Περιεχόµενα. ΕΠΛ 422: Συστήµατα Πολυµέσων. Βιβλιογραφία. Εισαγωγή. Κείµενο. Καγιάφας [2000]: Κεφάλαιο 5, [link] Vaughan [2004]: Chapter 4

Transcript

1 Περιεχόµενα ΕΠΛ 422: Συστήµατα Πολυµέσων Κείµενο Εισαγωγή Κείµενο και Πολυµεσικές Εφαρµογές Κείµενο και Υπολογιστές Μορφές Κειµένου στον Η/Υ Αναπαράσταση Κειµένου στον Η/Υ Σύνολα Χαρακτήρών και Αλφάβητα Γραµµατοσειρές και Fonts Χαρακτηριστικά Γραµµατοσειρών Κατηγορίες Γραµµατοσειρών Είδη Fonts Εισαγωγή κειµένου στον Η/Υ Μορφοποίηση κειµένου Μοντέλα µορφοποίησης Εκτύπωση κειµένου Εργαλεία Σχεδιασµού Γραµµατοσειρών Οδηγίες χρήσης Κειµένου σε Πολυµεσικές Εφαρµογές Βιβλιογραφία Καγιάφας [2000]: Κεφάλαιο 5, [link] Vaughan [2004]: Chapter 4 Chapman [2004]: Chapters 10 & 11 Hillman [1997]: Chapter 4 Halsal [2001]: Chapter 2, pp Εισαγωγή O γραπτός λόγος αποτελεί τον βασικό φορέα πληροφορίας Η γραφή υπήρξε σηµαντικός παράγοντας στην εξέλιξη των πολιτισµών Ο γραπτός λόγος απελευθέρωσε την ανθρώπινη επικοινωνία από τους περιορισµούς του χώρου και του χρόνου. Ταυτόχρονα θυσίασε την αµφίδροµη αλληλεπίδραση (interactivity) του προφορικού λόγου.

2 Κείµενο και Πολυµεσικές Εφαρµογές Κείµενο και Υπολογιστές Το κείµενο εξακολουθεί να αποτελεί την πιο συνηθισµένη µορφή πληροφορίας στην επικοινωνία ανθρώπων µέσω υπολογιστών διότι περιγράφει µε ακρίβεια και λεπτοµέρεια τα µηνύµατα και γίνεται κατανοητό (χωρίς παρερµηνείες) σε πλατιές µάζες πληθυσµού. Το κείµενο µαζί µε εικόνες, γραφικά, ήχο και βίντεο αποτελούν την πληροφορία σε µια πολυµεσική εφαρµογή Η παρουσία σωστά δοµηµένου κειµένου βοηθά την καλύτερη κατανόηση του µηνύµατος ενώ η χρήση προσεκτικά επιλεγµένων λέξεων µπορεί να λειτουργήσει προσελκυστικά. Στις Πολυµεσικές Εφαρµογές κείµενο εµφανίζεται: Σε τίτλους Στις επιλογές των menu Ως βοήθηµα πλοήγησης Στο περιεχόµενο Το κείµενο υπήρξε ο πρώτος τρόπος απεικόνισης της πληροφορίας σε υπολογιστή Μέχρι πρόσφατα ήταν το αποκλειστικό µέσο επικοινωνίας ανθρώπου-υπολογιστή για: εισαγωγή δεδοµένων συγγραφή προγραµµάτων Κείµενο και Η/Υ => Κείµενο και Η/Υ => Μορφές κειµένου στον Η/Υ Αναπαράσταση κειµένου στον Η/Υ Μη µορφοποιηµένο κείµενο (unformatted text): Είναι γνωστό και ως καθαρό κείµενο (plaintext) και αποτελείται από σειρές χαρακτήρων του ιδίου µεγέθους. Οι χαρακτήρες προέρχονται από ένα πεπερασµένο σύνολο χαρακτήρων Μορφοποιηµένο κείµενο Είναι γνωστό και ως εµπλουτισµένο κείµενο (rich text). Αποτελείται από σειρές χαρακτήρων, το είδος και το µέγεθος των οποίων ποικίλει, σύµβολα, πίνακες, γραφικά και εικόνες Υπερκείµενο Είναι η µορφή κειµένου η οποία χρησιµοποιείται