και συντονισμό των πανεπιστημίων και της AFAM, τον γενικό κανονισμό και τη χρηματοδότηση των πανεπιστημίων, την υποστήριξη και την αξιοποίηση του πανεπιστημίου και των διδασκόντων στις ανώτατες σχολές των τεχνών, της μουσικής και του χορού, την εφαρμογή των ευρωπαϊκών και διεθνών κανονισμών, την πολιτική, τον σχεδιασμό και τον συντονισμό της έρευνας σε εθνικό, διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο. Τα Περιφερειακά Γραφεία Εκπαίδευσης (USR) Το Περιφερειακό Γραφείο Εκπαίδευσης είναι ένας οργανισμός του Υπουργείου Παιδείας. Κατά κανόνα διαιρείται ανά κατηγορία καθηκόντων και εδρεύει στις περιφέρειες μαζί με τα γραφεία του επαρχιακού επιπέδου. Το USR ελέγχει την εφαρμογή των γενικών κανονισμών της εκπαίδευσης και το βασικό επίπεδο απόδοσης, την εφαρμογή του σχολικού προγράμματος σ ότι αφορά την αποτελεσματικότητα των δράσεων κατάρτισης και την τήρηση των καθορισμένων κριτηρίων. Σελ.39

40 Τα περιφερειακά γραφεία δεν έχουν πραγματική αυτονομία. Μεταξύ άλλων παίζουν το ρόλο υποστήριξης και συμβουλευτικής στα σχολεία για τις διοικητικές διαδικασίες και την διοικητική λογιστική και ως προς την διδακτική καινοτομία. Επίσης παρεμβαίνουν στην υποστήριξη της ασφαλείας των κτιρίων. Φροντίζουν για την κατάσταση ένταξης των παιδιών των μεταναστών και των παιδιών με ειδικές ανάγκες, για την ενθάρρυνση των φοιτητών και τη συμμετοχή τους και σε συνεργασία με τους Δήμους, ελέγχουν την υποχρεωτική παρακολούθηση των μαθημάτων. Σε δημοτικό επίπεδο, δεν υπάρχει γραφείο του Υπουργείου Παιδείας. Για την ανώτατη εκπαίδευση δεν υπάρχουν περιφερειακά γραφεία του υπουργείου παιδείας ούτε σε επίπεδο Δήμου. Άλλοι οργανισμοί και γραφεία Άλλοι φορείς που δραστηριοποιούνται σε κεντρικό επίπεδο είναι: Το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας, συμβουλευτικό όργανο που υποστηρίζει το υπουργείο στον προγραμματισμό και την επαλήθευση της σχολικής πολιτικής, το εθνικό ινστιτούτο για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού συστήματος και το Εθνικό Ινστιτούτο της τεκμηρίωσης της καινοτομίας και της εκπαίδευσης έρευνας. Για την επαγγελματική κατάρτιση, ο οργανισμός αναφοράς για την έρευνα, την παρακολούθηση των προγραμμάτων κατάρτισης, τις πολιτικές και τα συστήματα διαχείρισης και για την τεχνική υποστήριξη των περιφερειών είναι το Ινστιτούτο για την ανάπτυξη της επαγγελματικής κατάρτισης των εργαζομένων. Στο ανώτατο επίπεδο, το συμβούλιο του πανεπιστημίου (CUN) και το εθνικό συμβούλιο για την ανώτατη καλλιτεχνική και μουσική παιδεία (nam), αντίστοιχα για τον πανεπιστημιακό τομέα και την Afam, έχουν ως ρόλο τη διαμόρφωση προτάσεων για θέματα γενικού ενδιαφέροντος, κυρίως σ ότι αφορά τον προγραμματισμό, την έγκριση των κανονισμών της εκπαίδευσης, τον διορισμό καθηγητών και ερευνητών. Το εθνικό συμβούλιο των φοιτητών (CNSU) είναι ο αντιπροσωπευτικός οργανισμός των φοιτητών σε εθνικό επίπεδο ο οποίος ασχολείται με συμβουλευτική και προτάσεις για θέματα γενικού ενδιαφέροντος που αφορούν το πανεπιστήμιο. Η εξασφάλιση της ποιότητας του πανεπιστημιακού συστήματος είναι αντικείμενο του εθνικού γραφείου για την αξιολόγηση του πανεπιστημιακού συστήματος και την έρευνας (ANVUR) έναν δημόσιο οργανισμό υπό την αιγίδα του υπουργείου παιδείας. Τέλος, η συνδιάσκεψη των πρυτάνεων των ιταλικών πανεπιστημίων (CRUI) εκφράζει την άποψή της για τον καθορισμό, ανά τριετία, των στόχων του πανεπιστημιακού συστήματος και τους προϋπολογισμούς που καθορίζει το υπουργείο και έχει ως ρόλο την βέλτιστη διαχείριση της διοίκησης της παιδείας και της επιστήμης. Σελ.40

41 Διοίκηση σε περιφερειακό επίπεδο Οι περιφέρειες έχουν μια νομοθετική αρμοδιότητα στο σύστημα εκπαίδευσης και μια αποκλειστική αρμοδιότητα για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, σ ότι αφορά τον προγραμματισμό και τη διαχείριση της προσφοράς κατάρτισης, μέσω των πιστοποιημένων οργανισμών. Οι περιφέρειες ασκούν αυτές τις αρμοδιότητες σε στενή συνεργασία μέσω της συνδιάσκεψης Κράτους/Περιφερειών μαζί με το υπουργείο παιδείας και το υπουργείο εργασίας και κοινωνικής πολιτικής καθορίζουν το βασικό επίπεδο υπηρεσιών που αφορούν το εκπαιδευτικό σύστημα και το σύστημα της επαγγελματικής κατάρτισης. Οι περιφέρειες ασκούν τα καθήκοντα που τους αναλογούν στον τομέα της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης μέσω των προέδρων της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Διοίκηση και διαχείριση σε τοπικό επίπεδο Η τοπική διοίκηση, είναι σήμερα χωρισμένη σε δύο επίπεδα: επαρχιακό και δημοτικό με διάφορες αρμοδιότητες ανάλογα με τους τομείς και τα επίπεδα των σχολείων. Στις επαρχίες ανατίθενται αρμοδιότητες στον τομέα της εκπαίδευσης που προορίζονται στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Η δημοτική διοίκηση που συχνά αντιπροσωπεύει μικρές κοινότητες και περιορισμένες ζώνες, κατανέμεται σχολικά σε όλη την Ιταλία και διαχειρίζεται θέματα αρμοδιότητάς της και όσα θέματα την εξουσιοδοτούν να διεκπεραιώσουν οι περιφέρειες ή οι επαρχίες και που αφορούν υπηρεσίες απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία της προσχολικής, της δημοτικής εκπαίδευσης και της κατώτερης δευτεροβάθμιας. Ως προς την επαγγελματική κατάρτιση περιφερειακής αρμοδιότητας, υπάρχουν δημόσια επαρχιακά και δημοτικά κέντρα κατάρτισης και ιδιωτικοί πιστοποιημένοι οργανισμοί που προτείνουν μαθήματα επαγγελματικής κατάρτισης για νέους κάτω των 18 ετών ή για ενήλικες. Διοίκηση και διαχείριση των σχολικών ινστιτούτων της προσχολικής εκπαίδευσης, της πρωτοβάθμιας της δευτεροβάθμιας και της μετά δευτεροβάθμιας Από το 2000, τα σχολεία της προσχολικής εκπαίδευσης της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας είναι αυτόνομη ως προς τη διδακτική μέθοδο, την οργάνωση, την έρευνα, τον πειραματισμό και την ανάπτυξη. Η αυτονομία και το νομικό πρόσωπο που προκύπτει, παραχωρήθηκαν στα σχολεία από το Από το σχολικό έτος υπάρχει η δυνατότητα να δημιουργηθούν, υπό τη διεύθυνση ενός σχολικού διευθυντή, πολυδύναμα σχολεία που περιλαμβάνουν δημοτικά, γυμνάσια ακόμα και νηπιαγωγεία. Σελ.41