κατά κόρον στο ιαδίκτυο και επιτρέπει τη µη γραµµική πλοήγηση ανάµεσα ιστοσελίδες κάθε µια από τις οποίες µπορεί να περιέχει µορφοποιηµένο κείµενο. Το κείµενο µπορεί να περιγραφεί ως ένα σύνολο από χαρακτήρες. Η επιµέλεια κειµένου περιλαµβάνει: Κωδικοποίηση Χαρακτήρων: περιγράφεται µόνο το νοηµατικό περιεχόµενο του κειµένου Σε κάθε χαρακτήρα αντιστοιχούµε µια σειρά από bits εν υπάρχει µοναδικός τρόπος κωδικοποίησης Για να είναι κατανοητό ένα κείµενο σε 2 διαφορετικούς Η/Υ θα πρέπει να χρησιµοποιούν την ίδια κωδικοποίηση χαρακτήρων Μορφοποίηση Σελίδας: καθορίζεται ο τρόπος παρουσίασης του κειµένου

3 Κείµενο και Η/Υ => Σύνολα χαρακτήρων και Αλφάβητα Κείµενο και Η/Υ => Σύνολα χαρακτήρων και Αλφάβητα => Κώδικας ASCII ASCII (American Standard Code for Information Interchange) 7-bit character coding system 128 τυποποιηµένοι χαρακτήρες The Extended Character Set (ISO-Latin-1) 1-byte character coding system 256 χαρακτήρες Υποστηρίζει πολυγλωσικό σύστηµα ενσωµατώνοντας ειδικά σύµβολα για να καλύψει τις γλώσσες χωρών που έχουν ως βάση το Λατινικό αλφάβητο Unicode 16-bit architecture, µέχρι χαρακτήρες Version 2.0: υποστηρίζει 25 συνολικά βάσεις χαρακτηρων (scripts) Απλή κωδικοποίηση των λατινικών χαρακτήρων συν κάποια ειδικά σύµβολα 76 χαρακτήρες για αλφαριθµητικά, σηµεία στίξης, και µαθηµατικά σύµβολα 32 χαρακτηρες ελέγχου, π.χ. carriage return, tab κλπ. Μια κωδική λέξη ASCII έχει µήκος 7 bit (αποθηκευτικός χώρος 1 byte = 8 bits), άρα µπορούν να παρασταθούν 2 8 =256 διαφορετικοί χαρακτήρες Οι πλεονάζοντες 128 χαρακτήρες µπορούν να χρησιµοποιηθούν για ειδικά σύµβολα ή χαρακτήρες άλλων αλφάβητων Το περιεχόµενο των πλεοναζόντων θέσεων δεν έχει τυποποιηθεί Κείµενο και Η/Υ => Σύνολα χαρακτήρων και Αλφάβητα => ASCII character set Κείµενο και Η/Υ => Σύνολα χαρακτήρων και Αλφάβητα => ISO-Latin-1 1-byte architecture, 256 characters Σύνολο εναλλακτικών κωδικοποιήσεων µε στόχος να αντιµετωπιστεί η αδυναµία του ASCII να υποστηρίξει άλλες γλώσσες πλην της αγγλικής. Ενσωµατώνει ειδικά σύµβολα για να καλύψει τις γλώσσες χωρών που έχουν ως βάση το Λατινικό αλφάβητο: Οι κωδικοποιήσεις του ISO έχουν διαδοθεί ευρέως και χρησιµοποιούνται σε διεθνείς εκδόσεις πακέτων λογισµικού Χρησιµοποιείται σε HTML σελίδες Υπάρχουν πρότυπα και για γλώσσες µε µη-λατινικό αλφάβητο που αναπτύσσονται σε συνεργασία του ISO µε εθνικούς οργανισµούς προτυποποίησης. Οι κωδικοποιήσεις του ISO αρχίζουν να διαδίδονται ευρέως και χρησιµοποιούνται, για παράδειγµα, στο X Windows System, στο PostScript και σε διεθνείς εκδόσεις αρκετών πακέτων λογισµικού.