42 Η αυτονομία των σχολείων ασκείται σε ένα γενικό πλαίσιο αναφοράς που έχει καθοριστεί από το υπουργείο παιδείας, ώστε να είναι εγγυημένη η συνοχή του εκπαιδευτικού συστήματος. Στο υπουργείο παιδείας ανήκει το καθήκον του καθορισμού των γενικών στόχων της διαδικασίας κατάρτισης, οι στόχοι της ειδικής εκμάθησης που σχετίζεται με τις δεξιότητες των μαθημάτων, η ύλη του εθνικού προγράμματος και ο αριθμός των ωρών διδασκαλίας ετησίως, το υποχρεωτικό ετήσιο ημερολόγιο των προγραμμάτων, οι κανονισμοί σχετικά με την ποιότητα υπηρεσιών, οι γενικές οδηγίες για την αξιολόγηση των μαθημάτων, η αναγνώριση των εκπαιδευτικών μονάδων, και οργάνωση των προγραμμάτων κατάρτισης που προορίζονται για τους ενήλικες. Κάθε σχολείο προετοιμάζει το σχέδιο εκπαιδευτικής προσφοράς (POF) που αποτελεί το βασικό έγγραφο του πολιτικού σχεδιασμού και του σχολείου. Πρέπει να είναι εναρμονισμένο με τους γενικούς και εκπαιδευτικούς στόχους, των διαφόρων τύπων και κλάδων σπουδών, που καθορίζονται σε εθνικό επίπεδο και συγχρόνως πρέπει να αντιμετωπίζει τις ανάγκες της πολιτιστικής, κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης του τόπου. Το POF συντάσσεται από το σύνολο των εκπαιδευτικών με βάση τους γενικούς στόχους που ορίζει το συμβούλιο του Ινστιτούτου και λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις και συμβουλές των οργανισμών και των συλλόγων των γονέων και για τα λύκεια και των σπουδαστών. Υιοθετείται από το σχολικό συμβούλιο και χορηγείται στους σπουδαστές και στις οικογένειές τους κατά την εγγραφή στο σχολείο Έλληνας εταίρος: ΚΕΚ Νέο Θετικό Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων. Αποτελεί τη βασική Κρατική Αρχή σχεδιασμού, άσκησης και προαγωγής της εκπαιδευτικής πολιτικής ( Οι μονάδες, οι δραστηριότητες και οι λειτουργίες του αποκεντρώνονται και ασκούνται σε Κεντρικό, Περιφερειακό και Τοπικό Επίπεδο σε όλη τη χώρα με κοινή μεθοδολογία. Υπό την εποπτεία του λειτουργούν πολλοί φορείς εξειδίκευσης πολιτικών ή και λειτουργιών, είτε ως αυτοδιοικούμενοι, είτε ως οργανικά του τμήματα. Η Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς συστάθηκε το 1982 ως επιτελικό κυβερνητικό όργανο με κύριο στόχο τη διαμόρφωση, την παρακολούθηση και τον συντονισμό της κυβερνητικής πολιτικής για τη νέα γενιά και τη σύνδεσή της με την κοινωνία και τους φορείς της. Έτσι, η Ελλάδα εναρμονίστηκε με την ευρωπαϊκή και διεθνή πρακτική, που κρατάει μέχρι σήμερα, για τη δημιουργία αυτοτελών και ολοκληρωμένων κυβερνητικών υπηρεσιών σε υψηλό επίπεδο, με αντικείμενο την πολιτική για τους νέους. Σελ.42

43 Η λειτουργία της Γ.Γ.Ν.Γ. συνδυάστηκε από την αρχή με την πρόταση ενός περιεχομένου πολιτικής, έτσι ώστε να συνάδει με τα ενδιαφέροντα και τις απαιτήσεις των ανθρώπων της νέας γενιάς. Η Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης (Γ.Γ.Δ.Β.Μ.) του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, είναι ο Επιτελικός Φορέας Δια Βίου Μάθησης στην χώρα. Σύμφωνα με το Ν. 3879/2010 η Γ.Γ.Δ.Β.Μ. έχει ως αποστολή να σχεδιάζει τη δημόσια πολιτική της διά βίου μάθησης, να διαμορφώνει τους σχετικούς κανόνες, να εκπονεί το αντίστοιχο εθνικό πρόγραμμα και να εποπτεύει την εφαρμογή του. Ειδικότερα: Εποπτεύει και διαχειρίζεται τα συστήματα αρχικής και συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης, καθώς και τη γενική εκπαίδευση ενηλίκων. Διαμορφώνει το εκπαιδευτικό πλαίσιο όλων των μονάδων της αρχικής και της συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης και γενικότερα της μη τυπικής εκπαίδευσης. Συντονίζει, αξιολογεί και υποστηρίζει το Εθνικό Δίκτυο Διά Βίου Μάθησης. Σχεδιάζει και διαχειρίζεται προγράμματα διά βίου μάθησης εθνικής σημασίας, που αφορούν τον πληθυσμό της χώρας και τον απόδημο ελληνισμό. Μελετά και αξιοποιεί βέλτιστες πρακτικές από το ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και διαχειρίζεται ευρωπαϊκά και συγχρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση προγράμματα. Μεριμνά για τη διασφάλιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών κατάρτισης και γενικής εκπαίδευσης ενηλίκων. Μεριμνά για τη συμμετοχή των μελών των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων σε προγράμματα δια βίου μάθησης. Συνεργάζεται με διεθνείς ή ευρωπαϊκούς φορείς ή φορείς άλλων χωρών οι οποίοι έχουν ανάλογο σκοπό και εκπροσωπεί το Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού σε όργανα διεθνών ή ευρωπαϊκών οργανισμών. Μεριμνά για την επιμόρφωση και τη συνεχή υποστήριξη των στελεχών των υπηρεσιακών μονάδων και των αρμόδιων φορέων παροχής υπηρεσιών δια βίου μάθησης των Περιφερειών και των Δήμων. Συγκροτεί και τηρεί Μητρώα Φορέων Δια Βίου Μάθησης και Προσόντων Πολιτών. Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.) ιδρύθηκε το 2011 με τον Νόμο 3966/2011. Είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Σελ.43

44 Λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος ως επιτελικός επιστημονικός Φορέας, που υποστηρίζει το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, με κύριο σκοπό την επιστημονική έρευνα και μελέτη θεμάτων τα οποία αφορούν την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, τη μετάβαση από τη Δευτεροβάθμια στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, καθώς και τη διαρκή και τεχνική υποστήριξη του σχεδιασμού και της εφαρμογής της εκπαιδευτικής πολιτικής στα θέματα αυτά. Σκοπός του Ι.Ε.Π. είναι η επιστημονική έρευνα και μελέτη των θεμάτων που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο και η διαρκής επιστημονική και τεχνική υποστήριξη του σχεδιασμού και της εφαρμογής της εκπαιδευτικής πολιτικής στα θέματα αυτά. Ο Εθνικός Οργανισμός Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.), μέσω της Πιστοποίησης και του Επαγγελματικού Προσανατολισμού, επενδύει σε περισσότερο ποιοτικές, αποτελεσματικές και αξιόπιστες υπηρεσίες Διά Βίου Μάθησης στην Ελλάδα προς όφελος των πολιτών. Κεντρική επιδίωξη είναι η στενότερη σύνδεση της εκπαίδευσης και κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, η αναβάθμιση των επαγγελματικών προσόντων του εργατικού δυναμικού, η ενδυνάμωση των προοπτικών απασχόλησής του και η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, με στόχο τη δημιουργία μιας οικονομίας περισσότερο ανταγωνιστικής και μιας κοινωνίας περισσότερο συνεκτικής, με κοινό προσανατολισμό την επένδυση στον ενεργό πολίτη στο πλαίσιο της σύγχρονης κοινωνίας και της οικονομίας της γνώσης. Ο Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π. είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και αποτελεί το διάδοχο φορέα της συγχώνευσης του Εθνικού Οργανισμού Πιστοποίησης Προσόντων (Ε.