4 Κείµενο και Η/Υ => Σύνολα χαρακτήρων και Αλφάβητα => Unicode Γραµµατοσειρές και Fonts 16-bit architecture, Αναπαράσταση µέχρι χαρακτήρες Version 2.0: υποστηρίζει 25 συνολικά βάσεις χαρακτηρων (scripts) ανάµεσα στις οποίες η Ελληνική, Αραβική, Κυριλλίκη (καλύπτει πολλές ανατολικοευρωπαϊκές χώρες) και χαρακτήρες Υποστηρίζει επίσης συµβολα Han (ιδεογράµµατα) τα οποία χρησιµοποιούνται στις γλώσσες χωρών της Ανατολική Ασίας) HTML 4.0 επιτρέπει εισαγωγή Unicode χαρακτήρων 水 παριστάνει τον κινέζικο χαρακτήρα για το νερό (µε απλά λόγια ο χαρακτήρας µε αριθµό 6C34 (δεκαεξαδικό σύστηµα) του Unicode αναπαριστά το κινεζικό ιδεόγραµµα για το νερό) Typeface: Font: Μια οικογένεια γραµµατοσειρών (γραφικών χαρακτήρων) που περιλαµβάνει όλα τα ποικίλα στυλ και µεγέθη Παραδείγµατα: Times New Roman, Arial, Comic Sans MS, etc. Μια πλήρης γραµµατοσειρά γραφικών χαρακτήρων συγκεκριµένου στυλ και µεγέθους Τυπικά στυλ: boldface και italic. Άλλα στυλ αφορούν χαρακτηριστικά όπως η υπογράµµιση ή διαγράµµιση των χαρακτήρων, small caps, κλπ. Το µέγεθος των χαρακτήρων συνήθως εκφράζεται σε points, ένα point είναι ίντσες ή περίπου 1/72 της ίντσας (72 dpi ήταν η ανάλυση στις πρώτες οθόνες υπολογιστών EGA) Χαρακτηριστικά γραµµατοσειρών Χαρακτηριστικά γραµµατοσειρών (ΙΙ) Serif ή Sans serif Serif typefaces: Times, Courier, New Century, Bookman, Palatino Κατάλληλα για έντυπο και πυκνογραµµένο κείµενο Sans Serif typefaces: Helvetica, Verdana, Arial, Comic Sans MS Κατάλληλα για επικεφαλίδες, απεικόνιση στην οθόνη υπολογιστή, εκτύπωση χαµηλής ανάλυσης

5 Κατηγορίες Γραµµατοσειρών Είδη Fonts Χαρτογραφική (bitmap fonts - Raster) Οι χαρακτήρες περιγράφονται µέσω εικόνων οι οποίες δίνουν την τοποθέτηση των άσπρων και µαύρων pixels για όλα τα σηµεία της περιοχής που καταλαµβάνει ένας χαρακτήρας. Για κάθε χαρακτήρα κάθε font υπάρχει µια τέτοια εικόνα. Αν και η επεξεργασία και εκτύπωση αυτών είναι γρήγορη, χάνουν σε: ανεξαρτησία από τη µονάδα εξόδου απαιτήσεις χώρου αποθήκευσης ποιότητα µετά από κάποιο µετασχηµατισµό (όπως µεγέθυνση ή περιστροφή). ιανυσµατική (Vector) Η περιγραφή των στοιχείων γίνεται µε µαθηµατικό τρόπο, γεγονός που διορθώνει τα ελαττώµατα των χαρτογραφικών γραµµατοσειρών αλλά αυξάνει το χρόνο εκτύπωσης. Αυτή τη λογική ακολουθούν οι PostScript Type 1 και ΤrueType που θα δούµε στη συνέχεια. Για µικρού µεγέθους fonts η χρήση bitmaps είναι αποτελεσµατικότερη όσον αφορά την καλύτερη αναπαράσταση των χαρακτήρων PostScript Type 1: Πρότυπο ψηφιακών χαρακτήρων (International Standards Organization outline font standard, ISO 9541.) Αρχικά αναπτύχθηκε από Adobe Systems για µέσω της γλώσσας περιγραφής σελίδων και fonts PostScript. Στόχος ήταν η δηµιουργία εκτυπώσεων υψηλής ανάλυσης (πάνω από 300 dpi) σε εκτυπωτές laser Αναγνωρίζεται από κάθε τύπο Η/Υ (microcomputers - mainframes) Τυπώνεται σε κάθε εκτυπωτή Το Adobe Portable Document Format (PDF) είναι υποσύνολο της γλώσσας PostScript True Type Αναπτύχθηκε από την Apple Computers, και µετά δόθηκε άδεια στη Microsoft