Ο.Π.Π.), του Εθνικού Κέντρου Πιστοποίησης Δομών Διά Βίου Μάθησης (Ε.Κ.Ε.Π.Ι.Σ.) και του Εθνικού Κέντρου Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Κ.Ε.Π.). Το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας ( εκτός των λοιπών αρμοδιοτήτων του, αποτελεί την Αρχή Διασύνδεσης της Εκπαίδευσης με την Απασχόληση Οι μονάδες, οι δραστηριότητες και οι λειτουργίες του αποκεντρώνονται και ασκούνται σε Κεντρικό, Περιφερειακό και Τοπικό Επίπεδο σε όλη τη χώρα με κοινή μεθοδολογία. Υπό την εποπτεία του λειτουργούν πολλοί φορείς εξειδίκευσης πολιτικών ή και λειτουργιών, είτε ως αυτοδιοικούμενοι, είτε ως οργανικά του τμήματα. Σελ.44

45 Ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού δραστηριοποιείται στους τομείς: Tου Επαγγελματικού Προσανατολισμού του Εργατικού Δυναμικού της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης του Εργατικού Δυναμικού της προώθησης της Απασχόλησης (Γραφεία Εργασίας, Γραφεία Ενημέρωσης Ανέργων & Επιχειρήσεων) Tης χορήγησης παροχών Ασφάλισης στους δικαιούχους (επιδομάτων ανεργίας, στράτευσης, οικογενειακών επιδομάτων, κλπ.) Της ομαλής ενσωμάτωσης ή επανένταξης Ειδικών Κοινωνικών Ομάδων του πληθυσμού (άτομα με ειδικές ανάγκες, απεξαρτημένοι, αποφυλακισμένοι κλπ.) στην Αγορά Εργασίας. Οι Περιφέρειες και οι Δήμοι Είναι αρμόδιοι κατά τόπο για την κατασκευή, τη συντήρηση και την υλικοτεχνική υποδομή των εκπαιδευτικών δομών. Ακόμα υλοποιούν συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και ενέργειες εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Σλοβάκος εταίρος:m-promex, s.r.o Για την καλύτερη κατανόηση του σχολικού συστήματος της Σλοβακίας είναι σημαντικό να ενημερωθεί ότι υπάρχει πλήθος αρμοδιοτήτων για την ίδρυση των σχολείων: τα σχολεία μπορεί να είναι αρμοδιότητα των δήμων (νηπιαγωγεία και δημοτικά) της περιφέρειας (δευτεροβάθμια εκπαίδευση) των κρατικών οργάνων (περιφερειακό συμβούλιο) κυρίως για πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια σχολεία που απευθύνονται σε μαθητές με ειδικές ανάγκες κατάρτισης αλλά επίσης και κανονικά πρωτοβάθμια σχολεία και δευτεροβάθμια αν το δίκτυο των σχολείων που ιδρύουν οι τοπικές αυτοδιοικήσεις δεν καλύπτει τις εκπαιδευτικές ανάγκες μιας περιφέρειας. Επίσης σε όλα τα επίπεδα οι ιδρυτές των σχολείων μπορεί να είναι οι αναγνωρισμένες εκκλησίες από το κράτος καθώς και άλλοι (ιδιωτικά σχολεία) Τα σχολικά συμβούλια υπάρχουν σε όλα τα σχολεία. Ο κύριος αρμόδιος για τους κανονισμούς και τις πολιτικές του σχολικού συστήματος είναι το υπουργείο παιδείας. Στην επεξεργασία των κανονισμών συμμετέχουν επίσης τα σχολικά γραφεία σε επίπεδο Περιφέρειας ή Δήμου. Αντίστοιχα με την ποικιλία των ιδρυτών των σχολείων υπάρχει και η ποικιλία των σχολικών συμβούλων. Σελ.45