Corporation. Όπως τα Type 1, το TrueType format είναι διαθέσιµο για δηµιουργία νέων fonts Είδη Fonts (ΙΙ) Εισαγωγή κειµένου στον Η/Υ OpenType fonts: Νέο πρότυπο για ψηφιακά fonts Αναπτύχθηκε από κοινού από Adobe και Microsoft. Τα OpenType fonts περιλαµβάνουν είτε PostScript είτε TrueType σε ένα «περιτύλιγµα». Ένα OpenType font είναι ένα αρχείο που ανταποκρίνεται το ίδιο σε Macintosh and Windows platforms. Τα OpenType fonts πλεονεκτούν σε σχέση µε τα προηγούµενα επειδή περιέχουν περισσότερους ειδικούς χαρακτήρες και µπορούν να υποστηρίξουν περισσότερες γλώσσες καθώς και επιπλέον τυπογραφικά χαρακτηριστικά όπως small caps, old-style figures, και ligatures (συµπλέγµατα γραµµάτων) όλα σε ένα µοναδικό font Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε Με τη χρήση interactive εφαρµογών: Κειµενογράφοι (text editors) Windows Notepad EditPlus Επεξεργαστές Κειµένου (word processors) MS Word WordPerfect Συστήµατα Ηλεκτρονικής Τυπογραφίας (computer typesetting systems) TEX, Pagemaker, QuarkXpress Με σάρωση έντυπου κειµένου και OCR Με συστήµατα Speech to Text

6 Εισαγωγή κειµένου στον Η/Υ => Εισαγωγή κειµένου στον Η/Υ => Μορφοποίηση κειµένου Μοντέλα µορφοποίησης κειµένου Ηδιαδικασία επιβολής κάποιων χαρακτηριστικών εµφάνισης στο κείµενο Επιλογή Τυπογραφικών Στοιχείων (Font) Μορφοποίηση Font όµηση Κειµένου (καθορισµός παραγράφων, σελίδων, αυτόµατη δηµιουργία περιεχοµένων) Εισαγωγή Hyperlink Επιπλέον, δίνεται η δυνατότητα µίξης του κειµένου µε εικόνες, διαγράµµατα ακόµα και ήχους ή άλλα µη εκτυπώσιµα αντικείµενα, δηµιουργώντας έτσι ένα νέο είδος κειµένου: το ηλεκτρονικό πολυµεσικό κείµενο (multimedia document). WYSIWYG (What You See is What You Get) Κάθε αλλαγή στο φορµάρισµα εµφανίζεται στην οθόνη ακριβώς όπως θα τυπωθεί στον εκτυπωτή. Mark Up Κείµενο ύο είδη πληροφοριών (semantics + syntactic): η µορφή του κειµένου πάνω στη σελίδα, και το περιεχόµενο. Μίξη του κανονικού κειµένου µε οδηγίες παρουσίασης (tags). π.χ. <center> Αυτή είναι µια γραµµή µε βάση τη γλώσσα HTML</center> Η εµφάνιση του φορµαρισµένου κειµένου στην οθόνη γίνεται µε τη βοήθεια άλλης εφαρµογής Netscape Composer => Netscape viewer Latex editor => compile => Postscript πρόγραµµα Εισαγωγή κειµένου στον Η/Υ => Εισαγωγή κειµένου στον Η/Υ => Χειρισµός Κειµένου => Χειρισµός κειµένου Πράξεις χαρακτήρων Αναζήτηση, σύνθεση Πράξεις συµβολοσειρών Συνένωση, σύγκριση, αναζήτηση Επεξεργασία κειµένου Αντιγραφή, επικόλληση, εισαγωγή Μορφoποίηση (formatting) κειµένου HTML documents και Cascading Style Sheets Μορφοποίηση κειµένου σε ιστοτόπους ώστε να επιτυγχάνεται οµοιοµορφία: Στις ιστοσελίδες που απαρτίζουν τον ιστότοπο Οµοιοµορφία παρουσίασης σε διαφορετικούς browsers υνατότητα αλλαγών στα fonts η οποίες να επηρεάζουν όλες τις ιστοσελίδες ενός ιστότοπου. υνατότητα δοκιµών εναλλακτικών µορφών παρουσίασης ιστότοπου Καθορίζονται στοιχεία όπως: font-family, font-size, font-style, alignment, line-spacing (leading), letter-spacing (kerning or tracking), word spacing, text-decoration, text-shadow.

7 Εκτύπωση κειµένου => Εκτύπωση κειµένου Γλώσσες περιγραφής σελίδας H έξοδος ενός προγράµµατος φορµαρίσµατος κειµένου µπορεί να είναι µια bitmap εικόνα του φορµαρισµένου κειµένου ή η περιγραφή του σε µια λεπτοµερή γλώσσα περιγραφής σελίδας (Page Description Language). Η πιο διαδεδοµένη γλώσσα περιγραφής σελίδας είναι η PostScript (Adobe Systems Inc.) που χρησιµοποιείται ευρέως από εκτυπωτές laser και άλλες µονάδες εξόδου υψηλής ανάλυσης. PostScript ιεθνές standard Η γλώσσα προγραµµατισµού PostScript αναπτύχθηκε από την Adobe Systems µε στόχο εκτυπώσεις σε υψηλή ανάλυση (µεγαλύτερη από 300 dpi) σε εκτυπωτές laser Η περιγραφή της σελίδας µε τη γλώσσα PostScript δηµιουργεί εκτυπώσιµα αρχεία τα οποία δεν εξαρτώνται από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των συσκευών εξόδου (είδος εκτυπωτή και οθόνης) που χρησιµοποιούνται Adobe Portable Document Format (PDF) Είναι ένα υποσύνολο της γλώσσας PostScript η οποία περιγράφει την εµφάνιση του κειµένου στην οθόνη του Η/Υ ώστε να διατηρείται η µορφή του κειµένου που έχει αρχικά δηµιουργήσει ο συγγραφέας Έχει ενσωµατωµένη υλοποίηση του αλγορίθµου συµπίεσης LZW για περιορισµό του µεγέθους των αρχείων που δηµιουργούνται Εργαλεία σχεδιασµού γραµµατοσειρών Οδηγίες χρήσεως κειµένου σε Πολυµεσικές Εφαρµογές ResEdit: από Apple για Macintosh O/S Fontographer: από Macromedia για Windows & Macintosh O/S Type-Designer: από DS Design για Windows O/S FontMonger από Ares Software για Macintosh O/S FontChameleon από Ares Software για Windows & Macintosh O/S Χρησιµοποίηση όσο το δυνατόν λιγότερων οικογενειών γραµµατοσειρών (typeface) Έµφαση, όταν χρειάζεται, είτε µέσω στοιχείων µεγαλύτερου µεγέθους ή µέσω έντονων ή πλάγιων στοιχείων (πάντα από την ίδια οικογένεια) Μέγεθος στοιχείων ανάλογα µε την έµφαση που πρέπει να δoθεί Απόσταση µεταξύ γραµµών, κενά, περιθώρια, στοίχιση ώστε να τηρούνται οι αρχές αναγνωσιµότητας Αντίθεση χρώµατος κειµένου και background για βέλτιστη αναγνωσιµότητα και ξεκούραστη ανάγνωση Προσοχή σε φαινόµενα aliasing (αναδίπλωσης). Χρήση αντιαναδιπλούµενου κειµένου (anti-aliasing text) όπου είναι εφικτό. Αυτό µπορεί να σηµαίνει χρήση bitmap fonts για µικρά µεγέθη γραµµάτων Για επίδειξη στην οθόνη και χαµηλές αναλύσεις χρησιµοποίηση οικογενειών γραµµατοσειρών Sans Serif Χρήση λέξεων που προκαλούν ενδιαφέρον για περαιτέρω ανάγνωση