46 6. ΟΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΔΙΑΡΡΟΗ (ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΕΣ ΑΡΧΕΣ, Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ Η ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΜΕ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ) Βέλγος εταίρος: CEC Το πρόβλημα της σχολικής διαρροής μπορεί να καλύπτει διαφορετικές πραγματικότητες, ανάλογα με τα άτομα στα οποία αναφέρεται, κάποιοι ανατρέχουν στην έννοια της διαρροής αναφερόμενοι σε μαθητές που δεν επενδύουν πλέον στη σχολική εργασία. Άλλοι την χρησιμοποιούν για να υποδείξουν νέους που έχουν εγκαταλείψει το σχολείο. Ο ορισμός που υιοθετήθηκε στην παρούσα εργασία είναι αυτός που χρησιμοποιείται στο στρατηγικό πλαίσιο «εκπαίδευση και κατάρτιση 2020» Εκεί αναφέρεται η πρώιμη σχολική εγκατάλειψη (ASP) που αποτελεί μεταγραφή της αγγλόφωνης έννοιας Early School Leaving (ESL) Το ποσοστό της πρώιμης σχολικής εγκατάλειψης (ASP) υπολογίζεται με την αναλογία των νέων μεταξύ 18 και 24 ετών, οι οποίοι άφησαν το σχολείο έχοντας ολοκληρώσει μόνο την καλύτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση (ή και λιγότερο) και οι οποίοι δεν συνεχίζουν ούτε σπουδές ούτε κατάρτιση. Σύμφωνα μ αυτόν τον ορισμό, ένας νέος 18 ή 19 ετών που εγκατέλειψε το σχολείο χωρίς απολυτήριο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ο οποίος εργάζεται σε ένα πολυκατάστημα υπολογίζεται στους ASP. Ένας νέος 22 ετών που άφησε το σχολείο χωρίς απολυτήριο ανώτερης δευτεροβάθμιας και παρακολουθεί ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα κοινωνικής προώθησης δεν καταμετρείται στους ASP To στρατηγικό πλαίσιο «Εκπαίδευση και Κατάρτιση 2020» και η στρατηγική ευρώπη 2020, προτείνουν στα Κράτη-μέλη έναν αριθμό στόχων στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης. Ένας από αυτούς που αφορά στην καταπολέμηση της σχολικής διαρροής επιδιώκεται για το 2030 να κατέβει κάτω από το 10%. Το όριο του ευρωπαϊκού ποσοστού ASP που το 2000 ήταν 17,6% και το ,10%. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο ευρωπαϊκός στόχος κάθε κράτος-μέλος υιοθέτησε το δικό του εθνικό στόχο. Το Βέλγιο δεσμεύτηκε να κατεβάσει το ποσοστό ASP στο 9,5% το Σελ.46

47 Ο ακόλουθος πίνακας παρουσιάζει εξέλιξη ASP στο Βέλγιο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο μεταξύ 2000 και 2011: UE 27 17,6 17,0 16,0 15,5 14,9 14,1 13,5 Belgique 13,8 14,1 13,1 12,6 12,0 11,9 12,3 Région wallonne 15,5 16,1 15,3 14,8 15,2 13,7 14,7 Région de 20,7 22,4 18,1 19,3 19,9 18,4 18,9 Bruxelles- Capitale Région flamande 11,6 11,7 11,0 10,0 8,6 9,6 9,6 Source : Enquêtes sur les Forces de Travail Site Eurostat Τα ποσοστά ASP που παρατηρούνται στο Βέλγιο από το 2000 βρίσκονται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Όμως τα ποσοστά που υπολογίστηκαν στην βελγική κλίμακα, παρουσιάζουν διαφορές μεταξύ των περιφερειών. Η περιφέρεια της Φλάνδρας πέτυχε τον ευρωπαϊκό στόχο από το 2006 και σήμερα βρίσκεται με ποσοστό ΑSP 9,6%. Στην περιφέρεια της Βαλλονίας, αν και το ποσοστό μειώθηκε μεταξύ 2000 και 2011, αυτή η μείωση ήταν λιγότερο έντονη και λιγότερο σταθερή από τη μείωση που παρατηρείται στην ευρωπαϊκή ένωση. Έκτοτε το ποσοστό στη Βαλλονία που το 2000 ήταν κατώτερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, σήμερα είναι ανώτερο. Τέλος στην περιφέρεια της πρωτεύουσας Βρυξελλών η κατάσταση είναι ανησυχητική: Το ποσοστό ASP είναι καθαρά κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και πέρασε από το 20,7% μόνο στο 18,9% μεταξύ 2000 και Τα άσχημα αποτελέσματα της περιφέρειας των Βρυξελλών χαρακτηρίζονται από μια σημαντική οικονομική αβεβαιότητα αν και άνισα κατανεμημένη στην περιοχή: Έτσι περίπου το 1/4 του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο κινδύνου φτώχειας και το 1/5 του πληθυσμού εισπράττει ένα ελάχιστο εισόδημα. Αυτό έχει ως συνέπεια που αφορά και τη σχολική διαρροή περίπου το 1/3 των παιδιών να μεγαλώνουν σε οικογένειες χωρίς εισόδημα από εργασία. Τέλος στην αρχή της τελευταίας δεκαετίας, 9% των κατοικιών στις Βρυξέλλες, δεν έχουν το βασικό επίπεδο άνεσης. Το ποσοστό σχολικής διαρροής έχει ενδιαφέρον να διαφωτιστούν και από άλλα δεδομένα που είναι διαθέσιμα στο γαλλόφωνο Βέλγιο. Ακόμη κι αν δεν συμπίπτουν με τον ευρωπαϊκό ορισμό της διαρροής, οι αριθμοί που προκύπτουν από τους εκπαιδευτικούς δείκτες είναι χρήσιμοι για την επεξεργασία του προβλήματος. Σελ.47

48 Légende 3G : 3 ième générale-3tt :3 ième Technique de Transition 3TQ :3 ième Technique de Qualification 3P : 3 ième Professionnelle Αυτά τα δεδομένα αποδεικνύουν ότι από το σύνολο των παιδιών που πέρασαν στην Τρίτη τάξη της δευτεροβάθμιας το , περίπου το ένα τέταρτο, έξι χρόνια μετά, εγκατέλειψε την εκπαίδευση χωρίς καμία πιστοποίηση. Οι μαθητές που έχουν εγγραφεί στους διάφορους τομείς της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν συμπεριφέρονται το ίδιο σ ότι αφορά τη σχολική διαρροή. Έτσι, ενώ λιγότεροι από έναν μαθητή στους 10 που πέρασαν στην 3 η γενική, βγαίνει χωρίς πιστοποίηση από την πλήρη σχολική παρακολούθηση, αντιθέτως, περίπου 60% των μαθητών που έχουν εγγραφεί, στον επαγγελματικό τομέα εγκαταλείπουν το πρώτο επίπεδο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι μαθητές που δηλώνονται ως «διαρροές» είναι αυτοί που δεν εμφανίζονται πλέον στην βάση των δεδομένων που καταγράφονται οι εγγεγραμμένοι σε ένα σχολικό ίδρυμα στην Ομοσπονδία Βαλλονίας-Βρυξελλών (και δεν ήταν στην 6 η τάξη πριν τη διαρροή). Μέρος αυτών των μαθητών που βγήκαν από το εκπαιδευτικό σύστημα πλήρους παρακολούθησης συνεχίζουν με μια κατάρτιση (π.χ. πρόγραμμα κοινωνικής προώθησης) και αυτοί δεν θεωρούνται ASP. Σελ.48

49 Νέοι που έχουν πρόωρα εγκαταλείψει την εκπαίδευση και την κατάρτιση de=tsdsc410 Σύνδεσμος για καλύτερη ανάγνωση του πίνακα Ο Γάλλος εταίρος: ESEC και ECC Σύμφωνα με τις στατιστικές πηγές, η σχολική διαρροή στη Γαλλία ετησίως είναι μεταξύ και νέων. Ο μεγάλος αριθμός εμπλεκομένων στην καταπολέμηση της σχολικής διαρροής, οδηγεί σε διαφορετικές καταμετρήσεις ανάλογα με τον ρόλο του καθενός. Το διυπουργικό σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών (Si EI), που εφαρμόστηκε από τον Φεβρουάριο του 2011 με στόχο την εναρμόνιση των μεθόδων εντοπισμού των νέων που «εγκατέλειψαν» την εκπαίδευση, δίνει έναν αριθμό διπλάσιο από την Insee (Στατιστική Υπηρεσία), δηλ. δηλ Σελ.49